Dünden sabaha yansıyan gelişmeler, yaşananların yankıları, günün ve haftanın sıcak gelişmeleri, trafiğin durumu Göksu Öngören Özgür'ün sunumu ile Gündem'de.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Eski Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ve yeniden başkanlığa aday olan Donald Trump, kendisine yönelik suikast gireşimlerinin ardından ilk kez kürsüde konuştu.
00:00:19Üçüncü Dünya Savaşı'nın kıyısındayız diyen Trump bir telefonla savaşları durdururum ifadesini kullandı.
00:00:32Savcılık Sinan Ateş cinayeti davasında bugün esas hakkında mütelasını açıklayacak.
00:00:38En son görülen duruşmada tutuklu 22 tanıktan 10 adli kontrol şartıyla tahliye edilmişti.
00:00:45Bakalım bugün ne olacak ayrıntılar birazdan.
00:00:49Yüksek nem gece gündüz dinlemiyor İstanbulluları bunaltıyor gündüz dışarı çıkmak gece uyumak zorlaştı.
00:01:02Birazdan bakacağız İstanbul'da nem oranı şu an ne kadar hava durumunun ve çok daha fazlasının detaylarını gündem haber kuşağında sizlere özetleyeceğiz.
00:01:13Günaydın ben Gök Söngören Özgür gündem haber kuşağıyla karşınızdayız.
00:01:22Yaklaşık 3 saat boyunca da günün ve gecenin en önemli başlıklarını aktaracağız.
00:01:27Aslında tüm dünyanın konuştuğu en önemli başlık kuşkusuz Amerika Birleşik Devletleri.
00:01:32Sadece Amerika Birleşik Devletleri değil seçimi takip eden dünya bu siyasette ne olacak?
00:01:37Kim nasıl açıklama yaptı?
00:01:39Ve Donald Trump'ın suikast girişiminin ardından nasıl bir açıklama yaptığına dair hepsini ve daha fazlasını takip ediyor.
00:01:47Cumartesi günü uğradı Donald Trump ABD Başkanı seçilmesine neredeyse artık kesin gözüyle bakılıyor.
00:01:55Ve o saldırının ardından da dün gece saatlerinde Türkiye saatiyle gece saatlerinde ilk kez kursuya çıktı ve konuştu.
00:02:04Uzunca yaptığı o konuşmada hem saldırı anını anlattı hem başkan Biden'ı sert bir dille eleştirdi.
00:02:11Başkan seçilirse bozulan ekonomiyi düzelteceğini, savaşlarıysa bir telefonla bitireceğini söyledi.
00:02:19Gelin çok daha fazlasına şimdi detaylarıyla CNN ABD devletleri temsilcisi Yunus Paksoy'dan deneyelim.
00:02:27Öncelikle tarihin en uzun Cumhuriyetçi Parti kongre konuşması olduğunu söyleyelim.
00:02:341 saat 32 dakika sürdü. Bizim burada Washington'da Perşembe günü başladı Cuma günü bitti.
00:02:40O kadar uzun bir konuşmaydı yani onu söyleyelim. Normalde çok iyi başladı konuşmaya, çok duygusaldı.
00:02:46O suikast anından bahsederek başladı. Hatta sahneye bir itfaiye eri kıyafetini getirdi.
00:02:54O da aslında suikast sırasında öldürülen Trump taraftarı, Trump seçmeninin kıyafetiydi.
00:03:02Çünkü kendisi bir itfaiye eriydi. O da öperek başladı hem kaskını hem de kıyafetini.
00:03:08Çok duygusaldı, her yerde kan vardı ama güvende hissediyordum çünkü Tanrı benim yanımdaydı.
00:03:15Eğer o anda son anda kafamı oynatmasaydım suikastçının mermisi hedefi kusursuz şekilde bulurdu.
00:03:21Şu an burada olamazdım dedi. Bugün burada olmamam gerekiyor deyince böyle bir alkış koptu.
00:03:29Ondan sonra insanlar hayır burada olman lazım, hayır burada olman lazım diye defalarca tezahüratta bulundu.
00:03:36Hayır burada olmamam lazımdı ama yüce Tanrı'nın lütfuyla bu gece buradayım dedi.
00:03:42Gerçekten de buralar oldukça duyguluydu. Trump'ın o sesini hiç öyle duymamıştık.
00:03:47Yani çatallaşan, duygulanan bir Trump vardı. İlk yarım saati gerçekten de çok iyi gitti.
00:03:53Bir devlet adamı, tam bir başkan edasıyla, değişmiş bir Trump edasıyla.
00:03:57Daha sonra biz normal Trump'a geçtik. Şimdi orayı anlatayım ben biraz.
00:04:01Normal Trump kısmında da dış politikaya geçtiğinde Biden yönetimini çok sert eleştirdi.
00:04:07ABD'ye yeniden saygı duyulacak dedi. 3. Dünya Savaşı'nın eşiğinde dedi.
00:04:13Ve bundan dolayı da Biden yönetimini suçladı.
00:04:16Ekonomiye geçti. Ekonomide önemli mesajları vardı.
00:04:19Hatta çok ciddi bir kısmını ekonomiye ve göçmen krizine ayırdı.
00:04:23Yıkıcı enflasyon krizini bitireceğim. Derhal faizleri düşüreceğim.
00:04:28Enerji masraflarını azaltacağım. Enflasyon vatandaşlarımızın birikimlerini yok etti, sildi attı.
00:04:34Ve orta sınıfı depresyon ile çaresizliğe itti dedi.
00:04:39Dış politikada tabii bizi de ilgilendiren çok önemli bir konu.
00:04:42Belki de bizi ilgilendiren en önemli noktayı söylüyorum şimdi.
00:04:45Savaşlar. Ukrayna-Rusya savaşı ve Gazze'deki katliam dedi ki şu anki yönetimin yarattığı her uluslararası krizi,
00:04:53Rusya ve Ukrayna arasındaki korkunç savaşı ve İsrail'e yapılan saldırı nedeniyle çıkan savaşı bitireceğim dedi.
00:04:59Ben olsaydım ne Ukrayna'da savaş çıkardı ne de Gazze'de dedi.
00:05:03Ve burada aslında kendine de pay çıkardı.
00:05:06Diğer başkanlar döneminde Rusya başka ülkeleri işgal ederken benim dönemimde etmedi dedi.
00:05:11Yani sonlara doğru gerçekten de artık son yarım saatte falan insanlar uyuklamaya başladığını gördük biz salonda.
00:05:17Yani Trump çok iyi başladı, çok iyi götürdü danışmanlarının dediği gibi.
00:05:22Daha sonra ise yani normal Trump'a geçti ve şu an ciddiyle eleştiri altında yani.
00:05:28İnsandan nasıl bir konuşma böyle konuşma mı olur diye.
00:05:31Peki Donald Trump'ın yaptığı bu konuşma piyasaları nasıl etkiledi?
00:05:38Birazdan ekonomist Mustafa Aşkın'la ekonomi gündeminde değerlendireceğiz, geniş bir başlık açacağız.
00:05:44Ama önce Ankara'ya bir dönelim.
00:05:47Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
00:05:51Erdoğan Trump'ın uğradığı suikast girişiminin demokrasiye yapılmış bir saldırı olduğunu söyledi.
00:05:57Trump'ın verdiği teskin edici birlik mesajlarıyla da güçlü bir liderlik ortaya koyduğunu vurguladı.
00:06:03Ve çok daha fazlasını şimdi Ankara'dan başkentten arkadaşımız Murat Bekmezce'den dinleyerek öğreneceğiz.
00:06:10Murat söz sana bırakıyorum.
00:06:16Göksu ABD'nin 45. başkanı ve başkan adayı Donald Trump 6 gün önce suikaste uğramıştı.
00:06:23Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Donald Trump bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
00:06:28İkili suikasttan önce ve sonrası yaşananları ele aldı.
00:06:32Cumhurbaşkanı Erdoğan o görüşmede Donald Trump'a yönelik saldırı girişimini kınadı.
00:06:37Ve duyduğu üzüntüyü ve geçmiş olsun dileklerini Trump'a iletti.
00:06:41O görüşmede dikkat çekici başlıklar vardı.
00:06:44Dilerseniz onlara da bakalım.
00:06:46Görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan suikast girişimi demokrasiye yapılmış bir saldırıdır dedi.
00:06:51Trump'ın saldırıdan sonraki duruşunun ise takdire şayan olduğunu belirtti.
00:06:56Programlarına durmadan devam etmesinin demokrasiye güç verdiğini ve bunun Amerikan halkının ferasetine olan güvenin bir göstergesi olarak görülmesi gerektiğini belirtti.
00:07:07Oldukça önemliydi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bu telefon görüşmesi.
00:07:11Görüşme ise iletişim başkanlığı duyurdu.
00:07:13Yapılan açıklamada saldırı sonrası Trump'ın verdiği mesajlarla güçlü bir liderlik ortaya koyduğu belirtildi.
00:07:20Erdoğan ayrıca Cumhuriyetçi Parti tarafından başkan adayı gösterilmesi nedeniyle Trump'ı tebrik etti.
00:07:27Cumhurbaşkanı Kasım ayında yapılacak seçimin ABD halkı ve Türkiye ABD ilişkileri için hayırlara vesile olmasını temennisini belirtti.
00:07:36Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Trump görüşmesinden öne çıkan başlıklar bu şekildeydi diyelim.
00:07:41Sözü yeniden İstanbul'a bırakalım Göksu.
00:07:44Çok teşekkür ediyoruz.
00:07:45Yenen Türk muhabiri Murat Bekmezci Ankara'daki gelişmeleri Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın telefon trafiğine ilişkin Trump'la görüşmesinin ayrıntılarını aktardı.
00:07:54Şimdi İzmir'in Gazi Emir ve Buca ilçeleri arasında çıkan orman yangınına karadan müdahale ediliyor.
00:08:01Ekiplerin müdahalesiyle Alevler'in yerleşim yerlerine tehdidi önlendi.
00:08:07Foço ilçesindeki yangındaysa kontrol altına alındı.
00:08:11Zorlu bir gün geride bıraktık diyebiliriz ama hala o bölgede çalışmalar devam ediyor.
00:08:17Yenen Türk şu anda o devam eden Gazi Emir Buca yangınını yerinde takip ediyor.
00:08:23Emrah çakmak son durumu aktaracak bize.
00:08:26Yangın kontrol altına alınabildi mi?
00:08:28Büyük ölçüde şu anki bilgiler sabahın aydınlanmasıyla birlikte güne başlamamızla birlikte.
00:08:35Arkasında ne yazık ki kül olmuş bir ormanı görüyoruz ama detayları dinleyelim.
00:08:46Göksu burada yangın aslında büyük oranda kontrol altına alındı ama hala helikopterlerin yangının etkili olduğu alanlara müdahale ettiğini görüyoruz.
00:08:55Cougar tipi helikopterleri bakın arkamda iki tane Cougar tipi helikopter.
00:09:00O noktada dumanlar yeniden tütmeye başlamıştı.
00:09:03Tekrardan müdahale geldi.
00:09:05Sabahın erken saatlerinden itibaren 6-7 tane helikopterle birlikte iki büyük gövdeli Cougar tipi helikopter haznelerindeki suyu özellikle Gazi Emir'de bulunan Sarnıç bölgesindeki bu ormanlık alandaki noktalara bırakmaya devam ediyorlar.
00:09:21Bu alanda geceden sabaha aralıksız bir şekilde yangınları kontrol altına almak için büyük bir mücadele verildi.
00:09:29Büyük oranda Buca'da Gazi Emir'de kontrol altına alındı ama bazı yerlerde hala hazırda tütmeler meydana geliyor.
00:09:37Yeniden içten içe yanmalar meydana geliyor.
00:09:39Bakın tekrar orman genel müdürlüğüne ait bir helikopter.
00:09:42Askeri helikopterlerle birlikte büyük gövdeli helikopterler bu noktada arka arkaya sortu gerçekleştiriyor.
00:09:49CNN Türk drone kamerasında drone pilotu Halil Kahraman CNN Türk ekranına alanı geniş bir şekilde gösteriyor.
00:09:56Büyük bir kesimi yanmış durumda.
00:09:59Tabi ilerleyen saatlerde Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Ümmaklı bir açıklama yapacak.
00:10:04Muhtemelen yangının tamamen kontrol altına alındığını açıklayabilir.
00:10:08Peki yangın neden çıktı bunu şu saate kadar bilmiyoruz.
00:10:12Muhtemelen buna dair de yangının çıkış sebebini de açıklayacak.
00:10:16Tekrar arkadan yine bir askeri helikopter arka arkaya birbirlerine çok yakın bir mesafede çok hızlı bir şekilde bu sabahın erken saatlerinden itibaren çalışmaya devam ediyorlar.
00:10:29Gece saatlerinde toplamda dört gece görüşlü helikopterle özellikle öğle saatlerinde başlayan yangına karşı mücadele edilirken
00:10:38akşam saatlerinde hava karardığındaysa gece görüşlü helikopterler devreye girdi.
00:10:43Bakın arkamdaki o alanda yükselen dumanlar vardı.
00:10:47Oraya arka arkaya dört beş tane helikopter ilerledi ve haznelerinde taşıdıkları suyu bıraktıktan sonra tekrar görev yerlerinden suyu alıp bu alana gelmeye devam ediyorlar.
00:10:59Karadağ arazözlerle birlikte ormanın derinliklerinde ilerleyen Orman Genel Müdürlüğü ekipleri var.
00:11:05Orada hortumlarla birlikte bir hat çekilmiş askeri personel, itfaiye ekipleri, Orman Genel Müdürlüğü ekipleri unsurlarıyla birlikte genelinde bir tarama faaliyeti devam ettiriliyor.
00:11:17Havadaysa helikopterlerin özellikle bir tane Orman Genel Müdürlüğü'ne ait bir helikopterle birlikte Sikorskilerin üstünde uçan helikopter alanı taradıktan sonra onlara koordinat bilgisini veriyor.
00:11:31Bakın tekrar 1-2-3-4-5 kafamızı nereye çevirirsek bu noktada helikopterlerin söndürme faaliyetlerine katıldığı kontrol altına almak için büyük bir çaba sarf edildiğini söyleyelim.
00:11:45Dün İzmir'de hava çok sıcaktı, nem çok düşüktü ve rüzgarla birlikte yangın etkisini gösterdi.
00:11:54Neden çıktı, neden kaynaklandı bunu henüz bilmiyoruz. Bunu da önümüzdeki dakikalarda Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Ünvan'ta açıklama yapacak, orada öğrenmiş olacağız.
00:12:04Ama geride bıraktığımız zaman diliminde Selçuk, İzmir-Selçuk'ta, Aydın Kuşadası'nda gerçekleşen yangınlarda özellikle Çeşme'de insan kaynaklı yangınların çıktığı belirtilmişti.
00:12:16Gözaltına alınıp tutuklamalar gelmişti. Acaba burada tekrar bu yangınların çıkmasında ne sebep oldu onu da öğrenmiş olacağız.
00:12:25Ama bugün de hava çok sıcak, rüzgar çok şiddetli bir şekilde kendisini hissettiriyor.
00:12:30Ve şöyle CNN Türk drone kamerasıyla alanı taradığı dakikalarda Halil Kahraman'ın baktığımızda büyük bir oranda yangının toprakta özellikle külü bıraktığı, izini bıraktığını çok net bir şekilde gözlemleyebiliyoruz.
00:12:45Böyle lokal bir şekilde bazı yerlerde bu bitki örtüsünün yeşil görüntüsünü koruduğu, sevindirici olanı tamamının yanmadığı ve kontrol altına alındığı ama aralıkta olarak bakın şu anda üzerinde bulunduğumuz alanda daha çalı tipi dediğimiz ağaçlar zarar gördü.
00:13:06Büyük ağaçların zarar görmemesi için aşağıda Orman Genel Müdürlüğü'ne ait ekipler dozerler aracılığıyla bir set açtılar. Olası yeni bir yangına karşı orada engel olunması için böylesine bir çalışma yürütülüyor.
00:13:23Yaklaşık 10 saate aşağı artık 15-16. saate ilerleyen saat diliminde yangın tam anlamıyla kontrol altına alınmış durumda ama İzmir'de hava sıcak, rüzgar var, nem oranı düşük dolayısıyla tehlike henüz geçmiş değil.
