Diamond Tema'nın İddiaları ve Kur'an-Hadis Tartışması
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Merhaba değerli izleyiciler, Cumhuriyet TV'ye hoş geldiniz.
00:11Bugünkü konuğum Fatih Ergenekon, ilahiyatçı.
00:15Kendisiyle son günlerde gelişen bir Diamond Tema üzerinden gelişen bir tartışma var.
00:19Bunu konuşacağız.
00:20Tabi bunun ardından bir de hadis, sünnet, Kur'an konularındaki tartışmalara da değinmeye
00:27çalışacağız.
00:28Bunlarla ilgili aslında yeni değil, çok daha önceki yıllardan beri bazı tartışmalar
00:32sürüyor.
00:33Bunları ele alacağız.
00:34Evet Fatih Bey hoş geldiniz.
00:35Hoş bulduk.
00:36Öncelikle bu davet için teşekkür ederim.
00:37Ben teşekkür ediyorum.
00:38Kırmadınız, buraya kadar geldiniz.
00:39Her zaman.
00:40Şöyle başlayalım istiyorum.
00:41Şimdi Diamond Tema'nın programda bahsettiği konular, iddialar aslında daha önceki
00:48yıllardan beri konuşulan iddialardı.
00:51Tartışılıyordu ilahiyatçılar arasında veya başka araştırmacılar arasında.
00:55Fakat bu program tabi bir popüler kültürün etkisiyle beraber çok fazla yayılınca
01:00işe siyasette girdi.
01:01İşte Adalet Bakanı bile bu program konusunda işte eleştiride bulunarak davalar açıldı
01:07vesaire.
01:08Böyle bir duruma geldi olay.
01:09Öncelikle şunu sorayım.
01:11Diamond Tema'nın iddialarıyla ilgili siz ne düşünüyorsunuz?
01:14Buradan gireyim.
01:15Ardından bu konuların tartışılması sizce böyle yasaklı hususlar mı?
01:20Yani asla kimsenin konuşmaması gereken, değmemesi gereken konular mı?
01:24Buna da yorumlarınızı bekliyorum.
01:26Teşekkür ediyorum.
01:27Aslında yanınıza gelirken biraz yolda düşündüm.
01:30Nasıl bir açıklama yapsak bununla ilgili diye.
01:33Diamond Tema'ya X dedim.
01:35Karşısındaki konuklara da Y dedim.
01:37X ile Y'nin tartışmaları her zaman olmuş ve olacak gibi de gözüküyor.
01:41Zira 1400 yıldır bu meseleler konuşulup tartışılıyor.
01:44X1 olur, X2 olur, 3X olur, 4X olur, Y'ler değişir.
01:48Ki 50 yıl önce de bunlar tartışılmış.
01:50100 yıl önce de tartışılmış, 1000 yıl önce de bunlar tartışılmış.
01:54Ve muhtemelen kıyamete kadar da tartışılacak gibi gözüküyor.
01:57İşin doğrusu burada siyasetin karışması aslında çok etik de değil, hoş da değil.
02:02Zira bu meseleler ilim meclislerinde tartışılmalı.
02:06Yani bunların cevabını verecek olanlar hakimler ya da savcılar değil.
02:09Bu ülkenin binlerce akademisyeni var, ilahiyatçısı var, diyanetin on binlerce kadrosu var.
02:16Yine hasbelkader bu işleri merak eden, entelektüel olarak araştıran gençler var.
02:22Dolayısıyla bu mesele masada konuşulur, masada çözülür ve diyalogla açılması gerekir.
02:27Çözülemez.
02:28Çözülemez, evet.
02:29Tartışma kültürü.
02:30Ama din bitti, eyvah işte din elden gidiyor gibi tartışmalar, bu tarz feveranlar çok yersiz.
02:35Bizim biraz bu tartışma kültürünü geliştirmemiz lazım.
02:38Yani biz bu tarz tartışmaları genelde holiganist duygularla izlemeye çalışıyoruz.
02:44Yani bu bir Fenerbahçe, Beşiktaş maçı değil.
02:46Dolayısıyla burada olabilir.
02:49Yani insanlar bazen bir şeyleri yanlış öğrenmişlerdir, eksik bilgiler vardır.
02:55Geliştirebilirler.
02:56Bu tartışma kültürünü ötekiyle diyaloğa geçme şeyini bizim aşabilmemiz lazım artık.
03:01Bu holiganizmden bu işi çıkartıp bir futbol tutkusunda edasında değil de
03:07yani bir ağırlığı olan bilgiye, delile önem verecek bir şekilde bu kıvama getirmemiz lazım.
03:13Zira Kur'an o Müslümanlar ki sözün tamamını dinleyip en güzeline uyarlar diyor.
03:17Yani sizden olmayanı kaldırın, yok edin, öldürün gibi değil.
03:22İman eden bir delile iman etsin, inkar eden bir delile inkar etsin diyor yine Kur'an.
03:27Dolayısıyla kendimiz gibi düşünmeyen insanlara da bu özgürlük alanını tanımamız lazım.
03:32Onların da hakkını bizim muhafaza etmemiz lazım.
03:36Çünkü bizim kaçacağımız ya da aman işte bunlar gözükmesin, bunları bastıralım, bunları örtelim diye
03:42böyle hasır altı edeceğimiz hiçbir durumumuz ya da konumumuz yok.
03:46Evet, tabi ben de katılıyorum söyleyeceğinize bu bahanede.
03:49Neticede bir tartışma kültürü, bir münazara kültürü tabii kahvehane düzeyinde değil yani bu
03:53ciddi bir düzeyde bir tartışma kültürünün geliştirmesi lazım.
03:56Buradan da bir şeyi ileri yasaklamak aslında karşıt fikri daha da güçlendiriyor.
04:01Nitekim Diamond Tema'nın tartışmaları gündeme geldiğinden itibaren
04:05yapılan bu baskı sonucu, bu haksız baskı sonucu
04:09Diamond Tema'nın takipçilerinin daha da yükseldiğini mesela gördük.
04:13Yani bu artık günümüzde bu tip bir mücadele veya ne diyorlarsa adına
04:19tam tersi tepki doğuruyor.
04:21Gayet de tabi olarak neticede bir dijital çağda yaşıyoruz.
04:23Herkes her şeye erişebiliyor, ulaşabiliyor.
04:25Ki ben bilakis bu tartışmaların da arttırılması taraftarıyım.
