Büşra Arslantaş günü şekillendiren, geleceği yönlendiren her gelişmeyi canlı yayında Günlük'e not düşüyor. Gerçekleri değiştirmeden, çarpıtmadan içtenlikle aktarıp sorguluyor.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Merhabalar CNN TÜRK ekranlarına günlük haber kuşağına hoş geldiniz.
00:00:09Ben Büşra Arslantaş önümüzdeki iki saat boyunca birlikte olacağız ve gündemdeki sıcak gelişmelerin sizlere bir bir aktaracağız.
00:00:15Dünya gündemiyle başlıyoruz bugün gündemimize.
00:00:18Zira bugünle birlikte önümüzdeki üç gün boyunca gözümüz kulağımız Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington DC'de olacak.
00:00:25Zira tam da 3. Dünya Savaşı kapıda diye yorumlar bir bir yükselirken er geçen gün NATO'nun 75. yıl zirvesi düzenleniyor ki
00:00:341990'lardan bu yana en büyük genişlemesini yaşıyor NATO.
00:00:38Bir yandan da işte Rusya ile karşı karşıya mı gelecek sorusu var.
00:00:41Şimdi bugün zirvenin ilk günü 75. yıl anma programı düzenlenecek.
00:00:45Gece saatlerinde Türkiye saatiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu programda yerini alacak.
00:00:50Türkiye'yi temsil eden bu zirvede bakanlarla birlikte Dışişleri Bakanı, Milli Savunma Bakanı, MİT Başkanı ve diğer isimlerle birlikte kalabalık bir heyetle birlikte
00:00:58Amerika Birleşik Devletleri'ne doğru şu an uçakta tüm programımız boyunca konuşacağız detayları vakit kaybetmeden başlayalım.
00:01:05Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO liderler zirvesinden beklentinin ittifak ortakları arasında savunma sanayi ticaretinde engellerin kaldırılması olduğuna dikkat çekti.
00:01:22NATO'dan İsrail-Filistin konusunda beklediğimizi alabilmiş değiliz dedi Cumhurbaşkanı Erdoğan.
00:01:26Hemen bu zirveye yola çıkmadan önce yaptığı basın toplantısında ve terörle mücadelede işbirliği hususunda müttefikleri bir kez daha uyaracaklarını kaydetti.
00:01:36Terörle mücadele ve müttefikler arasında savunma sanayi ticareti önündeki engellerin kaldırılması konusunda
00:01:45villi üste aldığımız kararların uygulanması bu bakımdan mühimdir.
00:01:51NATO zirvesinden beklentileri bu sözlerle anlattı.
00:01:54Türkiye'nin NATO'nun bel kemiği ülkelerin başında geldiğine dikkat çekti.
00:01:59Terörle mücadelede Türkiye'nin müttefiklerinden beklentileri karşılanıyor mu sorusunu yanıtladı.
00:02:04NATO ile bu noktada istediğimiz konumda mıyız?
00:02:10Açık samimi söylüyorum.
00:02:13İşte şu anda bunları aşmanın gayreti içerisindeyiz.
00:02:17Dışişleri Bakanı'nın görüşmeleri var.
00:02:19Milli Savunma Bakanı'nın görüşmeleri var.
00:02:22Bütün bu görüşmelerle birlikte kendilerini bu noktada da uyaracağız.
00:02:29Cumhurbaşkanı Erdoğan NATO liderler zirvesine katılmak üzere
00:02:32Washington'a hareket etmeden Ankara-İstanbul'a havalimanında basın toplantısı düzenledi.
00:02:36Ekim ayında görevi devralacak yeni genel sekreter Mark Rutte ile zirvede görüşeceğini,
00:02:41Rutte'nin de Türkiye'yi ziyaret edeceğini söyledi Erdoğan.
00:02:44Stoltenberg'te çok samimi havada süreci yürüttüysek Rutte ile de aynı şekilde yürüteceğiz dedi.
00:02:50Erdoğan NATO'da Gazze'de yaşananları da gündeme getireceğini vurguladı.
00:02:54NATO ile şu İsrail-Filistin konusunda istediğimizi beklediğimizi henüz alabilmiş değiliz.
00:03:05İsrail'i durdurmakta yetersiz kaldığını ve Filistin'de adil kalıcı barış tesis edilmeden
00:03:13küresel vicdanın rahat bir nefes almasının mümkün olmayacağını vurgulayacağız.
00:03:20Cumhurbaşkanı Erdoğan Barış Harekatı'nın 50. yılı dolayısıyla 20 Temmuz'da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde olacak.
00:03:27Peki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin tanınması ve Türk Devletleri Teşkilatı'na tam üyelik yolunda gelinen aşama ne?
00:03:33Bundan sonraki süreçte de bizler Kuzey Kıbrıs'ı burada tam üye noktasına nasıl taşırız bunun gayreti içerisindeyiz.
00:03:45Şu anda Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Ersin Bey'in o devletlerin başkanlarıyla olan münasebetlerini de geliştiriyoruz.
00:03:55Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye'den hareket etmeden önce işte bu açıklamaları yaptı kameralar karşısında o kritik zirve öncesinde
00:04:04ve şu dakikalarda da uçakta Türkiye saatiyle 9-10 gibi akşam saatlerinde ABD'ye varmış olacak.
00:04:10Zirvedeki ortak oturumlarda elbette ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarıyla bir araya gelecek ki bu tip zirvelerde bildiğiniz üzere ayaküstü görüşmeleri olabiliyor,
00:04:19anlık bazı planlamaları olabiliyor.
00:04:21Bununla birlikte ikili görüşmeler de özel olarak daha önceden randevulaşılan görüşmeler de oluyor ki onları da yine uzun uzun konuşacağız.
00:04:28Konuklarımızı hemen takdim edeyim sizlere.
00:04:30Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Akkacaş'ın İstanbul stüdyomuzda bizlerle birlikte.
00:04:35Sayın Caş'ın hoş geldiniz yayınımıza.
00:04:37Merhaba efendim saygılar diliyorum.
00:04:39Ve özellikle Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doçent Dr. Levent Ersin Oral'da uzaktan bağlantıyla yayınımıza katılıyor.
00:04:45Sayın Oral siz hoş geldiniz yayınımıza.
00:04:48Güçlü Hanım hoş bulduk.
00:04:49Sizlere, değerli hocama, izleyenlerime saygılarımı sunuyorum.
00:04:52Çok teşekkürler.
00:04:53Ama öncesinde Washington'a gidelim konuklarımıza söz vermeden önce.
00:04:56Çünkü Amerika Birleşik Devletleri temsilcimiz Yunus Paksoy elbette bu kritik zirveyi takip edecek anbean ve günler boyunca,
00:05:02bu üç gün boyunca bize her zaman olduğu gibi bilgileri aktarıyor olacak.
00:05:06Yunus kolaylıklar diliyorum.
00:05:07Çok yoğun günler bekliyor kuşkusuz senin.
00:05:09Diğer meslektaşlarımızla birlikte seninle başlamak isterim.
00:05:12Şimdi özellikle bu üç gün sürecek zirve çok kritik bir zamanda gerçekleşiyor.
00:05:16Dolayısıyla programda neler var?
00:05:18Neler konuşulması bekleniyor?
00:05:19Kim neyi öne çıkarma peşinde olacak sence?
00:05:22Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programında bize aktarır mısın?
00:05:25Örneğin bugün kiminle görüşmesi, hangi programlara katılması bekleniyor?
00:05:28Gece saatlerinde elbette Türkiye saatiyle.
00:05:35İyi yayınlar Düşra.
00:05:36Konuklarımıza da selamlar.
00:05:38Washington'dan günaydın diyelim.
00:05:40Bugün NATO zirvesinin ilk sabahı ve şu an saat sabah 9 burada.
00:05:45Cumhurbaşkanı Erdoğan senin de bahsettiğin gibi şu an uçakta.
00:05:49Ve biz yerel saatle 15 gibi inmesini bekliyoruz.
00:05:52Andrews hava üstüne, Washington'a yani şu an bulunduğumuz NATO zirvesinin yapılacağı mekana
00:05:58bir 20-25 kilometrelik mesafede iniş yapacak.
00:06:02Türkiye saatiyle akşam 10 gibi olmasını bekliyoruz biz bunun.
00:06:06İniş yaptıktan sonra bir etkinliğe, programa geçecek hemen.
00:06:11Ve bu Türkiye saatiyle 23.30'da olacak.
00:06:15Peki ne program bu dersek?
00:06:17Başkan Biden'ın, ABD Başkanı Biden'ın ev sahibi olarak ev sahipliği yapacağı, açacağı program
00:06:24NATO'nun 75. yılının kutlanması ve buna yönelik mesajlar verilmesi beklenen bir program.
00:06:31Bu programa Cumhurbaşkanı Erdoğan'da diğer devlet başkanları, hem üye devlet başkanları
00:06:37hem de buraya özel davet edilen devlet başkanlarıyla katılacağı bir program olacak.
00:06:42Burada biz Başkan Biden'ın özellikle şu mesajları vermesini bekliyoruz Büşra.
00:06:47Hem geçtiğimiz haftada hem de 10'da önceki haftalarda Amerikalı yetkililerle konuştuğumda şunu söylediler.
00:06:54Ana gündem maddesi Ukrayna-Rusya savaşı olacak.
00:06:57Ve burada biz iki ülkeye meydan okunmasını bekliyoruz.
00:07:01Bir Rusya, iki Çin.
00:07:03Tabii bunun önceliğini Rusya alacak.
00:07:06Neden Rusya alacak?
00:07:07Çünkü Ukrayna'da iki yıldan fazla süredir devam eden bir savaş var.
00:07:11Ve Amerikalı üst düzey yetkilinin, Beyaz Saray yetkilisinin geçtiğimiz hafta bana söylediğine göre şunu diyecekler.
00:07:17Eğer Rusya devlet başkanı Putin, Ukrayna'ya destek veren ülkelerin koalisyonundan daha fazla ömürlü olacağını düşünüyorsa çok yanılıyor.
00:07:26Ondan dolayı biz burada Ukrayna'ya NATO üyeliği için bir köprü yol haritası sunacağız.
00:07:32Peki bu köprü yol haritası nedir?
00:07:34Ukraynalı askerlerin geliştirilmesi.
00:07:37Bunlara eğitim verilmesi.
00:07:39Çeşitli silah kabiliyetlerinin, savunma kabiliyetlerinin verilmesi.
00:07:43Bunlarla birlikte finansal desteğin verilmesi.
00:07:46Yani NATO üyeliğini hemen önüne sunmuyorlar Ukrayna'nın ama NATO üyeliğine bir köprü sunuyorlar.
00:07:52Öncelikli gündem maddesi bu olacak.
00:07:54Ve yine önemli bir sızan bilgiye göre NATO zirvesinin sonunda bir açıklama yayınlanır.
00:08:01Ortak metin.
00:08:02Bu metinde Ukrayna'nın NATO üyeliğinin artık geri dönülemez bir yol olduğu yani geri dönülemez yol ifadesinin geçeceği söyleniyor.
00:08:10Tabi bunlar büyük ihtimal Rusya devlet başkanı Putin'in zaten hiç istemediği ve kışkırtıldık dediği bir konu olan Ukrayna'nın NATO üyeliğinin adeta artık iyice pekiştirilmesi ve zihinlere yerleştirilmesi demek.
00:08:23Bir diğer önemli konu da Pasifik olacak.
00:08:26Hep konuştuk acaba Tayvan'dan mı çıkacak 3. Dünya Savaşı?
00:08:29Oradan mı bir kıvılcım çıkacak?
00:08:31Hatta Rusya'nın tabi Kuzey Kore ile bir güvenlik anlaşması imzalaması.
00:08:35Bunların hepsi ABD'nin ciddi anlamda canını sıkan şeylerdi.
00:08:39Burada Pasifik'ten ülkelerde bulunacak.
00:08:41Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda, Avustralya bunlarla da bir oturum olacak.
00:08:46Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programında bu da var.
00:08:49Yani ana gündem maddemiz bizim burada Büşra.
00:08:523 gün boyunca ilk önce Ukrayna'daki savaş Rusya'ya karşı birlik, beraberlik gösterisi, tek gövde olmak ve aynı zamanda Çin'in yayılmacılığına, Kuzey Kore'nin oradaki beklenmedik pervasız hareketlerine ortak bir mesaj olacak.
00:09:08Cumhurbaşkanı Erdoğan dediğimiz gibi bugün Türkiye saatiyle 22'de iniş yapacak.
00:09:12Andrews Hava Üssü'ne, Washington'e biraz daha dışındaki 23.30'da bir etkinliğe katılacak NATO'nun 75. yılı için.
00:09:19Ve Başkan Biden Türkiye saatiyle 0.00'da bir konuşma gerçekleştirecek 75. yılın önemine binaen.
00:09:27Bugün için Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın planında başka bir madde görülmüyor.
00:09:31Yarın ise tabi devlet başkanlarıyla ilk oturuma katılacak.
00:09:36İlk oturuma katıldıktan sonra akşam Beyaz Saray'da devlet başkanların onuruna verilecek yemeğe katılacak.
00:09:44Bu Beyaz Saray'da gerçekleşecek.
00:09:46Hem Başkan Biden hem de eşi Jill Biden'ın ev sahipliğinde Beyaz Saray'da düzenlenecek.
00:09:51Senin de bahsettiğin gibi bu etkinliğin yapılacağı yerde ayaküstü görüşmeler olabiliyor, marjında kısa görüşmeler olabiliyor.
00:10:00Bunlarla ilgili resmi programda henüz bir şey yok.
00:10:03Ancak hem geçtiğimiz sene Vilnius'da hem de ondan önceki sene Madrid'de NATO zirvelerinde biz Başkan Biden Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmelerini görmüştük.
00:10:13Burada da böyle bir görüşme bekleyebiliriz diye düşünüyoruz Büşra.
00:10:17Ama tabi ki şu an herhangi bir resmi bilgi elimizde bulunmamakta.
00:10:21Yunus çok çok teşekkürler bizimle kal. Lütfen yine başka sorularımız da olacak.
00:10:25Şimdi özellikle Yunus Paksoy'da dikkat çekti ABD temsilcimiz.
00:10:29ABD'nin başını çektiği NATO'nun elbette bu zirvede önceliği Rusya'ya ve Çin'e mesaj vermek.
00:10:35Cumhurbaşkanı Erdoğan da daha geçen hafta Rus lider ve Çinli liderle görüşmüş bir lider olarak Macaristan Başbakanı Orban'ın Ukrayna çabalarındaki görüşmelerini saymazsak,
00:10:44tek lider olarak bu isimlerle görüşmüş bir lider olarak o salonda yerini alacak olması da herhalde önemli değil mi Sayın Caş'ın?
00:10:52Dolayısıyla şimdi sormak isterim sizce bu zirvenin önemi nedir?
00:10:55Cumhurbaşkanı Erdoğan daha öncesinde basın toplantısında, bugünkü basın toplantısında yola çıkmadan önce özellikle de dedi ki dünyada artan terör tehlikesine dikkat çekeceğini söyledi.
00:11:05Gazze'deki katliamları gündeme taşıyacağız dedi. Her ne kadar ABD'lerinden farklı olsa da bu başlıklar ne dersiniz?
00:11:12Türkiye açısından önemi nedir bu zirvenin?
00:11:15Teşekkür ederim.
00:11:16Aslında ittifakın güney kanalını bir şekilde koruyan, Karadeniz'deki savaşın sona ermesi için Montre sözleşmesine göre boğazları kapatıp,
00:11:26Rusya-NATO savaşını da önleyen ve savaşın genişlemesini bir şekilde sınırlandıran ülke Türkiye'dir.
00:11:34Peki Sayın Cumhurbaşkanı giderken hangi mesajları verdi diye bakarsak, bana göre beş önemli mesaj verdi.
00:11:42Bunların tam sıklet merkezinde şunu söylüyor. Avrupa Atlantik Güvenliği'nde merkezi rolü NATO'ya ait olduğu ortaya çıkmıştır.
00:11:49Şunu görüyoruz ki Avrupa Birliği ordusu hiçbir şey yapamadı. Yani Ukrayna savaşını durduramadı.
00:11:54Şimdi ittifakın kurucusu olan ABD Başkanı Truman şöyle söylüyor.
00:12:001949'da diyor ki, ortak bir dava uğruna gönüllü olarak bir araya gelen farklı ülkelerin uluslararası birliğini sağlama yöntemimiz,
00:12:09sorunlu dünyamıza düzen getirme yolunda etkili bir adımdır.
00:12:13Şimdi Yunus Bey de ifade etti 50. yıl bir şekilde çok mutlu bir şekilde kutlandı.
00:12:19Neden? Sovyetler Birliği çökmüştü. 25 sene sonraki gelinen noktada bir yol ayrımında NATO.
00:12:27Dikkat edin 49'da kurulan ittifak komünizmi durdurmak ve Kızıl Ordu'nun Avrupa'yı işgal etmesini önlemekti.
00:12:36Bugün Sovyetler Birliği çöktü, Warsaw Pact'i çöktü ve 32 ülkeyle ilk defa NATO böyle bir tarihi toplantı içerisinde.
00:12:44Ancak Yunus Bey de katılacaktır ki, 75. yılda acaba Sayın Biden'ın seçilmeden önceki NATO'nun ben fabrika ayarlarına döndüreceğim lafı tuttu mu?
00:12:56Yoksa 32 ülke 2. Trump döneminde nasıl bir NATO ile karşılaşacağız? Rolüne mi soyunuyor?
00:13:04Bir diğer husus da şunu söyledi Cumhurbaşkanı'na, bir, Ukrayna'nın toprak bütünün egemenlik ve bağımsızlık hakkındaki politikamız duruşumuz bellidir.
00:13:14Ama diyor NATO'nun savaşın tarafı haline getirilmemesine çalışıyoruz.
00:13:19Yani biz NATO Rusya savaşını istemiyoruz açık ve net bir şekilde.
00:13:23Bunu Sayın Putin'e de ifade etti ve silahların konuştuğu kanın döküldüğü yerde Türkiye'nin duruşunun isabetli olduğunu ifade etti.
00:13:31Ben katılıyorum bu görüşe, Türkiye İstanbul zirvesinde bir şekilde savaşı durdurmuştur.
00:13:36İkinci tespiti, Türkiye NATO'nun misyonuna en fazla katkıda bulunan 5 ülkeden biridir.
00:13:42Şimdi Yunus Bey orada...
00:13:44Erdoğan bunu iki kez özellikle vurguladı.
00:13:46Bu çok önemli, neden? Bakın şimdi burada konuşulacak konuların başında Ukrayna ama ikinci şey yeni NATO askeri kuvvet nasıl olacak?
00:13:54Nükleer, konvansiyonel ve 50 Tugay'ın kurulmasından bahsediliyor Almanya'da.
00:13:5950 Tugay ne demek? 250 bin asker demek.
00:14:02Hangi ordu verecek bunu?
00:14:04Şimdi Finlandiya'nın 100 tane tankı var.
00:14:06Al İsveç'in 150 tankı, 250.
00:14:10Türkiye'nin 3 bin tankı var.
00:14:12Kaç ordusu var? 1 milyon.
00:14:14Seferberliği kaç? 35 milyon.
00:14:16Yani Cumhurbaşkanı bir şekilde sayılara ve Türkiye'nin askeri ekonomik gücüne dayanarak matematiksel olarak konuşuyor.
00:14:25Üçüncü tespiti şu, beklentimiz nedir diyor.
00:14:28Bakın beklenti çok önemli.
00:14:30Sizin de ifade ettiğiniz gibi terörle mücadelede müttefiklerin NATO hassasiyetlerine uyması nedir o?
00:14:36Toprak bütünlüğü.
00:14:37Beşinci madde.
00:14:38Altıncı madde bizim Türkiye'nin topraklarının konulmasında NATO'nun görev alması.
00:14:45Halbuki bakıyoruz müttefikimiz Amerika, PKK, PYD silah veriyor.
00:14:49Ve Türkiye için en büyük sırttan vurulmuş kama bu.
00:14:53Ve Türkiye bunu açık bir şekilde dile getirecek terörle mücadeleyi ve
00:14:57Dinluş süresi kararlarının takibindeyiz.
00:14:59Ne demek o?
00:15:00Dinluş'ta Türkiye şunu söyledi.