00:13:39Ama Buca ve özellikle baktığımızda Gazi Emir'de yangın tam manasıyla kontrol altına alınmış soğutma çalışması şu dakikalarda yapılıyor.
00:13:51Bazı yerlerde yangının yeniden emara gösterdiği alanlarda tekrar koordinatların verilmesiyle birlikte bu noktada helikopterlerin arka arkaya yaptığı o sortilerle birlikte taşıdıkları suyu lokal yangının gerçekleştiği yerlere bırakıyorlar.
00:14:10Dün akşam saatlerinde Gazi Emir'de özellikle Sarnıç mahallesinde bazı evler tahliye edildi. Oralara ulaşmadan yangın kontrol altına alındı. Bazı yerlerde ahır tipi yerler zarar gördü ve bu zarar gören yerlerin arasında aracılık faaliyeti yapanların da zarar gördüğünü söyleyelim.
00:14:31Ölen yaralanan şöyle genelinde yok ama Bergama'da orman genel müdürlüğü işletmesi müdürü aracıyla geçirdiği kaza nedeniyle şehit oldu. Bunu aktaralım ve biz bölgede orman yangınlarının devam ettiği her noktada kontrol altına alındı mı alınmadı mı bunları ekrana taşımaya devam edeceğiz.
00:14:49Kameraman arkadaşım Halil Kahraman ile birlikte.
00:15:20Şimdi İzmir Bergama'ya gideceğiz. Orada da yangını kontrol etmek için bölgeye giden orman işletme müdürü Şahin Dönertaş ve ulaştırma personeli özgür dilsiz kaza yaptı. Dönertaş tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti.
00:15:39Yangını kontrol etmek için harekete geçmişti. Yolda yaptığı kazada can verdi.
00:15:44İzmir Bergama'daki yangın çarşamba günü öğleden sonra çıkmıştı. Alevlerin söndürülmesi için ekipler bölgeye sevk edilmiş havadan ve karadan çalışmalar sürüyordu.
00:15:57Orman işletme müdürlüğüne ait bir pick-up ise akşam saatlerinde Çobanlar Mahallesi'nde kontrolden çıkarak devrildi. Şarampol'e yuvarlandı.
00:16:05Bergama orman işletme müdürü Şahin Dönertaş ve ulaştırma personeli özgür dilsiz müdürlük çalışanlarınca çıkarıldı. Ambulans da hastaneye kaldırıldı. İç kanaması bulunan Dönertaş İzmir şehir hastanesine sevk edildi.
00:16:19Dönertaş doktorların tüm çabalarına rağmen kurtarılamadı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı sosyal medyadan açıklamada bulundu.
00:16:27Tedavi gördüğü hastanede şehit olan orman işletme şefi kardeşimiz Şahin Dönertaş'a Allah rahmet eylesin.
00:16:34Kabrinur mekanı cennet olsun dedi. Şehidin ailesine başsağlığı diledi.
00:16:40Yaralı sürücü dilsizinse tedavisi devam ediyor.
00:16:47Türkiye'nin birçok bölgesi Afrika sıcaklıklarının etkisi altında İstanbul'da da etkili olan bu hava nem oranını yüzde yüzlere kadar yaklaştırdı.
00:16:56Hem gündüz hem de gece çok zor geçti diyebiliriz. Gelin şu anda Megakent'teki nem oranı nedir hızlı bir şekilde bakalım.
00:17:05Çünkü bu arada İstanbul'da hava sıcaklıklarının 28 Temmuz'a kadar mevsim normallerinin 3-6 derece üzerinde de seyretmesi bekleniyor.
00:17:14Ve bunun nem haritasını etkileyip etkilemeyeceği de aslında konuşuluyor.
00:17:19İstanbul'da hava durumu Temmuz'un sonuna kadar 40 dereceyi bulabilecek haliyle bu da mevsim normallerinin oldukça üstünde.
00:17:31Yüzde 63 seviyelerinde bir nem oranı gösteriyor yakınlaştırdığımızda ama nem oranı gün içinde yüzde yüzlere yaklaşılıyor.
00:17:40Gündüz dışarı çıkmak imkansız, gece akşamları ise uyumak imkansızlaştı İstanbul'da.
00:17:46Nem var nem aslında diyebiliriz. İstanbul'daki hava durumunu da böyle özetlemek mümkün.
00:17:53Şimdi döneceğiz bir son dakika gelişmesi var.
00:17:57İsrail'in başkenti Tel Aviv'in merkezinde ABD Büyükelçiliği yakınlarında İHA saldırısı düzenlendi.
00:18:03Meydana gelen patlamada bir kişi öldü, dört kişi yaralandı.
00:18:07İsrail Acil Yardım Servisi Kızıldamut Yıldızı'ndan yapılan açıklamaya göre el yaşlarında bir adam isabet eden şarapnel nedeniyle hayatını kaybetti.
00:18:18Sağlık ekipleri ikisi evinde ikisi de sokakta şarapnel ve patlamanın etkisiyle yaralanan dört kişiye müdahale etti.
00:18:26Saldırı ile ilgili soruşturma açıldığı ve güvenlik birimlerinin bölgede çalıştığı belirtildi.
00:18:31İsrail Hava Kuvvetleri'nin İsrail'in hava sahasını korumak için devriyelerini sıkılaştırdığı ve ordunun vatandaşlara yaptığı güvenlik uyarısında herhangi bir değişiklik olmadığı belirtildi.
00:18:44Yemen'deki İran destekli husullerin askeri sözcüsü Tel Aviv'e saldırı düzenlendiğini doğrularken ancak ayrıntıları daha sonra açıklayacaklarını belirtti.
00:19:01İzmir'e gideceğiz. Günlerdir konuştuğumuz bir haber aslında. İki kişi elektrik akımına kapılıp hayatını kaybetmişti. O ölümlerin ardından başlatılan soruşturmada da yeni bir gelişme yaşandı.
00:19:13Aliye'ye sevk edilen 27 kişiden 14'ü tutuklandı.
00:19:17İzmir, konaktaki kaçak akım faciasında iki kişinin ölümü üzerine başlatılan soruşturmada 35 kişi hakkında gözaltı kararı verilmiş. Şüphelilerden 33'ü yakalanmış, ikisi ise firar etmişti.
00:19:31Gözaltındaki 33 kişinin 6'sı ifade sonrası serbest bırakıldı. 27 kişi ise işlemlerin ardından adliyeye sevk edildi.
00:19:40Gözaltına alınanların 7'si İSSU personeli, 6'sı İSSU'nun taşeron firmasında, 11'i ise Gediz Elektrik sorumlusu, yine 3'ü ise Gediz Elektrik'in taşeron çalışanı.
00:19:52Gece saatlerinde Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, şüphelilere dair son durumu paylaştı.
00:19:58Bakan Tunç yaptığı o paylaşımda şüphelilerden 14'ünün tutuklandığını, 7'sine ev hapsi 6'sına ise yurt dışı yasağı kararının verildiğini belirtti.
00:20:07İzmir'de elektrik kaca faciasında iki kişinin sokak ortasında ölümünü günlerdir konuşuyoruz, konunun takipçisi olacağız, Yenentürk ekranlarında aktaracağız.
00:20:23Soruşturma süreci de elbette bir o kadar önemli ama şimdi Bursa'ya dönelim, orada da bir olay yaşandı.
00:20:28Gürsu ilçesinde patlayan su borusunu tamir etmek isteyen bir kişi bir anda elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.
00:20:37İlçede bundan tam 15 gün önce de yine aynı noktada bir kişinin akıma kapıldığı öğrenildi.
00:20:47Uyarı yok bir şey yok yani ne diyeyim içimiz yandı kardeşim içimiz yandı.
00:20:51Su borusunu tamir etmek için gitmişti, elektrik akımına kapıldı, tutunduğu teller bir çocuk babasını hayattan kopardı.
00:20:57Ayağında terlik var, baz istasyonunun çevresindeki tellere dokunuyor, oradan da elektrik akımına kapılıyor ve o şekilde can veriyor.
00:21:0443 yaşındaki Ferhat Damar tarlaların sulandığı burnun su kaçırması üzerine iki arkadaşıyla tamire gitti.
00:21:10Tamir sırasında ayağı kayan Damar baz istasyonunun koruma demirlerine tutundu. Akıma kapılan bir çocuk babası ağır yaralandı.
00:21:17Suyun içine inince tellere tutunduğu gibi yapıştı kaldı. Şey yaptığımız gibi çektik ama 10 saniyede falan ancak çektik.
00:21:23Ferhat Damar olay yerinden geçen jandarma ve arkadaşlarının yardımıyla vananın bulunduğu alandan çıkarıldı.
00:21:29Bölgeye giden sağlık ekipleri kalbi duran Damar'a dakikalarca kalp masajı yaptı.
00:21:34Hastaneye kaldırılan Damar tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı.
00:21:38Patlak su borusu var şu olan bölgede. Daha önce olay anında burada toprak yoktu. Olaydan sonra kapatıldı.
00:21:45Aynı noktada 15 gün önce de benzer bir olay yaşandığı ortaya çıktı.
00:21:49Koruma tellerine tutunan bir kişinin akıma kapıldığı ve kendini kurtardığı öğrenildi.
00:21:54Elime attım o sıra çarpıldım. Zaten amcam vardı yanımda direkt elimi çektim zor kurtuldum yani.
00:21:5915 gün öncesi muhtarım dedi elektrik var dedi. Ben yetkilinin kendisine bizzat bu kuranım firmaya kendim söyledim.
00:22:05Yaptırıldı zannettim ben. Yapıldı zannettim ben yetkililere. Söyledim bildirdim telefondan.
00:22:10Muhtarım biz o olayı, hatayı gidermeyi unuttuk deniyor. Böyle ucuz, basit, pisi pisine görü görüne bir ölüm. Acımız hala derin.
00:22:19Damar'ın cenazesi gözyaşları içinde ericek mezarlığında toprağa verildi.
00:22:40Yaralanan Özdemir hastaneye kaldırılırken polis şimdi her yerde firari saldırganı arıyor.
00:22:46Yüceldim döne döne. Umudum hep o güne.
00:23:00Sosyal medyada İlahici Ali ismiyle tanınıyor Konyalı fenomen. İlahiler okuyarak takipçileriyle buluşuyor.
00:23:05Yine sosyal medyadan İstanbul'a gideceğini duyurdu. Takipçilerini de davet etti.
00:23:10Bütün sevenlerimi İstanbul'da bekliyorum.
00:23:12Takipçileriyle buluşacaktı ama kurşunların hedefi oldu.
00:23:16Dün gece İstanbul Esenler'de kaydedildi bu görüntüler.
00:23:19Ali Özdemir Esenler'de tanımadığını iddia ettiği bir kişinin silahlı saldırısına uğradı.
00:23:24Baktık kaldırımda biri yatıyor. Sıkmışlar. Bacağına isabet etmişti. Allah'tan bir şey yoktu da.
00:23:29Silah sesleri üzerine sokağa çıkan mahalleli kanlar içerisinde yerde yatan Özdemir ilk müdahaleyi yaptıktan sonra durumu polise ve Salk ekiplerine bildirdi.
00:23:37Özdemir hastaneye kaldırıldı.
00:23:39Vuruldum. Çok kötü durumdayım. Ne olur bana dua edin.
00:23:42Güvenlik kamerasına yansıyan görüntülerde ikilinin bir süre konuştuğu, daha sonra saldırganın belinden çıkardığı tabanca ile ateş ettiği görüldü.
00:23:50Saldırının nedeni bilinmiyor. Polis her yerde saldırganı arıyor.
00:23:52Şimdi günlerdir aslında aylardır konuşulan o çiftin soruşturmasıyla ilgili detayları öğreneceğiz.
00:24:03Stüdyomuzda konuşacağız ve yakından takip eden CNN Türk muhabiri arkadaşımız Merve Tokas.
00:24:08Bizimle birlikte Merve öncelikle hoş geldin.
00:24:11Hoş buldum. Hoş buldum.
00:24:12Dilan Engin Polat çiftinin kara para aklama suçlamasıyla yargılanması sürüyor ama her geçen gün yeni bir sıcak bilgi var.
00:24:22Polatlar raporuyla ilgili masak bir geniş rapor hazırladı.
00:24:28Bu raporun ayrıntılarında en dikkat çeken başlık ne ve bunu oldukça kısa bir sürede de tamamladı diyebilir miyiz?
00:24:35Çünkü çok uzun sayfalar ve içeriği çok detaylı.
00:24:39Ama 8 ay gibi bir sürede hazırladı. Nedir en önemli not?
00:24:44Şimdi Göksu öncelikle şunu söylemeliyim.
00:24:47Yani aylardır kara para soruşturmasını konuşuyoruz biz.
00:24:50909 sayfalık tam bir rapor hazırladı masak.
00:24:54Sen de ifade ettin 8 ay gibi bir sürede ve hakikaten şaşırtıcı da bir rapor diyebiliriz.
00:24:59Çünkü bizim aylardır konuştuğumuz yine masanın özellikle ön raporunda belirtmiş olduğu kara para aklama şüphesinin bulunduğu mail order hesaplarından pek çok tespit vardı.
00:25:12Ön raporda baktığımız zaman masanın yazmış olduğu son rapor ön raporla tamamen alakasız bir rapor.
00:25:20Ve aslında örgütün olmadığı kara paranın olmadığı hiçbir şekilde belge suçu dışında hiçbir suçun Polat ailesine yönelik atfedilmediği bir rapor.
00:25:32Aslında bu raporda fatura tamamen Engin Polat'a kesilmiş diyebiliriz.
00:25:36Dilan Polat'a değil.
00:25:38Dilan Polat tamamen raporda şöyle bir ifade kullanmış Göksu hatırlar mısın?
00:25:42Bilmem ifade süreçleri daha devam ederken Engin Polat demişti ki tüm şirketlerin sorumluluğu benim üzerimdedir.
00:25:51Eşim sadece reklam yüzüdür.
00:25:53O influencer'dır demişti.
00:25:55Aslında masakta ön raporunda tam olarak bunu buraya oturtuyor Dilan Polat'ı.
00:26:00Deniyor ki tüm şirketlere ait Dilan Polat'ın adına her ne kadar Dilan Polat adına kayıtlı şirketler olsa da tüm şirketlerin mali hesapları tüm ticar faaliyetlerini Engin Polat gerçekleştirmiştir diyor.
00:26:15Ve Dilan Polat'ın bu soruşturmada kara para iddialarında da vergi suçlarında da hiçbir şekilde herhangi bir eyleminin bulunmadığı masak raporunda kalıyor.
00:26:25O zaman şunu anlayabilir miyiz?
00:26:27Engin Polat'ın soruşturması ve yargılanması tutuklu bir şekilde devam edebilir ama Dilan Polat serbest kalabilir.
00:26:35Olabilir mi?
00:26:36Yani elbette soruşturma süreci devam ediyor ama Göksu şimdi 9-9 sayfalı bir rapor biz de ulaştık inceledik bizler de okuduk.
00:26:45Yani rapora şöyle genel hatlarıyla bakıldığında Dilan Polat açısından tabii hukukçular daha iyi bilecektir ama tahliyesine engel bir durumun olmadığı anlaşılıyor.
00:26:56Çünkü masak bizzat zaten raporunda diyor ki Dilan Polat'ın bu olayda mevcut olayda ticari parasal işlemleri sevk ve idare ettiği yönünde herhangi bir eylemi bulunamamıştır deniyor.
00:27:10Yani Dilan Polat baktığımızda tamamen aslında olayın dışında bir figüran gibi.
00:27:16O zaman Dilan Polat sosyal medya hesaplarını zaten kapatmamıştı.
00:27:20İnfluzorluğa kaldığı yerden devam edebilir değil mi? Biz çok da şaşırmayabiliriz bu sürece.
00:27:25Yani bence bu en azından yani eğer bu masak raporu tabii soruşturmaya gönderildi soruşturma dosyasına bakıldığında Dilan Polat'ın tahliyesi çok da şaşırtıcı olmamalı gibi.
00:27:37Belki de Dilan Polat bu süreçte soruşturma süreci boyunca kaybettiği parayı da yeniden influzorlukla kazanabilir.
