Türkiye, yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yapıyor
Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye'nin acilen 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu belirterek, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını bildirdi. Çelik, güvenlik sorununa dikkat çekerek, çalıştırılan yabancı çobanların gerçek kimliklerinin bilinmediğini ve hükümetin bu çalışmayı yapmasıyla güvence sağlanacağını ifade etti.
Haber: DÜZGÜN BARIŞ DENİZ / Kamera: CEMAL AYTEKİN
(ANKARA) - Türkiye'de son yıllarda, aldıkları ücretlerle ve sayılarıyla "Afgan çobanlar" sıkça gündeme gelirken, hükümet çoban istihdamına ilişkin çalışmalar yapıyor. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye'nin acilen 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu belirterek, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını bildirdi.
hbrlr1.com/cbwaylwfkckckl
Haber: DÜZGÜN BARIŞ DENİZ / Kamera: CEMAL AYTEKİN
(ANKARA) - Türkiye'de son yıllarda, aldıkları ücretlerle ve sayılarıyla "Afgan çobanlar" sıkça gündeme gelirken, hükümet çoban istihdamına ilişkin çalışmalar yapıyor. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik, Türkiye'nin acilen 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu belirterek, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığını bildirdi.
hbrlr1.com/cbwaylwfkckckl
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Sayın Bakanımızın sektörümüze dikkat çekmesinden dolayı kendisine teşekkür ediyoruz.
00:06Konuşmalarında da sektöre dikkat çekmek, işte istilam eden insanların bu sayının düşmesi,
00:12bazı ürünlerde insanların ürününü toplamasında içi bulamaması vesaire
00:17bu tür sıkıntılar üstüne gelince Sayın Bakanımızın böyle bir
00:21açıklama yapması, sektöre dikkat çekmesi takdiri şayandır.
00:26Fakat Sayın Bakanım hayvancılık biter demesinde kayası o şekil
00:32yorumlanmamalı. Bence istilamın ve
00:36istilam eden insanların sayısının arttırılması ve bu noktada hayvancılık popülasyonunun arttırılmasına yönelik
00:43bir mesaj vermiştir. Yani hayvancılık
00:46bitmez. Hayvancılık, özellikle küçükbaş hayvancılık bu ülkenin
00:50coğrafyasına uygun olan bir meslek dalı olduğu için
00:54bu sektör atamızdan bize kalan bir miras olması lazım.
00:58Üretime biz devam edeceğiz.
01:01Fakat biz çoban bulmakta sıkıntı çekiyoruz.
01:04Bizim şu anda hayvan sayımız istenilen seviyede değildir.
01:08Çoban bulmakta sıkıntı çekiyoruz.
01:11Yerli çoban çalıştıramıyoruz. Neden çalıştıramıyoruz? Çünkü
01:16özellikle çobanlık mesleği
01:19ismi değişmiş şimdi sürü yöneticisi olmuş da
01:21şimdi sürü yöneticilerinin
01:23özellikle bu mesleği sevdirme
01:26veya özendirme gibi
01:28herhangi bir adım atılmıyor.
01:30Aslında yatılması gereken bunlardır. Nedir bu?
01:33İnsanların sosyal güvencesi.
01:35Aslında maliyet çok ciddi bir maddi külfet getirmez.
01:38Şimdi bugün bizim kendi çocuklarımızın bu mesleğe
01:41özendirilmesi noktasında bizim atmamız gereken adımları bizim atmamız lazım.
01:46Beş aylık çoban desteği var. Altı aylık çoban desteği olur.
01:49Vesaire bunlar bizim için yeterli değildir.
01:52Sonuç itibariyle bu mesleğin
01:55özellikle devletin verdiği primlerde beş aylık senelik kalmamalı.
01:59Bu on iki aya yayılmalı
02:01ve bu sosyal güvenlik primleri de devlet tarafından verilmelidir.
02:05Şimdi yabancı ürünlü çobanları çalıştırıyoruz. Biz buluyoruz.
02:08Şu anda da halen bazı işletmelerimizde
02:11Afgan çobanlar mevcut.
02:14Fakat bunlar işine de sadık.
02:16İşini de layıkıyla yapıyor. Gözümüz arkada kalmıyor.
02:20Fakat bunlar iki üç ay çalışıyor. Bakıyor ki sanayide de kendisine alternatif iş var.