00:15:02İsveç ve Finlandiya Türkiye'ye karşı silah ambargosunun kaldırısı alırız dedi.
00:15:07Aldık mı aldık.
00:15:08Türkiye veto hakkını kaldırdı.
00:15:10Bugün Almanya'ya bakıyoruz.
00:15:12Türkiye'nin Eurofighter savaş uçağına ihtiyacı var.
00:15:15Müttefiklerden İngiltere, İspanya, İtalya tamam diyor.
00:15:19Ama Almanya bizim müttefikimiz 1. Dünya Savaşı'nda savaşmışız.
00:15:23Uçakları vermiyor.
00:15:25Böyle bir şey olabilir mi ya?
00:15:27Bu çok önemli.
00:15:28Bunu söylüyor.
00:15:29Ve diğer şey de çok önemli bu.
00:15:31Yine Yunus Bey bize ışık tutacaktır.
00:15:3532 ülke var ama 4 tane de önemli ülke var.
00:15:39Kim bunlar?
00:15:40Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Güney Kore liderleriyle bir araya gireceğiz.
00:15:45Yani NATO'nun booming dediğimiz Asya Pasifik bölgesindeki genişleme süreci adım adım gidiyor.
00:15:53Ve 1. tehdit unsurları Rusya'dan sonra Çin'de yavaş yavaş topa giriyor.
00:15:58Bu durumda Sayın Cumhurbaşkanımızın bu 4 dünya lideriyle bir araya gelmesi
00:16:03Türkiye'nin dünya ve bölge güvenliğinde ne kadar güvenli olduğunu da ortaya koyuyor.
00:16:09Güney Kore ile Türkiye'nin çok iyi ilişkileri var.
00:16:12Silah yapıyoruz beraber.
00:16:14Japonya ile çok iyi ilişkiler geliştiriyoruz.
00:16:16Hatta belki de Türkiye siyah satacak Japonya'ya.
00:16:20Halkese Yeni Zelanda ve Avustralya ile Türkiye savunma sanayinde işbirliği yapabilir.
00:16:26Demek oluyor ki Türkiye çok hazırlıklı, çok güçlü bir kadroyla gidiyor.
00:16:30Ve benim gördüğüm son husus da şu.
00:16:33Gazze'ye mutlaka değineceğiz dedi.
00:16:35Ama en önemli husus bence şu.
00:16:37Dedi ki biz Güney kanadındaki misyona, vizyona vurgu yapacağız.
00:16:43Ne demek?
00:16:44Şimdi orada çok iyi nefesi takip ediyor Yunus Bey.
00:16:48İki görüş var.
00:16:49Harita varsa oradan anlatayım.
00:16:51Diyorlar ki işte efendim İsveç ve şey katıldığı en önemli yer Baltık denizidir.
00:16:57Burası tamam çok önemli.
00:16:59Rusya'da buradaki bir takım üslerini harekete geçirdi ve nükleer tatbikat yaptı burada.
00:17:06Halbuki şu anda devam eden savaş nerede?
00:17:10Bu bölgede, Karadeniz'de.
00:17:12Ve Rusya dedi ki ben böyle giderse nükleer silah kullanırım dedi.
00:17:16Şimdi nükleer silah kararı verildiği takdirde Sakur'dan,
00:17:21ki bunu uygulayacak ülkelerin başına kim geliyor?
00:17:24Türkiye.
00:17:25Ama sen bana F-16'ları vermiyorsun.
00:17:27İki, savaşın siklet merkezi Karadeniz'de.
00:17:29Geçen hafta bir Amerikan insansız casus uçağı düşürüldü burada.
00:17:34Her an bir şey olabilir.
00:17:36Ve dün akşam itibariyle Rusya Kiyev'i hipersonik füzelerle vurdu.
00:17:41Demek oluyor ki Türkiye burada hem Kafkasya'nın hem Balkanların hem de Karadeniz'in güvenliğini sağlayan,
00:17:47Türkiye ile beraber İtalya ve İspanya, Güney Kanad'da çok önemli ülkeler.
00:17:53Ve dikkat edin, bakın Kıbrıs Rum yönetimine de dikkat edecek olursak,
00:17:57şu anda NATO'nun kuvvetleri nerede?
00:18:00Dümlen Karasuları etrafında.
00:18:02O halde gelecekte Artik bölgesi belki çok önemli.
00:18:06Ama dediğim gibi 100 tanktan ne yapacaksınız burada?
00:18:09Ve Rusya'yı durdurmaları mümkün değil.
00:18:11O halde Sayın Cumhurbaşkanı'nın söylediği stratejik siklet merkezi Türkiye'dir.
00:18:16Ve Türkiye'nin önemini mutlaka müttefiklerle masaya getirecektir.
00:18:21Bundan da mesajın en çok ben Almanya'ya ait olduğunu düşünüyorum.
00:18:25Yani o zaman sizin ifadenize göre Türkiye bu zirvede özellikle şunun altını çizeceği hususlardan biri şu ki,
00:18:31savunma planları yenilenirken sadece kuzeye değil, güneye, güneydoğuya da ağırlık vermesini verecek.
00:18:37Elbette ve bunda haklı Türkiye.
00:18:40Bakın Türkiye aynı şekilde 2008 Gürcistan Savaşı'nda da bunu başardı.
00:18:45Ve o zaman Cumhurbaşkanı Başbakan'dı.
00:18:47Dikkat edin Rusya'nın Gürcistan'ın işgalini durdurmuştur Türkiye ara bulucu konuyla.
00:18:53Demek ki Türkiye iki noktada Ukrayna Savaşı'nın bitirilmesi, İstanbul düzenine geri dönülmesi
00:19:00ve acil ateşkesi için çok önemli iki aktör.
00:19:03Sizinle beraber yapmıştık o programı hatırlarsanız.
00:19:06Ve şunu söyledi Putin.
00:19:09Ta Pekin'de biz İstanbul Anlaşması'na mutabık kalmıştık dedi.
00:19:13Demek ki Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 33. maddesinde öngörülen ateşkesin sağlanmasında
00:19:20en önemli ara bulucu rol Türkiye.
00:19:22Dediğiniz gibi hem Çin'le hem Rusya'yla konuşabilen hem de NATO'da müttefiklerle
00:19:28bu ülkelerin endişelerini de NATO müttefikleriyle paylaşan ülke Türkiye'dir.
00:19:34Türkiye'dir bu bakımdan.
00:19:35Türkiye'nin bu konudaki 75. yıldaki toplantıdaki rolünün daha önemli olacağını düşünüyorum.
00:19:41Neden?
00:19:42Şunu söylüyordu Amerikalı bazı strateji senatörler, uzmanlar.
00:19:46Türkiye, İsviçre, Finlandiya'yı bir şekilde kilitliyor, takvozluyor.
00:19:50Tam tersine Türkiye takvozi, NATO'nun en önemli motor kuvveti ve lokomotifi.
00:19:55Dediğim gibi nereden bulacaksın 250 bin askeri?
00:19:59Bu şu demek değil, Türkiye gitsin Rusya'yla savaşsın.
00:20:03Tam tersine Türkiye diyor ki Rusya'yı savaştan çekelim.
00:20:06Savaş olmasın Rusya'yı masaya oturtalım.
00:20:08Acil ateşkes ve Frozen Kaltlik dediğimiz bulunan noktada her şeyin yeniden masaya yatırılması.
00:20:16Bu çok önemli bir diplomatik çözüm.
00:20:17Yani Ukrayna'ya belli şartlarda destek verilsin ama barış öncelensin.
00:20:20Savaş cesaretlendirilmesin mesajını duyuyoruz.
00:20:22Tamamen dediğiniz gibi.
00:20:23Sayın Onal'da sizin de görüşlerinizi merak ediyorum.
00:20:25Sayın Caş'ın özellikle şu noktaya dikkat çektiği konuşmasının başında.
00:20:29NATO aslında şu an bir dönüm noktasında dedi.
00:20:31Dünyada bu 3. Dünya Savaşı senaryoları konuşulurken bir yandan Biden'ın başkanlık koltuğuna oturduğunda
00:20:37NATO'yu fabrik ayarlarına döndüreceğim iddiası söylemeni gerçekleştirebildi mi sizce bu?
00:20:434 yıl boyunca baktığınızda NATO ne durumda?
00:20:46Ya da Sayın Caş'ın ifade ettiği üzere 2. Trump dönemine hazırlık peşinin ve bu zirvenin Türkiye açısından önemli nedir sizce?
00:20:53Genel çerçeveyle başlayalım.
00:20:56Öncelikle NATO her 25 yılda bir çok ağır bir krize ya da fırsatı ev sahipliği yapıyor.
00:21:04Kuruluşundan ilk 25 yıl sonra tam Helsinki zirvesinden önce Soğuk Savaş'ın insan hakları bağlamında yavaş yavaş durulduğu
00:21:13Doğu Biloğu ve Batı kampları arasında harp ve hürriyet bağlamında bir kuşak çatışmasının önlendiği bir dönemdi.
00:21:201974-75 ve Kıbrıs Barış Harekatı'nı gördük.
00:21:2420 Temmuz tarihindeki Barış Harekatı 25. yılında NATO zirvesinin en önemli konusuydu.
00:21:30Aradan bir 25 yıl daha geçti.
00:21:33Hocamın belirttiği gibi NATO 50. yılında yani 1999'da bir sorunu konuştu.
00:21:39Bizim artık ötekimiz kalmadı dediler.
00:21:42Çünkü Varşova Park'ta Doğu Biloğu çökmüştü, Berlin duvarı yıkılmıştı ve Sovyetler Birliği ortadan kalkmıştı.
00:21:49Ve bu bir fırsat doğurduğu kadar NATO'nun varlığının sorgulandığı bir dönemi de beraberine getirdi.
00:21:54Çünkü NATO bir savunma konsepti yarattı, bir iklim yarattı.
00:21:59Fakat karşınızda farklı tondan, farklı renkten kimse olmadığı için artık devletler başta Fransa olmak üzere
00:22:06NATO'nun anlamını kaybettiğini, NATO'nun varlık sebebinin ortadan kalktığını,
00:22:11Doğu Biloğu yokken NATO'nun bir anlam ifade etmediğini vurguladılar.
00:22:15Şimdi bugün bambaşka bir noktadayız.
00:22:1775. yıl NATO yeniden bir düşman yarattı.
00:22:21Yeniden bir düşman kurgusu yarattı ve düşmanını buldu.
00:22:25Şimdi doğudan yükselen bir iktisadi güç olan Çin ve nükleer silahıyla,
00:22:31yayılmacı söylemiyle, politik davranışlarıyla Putin'in Rusyası.
00:22:36Ve an itibariyle NATO tekrar bir savunma konseptinde bir öteki bulma ihtiyacından kurtulduğu bir dönemden geçiyor.
00:22:43Fakat sorduğumuz soru çok kritik.
00:22:45Türkiye'nin buradan samimi beklentisi nedir?
00:22:48Aslında ahde vefadan başka bir şey beklemiyoruz.
00:22:51Bir, Madrid zirvesinde verdiğiniz sözleri tutun.
00:22:55İki, 2023 Vilnius zirvesinde ne konuşmuştuk?
00:22:59Savunma sanayi alanında NATO üyeleri arasında kaçınılmaz bir işbirliği olmalı
00:23:05ve uluslararası terörle ortak mücadele edilmeli.
00:23:08Büşra hanım hangisi oldu?
00:23:10Ne savunma sanayi alanında Türkiye'ye uygulanan vetolar kalktı
00:23:15ne de uluslararası terörde Türkiye'nin yanına müttefik devlet bulabildi.
00:23:19Çünkü bugün gelinen nokta itibariyle baktığınızda belki İsveç ve Finlandiya,
00:23:24Türkiye'nin üzerindeki veto yetkisini ve bazı ambargoları kaldırdılar gibi dursa da
00:23:29hala ABD'nin, Almanya'nın, Kanada'nın çok açık bir şekilde yaptırımları sürmeye devam ediyor.
00:23:36Ve kime rağmen 70 yıldır yan yana yürüdüğünüz,
00:23:40Güneydoğu kanadını yıllardır bazen sizin adınıza savunan
00:23:44Sovyetler Birliği ayaktayken yılmada en büyük riski göz önünde bulundurduğunuz zaman karşısına alan
00:23:51Türkiye'ye karşı.
00:23:52Biz F-16'lardan arzu ettiğimizi alamadık.
00:23:55F-35 sürecinde hala sürecin dışındayız.
00:23:58Katsa yaptırımları bitmiş değil ve gelinen nokta itibariyle
00:24:02Almanya, Kanada, İngiltere hala Türkiye'ye dair hasmane duygu ve düşünceler içerisindeler
00:24:08ve bunu yılmadan söylüyorlar.
00:24:10NATO antlaşması.
00:24:12Hani Binliyuz'da konuşmuştuk.
00:24:14Uluslararası terörle beraber mücadele edecektik.
00:24:16Şimdi bana uluslararası terör dendiği zaman
00:24:19NATO ülkelerinin 38'sinin birden tehdit altında olduğu bir tane örgüt sayını desek
00:24:25herhalde bunun adı PKK olacaktır.
00:24:27En ufak tereddüt olmaksızın.
00:24:29Fakat bırakın PKK ile ortak mücadele konseptini
00:24:33YPG'nin, PYD'nin hala bir kurtuluş savaşçısı olduğuna dair tezler üretmeye devam eden
00:24:39bir Batı İttifakı'ndan bahsediyoruz.
00:24:41Bizim fırsatlardan ziyade tehditlerin beklenmesi de olacak.
00:24:462 gün ve topal ördek pozisyondaki Biden'ın 5 Kasım'daki seçimleri hesaba katarak
00:24:53çok sert bir zirve metni oluşturmasını bekliyorum.
00:24:56Çünkü bir ayrışma noktamız var.
00:24:58Hamas zaman zaman Türkiye'yi muhatap alıyor.
00:25:01Ve Türkiye Hamas üzerinden bir siyaset üretilmesi gerektiğini
00:25:06ve haklı olarak da eğer ateşkes ve barış olacaksa
00:25:10siyasi aktör olarak bunların görülmesi gerektiğini söylüyor.
00:25:14Fakat NATO üyesi devletlerinin çok büyük bir kısmı için
00:25:17Hamas bir terör örgütü.
00:25:19Dolayısıyla biz Gazze meselesini dile getireceğiz.
00:25:22Çok haklı insani tezler ortaya koyacağız.
00:25:26Bununla beraber belli ki 7 Ekim üzerinden yürüyen bir zihin dünyasının
00:25:31körelttiği bakış açısıyla karşı karşıya kalacağız.
00:25:35Bir, bu nokta bizim için bir risk içeriyor.
00:25:38İki, evet bir gerçeklik var ki bir hastanesi vuruldu.
00:25:43Ve 30'dan fazla çocuk hayatını kaybetti.
00:25:47Yüzlerce çocuk hastane yıkıldığı için sokaklardaydı.
00:25:51Daha bir hafta olmadı bunun üzerinden geçeli.
00:25:53O bakımdan Rusya'nın açık bir şekilde daraltılacağı, sıkıştırılacağı
00:25:58çok sert bir metne doğru adım adım ilerliyoruz.
00:26:01Kazasız belasız bu iki günü tamamlayabilirsek.
00:26:04Türkiye'nin arzu etmediği bir cümleyi kurması noktasında
00:26:09baskıyla karşı karşıya kalmasını önleyebilirsek
00:26:12ben bunun bile bir kazanım olacağı inancındayım.
00:26:15Çünkü Biden son hamle şansını bu zirvede kullanabilir.
00:26:20Ve bu dediğim gibi Türkiye için neredeyse hiçbir fırsat içermeyen
00:26:24ama çok büyük riskler içeren bir zirve.
00:26:27Bizim stratejik otonomi diye ısrarla üzerinde vurgu yaptığımız denge politikamızla
00:26:33sarsıcı bir noktaya doğru bizi itmek isteyebilirler.
00:26:36Karadeniz üzerinde mont saymaya yönelik bir hamlenin pazarlığı
00:26:42Türkiye'nin olmadığı masalarda cereyaya düşüyor olabilir.
00:26:46O bakımdan ben Türkiye'nin bir direnç göstereceği
00:26:49ve Biden sonrasında bu sorunların sarkabileceğine dair
00:26:54dostane çözümler, dostane dirişimlerde ısrarcı olacağı kanaatindeyim.
00:26:59En büyük kazanımımız mevcut durumun korunması olur diye düşünüyorum.
00:27:04Peki çok çok kritik özellikle Ukrayna üzerinden yaptığınız bu uyarılar
00:27:08Türkiye'nin pozisyonu ile ilgili de Türkiye'nin elbette
00:27:10Ukrayna'ya belli şartlarda NATO tarafından destek verilmesini
00:27:13ki Türkiye'nin de verdiği destekler var.
00:27:15Ama bununla birlikte bazı sınırları da bazı görüş harlıkları da olduğunu
00:27:19anlıyoruz NATO ile içerisinde.
00:27:21Dolayısıyla bu da çok çok kritik sayın Caşin.
00:27:23O zaman buradan devam edelim.
00:27:25Şimdi Yunus'a birazdan söz vereceğim.
00:27:27Özellikle şimdi siz de bildiğiniz üzere Rusya'nın tam da bu zirveye saatler kala
00:27:31Ukrayna'nın başkenti Kiev'e yeniden füze saldırısında düzenlenmesi,
00:27:3530'dan fazla kişinin ölmesi, bir çocuk hastanesini göz göre göre
00:27:39hedefi bile bile görünen o ki görüntülerden hedef alıyor olması
00:27:43ne anlama geliyor NATO'ya bir meydan okumamız zirve öncesinde?
00:27:46Bir mesaj mı?
00:27:47Teşekkür ederim.
00:27:48Aslında savaş gördüğünüz gibi Ukrayna'ya verilen yeni silahlarla yeni bir sürece girdi.
00:27:56Nedir bunlar?
00:27:58MDRS dediğimiz çoktan dolu füzelerle artık Rusya'nın bir şekilde
00:28:04kendi sınır bölgelerinin vurulduğunu görüyoruz.
00:28:06İki, İngiltere Hava Kuvvetleri'nin verdiği Scalp sınıfı füzeleri Su-24 uçakları atıyor.
00:28:12Bu Rusya'nın Kırım'daki donanmasını vurdu ve Azak Denizi'nden geriye doğru çekilmesini sağladı.
00:28:18Fakat bir şekilde Ukrayna'ya verilen 40 milyar dolarla silah yardımına rağmen
00:28:26Ukrayna Mariupol'u alıp Kırım'ın koparacaktığı bunu 3 senedir yapamadı.
00:28:31Yani Ukrayna ordusu şu anda yedeklerini dahi silah altına alamıyor.
00:28:36İnsan sıkıntısı var, silah sıkıntısı var, eğitim sıkıntısı var.
00:28:39Şimdi bu toplantıda Almanya'da yeni bir lojistik merkez kurulmak suretiyle
00:28:45eğitim merkezinin Ukraynalı askerlerinin burada eğitilmesi söz konusu.
00:28:50Ayrıca Ukrayna'ya F-16 uçaklarının verildiğini görüyoruz.
00:28:53Yani bu geçen süreç içerisinde bu noktaya gelindi.
00:28:57Fakat Rusya'da kaybettiği 15 gemiyle bir denizaltının acısını almak için
00:29:02ve kazandığı yerlerin bulunduğunuz yerdeki gibi Frozen Galactic'de gelebilmek için
00:29:08füzeleri kullandığını ve Su serisi 34 uçaklarıyla vurduğunu görüyoruz.
00:29:14Dikkat ederseniz Ukrayna meydanlarını vuruyorlar.
00:29:17Meydanlar vurulunca sizin uçağınız olsa dahi bir şekilde uçamazsınız.
00:29:23Bu çok önemli.
00:29:242. SAMP verdikleri patriotlar çok etkili olmadı.
00:29:28Rus uçakları gelip vurabiliyorlar.
00:29:30Demek istediğim şey şu.
00:29:32Zelenski diyor ki Rusya artık Karadeniz'de güçlü olamaz.
00:29:36Bu doğru değil.
00:29:37Şu anda Rus donanması hakim.
00:29:40Eğer Türkiye bakın çok ters bir noktadan bakalım.
