Orman yangınıyla mücadele nasıl olmalı?
Türkiye, orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Yangınlar artık özellikle yaz aylarının en büyük problemi. Hem tarım hem turizmi hem de yaşamı tehdit ediyor. Peki Türkiye'de son yıllarda en çok yangın çıkan yerler neresi? Nasıl önlemler alınıyor? Eksikler neler? Uzman isimlere sorduk.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Bu dizinin betimlemesi Tekden Film tarafından Sesli Betimleme Derneğine yaptırılmıştır.
00:07Erişim www.seslibetimlemedernegi.com
00:12Sesli Betimleme Metin Yazarı ve Seslendiren
00:16Ece Naz Batmaz
00:30Türkiye'deki son durumda orman yangınlarıyla mücadele nasıl olmalı?
01:00Türkiye bir yangın bölgesi ve ülke ormanlarının %50'sinden fazlası yangınlara hassas alanlardan oluşmakta.
01:12Ama öncelikli olarak Akdeniz ve Ege bölgesi yangınlardan en çok etkilenen alanlar durumunda.
01:18Türkiye orman yangınlarıyla mücadele anlamında çok güçlü bir altyapıya ve teşkilata sahip.
01:25Günümüz teknolojisini de kullanarak hem kara hem hava araçları hem de yetişmiş insan kalitesi ve sayısı itibariyle orman yangınlarıyla çok çeşitli çalışmalar yapılmakta.
01:39Türkiye daha önce çok büyük orman yangınlarıyla mücadele etti. Yazın başlamasıyla önlemler duyuruldu.
01:45Ormanlara vatandaşların girmesi kısıtlandı ama yeterli mi?
01:50Orman yangınlarıyla mücadelede en önemli hususlardan bir tanesi de tabi ormanlık alanlarımızın kullanımıyla alakalı hususlardır.
01:57Bu hususta alınmış olan kararların çok yerinde olduğunu düşünüyorum.
02:02Ormanlık alanlara giriş çıkışlar sadece izin verilen kişiler tarafından yapılmalı.
02:07Kesinlikle bu alanlara piknik amaçlı olarak özellikle yakmalı pikniklerin kesinlikle yasaklanması gerekir.
02:15Giriş çıkışlarının denetimli bir şekilde belirli bir süre en azından hava hallerinin uygun oluncaya kadar devam ettirilmesi son derece önemlidir.
02:23Özellikle Türkiye'de yangınların en çok çıktığı Temmuz ayı içerisinde bu hassasiyeti dikkate almak ve vatandaşlarımızın yasaklandığı zamanlarda ormanlardan ve yasak olan alanlardan özellikle uzak kalmaları son derece önemli.
02:40Çünkü çok tehlikeli bir olay olduğunu 2021 yangınlarında özellikle yaşadık biliyoruz.
02:47Türkiye'nin güneyi özellikle yaz aylarında orman yangınları nedeniyle tehdit altında.
02:52Sıcak hava, düşük nem, rüzgar ve insan faaliyetleri gibi faktörler yangın riskini arttırıyor.
02:58Yangınla mücadele aslında yangından önce başlıyor.
03:01Ondan önce yangın sezonu öncesinde yangınlarla ilgili çok çeşitli çalışmalar yapılıyor.
03:09Özellikle vatandaşlarımızı, halkımızı bilinçlendirme çalışmaları, eğitim faaliyetleri, tanıtım faaliyetleri ve özellikle küçük çocuklarımızı ve anaokulundan itibaren insanları bilgilendirmeye yönelik hem tiyatroçuk çalışmaları hem eğitim-öğretim faaliyetleri, tanıtıcı filmler ve benzeri çalışmalar orman genel müdürlüğü tarafından her yıl yapılmakta.
03:38Yangın öncesi planlamalar dediğimiz zaman yangınlar çıkmadan önce yangınların yapacağı zararı en azından indirmeye yönelik olarak alınacak tedbirleri ifade ederiz.
03:50Yangın önleyici, yangın emniyet yol ve şeritleri, yangınların gözlenmesiyle ilgili kuleler, kulübeler, hava araçlarıyla yangınların gözlenmesi
03:59veya ekiplerin uygun şekilde ve uygun şartlarda yangınlarla mücadele edebilecek kapasitede bulundurulmalarıdır.
04:08Bunun haricinde vatandaşların da alabileceği önlemler söz konusudur.
04:11Özellikle ormanlar içerisinde bulunan ve yangına adapte olmuş veya yangınlardan etkilenebilecek alanlardaki köylerde, köy kenarlarında, evlerde, ev kenarlarında, çatılarda, bahçelerde, bahçe çitlerinde veya tarım arazilerinde alınabilecek bazı tedbirlerden söz edebiliriz.
