Milyonlarca emeklinin gözü kulağı temmuz ayında. 3 Temmuz'da 6 aylık enflasyon verisinin gelmesiyle zam oranları da netleşecek. 6 aylık enflasyon tahmini yüzde 25,30. Bu durumda emekli ne kadar zam alacak? Öte yandan emeklinin kök maaşı 10 bine çıkarılmıştı. Ancak en kadar zam yapılırsa yapılsın kök maaşlar artmıyor. Yeni bir formül gündemde. 'Kök maaşa önce seyyanen zam yapılacak, ardından da enflasyon farkı zamlı kök maaşa yansıtılacak' deniyor. Bu durum en düşük emekli maaşı ne olur? Merak edilen noktalardan biri de refah payı verilip verilmeyeceği. Ocak ayında yüzde 11,68 oranından refah payı oluşmuştu, temmuz ayında ne kadar olur? Ekonomist Muhammet Bayram, tüm detayları CNN TÜRK canlı yayınında anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Milyonlarca emeklinin gözü kulağı Temmuz ayında. 3 Temmuz'da 6 aylık enflasyon verisinin gelmesiyle zam oranları da netleşecek ve konuşacağız.
00:09Hepsini konuşacağız. Ekonomist Muhammed Bayram stüdyo konuğumuz. Hoş geldiniz Muhammed.
00:13Hoş bulduk. İyi haftalar.
00:14Çok teşekkürler. Tabi zaman zaman yayın öncesinde bazı sıkıntılar olabiliyor.
00:18Elinizdeki kalem sanıyorum şu an tam olarak yazıldı değil mi?
00:21Bir kalem daha rica edelim arkadaşlar.
00:23Tam o süre zarfında da biz detayları yazıyoruz.
00:25Şu an yazıyor.
00:26Tamam o zaman başlayalım.
00:27Şöyle ki 3 Temmuz'da açıklanacak enflasyon 6 aylık enflasyon tahmini de %25,30.
00:34Bu durumda emekli ne kadar zam alacak?
00:37Milyonlarca emekli yapılacak zam mı merak ediyor şu anda?
00:40Memur emeklisi SSK Bağkur emeklisi için bu sefer iki ayrı farklı değerlendirme yapmamız gerekiyor.
00:45Çünkü memur emeklileri toplu sözleşme zammından kaynaklı olarak 5 puan daha az maaş alacaklar.
00:50İsterseniz yazalım.
00:51Bakalım.
00:52Burada Ocak ile
00:55Biz yine de yeni bir kalem talep edelim her ihtimale karşı.
00:57Mayıs ayları toplamı %22,72 enflasyon farkımız.
01:02Bu enflasyon farkı.
01:04Evet.
01:05Daha Haziran ayı enflasyonu belli olmadı.
01:10Enflasyonu ama tahmini %2,5'larda bir enflasyon farkı olmasını bekliyoruz.
01:17Kümületif olarak arttığı için %22,72'ye %'lik olarak %2,5'u eklediğimizde bu %25 ile %26'ya tekabül ediyor.
01:30Şimdi buradaki merak edilen konu şu.
01:3310.000 lira kök maaşı olan bir kişi ne kadar zam alacak?
01:3610.000 lira kök maaşı olan bir kişi %25 olursa burada 12.500 lira alacak.
01:46Eğer kişinin kök maaşı 15.000 liraysa burada %25 artış olursa 18.750 lira maaş alacak.
01:56Ama burada önceki dönemlerde 1 Ocak itibariyle 7.500 liraydı kök maaşı 10.000 liraya arttırıldı.
02:02Yani en düşük emekli maaşı bu oldu.
02:03Eğer devlet diyor ki senin maaşın 10.000 lira aşağıda olursa sosyal devlet ilkesi gereği sen zamanında daha az bir sosyal güvenlik primi yatırmıştın.
02:12Senin hak ettiğin maaş da buydu.
02:13Ama ben senin maaşını 10.000 liraya arttırırım diyor.
02:16Şu andaki hesaplamada eğer bir kişinin maaşı 8.000 lira kök maaşı varsa şu anda %25 olursa ne oluyor?
02:24Zaten burada 2.000 liralık bir fark toplamda 10.000 lira yapıyor.
02:29Bu arada 10.000 üzerinden gitmemiz kök maaşı anlamında söylüyorum.
02:32Daha doğru olacak diye düşünüyorum emeklilerin açısından.
02:34Çünkü emeklilerin kök maaşları 10.000 liraya çıkartılmıştı.
02:37Şu an kök maaşı daha çıkartılmadı ama en düşük emekli maaşları oraya çıkartılmıştı.
02:40En düşük maaşı affedersiniz.
02:42Şu anda eğer bir kişinin maaşı 8.000 liraysa kök maaşı %25'lik bir artış 2.000 lira yapıyor.
02:4810.000 liraya devlet tamamlıyor.