04:28Yani şöyle ki gerçekten bizim dedelerimizin zamanında
04:32onların bir ömür boyunca karşılaşabileceği sorunlar ve sorulara
04:36totelde bir ömürde karşılaşabileceği sorular ve sorunlara
04:40bir genç elindeki telefonla bir günle karşılaşabiliyor.
04:44Dolayısıyla bizim burada karşı tarafı ötekileştirmek değil,
04:48biz Müslümanlar olarak bu tarz sorulara, sorunlara ya da problemlere
04:52neler sunabiliyoruz?
04:54İnsanlığa ne vaat edebiliyoruz?
04:56Bunlar üzerine bizim kafa yırmamız lazım.
04:58Hatta eleştirilen şeylere karşı bir yanıt da verebilmek lazım burada.
05:02Tabi Diamond Tema şunu da aslında atlamamak lazım.
05:04Yani biz şimdi kendisini konuşmadık.
05:06Onun bir tartışma kültürünü konuşmuş olduk.
05:09Tabi ki onlara cevaplar verilebilir, verilir, verilmelidir de.
05:12Bugün Diamond Tema olmayacak.
05:1430 yıl sonra bir başkası olacak.
05:16Bu zihniyeti konuşmak lazım.
05:19Yani meselelerin kendisini konuşmak lazım.
05:21Tabi biz biraz da işin dedikodu faslını da seviyoruz.
05:26Hoşumuza da gidiyor.
05:27Bunun üzerine yoğunlaşıyoruz ama
05:29enerjimizi biraz daha doğru yere kanalize etmek lazım.
05:31Tabi burada siyasetin de etkisiyle bir diyanetin politikasının
05:35getirdiği bir şeyi de var, sonuç da var.
05:37Yani bilhassa gençler arasındaki yaşlılarda da var bu.
05:40Ateizm ve deizme ciddi bir kayış olduğunu görüyoruz burada.
05:44Çok ciddi bir yükseliş olduğunu görüyoruz.
05:46Bu tabi şey anlamında söylemiyoruz burada.
05:48Ateizm ve deizm kötüdür veya iyidir vs. anlamında söylemiyoruz.
05:51Bu bir tespit yani.
05:52Bunu ortaya koyuyoruz.
05:53Ve bunun kökenine baktığımızda da aslında
05:55ben Naçizane'nin şahsi araştırmalarında görüyorum ki
05:59diyanetin politikaları ve siyasetin işin içine bu kadar dahil olmasıyla
06:03böyle bir tabloyla karşılaştığımızı görüyorum.
06:06Bu konuda da fikirlerinizi rica edeceğim.
06:08Ardından şu soruyu sormak istiyorum bir de.
06:11Diamond Tema'nın bahsettiği o en çok hatta tepki çeken
06:14işte Hz. Peygamber'in 9 yaşında bir kızla, bir Ayşe ile evlendiğine dair
06:20iddiaya da değinmek istiyorum.
06:23Onunla ilgili de görüşlerinizi merak ederim.
06:25Evet.
06:25Şimdi aslında buradaki temel tartışmalar yine X ve Y'ye dönecek olursak
06:29aslında kaynakta temel İslam'ın parametreleriyle ilgili problem olduğunu
06:33net bir şekilde görüyoruz.
06:34Yani siz bugün hadislere baktığınız zaman
06:37Allah Resulü'nün vefatından yaklaşık 200 yıl sonra
06:40yazılmaya başlanmış olan Buhari olsun, Müslim olsun
06:43tamamen bütün mesele bunları dinde kabul edip etmeyeceğimiz
06:46meselesiyle ilgili.
06:47Yani aslında problem hadis ve Kur'an tartışmasının
06:51sadece ortaya dökülmüş haliydi.
06:53Zira bugün işte rivayet kültürüne baktığımız zaman
06:56rivayetlerde her şeyi bulabiliriz.
06:57Yani hadislerin kendi içerisinde birçok çelişki barındıran hadisler
07:01dönemin kendi siyasi yine bir takım
07:05beklentileriyle oluşturulmuş hadisler.
07:07Biraz sahabeler dönemiyle beraber.
07:08Emevilerle beraber özellikle başlayan.
07:10İşte kadere imanın mesela sokulmuş oldu.
07:12İşte başınıza ne gelirse gelsin bu Allah'tandır dendiği.
07:15Hazreti Hüseyin'in şehit edilmesiyle beraber
07:18canım o onun zaten kaderiydi.
07:20Yani onun kaderini Allah onu yazmıştı.
07:22Benim buradaki suçum ne gibi?
07:24Yani insanlar kendi gerek siyasi
07:26gerek bazen ticari menfaatleri gereğince
07:29bolca hadis uydurmuşlar.
07:30Yani bunu net bir şekilde bugün görebiliyoruz.
07:32Biz bu hadisleri dinin kendisiymiş gibi kabul ettiğimizde
07:36bu sefer hadisler arasındaki bu tenakuzlar veya çelişkiler
07:39sanki İslam'ın kendi içerisinde bir çelişkisi varmış gibi
07:43ne yazık ki addediliyor.
07:44Yine bazı mezhepler içerisindeki
07:46bir takım akla, mantığa
07:48ya da günümüzün değerleriyle bağdaşmayan
07:50bir takım inançlar.
07:52Kur'an'da geçmeyen birçok olayın
07:54ne yazık ki haram zannedilmesi.
07:56İşte yıllarca kadının sesi haram mı değil mi?
07:58Resim yapmak, heykeltıraş yapmak haram mı değil mi?
08:00diye ne yazık ki bunları tartıştık.
08:02Oysa ki bugün gerçekten Müslümanlar olarak
08:04Kur'an'ı merkeze alan
08:06Kur'an dışındaki diğer
08:08bütün o müktesebatı
08:10kültür diye ayırabilen
08:12yani bir dinin bir asılları var
08:14bir de dinin kültürü olması gerekirken
08:16biz maalesef kültürüyle beraber
08:18dinin kendisini din zannettiğimiz için
08:21bu tartışmalar hala ne yazık ki devam ediyor.
08:23O yüzden işte bugün
08:25efendim işte sarık, cübbe
08:27diye din zanneden
08:29yani Arapların birçok kendi kültür, gelenek,
08:31örf ve adetleri ne yazık ki hala
08:33din zannedilebiliyor o dönemin.