00:29:43Sayın Cumhurbaşkanı diyor ki en büyük katkıyı biz veririz.
00:29:46Şimdi 1991'den bu tarafa Yugoslavya'nın parçalanmasında en büyük harekat neydi?
00:29:52Bosna Harekatı.
00:29:53Ben görevdeydim o zaman.
00:29:54Türk Hava Kuvvetleri Brindisi'den Bosna Harekatı'na katıldı.
00:29:58Kosova Harekatı'na katıldık.
00:30:00Bütün bunlar NATO'nun alan dışı harekat alanıydı.
00:30:03Ve 2011 Libya Harekatı'na Türk ordusu katkı verdi.
00:30:06Bugün Ukrayna'da.
00:30:08Bugün bir şekilde Baltık'ta yapılan hava ve deniz tatbikatlarına.
00:30:12Aynı zamanda Romanya'daki ve Polonya'daki hava polis desteğini kim sağlıyor?
00:30:19Türk Hava Kuvvetleri.
00:30:20Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı tanker uçakları.
00:30:22Yani Türkiye kanada, denizde ve havada NATO'nun en güçlü olayı.
00:30:28Ve bunlara asker de veriyor, teçhizat da veriyor, katkı da veriyor.
00:30:32Ve savunma bütçesini %2'nin üzerine çıkardı.
00:30:35Dolayısıyla burada Türkiye'nin önerdiği şey şu.
00:30:39Acil ateşkes.
00:30:40Bence en doğru yol bu.
00:30:42Neden?
00:30:43Ben bir asker olarak görüyorum.
00:30:44Dakika dakika inceliyorum savaşı.
00:30:46Şu anda savaş tam bir intikam haline dönüşmüş vaziyette.
00:30:50Küçücük çocuklar, 20-21 yaşındakiler cephenin içerisinde yukarıdan atılan el bombalarıyla öldürülüyorlar.
00:30:57Verilen tanklar bir işe yaramadı.
00:31:00Rus uçakları bu tankları vurdu.
00:31:02Leopard tankların Amerika'nın M1 tankları vuruldu.
00:31:05Yani verilen bir tek şey var.
00:31:08MDRS füzeleriyle kısmen Rus şehirleri vuruldu.
00:31:12O da bir şekilde etkili olmadı.
00:31:14Peki burada en büyük NATO'nun taktik ve stratejik hatasını söyleyeyim mi?
00:31:20Şu anda Belarusya'da Çin ordusu Belarus ordusuyla beraber ortak tatbikat yapıyor.
00:31:27Bu ne demek?
00:31:29Sayın Putin Çin'e ve Kuzey Kore'ye gitti.
00:31:32Şu an itibariyle Rusya'ya Çin'den büyük destek geliyor.
00:31:37Nereden?
00:31:38Lojistik uçaklarıyla silah geliyor.
00:31:40Kuzey Kore'den silah geliyor.
00:31:42Artı Rusya savunma sanayi kendini yeniledi.
00:31:45Üç, çok önemli Rusya ekonomisi çökmesi yerine yükseldi.
00:31:50Artan enerji fiyatlarıyla batıdan yapılan ambargoya karşı Rusya, Çin ve Hindistan'a enerji satıyor.
00:31:58Diğer petrollerde, swap yoluyla Yunanistan üzerinden Avrupa'ya satılıyor.
00:32:03Peki burada en büyük zarar kimde?
00:32:05Almanya ve Fransa ve İtalya'da petrol fiyatları arttı.
00:32:09Ve işçiler, tarımcılar, toprakla uğraşan insanlar isyan ediyorlar.
00:32:14Kaybeden kim oluyor Avrupa?
00:32:16Yani şunu söylemek istiyorum.
00:32:18Ben bundan 115 gün sonra Trump kazanırsa manzaranın çok farklı olduğunu düşünüyorum.
00:32:24Ve şunu da söyledi Yunus kardeşimiz orada.
00:32:27Putin dedi ki Trump kazanırsa biz masaya otururuz dedi.
00:32:30Şartlara bakacağız dedi.
00:32:32Demek ki ben önümüzdeki kış aylarında bu Ukrayna savaşının biteceğini düşünüyorum.
00:32:40Çünkü bu savaş sürdürülemez.
00:32:42Neden?
00:32:43En büyük tehlike bir mülter harbin olması.
00:32:46Bakın, bakın şuraya bakalım şimdi.
00:32:49Doğu Almanya komünisti.
00:32:511991'e kadar.
00:32:52Siz de biliyorsunuz Folonya ve bütün bu devletlerin hepsi varşof halklı ülkesiydi.
00:32:56Aynı şekilde İsveç ve Finlandiya.
00:32:58Bütün bu tatbikatlardan, hatalardan hem Rusya'nın hem Amerika'nın hatası var.
00:33:04Ama kaybeden kim? Ukrayna halkı.
00:33:06Kaybeden Rus anneleri ağlıyorlar.
00:33:09Çocukları ölüyor.
00:33:10Biz diyoruz ki savaş dursun.
00:33:12Biz diyoruz ki Ukrayna'da barış, Gazze'de barış.
00:33:15Ve bunu NATO yapabilir, Amerika yapabilir.
00:33:18Belki de başkan Trump bu konuda eğer kazanırsa tarihe geçen lider olacak.
00:33:24Sayın Reşit Şişimiz, Trump gelirse başkanlık koltuğuna, Amerikan başkanlık koltuğuna
00:33:28hesaplar nasıl değişir onu ayrıca konuşuruz.
00:33:30Ama özellikle dikkat çektiğiniz nokta şimdi Türkiye ateşkes olsun diyor.
00:33:35Ama işte 2014'te Kırım'ın ilhakında da, yasa dışı ilhakında da Ukrayna'nın yanında durduğunu biliyoruz.
00:33:402022 yılında, 24 Şubat'ta Rusya'nın bu işgali başlattığında
00:33:44Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini ilk günden itibaren savunduğunu,
00:33:48destek verdiğini de bazı askeri destekler verdiğini de biliyoruz.
00:33:51Ama bir yandan da Rusya'yla köpler atılmadı.
00:33:53Bir an önce ateşkes sağlanması için Arap Uzunluğu kolaylaştırıcı rol çabaları
00:33:57hala bugün daha devam ettiriliyor.
00:33:59Dolayısıyla şimdi çok kritik bir pozisyon yürütüyor Türkiye.
00:34:01Ama bununla birlikte şimdi orada neleri olabileceğine dair,
00:34:04özellikle Sayın Oral'ın bu zirveye dair dikkat çektiği noktalar var.
00:34:07Ukrayna'ya destek verilmesiyle birlikte örneğin,
00:34:10Macron'un asker gönderenin fikrine karşı çıktığını biliyoruz Türkiye'nin.
00:34:14İşte silahları doğrudan Amerikan silahlarına,
00:34:17Alman silahlarının doğrudan Rus hedeflerine kullanılmasına karşı çıktığını biliyoruz.
00:34:21Dolayısıyla bu zirvede NATO ülkelerinin pek çoğunun önceliği Ukrayna'ya desteği arttırmakken
00:34:26karşı karşıya gelinecek bir durum olur mu?
00:34:28Türkiye nelere dikkat etmeli bu zirvede sizce?
00:34:30Nasıl bir tutumsal giremeli?
00:34:31Şimdi tabii burada bir bölünmüşlük var NATO içerisinde.
00:34:34Bazı ülkeler Polonya dahil olmak üzere,
00:34:37vuralım Rusya'yı yenelim.
00:34:39Böyle bir şey mümkün değil.
00:34:40Rusya'nın yenilemeyeceğini biliyorlar.
00:34:42İkincisi hatırlarsanız hem Antalya zirvesini hem İstanbul zirvesini sizinle beraber anlatmıştık.
00:34:48Türkiye çok önemli bir Antalya ve İstanbul zirveleriyle
00:34:53hem tahıl anlaşmasını hem de ateşkesi sağlayacak bir noktaya getirmişti.
00:34:57Halbuki bakıyoruz ki İngiltere ve Amerika buna karşı geldi.
00:35:01Ne oldu?
00:35:02Daha çok silahla daha fazla Ukraynalı asker öldü.
00:35:05Şimdi burada bir dengesizlik var.
00:35:08O da ne?
00:35:09Eğer Rus ordusu, bakın kötü senaryoyu söylüyorum,
00:35:13bu harekatı sürdürürse ki şu anda avantaj ve saha üstünlüğü Rus ordusunda,
00:35:19hava kuvvetleri ve kara kuvvetleri dahil,
00:35:21şu bölgeyi kestiği takdirde Ukrayna küçük bir devlet olarak kalacak.
00:35:26Yani ne demek istiyorum?
00:35:27Bu toprakların %21'i varken tamamını kaybedebilir.
00:35:31Peki çözüm ne?
00:35:32Çözüm acil ateşkes olduğu takdirde Kırım'ın statüsüyle
00:35:36işgal edilen 4 tane donmaz bölgeleri, reyonları düşünecek olursak, oplasları.
00:35:43Burada 2014'teki anayasa değişikliği de,
00:35:47yani bir şekilde 2014'e geri dönecek olursak,
00:35:52Ukrayna anayasasında bu bölgelere özellik verilmek
00:35:55ve kısmen Rus ordusunun geri çekilmesi gündeme getirilebilir.
00:35:59Ama şimdi bakalım,
00:36:01geçen yapılan zirvede gerek G7 zirvesinde,
00:36:05gerekse yapılan diğer zirvelerde Rusya toplantıya alınmadı.
00:36:09Şimdi savaş hukuku diye bir kavram var,
00:36:13uluslararası hukuku diye bir kavram var
00:36:15ve Riyadanlaşmalar Sözleşmesi'ne göre,
00:36:17Belagor'un Partisi dediğimiz,
00:36:19savaşan taraflar ateşkesi sağlayıp bunu oturup masada konuşması lazım.
00:36:24Rusya savaşan taraf,
00:36:26Rusya olmadan bir barış anlaşması mümkün olabilir mi?
00:36:29Bunu Sayın Dışişleri Bakanımız da söyledi.
00:36:31Dolayısıyla burada bir açmaz var.
00:36:34Bu açmazın içerisinde benim korkum, en ciddi tehlike,
00:36:38burada taktik nükleer silahların kullanılması.
00:36:40Ve bu bir şekilde Rus ordusu,
00:36:43yani iki aydır sürekli taktik nükleer silah tatbikatı yapıyor.
00:36:47Bu ne kadar tehlikeli bir şey.
00:36:49Ama Türkiye'nin yaptığı, başardığı şeylerden bir tanesi,
00:36:53Karadeniz bölgesinde Romanya ve Bulgaristan'la beraber,
00:36:57serseri mayınların temizlenmesi,
00:36:59burada bir NATO-Rusya savaşını önlüyoruz.
00:37:03Bunu müttefikler görmüyorlar mı?
00:37:05Ben buradan sesleniyorum.
00:37:07Bakın Amerikalılar, Türkiye'yi bakın,
00:37:09Türkiye olmadan bir tek bir de barış olmaz.
00:37:12Rusya olmadan da Avrupa, Atlantik güvenliği sağlanamaz.
00:37:16Yani düşünün şimdi, 16 arttı bir formülünde,
00:37:19ben vardım orduda,
00:37:21Rus ordusu Brüksel'de bir şekilde çalışıyordu karargahta.
00:37:25Ama bugün Rusya'yla diplomatik kanallar kesik,
00:37:28Rusya'yla görüşülmüyor.
00:37:30Görüşmeden siz nasıl ateşkesi, nasıl barışı sağlayacaksın?
00:37:34Yani yüzyıllarca sürecek bir Rusya-Ukrayna savaşında
00:37:37daha yüzbinlerin ölmesini beklememiz mi gerekiyor?
00:37:40Bence bu çok yanlış bir politika.
00:37:42Peki, şimdi özellikle Amerikan başkanlık seçimleri yaklaşırken
00:37:45bu zirvede hangi kararlar çıkar?
00:37:47Sağda neler olur? Elbette merak ediyoruz.
00:37:50Arada kalan 3,5 aylık süreçte kritik bazı adımlar atılır mı?
00:37:54Özellikle Ukrayna'da, sağda. Elbette bu endişe verici olur.
00:37:57Bir yandan tabii bu zirvede gözü herkesin,
00:38:00Amerikan Başkanı Joe Biden olacak.
00:38:02Sağlık durumu malumunuz zaten tartışmaların odağında.
00:38:04Yunus özellikle o kısmı soracağım ama
00:38:06öncesinde ikili görüşmeler de çok önemli ya bu zirvelerde.
00:38:09Şimdi liderlerin bir önceden randevulaştığı görüşmeler oluyor.
00:38:12Özel görüşmeler oluyor.
00:38:14Amerikan Başkanı Joe Biden elbette,
00:38:16Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bir araya gelecek mi?
00:38:18Bir ayaküstü görüşme mi olacak? Özel bir görüşme mi olacak?
00:38:20Cumhurbaşkanı Erdoğan'la şimdiki programında
00:38:22böyle bir görüşme olmadığını görüyoruz ama
00:38:24kuşkusuz o zirve sırasında bir araya gelecekler,
00:38:26bir görüşme olacaktır.
00:38:28Bununla birlikte Joe Biden'ın özel randevulaştığı,
00:38:31kesinleşen görüşmeler var mı?
00:38:33Ve sağlık durumunu da sorayım, sorumlu birleştireyim
00:38:35zamandan tasarruf adına.
00:38:37Elon Musk'ın açıklamaları tam da bu zirve öncesinde dikkat çekti.
00:38:40Teknoloji milyarderi Elon Musk,
00:38:42Amerika Birleşik Devletleri'nin bir süredir başkansız kaldığını söyledi.
00:38:46Dolayısıyla nasıl yankılanıyor bu açıklamalar
00:38:48tam da adaylıktan çekilmesi tartışmaları sürerken?
00:38:50Ne diyorlar?
00:38:57Bizim Beyaz Saray yetkililerinden aldığımız bilgilere göre
00:39:00Başkan Biden'ın çeşitli ikili görüşmeleri olacak
00:39:04NATO zirvesinin marjında.
00:39:06Hiçbiri için isim verilmezken
00:39:08sadece bir isim için kesinlikle görüşecek denildi.
00:39:12Bu da tahmin edebileceğiniz üzere
00:39:14Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenski.
00:39:17Çok önem veriliyor demiştim.
00:39:19Özellikle Rusya'ya meydan okunacak
00:39:21ana gündem maddesi Rusya'ya karşı
00:39:23tek vücut olma demiştik.
00:39:25Zelenski ile bire bir görüşmesi
00:39:27kesin Başkan Biden'ın.
00:39:29Şimdi şöyle tartışmalar da yaşandı
00:39:32Amerikan medyasında özellikle geçtiğimiz hafta.
00:39:35Çünkü Başkan Biden'ın özellikle demokrat valilere
00:39:38dert yandığı, yeteri kadar uyuyamadığını
00:39:41uykusunu alamadığını
00:39:43bundan sonra artık akşam sekizden sonra
00:39:45çok fazla program koymadan
00:39:47erkenden yatağa gideceğini
00:39:49ve erken uyuyup uykusunu alacağını
00:39:51daha zinde olacağını söylemişti.
00:39:53Şimdi bu da tartışma yarattı.
00:39:55Çünkü bu Beyaz Saray'dan üst düzey yetkili konuşurken
00:39:59bir Amerikalı gazeteci şöyle bir soru sordu.
00:40:01Biraz da hınzır bir soruydu bu.
00:40:03NATO zirvesi sırasında akşam sekizden sonra
00:40:05programı olacak mı Başkan Biden'ın dedi.
00:40:07O da dedi ki bazı programlar
00:40:09sekizden sonra sarkacak.
00:40:11Böyle bir tartışma var.
00:40:13Ancak şu ilginç tabi.
00:40:15Bugünkü mesela toplantı beşte.
00:40:17Yani bu akşamki toplantı
00:40:19beşte başlayacak akşam.
00:40:21Yarın akşam yemeği de aynı zamanda
00:40:23çok geç olmayacak.
00:40:25Yine herhalde Başkan Biden'ı
00:40:27İngiliz Çay Partisi mi oluyor ya?
00:40:29Henüz Beyaz Saray
00:40:31yarının programını vermedi bize.
00:40:33Yani bakacağız.
00:40:35Çok geç olmaması lazım.
00:40:37Çünkü Başkan Biden
00:40:39sekizden sonra uykusunu alması gerekiyor.
00:40:41En azından kendileri böyle söylüyor.
00:40:43Şimdi şunu söylüyorlar hep
00:40:45Beyaz Saray'dan
00:40:47bizle konuşan yetkililer.
00:40:49Zaten üç buçuk yıldır çeşitli dünya
00:40:51devlet başkanları, başbakanlar
00:40:53Başkan Biden'la görüştü.
00:40:55Birebir görüşmelerde onun ne kadar
00:40:57zinde olduğunu, dinç olduğunu,
00:40:59bu konuda hiçbir
00:41:01şüphemiz yok diyorlar ama
00:41:03şöyle bir durum var.
00:41:05Yorumcularımız da buna değindi.
00:41:07Başkan Biden'ın belki de bu son NATO zirvesi.
00:41:09Seçimlere kaldı şurada
00:41:11üç buçuk ay. Ve burada
00:41:13artık en son gösterebileceği
00:41:15bu kararlı duruşunu
00:41:17işte NATO'yu bir araya getirdim.
00:41:19İki yeni üye koydum.
00:41:21Ukrayna'nın etrafında birçok ülkeyi birleştirdim.
00:41:23Yüzlerce milyar dolar para verdim.
00:41:25Silah verdim, uçak verdim.
00:41:27Bunların hepsini
00:41:29benim dönemimde yaptık diyeceği
00:41:31bir konuşma olacak. Buna hazırlanalım.
00:41:33Bunu kesin olarak söyleyebiliriz.
00:41:35Ondan dolayı burada Başkan Biden'ın
00:41:37şovu burası. Burası Başkan Biden'ın
00:41:39evi. Ondan dolayı
00:41:41burada Rusya'ya çok sert
00:41:43mesajlar, üstten konuşmalar
00:41:45verilecek. Bunları
00:41:47bekleyebiliriz. Dilersen Müşra
00:41:49biz biraz bu binayı da
00:41:51gösterelim. Biz neredeyiz şu an
00:41:53onu söyleyelim.
00:41:55Burada trafiğe kapatılmış değil
00:41:57hemen kongre merkezinin önü.
00:41:59Trafiğe açık ancak
00:42:01güvenlik önlemleri de günler öncesinden
00:42:03alındı. Bu insan
00:42:05boyunu aşan demir
00:42:07parmaklıkların koyulduğunu görüyoruz ama
00:42:09yaya trafiğine de kapalı değil. Herhangi bir
00:42:11şekilde kimlik, akreditasyon göstermeden
00:42:13normal vatandaşlar da
00:42:15burada evlerine, işlerine
00:42:17gidip gelebiliyor ya da normal
00:42:19yürüyebiliyorlar. O anlamda
00:42:21güvenlik önlemleri inanılmaz
00:42:23kuş uçurtulmuyor diye bir şey
00:42:25henüz yok. Polis arabaları
00:42:27bazı caddeleri kapatmış
00:42:29durumda. Onu söyleyebiliriz. Şu an
00:42:31bu arkamda bulunan kameraman arkadaşım
00:42:33Ahmet Akpolat'ın da gösterdiği bina
00:42:35kongre merkezi
00:42:37Washington'un ortasındaki. Biz
00:42:39şu an medya merkezinin önündeyiz. İsterseniz
00:42:41bir orayı da göstereyim. Çünkü
00:42:43sabah şu an saat
00:42:4510'a 20 var. 10'da
00:42:47akreditasyon işlemlerinin de başlayacağını
00:42:49öğrendik biz. Ve
00:42:51burada bizim meslektaşlarımızın
00:42:53giriş yaptığı yerde burası. Medya girişi
00:42:55burası oluyor. Buradan
00:42:57girdikten sonra tabi bu devasa
00:42:59binanın içinde liderlerin
00:43:01de bulunacağı, o görüşmelerin
00:43:03yapılacağı yerlere de
00:43:05biz de gidiyor olacağız. Akreditasyonlarımızı
00:43:08hemen aldıktan sonra
00:43:10bu binadayız. Tabi binaya girdikten sonra
00:43:12gün içinde CNN Türk'te
00:43:14kesintisiz olarak bütün ayrıntılarını
00:43:16vereceğiz biz bu zirvenin. Sadece
00:43:18bugün değil, yarın, yarından sonra
00:43:20Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ikili
00:43:22görüşmeleri. Belki sürpriz
00:43:24isimlerle görüşebilir. Mesut hocam da
00:43:26bahsetti. Burada Asya'dan, Pasifik'ten
00:43:28gelecek
00:43:30ortaklar da olacak. Belki onlarla
00:43:32görüşmeler olabilir. Gazze konusunda
00:43:34Ukrayna, Rusya konusunda
00:43:36Pasifik konusunda çeşitli görüşmeler
00:43:38yapılabilir. Bunların hepsi
00:43:40tabi an beyan CNN Türk ekranlarında
00:43:42olacak. Bir de tabi Perşembe günü
00:43:44artık zirvenin son gününde
00:43:46Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bir
00:43:48kapanış basın toplantısı
00:43:50yapmasını da bekliyoruz.
