Ankara Üniversitesi (AÜ) Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, kira artışlarında yüzde 25 sınırlamasının kaldırılmasıyla ilgili “Daha önce yapılmış olan sözleşmelerin yenilenmesi ve ek kira artışı istenmesi mümkün değil” dedi. Vatandaşları yapacakları kira sözleşmeleri konusunda uyaran Tanrıvermiş, sorunun çözüm yolunun sosyal konut sayısının artırılması, belediyelerin konut üretmesi, emekli ve öğrencilere kira yardımı yapılması olduğunu söyledi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Mevcut yasal düzenlemenin uygulama süresi 1 Temmuz eee
00:03iki bin yirmi dörtte sona erdi. Şimdi ne olacak? Eee peki ne
00:09olmuştu? Eee iki bin yirmi üç yılında ve iki bin yirmi dört
00:12yılında kira parasındaki artışa bir üst sınır getirilmişti.
00:15Neden getirildi bu üst sınır? Eee sunulamadığı için eee aşırı
00:19konut fiyatları ve eee kira parası artışından özellikle dar
00:22gelirliği korumak için doğal parlamento yeni bir düzenleme
00:25yaptı. Ve iki bin yirmi üç ve yirmi dört yılı bir Temmuz iki
00:28bin yirmi dörde kadar olan dönem içinde kira parasındaki
00:30artışı yüzde yirmi beşte sınırladığı eee bir Temmuz iki
00:35bin yirmi dörde kadar kira sözleşmesi bitenler eee ne
00:39oldu? Yüzde yirmi beş üst normu eee kullanmaları gerekir. Kirayı
00:42bununla yenilediler. Ne zaman bu kira sözleşmesi
00:45güncellenecek? Bir Temmuz iki bin yirmi beşte. Yani bir yıl
00:48sonra. Peki ne olacak? Tüketici fiyatlar endeksindeki on iki
00:51aylık eee artışın ortalamasına göre kira parası yenilenecek.
00:55Beş yılı dolmayan kira sözleşmelerinde. Beş yılı
00:58dolanlar o bölgedeki ray işçilere göre yeniden kira
01:01parası tespiti yapacaklar. Eee mesela basit bir örnek vereyim.
01:04Basit örnek şu. Diyelim ki Mayıs ayında herhangi bir
01:07kiracının kira sözleşmesi eee doldu. Yenilenecek. Eee Mayıs
01:11ayında eee Tüketici fiyatlar endeksindeki artışı ne olmuş?
01:17Yıllık ortalama yüz altmış iki buçuk olmuş. Geçen Mayıs'tan
01:19bu Mayıs'a kadar. Eee şimdi kişi yirmi bin lira kira parası
01:23ödüyor eee ödüyor olduğunu varsayalım. Komut kirası
01:26ödüyor. Eee yüzde yirmi beşi üst sınırı kullanırsa yirmi beş
01:29bin lira kira parası ödeyecek. Eee yeni dönem için. Yani
01:32Mayıs'tan iki bin yirmi beş Mayıs'a kadar. Peki yüzde altmış
01:36iki nokta elli bir olursa ne olacak? Yaklaşık kırk bin altı
01:39yüz yirmi sekiz lira ödeyecek. Zaten yüzde yirmi beşi
01:42uygulamayanlar kırk bin liralar civarında bir paraya
01:44anlaştılar. Belki de biraz daha fazla ya. Yeni konut bulma
01:48güçlüğü de göz önüne alınarak. Eee ancak eee şimdi bu
01:52düzenleme eee bugün itibariyle son ayırdığı için mecburen
01:55bugünden sonra yenilenecek olan sözleşmelerde yeni eee eee öyle
01:59tahmin ediyorum ki yüzde altmış beş civarında olacak tüfedeki
02:02artış bizim tahminlerimize göre. Geçen Temmuz'dan eee bu
02:07Temmuz'a eee eee süresi dolan kira sözleşmeler için yüzde
02:12altmış beşler civarında bir artış eee olacak. Önümüzdeki
02:15eee eee bugünden itibaren. Eee dolayısıyla burada kira
02:19paralarında çok fahiş bir artış olması mümkün değil. Daha
02:23önce yapılmış olan sözleşmelerin yenilenmesi ve bir
02:26ek eee eee kira artışı istenmesi mümkün değil. Çünkü
02:29Türkiye'de mevzuatla uygulamada konut kira sözleşmeleri eee ve
02:32kira artışları yıllık olarak yapılıyor. Dolayısıyla ben
02:35yirmi beşe razı olmuştum Mayıs'ta. Şimdi altmış beş
02:38oldu. Eee tekrar altmış beşe göre kirayı reviz edelim. Eee
02:42böyle bir uygulamamız yok. Mevzuata da uygun değil. Eee
02:45dolayısıyla kiracının yapabileceği iş bunu yargı
02:47organına taşımak. Dolayısıyla önce arabalocuya, arkasından
02:50yargı organına eee taşımak olacak. Türkiye'de her yüz
02:53hanenin elli altısının konutu var. Her yüz hanenin eee kalan
02:57kırk dördü kirada oturuyor. Bu kırk dördün yirmi yedisi,
03:01yirmi yedinin biraz daha üzerinde olanı yüzde yirmi
03:03yedisi eee kirada oturuyor ve kirada oturduğunu beyan ediyor.