08:35Ben temelde bu ayrışmayı
08:37önemli görüyorum. Yani hadis,
08:39Kur'an ve fıkıh
08:41bunları mutlaka birbirinden ayırmak
08:43gerekiyor diye görüyorum.
08:45Yoksa bu tartışmalar böyle
08:47bu sadece bir agnostik ile bir
08:49Müslümanın, bir ateistle Müslümanın
08:51tartışması değil. Yani Müslümanlar da
08:53içinde bu durumları münazır ediyorlar.
08:55Zira özellikle dikkat ettim
08:57tartışmaların bazılarını dinleyebildim.
08:59Haklı yani
09:01söylemiş olduğu birçok
09:03itirazda haklı. İşte mesela bunlardan birisi
09:05Hz. Ayşe annemizin evlilik yaşı
09:07meselesi. Oysaki denilecek tek bir
09:09konu var ki bu Buhari hadisidir.
09:11Yani hadis ile din
09:13inşa edilemez. Hadisler doğru
09:15bilgi kaynakları değildir. Yani dinin
09:17temeli olarak hadisler
09:19sayılamaz. Dolayısıyla bu konuyu bilmiyoruz.
09:21Yani yaş olarak
09:23net bir şey söyleyemiyoruz.
09:25Yani hadislere bakmazsak
09:27eğer ki hadislerde
09:29tartışılan hususlardan biri. Burada bazı
09:31ilahiyatçıların
09:33bilhassa bazı eski ilahiyatçıların şöyle bir açıklama
09:35yaptığını gördüm. Araplarda
09:37yaş sayımı
09:39konusuna dayandırıyorlar mesela bunu.
09:41Dönemin Araplarında yaş sayımının
09:43kız çocuklarında regli dönemin
09:45ardından artı bir
09:47artı iki olarak devam ettiğini. Dolayısıyla
09:49aslında Hazreti Ayşe'nin
09:51en az 19-20
09:53yaşlarında olması gerektiğine
09:55dair bazı
09:57iddiaları oldu. Eski
09:59ilahiyatçılardan. Buraya
10:01siz ne düşünüyorsunuz? Bu tarafa
10:03gelenek bakımından da böyle bir şey olmuş
10:05olabilir mi? Yani bu da aslında işin doğrusu
10:07bir yorum. Ama bununla ilgili de ciddi
10:09anlamda elimizde kaynaklar
10:11maalesef ki yok. Yani Arapların
10:13adet döneminden sonra kadınların
10:15yaşlarına saymasıyla alakalı da maalesef
10:17elimizde gerçekçi bir delil yok.
10:19Anladım. O zaman şeye
10:21gelelim istiyorum tekrar. Çok
10:23üzerinde durduk. Yani hadis
10:25ve Kur'an ayrımı. Hadislerin
10:27kendi içinde dahi çeliştiği hatta
10:29Kur'an'la da çeliştiği noktalar
10:31olduğuna dair. Burada
10:33bu tartışmalar ne zaman yapılırsa
10:35karşımıza çıkan tablo şu.
10:37Bazı cemaat liderleri, bazı
10:39tarikat liderleri hatta bazı ilahiyatçılar
10:41Kur'an Müslümanlığı
10:43diye gelişen bir
10:45kavramın bir sapıklık
10:47olduğuna dair böyle çok
10:49sert açıklamalarda bulunuyorlar.
10:51Tabii bunları açıklayanlara baktığımızda
10:53işte bir tanesi yurt dışında şimdi
10:55yaşayan, kaçak olarak yaşayan bir isim.
10:57Bazıları hala Türkiye'de yaşayan isimler.
10:59Kur'an Müslümanlığı sapıklığı
11:01diyorlar.
11:03Kur'an Müslümanlığı bir sapıklık mı?
11:05Yani eğer bunu dememiz gerekiyorsa
11:07başta bu dini bize tebliğ eden
11:09Hazreti Peygamber'e de bunu demeleri lazım.
11:11Zira Allah Resulü bize Kur'an'dan başka
11:13hiçbir şeyi tebliğ etmedi.
11:15Yani kendisi de önce Kur'an'a iman etti.
11:17Kur'an'a tabi oldu.
11:19Daha sonrasında bize Kur'an'ı tebliğ etti.
11:21Yani Kur'an'ın dışarısında bize
11:23gelen bir şey yok. Allah Resulü
11:2510 yıl yaklaşık Medine'de
11:27Cuma namazı kıldırdı.
11:29Ve Cuma namazlarını yine Kur'an'dan başka bir şey okumadı.
11:31Kur'an'dan başka bir şey bize
11:33aksettirmedi yani yansıtmadı da.
11:35Biz sonrasında
11:37merak edip de acaba demiş olabilir mi?
11:39Neler demiş olabilir diye bunları topladık.
11:41Hazreti Ömer'e bile baksak, Hazreti Ömer de
11:43Allah Resulü'ne ait olan sözleri yine
11:45kendilere aktarıyorlar bunları.
11:47Yine kendisinin yaktırdığını görüyoruz.
11:49Kur'an bize yeter. Kur'an'ın dışında ikincilik bir şey yapmayalım.
11:51Bu dualizme kaymasın şeklinde de
11:53aslında ilk 4 halifenin de
11:55bu anlamda bir metodu var.
11:57Bir usulü ve üslubu var.
11:59Başta o zaman bunu Hazreti Muhammed Aleyhisselam'a
12:01demek lazım.
12:03Çünkü o dini bize getiren,
12:05öğreten o.
12:07İkincisi
12:09Kur'an'ın dışındaki belirli şeyleri
12:11kabul etmek demek aslında
12:13o dinde helali, haramı
12:15belirleyen ikincil bir unsur
12:17olduğunu iddia etmek
12:19demek. O zaman Allah
12:21bu dini ravilere,
12:23hadisçilere muhtaç ettiği gibi bir
12:25anlamı geliyor. Eğer bir
12:27dinin kurucu unsuru Allah'sa
12:29helali, haramı belirleyen o dinin
12:31sınırlarını, çizgilerini veya kalıplarını
12:33belirleyen eğer Allah'sa
12:35ben o dine bir şeyler ilave ediyorsam eğer
12:37o zaman ben de o dinde otoriteyim.