00:27:45Tekrar çalışmak isteyen firmalarda olabilir diyorsunuz.
00:27:49Bilir gibi gözüküyor. Yani Engin Polat'a şöyle birazcık detaylardan da bahsetmek isterim vaktimiz varsa.
00:27:54Burada masak raporunda suç olarak atfedilen tek şeyin yasal defterlere kaydedilmeyen bir takım işlemlerin olduğunu.
00:28:02Yani estetik Polatlara ait estetik güzellik merkezleri var.
00:28:06Bu estetik işlemler sonrasında kişilerden paralar alınıyor ancak bunlar vergi defterlerine kaydettirilmiyor.
00:28:12Kaydettirilmesi gereken defterlere kayıtlar yapılmıyor ve özellikle masak raporu sonuç kısmında hemen bitireceğim.
00:28:19Sonuç kısmında bu söz konusu olayda bütün aile üyelerinin üzerine şirketler kayıtlı.
00:28:25Evet ama aile mevcut olayda Polatların bir aile şirketi olduğunu söylüyor masak raporu.
00:28:31Ve hayatın doğal akışına olağan akışına aykırı bir tespitinde olmadığını somut olayda sadece bir vergi suçunun olduğunu ifade ediyor.
00:28:41Şimdi Merve Tokaz önemli bir bilgiye aktardım fakat sıcak bir bilgi de var.
00:28:48Sinan Ateş cinayeti davasında mütelasını açıkladı.
00:28:513 sanık için Beratistancı sanıklara son savunmaları için de ek süre verildi.
00:28:56Dava ertelendi. Şimdi detayları Ankara'dan Paşalıyurt'tan dinleyelim.
00:29:01Paşa bize kapsamlı bir şekilde aktaracak.
00:29:03Günaydın Paşa ve söz sana bırakıyoruz.
00:29:06Toplamda 12 sürü sanık var.
00:29:08Onların sorumluluğunun devamına bir bekle.
00:29:1010 kişinin daha çoğunu şahsıyla davada sanık olarak yer alan.
00:29:17145 sayfalık iddianame 22 sanık hakkında düzenlenmişti.
00:29:21Ve ara kararda geçtiğimiz ara kararda bugün mütala görüşmesinin yapılacağını ve mütalağının savcılık tarafından mütalağının sunulacağını, görüşünü bildireceğini ifade edilmişti.
00:29:31Bu noktada savcılık tarafından mütalağa açıklandı.
00:29:34Peki o mütalada neler var?
00:29:36Aslında iddianameye paralel bir mütalada bir görüş bildirildiğini ifade etmiş olalım.
00:29:41Baktığımız zaman davanın kasten özellikle ağırlaşmış mehpet hapis cezasıyla yargılanan sanıklarından
00:29:47Eray Özyağcı, Vedat Balkaya ve Suat Kurt'un tasarlayarak kasten öldürmeden ayrı ayrı cezalandırmaları yönünde bir talebi var.
00:29:56Yine burada özellikle Selman Bozkurt'a yönelik hatırlanacak olursa Sinan Ateş'in yanında bulunan bir isimdi.
00:30:03Bu noktada Selman Bozkurt ilişkin eylemleriyle ilgili de kasten öldürmeye teşebbüsten ayrıca cezalandırmaları istendi.
00:30:10Yine davanın azmettirici konumunda olan isimler Doğukan Çep ve Tolga Demirbaş.
00:30:15Burada özellikle bu isimlerini tasarlayarak kasten öldürme suçunu fiilini işlediği tespitine yönelik bir görüş bildirdi.
00:30:22Yine bu noktada savcılık mütalasında diğer özellikle sanıklarla ilgili mütalada peki neler istendi bakacağımız zaman.
00:30:29Mustafa Uzunlar Aşkın Mert Gelenbey, Ufuk Köktürk, Çağlar Zorlu yine Emre Yüksel'de kasten öldürme iştirak halinde tasarlayarak kasten öldürme fiiline ortak olmak suçunu işledikleri yönünde bir tespit var.
00:30:44Özellikle burada tabii Alper Atay'la ilgili bir değişiklik oldu.
00:30:49Burada sanıklardan Alper Atay tasarlayarak kasten öldürme suçuna ortaklık etmekle suçlanıyordu.
00:30:55Ancak burada bir suç vasfının değiştirilme durumu söz konusu.
00:30:58Mütalada en azından bu talep ediliyor.
00:31:00Onu ifade edelim.
00:31:01Baktığımız zaman suçluyu kayırma suçundan cezalandırılması yönünde bir talebi var.
00:31:06Savcılığın yine Eray Özyağcı'nın ayrıca ruhsatsız tabanca taşımaktan Tolga Demirbaş hakkında ise kişisel birileri hukuku aykırı ele geçirmeden bir ceza isteniyordu.
00:31:18Özellikle iddianamede bu yönde de bir ceza talebi vardı.
00:31:21Ancak mütalada bu yönden bir cezanın verilmemesi yönünde bir talebin olduğunda bir dipnot olarak eklemiş olalım.
00:31:28Diğer sanıklardan Serdar Ökten ve Mustafa Ensar Aykal hakkında da tasarlayarak kasten öldürme yardım suçundan bir ceza talep ediliyor.
00:31:36Ayrıca hatırlanacak olursak cep telefonları açılamamıştı.
00:31:39Kişisel birileri burada ulaşılamamıştı.
00:31:41Bu noktada da cep telefonları için ABD'ye bir yazım yapılması ve bu sürecin de somut hale dönüşe kadar beklenilmesi yönünde bir karar da alınmış durumda.
00:31:51Diğer noktada tabi adli kontrolünün devamı yönünde burada özellikle beraat hakkında beraatlar da var.
00:31:57Baktığımız zaman Mehmet Yüce, Erdem Karadeniz, Osman, Bayraktar, Zekeriya, Asarkaya gibi isimlerinde adli kontrol hükümlerinin devam etmesi yönünde bir durumda söz konusu.
00:32:07Yine burada Eray Özyacı, Vedat Balkaya, Suat Kurt, Doğukan Çebe, Tolga Demirbaş'ın da tutukluluklarının devam etmesi yönünde bir talep de bulundu.
00:32:18Bu dava sürecinde özetleyecek olursak iddianameye paralel ancak bazı suçlar konusunda özellikle mütalade farklılıklar da olduğunu bir dip notu olarak aktarmış olalım.
00:32:28Örnek olarak verecek olursak Alper Asayi tasarlayarak kasten öldürme suçundan yargılanıyordu.
00:32:33Burada mütalada suçluyu kayırma cezasıyla yargılanması gerektiği ifade ediyor.
00:32:38Yine Tolga Demirbaş ki davanın azmettirici konumunda olan isimlerden biri.
00:32:42Burada kişisel verilerin hususunu olarak ele geçirme süreciyle ilgili bir yargılanması var iddianame sürecinde.
00:32:50Ancak mütalada bu suçtan Tolga Demirbaş hakkında bir ceza istenmediğini ifade etmiş olalım.
00:32:56Buradan sözü tekrar size bırakalım Göksu.
00:32:59Evet, çok teşekkür ediyoruz Paşahalı Yurt'tan.
00:33:02Detayları dinledik. Sinan Ateş cünayeti davasında savcılığın vermiş olduğu kararla ilgili 3 sanık için beraat istendi.
00:33:11Sanıklara son savunmalar için ek süre verildi. Dava ertelendi.
00:33:15Şimdi Dilan Polat ve Engin Polat davasıyla süreciyle devam edelim.
00:33:22Masak'ın yapmış olduğu o inceleme raporunda Dilan Polat'ın sadece sosyal medya fenomeni olarak yer aldığı ama Engin Polat'ın bu işlerin içinde olduğu bir bilgilendirme yaptı değil mi Masak?
00:33:37Buradan son toparlayıcı birkaç cümle istiyorum Merve senden.
00:33:41Dilan Polat her an serbest kalabilir öyle mi?
00:33:46Zaten yasal olarak tutukluluk süresi doğmuştu Dilan Polat'ın ki sağlık sorunlarının uygun olmadığı da avukatları tarafından defalarca dilekçe olarak gönderildi.
00:33:55Ama Göksu bu noktada şöyle bir hususu da dikkat çekmek istiyorum.
00:33:59Hala soru işaretleri var.
00:34:01Yani Masak raporu şunun cevabını vermiyor.
00:34:04Evet tamam sadece vergi suçunu işlemişler diyor ama neden her aile üyesinin üzerinde onlarca şirket var?
00:34:12O şirketler hangi amaçla ve neden kuruldu?
00:34:15Neden aile üyeleri bir evet tamam aile şirketi ama her aile üyesi Engin Polat'ın anneannesine kadar neden şirketler kurulmuş?
00:34:24Birincisi bu sorunun cevabı hala Masak raporunda da yok.
00:34:28İkinci bir noktaya değineceğim bir sabun hikayesi var Göksu.
00:34:31Dilan Polat'ın sabunlarını bilmiyorum gördün mü daha evvel tutukluğu olmadan önce.
00:34:37Meşhur çok özellikle reklamını da çok yaptığı bir sabunu vardı Dilan Polat'ın.
00:34:42O sabun hikayesi de Masak raporunda.
00:34:44Bir Mersin'de bir vatandaş binlerce sabun siparişi veriyor.
00:34:50Ama yapılan araştırmalarda bu vatandaşın herhangi bir ticari faaliyetinin olduğuna yönelik bir tespit de yok.
00:34:56Yine Susurluk Devlet Hastanesi'nin kantinine binlerce benzer şekilde Dilan Polat'ın sabunlarından sipariş ediliyor.
00:35:05Yani ticari faaliyeti olmayan pek çok kişi tarafından Dilan Polat'a ait ürünlerden binlerce adet yani lüzum, gerekliliğin de dışında bir şekilde siparişler verildiği de Masak raporunda.
00:35:19Tabi soruşturma devam ediyor. Masak raporunda tespitler yapıldı ama 4 Eylül'de hakim karşısına çıkacaklar.
00:35:26Artık çok kısa bir süre kaldı. O zamana kadar nasıl gelişmeler olacak bizler de merakla takip ediyor olacağız.
00:35:33Peki çok teşekkür ediyoruz. Yönentürk muhabiri Merve Tokas bize gelişmeleri aktardı. Takip edeceğiz.
00:35:39Türkiye'nin de gündeminde aslında merak ediliyor. Polat çiftinin soruşturması ve yargılanması nasıl sonuçlanacak?
00:35:46Şimdi Esenyur'da gideceğiz. Liseden yeni mezun olan 18 yaşındaki Emre Balaban korkunç bir cinayete kurban gitti.
00:35:53Balaban kuzeni Şahin Bahşakapalı'yla sokakta yürürken kısa süre önce tartışma yaşadıkları Veysi Turan onlara kurşun yağdırdı.
00:36:01İbrahim Konar ve Volkan Kamber'in haberini izleyelim.
00:36:12İki kuzenle önce tartıştı sonra peşlerine düştü. Koşarak gelip sokakta böyle kurşun yağdırdı.
00:36:18Kuzenlerden biri hayatını kaybetti. Cinayetle biten o olayın adresi Esenyur.
00:36:2218 yaşındaki Emre Balaban 20 yaşındaki kuzeni Şahin Bahşakapalı sokakta yürüyordu.
00:36:27Aynı mahalledeki Veysi Turan'la bilinmeyen bir nedenle tartıştılar.
00:36:31Tartışma bitti ama Turan'ın öfkesi bitmedi. 10 dakika sonra peşlerine düştü.
00:36:36Veysi Turan elindeki silahla koşarak sokağa geldi ve hedefindeki iki kuzeni görünce peş peşe onları ateş etti.
00:36:42Yaralanan iki kuzen yere yığılmasına rağmen o saldırıyı durdurmadı.
00:36:47Koşar vaziyetteyken silahını bir kez daha onlara doğrulttu ve onları yaylım ateşini tuttu.
00:36:52İki kuzen hastaneye kaldırıldı.
00:36:54Silahlı saldırıyla yıkılan iki aile hastanede nöbet tutuyordu. Doktorlardan gelecek iyi bir haber bekliyordu.
00:37:00Ancak 18 yaşındaki Emre Balaban sabaha karşı hayatını kaybetti.
00:37:0420 yaşındaki kuzeni Şahin Bahşakapalı ise hala yoğun bakımda.
00:37:08Balaban'ın cenazesi otopsi için adli tıp kurumuna kaldırıldı.
00:37:12İki kişiyi vuran Veysi Turan elindeki suç aleti olan silahla birlikte olay yerinden kaçtı.
00:37:17Ekipler ise bölgede geniş yaptı teknik ve fiziki çalışma başlattı.
00:37:22Turan'ın kasten öldürme ve terör örgütü üyeliği suçlarından sabıkalı olduğu da ortaya çıktı.
00:37:36Şimdi ekonomi gündemiyle devam edeceğiz.
00:37:38Aslında dün akşam yapılan ABD'ye başkanı, eski başkanı Donald Trump ve aynı zamanda adayı.
00:37:47Geçtiğimiz hafta sonu bir suikast girişimi yaşamıştı.
00:37:51Ardından da ne zaman konuşacak, nasıl bir açıklama yapacak, yapacağı o açıklamalar ekonomi gündemini etkiler mi?
00:37:58Eğer Donald Trump seçilirse dünyadaki o küresel anlamdaki ekonomik dalgalanma nasıl etkilenir?
00:38:05Olumlu mu, olumsuz mu? Hepsi aslında kafamızda soru işareti oluşturuyor.
00:38:10Şimdi bu konuya geniş bir açıdan bakacağız.
00:38:13Ekonomi mesajlarını Donald Trump'ın ve piyasaları değerlendireceğiz.
00:38:17Konuğumuz var, ekonomist Mustafa Aşkın. Hoş geldiniz, günaydın.
00:38:24Günaydın Göksel Hanım, teşekkür ederim. İyi yayınlar dilerim.
00:38:26Çok teşekkürler.
00:38:27Şimdi dünyada bir yandan enflasyonla mücadele sürüyor.
00:38:31Hemen hemen birçok ülkenin sorunu aslında başlıca sorunları arasında geliyor.
00:38:36Ama Trump'ın yapmış olduğu o açıklama öyle çarpıcıydı ki Trump enflasyon endişesi var diyebilir miyiz?
00:38:45Çünkü başkan seçilirse enflasyonu arttıracağına dair bir takım endişeler var.
00:38:50Ama Trump şöyle bir ifade kullandı.
00:38:53Şimdi siyasi açıklamaları da enteresandı.
00:38:55Bir telefonumla savaşları bitiririm, ben gelirsem enflasyonu düşüreceğim açıklamaları, faizlerin düşeceğini söyledi.
00:39:04Trump'ın bu açıklamalarını piyasa nasıl karşıladı sayın Aşkın?
00:39:11Trump'ın bir önceki başkanlık dönemi esasında Trump'ın bundan sonraki dönemi için de bir referans oluyor.
00:39:17Baktığımızda oldukça popülist bir politikacı.
00:39:20Popülizmin en temel unsurlarından bir tanesi de tabii büyümeyi hızlandırmak, istihdamı arttırmak olacak.
00:39:26Ama bu ne pahasına olursa olsun olacak.
00:39:28Son yaptığı açıklamada da buna benzer ipuçlarını net bir şekilde gördük.
00:39:32Amerikan Merkez Bankası son 3-4 yıllık periyoda baktığınızda enflasyonu önemli derecede kontrol altına almayı başardı.
00:39:39Fakat belli bir noktaya geldiği için bundan sonrası biraz daha dikkatli olunması gereken bir süreç.
00:39:44Dolayısıyla da faizler oldukça yüksek seviyede devam etti.
00:39:48Muhtemeldir ki sonbaharda bir faiz indirimine gidecek Amerikan Merkez Bankası.
00:39:53Ama Trump'ın öngörüleri veya kendi kişisel algısı şunu ifade ediyor.
00:39:59Fed'e çok büyük baskı yapamaz ama bir şekilde faizleri aşağıda tutup, teşvikleri arttırıp,
00:40:05vergi politikasında özellikle maliye politikasında, vergi bacağında da vergileri son derece aşağıya çekip,
00:40:11piyasayı ve çalışanları bir anda daha doğrusu şirketleri daha hızlı üretmeye, daha büyümeye teşvik edecek bir politika amacına gidiyor.