02:49Yani aslında halk arasında benim maaşıma aslında bir zam yapılmadı.
02:53Burada intibası görünebilir.
02:54Aslında devlet bunu tamamlıyor.
02:55Eğer kök maaşlar 10.000 lira seviyesinden ben 15.000 lira seviyesine yaklaşmasını bekliyorum.
03:02Neden?
03:03Bu dönemde asgari ücret 17.002 lira.
03:05Ve arada bir zam yapılmayacak devlet yetkileri tarafından yapılan açıklamaya göre.
03:09Tabii özel sektör kendi çalışan işler arasındaki diyalogla birlikte bunu artırabilir.
03:13Şimdi asgari ücretimiz 17.002 lira.
03:19Hep tartışma konusu olur.
03:21Asgari ücretle emekli maaş arasındaki makas farkının.
03:24Önceki dönemde 10.000 en düşük emekli maaş varken 17.000 asgari ücret vardı.
03:30Eğer en düşük emekli maaşı 15.000 seviyesine çıkartılırsa aradaki makas bir hayli kapatılmış olur.
03:35Yani bu sene zaten emekler yılı ilan edildi.
03:39Ekonomi için bir dengelenme yılı.
03:41O yüzden en düşük emekli maaş 15.000 liraya seviyesine artılırsa kişinin bir kök maaşı 15.000 liraysa eğer
03:47%25 zam alacaksa 18.750 lira oluyor 15.000 üzerinde.
03:51Ama kişinin kök maaşı 10.000 liraysa %25 zam geldi 12.500 sürede devletimiz bunu 15.000 liraya tamamlayacak.
03:58Tabii şu an itibariyle en düşük emekli maaşın ne olacağına ilişkin elimizde bir veri yok.
04:04Bir hesaplama yapmamız mümkün mü? En düşük emekli maaşı ne kadar olacak? Merak edilen soru bu çünkü.
04:08Şu anda en düşük emekli maaşı zaten 10.000 lira.
04:12Burada en azından %25 altı aylık enflasyon farkı olacağı için en azından 12.500 olmasını bekliyoruz.
04:20Çünkü en düşük emekli maaşının da en azından enflasyon oranı kadarlık bir artışı yapılması beklenir.
04:28Ama ben bu dönemde emeklilerin yani asgari ücrette tabii bir artış yapılmayacak.
04:33Açlık sınırı şu anda 18.000'ler seviyesinde asgari ücreti aştı.
04:36Yani 10.000 lira en düşük emekli maaşı bir hayli düşük kaldı.
04:39Zaten Sayın Cumhurbaşkanı her zaman emeklinin, emekçinin çalışan yanında olmuştur.
04:43Ve asgari ücretlinin ve emeklilerin içinde bulunduğu hayat pahalılığı durumunun farkındayız açıklamalarında bulunmuşlardı.
04:49O yüzden ben 12.500 lira değil de bunun 15.000'ler seviyesine çıkartabileceğini düşünüyorum en düşük emekli maaşı açısından.
04:55Ve eğer tabii bu görüşmelere bağlı bugün de CHPYT Sayın Mehmet Şimşek'i ziyarete gitti.
05:01Konu başlıklar arasında enflasyon var, en düşük emekli maaşı var, asgari ücret var ve kök maaş uygulaması var.
05:07Hani buradaki yapılacak zamlar ve vergi reform paketi üzerine konuşulacak.
05:11Tabii burada sadece %25'lik kalacak onu bilmiyoruz.
05:14Çünkü geçtiğimiz dönemde %37.57'ydi 6 aylık enflasyon.
05:24Burada %12'lik bir artışla %49.25 ocakta bir zam aldı.
05:32Bu %49.25'i hem memur emekleri aldı, hem SSK Bağkur emekleri aldı, hem de normal memurlarımız aldı.
05:40O yüzden ben bu dönemde de %25'lik artışın aslında burada taba hesaplananla beraber %25-26 çıkıyor.
05:46Bir refah payı artışıyla bir 4 puan ya da 5 puanlık bir artışla beraber %30'lar seviyesine gelmesini bekliyoruz.
05:55Bu önemli bir konu o yüzden burada biraz daha kalmak isterim.
05:58Refah payı ocakta sanıyorum %11 miydi?
06:01Burada bir önceki dönemde biliyorsunuz ocak ayında bir zam yapıldı.
06:05Son 6 ayın yani 2023'ün son 6 ayının enflasyon farkı %37.57'ydi.
06:11Ve buna devletimiz %12'lik bir refah payı artış yaparak bunu %49.25'e...
06:20Yeni refah payı ne kadar olacak?
06:22Yeni refah payı da hesaplamamıza göre enflasyon farkı %25 ile %26 arasından çıkmasını bekliyoruz.
06:28Ben burada %30'a civarında tamamlanmasını bekliyorum SSK Bağkur emekleri açısından.