12:39Ben de o dinde kurucu unsurmuşum
12:41gibi bir pozisyona
12:43düşmüş olurum. Oysa ki biz
12:45dinin kurucusu değiliz. Dinin sahibi
12:47Allah, bu dinin kendi
12:49sınırlarını ya da kurallarını
12:51kitapta bize anlatıyor,
12:53gösteriyor. Biz bunu uymakla
12:55yükümlüyüz. Biz bu dine yeni haramlar,
12:57yeni yasaklar ya da
12:59bazı haramları helale çevirmek gibi
13:01bir yükümlülüğümüz yok.
13:03Biz bunu uymakla, elimizden geldiği kadar
13:05yaşamakla ve bunu kitaptan öğrenmekle
13:07sorumluyuz. Tabi bunun için ne yaptılar?
13:09Önce dediler ki siz Kur'an'ı
13:11Arapça okuyun. Öncelikle
13:13ne yaptık? Kur'an'ın kendi lafsını,
13:15sesini yücelttik.
13:17Dedik ki Türkçe okursak, anlayarak
13:19okursak bu olmaz. Bununla hatim
13:21olmaz. Bir sevap kazanamayız diye önce
13:23lafsını, Arapçasını yücelttik.
13:25Bununla ilgili tartışmalar hatta yani
13:27100 yıl öncesine de Cumhuriyet'in
13:29kuruluşu dönemine de giden var. Hatta
13:31Cumhuriyet öncesi, Osmanlı son
13:34döneminde de acaba Türkçe
13:36okunsun mu okunmasın mı
13:38tartışmaları var. Yani yeni bir şey değil aslında.
13:40Sonrasında dediler ki
13:42efendim Kur'an'ı siz anlayamazsınız.
13:44Sizin ilminiz buna yetmez.
13:46Çünkü Kur'an çok sırları olan, gizli böyle
13:48mit kitabı. İşte bunu
13:50anlayabilmeniz için böyle derin derin
13:52anlamlar, manaların size nazil olması
13:54lazım gibi bir Kur'an
13:56tasavvuru oluştururlar insanlarda. Peki
13:58ne yapacağız? O zaman bunu tabi ki biz
14:00anlayacağız ve size biz anlatacağız.
14:02Efendim işte Kur'an'ı tek başınıza anlayamazsınız.
14:04Ne yapalım?
14:06Yanına şu kitapları da okuyun, şu
14:08hadisleri de okuyun. Ancak böyle anlaşılabilir
14:10gibi maalesef
14:12insanlarla Allah'ım bize
14:14anlayalım, okuyalım, hayatımıza uygulayalım
14:16diye göndermiş olduğu kitap arasında
14:18ayrım bir uçurum oluştu.
14:20Abdestsiz Kur'an'a dokunamazsınız gibi.
14:22Kur'an'ı mutlaka yükseklere asmak gibi.
14:24Yani biz Kur'an'ı
14:26mülakatlara
14:28girmeden önce okunan
14:30işte belirli anlarda
14:32belirli zamanlarda, ölünün arkasından
14:34okunan böyle bir mit
14:36kitabını adeta çevirdik. Hayatın
14:38içerisine sokamadığımız için
14:40dinin kendisini asıl
14:42orijinal
14:44açık yani kendisini mümin diye
14:46tanıtır Kur'an. Açık olan kitaptan
14:48öğrenmek yerine ne yazık ki hep
14:50belirlerini araya katarak onların
14:52anlamış olduğu o algıyı o yorum
14:54biçiminin kendisini din zannettik.
14:56Asılla ulaşamadık. Aramızı hep bir şekilde
14:58mesafe koydular. O yüzden
15:00hep yıllardır aslında söylenen şu ki
15:02bu dönemin tartışması değil mi? Örnek
15:04vereyim. Mesela Mutezile'de kabir azabı
15:06yok demiş. Yani
15:08bu son yıllarda söylenen bir unsur
15:10değil. Tarihe baktığımız zaman da zaten
15:12bunu savunan insanlar hep olmuş.
15:14Hep olacaktır da zaten. Bu böyle bir
15:16iki akım. Bu şekilde geldi
15:18ve bu şekilde devam edecek gibi gözüküyor.
15:20Sanırım kabir azabı da
15:22Kur'an'da yok diye biliyorum ama. Evet.
15:24Kabir azabı aynı şekilde işte
15:26aslında o hadislerle ilgili tartışmamız
15:28birçok mesele. İşte medya karidesin
15:30bugün haram olması
15:32müziğin, resimin, sanatın haram gibi
15:34gözükmesi gibi birçok maalesef Kur'an'da
15:36olmayan haramlar
15:38din alimlerinin
15:40kendi yorumları din zannedildiği için
15:42bugün haram maalesef zannediliyor.
15:44Evde köpek beslenmesiyle ilgili
15:46güncel bu tarz meselelerin birçoğu maalesef
15:48Kur'an'da olmayan haramlar. Saç ekimine
15:50kadar ya. Yani sanki o dönem saç ekimi
15:52varmış da bunun yasağı koyulmuş gibi.
15:54Acayip bir tablo var. Tabii buradan şeye de
15:56gelmemiz gerekiyor aslında.
15:58Bu kadar dini bilmememize rağmen
16:00yani hadisler,
16:02hurafeler, ayetler
16:04hepsinin birbirine girdiği, böyle boca edildiği
16:06bir dönemde
16:08bir de bazı bir kesim var ki
16:10şeriat istiyoruz
16:12diye piyasaya çıkıyorlar. Hatta
16:14bununla ilgili gösteriler yapıyorlar vesaire.
16:16Şeriattan
16:18ne anlıyorlar bilmiyorum. Yani şeriatı
16:20nasıl görüyorlar bilmiyorum ama
16:22hakikaten siz nasıl bakıyorsunuz o konuya?
16:24Aslında ilk dönem
16:26İslam alimlerindeki Ebu Hanife'ye, Şafi'ye
16:28falan da gitsek, şeriat
16:30dendiği zaman hiçbir anlamda devlet
16:32yönetimiyle ilgili bir şey anlaşılmamış.
16:34Şeriat dendiği zaman dinin
16:36kendi içerisindeki şey yasaklar, helaller, haramlar.
16:38Yani hani dini doğru yaşama
16:40kılavuzu gibi düşünebileceğimiz
16:42belli bir takım maddeler
16:44hep akla gelmiş. Daha sonrasında
16:46şeriat dendiğinde bir yönetim
16:48biçimi gibi bunlar hep
16:50yüklenilmiş. Sanki
16:52Allah'ın istemiş olduğu
16:54düzen, nizam buymuş gibi
16:56şeriata böyle anlamlar yüklenilmiş.
