Prof. Dr. Aziz Çelik: "Yıllık Enflasyonun Yüzde 75 Olduğu Bir Dönemde Asgari Ücretin Artmaması Toplumsal Bir Facia"
Çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, 6 aylık enflasyonun yüzde 26 civarında olacağını belirterek “Asgari ücret, bütün ücret seviyesini belirliyor. Temmuzda emekli ve memurlara ne olacak diye konuşuyoruz ama işçilerin ücretlerinde herhangi bir artış olmayacak. Yıllık enflasyonun yüzde 75 olduğu bir dönemde asgari ücretin artmaması toplumsal bir facia” dedi. Çelik, emekli aylıklarına zammın kök aylığa yapılacak olması nedeniyle 4 milyon emeklinin sıfır zam alma riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtti.
NİSANUR YILDIRIM
(ANKARA) - Çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, 6 aylık enflasyonun yüzde 26 civarında olacağını belirterek "Asgari ücret, bütün ücret seviyesini belirliyor. Temmuzda emekli ve memurlara ne olacak diye konuşuyoruz ama işçilerin ücretlerinde herhangi bir artış olmayacak.
hbrlr1.com/cbiylfydkckckl
NİSANUR YILDIRIM
(ANKARA) - Çalışma ekonomisi uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, 6 aylık enflasyonun yüzde 26 civarında olacağını belirterek "Asgari ücret, bütün ücret seviyesini belirliyor. Temmuzda emekli ve memurlara ne olacak diye konuşuyoruz ama işçilerin ücretlerinde herhangi bir artış olmayacak.
hbrlr1.com/cbiylfydkckckl
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Temmuz ayında emekli aylıkları ve memur maaşlarında esas alınacak olan enflasyon 6 aylık enflasyon olacak.
00:08Dolayısıyla Haziran ayı enflasyonu da açıklandığında 3 Temmuz'da 6 aylık enflasyon netleşmiş olacak.
00:15Tahminim bu 6 aylık enflasyonun %26 civarında olması, %3'lük bir artış söz konusu olursa, %26 civarında bir enflasyonla karşılaşacağız.
00:27Bu biraz aşağı biraz yukarı olabilir ama %26-27 bandında bir enflasyon olacağını tahmin etmek güç değil.
00:35Öncelikle tabii bu enflasyon oranının gerçek durumu yansıtmadığının altını çizmek lazım.
00:43Yani TÜİK'in ölçmüş olduğu enflasyon biraz manipüle edilmiş ve şaibeli bir enflasyon, şeffaf değil, o yüzden inandırıcı da değil.
00:54Ancak bu inandırıcı olmayan, gerçek durumu yansıtmayan enflasyon oranları 10 milyonlarca çalışanın, emeklinin Temmuz ayında alacağı zamlara esas olacak.
01:07Böylece TÜİK aslında Türkiye'de gelirlerin, ücretlerin, maaşların, emekli aylıklarının en büyük belirleyeni durumunda.
01:18Fakat bir önemli gerçek de şu, bu tartışmalı enflasyon bile Temmuz ayında memurlara ve emeklilere tam olarak yansımayacak.
01:30Yani şu anda %26 olarak tahmin ettiğimiz enflasyon, Temmuz ayında resmi enflasyon, Temmuz ayında emeklilere ve memurlara tam olarak yansımayacak.
01:42Yani bu çantada keklik değil, bütün emekliler ve memurlar için çantada keklik değil.
01:48Emeklilere Temmuz ayında bir zam yapılması, artış yapılması yasa gereği, işçi ve bağkur emeklilerine yasa gereği 6 aylık enflasyon oranında zam yapılacak.
02:00Bu tartışmasız bir gerçek, ancak 6 aylık enflasyon oranında zam yapılması bütün emeklilerin 6 aylık enflasyon oranında zam alması anlamına maalesef gelmiyor.
02:11Çünkü emeklilerin iki tür aylığı var, bir aldıkları aylık, yani gidip bankadan çektikleri, bankamatikten çektiklerinde ellerine geçen aylık, bir de kayıplı aylıkları, kök aylıkları var.
02:23Kök aylıklarıyla tamamlanan aylıkları ya da ellerine geçen aylık arasındaki farkı hazine ödüyor.