00:40:22Trump için pek çok şey normalde sorun değil.
00:40:25Mesela küresel ısınma gibi bir kavramı kabul etmiyor.
00:40:28Dolayısıyla yeşil enerji tamamen saçmalıktır diyor.
00:40:32Bunları tamamen kaldıracağım diyor.
00:40:34Bunu yerine baraj yapalım daha iyi diyor.
00:40:36Onun için enflasyon da muhtemelen bir saçmalık.
00:40:39Enflasyon denen bir şey yoktur esasında demeye getirdi son toplantısında.
00:40:43Dolayısıyla baktığınızda büyümenin hızlanacağı,
00:40:47Amerika'nın biraz daha içe kapanacağı, özellikle gümrük duvarlarının arttırılacağı,
00:40:52ki burada da otomotiv sektörünü atıfta bulundu son toplantısında.
00:40:56Meksika ve çevre ülkelerden, Çin'den pek çok otomobil üreticisini kendi ülkelerine davet etti.
00:41:02Ve bunun için de gümrük duvarlarını kullanırım dedi.
00:41:05Dolayısıyla Amerika kendi içinde biraz daha hızlı büyüyebileceği,
00:41:10ama enflasyon tehditinin daha da artabileceği, dünyaya bunun yansımalarında mutlaka olabileceği bir sürece doğru gidiyor.
00:41:17Trump eğer başkan seçilirse.
00:41:19Aslında sayın aşkın şu önemli bir konu.
00:41:25Donald Trump'ın bu arkadaşlar da öyle bir başlık atmışlar ki geldiği anda enflasyonu düşüreceğim.
00:41:34Bu gerçekten sihirli bir değnek mi?
00:41:36Bir Amerika Birleşik Devletleri başkanı isterse bunu yapabilir mi?
00:41:40Çünkü savaşların çıkmasıyla ve yaşanan o krizler sebebiyle de bir takım enflasyonist durumlar oluştu.
00:41:47Piyasaların etkilenmesi söz konusuydu.
00:41:50Bir anda öyle savaşları bitirip enflasyonu düzelecek, ekonomi her şey yerli yerine oturabilir mi?
00:42:00Tabii savaşlar ve siyasetle ilgili neler yapacağı konusunda çok bir fikrim yok ama
00:42:05enflasyonu elinde sihirli değnek varmış gibi düşüremez.
00:42:09Zaten söylediği, ifade ettiği pek çok şey de enflasyonu düşürücü değil arttırıcı unsurlar.
00:42:15Dolayısıyla dediğiyle gerçekleşecek arasında tamamen taban tabana zıtlık var.
00:42:20Az önce dediğim gibi son derece popülist, son derece şov seven bir karakter yapısına sahip.
00:42:27Dolayısıyla bu sözlerini biraz o bağlamda değerlendirmekte fayda var.
00:42:32Ama Amerikan Merkez Bankası özel bir kurum.
00:42:35O elinden geldiğince enflasyonu kontrol altına tutmaya devam edecektir ki önemli bir başarı elde etti.
00:42:41Ama Fed'in bu tutumuna karşı Trump muhtemelen Fed'i maliye politikalarıyla delmeye çalışacaktır.
00:42:49Vergileri düşürerek, bazı kaynakları transfer ederek.
00:42:53Dolayısıyla tuhaf bir ortam olacak.
00:42:56Para politikası sıkılaştırıcı gibi düşünün.
00:42:58Maliye politikası çok daha gevşek.
00:43:00Dolayısıyla burada ekonomi nasıl bir reaksiyon gösterecek?
00:43:05Tuhaf bir duruma düşebilir.
00:43:07Stafilasyon dediğimiz bir durgunluğa da girebilir.
00:43:10Dolayısıyla bunun çok iyi hesaplanması lazım.
00:43:13Seçim meydanlarında konuşmakla hayatta ekonomiyi yönetmek arasında ciddi bir fark var.
00:43:20Aslında Sayın Aşkın şunu merak ediyorum.
00:43:24Trump daha önce başkandı.
00:43:26O zamanki başkanlığı da bize bir anlamda referans olabilir dediniz dünyaya.
00:43:32Türkiye açısından da bir değerlendirme istiyorum.
00:43:35Başkanlığı döneminde nasıl bir ekonomik politika izledi Trump?
00:43:40Türkiye ile ilişkileri bu anlamda nasıldı?
00:43:43Hatırlarsınız Brunson krizi olmuştu.
00:43:46O zaman da yaşanan Trump ile Türkiye arasındaki ikili ilişkiler, ekonomiye, piyasalara çok ciddi anlamda etkilemişti.
00:43:55Türkiye ile ilişkilerini nasıl yürütürdü Trump sizce ekonomik açıdan?
00:44:02Trump'ın küresel anlamda baktığınızda temel politikası gümrük duvarları ve kendini koruyucu bir yapıyla üretimi kendi ülkesine geri çevirmek.
00:44:12Bunun en tipik sonuçlarını da hala Çin'de görebiliyoruz.
00:44:15Trump'ın ilk döneminde Çin'de üretimi yapan pek çok Amerikan şirketine veya Amerikan ortaklığı şirketine Amerika'ya dönmesi için ciddi derecede teşvikler verdi.
00:44:26Yetmeyen şirketlere de ava altından sopa gösterdi.
00:44:29Dolayısıyla bazı Amerikan şirketleri üretim bacaklarını tekrar Amerika'ya doğru çevirmek zorunda kaldı.
00:44:36Bu temponun daha da artacağını rahatlıkla ifade edebilirim.
00:44:40Dolayısıyla zaten Çin'de Trump'la birlikte başlayan bir sorun var büyüme sorunu.
00:44:46Çin'deki büyüme sorunu ve Çin'deki üretim sorunu biraz daha su üstüne çıkabilir küresel dünyaya açısından baktığınızda.
00:44:53Diğer taraftan Türkiye ile ilişkiler konusunda Trump'ın tabi pek sağ solu belli olmuyor.
00:44:59Siyasi bazı olayları ekonomik olarak da çözmek veya kendince cezalandırmak amacıyla davranışlar içine girebiliyor.
00:45:08Malumunuz Brunson Klazin'de de tuhaf bir tweet atarak bu konuda Türkiye ekonomisiyle ilgili kendi fikirlerini beyan etmeye çalışmıştı.
00:45:18Benzer tutumları yapabilir ama önemli olan Türkiye ekonomisinin dirençli ve sağlam olduğunu hale getirerek bu gibi dalgalanmalar konusunda kendimizi bir bakıma güçlü kılmaktan geçiyor.
00:45:30Dolayısıyla eğer seçilirse ilginç bir süreç olacak ama şunu unutmamak lazım.
00:45:35Biden'ın başkanlıktan çekilme ihtimali var başkanlık seçiminde.
00:45:41Amerika'da son 1-2 gündür bu çok dile getirilmeye başladı.
00:45:44Rakibi kim olacak o da önemli eğer Biden çekilirse.
00:45:48Peki şimdi aslında bugün gözlerde Moody's'te Türkiye'ye yönelik bir not güncelleme kararı gelirse buna piyasalara nasıl bir yansım olur?
00:45:58Özellikle şimdi izleyicilerimiz dolayı euro ve altın bandını görüyor ama borsa da süreç nasıl ilerler bu da en önemli başlıklardan ve sorulardan biri.
00:46:07Moody's kredi derecelendirme kuruluşlarından bir tanesi önde gelen kuruluşlarından bir tanesi.
00:46:14Kredi derecelendirme kuruluşları genelde borç ödeme gücünü veya o ülkenin riskini ölçüyorlar veya büyük şirketlerin.
00:46:21CDS primleri de aynı şeyi ölçüyor.
00:46:23Türkiye'nin CDS primlerine göre Moody's'in ve diğer birkaç derecelendirme kuruluşunun verdiği notlar Moody's'e göre oldukça yukarıda kaldı.
00:46:33Dolayısıyla Moody's'in temelde yapması gereken Türkiye'nin notunu yükseltmesi.
00:46:37Ama burada önemli olan konu bir basamak mı yükseltecek iki basamak mı yükseltecek.
00:46:42Normalde iki basamak aşağıda diğer derecelendirme kuruluşlarından yapması gereken teoride iki basamak yükseltmesi.
00:46:49Ve muhtemelen görünümü de düzeltmesi.
00:46:52Eğer böyle olur ise finansal fiyatlar arasında daha önemli bir kazanım elde etmiş oluruz.
00:46:58Ama Moody's'in notu yükselteceği neredeyse kesin.
00:47:01Dediğim gibi bir basamak olur mu iki basamak mı olur o tartışma konusu.
00:47:06Büyük ölçüde fiyatlara dahil edilmiş durumda.
00:47:09Yalnız iki basamak olup yorumda da Türkiye ekonomisiyle ilgili daha pozitif ifadeler kullanırsa
00:47:16hem borsa hem de finansal fiyatlar arasında bir doping etkisi yaratabilir kısa söyle olsa da.
00:47:22Çok teşekkür ediyoruz.
00:47:24Ekonomist Mustafa Aşkın ekonomi gündemine piyasaları değerlendirdi.
00:47:29Piyasaların gözünün kulağının aslında Moody's'e çevrilmesiyle birlikte kredi notunu arttırır mı?
00:47:35Nasıl bir açıklama çıkar piyasalara bundan sonraki yansıyacak sürece?
00:47:39Çok teşekkürler Sayın Aşkın.
00:47:41Katkılarınız için önemli bir başlıkta ekonomi gündeme.
00:47:45Şimdi kaldığımız yerden devam ediyoruz.
00:47:47Dönelim otomotiv sektörüne.
00:47:497 Temmuz sonrası güvenlik uygulamaları sebebiyle sıfır araç satışları durma noktasına geldik.
00:47:54Kimi bayi tescil bekleyen araçları satamazken
00:47:57satın alan vatandaşlar da otomobilleri teslim alamıyor.
00:48:00Detaylarsı Yenen Türk muhabiri Serdar Erin haberinde.
00:48:05Şu anda bu araçta şöyle bir sistem var.
00:48:08Alkol uyarı sistemi olmadığı için, şerit takip asistanı bu aracımızda olmadığı için
00:48:12biz bu arabanın tescilini yapamıyoruz.
00:48:147 Temmuz'da yönetmelik değişti.
00:48:16Düzenlemeye uymayan araçların satışının önüne geçildi.
00:48:19Satış ofisleri tescil için beklemeye başladı.
00:48:22Mağazanızda ne kadar, kaç kişi bekliyor bu konuyla alakalı?
00:48:25Aşağı yukarı mağazamızda 4 markamız var.
00:48:274 markada 130-135 tane müşterimiz bununla ilgili şu anda onay bekliyor.
00:48:32Sıfır araç satışında 7 Temmuz milat olarak kabul ediliyor artık.
00:48:36Daha önce parası karşılığında seçenek olarak sunulan birçok özellik artık zorunlu hale geldi.
00:48:43Bu durum mevcut araçların satışını olumsuz etkiledi.
00:48:47Bunun için tescil belgesi alınması gerekiyor.
00:48:51Mevcut durumda bayiler araç satamıyor, müşteri ise istediği aracı alamıyor.
00:48:57Bizim stoğumuzda olan araçların şasa numaralarını bildirdik.
00:49:00Bu şasa bilgileri Sanayi Bakanlığı'ndan onaylandıktan sonra bizlere okey geldikten sonra biz bu arabaların tescilini yapıp sizlere teslim edebiliyor olabileceğiz.
00:49:11Genel Güvenlik Yönetmeliği ile sıfır araçları yeni özellikler eklenerek daha güvenli hale gelmesi amaçlandı.
00:49:17Avrupa Birliği tarafından hayata geçirilen uygulama Türkiye'de de kabul edildi.
00:49:21Bundan sonra gelecek bütün arabalarımızda bu özellikler, bu anlattığım özellikler standart olarak gelecek.
00:49:31Bolluk ve bereketin simgesi aşure için hazırlıklar başladı.
00:49:35Peki lezzetli bir aşure nasıl yapılır? Püf noktaları neler?
00:49:38Siyerentürk muhabiri Emel Çelli ve kameraman Ümit Sercepipoğlu şefin mutfağına girdi.
00:49:43Bakalım lezzetli bir aşure nasıl yapılıyor?
00:49:55Muharrem ayının gelmesiyle birlikte aşure telaşı da başladı.
00:49:59Peki aşure nasıl yapılır? Püf noktaları neler? Gelin birlikte yapalım.
00:50:03Malzemelerimizden başlayalım. Fındığımız, bademimiz, cevizimiz, onun dışında kuru bakliyatlarımız, fasulyemiz, nohutumuz ve burada kuru üzüm, kuş üzümü, kuru kayısı ve gün kurusu gibi malzemelerle aslında aşuremizi yapıyoruz.
00:50:18En önemli buradaki malzememiz aslında aşurek buğdayımız.
00:50:22Bunu haşlayıp ve şu şekilde helmeli bir hale gelirseye kadar, yumuşasıya kadar önce tek başına bir tencerede bunu haşlıyoruz.
00:50:29İlk başta kuru malzemelerimizi vermemiz lazım. Yani fındığımızı koyuyoruz.
00:50:33Biraz toz, biraz taneli bir şekilde ceviz atacağız. Biraz içerisine badem atacağız tekrardan.
00:50:38Bunu da aynı şekilde bütünü de atabilirler. Şöyle bir karıştırıyoruz.
00:50:43Sonraki aşamada bunun baharatlarını vermemiz lazım. Burada toz karanfilim var. Çok az bir tuz atacağım içerisine.
00:50:49Şöyle çubuk tarçınım var. Evet. Şöyle kırıyorum içerisine atıyorum. Yine bu baharatlarımı karıştırıyorum. Artık kuru meyvelerimi ilave ediyorum.
00:51:02Çok az nohut ilave edeceğim.
00:51:05Böyle bir tencere için bir su bardağı su yeterlidir. Şöyle biraz bunu açmak için suyumu koyuyorum.
00:51:12Tekrardan karıştırıyorum.
00:51:13Aşuremiz birkaç dakika kaynadı. Şimdi sıra şekerinde. Şöyle vereyim şefim size.
00:51:18Evet. En son şekeri ilave ediyorum. Ve sunumu hazır hale geliyor.
00:51:24Çok lezzetli olmuş. Elinize sağlık.
00:51:26Afiyet olsun. Suyuyla beraber orantılı bir şekilde koymamız lazım dengeli olması açısından.
00:51:30Şöyle ben kenarlarına badem diziyorum.
00:51:35Gördünüz mü? Gördünüz mü?
00:51:38Aşuremiz artık hazır. Süslemesini de yaptık. Et tarifini de verdiğimize göre şimdiden herkese afiyet olsun.
00:51:49Doğal yaşamı sürdürmek için verilen bir çobanın haberini getireceğiz şimdi sırada.
00:51:53Daha yavruyken annelerini kazada kaybeden iki yaralı kızıl tilki Diyarbakır'da koruma altına alındı.
00:51:59İki aylık özel bakıma alınan tilkiler tedavilerinin ardından yeniden doğaya bırakıldı.
00:52:07Bunlar geldiklerinde daha küçüklerdi. Yaşları çok küçük oldukları için hayatlarını idame etmekte zorlanıyorlardı.
00:52:12Annesiz kalmışlardı. Ve yaralılardı. Bir şekilde biz bakımlarını ve tedavilerini yürüttük.
00:52:18Birinin adı Dicle, diğerininki Fırat. Onlar kazada yaralanan ve annelerini kaybeden iki yavru.
00:52:25Dicle.
00:52:26Dicle, Yaban Ayvanı Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi'nde tedavi altına alınan bu kızıl tilkiler iki ay boyunca bir anne şefkatiyle büyütüldü.
00:52:34Merkezin adeta maskotları oldu. Ancak kendilerini idare edebilecek hale gelince ikisi de doğal yaşam alanlarına bırakıldı.
00:52:41Tilkilerimiz Dicle ve Fırat yaban hayatında kendi hayatlarını idame edebilecek pozisyona, yaşa ve sağlık durumlarına kavuştukları için bugün itibariyle doğal hayata savunacaklardır.