02:25Bakıyor ki mobilyacıda da var.
02:28Bakıyor ki markette de var. Lokantada da var.
02:32Bunların bir sosyal medyası var. Biraz daha orada maaşlar
02:36cazip geliyor. Sosyal güvenlik primleri de olmadığı için
02:40vatandaş sigorta da ödemiyor.
02:42Ona daha uygun geliyor.
02:44Onu bizim işimizden çekiyor.
02:46Yani biz her sabah
02:48şöyle özetleyeyim. Biz her sabah uyandığımızda
02:51gidiyoruz işletmedeki, işletmenin başındaki çobanımız kaçtı mı kaldı mı?
02:55O korkuyla yaşıyoruz. Tamam Afgan çoban var ama
02:58fakat yarını var mı yok mu?
03:01O endişe var. Dolayısıyla açılamıyoruz. Önümüzü göremiyoruz.
03:04Bu sektöre yatırım yapamıyoruz.
03:06Hayvan popülasyonunu artıramıyoruz.
03:08Neyle olur bu?
03:10Bunun devlet şu anda bizim bahsettiğimiz Ticaret Bakanlığı
03:14Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı
03:17Tarım Bakanı da bunların içinde olması lazım.
03:20Söz sahibi olması lazım.
03:22Bunların çıkacağı, belirleyeceği yol haritasında
03:25bunların bir standart çalışma üsülü
03:27ve şartları mevzuat çerçevesinde getirilmeli
03:31ve yabancı çobanların
03:33sadece çobanlıkla ilgili
03:35sinir getirilerek çalışma izni verilmelidir.
03:38Yoksa bu izinden gelir
03:40sonra bizim emeğimizi çalmasınlar.
03:42Sonra bizim çocuklar sokakta işsiz gezerken
03:45gidip mobilyacıda, sanayicide
03:47atölyede, bakalda, markette çalışmasınlar.
03:50Çünkü bizim yeteri
03:52zaten işsizliğimiz, işsiz gencimiz vardır.
03:56Bu yabancı çobanlara izin verildiği zaman
03:59özellikle başta Afgan ve Türkmen
04:02ve Türkistan ülkelerinde gelecek insanların çalışması
04:06sinirli ve sorumlu olması lazım.
04:08Biz özellikle istidam noktasında
04:12çobanda sıkıntı yaşadığımız
04:14ve bizim 60 milyona dayanan
04:17küçükbaş hayvan popülasyonu hayvan sayımızın
04:20bu son iki yılda Afgan çobanların ülkeden gitmesi
04:23bir daha dönüşüne izin verilmemesiyle birlikte
04:26bu sayımız 52 milyonlara düştü.
04:28Yani bizim 8 milyon bir kaybımız oldu.
04:30Bu kaybı yeniden telafi etmek bizim için hayli bir zaman alıyor.
04:34Dolayısıyla biz bakanlığımıza
04:36gerek işçiliği bakanlığımıza gerek tarım bakanlığımıza
04:39sık sık bu konuyu dile getiriyoruz.
04:41Göç İdaresi Genel Müdürü ile bu konuların hususlarını görüştük.
04:44Daha önceki Göç İdaresi Genel Müdürümüzle.
04:47Birinci özelimiz yiğitli çobanlarımızı
04:49bu işe yüzlendirmemiz.
04:51Onların sosyal güvenlik ve yaşam şartlarına kadar
04:54hepsini yeterince yerine getirmemiz
04:58devletin eliyle olması lazım bunlar.
05:00İkinci planımız da Afgan çobanlar
05:03Dursun bu konuda sinir getirsin.
05:06Sinirlendirme getirsin.
05:07Sadece çobanlıkla istidam edebilsin.
05:09Özellikle yabancı uyrukların izinsiz, sigortasız
05:13burada milli ekonomiye de büyük bir kayıptır.
05:16Sigortasız, serbest, gelişi güzel
05:19bizim çocuklarımız işsiz kalıyor.
05:21Onlar sanayide, burada, şurada
05:23efendime söyleyeyim lokantada, restoranda
05:26ne ile aklına gelirse gelsin
05:28hepsinde izinsiz çalışıyorsa
05:30devlet bunlara da müdahale etmesi lazım.