02:30O yüzden kök aylıkları daha düşük, örneğin 8 bin lira bir emeklinin kök aylığı olduğunu düşünelim, buna hazine 2 bin lira katkıda bulunuyor ve emeklinin eline 10 bin lira geçiyor.
02:41Buna en düşük aylık adını veriyoruz.
02:45Ancak bu enflasyon artışı ya da aylıklardaki artış tamamlanan aylığa ya da ele geçen aylığa yapılmıyor, kağıt üzerindeki aylığa, kök aylığa yapılıyor.
02:55Böyle olduğu zaman 8 bin lira alan bir emekli, kök aylığı 8 bin lira olan ama 10 bin lira alan bir emekliye %25 zam yaparsanız 2 bin lira alır, 10 bin lira almaya devam eder.
03:06Kısacası, eğer hükümet özel bir düzenleme yapıp 10 bin lira olan en düşük emekli aylığını en az enflasyon kadar artırmazsa emeklilerin bir bölümü sıfır zam alacak, bir bölümü enflasyonun altında zam alacak, bunun altını çizmek lazım.
03:25Öte yandan, ortalama emekli aylıklarının 12 bin lira civarında olduğu düşünülecek olursa, yapılacak olan %25'lik zamın emekli aylıklarını getireceği yer yine ortalama olarak asgari ücretin altı olacak.
03:44Yani emekliler açısından resmi enflasyon kadar zam almak bile bir anlam ifade etmiyor ancak bazı emekliler ki bunların sayısı yaklaşık 4 milyon, enflasyondan daha düşük zam almak, hatta sıfır zam almak riskiyle karşı karşıya eğer hükümet bir yasak çıkarıp bunu değiştirirse bütün emekliler resmi enflasyonu işçi ve bağkur emeklileri için alabilir.
04:11Diğer bir husus, memurlar ve memur emeklileri de Temmuz'da zam alacaklar biliyorsunuz, bunlar ancak toplu sözleşmeye göre zam alacaklar, yasaya göre değil toplu sözleşmeye göre zam alacaklar.
04:24Memur ve memur emeklilerini bekleyen tehlike ise enflasyonun yaklaşık yani tahmin ettiğimiz %26'lık enflasyonun yaklaşık 5,5 puan altında bir zamla karşı karşıya kalacaklar.
04:37Çünkü daha önce %15 zam almışlardı toplu sözleşme zamı, şimdi %10 zam alacaklar.
04:43Daha önce almış oldukları %15'lik zam bu 6 aylık enflasyondan düşülecek, geriye enflasyon farkı kalacak, sonra o enflasyon farkı üzerine %10 zam alacaklar, bu da yaklaşık %26'lık bir enflasyon söz konusu olursa yaklaşık %20 civarında bir zam alırlar.
05:02Yani 5,5 puan civarında memurların ve memur emeklilerinin Temmuz ayında kaybı olacak, yani memurlar ve memur emeklileri de resmi enflasyon artışı kadar artış Temmuz ayında alamayacaklar.
05:18Memur emeklilerini bekleyen bir başka acı gerçek ise memur maaşlarıyla memur emekli aylıkları arasındaki makas açılacak.
05:27Yani çalışırken alınan aylık emekli olunduğunda çok daha düşecek.
05:34Geçen yıl bir memur çalışırken %100 alıyorken emekli olduğunda %70 alıyordu, %71 alıyordu.
05:42Geçen yıl mesela bu aylarda emekli olan bir memur çalışırken aldığı ortalama aylığın %70'ini emekli aylığı olarak alabiliyordu.
05:52Ancak şimdi emekli olursa ya da Temmuz'dan sonra emekli olduğunda çalışırken aldığı aylığın %40'ını, %41'ini alabilecek.
06:01Bunun sebebi de memurlara verilen ilave ödeme adı altında verilen bir miktar var.
06:07Bu miktar emekli aylıklarında ve emekli ikramiyesinde dikkate alınmıyor.
06:11Yani çalışırken bu parayı alıyorlar fakat emekli olduklarında bu şeye yansımıyor, emekli aylıklarında yansımıyor.
06:18Dolayısıyla Temmuz ayında resmi enflasyon kadar artış bile emekliler açısından söz konusu olmayacak.
06:28Ciddi birkaç tehlike var.