00:52:53Kafesten doğaya ilk adımını atan tilkiler kısa bir tereddüdün ardından yeniden yaşam alanlarına döndü.
00:53:03Efendim şimdi çok kısa bir ara, aranın ardından devam edeceğiz.
00:53:08Artvin'in Hopa ilçesi Cankurtaran Tüneli'nde meydana gelen kazada bir kişi hayatını kaybetti.
00:53:14Tünel içi güvenlik kamerasına yansıyan görüntüde, sürücü Hızır Avcı yönetimindeki hafif ticari aracın hızla tomruk yüklü kamyonu arkadan çarptığı,
00:53:22çevreye araç parçalarını sıkıştırdığı, tünel içi güvenlik kamerasına yansıyan görüntüde,
00:53:26sürücü Hızır Avcı yönetimindeki hafif ticari aracın hızla tomruk yüklü kamyonu arkadan çarptığı, çevreye araç parçalarını savrulduğu yer aldı.
00:53:30sürücü Hızır Avcı yönetimindeki hafif ticari aracın hızla tomruk yüklü kamyonu arkadan çarptığı, çevreye araç parçalarını savrulduğu yer aldı.
00:53:45Rize'nin Güneysu ilçesine bağlı Asmalıırmak köyünde derede piknik yapan iki arkadaş, yüksek kesimlerde etkili olan sağanak sonrası suyun derenin debisini yükselmesi sonucu mahsur kaldı.
00:53:55Bir kayanın üzerine çıkan iki arkadaş durumu 112 acil çağrı merkezine bildirdi.
00:53:59Bölgeye AFAD, jandarme ve sağlık ekipleri sevk edildi.
00:54:02Ekipler iki arkadaşı beton mikseri pompası yardımıyla bulundukları yerden kurtardı.
00:54:15Elazığ'da Kovancılar ilçesinde meydana gelen kazada park halinden kontrolsüz bir şekilde çıkarak yola girmeye çalışan sürücü,
00:54:22arkasından gelen aracı görünce panik yaparak gaza bastı.
00:54:25Kontrolü kaybeden sürücü kaldırımda oturan grubun arasına daldı.
00:54:29Aracın üzerine geldiğini fark ederek zıplayan şahıs aracın çarpmasıyla taklalar attı.
00:54:33Yere savrulan şahıs yaralandı.
00:54:35Kaza anı güvenlik kameralarına yansıdı.
00:54:45Kütahya'nın Gediz ilçesinde öğle saatlerinde ormanlık alanda yangın çıktı.
00:54:49İlçeye bağlı Gümele köyündeki orman yangınına dört helikopter, iki uçakla Denizli'den ve Eskişehir'den gelen takviye birlikler müdahale etti.
00:54:56Yangın nedeniyle Arıca köyündeki 30 ev tedbir amacıyla tahliye edildi.
00:55:00Yangın, ekiplerin uzun uğraşları sonucu akşam saatlerinde kontrol altına alındı.
00:55:04Yangında yaklaşık 70 hektarlık alanın zarar gördüğü belirtildi.
00:55:09Muğla'nın Bodrum ilçesinde cadde üzerinden geçen ana su hattında meydana gelen patlama sonucu cadde suları altında kaldı.
00:55:15Patlamayla birlikte yolda çökme oldu.
00:55:17Bazı sitelerin bahçesini su bastı.
00:55:19Suyla kaplanan cadde trafiğe kapatıldı.
00:55:21Yetkililer çalışmaların gün boyu süreceğini ve Kargı caddesine bir gün boyunca su verilemeyeceğini kaydetti.
00:55:27Çalışmalar devam ediyor.
00:55:38Gündem Haber kuşağına kaldığımız yerden devam edelim.
00:55:55Ben Göksongör'ün Özgür Şimdi.
00:55:57Eski Ülke Ocakları Genel Başkanı Sinan Ateş'in öldürülmesine ilişkin davada savcı esas hakkındaki mütelasını açıkladı.
00:56:04İddianamedeki benzer suçlardan cezalandırma isteyen savcı 3 sanık içinde beraat talebeti.
00:56:10Davanın ikinci duruşması Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü.
00:56:14Duruşmada savcı esas hakkındaki mütelasını açıklarken tetikçi Eray Özyağcı,
00:56:20Vedat Balkaya ve Suat Kurt hakkında tasarlayarak kastan adam öldürme suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.
00:56:28Sanıklar Doğukan Çep ve Tolgahan Demirpaş hakkında suça azmettirmeden dolayı kasten öldürme suçlamasıyla ağırlaştırılmış hapis cezası talep edildi.
00:56:3911 sanığa ise tasarlayarak kasten öldürmeye yardım suçundan 15'er yıldan 20'şer yıla kadar hapis istendi.
00:56:49Duruşma sanıkların esas hakkındaki savunma yapması için 30 Eylül'e ertelendi.
00:56:59Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumak'la konuşuyor kameralarımızı çevirelim.
00:57:05Bir önceki gün Bergama yangını için mücadele ederken bir kaza sonucu hayatını kaybeden işletme şefimizi rahmetle anarak başlamak istiyorum.
00:57:25Şahin Dönertaş kardeşim 41 yaşında bu vatan için, yeşil vatan için hayatını içe sayan kahramanlardan sadece bir tanesi.
00:57:38Ailesine, bütün sevenlerine ve Orman Genel Müdürlüğü Teşkilatımıza ve Bakanlığımıza başsağlığı diliyorum.
00:57:50Değerli arkadaşlar, dün 9 adet yangın vardı bizim üst risk grubunda diye tanımladığımız.
00:58:04Ancak 34'ü orman yangını, 14'ü de orman dışı yangın olmak üzere bütün yurt çapında 48 adet yangınla mücadele etti arkadaşlarımız.
00:58:19Orman dışında başlayan yangınların da ormana sirayet etmesiyle birlikte.
00:58:25Edirne, Bursa, Balıkesir, Manisa, Uşak, Kütahya, İzmir, Foça, İzmir-Bergama ve en sonda dün akşam yerleşim merkezlerine yakın seyretmesi hasebiyle de İzmir-Buca yangınları bizim arkadaşlarımızın
00:58:53hakikaten canını hiçe sayarak söndürmek için mücadele ettikleri yangınlar oldu.
00:59:01An itibariyle bu yangınların tamamının kontrol altına alındığını duyurmak istiyorum.
00:59:12Bir kaç da bilgi vermek isterim.
00:59:16Buca yangını ile alakalı ilk tespit 13.25'te oldu dün, 13.35'te de ilk müdahale gerçekleşti.
00:59:287 uçağımız, 19 helikopterimiz, 50 arazöz, yaklaşık 10'a yakın iş makinası, 360'a yakın arkadaşımızla buna müdahale etmeye başladık.
00:59:47Diğer tüm kurum ve kuruluşlar da buradan hepsine tek tek teşekkür ediyorum.
00:59:54Onların da verdiği destekle birlikte, vatandaşlarımızın da desteğiyle birlikte bugün itibariyle bu yangınların kontrol altına alındığını belirtmek istiyorum.
01:00:07Değerli arkadaşlar, çok sıcaklıkların üst üste seyrettiği, İzmir'de bunun örneğini verecek olursak
01:00:1740 derecelere ulaşan sıcaklıklar artık ardı ardına günleri takip eder hale gelmiş durumda.
01:00:26Bugünden itibaren özellikle Ege ve Akdeniz kıyılarında da çok yoğun bir şekilde alarmdayız.
01:00:34Buralarda da sıcaklıklar çok ciddi bir şekilde yüksek, nem oranları düşük, rüzgar hakikaten çok büyük problem.
01:00:43Burada da dün yaşanan konu da buydu zaten.
01:00:48Yani kararsız bir rüzgar tek tarafa değil birden farklı yönlere alevi ve ateşi götürdüğü için arkadaşlarımız gerçekten çok zorlandılar.
01:01:02Alevlerin arasında kalan arkadaşlarımız oldu ama çok şükür herhangi bir problem yaşamadık.
01:01:09Bütün bu yangınlar da halihazırda, buca yangını için söyleyeyim, bize rapor edilmiş herhangi bir kayıp ya da bir mal ziyanı bildirilmedi.
01:01:25Elbette bütün bunları söylerken bu ekosistemde yaşayan, bizimle bu dünyayı paylaşan canlıları da unutmamak gerekir.
01:01:35Ve maalesef bu tür olaylardan en çok etkilenenler de onlar oluyor.
01:01:42Bir konuya da açıklık getirmek istiyorum.
01:01:46Ben buradan bütün vatandaşlarımıza özellikle istirham ediyorum.
01:01:54Neden olduğunu anlayamadığımız yüzde yüz yalan olan haberleri gece yarısından sonra dolaşıma soktular.
01:02:02Birçok insan bu yalanlarla beraber sanki bu yardım ihtiyacı varmış gibi doğal olarak ben hepsine teşekkür ediyorum.
01:02:13Ancak buradaki çalışmaları aksatırcasına insanlar o yalanlarla kendilerine söylenen yanık kremi gerekiyor, ayran gerekiyor, şu gerekiyor, bu gerekiyor.
01:02:24Bu yalanlarla arabalarına atlayıp buraya gelen insanlar oldu.
01:02:29O yüzden istirhamımız şu, bizler zaten düzenli olarak açıklama yapıyoruz.
01:02:36Gerek bu şekilde, gerekse sosyal medya hesaplarımızdan ve diğer resmi hesaplarımızdan.
01:02:43Lütfen bu yalanlara kanmasınlar.
01:02:45Ben çok özür dileyerek bu ahlaksızlığı hiçbir yere sığdıramıyorum.
01:02:52Neye hizmet ettiğini herkesin kendi vicdanına bıraktığım bu dezenformasyonu da kınıyorum.
01:03:02Artık söyleyecek başka söz de gelmiyor aklıma açıkçası.
01:03:06Değerli arkadaşlar, bugünden itibaren 15 Eylül'e kadar bütün teşkilatlarımız alarm halinde.
01:03:18Ancak hep şunu söylüyoruz, vatandaşlarımız olmadan biz bu mücadeleden galip çıkamayız.
01:03:26O da nedir? Mümkün olduğu kadar yangın başlatma ihtimali olan ne varsa, hangi faaliyet, hangi eylem varsa lütfen bunlardan uzak duralım.
01:03:39Bir şey olmaz demeyelim oluyor.
01:03:42Şimdi soruluyor sizin yangınla ilgili stratejiniz ne?
01:03:45Yangınla ilgili stratejimiz 24 saat insansız hava araçlarıyla otağ aracımızda bütün Türkiye'yi gözetlemek,
01:03:56tespit ettiklerimize en kısa zamanda müdahale etmek, bütün konuşlandırmalar, bütün risk analizleri yapılmış durumda.
01:04:05Yani bizim tek istediğimiz şu, hep söylüyoruz yangınla mücadele etmek elbette bir performans gerektirir.
01:04:15Görüyorsunuz farklı ülkelerde haftalarca, aylarca hala yangınları süren ülkeler var.
01:04:24Çok şükür biz böyle bir ülke değiliz, hatta yardım isteyenlere de mümkün olduğu kadar elimizden geldiğince yardımcı oluyoruz.
01:04:31Ancak asıl başarının yangının çıkmaması olduğunu ve bu başarının sadece bir bakanlığın, bir orman genel müdürlüğü teşkilatının değil,
01:04:41bütün ülkeye ait olduğunu tekraren belirtmek istiyorum ve istirham ediyorum.
01:04:47Bir şey olmaz demeyelim, yangınların yüzde doksan oranda insan unsurundan kaynaklandığını söylüyoruz.
01:04:57Bu kimi zaman o bir şey olmaz denilen hususlardan, kimi zaman ihmalden, kimi zaman farklı gerekçelerle çıkıyor.
01:05:06Elimizdeki bir materyalin atılmasından yüzlerce dönüm alanın etkilenmesi, ağaçlarından tutun da orada yaşayan bütün canlılara kadar zarar görmesine sebep oluyor.
01:05:20O yüzden bütün vatandaşlarımızla 15 Eylül'e kadar birbirlerimizi de kontrol ederek sorun olabilecek olanları da en yakın kamu kurumlarına, bizim kendi bakanlığımızla ilgili iletişim vasıtalarıyla olabilir.
01:05:40Emniyet birimlerine, kolluk güçlerine bildirsinler, biz zaten oradayız görevimiz bu, hızlıca müdahale edelim ama olmaması için de birbirimize lütfen ikaz edelim.
01:05:52Ben bu duyarlılığı gösteren bütün vatandaşlarıma canı gönülden çok teşekkür ediyorum. İzmir'e ve biraz önce saymış olduğum illere tekraren geçmiş olsun diliyorum ve hayatını kaybeden genç kardeşim için tekrar rahmet ve başsağlığı diliyorum.
01:06:14Dün İzmir'de hava sıcaklığı bir hayli yüksekti, yangının çıkış nedeni doğal yollarla mı yoksa bir kasıt mı? Konuyla ilişkin bir sonuç var mı?
01:06:25Biliyorsunuz biz bu basın toplantılarımızda tespit edilmiş olanları söylüyoruz, eğer herhangi bir bilgi vermemişsek bundan şu an anlam çıkarabiliriz, halen kolluk güçlerimiz bunlarla ilgili gerekli tahkikatı yapıyor ama benim şu anda size söyleyebileceğim bir sebep yok.
01:06:46Ben teşekkür ederim, iyi günler diliyorum, geçmiş olsun.
01:06:56Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı aslında önemli açıklamalarda bulundu, orman yangınlarıyla ilişkili olarak herkesi de uyardı. Şimdi bu konunun takipçisi olacağız, devam edelim.
01:07:10Bir son dakika gelişmesi olarak aslında vermiştik Gençliğimiz Mülten'de. Hatırlarsınız İsrail'in başkenti Tel Aviv'in merkezinde ABD Büyükelçiliği yakınlarında İHA saldırısı düzenlendi.
01:07:22Meydana gelen patlamada bir kişi hayatını kaybetti, dört kişi yaralandı.
01:07:27İsrail Acil Yardım Servisi Kızıldavut Yıldızından yapılan açıklamaya göre 50 yaşlarında bir adam isabet eden şarapnel nedeniyle hayatını kaybetti.
01:07:36Sağlık ekipleri ikisi evinde, ikisi de sokakta şarapnel ve patlamanın etkisiyle yaralanan dört kişiye müdahale etti.
01:07:43Saldırı ile ilgili soruşturma açıldı ve güvenlik birimlerinin bölgede çalıştığı belirtildi.
01:07:50Devletlerinin İsrail'in hava sahasını korumak için devriyelerini sıkılaştırdığı ve ordunun vatandaşlara yaptığı güvenlik uyarısında herhangi bir değişiklik olmadığı belirtildi.
01:08:00Yemen'deki İran destekli husullerin askeri yasalcısı Tel Aviv'e saldırı düzenlediğini doğrularken ancak ayrıntıları daha sonra açıklayacaklarını belirtti.
01:08:18Şimdi dış politikayla devam edeceğiz.
01:08:21TEPAV Dış Politika Program Direktörü ve Eski Diplomat Gülruh Gezer konuğumuz Sayın Gezer günaydın hoş geldiniz.
01:08:28Günaydın Gökse Hanım'a iyi ayınlar diliyorum.
01:08:30Çok teşekkürler.
01:08:32Gülruh Hocam şimdi bu İsrail'in kalbine yapılan İHAL'ı saldırı üzerinden konuşalım.
01:08:39Elimize ulaşan son bilgiler aslında bu şekilde.
01:08:42İHAL'ı bir saldırı gerçekleşti bir kişi hayatını kaybetti.
01:08:47Ne dersiniz nasıl bir açıklama yapabilirsiniz bu olayla ilgili?
01:08:52Gökse Hanım esasında vahim bir durum.
01:08:55Şu açıdan vahim bir durum.
01:08:57Çünkü hava savunma sistemlerinin İsrail'in aslında gerektiği şekilde savaş halinde olmasına rağmen çalışmadığını gösteriyor.
01:09:05Şimdi tabi bu ilk saldırı değil.
01:09:07Biliyorsunuz Husiler aslında düzenli olarak İsrail'e hedef alan saldırılarda bulunuyorlar.
01:09:13Ve belirli hedefleri de aslında tutturuyorlar.