00:43:52Zaten gelenekte bu yönde tıpkı
00:43:54geçen sene Vilnius'da ondan önce Madrid'de
00:43:56olduğu gibi. Tabi heyecan yüksek
00:43:58beklenti yüksek. Bugün akşam
00:44:00dediğim gibi Türkiye saatiyle
00:44:02sıfır sıfırda yani
00:44:04ertesi güne sarkacak
00:44:06şekilde diyelim. Başkan Biden
00:44:08açılış konuşmasını yapacak. Oradaki
00:44:10mesajlara çok dikkat edeceğiz. Büyük
00:44:12ihtimal Rusya'ya çok sert, Çin'e
00:44:14çok sert mesajlar gönderecek. Ama
00:44:16özellikle Ukrayna savaşında hiçbir
00:44:18taviz verilmeyeceği konusunda
00:44:20emin olabiliriz diyebiliriz.
00:44:22Yunus'a anlayan bilgileri senden alıyor olacağız.
00:44:24Elbette gözümüz kulağımız Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın
00:44:26vereceği mesajlarda, ikili görüşmelerinde
00:44:28olacak ki kalabalık bir heyetle birlikte
00:44:30Washington D.C. yolunda şu
00:44:32dakikalarda Cumhurbaşkanı Erdoğan,
00:44:34Taşeşer Bakanı Hakan Fidan'ın, Milli Savunma Bakanı
00:44:36Yaşar Güler'in de kuşkusuz ikili
00:44:38görüşmeleri olacaktır. Örneğin Cumhurbaşkanı
00:44:40Erdoğan Biden'la özel bir görüşme yapmazsa
00:44:42belki de Hakan Fidan mevkidaşıyla
00:44:44Bill Clinton'la bir özel görüşme gerçekleşebilir.
00:44:46Hepsini takip ediyor olacağız.
00:44:48Bu arada yarınki resmi akşam yemeği de
00:44:5019.30'daymış. Şimdi taslak programdan
00:44:52bakıyorum Yunus. Dolayısıyla Biden
00:44:54için kısa bir süre var akşam yemeği için.
00:44:56Yarım saat herhalde. Sonrasında bakalım
00:44:58salonu terk edecek mi? Sadece çorba
00:45:00içecek yani başkan. Sadece çorba mı içecek diyorsunuz hocam?
00:45:02Öngörünüzü öğrendim. Peki Sayın Oral
00:45:04şimdi işin şakası bir yana. Baktığımızda
00:45:06özellikle Yunus'un dikkat çektiği noktalardan
00:45:08devam edelim dilerseniz. Biden'ın
00:45:10bu zirvedeki performansı, mesajları
00:45:12işte biz 4 yıl boyunca bunları
00:45:14yaptık diye anlatacak olması, özellikle de
00:45:16Ukrayna konusunda atılacak adımları
00:45:18atılan adımların altını çizecek olması
00:45:20seçim sonuçlarına nedenle
00:45:22etkiler ne dersiniz?
00:45:24Bir defa CNN'deki
00:45:26Trump ile olan o münasebetinden
00:45:28çok daha güçlü olmak zorunda.
00:45:30Çünkü orada zaten var olan
00:45:32o ellere bir miktar daha eridi.
00:45:34Ve ben burada Biden'dan
00:45:36ve ABD'nin ulusal çıkar
00:45:38kavramından çok önemli beklentiler içerisindeyim.
00:45:40Çünkü burayı domine etmek zorunda.
00:45:42Amerikan seçim tarihinde
00:45:44dış politikanın, iç politikada
00:45:46ve iç siyasette bu denli
00:45:48önemli belirleyici olduğu çok fazla bir dönem
00:45:50olmamıştı. Ve bunu
00:45:52Amerikan karar alıcıları ve Biden'ı
00:45:54destekleyen demokrat grup
00:45:56son çıkış yolu olarak görüyor.
00:45:58O bakımdan saat muhtemelen
00:46:008'den önce uyumuştur.
00:46:02Çok daha güçlendirilmiş bir takım vitaminler almıştır.
00:46:04Ve burada vereceğim
00:46:06mesajlarım şu anda Rusya-Ukrayna
00:46:08savaşı noktasında tereddütleri
00:46:10olan devletleri de
00:46:12bir girdaba sürükleme riski içerdiğini
00:46:14düşünüyorum. Başta Macaristan
00:46:16olmak üzere tereddütleri olan
00:46:18devletler var. Şüphesiz Türkiye'nin
00:46:20net bir şekilde savaşın başından
00:46:22beri NATO ittifakı olduğuna
00:46:24dair vurgusu,
00:46:26Ukrayna'nın toprak bütünlüğü olmazsa olmaz
00:46:28olduğuna dair temel eleştiri
00:46:30noktaları ve SİA ve İHA'larla
00:46:32Ukrayna'ya olan belki de en
00:46:34samimi desteği ortada.
00:46:36Bununla beraber çatışmanın
00:46:38ve savaşın iki tane muhatabı
00:46:40var. Bu muhatapların
00:46:42yan yana gelebildiği tek noktanın
00:46:44İstanbul ve Antalya
00:46:46olduğu gerçeğinin de farkındayız.
00:46:48Fakat batı dünyası ve
00:46:50NATO ittifakı bitmeyen bir
00:46:52savaş istedi. Ve belki de
00:46:54dünya tarihinde ilk defa
00:46:56sürdürülebilir bir savaş senaryosu
00:46:58ortaya koydular. Yani Rusya'yı
00:47:00ambargolarla,
00:47:02ablukalarla, bankacılık sisteminden
00:47:04uzaklaştırarak, doğalgaz ve
00:47:06petrol kaynaklarının satış noktasında
00:47:08çeşitli tereddütler doğurarak
00:47:10sıkışık bir alana hapsetmeyi
00:47:12planlıyorlar. Ve bu iş
00:47:14bittiğinde, doğru, tek bir
00:47:16kaybeden olacak Ukrayna.
00:47:1840 milyonluk bir ülke düşünün ki
00:47:2012 milyondan fazla
00:47:22insan yerinden edildi.
00:47:248,5 milyon kişi Ukrayna'yı
00:47:26terk etmek zorunda kaldı.
00:47:28Seçimlerin yapılmasına dair bir atmosfer
00:47:30dahi yok ve ülkenin
00:47:32çeşitli bir işgal altında.
00:47:34Eğer bu iş bir yıl daha uzar
00:47:36ve biz bu ekranlarda 76.
00:47:38yıl zirvesini konuşursak,
00:47:40çok muhtemel Odesa hattı da kesilmiş
00:47:42olacak ve Ukrayna'nın
00:47:44Karadeniz'le olan bağlantısı
00:47:46ortadan kalkacak. Böylece
00:47:48işgal çok daha hızlı bir şekilde
00:47:50ilerleyebiliyor olacak. Trump buna
00:47:52dikkat çekiyor ve samimi
00:47:54bir şekilde bu savaşı biz başlattık
00:47:56evet bunun farkında ve bunu
00:47:58vurguluyor ve biz bitireceğiz.
00:48:00Asıl soru şu, acaba
00:48:02savaşın müsebbibi olan bir ülkenin
00:48:04savaşı ilk
00:48:06dünkü kudretiyle bitirme
00:48:08kabiliyeti var mı? Yoksa Ukrayna'ya
00:48:10dönüp şunu mu diyecek? Kırım
00:48:12ilhak edildi ve bu saatten sonra
00:48:14sen yeni bir anayasa
00:48:16yapmak zorundasın. Çünkü anayasal
00:48:18düzemde Kırım'ın pozisyonu
00:48:20var. Özelliklerden kaynaklı
00:48:22durum ortadan kalkacaksa
00:48:24Ukrayna'nın bir anayasa değişikliği yapması
00:48:26lazım. Peki hangi ortamda
00:48:28toplanamayan bir parlamento var?
00:48:30Yürütme organının aynı anda
00:48:32aynı yerde bulunması mümkün değil
00:48:34ve bir referandum icap ediyor
00:48:36Ukrayna anayasasına göre. Bu durumda
00:48:38önce bir kalıcı ateşkes
00:48:40için zemin yoklanacak
00:48:42ardından Ukrayna'ya bir anayasa
00:48:44değişikliği konuşulacak ve ardından
00:48:46da çok muhtemel Ukrayna
00:48:48toprak bütünlüğünü koruyamıyor
00:48:50olacak. Bu senaryo
00:48:52Türkiye'nin arzu ettiği bir senaryo değil.
00:48:54Bu senaryo muhtemelen
00:48:56NATO ülkesi devletlerin de
00:48:58arzu ettiği bir senaryo değil.
00:49:00Ve Ukrayna'da Zelenski rolünü
00:49:02oynamış olacak. Ama bu iş bittiğinde
00:49:04bir tane kazanan ararsak
00:49:06şu ana kadar şüphesiz
00:49:08ABD ve şüphesiz
00:49:10Amerika'nın ulusal çıkarları. Neden?
00:49:12Almanya'nın kuzey yakın
00:49:141 ve 2 den parantazsız olarak
00:49:16elde ettiği kabiliyet ortadan kalktı.
00:49:18Fransa'nın
00:49:20NATO'nun beyin ölümü gerçekleştirmiştir
00:49:22söylemleri anlamını kaybetti.
00:49:24NATO kanadı altına ve
00:49:26şemsiyesi altına girmek zorunda olan ülkelerin
00:49:28sayısı arttı. İsveç ve
00:49:30Finlandiya yıllarca bağımsız ve
00:49:32tarafsız görüntüsünden
00:49:34taviz vermek zorunda kaldılar.
00:49:36Polonya gibi ülkelerin artık
00:49:38barıştan yana doğu milyondan sıyrılmış
00:49:40devletlerin savaşa dair
00:49:42korkuları ve endişeleri arttı.
00:49:44Coğrafyada bir Rus düşmanlığı güç kazandı.
00:49:46Yıllarca Trump'ın
00:49:48deyişiyle pamuk ellerini
00:49:50cebine sokmayan Avrupalı devletler
00:49:52NATO'ya çok büyük
00:49:54paratağı yatırımlar yapmak zorunda kaldılar.
00:49:56Almanya 100 milyar
00:49:58Euro'lu bir harcama için
00:50:00düğmeye bastı ve bu noktada
00:50:02çok daha tehlikeli bir senaryo.
00:50:04Kıbrıs-Rum teslimiyle
00:50:06elitili süreç, özellikle
00:50:08İsrail-Filistin üzerinden
00:50:10yeniden NATO'nun gündeme taşınabilecek bir
00:50:12zemine doğru evrildi.
00:50:14O bakımdan konuşmamın ilk
00:50:16kısmında belirttiğim, Türkiye için
00:50:18çok büyük bir fırsat
00:50:20zihninin olamayacağı bir zirve
00:50:22bununla beraber krizlerin
00:50:24her geçen gün
00:50:26daha fazla dillendirileceği
00:50:28bir savunma alanı yaratmak
00:50:30durumunda kalacağımız bir
00:50:32zamana doğru ilerlediğimiz gerçeği var.
00:50:34Siz Almanya'yı ikna edemediğiniz zaman
00:50:36maalesef büyük bir haksızlıktan
00:50:38hukuksuzluktan ben vurmayacağım
00:50:40bunların hepimiz farkındayız
00:50:42fakat Eurofighter'ı alamıyorsunuz.
00:50:44F-35 sürecine yeniden geri dönemiyorsunuz.
00:50:46Ambargoların
00:50:48yaptırımların tamamının kaldırılması
00:50:50mümkün olmadı ve Büşra Hanım
00:50:52maalesef Türkiye'ye verilen sözler
00:50:54tutulmadı. İsveç ve Finlandiya
00:50:56iyi olduktan sonra
00:50:58kaç tane suçlu iade edildi?
00:51:00Maalesef destek alınan kararların
00:51:02hangisi yerine getirdi? Ve bunun
00:51:04üstüne ben iki tane tehditle
00:51:06tamamlamak isterim. Biri,
00:51:08Ukrayna ile ilgili Rusya'ya
00:51:10karşı Türkiye'nin daha sert bir
00:51:12pozisyon alması için bir
00:51:14baskı oluşturulabilir. İki,
00:51:16Kıbrıs-Rum kesiminin
00:51:18NATO'ya üyeliği için birileri
00:51:20adım atmak adına
00:51:22zemin yoklayabilir.
00:51:24Türkiye'nin çok tedbirli, çok dikkatli
00:51:26olması gereken bir zirveye doğru ilerliyoruz.
00:51:28Hocam çok kritik olasılıklara
00:51:30dikkat çektiniz. Yine bir sonraki programda
00:51:32uzun uzun konuşacağız bunları ki önümüzde
00:51:34zaten üç günlük bir zirve var. Çok çok
00:51:36teşekkür ediyoruz, değerli katkılarınız için.
00:51:38Çok önemliydi verdiğiniz mesajlar.
00:51:40Efendim ilk dilimi tamamlıyoruz burada.
00:51:42Kısa bir ara, saat başına tekrar yeni konularla
00:51:44karşınızdayız.
00:51:57CNN Türk Haber Merkezi'nden yeniden
00:51:59merhaba gelişmeleri aktarmaya kaldığımız
00:52:01yerden devam ediyoruz ki efendim havaların
00:52:03ısınmasıyla birlikte maalesef haftalardır
00:52:05orman yangını haberleri de peş peşe
00:52:07geliyor yurtun dört bin yanından.
00:52:09Bugün de geçtiğimiz saatlerde aktarmıştık
00:52:11aslında Muğla'da ormanlık alanda çıkan
00:52:13yangın Bodrum'da hala devam ediyor.
00:52:15Şimdi hemen bölgeye gideceğiz.
00:52:17Demirören Haber Ajansı'nda Fırat Akay
00:52:19karşımızda orada bekliyor bizi haber
00:52:21nöbetinde. Fırat kolaylıklar
00:52:23diliyorum. Neler yaşanıyor? Kontrol altına
00:52:25alındı mı ya da alınmaya ne kadar yakın
00:52:27yetkililer bir açıklama yapıyorlar mı?
00:52:29Yangınla ilgili son durum nedir? Sen aktar
00:52:31bizlere lütfen.
00:52:36Evet Bodrum'a bağlı Pınarlıbelen
00:52:38Mahallesi'nde saatlerimiz on dördü gösterdiği
00:52:40sırada henüz belirlenemeyen neden ne
00:52:42ormanlık alanda yangın çıktı.
00:52:44Alevleri ve dumanları görenler durumu
00:52:46itfaiye ve Muğla Bölge Orman
00:52:48Bölge Müdürlüğü ekiplerine
00:52:50bildirdi. Şu dakika itibariyle ben hemen
00:52:52kameraya
00:52:54Zira yangının başladığı ilk
00:52:56nokta hemen sağ tarafta
00:52:58çukur alan yangının başladığı
00:53:00ilk noktaydı ve rüzgarın ve etkisiyle
00:53:02yangın tepe noktaya doğru
00:53:04ilerlemeye başladı. Şu dakika itibariyle
00:53:06yangın üçüncü saatini
00:53:08geride bıraktı diyebiliriz.
00:53:10Yangına şu dakika itibariyle
00:53:12sekiz uçak, on helikopter
00:53:14elliye yakın aradığı çok sayıda
00:53:16itfaiye ekibi ve neredeyse
00:53:18beş yüze yakın hem
00:53:20orman işçisi hem de orman gönüllüsü
00:53:22ekipleri yangına müdahalelerini
00:53:24sürdürüyor.
00:53:26Bu noktada özellikle
00:53:28yangının söndürebilmesi
00:53:30adına da ekipler can siperhane bir şekilde
00:53:32çalışmalarını sürdürüyor. Hava araçları
00:53:34özellikle denizden
00:53:36sularını alıyorlar, bu noktaya geliyorlar.
00:53:38Burada yangını söndürebilmek adına
00:53:40çalışmalarını sürdürüyorlar.
00:53:42Defalarca sol fiyatlı hava araçları
00:53:44defalarca sol fiyatlı çalışmalarını sürdürdü
00:53:46bu noktada. Kara araçları da
00:53:48özellikle arazinin sarp olmasına
00:53:50rağmen bu noktada
00:53:52güçlükle bölgeye ulaşıyorlar.
00:53:54Sarp arazi omuz omuza el ele
00:53:56vererek can siperhane bir şekilde
00:53:58buradaki sarp noktalara ulaşabilmek
00:54:00adına yar ekibinin, orman
00:54:02işçilerinin de bu noktada çalışmaları
00:54:04katkıları aralıksız
00:54:06olarak devam ediyor. Evet
00:54:08yangının şu dakika itibariyle üçüncü saatine
00:54:10girdi demiştik. Yangını söndürebilmek
00:54:12adına ekipler can siperhane
00:54:14bir şekilde çalışmalarını sürdürüyor.
00:54:16Henüz resmi bir açıklama yok. Yangının
00:54:18durumuyla alakalı konsol
00:54:20alınmış ve ya da gidişatıyla
00:54:22alakalı olarak henüz resmi bir açıklama
00:54:24yok. Yetkililerden de bu noktada bir açıklama
00:54:26yapılmadı ancak yapılan açıklamalar
00:54:28şöyle ki özellikle belediye ekipleri
00:54:30özellikle yetkililerce ana yollar
00:54:32üzerinde sürücülerin araçlarını
00:54:34bırakmaması konusunda uyarılar
00:54:36yapılıyor. Bu uyarılar sırt çekiz.
00:54:38Vefaten özellikle camilerden
00:54:40özellikle bulunduğumuz
00:54:42noktalardan, otoriyörlerden, belediye
00:54:44bağlı otoriyörlerden yine defaten
00:54:46tekrarlanıyor. Zira
00:54:48buradaki araç sürücüleri
00:54:50hem iftihar ekiplerini hem arazilerini zorlananlar
00:54:52yaşatmaması adına bu noktada uyarılar da
00:54:54yapılmış oluyor. Her yer rüzgar
00:54:56da hakim bölgede aralıklarla da
00:54:58rüzgar etkili oluyor.
00:55:00Özellikle yangın bazen sarp
00:55:02aralara kadar çıkıyor. Başladığı nokta itibariyle
00:55:04çukur bir alanda başlamıştı. Ancak
00:55:06yayılının itibariyle gerçekten
00:55:08yukarılara kadar, yukarılara kadar
00:55:10sarp arazilere kadar yangın
00:55:12çıktı diyebiliriz. Etkisiz
00:55:14halen daha devam ediyor. Bazı noktalarda
00:55:16gerger sönmeler olsa da
00:55:18bazı noktalarda yine rüzgarın
00:55:20da etkisiyle bu yayılım
00:55:22hızla devam ediyor.
00:55:24Etkiler burada gerçekten
00:55:26cam siperhane çalışıyor desek yeridir.
00:55:28Çünkü gerçekten hava da sıcak. Hava
00:55:30sıcaklığı kırk dereceye aşmış durumda.
00:55:32Bu noktada rüzgarın da etkili olduğu
00:55:34bu bölgede hem hava unsurları
00:55:36hem de kara unsurları yangını
00:55:38söndürebilmek adına çalışmalarını
00:55:40aralıksız olarak sürdürüyor. Bir uçak
00:55:42su boşaltıyor, bir helikopter su getiriyor.