04:29Ülkemizde orman yangınlarının en çok görüldüğü bölge Ege bölgesi.
04:33Ardından Akdeniz bölgesi geliyor. En öne çıkan iller Antalya, Muğla, İzmir, Adana, Hatay, Denizli, Mersin ve Manisa.
04:42Bu iller dışında Çanakkale, Elazığ, Isparta, Amasya, Şanlıurfa, Eskişehir, Konya, Kocaeli, Ankara ve İstanbul orman yangınlarının yaşandığı diğer illere örnek gösterilebilir.
04:54Bu bölgelerde nasıl bir stratejik adım atılabilir?
04:58Özellikle yangınlarla mücadelede mevcut yangının durumunun çok iyi analiz edilmesi, yangınlarla mücadeledeki strateji ve taktiklerin belirlenmesinde önemli bir durumdur.
05:08Özellikle çok büyük yangınlarda karşılaştığımız önemli problemlerden bir tanesi, yangınların bu boyutunun sağlıklı bir şekilde ortaya konulamaması sonucunda ortaya çıkan büyük sıkıntılı sonuçlar.
05:22Bu durumda yangınlarla mücadele yaparken yangına doğrudan mücadeleden ziyade dolaylı belki yangının birkaç saat sonra ulaşabileceği yerler dikkate alınarak mücadele stratejileri belirlenmelidir.
05:35Yangınların %88'i insan kaynaklı. Yangınları en çok saat 14 ile 15 arasında çıkıyor.
05:42Özellikle pazar gününe dikkat. En fazla yangın pazar günleri çıkıyor.
05:46Ormanlarda yapılan piknik gibi etkinlikler sonrası yangın çıkabiliyor.
05:51Piknik ateşleri, sigara izmaritleri dikkatsizce bırakılan kamp ateşleri, elektrik kontağından çıkan yangınlar gibi faktörler ön planda.
05:59Dolayısıyla burada esas yapılması gereken vatandaşımız nezdinde farkındalık ve bilinç oluşturulması.
06:06Dolayısıyla ormanlar hepimizin ortak mirası ve gelecek kuşaklara aktarmak zorunda olduğumuz bir miras.
06:13Bu varlığı korumak sadece orman genel müdürlüğünün aslında görevi değil.
06:17İnsana rağmen orman işletmeciliğini yapmak hakikaten zordur.
06:22Bu hususu da dikkate aldığımızda orman teşkilatı üzerine düşeni bütün mensuplarıyla, sahip olduğu ekip ekipmanlarla yerine getirmesine rağmen
06:33bunun tek başına orman teşkilatı tarafından yapılması gerektiği değil de toplumdaki bütün fertlerden, bütün hedef kitlenin bu mirasa sahip çıkma anlaşıyla gereken hassasiyeti göstererek yapmamız gerekiyor.
06:50Orman yangınları doğal ekosisteme ve biyolojik çeşitliliğe ciddi zararlar verebiliyor.
06:55Ayrıca çevre kirliliği, toprak erozyonu ve iklim değişikliği gibi uzun madeli etkinliklerde var.
07:01Peki ne yapmalı? Orman yapısında değişikliğe gidilmesi yangınlarda azalmaya yol açabilir mi?
07:07Şimdi orman yangınına hassasiyet gösteren türler var.
07:11Orman yapımız aslında Ege Akdeniz bölgesindeki orman yapımız daha çok kızılçam ağırlıkta, kızılçam-karaçam ne olduğu ve yangına hassas türlerden oluşan ve tek tür, monokültür dediğimiz tek türden oluşan ormanlar ağırlıklı bir şekilde yer alıyor.
07:30Bu tabii olumsuz bir durum ortaya koyuyor.
07:33Çünkü bir alanda yangın çıktığında, o alanda alanın tamamında yangına en hassas türünüz varsa bu alanı kontrol etmeniz, mücadele anlamında, söndürme anlamında, kontrol anlamında çok zorluklar ortaya koyabiliyor.
07:48Bu alanlarda tür değişikliğine giderek oralarda yangına karşı belki sağlıklı veya daha dayanıklı bir yapı oluşturmak mümkün görünebilir.
07:59Ancak ekosistemin temel bileşenlerini alandan uzaklaştırdığınız zaman bu sefer ekosistemlerin sağladığı fonksiyonları ortadan kaldırırsınız ki bu arzu edilen bir şey değildir.
08:10Ülkemizde ormanlar ekolojik isteklerine göre tabi ortamlarında yetişmektedir.
08:16Yani insan müdahalesinin olmadığı yerlerde oradaki toprak özelliklerine ve iklim şartlarına bağlı olarak doğal olarak yetişmektedir.