01:09:16Aynı şekilde Hizbullah da biliyorsunuz kuzeyden İsrail'e yönelik saldırılarda bulunuyor.
01:09:23Zaman zaman Irak'taki direniş cephesine ait unsurlar saldırılar düzenleniyor.
01:09:32Yani 7 Ekim'den bu yana en çok eleştirilen konu neydi?
01:09:36İşte o demir kubbe sistemi ve İsrail hava savunma sistemlerinin gerektiği şekilde devreye girmemesi ve İsrail'in güvenliğinin sağlanamamasıydı.
01:09:46Ama buna rağmen aradan geçen zaman zarfında yani bu açığın giderilmesi yerine aslında bu açığın sürdüğünü görüyoruz.
01:09:54Tabi bu olay neden akis buldu?
01:09:57Başkente düzenlendi, başkentin göbeğinde bir noktaya düzenlendi.
01:10:03İşte Amerikan Sefaretinin ki o Amerikan Sefaretinin bulunduğu yer diğer sefaretlerin de olduğu bir bölge.
01:10:08Yani Tel Aviv'in merkezi yani artık sefaret değil onlar başkonsolosluk yaptılar onu tabi sefaretlerine taşıdılar Trump döneminde ama
01:10:17yani yabancı temsilciliklerin diyelim daha doğru olsun yabancı temsilciliklerin de büyük ölçüde bulunduğu bir alan şehrin merkezi.
01:10:25Buraya kadar tabi ki bu drone'un gelmiş olması ne hava savunma sisteminin aktive edilmesi ne işte sirenlerin çalması
01:10:35bu tabi ki çok ciddi bir güvenlik zaafının sürmekte olduğunu ortaya koydu.
01:10:41Şu tabi önemli Gökçe Hanım hatırlatalım izleyicilerimize.
01:10:45Bu hafta biliyorsunuz Knesset'te yani İsrail parlamentosunda bir yandan Filistin devletinin tanınmaması yönünde bir karar alınırken
01:10:53bir yandan da yedi ekim saldırılarına yönelik bir soruşturma komisyonunun kurulması için bir karar alınamadı.
01:11:00Ama hükümet buna engel oldu.
01:11:03Çünkü biliyorlar ki bir soruşturma komisyonu kurulursa ve bu konu savaş halindeyken de özellikle tabi ki ele alınırsa çok ciddi açıklar ortaya çıkacak.
01:11:13Yani şimdi siz komisyonu kurmadınız görüyorsunuz iki gün sonra Tel Aviv'e böyle bir saldırı düzenlendi.
01:11:19Yani ayağın beyağın ortada aslında İsrail'in içinde bulunduğu durum.
01:11:22Bundan sonra da olabilir mi? Husi sözcüsü işte hem saldırıya üstlendiler hem de dediler ki elimizde yani belirli bölgelerinde hani kritik bölgelerinde koordinatları var.
01:11:34Dolayısıyla bundan sonra bir takım saldırılar olur mu? Olabilir.
01:11:39Bir yandan Netanyahu'ya çağrılar var.
01:11:42Biliyorsunuz bu hafta sonu Amerika'ya gidiyordu kongreye hitap etmek için.
01:11:45Hatta heyetinin ön heyet gitti bile çeşitli temaslarda bulunmak ve ön hazırlıkları yapmak için.
01:11:53Şimdi tabi çok büyük bir baskı var.
01:11:55Böyle bir şey olurken sen kalkıp da ne diye Amerika'ya gidiyorsun diye bakalım gidecek mi Netanyahu bunları göreceğiz.
01:12:03Ama tabi ki İsrail ordusunun, İsrail hava savunma sistemlerinin içinde bulunduğu durumu bir kez daha göstermek açısından tabi ki çarpıcı bir gelişme.
01:12:12Şimdi peki bu saldırıların devamı gelir mi? Bundan sonra Tel Aviv'de Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği'nin hemen yakınında gerçekleşmesi de ilginç bir durum aslında.
01:12:25Amerika'daki gerginlik de malum Trump'a yönelik uygulanan o suikast girişimi Trump'ın yapmış olduğu açıklamalar.
01:12:34Bundan sonra Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'in başı dertte diyebilir miyiz?
01:12:40Şimdi tabi gündem o kadar yoğundu ki biz de mesela sizinle de uzun zamandır aslında bu Gazze Savaşı'nı konuşamadık.
01:12:47Ama bir yandan da İsrail tam şiddetiyle, tüm şiddetiyle düzeltiyorum.
01:12:53Gazze'ye yönelik saldırılarını sürdürüyor ve kayıplar giderek artıyor.
01:12:57Şimdi Husiler ne demişlerdi biz saldırılarımızı ne zaman durdururuz?
01:13:02Bu savaş durduğunda, İsrail bu vahşeti durdurduğunda aynı şekilde Hezbollah'tan da benzer açıklamalar geliyordu.
01:13:08Ama bırakın şiddetin durması.
01:13:11Aksine Netanyahu son dönemde daha da arttırdı şiddetin dozunu.
01:13:17İsrail ordusu artık hani eskiden de zaten hiç dikkat etmiyordu sivil sivil olmayan ayrımla.
01:13:24Fakat bu sefer sivil kayıplar giderek arttı.
01:13:28Böyle bir ortamda da tabi ki vekil güçlerin yani Hamas'ın yanında olan unsurların kayıtsız kalması mümkün değil.
01:13:34Sizin de bahsettiğiniz üzere bir yandan tabi ki Amerikada seçimler var.
01:13:39Dün akşam biliyorsunuz Cumhuriyetçi Ulusal Kongre'nin dördüncü ve son günüydü.
01:13:44Trump konuştu mesela ben o konuşmayı baştan sona dinledim.
01:13:48Yani doğru düzgün listelere falan değilmiydi?
01:13:52Hep İsrail'e saldırıldı dedi.
01:13:54Yani bir yandan İsrail'e saldırıldı dedi bir yandan Ukrayna'da işte binalar yerle bir edildi.
01:14:00Koskocaman bina kompleksleri çökertildi dedi.
01:14:04Gazetede olanlar ne?
01:14:06Ben şimdi buna şaşkınlıkla bakıyorsam şaşkınlıkla bunu dinliyorsam herhalde Filistinliler çok çok daha bu konuda rahatsızlık duyuyordur yapılan bu açıklamalardan ya da İran ya da vekil güçler.
01:14:19Dolayısıyla ben önümüzdeki dönemde bırakın şiddetin azalması gerilimin daha da tırmanmasını bekliyorum.
01:14:26Yani dün yine konuşmasında Trump dedi ki işte ben bir telefonla gerektiğinde savaşları durdurabilirim dedi.
01:14:32Yani böyle bir yaklaşım söz konusu olamaz, başarılı da olamaz.
01:14:39Trump'ta bir değişiklik bekliyorduk sizinle de konuşmuştuk hafta başında Perşembe günü konuşacak.
01:14:45Acaba bir üslubunda değişiklik olur mu suikast girişimi sorusunu?
01:14:49Hayır son derece meydan okuyan üslubunda en ufak değişiklik olmayan yine öngörülebilirliği son derece düşük olacağı görülen bir lider var karşımızda.
01:15:00Dolayısıyla Trump seçilirse ki seçilmesinin giderek arttığını değerlendiriyorum.
01:15:06Biden büyük ihtimalle bu hafta sonu artık yarıştan çekilecek çünkü etrafındaki çember daraldı.
01:15:12Yani bizi iyi günler değil, temennim yanılmamdır tabiatıyla, Gazze bağlamında ve Orta Doğu'daki istikrar bağlamında çok daha kötü günler bekliyor olabilir.
01:15:22Peki şimdi bundan sonra tabii ne olacak sorusu gündemde ama Trump öyle bir cümle kurdu ki aslında tüm bu bölgeleri de ilgilendiren cümle.
01:15:32Biden savaş çıkardı Rusya-Ukrayna savaşı olmazdı Biden olmasaydı benim de bir telefonuma bakar dedi bunların hepsini birleştirerek kısaca özetleyecek olursak.
01:15:42Gerçekten bir ABD başkanının telefonuna mı bağlı bölgedeki sükuneti sağlamak?
01:15:47Şimdi bakın artık Ukrayna-Rusya savaşı öyle bir karmaşık hale geldi ki Gazze-İsrail meselesi yani Filistin-İsrail meselesi öyle karmaşık bir noktada ki bir telefonla bu işin bitirilmesi safhasını biz çoktan geçtik.
01:16:05Yani bakın savaşı bitirebilirsiniz ama önemli olan barışın kalıcı olmasıdır.
01:16:11Tarafları zorlarsınız. Farazi konuşuyorum yani Ukrayna ve Gazze için bunu söyleyemem.
01:16:17Ama ABD başkanı açar telefonu der ki yeter artık bırakın bitsin artık bu savaş.
01:16:22Müzakere sürecine girilir ama önemli olan sürdürülebilir olmasıdır.
01:16:26Bir daha benzer bir olayın yaşanmamasıdır.
01:16:29Şimdi İsrail-Filistin olayında bakıyoruz bırakın 1948 çok çok öncesine dayanan bir süreç var ortada.
01:16:34Bugüne kadar o bölgede barış bir türlü tesis edilemediyse bu iki devletle bir çözüm inşa edilemediği için oldu.
01:16:46Trump bunu savunuyor mu? Trump bunu savunmuyor.
01:16:49O zaman nasıl bir barış gelecek Orta Doğu'ya?
01:16:52Yani Gazze ve Batı şehri için ne öngörüyor kendisi? Bakın bunları bilmiyoruz.
01:16:57Zaten dünkü konuşması hep müphemdi.
01:16:59Göksu hanım mesela enflasyonu yok edeceğim dedi.
01:17:02Nasıl yok edeceksin? Açıkla ekonomik programını.
01:17:06Şunu şöyle yapacağım, bunu böyle yapacağım.
01:17:09Yani böyle son derece cesurca ifadeler ama nasıl yapacağına dair en ufak ipuçlarını vermedi.
01:17:15Ukrayna meselesi. Barışı nasıl tesis edeceksin?
01:17:20Ukrayna'yı bölerek mi? Toprak bütünlüğünü helal getirerek mi?
01:17:23Yani çözümsüzlüğü aslında Avrupa kıtasına yayarak mı?
01:17:29Yani bunlar çok iddialı söylemler.
01:17:33Trump'ın söylemleri ben gerçekçi olduğunu da düşünmüyorum.
01:17:37Tamamen kendi tabanına hitap ediyor.
01:17:40Ortalama Amerikalı şunu da vurgulamakta fayda var.
01:17:43Bakın bizler hepimiz bugün sokağa çıksın sizin arkadaşlarınızdan birisi dünyada ne oluyor diye sorsun.
01:17:48Bizim insanımız bilir Göksu hanım.
01:17:49Bizim bulunduğumuz coğrafya itibariyle bizim dış politikada dünyada neler olduğunu hiç değilse çevremizde bilmeme gibi bir lüksümüz yok.
01:17:58Ortalama Amerikalı bilmez.
01:18:00Ukrayna'da savaşı bitireceğim dersiniz alkışlarlar sizi.
01:18:03Yani Amerika'daki durum...
01:18:05Popülist bir açıklama olarak değerlendiriyorsunuz o zaman hocam öyle mi?
01:18:09Tabii ki. Yani dünkü konuşması tamamen popülist bir söyleme dayanıyordu.
01:18:15Çünkü Sumut hiçbir şey söylemedi.
01:18:18Dedi ki mesela düzensiz göçmenler çok kapsamlı bir program açıklayacağız.
01:18:22Ondan sonra hepsini sınır dışı edeceğiz.
01:18:25Nasıl yapacaksın bunu?
01:18:27Yani anlat nasıl yapacağını anlat.
01:18:29Bilelim.
01:18:31Yani hukuk var. Uluslararası hukuk var.
01:18:33Bu aileler bölünmüş vaziyette.
01:18:35Çocuk var.
01:18:37Baba Amerika'da çocuklar sınırda veya çocuklar içeride aile dışarıda.
01:18:41Yani o kadar karışık meseleleri o kadar basite indirgeyerek anlattı ve o kadar iddialı şeyler söyledi ki.
01:18:49Ama altını doldurmadı.
01:18:51Hiçbir konuda altını doldurmadı.
01:18:54Aynı şey mesela sağlık meselesi.
01:18:56Amerika'da çok ciddi problemler vardır sağlık sisteminde.
01:18:59Bir türlü çözülemeyen artık yani.
01:19:01Sağlık sistemini düzelteceğim.
01:19:03Nasıl düzelteceksin?
01:19:04Bugüne kadar düzelememiş bir türlü bir sistemi neler yaparak düzelteceksin?
01:19:12Yani hem iç politikada hem de dış politikada özellikle somut hiçbir şey ortaya koyamadım.
01:19:18Barışı getireceğim.
01:19:20Müthiş, harika, temennimiz getirmesi ama doğru koşullarda ve sürdürülebilir olması.
01:19:25Yani ben Trump'ın seçilmesi halinde bölgemizde çok daha farklı gelişmelere yine temennimi yanılmamdır.
01:19:32Hazır olmamız gerektiğini düşünüyorum.
01:19:35Tabii ki devlet büyüklerimiz, ilgili kurumlarımız bunun hepsinin ihtimal ettiği planlarını yapıyordur.
01:19:41Peki, şimdi hocam Türkiye'ye yansımalarını elbette konuşuyoruz.
01:19:47Eğer Trump seçilirse, Trump'ın geçtiğimiz günlerde başkan adayını açıklaması aslında çok çarpıcıydı.
01:19:54İşte bu tam da İsrail'e bağlantılı olarak, İsrail yanlısı olduğunu biliyoruz.
01:19:58Fakat çok da derin bir siyasi geçmişi olmayan isimden söz ediyoruz.
01:20:03İsrail yalnızı demek, şimdi başkan yardımcısının Trump'ın açıkladığı Türkiye'yle ilgili hiçbir söylediği ifade yok.
01:20:12Fakat İsrail yalnızı demek Orta Doğu politikasında ne düşüncede ilerlediğini de bize gösterir mi?
01:20:18Mesela nasıl yansıyacak bize bu gerginlik?
01:20:22Şimdi bizim, tabii hükümetimizin çok net bir tutumu oldu biliyorsunuz savaşın başından bu yana.
01:20:30Bunun öncesinde de Filistin davasına yönelik olarak aslında partiler üstü devletimizin bir politikası vardı.
01:20:38Yani Filistin davasının savunulması yönünde.
01:20:41Yani Arap ülkeleri Filistin davasını unutmuşken Göksu Hanım, Türkiye'ye yine savunuculuğunu yapıyordu.
01:20:46Şimdi tabii bu 7 Ekim sonrası Türkiye'nin sergilediği tutum Amerika'nın tutumuyla 180 derece terse düşmüş oldu.
01:20:57Ama bir yandan tabii Amerika şunun farkında, bizim yine çözümün olacağı bir noktada Türkiye'ye ihtiyacımız olacak.
01:21:05Ama Biden yönetimi bunun farkında.
01:21:07Ki o noktaya daha gelemedik, bu konuda iş birliği de yapamadık.
01:21:10Ama Trump tabii ki biliyorsunuz o İbrahim Antlaşmaları onun döneminde imzalandı.
01:21:16Büyükelçilik Tel Aviv'den Kudüs'e taşındı.
01:21:19Şimdi onun damadı çok ilgiliydi bu konularda.
01:21:23Bu dönemde ne kızı Ivanka'nın ne de damadının siyasette olmayacağını anlıyoruz.
01:21:29Benir Löç'te tepki koyduklarını da ben değerlendiriyorum her ne kadar bunu söylemeselerdi.
01:21:33Çünkü dün akşamki kongreye kadar ne damadı ne kızı hiç yoktu yanında.
01:21:37Önceki seçim turlarında ve başkanlık döneminde hep yanındaydı danışmanları olarak.
01:21:44Ve damadı biliyorsunuz Yahudi.
01:21:47Dolayısıyla çok bariz bir şekilde İsrail yalnızı bir tutum sergilenmişti.
01:21:53Şimdi bu J.D. Vance isimli başkan yardımcısı genç ve aslında yakın geçmişte Trump'ı eleştirirken
01:22:04şu anda Trump'dan çok kralcı vaziyetinde.