00:55:44Diğeri gidiyor. Bu noktada
00:55:46aşağıda da hem kara unsurları da
00:55:48yangını söndürebilmek adına çalışmalara
00:55:50oldukça büyük katkı sunuyor.
00:55:52Bölge halkı da endişelidir. Zira
00:55:54yerleşim yerlerine yakın
00:55:56olay noktalar da vardır yangının. Ancak
00:55:58bu noktada ekiplerin yanının başında
00:56:00da aktarmıştım. Cam siperhane
00:56:02müdahalesi sayesinde yangının
00:56:04önlerine doğru gelmesi, yerleşim
00:56:06yerlerine doğru gelmesi engellenmiş
00:56:08olur. Bu noktada işte helikopterleri
00:56:10görüyorsunuz. Helikopterlerin biri
00:56:12geliyor, biri gidiyor, biri geliyor, biri
00:56:14gidiyor. Bu noktada helikopterler
00:56:16gerçekten yangının çıktığı
00:56:18ilk dakika itibariyle yangının
00:56:20üç saatini geride bırakıyor demiştik.
00:56:22Aralıksız olarak çalışmalara
00:56:24katkı veriyor ve vermeye de devam ediyor.
00:56:26Bulunduğumuz noktada göletler de var.
00:56:28Su göletleri de var. Bazıları o su göletlerini
00:56:30de kullanıyor. Buradaki yangını
00:56:32söndürebilmek için zamanla da yarışılıyor.
00:56:34Bu noktada çevredeki su
00:56:36göletlerinden de faydalanmış
00:56:38olunuyor. Jandarma ekipleri de yine
00:56:40trafiği güvenli hale getirebilmek,
00:56:42arazözlerin, itfaiye ekiplerinin,
00:56:44su tankerlerinin, iç makinelerinin
00:56:46bölgeye daha etkili, daha
00:56:48iyi bir şekilde ulaşabilmesi
00:56:50adına da bu noktada trafik adına
00:56:52konforlu bir trafik akışı sağlıyor.
00:56:54Evet yangına gerçekten
00:56:56bulunduğumuz noktada yer yer
00:56:58dumanlar da yükseliyor biz. Yangının ilk
00:57:00çıksağı andan itibaren bu bölgedeyiz.
00:57:02Bulunduğumuz nokta o aşağı çukur noktası
00:57:04sağ tarafta hemen özellikle
00:57:06o bölge ilk alevlenmenin
00:57:08ilk parlamanında olduğu noktaydı
00:57:10ve bu parlama rüzgarla birlikte
00:57:12yangının seyrini değiştirdi ve yukarıya
00:57:14doğru sarf araziye doğru
00:57:16gitmesine neden oldu. Ekipler
00:57:18de işte daha da yayılmasının önüne
00:57:20geçmek adına buradaki yeşilimizi
00:57:22yeşil bakanımızı
00:57:24can siperhane bir şekilde koruyor
00:57:26ve bu noktada mücadelelerini
00:57:28sürdürüyor.
00:57:30Evet yangın 3. saatini geride bıraktı
00:57:32dedik. Yer ekiplerinin, hava
00:57:34ekiplerinin yangını söndürebilme
00:57:36adına mücadelesi aralıksız
00:57:38olarak devam ediyor diyelim.
00:57:40Sözü Bodrum'dan tekrar size bırakalım.
00:57:42Efendim Demirören Eber Aşansı
00:57:44muhabiri Fırat Akay bize tüm detayları
00:57:46aktardı ki görüntüler de mücadelenin
00:57:48ne kadar zorlu olduğunu ortaya koyuyor.
00:57:50Yaklaşık 2 saat önce Orman
00:57:52Genel Müdürlüğü'nden de son açıklama gelmişti.
00:57:54Sosyal medya sahibi üzerinden mücadelenin
00:57:56havadan karadan devam ettiğine
00:57:58dair alevlere karşı an be an
00:58:00size bilgileri aktaracağız. Umarız en
00:58:02kısa zamanda kontrol altına alınır ve
00:58:04soğutma çalışmalarına başlanır. Bizim de
00:58:06bülten içerisinde size aktarma fırsatımız
00:58:08olur. Bu iyi haber. Devam edelim
00:58:10iç siyasette. AK Parti en düşük emekli
00:58:12ailenin artması için çalışma başlattı.
00:58:14Düzenlemeden kök maaşı en düşük
00:58:16emekli aile olan 10 bin liranın
00:58:18altında olan 1,8 milyon
00:58:20emekli yararlanacak diyor yetkililer.
00:58:22Konuyu CNN Türk ekibinden Arife Yılmaz
00:58:24uzman konuyla aktarıyor.
00:58:26Evet AK Parti
00:58:28en düşük emekli ailenin
00:58:30artması için çalışma başlattı.
00:58:32Düzenlemeden kök maaşı
00:58:34en düşük emekli aile 10 bin
00:58:36liranın altında olan 1.8
00:58:38milyon emekli
00:58:40yararlanacak. Peki detaylar
00:58:42neler? Profesör Doktor
00:58:44Abdülkadir Develi, ekonomist
00:58:46konuğumuz hemen soracağız.
00:58:48Evet detaylar neler?
00:58:501.8 milyon emekli yararlanacak
00:58:52kök maaşla ilgili detaylar neler
00:58:54söylersiniz? Tabii önceki
00:58:56şunu ifade edelim. Kök maaş
00:58:58kişinin ödemiş olduğu prime
00:59:00göre emekliliğin
00:59:02hak etmiş olduğu bağıştır.
00:59:04Aynı zamanda zamlar ve artışlar
00:59:06kök maaşa göre yapılır.
00:59:08Şimdi bu
00:59:10yüzde 24'lük zammı kök maaşı
00:59:12göre yapıldığı zaman emeklilere yaklaşık
00:59:141.8 milyon kişinin
00:59:16kök maaşı 10 bin TL'nin
00:59:18altında olduğundan dolayı bu zamdan
00:59:20faydalanamıyorlar.
00:59:22Bundan önceki uygulamalarda bir tavan
00:59:24fiyat uygulamasıyla en düşük emekli
00:59:26maaşı 10 bin liraya getirilmiş idi.
00:59:28Fakat şimdi bazı emeklilerin maaşı
00:59:307 bin bazıların 8 bin hatta
00:59:325 bin lira olan emekli bile var.
00:59:34Dolayısıyla burada bir düzenleme yapılmaz
00:59:36ise 1.8 milyon kişinin
00:59:38maaşı artmayacak.
00:59:40Dolayısıyla enflasyon
00:59:42farkını artış olarak
00:59:44yönlendirmek için de bir düzenleme ihtiyaç var.
00:59:46Tabi detay şu, nasıl bir düzenleme
00:59:48olacak ve nasıl ve kimlere kapsayacak.
00:59:50En çok merak edilen
00:59:52nokta bu. Ya bir seniyenden zam ile
00:59:54burada bir artış durumu söz konusu
00:59:56olacak kök maaşlarda veyahut
00:59:58burada yine en düşük emekli
01:00:00maaşı işte şu an 10 bin ise işte
01:00:02yüzde 24'lük enflasyon
01:00:04oranı eklersek işte
01:00:0612 bin 500 lira bağlandığında
01:00:08tekrar bir
01:00:10en düşük emekli maaşı
01:00:12formülü uygulanacak. Böyle bir beklet
01:00:14durumda söz konusu. Fakat
01:00:16burada tartışmalar da bitmeyecek. Çünkü
01:00:18düşük prim ödeyen ile
01:00:20yüksek prim ödeyenin aynı miktarda
01:00:22emekli maaşına tabi
01:00:24olması bu tartışmaları devam ettirecektir.
01:00:26Dolayısıyla böyle topyekun bir
01:00:28düzenleme olur mu? Daha çok biz bunu
01:00:30merak ediyoruz. Yoksa ben şu an
01:00:32şöyle şunu söyleyebilirim.
01:00:34Yani şu anda emekliler bütün
01:00:36emekliler için
01:00:38yüzde 24'lük zam zaten cepte.
01:00:40Sadece bunun nasıl yansıyacağı
01:00:42noktasında çalışmalar
01:00:44yapılıyor. İşte
01:00:46bir artış mı olacak? Yoksa
01:00:48en düşük emekli maaşı 12 bin
01:00:5012 bin 500 lira bağlandığında
01:00:52getirilecek mi? Fakat
01:00:54bunun ötesinde de ilave olarak da
01:00:56bütün emeklilere kapsayan ve ödeme
01:00:58adaletini de prim ödeme
01:01:00adaleti ilkesine göre de emekli
01:01:02hak edişini düzenleyen bir düzenleme
01:01:04durumu söz konusu olacak mı? Aslında
01:01:06bunu bekliyor.
01:01:08İki şık söylediniz. Yani zam olacak
01:01:10mı? Bir şık daha söylediniz. Peki hangisi
01:01:12daha avantajlı olur emekliler için?
01:01:14Tabii şöyle. Burada prim
01:01:16adaleti açısından, emekliliği hak etme
01:01:18adaleti açısından aslında prime
01:01:20göre emeklilik hak etmek çok daha doğru.
01:01:22Fakat burada uygulanan bir sosyal politika var.
01:01:24Yani en düşük emekli maaşına
01:01:26dair yapılan bir sosyal
01:01:28politika var. Buradaki
01:01:30işte geçtiğimiz
01:01:32Ocak ayındaki uygulama işte
01:01:34en düşük emekli maaşına 10 bine getirilmesi
01:01:36iyiydi. Fakat işte bu
01:01:38söylemiş olduğum prim ödeme
01:01:40olsun, ha emeklilik elde
01:01:42etme, emeklilik maaşındaki
01:01:44adalet olsun bu tartışmalar şu an
01:01:46sıcaklığını koruyor. Bunu kapsar
01:01:48mı buna bakacağız? Burada iki tane ihtimal var.
01:01:50Ya sen yaylan bir artış olacak
01:01:52ve bu sen yaylan artışta
01:01:54minimum 10 bin liraya gelecek şekilde
01:01:56en düşük emekli maaşının
01:01:58gelecek şekilde olacak ve
01:02:00bu şekilde de
01:02:02yükselerek devam edecek. Diğeri ise
01:02:04tek bir en düşük
01:02:06emekli maaşı işte 12 bin
01:02:08500 liraya denilecek. Bu ikisi
01:02:10üzerine çalışıyor. Fakat daha da fazla düzenleme
01:02:12ihtiyaç var. Özellikle prim ve
01:02:14emekli aylık adaletinin korunması
01:02:16açısından daha fazla düzenleme ihtiyacı olduğunu
01:02:18ben burada söyleyebilirim.
01:02:20Peki çok teşekkürler. Ben teşekkür ederim.
01:02:22Çok sağ olun. Çok sağ olun. Evet
01:02:24Profesör Doktor
01:02:26Abdülkadir Develi aynı zamanda ekonomist
01:02:28sorduk AK Parti'nin çalışmasına
01:02:30en düşük emekli maaşlarının
01:02:32yükseltilmesi, Çırak Parti'nin çalışmaları var.
01:02:34Bu konuda değerli bilgilerini bizlere
01:02:36aktardı. Sözü buradan tekrar
01:02:38size bırakalım.
01:02:40Efendim hayat pahalılığını konuşuyoruz. Özellikle
01:02:42beyaz eşya ve mobilya fiyatları
01:02:44cep yakıyor. Fiyatlardan dert yananların
01:02:46tercihi ise çoğu kez
01:02:48ikinci el eşya alıyor. Peki ikinci
01:02:50elde fiyatlar ne durumda ona da bakalım.
01:02:52Bir ev kaç liradan döşenir merak
01:02:54ediyoruz elbette. CNN Türk muhabiri
01:02:56Emel Terli ve kameraman Ümit Sertepolu
01:02:58için fiyatları araştırdı.
01:03:02Bundan iki sene önce
01:03:04ben on bin liraya, on iki bin liraya
01:03:06dizdiğim evler şu anda yirmi beş
01:03:08bin, otuz bin oldu. Bu fiyatlar
01:03:10sadece ikinci el eşya
01:03:12için geçerli. Zira
01:03:14sıfırda fiyatlar daha
01:03:16da pahalı. Fiyatlar çok yüksek
01:03:18yani. Öğrenci şu anda
01:03:20otuz beş lirada ev dizemez. İki bin, iki bin
01:03:22beş yüz liraya sattığım çamaşır makinesi bugün altı bin lira.
01:03:24Beyaz eşya, koltuk
01:03:26takımı, dolap.
01:03:28Bir evin olmazsa olmazı.
01:03:30Ama fiyatlar cep yakıyor.
01:03:32Bu yüzden hem öğrenciler
01:03:34hem de evine eşya almak isteyenlerin
01:03:36tercihi ikinci el eşya
01:03:38oluyor. Burası İstanbul
01:03:40Mecidiyeköy'de spotçuların
01:03:42yoğun olduğu bir nokta.
01:03:44İşte fiyatlar.
01:03:46Işık makinesi ikinci el
01:03:48mesele altı bin lira yazıyor. En düşük
01:03:50şu anda beş bin beş yüz lira. Bulaşık makinesi
01:03:52en düşüğü üç bin beş
01:03:54yüz lira. Dört bin beş yüz lira. Dört bin beş
01:03:56yüz var. Yedi bin var. Değişiyor
01:03:58fiyatlar. Bir evin olmazsa olmazı
01:04:00elbette ki buzdolabı. Hemen
01:04:02karşımızda bizi bir buzdolabı karşılıyor.
01:04:04Bu buzdolabının fiyatı
01:04:06beş bin lira. Tabii eğer daha
01:04:08iyi olsun diyorsanız yan tarafta iki tane
01:04:10daha buzdolabı var. Bunların fiyatıysa
01:04:12sekiz bin lira. Ocak alacak
01:04:14yine bir ikinci el aksa beş yüz liradan aşağı değil.
01:04:16Bu tarafta dolapları
01:04:18görüyoruz. Fiyatlar ne kadar? Fiyatlar
01:04:20iki bin lirayla iki bin beş yüz lira arasında
01:04:22değişiyor. Şöyle bir tanesini aç bakalım.
01:04:24Şöyle açalım.
01:04:26Asgılı altta iki çekmeceli.
01:04:28Bu iki kapılıdır. Aa ekstra
01:04:30yanla tekli isterlerse
01:04:32teklisini beraber üç bin beş yüz liradır.
01:04:34Evini döşemek isteyen bir öğrencinin
01:04:36sadece beyaz eşyalara değil
01:04:38kanepeye ve masaya da ihtiyacı
01:04:40var. Hemen benim yanımda bulunan bu
01:04:42masanın fiyatı dört bin lira.
01:04:44Toplamda dört tane sandalyesi var.
01:04:46Yan taraftaysa bu koltuk var.
01:04:48Bu koltuğun fiyatıysa iki bin lira.
01:04:50Televizyon şu anda en düşük var elimizde.
01:04:52Burada. İki buçuk liraya veriyoruz.
01:04:54Peki bir ev ikinci el eşyayla
01:04:56kaç liraya döşenir?
01:04:58Normalde yatağı dağılsa, dolabı dağılsa
01:05:00otuz lirada aşağı olmaz yani. Kaça
01:05:02kadar çıkar böyle? Yani otuz beş, kırk,
01:05:04kırk beş, elli liraya kadar çıkar yani.
01:05:06Tabii malın kalitesine göre yani değişiyor.
01:05:08En düşük yirmi beş. Kaça kadar çıkmalı?
01:05:10Altmışa kadar yolu var.
01:05:14Efendim Türkiye İstasyonu Kurumu Başkanı Erhan
01:05:16Çetinkaya dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
01:05:18Türkiye'deki enflasyonun sebeplerinin
01:05:20iyi araştırılması gerektiğine dikkat çekti
01:05:22Çetinkaya ve şirketkarları
01:05:24enflasyonu üzerinde arttırıcı bir etkiye
01:05:26sahip ifadesini kullandı.
01:05:28Bunu tartışalım istiyoruz. Ekonomist
01:05:30Mustafa Aşkın bizlerle birlikte uzaktan
01:05:32bağlantıyla yayınımıza katılıyor.
01:05:34Sayın Aşkın hoş geldiniz yayınımıza.
01:05:36Teşekkür ederim Müşir Hanım.
01:05:38Hoş bulduk. İyi yayınlar diliyorum.
01:05:40Sayın Çetinkaya'nın açıklamalarından yola çıkarsak
01:05:42dev şirketler çok kazanıyor
01:05:44ulan vatandaşa mı oluyor?
01:05:46Burantısız kar, enflasyona mı yol açıyor?
01:05:48Nedir bu konudaki görüşleriniz?
01:05:50Katılır mısınız Sayın Çetinkaya'nın
01:05:52tespitlerine?
01:05:54Aslında durumu şöyle
01:05:56özetlemekte fayda var.
01:05:58Biz geçmiş yıllarda uyguladığımız ekonomi
01:06:00politikalarıyla enflasyonu bir bakıma
01:06:02arttırıcı bir çalışma
01:06:04yaptık şöyle veya böyle.
01:06:06O enflasyonun artmasına bağlı olarak
01:06:08zaten enflasyonun arttığı yerlerde genelde
01:06:10böyle olur. Şirketkarlıkları ve
01:06:12özellikle şirketlerin sattığı
01:06:14ürünlerde ciro artışları yaşanır.
01:06:16Dolayısıyla bu
01:06:18hani yumurta tavuk hikayesine dönüyor
01:06:20bir parça. Şirketkarlıkların
01:06:22çok arttığı dönemlerde enflasyon zaten
01:06:24kendiliğinden belli bir oranda
01:06:26artış gösterebilir. Enflasyon
01:06:28yüksek olduğu için de şirketkarlıkları ve
01:06:30ciroları artar. Dolayısıyla
01:06:32milli gelir dağılımına baktığımızda
01:06:34özellikle TÜİN son yayınladığı rakamlarda
01:06:36da şirketkarlıkların son iki yıl
01:06:38iki buçuk yıllık dönemde
01:06:40oldukça hızlı ve yüksek arttığını hatta
01:06:42milli gelirden alınan payın yüzde
01:06:44elli beşlere doğru yaklaştığını görüyoruz.
01:06:46Peki burada kaybeden nedir?
01:06:48Toplamı yüz olan bir oyunu oynadığımızda
01:06:50ne yazık ki ücretler ve
01:06:52dar gelirlilerin önemli
01:06:54ölçüde burada milli gelirden
01:06:56aldığı payların dağıldığını, daraldığını
01:06:58gördük. Dolayısıyla da
01:07:00enflasyonun bu tip bir etkisinin olması
01:07:02kaçınılmaz gibi görünüyor.
01:07:04Özellikle Türkiye'ye baktığımız açısından
01:07:06Çetin Kaya'nın ifadesi
01:07:08bu bağlamda doğru olarak
01:07:10kayıtlara geçebilir tabi.
01:07:12Peki o zaman sayın aşkım bu durumun önüne nasıl
01:07:14geçilebilir, neler yapılması gerekir?
01:07:18Esasında tabi enflasyon
01:07:20önleme politikalarının etkin şekilde
01:07:22kullanılması gerekiyor. Geçtiğimiz dönemlerde
01:07:24uygulanan heterodoks ve alışılagelmedik
01:07:26enflasyon politikalarından
01:07:28vazgeçmemiz de bunun nedeni
01:07:30ortodoks ve daha bilindik
01:07:32para sıklaştırmasına önem
01:07:34veren, öncelikleyen, talep ve
01:07:36arzı dengelemeye çalışan bir politika lazım.
01:07:38Ama bunu uygulamak
01:07:40söylemekten çok daha zor tabi.
01:07:42Merkez Bankası'nın aldığı faiz kararı
01:07:44bu düşüncede bence
01:07:46hayata geçirilmiştir. Malumumuz 8,5'ten
01:07:4850'ye çıkan bir politika
01:07:50faizi oldu. Ama bunu yaparken
01:07:52de özellikle
01:07:54Çetin Kaya'nın başında
01:07:56bulunduğu kurumun veri setinin
01:07:58son derece güvenilir ve sağlıklı olması
01:08:00gerekiyor. Bu bağlamda
01:08:02buna şüphe verecek, şüphe
01:08:04doğacak şeyleri yapmamamız
01:08:06lazım. Burada finansal iletişimini
01:08:08iyi kurması gerekiyor ilgili kurumların.