06:32Ama memur emekleri de toplu çalışma zammından kaynaklı 5 puanda az maaş alacaklar.
06:38Yani SSK Bağkur emekleri hiç sonra refah payı artış yapılmazsa %25 alacak.
06:42Memur emekleri %20'ler civarında bir maaşı alacak zammı alacak.
06:45Ama önceki dönemlerde memur emekleri daha fazla maaş alıyordu.
06:49SSK Bağkur emekleri daha az maaş alıyordu.
06:51Ve birbirlerine tamamlanmıştı.
06:53Bu sefer de memur emekleriyle yine o 5 puanlık artışın yapılacağını toplamda 10 puanlık bir artışla herkese %30'luk bir artış yapılacağını düşünüyorum.
07:00Çünkü emeklerimiz gerçekten geçmekte güç çekiyor.
07:03O zaman önce seyyahının ardından enflasyon farkı mı verilecek?
07:06Şu anda tabii olması gereken şu, memur emekleri Ocak'ta %15'lik bir toplu çalışma zammı aldılar.
07:13Şimdi çıkan enflasyon farkı %25.
07:16%25'ten bunu çıkartıp geriye enflasyon farkı eklenecek bir hesaplama var burada memur emekleri için.
07:22Memur emeklerinde maaşları eğer enflasyon farkı bu şekilde olursa %20'ye geliyor.
07:28Yani son 6 ayın enflasyonu %25 ama onlar Ocak'ta 5 puan aldığı için memur emekleri %20'lik bir zammı alacak.
07:34Ama SSK Bağkur emekleri enflasyon farkı neyse onu alırlar.
07:39O da %25'ler civarında.
07:40Ben de bu refah payı artışla beraber 4 puanlık ya da 5 puanlık bir artışla beraber %30'lar civarına çıkmasını bekliyorum.
07:46Eğer %30 olursa 10 bin en düşük emekli maaşı alan 13 bin lira alır.
07:50Peki kök maaş noktasında emekliye özel bir düzenlemeye ilişkin neler söylemek istersiniz?
07:56Kök maaşı her zaman bir kanayan yara.
07:58Yani burada emeklerimizde e-devletlerine girdiklerinde Sosyal Güvenlik Planı'nın yatırılması karşılığında alacakları maaş hesaplamayı yapıyorlar kendileri.
08:05Burada kazancı esas tutar olarak belirlenen tutar var e-devlet üzerinden.
08:09Bu şu anda 10 bin lira değil.
08:1110 bin lira olan en düşük emekli maaşı.
08:13Şu anda 8 bin lira bir kök maaşı sahip olan %25'lik bir zammı alırsa toplamda 10 bin lira olacak.
08:18Eğer biz bu dönemde ekonomi dengelenme yılı enflasyon karşısında mücadele yılı bu sene sonu itibariyle %40'ların aşağısına gelecek enflasyon yıllık olarak.
08:25Sene %15'ler civarına gelecek.
08:27Eğer bu dönemde en düşük emekli maaş kök maaşı sabitlenirse enflasyon beklentileri çıplanır.
08:33Çünkü emeklilerimiz acaba benim maaşım ne kadar olacak bilmecesinin içerisindedir.
08:37Yani kök maaşı ne kadar enflasyon farkı ne kadar.
08:40Eğer kök maaşlar 15 bin lira sabitlenirse ki en düşük emekli maaşı bunu artarsa 15 bin lira üzerinden emeklilerimiz hesap yapmaya başlayacak.
08:47Nasıl hesap yapacak?
08:48Gelecek sene enflasyon farkı neyse ben onu alacağım diyecek.
08:52Ona göre kredi çekecek.
08:53Ona göre yatırım yapacak.
08:54Ona göre tasarruf yapacak.
08:55Ona göre tatil planını yapacak.
08:57Eğer sene başında bu seneyi 38 ile kapattık.
09:00Merkez Bankası'nın önerisi bu.
09:01Yıllık enflasyonda.
09:02Ya da %40'lar civarında kapattık.
09:04Gelecek sene ortasında yıllıkta %14, %15'ler hedefler var.
09:08Gelecek sene ortasında %25 olursa emeklimiz gelecek sene Ocak'ta %15 bin liraya %25'lik bir zam alacağını bilecek.
09:17O da enflasyon beklentileri çıplanır.
09:19Aslında bu enflasyona mücadele topyekun olarak yapılması gereken ve beklentilerin sabitlenmesi.
09:24Beklentilerin artık duru anlaşması gereken bir dönem.
09:26O yüzden en düşük emekli maaş, kök maaş sabitlenirse büyük bir reform olur.
09:30Bunu da bekliyoruz.
09:31Sayın Bayram çok teşekkürler aktardıklarınız için.
09:32Ben teşekkür ederim.
09:33Ekonomist Muhammed Bayram ile birlikte konuştuk.