08:24Dolayısıyla türün ekolojik isteği neyi gerektiriyorsa o tür orada yetişir.
08:29Yani sizin burada herhangi bir zorlama müdahale yapmanız o türün orada uzaklaşmasını belki ilk etapta sağlayabilir ama daha sonraki süreçlerde o tür tohumlar yoluyla bir şekilde tekrar oraya gelecektir.
08:44Mesela Kızılçam ülkemizde en fazla orman yangınlarının çıktığı ağaç türüdür.
08:48Yüzlerce yıl öncesinde bu tür buradadır ve bugün de buradadır, yarın da burada olacaktır.
08:54Yani bunu buradan uzaklaştırmak yerine yangına dayanıklı bir tür dikmek dediğinizde ne olacak?
09:01Orada dayanıklı dediğiniz tür oranın toprak özelliklerine uyum sağlamayacaktır.
09:06Oranın iklim şartlarına uyum sağlayamayacaktır.
09:09Orman yangınlarına karşı erken tespit için yangın gözetleme kuleleri, kamera sistemleri ve yangın dedektörleri gibi teknolojik araçlar artık kullanılıyor.
09:18Ama en önemlisi insanların bilinçlendirilmesi.
09:21Bu kadar teknolojiye sahip olmamız bunları etkin bir şekilde kullandığımız anlamına da gelmiyor maalesef.
09:30Bunlarla ilgili teknolojik seviyenin ileri olması yanında bunları kullanacak ekiplerin de çok iyi seviyede eğitilmeleri büyük bir zorunluluk olarak karşımızda duruyor.
09:42Toplumu yangın açısından bilinçlendirmek ve bütün kurumlar özellikle bu vazifeyi yerine getirmede sadece orman teşkilatı değil belediyeler, medya, sivil toplum kuruluşlarına da önemli görevler düşmektedir.
09:57Zira yangınların en önemli sebebinin insan faktörü olduğu göz önüne alındığında toplum olarak her bir ferdin sorumlulukla hareket etmesi, görevlilerin ikazlarına mutlaka riayet etmesi gerekiyor.
10:11Ormanlarda düzenli şekilde yapılan bakım ve temizlik çalışmaları da önemli.
10:16Aşırı ot birikimi, kuru dağlar ve çalılar yangınların yayılma hızını artırabilir.
10:21Bu nedenle ormanların düzenli olarak temizlenmesi gerekiyor.
10:25Peki yangın çıkarsa Türkiye'nin imkanları ne?
10:28Daha önce özellikle havadan müdahaleler çok tartışma yaratmıştı.
10:328'i hazır 10 insansız hava aracı da yangın çıkabilecek bölgeleri her taim gözetliyor.
10:38Peki şimdi durum ne?
10:39Özellikle insansız hava araçları dediğimiz drone ve İHA gibi teknolojik ürünler ülkemizde de çok yaygın ve çok iyi bir şekilde hem üretiliyor uygulamalarda da sonuçlarını alıyoruz.
10:52Özellikle dünya savaş konseptini değiştiren İHA'ların son yıllarda orman yangınlarında da kullanıldığını ifade etmek isterim.
11:02Yani biz yangınlarda İHA'ları aktif bir şekilde kullanan ender ülkelerden birisiyiz.
11:09Sadece yangınların kullanılması değil aynı zamanda yangın davranış modellerinin sayısal olarak ortaya konulduğu ender ülkelerden birisiyiz.
11:20Böyle ülkelerle veya dünyayla fiyatladığımız zaman teknolojik seviyemizin oldukça ileri seviyede olduğunu ifade edebiliriz.
11:27Zira dünyada insansız hava araçlarını kullanan veya teknolojiyi bizim kullandığımız seviyede kullanan bunları yangınlarda başarılı bir şekilde kullanan ülke sayısı oldukça azdır.
11:38Dolayısıyla bu noktada temel bir problemimizin olmadığını söyleyebilirim.
11:44Orman Bakanlığı yetkililerine göre 20'si hazır 2'si rezerv olmak üzere 22 uçağı orman yangınlarına müdahale için tutuluyor.
11:52Uçaklarda, bölgedeki hava alanlarında özellikle tatil bölgelerinde Muğla, İzmir, Antalya, Mersin ve Adana'da bekletiliyor.
12:00Aynı şekilde 69'u hazır 31 rezerv 100 helikopterde yangınlara müdahale için envanterde bulunuyor.
12:09Türkiye'de son dönemde Orman Bakanlığı belirlerine göre yangına müdahale süresi 40 dakikadan 10 dakikaya düştü.
12:19Ama yeterli mi neler yapılmalı? Gelecek dönemde yangına müdahaleden çok yangın eğitimine mi önem verilmeli?
12:38Altyazı M.K.