03:07Kalan yüzde biri lojmanında oturuyor yirmi sekiz. Dolayısıyla
03:10kırk dörtle yirmi sekiz arasındaki boşluk başka
03:12birinin konutunu kullanıyor ama kira parası eee ödemediğini
03:15beyan ediyor. Eee esasında burada kira gelir elde edenlerden
03:19ciddi bir kira geliri eee eee beyan etmeyen çok ciddi bir
03:23kitle var. Eee dolayısıyla eee belki yeni yapılacak
03:27düzenlemelerle eee bu eee bu konuda mutlaka çalışmak
03:30gerekiyor. Herkes kiralık konutunu bir defa mutlaka belli
03:34bir sistem üzerinden kiralama sözleşmesi yapmalı. Eee bir
03:37kira takip sistemi kurulmalı. Eee ve eee elde edilen kira
03:40geliri de belli bir limit aşıyorsa ki iki bin yirmi üçte
03:43bu yirmi bir bin lira. Bu oranı aşıyorsa istisna tutarını
03:47eee mutlaka beyanlamaya vermesi eee gerekiyor. Sorunu çözmenin
03:51önemli bir yolu var. Önemli olan yolu şu. Konut üretimini
03:54artırmak. Şimdi bir de boşluk tutulan konutlar kiraya
03:56verileceği için zaten kiralık konut artacak. Kiralık konutu
03:59artırınca otomatik olarak kira parası yavaş yavaş gerilemeye
04:01başladı. Bakın Ocak ayından itibaren konut fiyatlarında bir
04:04gerileme başladı. Merkez Bankası'nın konut fiyatının
04:06eksine göre. Enflasyon oranını belirleyen TÜFE'deki on iki
04:09aylık artışı belirleyen oranın üzerine kira sözleşmesi
04:12yapmamak. Kira sözleşmesiyle birlikte eee taşınmazın eee
04:17tahliye edilmesine ilişkin başka bir sözleşmeyi imzalamamak.
04:19Yaptıkları kira sözleşmesine eee dikkat edip iyice okumaları
04:23eee tahliye taahhüdü gibi bir taahhüt vermeye gerek yok. Eee
04:26kanun zaten net ortada. Eee bunlara dikkat etmeleri
04:29gerekiyor. Bir de tabii mümkün olduğunca yıllık eee ortalama
04:34tüketici fiyatlarındaki artışın üzerindeki bir artışı kabul
04:37etmeyecek sözleşme yapmalarına özen göstermeliler. Başka bir
04:40şey daha ihtiyaç var. Türkiye keşke kiralık konut pazarının
04:43tespitini yapsa, kiradaki konutu bilsek işte devletin
04:46bilgi sistemleri var. Bu bilgi sistemlerinin konut kiradadır
04:50bunu bilsek ve kira sözleşmeleri eğer devletin
04:52altında yapılsa kiralık konutta oturanların belli bölgelerde
04:56oturanların özellikle orta ve orta altı gelir grubundakiler,
04:59emekliler ve öğrenciler bunlara yönelik bir kira yardımı
05:02programı uygulamaya kon olsa bunu belediyeler bu destek
05:05olabilir. Merkez otorite bunu yapabilir birçok ülkede. Bir
05:08başka konu sosyal konut yıllarca tartışmışız. Eee sosyal
05:12konut konusunda TOKİ ve belediyelerin eee daha fazla eee
05:15efor sarf etmeleri gerekiyor. Daha fazla. Belediye kanununda
05:18belediyelerin çok geniş yetkisi var. Eee kamulaşma yapabilir,
05:22arsa üretebilir, üzerine inşaat yapabilir, konut üretip
05:25satabilir, kirayı verebilir veya ticari gayrimenkul,
05:27endüstriyel gayrimenkul yapıp satabilir. Böyle geniş yetkileri
05:30var. Ama ben mesela belediyelerimizi özellikle
05:33büyükşehir belediyelerimiz görüyorum. Bu yöndeki
05:35çok zayıf. Herkes TOKİ'den bekliyor. Herkes
05:38Çevre Bakanlığı'ndan bekliyor. TOKİ ve Çevre Bakanlığı'nın
05:41kapasitesi sınırlı. Eee yapabileceği bu. Iki yüz bin
05:44konut. Çok büyük bir sayı. Deprem bölgesinde o kadar kamu
05:47yapısı, idari yapı, eğitim yapısı. Herkes, bütün
05:51kuruluşlar görevi TOKİ'den beklerse yeni projede TOKİ'nin
05:54kapasitesi belli. Eee dolayısıyla belediyelerin de
05:58taşın altına elini koyması gerekiyor. Ama ben bizim
06:00belediyelere bakıyorum. Arsa karşılığı inşaat yapıyorlar.
06:03Ele geçen konutları hemen satışa sunuyorlar. Her gün
06:05gayrimenkul satış ilanı var. Dünyadaki belediyeler konut
06:09üretiyor ve kirayı veriyor. Buradan kentin kira parasını
06:12kontrol ediyorlar. Ama bizim belediyelerde böyle bir gelenek
06:16yok. Kanunen görevleri olması gerektiği halde böyle bir
06:18gelenek yok. IVE'de böyle bir geleneği başlatmak gerekiyor.
06:21Eee belediye kanun eee altmış dokuzuncu maddesi büyükşehir
06:25belediyelerine, ilçe belediyelerine inanılmaz
06:28yetkiler veriyor. Ama belediyelerimiz bunu
06:30kullanamıyor.