01:08:10Burada ciddi eksiklikler var.
01:08:12Dolayısıyla biz doğru dozda
01:08:14ilacı verebilmemiz için doğru
01:08:16testleri ve doğru analizleri
01:08:18yapmamız lazım.
01:08:20Uzun bir yol var önümüzde ne yazık ki.
01:08:22Bunu itiraf etmek gerekiyor. Enflasyon
01:08:24kolaylıkla düşmeyecek.
01:08:26Eylül'e doğru geldiğimizde
01:08:28matematiksel olarak 55'li
01:08:30civarında bir enflasyonu göreceğiz ama
01:08:32bu demek değildir ki bir anda rahatlayacağız.
01:08:34Bunu ben hep şöyle betimliyoruz.
01:08:36100 kilometre giden
01:08:38hızlı bir arabanın bir anda hızını
01:08:4080'e düşürmesi gibi düşünün.
01:08:42Fiyat artışları durmayacak. Yalnız
01:08:44artış hızlarında bir
01:08:46yavaşlamayı hissedeceğiz sonbahar aylarında.
01:08:48Yani alım gücü nedenle etkilenmiş
01:08:50olacak sizce?
01:08:54Alım gücünde ufak bir toparlanma olur ama
01:08:56bundan 5-6 yıl önceki
01:08:58alım gücüne ulaşmamız için henüz
01:09:00baya bir mesafe varmış gibi görünüyor.
01:09:02Peki. Çok çok teşekkür ederiz Sayın Aşkın
01:09:04yayınımıza katıldığınız için.
01:09:06Efendim devam edelim.
01:09:08Güzellik Merkezi sahibi Nesim Güngen'le
01:09:10eşi Kıvanç Güngen fenomenlere
01:09:12yönelik yürütülen soruşturma kapsamında
01:09:14gözaltına alındı.
01:09:16İstanbul Emniyeti suç işlemek amacıyla
01:09:18örgüt kurma, suçtan kaynaklanan mal
01:09:20varlığının değerlerini aklama, resmi
01:09:22belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık
01:09:24suçlarına yönelik çalışma yaptı.
01:09:26Ekiplerce İstanbul Merkezi 25
01:09:28ilde 134 adrese
01:09:30operasyon düzenlendi.
01:09:32Sosyal medya fenomeni olarak bilinen güzellik merkezleri
01:09:34sahibi Nesim Güngen ve eşi
01:09:36inanç Güngen'in de aralarında bulunduğu
01:09:38bazı şüpheliler gözaltına alındı.
01:09:40Çift ifadeleri alınmak üzere
01:09:42İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü'ne
01:09:44götürüldü.
01:09:50İstanbul avcılarda
01:09:52çeşitli noktalara yerleştirilen
01:09:54giysi kumbarasından hırsızı kanı
01:09:56cep telefonu kamerasına yansıdı.
01:09:58Çocuğu kullanarak giysileri alan dört kişi
01:10:00sokaktan hızla uzaklaştı.
01:10:06Kağıt toplama arabasıyla geldiler.
01:10:08Yanlarındaki küçük çocuğu
01:10:10kullanıp giysi kumbarasında
01:10:12bulunan giysileri aldılar.
01:10:16Hırsızlığın adresi
01:10:18İstanbul Avcılar.
01:10:20Gece saatlerinde sokağa gelen dört kişi
01:10:22yanlarındaki çocuklardan
01:10:24birini giysi kumbarasına
01:10:26soktu. Çocuk kumbara içindeki
01:10:28kıyafetleri dakikalar içinde
01:10:30dışarı çıkardı.
01:10:34Giysileri kağıt topladıkları
01:10:36el arabalarına yerleştiren
01:10:38dört kişi çocuğu da
01:10:40kumbaradan çıkarıp
01:10:42sokaktan hızla uzaklaştı.
01:10:44Giysi kumbarasındaki hırsızlık anı
01:10:46mahalle sakinlerinin
01:10:48cep telefonu kamerasına yansıdı.
01:10:50İstanbul Pendik'te
01:10:52kontrolsüz bir şekilde dönüşü
01:10:54yapmak isteyen ticari taksi
01:10:56şoförü ters yönden gelen
01:10:58motosikletle çarpıştı.
01:11:00Kazada bir kişi hafif yaralandı.
01:11:06Ticari taksi hatalı dönüş yaptı.
01:11:08Ters yönden gelen
01:11:10motosiklet çarptı.
01:11:12O anlar an be an
01:11:14güvenlik kamerasına yansıdı.
01:11:16Kaza İstanbul Pendik'te
01:11:18meydana geldi.
01:11:20Öğle saatlerinde ticari taksi
01:11:22kontrolsüz şekilde dönüş yaptı.
01:11:24O esnada ters yönden gelen
01:11:26motosikletli iki kişi
01:11:28taksiye çarparak savruldu.
01:11:34Motosiklet üzerindeki kişilerin
01:11:36kaskı yoktu.
01:11:38Büyük bir faciadan dönüldü.
01:11:40Yaşanılan olayda bir kişi hafif
01:11:42şekilde yaralandı.
01:11:44Çevredekilerin ihbarıyla
01:11:46polis ve sağlık ekipleri
01:11:48gönderildi. Sağlık ekipleri
01:11:50yaralıyı tedbir amaçlı
01:11:52hastaneye kaldırdı.
01:11:54Polis ekipleri ise olayla ilgili
01:11:56inceleme başlattı.
01:12:00Antalya'nın Manavgatı içerisinde
01:12:02kendilerinden bir süredir haber alınamayan
01:12:04yaşlı ciftten acı haber geldi.
01:12:06Arama çalışmalarında Ramazan ve Emine
01:12:08Acar'ın içinde bulunduğu araç
01:12:10100 metrelik uçurumda bulundu.
01:12:14Kendilerinden günlerce
01:12:16haber alınamadı.
01:12:18Yakınları iyi bir haber bekledi
01:12:20ancak yaşlı çift
01:12:22uçurumda ölü olarak bulundu.
01:12:28Antalya'nın
01:12:30Manavgat ilçesindeki Gebece
01:12:32mahallesinde yaşandı talihsiz
01:12:34kaza. Ramazan ve
01:12:36Emine Acar çiftinden bir süredir
01:12:38haber alınamıyordu.
01:12:40Durumdan şüphelenen yakınları yetkililere
01:12:42haber verdi.
01:12:44Bölgede arama çalışması başlatıldı.
01:12:46Acı gerçek
01:12:48çalışmalar esnasında gün yüzüne çıktı.
01:12:50Yaşlı çiftin kullandığı
01:12:52otomobil 100 metrelik
01:12:54sarp kayaların bulunduğu uçuruma
01:12:56düşmüştü.
01:13:06Ekipler uçurumdan aşağı düşen
01:13:08araca ulaşabilmek için seferber oldu.
01:13:10Güçlükle ulaşılan
01:13:12otomobilde Ramazan ve
01:13:14Emine Acar'ın cansız bedenlerine
01:13:16ulaşıldı. Kaza ile ilgili
01:13:18soruşturma başlatılırken
01:13:20yolda sık sık kaza olduğunu
01:13:22belirten bölgedekiler
01:13:24yetkililere seslendi.
01:13:26Cenaze oluyor. Bunun lütfen
01:13:28bariyer yapmasını istiyoruz.
01:13:34İstanbul İhsan Yurt'a seyyar satıcı
01:13:36patates yüklü kamyonetinden
01:13:38el frenini çekmeden indi. Kamyonetin
01:13:40hareket etmesiyle satıcı camdan içeri
01:13:42atlayarak el frenini çekti.
01:13:44Maddi hasarla son bulan olay anı
01:13:46güvenlik kameralarına bakın nasıl yansıdı.
01:13:52El frenini çekmeyi unuttu.
01:13:54Patates yüklü kamyonet
01:13:56kendiliğinden hareket etti.
01:13:58Maddi hasarlı ilginç kaza kameralara
01:14:00yansıdı.
01:14:04İstanbul İhsan Yurt'ta seyyar
01:14:06satıcı patates yüklü kamyonetin
01:14:08el frenini çekmeden indi.
01:14:10Patates yüklü kamyonet
01:14:12kendiliğinden hareket etmeye başladı.
01:14:14Satıcı kamyonetin peşinden
01:14:16koşup camdan içeri atladı.
01:14:20El frenini çekerek
01:14:22kamyoneti durdurmayı
01:14:24başardı. Fakat
01:14:26kamyonet durana kadar bir araca
01:14:28çarptı.
01:14:32Olayda can kaybı yaşanmadı.
01:14:34Araçlarda maddi hasarlar
01:14:36meydana geldi.
01:14:42Antalya Spor'un Brezilyalı futbolcusu
01:14:44Naudo'nun oğlu ve kayınpederi hatırlayacaksınız
01:14:46geçtiğimiz Eylül ayında yaşanan
01:14:48trafik kazasında yaşamlarını yitirmişti.
01:14:50İki kişinin de yalanmasına sebep olmuştu
01:14:52o kaza. Tutuklu sürücü hakkında
01:14:54açılan dava sonuçlandı. Yeniden görülen
01:14:56duruşmada mahkeme eğiti Ferhat
01:14:58Karakaş'a indirimsiz 10 yıl
01:15:00hapis cezası verdi.
01:15:04Yaşanan
01:15:06kazada iki kişiyi
01:15:08hayattan koparmış.
01:15:10İfadesinde ise alkollü ve
01:15:12uykusuz olduğu iddia edilmişti.
01:15:14Tutuklu sürücünün ertelenen
01:15:16davasında karar açıklandı.
01:15:20Antalya'da 7 Eylül
01:15:222023'te Ferhat Karakaş'ın
01:15:24kullandığı otomobil
01:15:26Antalya Spor'un Brezilyalı futbolcusu
01:15:28Naudo Pereira'nın oğlu
01:15:30Davi, kayınpederi
01:15:32Ser Tillatti ve
01:15:34kayınvalidesi Aleksandra Nardi'nin
01:15:36bulunduğu otomobile yandan
01:15:38çarpmıştı. Ancak kazadan
01:15:4040 gün sonra Pereira'nın oğlu
01:15:42Davi, 66 gün
01:15:44sonraysa kayınpederi
01:15:46hayatını kaybetti. Tutuklanan
01:15:48sürücü Ferhat Karakaş hakkındaysa
01:15:50bilinçli taksirle
01:15:52ölüme neden olma suçundan
01:15:54hapis cezası talep edildi.
01:15:585. Ağır Ceza Mahkemesi'nde
01:16:00görülen ilk duruşmada sanık Karakaş
01:16:02kaza günü alkollü ve
01:16:04uykusuz olduğunu itiraf etmiş
01:16:06mahkeme heyeti tutukluluk
01:16:08halinin devamına karar vererek
01:16:10duruşmayı ertelemişti.
01:16:12Yeniden görülen duruşmada
01:16:14tutuklu sanık Karakaş
01:16:16pişman olduğunu dile getirerek
01:16:18tahliyesini istedi. Mahkeme
01:16:20heyeti Ferhat Karakaş'ı
01:16:22bilinçli taksirle birden fazla
01:16:24ölüme ve birden fazla kişinin
01:16:26yaralanmasına neden olma suçundan
01:16:28indirimsiz 10 yıl
01:16:30hapis cezasına çarptırdı.
01:16:34Efendim Türkiye'de elektrik üretiminde
01:16:36kömürün payı artıyor. Öyle ki
01:16:382023 yılında yani geçen yıl üretilen
01:16:40326,3 milyar kWh
01:16:42elektriğin %36,3'ü
01:16:44kömürlü termik santrallerden sağlandı.
01:16:46Üretime destek sağlayan
01:16:48en önemli tesislerden biri de
01:16:50Muğla-Minas'ta bulunan Yeniköy-Kemerköy
01:16:52termik santrali. Her iki santral
01:16:54Türkiye'nin elektrik ihtiyacının
01:16:56%2.2'sini karşılıyor.
01:17:04Türkiye büyüyor, büyüdükçe def sanayide
01:17:06ve konutta elektriğe ihtiyaç gün
01:17:08ve gün artıyor. İhtiyaca cevap termik
01:17:10santrallerden geliyor. İşte o santrallerden
01:17:12biri de Muğla-Minas'ta yer alan
01:17:14Yeniköy-Kemerköy termik santrali.
01:17:16Muğla'nın Minas ilçesinde yer alan
01:17:18Yeniköy-Kemerköy enerjiye ait santraller
01:17:20Türkiye'nin elektrik ihtiyacının
01:17:22%2.2'sini karşılıyor. Her
01:17:24iki santralde elektrik üretimi
01:17:26yıllık 6.6 milyar
01:17:28kilowatt saatlik bir enerji
01:17:30üretimi burada gerçekleştiriliyor.
01:17:32Her iki santralde de
01:17:34cari açıya etki yaklaşık
01:17:36750 milyon dolar.
01:17:38Yani bu tesis olmamış olsaydı
01:17:40Türkiye elektrik üretimi
01:17:42için yaklaşık 750 milyon
01:17:44dolarlık doğal gaz ithalatı
01:17:46gerçekleştirmek zorunda kalacaktı.
01:17:48Santral dönemin Cumhurbaşkanı
01:17:50Turgut Özal zamanında işletme ruhsatı aldı.
01:17:522014 yılında ise
01:17:54Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi
01:17:56gerçekleştirildi. Tesis tamamen
01:17:58yerli kaynakla üretim yapma imkanına sahip.
01:18:00Yerli kaynakla üreteceğimiz
01:18:02elektrik çok stratejik olabilir.
01:18:04Çünkü doğal gazı alamadığınızı
01:18:06diğer kaynaklara ulaşamadığınızı
01:18:08düşündüğünüz durumda
01:18:10yerli kaynak, yerli kömürünüz
01:18:12sizin öz kaynağınız olduğu için
01:18:14bunu çıkararak
01:18:16elektrik enerjisini çevirerek
01:18:18ülkenin ihtiyacını karşılamaya devam
01:18:20edebilirsiniz. Doğal kaynaklar sayesinde
01:18:222015-2023 arasında 3.6
01:18:24milyar değerinde doğal gaz tasarrufu
01:18:26sağlandı. Muğla-Milas'ta
01:18:28yaklaşık 160 milyon ton kömür rezervi
01:18:30var. Ancak termik santrallerin bazıları
01:18:32kendi kömür kaynaklarını kullanamıyor.
01:18:34Bu tesislerle ilgili
01:18:36stratejik
01:18:38önemini göze alarak
01:18:40uzun vadeli planlamaların
01:18:42yapılması esas. Dolayısıyla
01:18:44bu tesis burada olmalı ve çalışmalı.
01:18:46Ülkemize
01:18:48uzun yıllar daha hizmet edilecek.
01:18:50İstihdamın %85'i bölgeden.
01:18:52Tesislerde 3 bin kişi çalışıyor.
01:18:54113 bin kişi doğrudan etkileniyor.
01:18:56Bölgede ağaçlandırma yapılıyor.
01:18:58Maden sahasındaki arkeolojik
01:19:00değerler korunuyor.
01:19:10Efendim yapılan bir araştırmaya göre
01:19:12çay demledim sözü bile
01:19:14insanların %88'ini
01:19:16mutlu ediyormuş. CNN Türk muhabiri
01:19:18Ümit Uzun'da kırmızı mikrofonla sokağa çıktı.
01:19:20Vatandaşlara bunu sordu. Bakın
01:19:22hangi yanıtlar geldi.
01:19:42Dünyada sudan sonra en fazla tüketilen
01:19:44içeceğin çay olduğu ifade ediliyor.
01:19:46Ve Türkiye'de bu oran %90
01:19:48seviyelerinde. Kişi başı ortalama
01:19:503 kilogram çay tüketiliyor.
01:19:52Ve yapılan son bir araştırmaya göre
01:19:54insanların %88'i
01:19:56çay demledim sözünü duyunca mutlu oluyor.
01:19:58Biz de kırmızı mikrofonla
01:20:00bunu soracağız. Çay demledim sözü
01:20:02sizi mutlu eder mi?
01:20:08Ben çok mutlu oluyorum mesela.
01:20:10Nasıl oluyor mesela?
01:20:12Bence çayı çok seviyorum. Günde 10 bardaktan fazla
01:20:14içerim. Birisi de dediği zaman
01:20:16mutlu oluyorum. Çay dedin mutlu oluyoruz.
01:20:18Milli içeceğiz oğlum. Milli içeceğiz. Ondan
01:20:20başkası var mı ya? Yok ya. Direkt mutlu
01:20:22oldunuz zaten. Ya değil mi?
01:20:24Biz deminden beri çay içmeye çalışıyoruz.
01:20:26Çay demledim sözü
01:20:28sizi mutlu eder mi? Eder.
01:20:30Çay demlediysen iyiydi. İçeriz onu da.
01:20:32Çok mutlu eder. Mesela evde otururum.
01:20:34Yemeği yerim. Yorgun olurum.
01:20:36Çay içmeme gerek yok.
01:20:38Çay demledim dedikleri anda otomatikmen
01:20:40yorgunluğum gider. İstemeseniz bile
01:20:42çay demledim dediğinizde ya birisi dediğinde
01:20:44otomatik olarak aa ben de alayım bir bardak
01:20:46yiyebiliyorsunuz yani. Hiç ben şunu duymadım.
01:20:48Çay demledim. Yok ben içmiyorum.
01:20:50Kalsın diye duymadım yani. Etmez mi
01:20:52ya çay bu ya? Yorgunluğu alıyor.
01:20:54Sürekli demliyor.
01:20:56Çay demledim dediğinizde
01:20:58mutlu olanlar var mı? Olmaz mı?
01:21:00Birisi size çay demledim
01:21:02dese mutlu olur mu? Tabii. Neden?
01:21:04Çay demledi.
01:21:06Çay verirse ben mutlu olurum tabii.
01:21:08Çay demle etmiyor abi. Hayır ben çünkü
01:21:10çay içmiyorum ama mutlu. Babam mutlu oluyor hep.
01:21:12Kimin söylediğine bağlı olarak mutlu olurum.
01:21:14Kim söylese mutlu olurum? Sevdiğim birisi söylese
01:21:16mutlu olurum. Çok mutlu olurum.
01:21:18Evdesiniz. Çay demlendi diye
01:21:20söz duydunuz. Evet. Bizi mutlu eder mi?
01:21:22Eder. Bence mutlu oluyorlardır.
01:21:24Çay güzel bir şey.
01:21:26Siz mutlu oluyor musunuz? Evet. Ben çay
01:21:28severek içiyorum. Çay demledim
01:21:30sözünü duysanız mutlu olur mu? Evet.
01:21:32Çayın hastasıyız ya. Direkt gülmeye
01:21:34başladık. Gülme. Çay dedim mi
01:21:36güleceksin lan. Ne yapacaksın? Tek mutluluğumuz
01:21:38o zaten. Başka nereden mutlu olacağız ki?
01:21:40Çay yani. Bir de çay demleyen
01:21:42eğer güzel demlerse mesela
01:21:44benim babaannem çok güzel çay demler.
01:21:46Babaannem çay demlediği zaman mesela
01:21:48sözü duyduğum anda ben otomatikman yorgunum
01:21:50gider. Çay demlemek bir şeye
01:21:52ara vermektir. Ya da
01:21:54kontak kapatmaktır. Sohbet
01:21:56etmektir sevdiğinizle. Ya da
01:21:58kendi kendinize başınızı dinlemenizdir.
01:22:00Onun için çay demlemeyin aslında
01:22:02bize getirdiği o özelliği seviyoruz.
01:22:04Ben de mutlu oluyorum. Doğrudur.
01:22:06Herkes mutlu olabilir bunların hakkında.
01:22:08Siz burada satış yaparken çayı yeni
01:22:10demledim dediğinizde mutlu oluyorlar mı? Evet.
01:22:12Neden peki? Çünkü çay kimileri
01:22:14için zevk meselesi herhalde. Ondan dolayı
01:22:16olabilir. Ben babamdan biliyorum.
01:22:18Her akşam çay demle çay demle diye
01:22:20tutturuyor. Ben çok çaycı değilim ama
01:22:22yüzde sekseni doğrudur ya.
01:22:24Babam, annem, dedem her akşam
01:22:26çaysız uyuyamazlar. Çok mutlu oluyorlar.