01:22:08Ben Trump'ın bu kadar genç bir başkan yardımcısını seçmesinin bir sebebi de
01:22:12kendisine itiraz etmeyecek, bütün söylediklerini yerine getirecek bir başkan yardımcısı olacağını değerlendiriyorum.
01:22:21O zaman burada Trump'ın ideolojisinin bir önemi var değil mi?
01:22:24Başkan yardımcısının çok da etkisini göremeyeceğiz.
01:22:27Trump da İsrail'i sıkı destekleyen bir isim.
01:22:30Tabii, tabii.
01:22:32Şimdi mesela son dört yıla düşünün Kamala Harris.
01:22:37Dış politikada çok bir sözü geçti mi?
01:22:39Çok gördük mü onu mesela uluslararası platformlarda?
01:22:42Biden'ın gücünün yetmediği, fiziksel olarak gücünün yetmediği dönemlerde işte bir takım toplantıları onun yerine katıldı.
01:22:50Ama onun haricinde dış politikada başkan yardımcısı genelde çok görünür olmuyor.
01:22:55Ona özel bir dosya verilmediyse.
01:22:57Yani C.D. Wells de çok görünür olmayacaktır eğer özel bir dosya verilmezse.
01:23:03Mesela İsrail-Filistin meselesi gibi.
01:23:05Ama Trump'ın çizgisinin dışında çıkacak bir insan değil.
01:23:09O yüzden özellikle seçildiğini düşünüyorum.
01:23:11Yani koyu bir magacı.
01:23:13Ama bakın dünkü dediğim gibi konuşmada yani İsrail'in saldırısına Hamas'ın İsrail'e yönelik düzenlediği saldırıya değinip
01:23:21Filistin'in on binlerce insanın hayatını kaybetmesine değinmemesi burada zaten çok net bir şekilde tutumunu ortaya koyuyor.
01:23:30Geçtiğimizi hatırlayalım.
01:23:32Röportajlarda ona sordular.
01:23:34Filistin devletinin kurulması, Filistin'in bağımsızlığı hakkında ne düşünüyorsunuz?
01:23:38Hatta münazara da biliyorsunuz bu gündeme geldi.
01:23:41Ama bir düşünmem lazım dedi.
01:23:43Evet. Çok teşekkür ediyoruz hocam.
01:23:46Çok teşekkür ediyoruz hocam.
01:23:48Şimdi sıcak bir gelişmeyle devam edeceğiz.
01:23:52Önemli bir gelişme aslında şu sıralarda Türkiye'deki ve dünyadaki bir sürü büyük şirket bilgisayar ve elektronik sistemlerinin çalışmadığı televizyon kanalları yayınlarının durduğu açıklanıyor.
01:24:05Hatta banka, ATM'lerin bile çalışmadığı iddia ediliyor.
01:24:09Küresel bir siber saldırımı söz konusu.
01:24:12Neyin içindeyiz?
01:24:13Neyin içindeyiz?
01:24:15Uzman konuğumuza soracağız.
01:24:17Bilişim uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık.
01:24:19Hocam günaydın, hoş geldiniz diyelim ama inanın ben de yayındaydım.
01:24:24Başka bir başlığa bakarken bir anda kendimi siber saldırıyla karşı karşıya buldum.
01:24:29Nedir, ne yaşanıyor?
01:24:31Bize bir özetleyebilir misiniz?
01:24:33Ben de tam olarak anlamaya çalışayım.
01:24:35Gökhan Hanım zaten bu son dakika gelişmesi özellikle dünya genelinde ciddi bir siber saldırı riskiyle karşı karşıyayız.
01:24:40Özellikle bu hizmet reddi saldırısından tutun, belki kişisel veri güvenliği açısından da ciddi problemleri beraberinde getirebilecek potansiyele sahip.
01:24:49Belki de şu ana kadar dünyanın görmüş olduğu en büyük siber saldırıdan bahsediyoruz.
01:24:54Çünkü şu an sadece Türkiye değil ki, Türkiye Türk Hava Yollarından da bir açıklama yapıldı az önce.
01:25:00Bu noktada Yahya Üstün basın müşaviri şöyle bir açıklama yaptı.
01:25:03Geçici süreçte dediğim gibi bilgi servislerinde yaşanan problemler, bilgi sistemlerinde yaşanan sorunlar nedeniyle biletleme ve rezervasyon işlemlerinde problemler sorunlar yaşandığını açıkladı.
01:25:16Bununla birlikte yine bugün ilk açıklama belki de bu siber saldırıyla ilgili ilk açıklama Avustralya'dan geldi.
01:25:22Avustralya'da da çok ciddi manada bankacılık işlemlerinin yapılamadığı, özellikle hava yolu işletmelerinin çalışamadığı, biletleme işlemlerinin gerçekleştirilemediği noktasında ciddi açıklamalar gerçekleştirildi.
01:25:35Aynı zamanda dünyanın en büyük belki de teknoloji şirketinde de yaşanan bir hizmet kesintisi saldırısı söz konusu.
01:25:41Bunun da özellikle altını çizmemiz gerekir.
01:25:43Avustralya Ulusal Sibel Güvenlik Koordinatörlüğü'nden bir açıklama yapıldı.
01:25:46İşte bu noktada Avustralya genelindeki birçok şirketin ve birçok işletmenin büyük çaplı teknik bir sorun yaşadığı altı çizildi, bu bilgi verildi.
01:25:56Fakat Türkiye'de de olması, aynı zamanda İngiltere'de, İngiltere'nin belki de en büyük yayın kuruluşlarından bir tanesinde yayın gerçekleştirilememesi, yayının sürekli çıktıktan sonra düşmesi,
01:26:06Amerika'daki en büyük işletmelerin, en büyük bankaların şu an hizmet verememesi, bunun lokal çaplı bir saldırı değil, dünya çapında, dünya genelinde var olan bir siber saldırı olabileceği riskini beraberinde getirmeye başladı.
01:26:19Özellikle Melbourne Havalimanı'nda kesintiler yaşandı ve bununla ilgili check-in işlemlerinin yapılamadığı söylendi.
01:26:25Dikkat ederseniz aynı durumun Türk Hava Yollarında da gerçekleştirildiğini görüyoruz.
01:26:29Yani dolayısıyla bunu lokal bir saldırı, lokal çaplı bir saldırı olarak düşünmememiz gerekiyor.
01:26:33Dünya çapında, dünya genelinde var olan bir saldırıdan bahsediyoruz.
01:26:38Hatta bu saldırı eğer uzarsa, devam ederse belki veri gizliliği, bilgi güvenliği açısından da ciddi tehditleri beraberinde getirebilir.
01:26:45Az önce de ifade ettiğim gibi çok siber saldırıları olurdu fakat bunlar lokal çaplı kalırdı.
01:26:51Hocam bekliyor muydunuz böyle bir saldırı bugüne kadar?
01:26:55Aslına bakarsanız sosyal medya genelinde yapılan açıklamalardan hep şunu görüyorduk.
01:26:59Son dönemlerde özellikle pandemiden sonra hayatımızın merkezi sonuçta dijital teknolojiler oldu.
01:27:05Ama bunları yaparken biz güvenliğimizi üzülerek söylemek gerekir.
01:27:09Biz derken tüm dünya geneli için diyorum gerekli tedbirleri alamıyorduk.
01:27:13Hem işletmeler açısından hem bireyler açısından.
01:27:16Hatırlarsanız Göksu Hanım geçtiğimiz hafta da bir olay yaşanmıştı.
01:27:20Bu 10 milyar şifre veri sızıntısı ortaya çıkmıştı.
01:27:23Şimdi Göksu Hanım bakın bunların hepsi birbiriyle ilintilidir, birbiriyle iç içedir.
01:27:28Yani şöyle söylememiz lazım.
01:27:30Bu sadece bir puzzle olarak düşünürseniz, bir yapboz düşünürseniz bunlar neyse parça parça.
01:27:35Domino taşı etkisi dediğimiz bir kavram vardır.
01:27:38Bu veri sızıntılarının ortaya çıkması zaten güvenlik açıklarını beraberinde getiriyordu.
01:27:42Şimdi bunun işte dediğim gibi bir firmanın hizmet kesintilerinin dünya çapında yaşanması
01:27:49ve o firmanın güvenlik açığından kaynaklı bir şekilde bu saldırının olabileceği yönünde açıklamalar yapılıyor.
01:27:55Kim yapmış olabilir hocam?
01:27:57Peki kimin elinde olabilir bu sistem?
01:28:00Efendim şöyle söyleyelim.
01:28:02Bildiğiniz üzere bizim her zaman söylediğimiz kara hava deniz savaşlarının yanında siber savaşlar da söz konusuydu.
01:28:07Şimdi burada daha çok Amerikan şirketlerine ya da özellikle Amerikan firmalarına yönelik bir saldırıdan bahsediyoruz.
01:28:15Şimdi burada tabii ki kimseyi zan altında bırakmak, kimseyi bu noktada şöyledir böyledir demek istemiyoruz.
01:28:21Ama sonuçta dünyanın da yavaş yavaş tekrardan o 50'lerden sonraki 2. Dünya Savaşı'ndan sonraki çift kutba yöneldiğini düşünürseniz
01:28:31burada sanki Rusya kanadından bu tarz bir saldırının yapılabilme olasılığının ben çok ciddi manada yüksek olduğunu düşünüyorum.
01:28:39Çünkü zaten dünya genelinde de baktığımızda Rusya özellikle siber güvenlik açısından son derece gelişmiş bir ülkedir.
01:28:45Ve tabii ki geçmişte de Rusların RUNET projesi söz konusuydu.
01:28:48Fakat bu hayata geçirilemedi.
01:28:51Çünkü internet dediğiniz aslında kavram 1960'lı yıllardan sonra Amerikan askeri muhaberat amacıyla oluşturulmuş bir sistem.
01:28:58Yani Amerikan ordusunun iletişim ve bilgi iletişimini sağlayabilmek amacıyla geliştirdiği bir sistem oluyor.
01:29:05Şimdi dolayısıyla böyle bir saldırı söz konusuyken insan ister istemez akıllara,
01:29:10yani Amerika'da işletmelerin işlev görememesi, bankaların hizmet verememesi,
01:29:14İngiltere'de yayın kuruluşlarının bu konuda yayınlarının maviye düşmesi,
01:29:19akıllara ister istemez bu soruları beraberinde getiriyor.
01:29:21Avustralya'da işte size söylediğim gibi check-in işlemlerinin yapılanması,
01:29:25tüm dünya genelinde bunlar sadece saydığımız örnekler.
01:29:28Çünkü ben sosyal medyayı da bir yandan takip ediyorum, oralardan da sürekli geliyor.
01:29:32Yavaş yavaş işte hizmeti alamadığımız, internet kesintileri yaşandığı,
01:29:35dolayısıyla bu sadece lokal çaplı bir saldırı değil,
01:29:39dünya genelinde var olan bir saldırının olabilitesini ortaya koymuş oluyor.
01:29:43Bu durum ciddi bir problem.
01:29:45Bu uzarsa ve ben şimdi tabii ki burada kurumlardan da açıklama bekliyorum.
01:29:50Mutlaka BTK'da bu konuda, Ulaştırma Altyapı Bakanlığı'ndan da ben bu konuda mutlaka açıklam bekliyorum.
01:29:55Çünkü Türk Hava Yolları'ndan ilk açıklama geldi,
01:29:57dünya genelinde bu tarz sorunlar ortaya çıktığını, ifadesi sosyal medyada yankı bulmaya başladı.
01:30:02Mutlaka burada yetkililer de bu konuda açıklama yapacaklar.
01:30:06Hocam, şöyle bir tek tek gidelim.
01:30:11Dünyada hangi ülkelerde, hangi sisteme yönelik oldu bu gerçekleşti?
01:30:17Bizde şu anki sorun ne? Uçuşlar yapılamıyor, para çekiliyor.
01:30:21Bizde de bu sorun var değil mi?
01:30:23Evet, uçuşların yapılamaması, şimdi uçuş yapılamamasının yazılımsal bir sorun olduğu ifade edildi.
01:30:30Bu bir siber saldırı mı diyorsunuz hocam?
01:30:33Biri, hocam yavaş yavaş tane tane, biri bu sisteme, dünyadaki bu sisteme siber saldırı geçiriyor.
01:30:42Bir el, öyle değil mi?
01:30:44Yani şu an gördüğümüz o.
01:30:46Çünkü sadece Türk Hava Yolları'nın etkileseydi, diyebilirdik ki yazılımsal bir sorun var, teknik bir problem söz konusu.
01:30:53O zaman böyle bir sorun yaşandı diyebilirdik.
01:30:54Fakat şu an dediğimiz gibi Avustralya'dan da aynı şekilde açıklamalar geliyor.
01:30:59İngiltere'den de aynı şekilde açıklamalar geliyor.
01:31:01Amerika'dan da aynı şekilde açıklamalar geçiliyor.
01:31:04Uçuşların yapılamadığı, biletlerin satışının gerçekleştiremediği, şimdi bunları düşündüğünüzde Gökse Hanım hakkında ne geliyor?
01:31:10Microsoft'un bulut sisteminin de durduğu söyleniliyor hocam, doğru mu?
01:31:13Evet, aynen öyle.
01:31:15O zaman bütün yazışmalar şu an için duruyor, yani şirketler arası.
01:31:20Hatta o özel yazışmalara da ulaşılabilir değil mi?
01:31:22Kurumsal anlamda Microsoft'u.
01:31:25Bulut sistemleri nedir aslına bakarsanız?
01:31:28Bizim dosyalarımızın, bizim verilerimizin yedeklendiği bir sanal nedir?
01:31:34Sürücü gibi düşünün bunu.
01:31:36Bütün bilgilerimiz orada oluyor.
01:31:38Şimdi bakın, buraya erişilememesinin sebebi gerçekten hizmet reddi saldırısı mıdır?
01:31:42DDoS saldırısı mıdır?
01:31:44DDoS saldırısını değerli izleyicilerimize aktarmış olan hizmet reddi saldırısıdır.
01:31:47Bazen bankaların hizmet verememesi için çok ciddi trafik gönderilir.
01:31:53Yani mesela üç şeritli bir otobanı bir şerite indirirsiniz.
01:31:58Ve dolayısıyla ciddi bir trafik akışı ortaya çıkar.
01:32:01Bu durum ne sağlar?
01:32:03Banka işlemlerinize erişememeniz.
01:32:05Bazen mesela sınav sonuçları açıklanır.
01:32:07Örnek vereyim, ÖSYM'de sınav sonuçları açıklanır.
01:32:10Çok ciddi yüklenme olduğundan dolayı siteye erişim sağlayamazsınız.
01:32:14Neden sağlayamazsınız?
01:32:15Çünkü o sitenin de bir kapasitesi vardır.
01:32:18O sitenin de bir kaldıracağı yük vardır.
01:32:21Siz bu yükün fazlasını o siteye verdiğiniz an hizmet reddi saldırısı gibi işlev göremez hale gelir.
01:32:27Bazen siber korsanlar sitelerin hizmet verememesini sağlayabilmek için DDoS atağı, DDoS saldırısı düzenlerler.
01:32:34Aynı şekilde DDoS saldırısı da zombi bot trafiği ortaya koyarak bilgisayarları tabiri caizse cihazları, kullanıcıları o noktaya sevk eder.
01:32:47O noktaya sevk etmesini sağlar.
01:32:49Dolayısıyla o trafiği arttırır.
01:32:51Trafiğin arttırılmasıyla birlikte bankaların, işletmelerin, web sitelerinin hizmet verememesi sağlanır.
01:32:58Hocam bir netleştireyim.
01:33:00Türk Hava Yolları destek adresinden de yolcuların dikkatine çağrısıyla bir uyarı yapıldı.
01:33:07Arkadaşlarımız alt karşılığında da belirtiyorlar ama bir onu okuyalım bence.
01:33:11Çünkü hangi sisteme yönelik olduğunu, bunun uçuşları nasıl etkileyeceğini sadece uçuşlar özelinde gitmeyelim.
01:33:17Banka ATM'leri, internet bankacılığı bu anlamda çok önemli ve değerli.