06:31Bunların giderilmesi mümkün mü? Elbette bu tehlikelerin giderilmesi mümkün.
06:35Hükümet bir yasa değişikliği yaparak emekli aylığın alt sınırını yükseltebilir.
06:43Memur ve memur emeklilerinin kaybını elbette giderecek bir yasa değişikliği yapabilir.
06:49Bunlar yasa değişikliği öyle mümkün.
06:51Ancak hükümetin izlemiş olduğu ekonomi politikası kemer sıkmayı esas alıyor.
06:57Yani ücret ve maaş gelirlerini ve emekli aylıklarını düşürmeyi hedefliyor.
07:03Bu yüzden ben bunları düzeltecek adımların atılmasını maalesef güç görüyorum.
07:09Özetle Temmuz ayında resmi ve tartışmalı enflasyon kadar bile memurların ve emeklilerin zam alması mümkün olmayabilir diye düşünüyorum.
07:21Tabii asgari ücret de çok önemli bir konu Temmuz ayında.
07:25Hükümet, Merkez Bankası, Çalışma Bakanı, Maliye Bakanı neredeyse ağız birliği etmişçesine asgari ücretin artırılmayacağını söylüyorlar.
07:34Asgari ücret tespit komisyonunu toplantıya çağırma yetkisi hükümette olduğu için, bakanda olduğu için yani toplantıya çağırmadıkları sürece asgari ücret tespit komisyonu bir karar alamayacak.
07:44Dolayısıyla asgari ücret siyaseten asgari ücretin artmayacağı konusunda bir karar vermiş durumdalar.
07:50Dediğimiz gibi asgari ücret şu anda 19 bin liraya civarında olan Mayıs ayı itibariyle 19 bin lira civarında olan açlık sınırının altında.
07:59Eğer bu Temmuz'da artmazsa açlık sınırı yani açlık sınırı dediğimizi iyi tarif edelim, bir ayının sadece gıda harcamasını ifade eden bir miktar yani sadece gıda için harcanan para anlamına geliyor bu.
08:11Bir bekar işçi tek başına yani ailesi olmayan bir işçinin yaşam maliyeti 24 bin lira civarında, tek kişi bir işçiyi dikkate alacak olursak.
08:21Bunlar artacak, yıl sonuna dair yükselecek yani açlık sınırının 25 bin lirayı bulması, bir işçinin yaşam maliyetinin 30 bin lirayı bulması son derece mümkün ama siz yıl boyunca asgari ücreti 17 bin lirada tutacaksınız.
08:34Bu asgari ücretin alım gücünün erimesi anlamına gelecek.
08:38Bir başka nokta ise şimdi yılbaşında hem asgari ücrete hem memur maaşlarına hem emekli aylıklarına aynı oranda zam yapıldı.
08:47%49,5 yani bütün gelirler, asgari ücret dahil olmak üzere işçi memur, GAKUR emeklileri, memur maaşlarının tümü %49,5 arttı.
08:58Şimdi Temmuz ayında tartışmalı da olsa yani miktarları değişse de enflasyon ya da enflasyonun biraz altında %20-25 civarında emekliler ve memurlar artış alacak.
09:10Ancak işçiler için bu söz konusu olmayacak yani asgari ücret artmadığı için bu söz konusu olmayacak.
09:16Asgari ücret artmayınca diğer özel sektör çalışanlarının ücretleri de artmayacak çünkü asgari ücret diğer ücretleri de yukarıya itiyor.
09:24Dolayısıyla asgari ücret aslında asgari ücretin artmaması özel sektördeki diğer ücretlerin de artmaması anlamına geliyor.
09:31Milyonlarca ücretli çalışan işçinin işte Temmuz ayında gelirlerinde, aylıklarında bir artış olmayacak ama enflasyon artmaya devam edecek.
09:41Bu çok ciddi bir yoksullaşmayı beraberinde getirir.
09:45Yani şu anda sadece emekliliğe aylıkları konuşuluyor ki kuşkusuz bu çok önemli bir bölümünü oluşturuyor.
09:52Bence bir onun kadar önemli olan genel ücret düzeyini belirleyen asgari ücret artışıdır.
09:57Yani asgari ücretin Temmuz'da artmaması ciddi bir şey.