01:22:28Çünkü çay mutluluk getiren
01:22:30bir içecektir.
01:22:33Günde kaç bardak çay tüketiyorsun?
01:22:35Günde çok. Yirmi tane,
01:22:37otuz tane gece bile içiyorum ben.
01:22:39Olurum. Ben de olurum. Çay.
01:22:41Ben yapınca mutlu olursun sen.
01:22:45Evet abiler tazeden. Var mı?
01:22:47Çay isteyen, çay bekleyen.
01:23:03Efendim, bilim insanları
01:23:05günümüzde yetmiş yaşına artık
01:23:07altmış yaş olduğunu belirtiyor.
01:23:09Çünkü yetişkinlerin fiziksel ve zihinsel açıdan
01:23:11önceki nesillere göre on yıl
01:23:13daha genç olduğu tespit edildi.
01:23:15Uzmanlar bu durumun nedenini ise
01:23:17gelişen sağlık sistemi ve imkanlar
01:23:19olduğunu söylüyor.
01:23:23Yaşlanmayı hastanın yaşına
01:23:25göre değil de biraz daha
01:23:27fonksiyonellik ve aktivite düzeyine
01:23:29göre belirliyoruz.
01:23:31Yirmi yaş, altmış, altmış
01:23:33yaşsa elli yaşında gibi hissediyor.
01:23:35Bunun nedeni ise
01:23:37gelişen sağlık sistemi.
01:23:39Bilinçli beslenme, düzenli
01:23:41egzersiz oranının artması,
01:23:43kronik hastalıkların iyi yönetilmesi,
01:23:45ilerleyen dönemlerde
01:23:47hem hastalık hem yaşlanma
01:23:49sürecini uzattığı için
01:23:51bu hastalarda
01:23:53ya da bu bireylerde yaşlanma
01:23:55evrelerinin ertelendiğini görmekteyiz.
01:23:57ResearchSquare dergisinde
01:23:59yayınlanan araştırma
01:24:01günümüzde yetmiş yaşındaki
01:24:03insanların aslında altmış yaşın
01:24:05sağlamlığına sahip olduğunu gösterdi.
01:24:07Araştırmacılar günümüzde
01:24:09yetmiş yaşındaki kişilerin
01:24:11fiziksel ve zihinsel performans
01:24:13olarak önceki nesillere göre
01:24:15on yıl daha genç
01:24:17olduğunu belirledi.
01:24:19Yetmiş yaşında bir bireyin
01:24:21eğer düzenli
01:24:23egzersiz yaptıysa, beslenmesine
01:24:25dikkat ettiyse ve kronik hastalık yönetimini
01:24:27iyi yaptıysa,
01:24:29altmış yaşında normal kronik hastalığı
01:24:31olan ve beslenmesine ve
01:24:33sporuna, egzersizine, diyetisine
01:24:35dikkat etmeyen bir hastayla
01:24:37biz aynı kategoriye
01:24:39koyabiliriz.
01:24:41Genç ve sağlıklı kalmak için ne yapılmalı?
01:24:43Yaşlanmayı geciktirmek için
01:24:45özellikle kronik hastalıkların
01:24:47iyi yönetilmesi,
01:24:49bilinçli beslenme ve düzenli
01:24:51egzersiz programlarına
01:24:53uyumun
01:24:55önemini vurgulamak istiyorum.
01:24:59Hız kontrolünü sağlayan
01:25:01radar sistemine bir yenisi daha eklendi.
01:25:03Adı yapay zeka destekli radar sistemi.
01:25:05Peki diğer sistemlerden farkı ne?
01:25:07Aracın hızını nasıl tespit ediyor?
01:25:09Detayları TNN Türk muhabiri
01:25:11Emel Tell aktarıyor.
01:25:13Yapay zeka
01:25:15hayatımızın her alanında aslında
01:25:17her noktasında karşımıza çıkıyor.
01:25:19Şimdi yapay zekayı farklı bir açıdan
01:25:21ele alacağız, farklı bir açıdan
01:25:23mercek altına alacağız.
01:25:25Kameraman arkadaşım Doğukan Yıldırım
01:25:27hemen benim yanımda bulunan bu
01:25:29yapay zeka destekli bir
01:25:31radar sistemi.
01:25:33Burada hemen karşı yoldan gelen
01:25:35dört şeritteki araçların hız
01:25:37tespitini yapıyor. Şunun da altını çizeyim
01:25:39yerli ve milli imkanlarla
01:25:41üretildi. Aslında yapay zeka
01:25:43diyoruz, yapay zeka
01:25:45desteğiyle birlikte yapılıyor ama
01:25:47diğer sistemlere göre farkı
01:25:49nedir? Onları da merak ediyoruz.
01:25:51Özellikle ekiplere ne gibi kolaylıklar
01:25:53sağlanıyor? İşte bunları konuşacağız.
01:25:55Yanımızda Serhat Doğan var.
01:25:57Efendim hoş geldiniz. Merhabalar
01:25:59siz de hoş geldiniz. Ben biraz
01:26:01açılışı yaptım, anlattım. Yerli ve
01:26:03milli aslında hız tespiti
01:26:05yapıyor dedim. Peki bu sistem nasıl işliyor?
01:26:07Uygulamalı olarak gösterelim mi?
01:26:09Tabi isterseniz bir adım geri dönerek
01:26:11biz on yıl önce Sayın Cumhurbaşkanımızın çaresiyle
01:26:13Türkiye'ye döndük. Savunma Sanayi
01:26:15Başkanlığımızın öncülüğünde Teknopark İstanbul'da
01:26:17radarsanı kurduk. Radarsan
01:26:19yapay zeka, sensör vizyonu ve
01:26:21radar teknolojileri üzerine çalışıyor.
01:26:23Bir platform projesi geliştirdik.
01:26:25Bu ARGE süreci boyunca
01:26:27ve bunun ilk ürünü olarak da
01:26:29Trafidar o ürünlerden bir tanesi.
01:26:31İlk ürünü. Aslında dikkat çekiyor.
01:26:33Yapay zeka ile çalışıyor efendim bu.
01:26:35Nasıl çalışıyor onu merak ediyoruz.
01:26:37Şöyle, normalde sistemler
01:26:39insanlara bağımlı olarak çalışır.
01:26:41Yani operatöre bağımlı çalışıyor.
01:26:43Ama bu sistem doğuştan
01:26:45yapay zeka ve dünyada alanında ilk
01:26:47gösterelim mi? Şuradan mı
01:26:49nasıl oluyor? Şöyle,
01:26:51ilk aldığı verileri tamamen yola
01:26:53kurduktan sonra siz 4 şeridi
01:26:55ve hatta daha üzerini kapsayarak
01:26:57yoldan geçen araçların ilk
01:26:59hedefi tabi hızlarını tespit etmek.
01:27:01Onun arkasından marka, model, renk,
01:27:03konumları, tipleri
01:27:05gibi bilgilerin hepsini otonom olarak
01:27:07insandan bağımsız, operatöreden
01:27:09bağımsız olarak alıyor. Üzerini de
01:27:11işliyor ve arkasından da
01:27:134K ile birlikte merkeze
01:27:15merkeze gönderiyor ve orada
01:27:17tespit ediliyor. Aynen. Polinet ile
01:27:19birlikte merkeze gönderiyor. Efendim, aslında
01:27:21iki şekilde kullanım var. Bir tanesi
01:27:23böyle tripod şeklinde.
01:27:25Bir tanesi ise aracın üstünde konuluyor.
01:27:27Oradan da bakalım mı nasıl ilerliyor?
01:27:29Buyurun lütfen.
01:27:31Sistemler aynı zamanda
01:27:33kamu güvenliği içinde kullanılıyor.
01:27:35Yani buradaki... Şöyle ekrandan görebiliriz.
01:27:37Ekrandan bakabiliriz. Her geçen
01:27:39aracın, burada bahsettiğim gibi
01:27:41hızlarının yanı sıra diğer özelliklerinin
01:27:43sarı kutucuklarda
01:27:45yazıyor aslında. Üzerlerinde hem
01:27:47hızları hem marka modelleri, plakaları
01:27:49GPS koordinatları yazıyor.
01:27:51Bu özellikle kamu güvenliği tarafında
01:27:53terörle mücadelede, organize
01:27:55suçlarda, kaçakçılık gibi
01:27:57suçların hepsinde de bu sistemlerin
01:27:59kullanımına izin veriyor. Zaten
01:28:01dünyadaki farklılıkları bunlar
01:28:03ve sistemlerin hepsinin gelişimi
01:28:05savunmasına ait başkanlığı ve
01:28:07İçişleri Bakanlığı ile birlikte
01:28:09Emniyet Genel Müdürlüğümüzle ortak geliştirildi
01:28:11bu sistemler. Peki efendim şunu da merak ediyoruz
01:28:13aslında ekipleri oldukça kolaylık
01:28:15sağlayacak bir sistem. Nerelerde
01:28:17kullanılıyor? Onlar da aslında merak ediyorum.
01:28:19Şu anda ülkemizde tüm
01:28:21Türkiye'nin hepsine
01:28:23yer görülmüş. Her noktada görmek mümkün.
01:28:25Her yolda mı peki? Her yolda artık
01:28:27mümkün. Sistemleri görüyor olacağız.
01:28:29Burada bahsettiğim üzere
01:28:31ilk hedef her zaman can ve
01:28:33mal güvenliği. Ki
01:28:35bayram dönüşünde İçişleri
01:28:37Bakanımızın yaptığı açıklamalarda olduğu gibi
01:28:39biz trafik
01:28:41terörüne çok fazla
01:28:43can kaybı veriyoruz. Bunun
01:28:45hem
01:28:47bu taraftaki can kayıplarının neden olduğu
01:28:49ülkemizde sıkıntılar var.
01:28:51Buna ek olarak da
01:28:53insan kaynağı açısından da
01:28:55biz son 20 yılda savunma sınavında
01:28:57çok güzel teknolojiler geliştirdik.
01:28:59Ama ülkemizin her zaman gururla
01:29:01bahsettiği insan kaynağı
01:29:03orta ve genç
01:29:05yaş kesimi olarak görünüyor. Trafik
01:29:07kazalarının sonuçlarına baktığımızda ise
01:29:09genel olarak
01:29:11insanların orta ve genç
01:29:13yaştaki insanları kaybettiğinizi görüyoruz.
01:29:15Merak ediyoruz aslında yeni bir uygulama
01:29:17ne zamandan beri kullanılmaya başladı?
01:29:19Bayramdan önce başladı.
01:29:21Ne zaman? Bayramından önce
01:29:23başladı. O bayram süresince
01:29:25Haziranda başladı mı?
01:29:27Tabi tabi haziranda başladı. Orada
01:29:29bununla ilgili olarak
01:29:31hatta istatistikleri yayınlandı.
01:29:33Kullanıldı ve şimdi de tüm
01:29:35Türkiye'de her tarafta
01:29:37kullanılıyor. Peki çok teşekkürler
01:29:39verdiğiniz bilgiler için. Bir kez
01:29:41daha altını çizmek istiyorum. Aslında yapay zeka
01:29:43hayatımızın her alanında, her
01:29:45noktasında görmek mümkün. Hemen benim
01:29:47yanımda bulunan Tripod üzerinde kurulu
01:29:49bir radar sistemi ama
01:29:51yapay zekayla
01:29:53yapay zekayla birlikte
01:29:55çalışıyor. Peki eski sistemlere
01:29:57göre şimdiki sistemle arasındaki farkı
01:29:59nedir? Bunları konuştuk. Bir taraftan da
01:30:01şunun altını çizmek istiyorum. Ekiplerin
01:30:03daha da gücüne güç katacak. Çünkü
01:30:05yoldan geçen araçların hız tespitini
01:30:07yapacak. Tabi sadece hız tespiti
01:30:09değil. O aracı muayenesinin olup
01:30:11olmadığı, kaçak olup olmadığı bunların
01:30:13da tespitini yapıyor. Ardından tespit
01:30:15yaptıktan sonra merkeze iletiliyor ve
01:30:17gerekli işlemler o noktada yapılıyor.
01:30:21Efendim şimdi yapay zekadan
01:30:23söz açılmışken çok dikkat çeken
01:30:25bir iddia var. Onu da konuşalım. Güney Kore'nin
01:30:27Gumi şehrinin belediyesinde çalışan
01:30:29bir robot kendini bir
01:30:31merdiven boşluğundan aşağıya attıktan sonra
01:30:33tepkisiz halde bulunmuş.
01:30:35Ülke medyasında ilginç iddialar var.
01:30:37Haberlere göre diğer robotlardan
01:30:39daha fazla çalıştırılan robotun ölüm
01:30:41sebebi aşırı iş yüküne
01:30:43bağlı bir intihar. Medya böyle
01:30:45yorumlamış. Marmara Üniversitesi Öğretmeni
01:30:47Prof. Dr. Ali Murat Kırık
01:30:49İstanbul Stüdyomuzda bizlerle birlikte
01:30:51özellikle soracağız böyle bir şey mümkün mü diye.
01:30:53Çünkü o zaman insanlardan sonra
01:30:55herhalde robotların psikolojik sağlamlığını
01:30:57konuşmamız gerekecek. Sayın Kırık
01:30:59bir robot intihar edebilir mi?
01:31:01Efendim ben şöyle söyleyeyim.
01:31:03Dünya medyasına düştükten sonra
01:31:05tabi bizler de bu konuda
01:31:07araştırmalar yaptık. Böyle bir
01:31:09olayın söz konusu olabilir mi
01:31:11noktasında. Ama siz de takdir edersiniz ki
01:31:13bunlar otonom araçlar.
01:31:15Otonom sistemler. Dolayısıyla kendisine
01:31:17yüklenen veriler dahilinde
01:31:19çalışan araçlardan bahsediyoruz.
01:31:21Robotlardan bahsediyoruz. Yani şimdi
01:31:23duygusu olan hep
01:31:25konuştuğumuz yapay zekanın mesela duygusu yoktur.
01:31:27Duyguları olmayan, empati
01:31:29kuramayan bir varlık nasıl kendini
01:31:31başka bir robotla kıyaslasın da
01:31:33ben bunlardan çok daha fazla
01:31:35çalışıyorum böyle bir şey olmaz.
01:31:37Bu dünya artık benim için yaşanmaz duruma geldi
01:31:39deyip merdiven boşluğundan attı.
01:31:41Kıyaslamayı yapar herhalde de intihara
01:31:43iş açısından tabi yani iş açısından
01:31:45baktığınızda şimdi nesnelerin interneti
01:31:47dediğimiz bir kavram var. Cihazlar birbiriyle
01:31:49iletişim kurabiliyorlar, etkileşime geçebiliyorlar.
01:31:51Ama duygusu olmayan varlıklar
01:31:53nasıl olur da birbirine etkilensin.
01:31:55Ben 7 saat çalışıyorum, bunlar 5 saat çalışıyor
01:31:57benden daha fazla para alıyor, benden
01:31:59daha fazla kral gibi gözüküyor
01:32:01denmez ki Işıl Hanım. Yani açık ve net bir şekilde
01:32:03söylememiz lazım. Ama bu tabi
01:32:05dünya medyasına geldi, indian express geçti
01:32:07bütün dünya geçti bu haberi.
01:32:09İşte ilk robot ölüm
01:32:11vakası gerçekleşti, intihar vakası
01:32:13gerçekleşti şeklinde. Bir kere
01:32:15bunlar otonomdur. Yani dolayısıyla
01:32:17duygusu yoktur. Duygusu olmayan
01:32:19bir varlığın kendini başkalarıyla
01:32:21kıyas edip işte ben bunu geliyorum
01:32:23intihar ediyorum deme durumu söz konusu
01:32:25değildir. Ha şu olabilir,
01:32:27bunların hepsinin bir sensörü bulunmaktadır.
01:32:29Yazılımı bulunmaktadır.
01:32:31Yazılım hataları ve sensörlerdeki
01:32:33bozukluklar sebebiyle
01:32:35orada bazen biz de merdiveni göremiyoruz
01:32:37düşüyoruz. Burada da aynı
01:32:39bu robottur. Dolayısıyla bu aşağı
01:32:41inmiş olabilir, düşmüş olabilir.
01:32:43Yani bilinçli bir şekilde gelip ben bu
01:32:45dünyadan artık dediğim gibi
01:32:47bıktım, usandım deyip atlayacak hali yok.
01:32:49Ama bunu dünya medyası da
01:32:51öyle bir gördü ki biraz açık söylemek
01:32:53gerekirse öyle bir köpürttü ki
01:32:55yani herkes işte bak robot intihar
01:32:57etti ne olacak? Robot ediyorsa insanlar
01:32:59mı etmesin demeye başladılar düşmanım.
01:33:01Açıkçası ha geçmişte
01:33:03bir vaka var onu size anlatayım.
01:33:05Geçmişte bir temizlik
01:33:07robotu bir fırının içerisine
01:33:09giriyor. Ama şimdi biliyorsunuz
01:33:11mesela temizlik robotları önce
01:33:13bulut bilişim sistemi üzerinden
01:33:15evin haritasını çıkartıyor.
01:33:17Bakıyor. Ondan sonra
01:33:19siz ekstradan oraya bir şey koyduğunuzda
01:33:21o önceden haritayı
01:33:23çıkarttığı için otomatik olarak
01:33:25oraya bir fırının eklendiğini bilmediğinden
01:33:27dolayı robot fırına geliyor yanıyor.
01:33:29İş kazası deriz biz buna.
01:33:31Sadece şu ana kadar böyle bir
01:33:33olay var dünya genelinde baktığımızda.
01:33:35Onu da size anlattığım gibi yani
01:33:37önceden tespit edilen bir alanın
01:33:39içerisine eklenen farklı bir
01:33:41fırın var. O fırının içerisine girerek
01:33:43kaza oluyor. Ama burada yani
01:33:45olayın olduğu gibi ben en
01:33:47kıdemliyim. Bir de haberin diline
01:33:49baktığınızda en kıdemli
01:33:51oranın işte en eskilerinden olan robot
01:33:53filan deniyor. Yani biraz kusura bakmayın
01:33:55yani ben biraz güldüm bu olayı
01:33:57incelerken değerlendirirken.
01:33:59Zaten bir şey
01:34:01demem. Bakın şu an ileride belki
01:34:03bunlar meydana gelebilir. Yani bundan 5
01:34:05sene sonra 10 sene sonra yapay zeka
01:34:07destekli robotların da duygulara
01:34:09haiz olması ile birlikte
01:34:11bu meydana gelebilir. Evet orada empati
01:34:13kurabilir. Ya işte bu benim arkadaşım
01:34:15mesela. Bu kadar haizli olabilir mi?
01:34:17Niye olmasın? Sonuçta.
01:34:19Ya tabii ki sonuçta
01:34:21yapay zekayı hep konuşuyoruz sizinle.
01:34:23Ne veri yüklerseniz
01:34:25onun kapsamında size
01:34:27sonuç çıkartacaktır. Dolayısıyla
01:34:29bu zamanla mesela şu an yapay
01:34:31zeka destekli son sürüme
01:34:33baktığımızda orada mesela
01:34:35daha duygusal ifadeler kullanabildiğini
01:34:37görüyoruz. Şu an ifadelere geldi.
01:34:39Yarın öbür gün tekrardan bunu bir
01:34:41vücut bulduğunu düşünürseniz
01:34:43evet bu olabilir mi? Olabilitesi
01:34:45yüksek. Bir de yani bunu biraz daha
01:34:47füturistik bir bakış açısıyla değerlendirdiğinizde
01:34:49her şey bir fikirle başlıyor.
01:34:51Sonuçta zaten bilimkurgu filmlerini
01:34:53yazan senaristlerle teknolojiyi
01:34:55geliştiren mühendisler de
01:34:57aynı yoldan gidiyorlar. Çünkü hepsinin
01:34:59ortak faydası o fikrin
01:35:01çıkması. Daha sonra birisi fikri
01:35:03kaleme döküyor. Senaryo haline geliyor.
01:35:05Diğeri de daha teknik boyuta
01:35:07dökmüş oluyor. Robotları geliştiriyor
01:35:09baktığınızda. Şimdi robot köpek ordusundan
01:35:11bahsettik. Çin'in robot köpek ordusu var.