16:58Burası öyle problemli ve gri
17:00bir alan ki Ömer Bey
17:02bugün şeriat istiyoruz
17:04diyenlere bile şeriat gelir
17:06onları da yutabilir.
17:08Yani sizler şeriata uygun davranmıyorsunuz diye.
17:10Burası çok gri bir alan.
17:12Yani insanlar kendi
17:14zihinlerindeki, kafalarındaki
17:16din algısını, dinin
17:18kullanma biçimini işte şeriat
17:20budur. Allah'ın istemiş olduğu
17:22düzen, nizam budur deyip
17:24bunun adına şeriat diyerek bunu size sunuyorlar.
17:26Örnek veriyorum mesela
17:28işte orada da tartışılan bir konu
17:30mürtedin öldürülmesi. Yani
17:32dinden çıkan bir kişi öldürülür mü
17:34öldürülmez mi? Bugün dünyaya
17:36baktığınız zaman şeriatla ilgili meselelerde
17:38öldürülür. Kur'an-ı Kerim'de Bakara suresinde ayet var.
17:40Yani
17:42kim dini değiştirdiyse onun işi ahirette
17:44Allah'a kalmıştır diyor. Bitti. Yani Kur'an
17:46buna dünyevi bir ceza biçmez.
17:48Kur'an
17:50alkol olan bir kişiye dünyevi bir ceza
17:52biçmez. Yani
17:54helalleri yapmayan
17:56haramları yapanlara
17:58Kur'an herhangi bir dünyada ceza
18:00biçmez. Ama bugün mezheplere gitseniz
18:02üç mezhebe göre namaz kılmayan öldürülür.
18:04Hanefilik biraz daha
18:06onlara göre yapıştırılmış.
18:08Hapse atılır. Üç gün tövbeye
18:10davet edilir vs. Oysa ki Kur'an'da
18:12böyle bir ceza veya böyle bir yasaklama yok.
18:14Neden çıkıyor peki bunlar?
18:16Tamamen mezhepsel içgüdüler. Yani mezheplerin
18:18kendi yorumları. Vay efendim
18:20Hz. Ömer alkol alan bir kişiyi
18:22kırbaçlattırmış ceza verdirmiş
18:24gibi ne yazık ki.
18:26O zaman hadis ve rivayetlere dayalı.
18:28Ve insanlar işte bu rivayetlerin
18:30kendilerini dinin asıl unsuru
18:32zannettikleri için
18:34din ile bunu eşit diyorlar
18:36insanlar bugün. Bu ayrımı yapabilmek
18:38bugün çok önemli. Rejim meselesi.
18:40İslam'da Kur'an'da bir kadının
18:42taşlanarak öldürülmesi diye bir şey yok.
18:44Yani ayetler Kur'an'da çok
18:46bellidir bunun cezası ya da sınırları.
18:48Ne yazık ki eskiden gelen
18:50yani Yahudilerden gelen bir
18:52şeriat yani onların kendi
18:54işlerindeki düzeninden gelen bir
18:56ceza biçimi maalesef
18:58İslam'ın içerisine bu İslammış gibicesine
19:00boca edilmiş durumda ne yazık ki.
19:02Tabi burada tek tek ayet tartışmaya
19:04ilgili ne vaktimiz var
19:06ne de böyle bir hazırlığımız oldu ama
19:08Kur'an'da
19:10bir devlet sistemi tarif ediliyor mu
19:12veya bir rejim tarif ediliyor mu?
19:14Yani
19:16kaynak aldıkları yerler hadisler
19:18ve rivayetler onu görebiliyoruz yani
19:20şeriat anlamı bakımından ama
19:22böyle bir şey de var mı? Aslında Kur'an'a
19:24baktığımızda peygamberler tarihinden de
19:26görüyoruz ki mesela Süleyman Peygamber
19:28dönemindeki yönetim biçimi
19:30farklı. Yusuf Peygamber
19:32dönemindeki yönetim biçimi farklı.
19:34Hazreti Peygamber dönemindeki
19:36yönetim biçimi daha farklı. Kur'an
19:38hiçbirisini doğru olan budur ya da
19:40şu yanlıştır diye eleştirmiyor ama ne yapıyor?
19:42Temel ilkeler ve parametreler veriyor Kur'an
19:44bize. Adalet,
19:46ehliyet, liyakat
19:48mesela rüşvet yememe
19:50gibi. Kur'an bize bir devlet
19:52yönetimindeki temel ilkeleri verir.
19:54Aslında nizam-ül mülkün siyaset namesinde
19:56anlattıkları ideal devlet
19:58tarifleriyle benzer şeyler.
20:00Yani bu ortak akılla
20:02kurulacak. Şuraya Kur'an çok
20:04önem verir. Zaten yine ayeti
20:06meclis.
20:08Şura suresi diye bir sure var Kur'an-ı
20:10Kerim'de. Onların işleri aralarında
20:12şurayladır diye. İlk mecliste
20:14yazan ayet odur aslında.
20:16Yukarıda yazan ayet-i kerime odur.
20:18Onların işleri aralarında şurayladır
20:20diyor Kur'an-ı Kerim. Yani danışmaya
20:22ortak akla önem veriyor.
20:24Ama hiçbir zaman
20:26bir devlet şöyle yönetilmelidir
20:28işte şunlar şunlar olmalıdır diye vermez.
20:30Çünkü huk dediğimiz şey dinamik bir
20:32şeydir zaten. Yani
20:34insanlar değişirler,
20:36zamanın ruhu dediğimiz bir
20:38olay vardır. Yani her
20:40dönem değerler değişebilir.
20:42Belirli sabitelerle beraber
20:44elbette ki. Değişkenler
20:46vardır. İnsanlar, zihinler değişirler.
20:48Kültürler değişir. Yani bugün
20:50sizin babanızın
20:52dedenize olan yaklaşım ve
20:54tavrıyla benim babama olan yaklaşım
20:56ve tavrım arasında çok fark var.
20:58Muhtemelen çocuklarımızın da bizimle
21:00olan davranışlar arasında çok fark olacak.
21:02Dolayısıyla Kur'an bize
21:04temel prensip ve ilkeleri verir.
21:06Bunları nasıl işleteceğimizi söyler.
21:08Ortak akla vurgu yapar. Şuuraya,
21:10danışmaya, meclise vurgu yapar
21:12Kur'an. Ama
21:14şöyle yönetin,
21:16ceza hukukunda şunlar olsun diye
21:18bir şey demez. Aslında
21:20temel insani değerlerden bahsediyor.