05:32Çünkü ben yüz bine çoban bulamıyorum.
05:34Kardeşim sen ne kazanıyorsun ki yüz bin çobana
05:37sen bu sektörün dostu musun, düşmanı mısın?
05:39Şimdi dolayısıyla öyle bir ücret kimsenin de verme hakkı var
05:42ne yetkisi var, ne öyle bir geliri var.
05:45Düşünebiliyor musunuz?
05:46Şimdi bu çobanın çalışması da
05:48bu belli bir ölçüde yani askeri ücret veya
05:51bir buçuk askeri ücreti geçmemesi lazım.
05:53Bizim şu anda yüz elli bin çobana ihtiyacımız vardır.
05:56Yüz elli bin.
05:58Şu anda acilen yüz elli bin çobana ihtiyacımız vardır.
06:01Zaman zaman bu sayı kırk binleri buldu.
06:04Bu son zamanlarda özellikle çekildiler.
06:07Çünkü ülkesine giden bir daha giriş yapamadı.
06:10Dolayısıyla Afganistan bu konuda bir sıkıntı yaptı.
06:14Burada bir kısıtlama söz konusu olduğu zaman
06:16giden gelemedi.
06:18Giden dönemeyince
06:20özellikle işletme sahipleri çok çaresiz kaldı.
06:23Çobansız kaldı bir yanda.
06:25Çobanlığa da insanları bir yanda gözlendirmek
06:27bir yanda yönlendirmek mümkün değil.
06:28Dolayısıyla bu sayı otuz kırk bin arasında gidip geliyor zaman zaman.
06:33Evet şu anda böyle bir çalışma var.
06:36Bunu hükümet yapıyor.
06:39Şu andaki mevcut ilgili bahsettiğim bakanlıklar yapıyor.
06:43Karşı taraftaki hükümetlerle bağlantıları var.
06:46Bundan sonra çoban, yabancı çoban çalıştırılırsa
06:50yasal mevzular çerçevesinde çalıştırılacak.
06:53Şu anda bizim üç bakanlarımız
06:56bu konuda ciddi bir çalışması var.
06:59Bu anlamda öncelikle de çok büyük mesafeler almışlar.
07:03Özellikle yabancı çobanların
07:05ülkemizde sadece Afgan değil.
07:07Bunun içinde Suriyeli de var.
07:09Bunun içerisinde Türkmenistan'ı var.
07:11Türkiye Cumhuriyeti'nin vatandaşları var.
07:15Efendime söyleyeyim Afgan var.
07:18Bunlar topyekun düşünüldüğünde bir taslak çalışma var.
07:22Bu çalışma yasal mevzuat içerisinde
07:24bizim özellikle İçişleri Bakanı,
07:27Sosyal Güvenlik Bakanlığı,
07:29Çalışma Bakanlığı, Tarım Bakanlığı ekseninde
07:32bu süreç devam ediyor.
07:34Böyle bir çalışmanın olduğunu ben biliyorum ve yapılıyor.
07:37Yabancı çoban istidamı sağlamak noktasında
07:41yasal mevzuata dayamak
07:43ve karşılıklı bir iş protokolü yapmak.
07:47Eskiden Almanya bizden içi götürüyor diye.
07:50Hatırlarsınız yıllar önce.
07:52Aynı protokol çerçevesinde burada insanların istidamı sağlamak.
07:56Şimdi bu ne için iyi olur?
07:58Bu hem bizim istidam edecek eleman temini için
08:02bizim için çok iyi olur.
08:04Bir de çok acı ama gerçek.
08:08Şu anda biz Afgan çalıştı diyoruz.
08:10Adamın bize söylediği isim gerçek mi yalan mı biz onu da bilmiyoruz.
08:13Adam eşka mıdır? Adam kaçak mıdır?
08:16Adam başka bir şekilde aranıyor mu?
08:20Cehennemden mi kaçmış?
08:22Kırmızı aranan şahıslar listesinde midir değil midir?
08:30Bu kırmızı bültenle aransa bile biz bilmiyoruz.
08:33Dolayısıyla bu şu andaki hükümetin çalışması
08:36ve ilgili bakanlıkların böyle bir çalışma yapması
08:39en azından bize de güvence veriyor.
08:41Biz de en azından kendimizi rahat hissederiz.
08:52Altyazı M.K.