01:35:13Robot komutanlar oluşturulmaya
01:35:15başlandı. Dolayısıyla tabii ki bu
01:35:17tarz temizlik robotları ya da
01:35:19işte dediğim gibi mesela bu robot
01:35:21o katın sorumluluğunu üstlenmiş. İşte
01:35:23hem temizliğini yapıyor hem asansörü
01:35:25çağırıyor vesaire baktığınızda.
01:35:27Bir de yani baktığınızda Güney Kore'de yaşanan
01:35:29ilk robot intiharı vesaire
01:35:31şeklinde de bir ifade
01:35:33Tükenmişlik sendromu oluyor. Evet aynen
01:35:35öyle. Yani şimdi robot neden
01:35:37bunu yapsın efendim? Robot bu
01:35:39sonuçta dediğim gibi teknolojik bir
01:35:41varlıktan bahsediyoruz yani. Şimdi işin
01:35:43şakası bir yana tabii elbette gülüyoruz
01:35:45bu haberleri okurken ama bir yandan da şimdi
01:35:47gelecekten bahsederken ki günümüzde
01:35:49bile hayatımızın her alanında yapay
01:35:51zekayla karşı karşıyayız. Dolayısıyla
01:35:53gelecekte de pek çok alanda ona güveniliyor.
01:35:55Özellikle sağlık alanında ne kadar
01:35:57kıymetli olduğunun farkındayız. Tabii ki
01:35:59kötü amaçlarla kullanılan işte savaş
01:36:01meydanlarında da örneğin işlerini yaptıkları da var
01:36:03ortada ama bir yandan da bazen de
01:36:05hatta endişeleniyoruz. Acaba yerimizi
01:36:07satacak diye burada çokça konuştuk sizinle.
01:36:09Dolayısıyla işler bu noktaya gelir mi?
01:36:11Duygular işin içine girer mi diye de
01:36:13özellikle soruyoruz. Robotlarda
01:36:15bir iş yükü sınırı var mıdır?
01:36:17Nasıl durum? Şimdi efendim bakın
01:36:19robotların çalışma prensibi şudur. Siz
01:36:21robota yani dediğim gibi istediğiniz
01:36:23bilgiyi yüklerseniz onun neticesini
01:36:25verene kadar o zaten çalışmaya başlar.
01:36:27Bunların hepsinin tabii teknik kapasiteleri
01:36:29özellikleri farklılaşmaktadır.
01:36:31Yani her robotta her göreve haiz
01:36:33değildir. Çünkü sonuçta onun bir
01:36:35öğrenme modeli vardır. O
01:36:37öğrenme modeli neyse o kapsamda hareket
01:36:39eder. Bunlar da doğal dil işleme
01:36:41modelleri olarak karşımıza çıkar. Çünkü
01:36:43yapay zeka desteklidir. Yani dediğim gibi
01:36:45mesela diyelim bu sehpayı siz ona
01:36:47tanıtırsanız o bu sehpanın
01:36:49üstünden ya da yanından geçebilecek
01:36:51potansiyeli haiz olur. Ama
01:36:53aynı bir çocuk gibidir. Bizleri de öğretirken
01:36:55öyle değil mi? Aman işte dediğim gibi
01:36:57ateşe değme, eline
01:36:59dokunma çünkü o elini yakabilir
01:37:01ya da elini yakar ya da işte şuradan
01:37:03geçme çukurun önüne geçersen dediğim
01:37:05gibi düşersin ya da işte efendim
01:37:07çok hızlı gidersen kaza yaparsın.
01:37:09Bunlar zaten bize de öğretilen şeyler.
01:37:11Yapay zeka destekli robotlar da zaten
01:37:13böyle öğrenmeye başlıyorlar.
01:37:15İşte az önce de mesela gösterdiler.
01:37:17Yapay zeka destekli bir şekilde işte
01:37:19kamera geçiyor, araçların plakalarını
01:37:21mesela alıyor. Orada gösteriyor hızını
01:37:233 aşağı 5 yukarı test edebiliyor.
01:37:25Bunlar yapılıyor.
01:37:27Büşra Hanım bunlar zaten. Yani sormak istediğim aslında
01:37:29şu Güney Kore'deki olayda örneği tabii ki
01:37:31haberlerdeki detayları sadece biliyoruz ama
01:37:33örneğin çamaşır makinesine fazla
01:37:35o kilodan belirli sınırdan fazla koyarsanız
01:37:37patlayabilir. İşte bazı kazalar
01:37:39meydana gelebilir, arızalar meydana gelebilir.
01:37:41Bu robotu da işte intihar
01:37:43ettiği söylenen bu robotu da fazla çalıştırmış
01:37:45olabilir mi haddinden fazla?
01:37:47Bunlar zaten teknolojik ürünlerdir efendim ama
01:37:49bu ne olur? Siz robot halinden fazla
01:37:51çalışırsanız gelip merdivenlerden
01:37:53aşağı inmez. O otomatik olarak zaten
01:37:55devreleri yanar efendim.
01:37:57Motoru yanar. Anlatabiliyor muyum?
01:37:59Yani bu biraz daha teknik sorun problem olarak
01:38:01karşımıza çıkar ama robota
01:38:03duygusal bir anlam
01:38:05yükleterek işte çok iş yükü
01:38:07vardı, çok çalışıyordu, çok emektar
01:38:09bir robottu. Dolayısıyla yeni gelenlerden
01:38:11sonra buna çok fazla
01:38:13iş yükü verildiği için aa bunlar benden
01:38:15sonra geldi, benden az çalışıyorlar deyip
01:38:17intihar mı edecek şimdi Büşra Hanım?
01:38:19Yani o biraz medyanın biraz
01:38:21yani dediğim gibi köpürtmesi bir de
01:38:23şimdi bu olay soruşturulacakmış
01:38:25neden oldu? Yani burada ne
01:38:27olabilir? Bir de şöyle anlatılıyor
01:38:29kamera kayıtları vesaire
01:38:31incelenecek sonuçta onun dediğim gibi
01:38:33yaptığı her adım zaten kayıt altına
01:38:35alınmış durumda efendim onların uzaktan
01:38:37sistemler zaten kontrol altına alıyor
01:38:39hareketlerini zaten oradan takip edebiliyor
01:38:41burada sadece şu olacak
01:38:43şimdi bu robot neden intihar etti?
01:38:45Ya da işte o söylenen ifade
01:38:47ya da neden kendini merdivenden
01:38:49aşağı attı? Şimdi burada ya bir
01:38:51sensör hatası düştü mü? Ha işte
01:38:53attı mı düştüm bir de şöyle deniyor
01:38:55haberde siz de okumuşsunuzdur
01:38:57önceden diyor anormal hareketler gerçekleştiriyor
01:38:59hani intihardan önce bir insan
01:39:01düşünür ya intihar edip
01:39:03etmeme konusunda ben intihar edeyim mi
01:39:05etmeyeyim mi? Bir de öyle bir şey veriyor yani robot
01:39:07önceden anormal hareketler savurgulamaya
01:39:09başladı kendi çevresine dönmeye başladı
01:39:11o şekilde söylüyor. E ne olur kendi
01:39:13çevresine dönmeye başlıyorsa yazılımsal bir sorun
01:39:15olmuştur. O hareketini
01:39:17farklı bir şekilde yansıtmıştır. Dolayısıyla
01:39:19ne olmuştur? En sonunda da harita
01:39:21işte o çıkarttı o katın
01:39:23haritası neyse o haritanın
01:39:25dışına çıkmış olabilir
01:39:27dolayısıyla da o merdiven normal şartlarda
01:39:29sensör olarak oraya geldiğinde
01:39:31durması gereken robot duramamıştır
01:39:33düşmüştür. Bu kadar basit
01:39:35ama buna intihar etti çok çalıştığından dolayı
01:39:37iş yüklendiğinden dolayı intihar etti
01:39:39demek bence şöyle söylüyorum teknolojiyle
01:39:41bilimle örtüşmeyecek noktada
01:39:43çünkü duygusu olmayan bir teknolojiden
01:39:45bahsediyoruz. Burada robottan bahsettiğimiz
01:39:47ve sizin bahsettiğiniz bu teknolojik
01:39:49aşamada bunun mümkün olmadığını söylediğiniz için
01:39:51bu habere gülüyoruz ama çok kritik bir şey
01:39:53söylediniz. Daha sonrasında yani teknoloji
01:39:55ilerledikçe duyguları da olabilir
01:39:57bu cihazların. Şimdi bakın
01:39:59bu olabilir. Zaten filmlerde de
01:40:01görüyorsunuz. O zaman işler...
01:40:03İnsan robot etkileşimlerini de görüyorsunuz.
01:40:05Bence şu an bunu düşünmesi gereken
01:40:07yani intihar etmesi gereken robotlar
01:40:09değildir. Çünkü niye? Benim yerimi
01:40:11alacak bir robot beni tam
01:40:13tersi bir paniğe sokar.
01:40:15Strese sokar. Çünkü ben bu işi yaparken
01:40:1710 kişinin işini siz bir robota
01:40:19etkilerseniz bu ciddi bir sorun oluşturur.
01:40:21Fakat yine diyorum.
01:40:23Burada teknoloji geliştirilirken, bu
01:40:25tarz robotik sistemler geliştirilirken
01:40:27bazı etik değerler vardır. Bu etik
01:40:29değerlerin dışına taşmamak gerekir.
01:40:31Yoksa Elon Musk'ın araç
01:40:33fabrikasında olduğu gibi 2021
01:40:35yılındaki olay yani
01:40:37yazılımcıya saldıran robotun
01:40:39farklı versiyonlarını biz ileride de görmeye
01:40:41başlarız. Bu olay belki esritüel
01:40:43baktığımız bir husus ama gelecek
01:40:45yıllarda bu iş kontrol altına alınmazsa
01:40:47hukuki olarak önüne geçilmezse
01:40:49ve ülkeler ortak bir konsorsiyum
01:40:51oluşturup bu tarz robot gelişimlerine
01:40:53karşı kayıtsız kalırlarsa
01:40:55işte o zaman çok daha farklı olayları
01:40:57yaşayabilme ve görebilme şansımız
01:40:59çok fazla olacak. O zaman bu olayları
01:41:01çok daha fazla tartışacağız.
01:41:03Ben teşekkür ediyorum
01:41:05efendim. Sağ olun.
01:41:07Türkiye'nin yerli ve melli ilk haberleşme
01:41:09uydusu TürkSat 6A'nın uzay yolculuğu
01:41:11başladı. Peki TürkSat 6A
01:41:13uzayda neler yapacak? Yerli uydunun
01:41:15katkıların hangi alanlarda olacak?
01:41:17Detaylar haberimizde.
01:41:1910, 9,
01:41:218, 7,
01:41:236, 5,
01:41:254, 3,
01:41:272, 1
01:41:29Bismillah. Ateş.
01:41:33Aziz Kırk Devleti
01:41:35Türkiye'nin ilk
01:41:37yerli ve milli haberleşme uydusu
01:41:39TürkSat 6A'nın
01:41:41uzay yolculuğu başladı.
01:41:43Yerli ve milli uydu
01:41:45TürkSat 6A uzaya işte
01:41:47böyle gönderildi. İlk
01:41:4911 ülke arasındaki yerimizi
01:41:51alıyoruz. O gururu, o
01:41:53heyecanı bize yaşattı.
01:41:55Onun için gerçekten çok
01:41:57mutluyuz. Yerli uydu çalışmaları
01:41:592014 yılında başladı.
01:42:0110 yılın ardından çalışmalar
01:42:03meyvesini verdi.
01:42:05Türkiye uzaya uydu gönderen
01:42:0711 ülkeden birisi oldu.
01:42:09Ve Türk uydularının ulaştığı nüfus
01:42:11sayısı 3,5 milyardan
01:42:135 milyara yükseldi.
01:42:15Peki yerli uydu uzayda neler
01:42:17yapacak? TürkSat 6A
01:42:19haberleşmeden kurtarma operasyonlarına,
01:42:21askeri alanlara kadar
01:42:23birçok alanda görev yapacak.
01:42:25Hem sivil hem askeri haberleşmemiz
01:42:27çok çok kıymetli. Onun için
01:42:29o güveni bize tekrar
01:42:31tesis etmiş oldu.
01:42:33TürkSat 6A aynı zamanda insansız
01:42:35hava araçlarının kapasite alanını
01:42:37da genişletecek. Bu sayede
01:42:39ihaların yurt dışındaki görevleri
01:42:41sırasındaki kontrolü daha da
01:42:43kolaylaşacak. Türk ihaları
01:42:45geçtiğimiz ay
01:42:47yaşanan komşumuz İran'ın
01:42:49helikopterinin düştüğü yeri
01:42:51tespit etmişti. Peki o coğrafyada
01:42:53bunu nasıl başardılar? Uydular
01:42:55üzerinden haberleşme sağlayarak
01:42:57uydular üzerinden haberleşme kabiliyeti
01:42:59savunma sanayi sistemleri için
01:43:01çok kritik bir kabiliyet.
01:43:03Uydu sayesinde mevcut uyduların
01:43:05hizmet vermediği Hindistan'ın
01:43:07büyük bir bölümü Tayland,
01:43:09Malezya ve Endonezya'da da
01:43:11kapsama alanına girecek. Ve böylece
01:43:13Türkiye ilk kez kendi
01:43:15ürettiği uydu üzerinden
01:43:17diğer ülkelerdeki yerel televizyon
01:43:19kanallarına da hizmet verecek.
01:43:21Bu uydumuz 5 milyar
01:43:23insanın yaşadığı nüfus
01:43:25coğrafyaya hizmet edecek.
01:43:31Hava durumuna da bakalım. Önemli çünkü
01:43:33bültenimiz boyunca da aktardık Bodrum'da.
01:43:35Orman yangınlarının devam ettiğini biliyoruz.
01:43:37Bir yandan Ankara'dan sağnak yağış haberleri geliyor.
01:43:39Bu hafta hava sıcaklıkları nasıl olacak
01:43:41derseniz rekor üstüne
01:43:43rekor kılacak diyor Osmanlar. Meteorolojiden
01:43:45peş peşe uyarılar yapıldı. Peki
01:43:47hem İstanbul hem de yurt geneli
01:43:49kaç dereceleri görecek? CNN Türk Meteoroloji
01:43:51danışmanı Orhan Şen, CNN Türk muhabiri
01:43:53Merve Tokaz'dan aktaracak.
01:43:55Evet sıcak havalarla
01:43:57başımız bir süredir epey
01:43:59dertli ama artık daha da
01:44:01sıcak günler gelecek. İstanbul'da
01:44:03özellikle termometreler neredeyse
01:44:0540 dereceye yaklaşacak.
01:44:07Şu an bile aslında çok ciddi
01:44:09anlamda bir sıcaklığın olduğunu
01:44:11söyleyebiliriz. Peki nasıl ilerleyen
01:44:13günlerde hava durumu
01:44:15neler yaşayacağız? Tüm bunları konuşacağız.
01:44:17CNN Türk Meteoroloji danışmanı
01:44:19Prof. Dr. Orhan Şen ve
01:44:21kameraman arkadaşım Alper Öztürk ile birlikte
01:44:23Ortaköy'den gerçekleştiriyoruz yayınımızı.
01:44:25Kavurucu bir sıcaktan
01:44:27gerçekleştiriyoruz hocam.
01:44:29Evet saat daha tam
01:44:31güneşin dik geldiği saat olmamasına rağmen
01:44:33kavurucu sıcaklık hakikaten etkili.
01:44:35Deniz kenarı olmamıza rağmen de
01:44:37bunu hissediyoruz hakikaten.
01:44:39Bugün İstanbul
01:44:41sadece İstanbul değil Ege
01:44:43ve Akdeniz kıyılarında da
01:44:45Akdeniz'in özellikle tatil
01:44:47yerlerinde sıcaklık yüksek ve
01:44:49hatta 40 dereceyi
01:44:51geçen sıcakları.
01:44:53Antalya'da 43 dereceye varacak sıcaklıklar
01:44:55var. 43 derece?
01:44:5743 derece önemli bir sıcaklık.
01:44:59İzmir 37-38 derecelik
01:45:01sıcaklıklar. Bu sıcaklıklar
01:45:03bu hafta bu şekilde devam edecek.
01:45:05Çarşamba günü Ege
01:45:07ve Akdeniz'de 1-2 derecelik
01:45:09düşüşler meydana gelecek. Yani 43 derecelik
01:45:11Antalya sıcaklığı
01:45:1338-37 derecelere
01:45:15kadar düşebilecek. Ama sıcaklıklar
01:45:17bitmiyor.
01:45:19Bitmiyor ve pazar günü ikinci bir
01:45:21sıcaklık dalgası daha geliyor.
01:45:23Daha da beteri var yani hocam.
01:45:25Daha da beteri var. Orada herhalde
01:45:27kavrulacağız gibi. Artık biraz ısındık
01:45:29şimdi. Orada kavrulacağız gibi geliyor.
01:45:31Özellikle bu önümüzdeki hafta pazar
01:45:33günden sonra aman dışarı çıkmayalım
01:45:35diyorum. Yani işimiz yoksa
01:45:37çıkmayalım. Bu yazı bu şekilde
01:45:39idare edeceğiz. Yani başka
01:45:41çaresi yok çünkü bu
01:45:43ısı çarpması ve güneş çarpmasından
01:45:45ölüm olayları çok fazlaşır bugünlerde.
01:45:47Kimsede de şapkada yok şöyle değil mi?
01:45:49Evet şapkada yok.
01:45:51Yani her an güneş çarpmasına
01:45:53karşı karşıya.
01:45:55Bu hafta bu
01:45:57şekilde gidecek. Yani iç kesimlerde
01:45:59yağmur biraz var gibi
01:46:01gözüküyor ama genelde kıyı
01:46:03kesimlerinde yani
01:46:05batı kesimlerin kıyılarında yağış da yok.
01:46:07Ama rüzgarlar kuzeyli olduğu için
01:46:09nemi artırıyor. Nemi artırdığı için de
01:46:11hissedilen sıcaklıklar da çok fazla
01:46:13artıyor. Özellikle geceleri.
01:46:15Geceleri
01:46:17%80'lere
01:46:19%90'lara çıkacak. Çıkan
01:46:21nemle birlikte İstanbul ve
01:46:23İzmir başta olmak üzere
01:46:25hissedilen sıcaklıklar
01:46:2740 dereceye geçiyor.
01:46:2940-45 dereceye kadar.
01:46:31Ki bu sıcaklıkta
01:46:33sağlık açısından çok önemli
01:46:35çok önemli problemler
01:46:37meydana gelebilir. Onun için dikkat edeceğiz.
01:46:39Tamam. Hocam var mı son bir
01:46:41uyarınız? Son cümlelerinizi alalım.
01:46:43Bu sıcakları şey yapacağız. Artık
01:46:45yani kendimizi koruyalım
01:46:47artık. Yani bireysel olarak koruyalım
01:46:49diyorum. Toplumsal bir koruma
01:46:51yapamazsınız bu durumda. Bireysel olarak
01:46:53yani hem
01:46:55güneş şapkasız
01:46:57gözlüksüz, bol
01:46:59ve açık renk elbisesiz dışarı
01:47:01çıkmayalım. Su tüketimini
01:47:03aman ihmal etmeyelim. Çok teşekkür ediyoruz.
01:47:05Ben teşekkür ederim. Hava gerçekten
01:47:07çok çok sıcak. Kavuruyor sıcak
01:47:09hava hepimizi ve ilerleyen
01:47:11günlerde de yani bu hafta içerisinde
01:47:13daha da kavurucu
01:47:15sıcaklar kapımızı çalacak
01:47:17gibi görünüyor. CNN Türk Meteoroloji Danışmanı
01:47:19Prof. Dr. Orhan Şen
01:47:21havanın notlarını aktarırken kameraman
01:47:23arkadaşım Alper Öztürk de sizler için
01:47:25görüntüledi diyelim ve sözü Ortaköy
01:47:27sahilinden bir kez daha merkeze bırakalım.
01:47:29Havanın notlarına
01:47:31nokta buluyoruz bugünlük günlük haber.
01:47:33Kuşağın kısa bir aradan sonrası Yenen Türk Ana Haber'de
01:47:35bu akşam Kanal Temel Tahsislerle birlikte
01:47:37olacak. Hoşçakalın.