21:22Ve bu bakımdan baktığımızda
21:24o zaman modern
21:26hukukla
21:28çok da bir farkı olmadığını ben anlıyorum.
21:30Temel insani değerlerde en azından
21:32buluşulabiliyor. Elbette ki öyle. Şimdi biz
21:34bugün Türkiye'de şeriat deyince insanlar hep
21:36akla yasaklamalar, sınırlar ve ceza hukuku
21:38geliyor. Genelde benim de
21:40nacizane gözlemlediğim o. Şeriat
21:42olabilmesi için illa da hırsızın elinin
21:44kesilmesi gerekir.
21:46Veya şu oldu, şunu asalım bunu öldürelim.
21:48Bu değildir aslında. Kur'an'ın
21:50öngörmüş olduğu toplum zaten bu.
21:52Böyle bir toplum değildir yani.
21:54Evet. Tabii o tarafta
21:56ayrı bir tartışma konusu ama
21:58o zaman sizin dediğinizden anladığım
22:00Kur'an'da aslında bir
22:02birilerinin anladığı mantıkla
22:04bir şeriat algısı yok.
22:06Kur'an'da görebildiğimiz kadar.
22:08Kur'an'ın dayanakları da yok. Yani bugün
22:10şeriatı savunan insanların Kur'an'dan
22:12getirdikleri dayanaklar da yok.
22:14Hepsi hadislerden ve civayetlerden
22:16oluşan. O dönemin
22:18kendi din algısıyla oluşturulmuş bir
22:20yönetim biçimi işte Allah'ın istediği de budur
22:22deyip insanlara paket olarak sunulmuş bir
22:24sistem. Ve maalesef bugün biz
22:26minnurikle, sloganik
22:28bir şekilde belki de iyi niyetli olarak
22:30yani niyetini bilemiyoruz
22:32ama bunu ne yazık ki
22:34insanlar savunuyorlar ama
22:36bunu Kur'an'la eşitleyip buna
22:38Kur'an'dan dayanak bulamıyoruz. Çünkü hadislerde
22:40Ömer Bey her şeyi var. Biri biriyle
22:42çelişen o kadar fazla rivayet var ki bugün hadislerde
22:44ortaya her şeyi çıkartabilirsiniz.
22:46Ama
22:48işte Kur'an burada duruyor. Açık
22:50ve net bir şekilde. Pure upak şekilde
22:52önümüzde duruyor. Yani kendi
22:54yönetim biçiminizi
22:56kendiniz belirleyin
22:58şeklinde. Ya zaten
23:00hakikaten toplumlarda da baktığımızda
23:02tarihsel süreçte de ele aldığımızda
23:04toplumlar kendi dinamikleriyle
23:06bunları geliştirmişler.
23:08İslam'ın en yaygın olduğu dönemlerde de
23:10yine aynı şekilde. Yani bir Emevi dönemiyle
23:12bir Abbasi dönemini bile
23:14yönetim zihniyeti bakımında çok farklı
23:16görebiliyoruz. Kesinlikle.
23:18O yüzden ben soruyorum tekrar
23:20yani kimin şeriatı, neye göre şeriat,
23:22hangi şeriat diye bir sormak lazım.
23:24Sizin bahsettiğiniz eğer
23:26bir Kur'an şeriatı ise o zaman söylüyorsunuz
23:28işte Kur'an'da böyle bir dayatma yok diyorsunuz.
23:30Ama hadislere göre bir
23:32şeriat ise o zaman ortaya çok
23:34büyük bir kaos çıkıyor
23:36karşımızda ve maalesef
23:38öldürmelere kadar, rejmetmelere kadar
23:40vesaire insanlık dışı birçok şey
23:42tablo çıkıyor karşımıza. Çünkü sizden olmayan
23:44herkesi mürtet ilan edip
23:46katline cevaz verebilirse
23:48herkesin sizin gibi yaşaması zorundur.
23:50Dayatmış oluyorsunuz. Yani böyle bir zorunluluk
23:52bugünkü dünyada hala nasıl
23:54düşünülebiliyor? Orası da ayrı bir
23:56husus bence. Ve şunu da bence altını çizmek
23:58lazım. Bakın insanların bireysel anlamda
24:00günah işleme gibi bir
24:02özgürlükleri var. Yani
24:04özgürlüğün olmadığı
24:06yerde imtihan olmaz ki zaten.
24:08Bırakacaksınız insanlar kendileri
24:10bunu tercih edecekler. Yani Müslümanlar
24:12kimsenin başına bekçi ya da
24:14jandarma değil, Allah'tan almış olduğumuz
24:16böyle bir dayatma zorlama gibi bir yetkimiz
24:18yok. Bize düşen güzel
24:20örnek olabilmek, insanları teşvik
24:22edip özendirebilmek ama
24:24insanların kendi tercihleri ya da dayanaktır. Yani
24:26kimseye zorla ki bir şekilde din dayatmak
24:28dine
24:30hapsetmek, dini daha doğrusu
24:32bir duvar gibi
24:34kullanmak gibi bir şeyimiz
24:36yok. Din bir kapıdır bilekis.
24:38Yani kapıları açmak için
24:40vardır. Din bir duvar değildir.
24:42Bugün maalesef en çok problem
24:44yaşadığımız konulardan da
24:46birisi bu. Hani dediniz ya işte insanlar
24:48bu tarz siyasi baskılamalardan
24:50dolayı
24:52dinden uzaklaşıp aralarına mesafe koyabiliyorlar.
24:54Bunun birçok sebebi var. Bunlardan
24:56birisi de din adamı diyebileceğimiz
24:58tırnak içerisinde ki İslam'da din adamı
25:00diye bir aslında sınıfı yoktur.
25:02Ruhban sınıfı yoktur aslında ama
25:04bu insanların da
25:06maalesef temsili kabiliyetinin
25:08olmaması, sürekli tehdit dili
25:10kullanarak
25:12her şeyi ceza ya da ödül üzerinden
25:15anlatmaları ya da
25:16değerlendirmeleri. Hani bugün şey gibi bu.
25:18Acaba cennet olmasaydı
25:20ya da cehennem olmasaydı da bu kadar hassas
25:22olur muyduk? Yani merkeze
25:24sevgiyi veya dostluğu
25:26değil de hep acaba menfaati
25:28ödül ya da cezayı mı
25:30koyuyoruz diye de belki sorgulamak
25:32gerekiyor. Bunun gibi sayabileceğimiz birçok
25:34olaydan dolayı ne yazık
25:36işte bu bahsettiğiniz, başta bahsetmiş
25:38olduğunuz bu bir algı değil
25:40bu bir olgu. Yani böyle bir hakikat
25:42var önümüzde. Bu cereyan ediyor.
25:44Tabii bu mesele
25:46işin teolojik olarak tartışılacak
25:48kısımları, felsefi olarak mantık tarafında
25:50tartışılacak kısımları birçok
25:52ayağı var bu hususlarla ilgili ama
25:54ben şunu da merak ediyorum
25:56yani böyle aklınıza gelen çarpıcı
25:58hadis ve Kur'an çelişkilerine
26:00dair birkaç örnekle
26:02vermenizi rica edeceğim.
26:04Benim şahsen baktığım, okuduğum
26:06bazı şeyler var ama sizin de mesela
26:08bu konularla ilgili böyle örnekler verebilirseniz
26:10sevinirim. En basiti mesela yine
26:12aklıma, zihnime gelen tartışmalar
26:14dinden çıkanın öldürülmesi meselesi
26:16oysa ki Kur'an-ı Kerim'e göre dinden çıkanın
26:18öldürülmesi gibi bir olay yok.
26:20Kur'an-ı Kerim'e göre haramlar bellidir.
26:22Kur'an dört tane bizi haram sayar ama bugün
26:24din adına baktığınız zaman o kadar çok
26:26haram ve yasak uydurulmuştur ki
26:28yani o kadar çok işte
26:30örnek verelim işte satranç oynamanın
26:32haram olması. Yani satranç oynamak haram
26:34olarak gözükmüyor. İzleyenler de
26:36domuz eti yemiş kadar günaha girmiştir
26:38diye biliyorsunuz o fetvaları hatırlarsınız
26:40anlatılıyor ne yazık ki.
26:42Yine müzikle alakalı olan durumlar.
26:44Yani bugün sosyal hayata baktığımızda
26:46din o kadar
26:48yaşanılamaz hale getirilip
26:50insanların sırtına yük edilmiş durumda ki
26:52maalesef o kadar ilaveler
26:54yapılmış ki artık insanlar
26:56ve gençler din yükünü
26:58kaldıramayacak duruma geldiler. Ve kaçıyormuş.
27:00Kaçıyormuş. Zaten şu var
27:02ya beli kırılacak ya da
27:04o yükü atıp oh ya
27:06rahatladım deyip
27:08kendisini özgür hissedecek.
27:10Oysa ki din yük
27:12olan bir unsur değil yük alan bir unsur
27:14olmalıydı. Yani dinin
27:16kendisi zaten hayattaki problemlerle
27:18bizim baş edebilmemiz için
27:20gönderilen Allah'a
27:22yakınlaşmamız onu tanıyabilmemiz
27:24sadece bu dünyaya değil
27:26bu dünyanın bir öteki tarafında
27:28var olduğunu inanıp bu
27:30bilinçle hareket etmemiz gereken
27:32bir unsur olmalı iken maalesef
27:34din insanların sırtına boca edildiği
27:36için bugün insanlar
27:38dinden kaçmaya çalışır
27:40hale geldiler. Tabi bu din derken hep yine
27:42tırnak içinde hatırlatalım. Yani bu
27:44Allah'ın indirdiği din ve
27:46maalesef bizim Allah'ı öğretmeye çalıştığımız
27:48din yani uydurulan din diye de bunu
27:50mutlaka ikiye ayırmak
27:52gerekiyor. Ama işte maalesef bu
27:54hurafeler bu
27:56sürekli her yerden adeta insanların
27:58sırtına din boca edilmesi gibi
28:00bir takım unsurlar insanlar
28:02da biraz din yorgunluğu oluştu
28:04toplumda biraz dinden
28:06biraz kaçma eğilimi
28:08oluşturulmuş durumda maalesef.
28:10Tabi burada tekrar başa dönüyorum belki ama
28:12diyanetin politikalarının ben çok
28:14önemli olduğunu düşünüyorum. Ya öyle
28:16bir tablo var ki
28:18insanların dini kendi
28:20algılayışlarıyla kendi
28:22anladıkları şekilde
28:24Türkçe okuyup anlayarak
28:26kendi iç yolculuklarıyla
28:28değerlendirmeleri yerine birilerinin
28:30böyle sürekli bir dikte etmesiyle
28:32hareket ettirmeye çalışıyorlar.
28:34Bugün bunu diyanette yapıyor, bugün bunu
28:36cemaatlerde yapıyor, bugün bunu işte
28:38tarikatlarda yapıyor vs.
28:40Halbuki tablo
28:42şöyle çıkıyor o zaman ortaya.
28:44Sanki birileri insanların
28:46dini
28:48kendi dilinde anlamasını
28:50istemiyor. Sanki bunu yaparlarsa
28:52birileri işsiz kalacakmış
28:54gibi. Birileri mesleksiz
28:56kalacakmış gibi. Ekimeğinden olacakmış gibi.
28:58Hatta o tahakküm
29:00gücünü kaybedecekmiş gibi vs. Böyle bir
29:02tablo karşımıza çıkıyor. Bu anlamda
29:04baktığımızda bugün diyanetin
29:06de siz tabi aralarında
29:08çok akliye
29:10hareket eden mantıklı insanlar da
29:12muhabbet var ama diyanetin
29:14de bir revize edilmesi
29:16günümüz çağına ayak
29:18uydurabilecek bir kurum haline getirilmesi
29:20gerektiğini düşünüyor musunuz? Bir kere
29:22diyanet gibi kurumların
29:24dinle ilgili olan kim varsa güncel sorunları
29:26mutlaka
29:28tespit edebilmeleri gerekiyor. Halktan kopuk
29:30olan yaşantılar, halkın
29:32sorunlarını görememe, kendi suni
29:34gündemlerinde maalesef boğulma gibi
29:36durumlar her zaman için bu
29:38dini kurumlarla halk arasındaki
29:40o yakınlığı açar.
29:42Ve bu mesafe uzanmaya
29:44başladıkça insanlar bundan kopmaya
29:46başlarlar, soğumaya başlarlar. Bu
29:48yaşam biçimleri, ayrılan bütçeler,
29:50verilen vaazlar ya da
29:52maalesef verilen fetvalar, bunlar
29:54insanlarda derin yaralar açar.
29:56Ve insanlar kurumu kendisine mesafe
29:58koymazlar. Dinin kendisine mesafe koyarlar.
30:00Bu çok önemli bir ayrım.
30:02Kimse bugün X
30:04diyanet işleri başkanına ya da müşavirine
30:06mesafe koymaz. Ya bu onun
30:08şahsi ya da kişisel hatasıdır demez.
30:10Dinin kendisine o hatayı
30:12ya da o yanlış olan fetvayı
30:14faturasını ona
30:16keserler. Böyle bir tehlike var.
30:18Ne yazık ki orada. O yüzden ben hep şunu
30:20söylerim. Yani mümkün mertebe Cuma günleri
30:22olsun. Diğer vaaz ya da hutbelerde
30:24rivayetlere,
30:26mezheplere çağıran,
30:28bunları ön plana çıkartan
30:30bir anlayış yerine, tüm Müslümanların
30:32inanmış olduğu Kur'an'ı merkeze
30:34alan, Kur'an ayetlerine vurgu yapan
30:36fetvaların olması,
30:38bu tarz vaazların hazırlanması,
30:40güncel meselelere işaret edebilecek
30:42olan
30:44meselelerin ön planına çıkarılması önemli.
30:46Rivayet dilini, masal
30:48dilini bırakıp,
30:50bizde hikayecilik çok meşhurdur.
30:52Hikaye bazen güzeldir. Yani
30:54doğruları
30:56hikayeleştirerek anlatmanızda bir problem
30:58yok. Ama hikayelerin kendisini
31:00doğru gibi insanlara anlattığınız zaman
31:02orada işte aslından,
31:04akli damarından kopan,
31:06insanın düşünce yönünü
31:08biraz daha bastırıp, daha çok böyle
31:10duygusal, hikayesel ve mitsel
31:12tarafını ön plana çıkartan bir din anlayışı
31:14maalesef oluşuyor.
31:16Öyle bir din anlatılıyor ki bazen
31:18şey düşünüyorum içimden,
31:20bunu yaşayabilmem için benim bin yıl
31:22öncesinde yaşamam gerekiyordu.
31:24Yani anlatılan bu dinin bugün pratik hayatta
31:26bir karşılığı çok fazla yok.
31:28Benim bunları yaşayabilmem için
31:30bin yıl öncesinde yaşasaydım ben çok iyi
31:32Müslüman olurdum ama bugün böyle bir
31:34şansımız yok gibi bir
31:36algıyla karşılaşıyoruz. Oysa ki ayakları
31:38yere basan,
31:40kendisiyle barışık,
31:42insanlarla barışık, tabiatla barışık,
31:44doğayla barışık bir
31:46din algısını
31:48ön plana çıkartması
31:50gerekir diye düşünüyorum.
31:52Tabi burada diyanetin de
31:54niye kurulduğunu da biraz
31:56bilmek lazım. Yani Diyanet İşleri
31:58Başkanlığı o dönem, hatta Diyanet İşleri
32:00Reisliği,
32:02aslında o dönemki hurafelere karşı,
32:04o yüzlerce binlerce
32:06tarikat cemaatin oluşturduğu
32:08hurafe ortamına karşı
32:10insanlara
32:12gerçek dini anlatmaya yönelik
32:14kurdurulmuştu. Atatürk tarafından
32:16bizzat kurdurulmuştu. Fakat bugün
32:18geldiğimiz noktada Diyanet İşleri ile
32:20cemaat ve tarikatların
32:22arasında ben hiçbir
32:24fark kalmadığını gözlemlemeye
32:26başladım. Yani o ilk
32:28kurulduğu dönemdeki o uçurum
32:30sanki artık herhangi
32:32bir cemaatmiş gibi hareket eden
32:34bir kurum haline geldi.
32:36Burayı da tabi ilgili
32:38yetkililerin göz önüne alması lazım
32:40diye düşünüyorum. Herkesi kucaklaması
32:42ve kapsaması lazım. Yani Diyanet gibi
32:44bir kurum, belirli cemaatlerin
32:46ya da tarikatların ya da düşünce ekollerinin
32:48bir
32:50arka bahçesi olmamalı.
32:52Yani 80 milyonu kapsayacak bir
32:54yapıda
32:56olabilmeli. Bunun
32:58yolunun ben Kur'an'dan geçtiğini düşünüyorum.
33:00Yani Allah'ın ayetleriyle
33:02harmanlanmış, yoğrulmuş bir
33:04anlayış ancak bunu yapabilir.
33:06Yoksa sadece 80 milyonu değil de
33:08o 80 milyonun içerisindeki
33:10çok minimal olan belirli grupların
33:12arka bahçesi haline gelir.
33:14Bu durumda halkta
33:16bahsettiğimiz gibi kurumun
33:18kendisine karşı bir tepki oluşturmaktan
33:20çok insanların
33:22dine karşı bir mesafe
33:24oluşturmasına sebebiyet verir.
33:26Burada bu programda konuştuğumuz tespitleri maalesef
33:28kendileri göremiyorlar ya da görmek
33:30işlerine çok gelmiyor.
33:32Tekrardan çok teşekkür ediyorum. Önemli konulara
33:34değindik. Varsa ekleyecekleriniz
33:36onları da son olarak alalım. Çok teşekkür ediyorum.
33:38Umarım faydalı olur.
33:40Nice inşallah böyle programlar dileyelim biz de.
33:42Çok sağ olun. Çok tekrardan teşekkürler.
33:44Bizleri de kırmadığınız zaman icaret ediniz.
33:46Değerli izleyiciler, bugünkü programı
33:48sonuna geldik. Önemli bir konuyu ele
33:50aldık. Son günlerinde en çok tartışılan
33:52konularından biri ve muhtemelen
33:54daha da çok tartışılacak önümüzdeki
33:56günlerde, aylarda ve yıllarda.
33:58Biz de tabii bu tartışmalar
34:00yeri geldikçe böyle programlar yapmaya
34:02çalışacağız. Bir sonraki programda görüşmek üzere
34:04diyelim. Hoşçakalın.
34:08Müzik
34:12Müzik
34:14Müzik
34:16Müzik
34:18Müzik
34:20Müzik
34:22Müzik
34:24Müzik
34:26Müzik
34:28Müzik
34:30Müzik
34:32Müzik
34:34Müzik