01:33:23Bilgi sistemlerinde global çapta meydana gelen teknik aksaklık nedeniyle biletleme, check-in ve rezervasyon işlemlerinde sorunlar yaşanmaktadır.
01:33:35Ekiplerimizin sorunun en kısa sürede giderilmesi için çalışmaktadır.
01:33:40Güncel gelişmeler için X mecrasında TK, HELP destek hesabımızı takip ediyoruz.
01:33:48Şimdi Türk Hava Yolları X hesabını takip etmesini söylemiş yolcuların ama internette de bir sorun var değil mi?
01:33:54İlerleyen dakikalarda bu sistem, hatta biz buradan yayın yapıyoruz, bizim yayınımızda da bir sıkıntı olabileceği anlamına mı geliyor bu?
01:34:01Evet, kesinlikle. Ben mesela şu an baktığımda birçok vatandaşın özellikle kabulsuz ağlarda da sorun yaşadığını söylüyor.
01:34:10Şu an cep telefonlarından giriş tamam var hocam ama mesela izleyicilerimiz de bakıyordur.
01:34:18Sosyal medya diğer platformlara bakalım mesela diğer platformlarda. Yenileme yapılıyor mu mesela?
01:34:24Hayır olmuyor hocam. Sosyal medyada şu anda yenileme yapmıyor.
01:34:30İşte aynen öyle efendim. Ben de şimdi bir yandan da downdetector sitesine bakıyorum.
01:34:36Hani burada da bir sorun var mı? Downdetector özellikle kullanıcıların bu noktada küresel çaplı sorunları beraber.
01:34:42Şimdi ben isim söyleyemeyeceğim ama büyük bankalardan, büyük GSM operatörlerinin, az önce söylediğiniz Microsoft'un, Google'ın, Instagram'ın, bakın.
01:34:54Bununla birlikte TürkSat kablo hizmetlerinin bu noktada ciddi bildirimlerle karşı karşıya kaldığı, anlık mesaj açma uygulamalarının.
01:35:04WhatsApp'da şu an her şey çok normal hocam ama.
01:35:07WhatsApp'da herhangi bir bildirim yok.
01:35:09Şimdi WhatsApp'da her şey normal ama önümdeki bilgisayarda mesela internet gitti, internet bağlantısı gitti.
01:35:15Sizinle konuştuğum andan itibaren yenileme yapıyorum olmuyor.
01:35:19İnternet bankacılığı, bankacılık sistemini de çökertiyor değil mi hocam bu sistem?
01:35:24Tabii efendim zaten hepsi birbirine bağlı, zincirleme bir şekilde bildiğiniz üzere yaşanıyor bu tarz sorunlar.
01:35:30Şu an ben mesela kendi hücresel verim üzerinden bağlanıyorum.
01:35:34Yani kendi Wi-Fi ağlarımdan değil, yani kablosuz ağlardan değil.
01:35:39Ve birçok bankaya dair şu an downdetector, ki downdetector bir daha değerlisi gelen Türk izleyicilerine aktarmak istiyorum.
01:35:46Bu şu an downdetector isimli site aslında tüm dünya geninde var olan kesintileri vatandaşların, kullanıcıların bildirdiği bir sitedir.
01:35:56Şu an hatta baktığımızda birçok sosyal medya mecrasına yönelik, birçok bankaya yönelik, özel ve devlet bankalarına yönelik ciddi sorunların yaşandığı,
01:36:06yine omurga sağlayıcı dediğimiz, Türkiye'nin omurga sağlayıcısı dediğimiz, Türk Telekom'a yönelik de aynı şekilde bildirimler geldiğini görüyoruz efendim.
01:36:15Hocam şimdi bir dakika, bu hocam ekranda izleyicilerimiz görüyor, ilginç bir grafik dünyayı gösteren siber saldırının grafiğini gösteriyor. Bu gerçek mi hocam?
01:36:32Bu dünya genelinde gördüğünüz siber saldırı haritası, şu an sizin ekranınızda var olan, yine ünlü Rus şirketinin siber saldırı haritasını görüyorsunuz siz şu an burada.
01:36:45Dünya genelinde var olan saldırıları da buradan detaylı bir şekilde görebilirsiniz.
01:36:50Şu an bu saldırıyı gösteriyor mu hocam?
01:36:54Evet şu an bu dünya genelinde var olan bütün saldırıları gösteriyor. Yani daha doğrusu ilgili antivirüs yazılımının tespit ettiği bütün saldırıları gösteren bir siber saldırı haritasından bahsediyoruz.
01:37:07Ama şu an dediğim gibi, bakın ben bir daha kontrol ediyorum, Türk Hava Yolları'nda çok ciddi sorun yaşandığına dair bildirimler...
01:37:15Hocam şimdi WhatsApp gruplarını da takip ediyoruz. Bir arkadaşın Çin'den uçuşu var bugün için. Binemediğini, dün de rotör yaptığını ama bugün de aynen teknik harita sebebiyle uçuşlarında bir problem yaşadı. Muhtemelen bu bugün de devam eder mi hocam?
01:37:33Yani eğer devam ederse ciddi sorun. Çünkü bu işin sadece uçuşundan tutum vesaire yok. Ticari boyutu da var, ekonomik boyutu da söz konusu. Bütün alım satım işlemleri buradan yapılıyor. Aynı şekilde devletlerin iletişim sistemleri buradan yürüyor efendim. Medya buradan yürüyor işte dediğim gibi.
01:37:51Hocam artık hayatımız internet. Burada çok net bir şekilde grafiği görüyoruz. Tüm sistemin durduğunu düşünecek olursak aslında nefes alamayacağız gibi gözüküyor bir süre.
01:38:02Ama şunu merak ediyorum. Çok da korkuya sebebiyet vermeden. Şimdi internet bankacılığı kullanılamayacak dedik, uçuşlar iptal olabilir dedik oluyor. Şunu bir konuşalım ve netleştirelim.
01:38:14Siber saldırıya karşı şirketler kendilerini nasıl koruyorlar? Nasıl bir sistemin içinde? Şimdi büyük bankalardan söz edecek olursak insanların orada kendilerini nasıl güvence altında hissetmelerini sağlar?
01:38:29Şimdi efendim şöyle söyleyelim. Burada aslında bakarsanız çok ciddi bir noktaya değindiniz. Çünkü burada her bankanın biz her zaman söylediğimiz gibi mutlaka teknik müdahale ekibinin olması gerekir.
01:38:42Özellikle bankalar hayati öneme sahiptir. Bütün vatandaşlar için, bütün kullanıcılar için hayati öneme sahiptir.
01:38:47Çünkü bu noktada siber saldırıların kaynağının tespit edilmesini sağlamak, hızlı çözüm önerisi bulmak ve kriz yönetimini doğru şekilde çözmek için bu noktada siber güvenlik ekibinin olması gerekir.
01:38:59Ve bu noktada yine ağ sistemlerinin iyileştirilmeleri de son derece önemlidir. Çünkü burada ağ sistemleri özellikle bu etkilenen ağların ya da etkilenen sistemlerin tekrardan işler hale getirilmesi için teknik ekibinde bu noktada ciddi manada çalışması gerekir.
01:39:14Bizim için önemli olan şu an şu, bizim şu an verilerimizin güvende olup olmaması.
01:39:21Çünkü bu saldırının şu an vahameti belli olmadığı için yani hizmet reddi saldırısı gibi geçici süre işte belli bir işletim sistemine ya da belli bir siteye yönelik trafiğin aktarılmamasına yönelik bir siber saldırıyla mı karşı karşıyayız?
01:39:36Yoksa gerçekten bu işin yedekleme sistemlerinin işte zarar gördüğü bulut bilişim sistemleri, siz az önce söylediniz bulut bilişim sistemleri.
01:39:46Biz şimdi ne yapıyoruz? Verilerimizi yedekliyoruz. Verilerimizi yedeklememizin sebebi nedir?
01:39:50Güvenlik ve gizlilik açısından işte bankaların, işletmelerin, vatandaşların verisini güvenli bir şekilde tutması açısından kullanılıyor.
01:39:57Şimdi bu bulut sisteminin çalışmaması acaba gerçekten bir siber saldırının olması ve hizmet reddi saldırısının dolayı mı çalışmıyor?
01:40:07Yoksa verilere yönelik, verilerin ele geçilmesine yönelik mi bir siber saldırı düzenlenmiş oldu?
01:40:13Bence şu an bunu ciddi manada düşünmemiz lazım. Bir de artık şu saldırı internetin hayatımızın merkezi haline geldiği, bütün işlemleri buradan açık bir şekilde yaptığımızın ortak bir göstergesidir.
01:40:28Dünya genelinde var olan bir problem. Bakın nasıl şu an tüm dünyanın bütün konuları bırakıp, bütün soruları bırakıp işte Amerikan seçimine onu bunu bırakıp buraya odaklanmasına sebebiyet verdi Gökse Hanım.
01:40:42Çağımızın en kıymetli unsuru. Buyurun.
01:40:45Kuşkusuz. Şimdi dünyayı görüyoruz ve bir siber saldırı haritasını gösteriyoruz izleyicilerimize Can. Ama bu ne demek? Bize bir anlatır mısınız? Renklerin bir anlamı var mı?
01:40:57Mahi, yeşil, pembe, mor, karışık renkler ve noktalar var mı? Mesela bu noktalar neyi anlatıyor?
01:41:04Şimdi o siber saldırı haritasına baktığınızda ki şu an zaten çok ciddi manada yoğunluk var dikkat ederseniz Gökse Hanım. O renklerin hepsinin bir aslında açıklaması var.
01:41:14Yani dünya genelinde siber saldırı dediğinizde mesela malware mesela solucan saldırısı gönderebiliyorsunuz ya da mesela RAD dediğimiz Remote Access Trojan saldırısı vardır.
01:41:24Mesela bir cihaza Truvat'ı gönderiyorsunuz. O cihazda ne yazıldığı, neyi işte paylaştığı, hangi şifreleri girdiği mesela bunları görebilirsiniz.
01:41:33Ya da DDoS saldırıları vardır, hizmet reddi saldırıları vardır. O haritada gördüğünüz aslında hangi ülkeden hangi ülkeye ya da hangi noktadan hangi noktaya hangi saldırı türünün gerçekleştirildiğine dair.
01:41:46Bir dakika bunu anlayabiliyor muyuz hocam? Şimdi mesela bu işin uzmanları, bilişim sistemlerinin uzmanları sizler oturdunuz Türkiye'de mesela bir firmaya bir saldırı gerçekleşiyorsa bu hangi ülkeden ne zaman gerçekleşti ya da hangi numarayla hangi sistemle bunun hepsini görebiliyor mu bilgisayardan yapıldığını?
01:42:10Güvenlik yazılımları söz konusudur. Şu gördüğünüz harita aslına bakarsanız dünyanın en büyük siber güvenlik şirketinin antivirüs yazılımının tespit ettiği tehditleri ortaya koyan bir harita.
01:42:24Bununla ilgili 15-20 tane daha harita var. Yani bu siber saldırı haritası. Şu an gördüğünüz sadece Rus bir siber güvenlik firmasının antivirüs yazılımının tespit ettiği tehditlerdir Göksu Hanım.
01:42:38Dolayısıyla bunu tüm dünya geneline yayıp işte bu harita tüm dünyayı kapsıyor demek doğru değil. O yazılımın, antivirüs yazılımının tespit ettiği tehditleri ortaya koyan bir haritadan bahsediyoruz şu an biz.
01:42:52Ama bununla birlikte farklı antivirüs yazılımları, farklı siber güvenlik şirketlerinin var olduğu, bulduğu tespitler de söz konusudur. Onları da farklı haritalar üzerinden analiz edebilirsiniz.
01:43:04Şu an gördüğünüz bakın, şu an zaten akışa bakıyor musunuz? Görüyor musunuz? Şu an çok ciddi, çok efendim bakın. Şu ana kadar bizler de sizlerle çok...
01:43:13Hiç böyle bir akış gördünüz mü hocam?
01:43:15Valla ben, bırakın bu akışı. Bu kadar şirketin, bu kadar firmanın down detector sitesinde ki en büyük sorunların yaşandığı ve sorunların tespitini buraya vatandaşların aktardığı en büyük sorunun yaşandığı böyle bir olay ben hayatımda görmedim.
01:43:33Çünkü şu an siteye de baktığımda sadece bir site değil...
01:43:36Hocam çok şükür bunu da yaşamadık demezsiniz. Savaşlar falan.
01:43:39Aynen öyle.
01:43:40Siber saldırı da başladı mı başlayacak mı derken şimdi artık bütün sistem durdu hocam.
01:43:46Evet aynen öyle.
01:43:48Buna da tanıklık ettim dünyaca valla güzel.
01:43:52Şöyle veri güvenliğimizde sorun yoksa birbirimizi ayıracak zamanımız söz konusu olabilir ama insanların banka hesapları tehlikeye girerse, insanların şifre güvenliği tehlikeye girerse...
01:44:05Bunları da ele geçirmek kolay mı hocam bu kadar?
01:44:09Şimdi efendim şöyle söyleyelim elbette ki bu güvenlik sistemlerinde yedekleme dediğimiz işte backuplar dediğimiz sistemlerde backup dediğimiz yedeği alınır.
01:44:20Dolayısıyla efendim bir şekilde sistemde bir manipülasyon sağlanırsa bir siber saldırı riski söz konusu olursa bunlar güvence altına alınabilir.
01:44:29Bunda bir sorun söz konusu değil.
01:44:31Hocam Allah'tan benim sadece borcum var.
01:44:34İyi Göksü hanım yani o konuda iyi ama...
01:44:36Şifre yerine geçerse borcumu ödesin lütfen.
01:44:42Şimdi Göksü hanım müsaadenizle özel olarak Ali Murat Kırık Göksü Öngören Özgür özelinde değerlendirmek lazım.
01:44:48Devletlere ilgilendiren bir meseleyle de karşı karşıya kaldığımızın altını çizmemiz gerekir.
01:44:54Çünkü devletlerin de bu konuda dedim ya bizim her zaman altını çizdiğimiz siber vatan dediğimiz bir kavram vardır.
01:45:00Yani siz sınırlarınızı korurken aynı zamanda siber dünyada da sınırlarınızı artık korumak zorundasınız.
01:45:06Hocam bu siberliği güvenlik sorunu değil mi?
01:45:08Bunu zaman zaman aslında dile çok geçiriyoruz biz yayınlarımızda da.
01:45:13Konuşmadık mı? Bunları söylemedik mi? Bunları ifade etmedik mi?
01:45:17CLN Türk'te hiç yapmıyorsak haftada bir bu konuları konuşmuyor muyuz?
01:45:21Veri güvenliği, bilgi güvenliği ya da bu illegal suçlarla mücadelenin nasıl edilebileceği,
01:45:27ilgili şirketlerin işte sosyal medya şirketlerinin ya da gelecekte belki de en büyük tehdit olacak yapay zeka şirketlerinin
01:45:34Türkiye'de bu noktada işte dediğim gibi konumlandırılışı ve bunlarla ilgili yasaların mutlak suretle yapılması gerektiği hepsini söylüyorduk.
01:45:42Hatta belki de şu an biliyorsunuz mesela bir veri hilali ya da veri sızıntısı olduğunda Türkiye'den ne yapılır efendim?
01:45:49Kvkk'ya kişisel verileri koruma kurumuna bilgilendirme yapılır.
01:45:53Muhtemelen ben şu an kişisel verileri koruma kurumuna da bazı havalimanı şirketlerinin de şu an son dakika gelişmelerine bakıyorum.
01:46:00Onların da bilgi geçtiği yönünde yani bir bu siber saldırının aynı zamanda bir veri sızıntısı ya da veri hilali yapabilmesi kuvvetle muhtemel ki
01:46:11ilgili şirketler bunlarla ilgili Kvkk'ya bilgi veriyorlar efendim.
01:46:16Bildirim sağlıyorlar. Bu da ciddi bir tehlike olarak karşımıza çıkıyor.
01:46:20Tekrardan ben çünkü bakıyorum Down Detector sitesine.
01:46:24Şu an evet gerçekten bir daha söylüyorum Down Detector sitesi dünya genelinde var olan kesintileri vatandaşların, kullanıcıların bildirdiği bir sitedir.
01:46:32Dünya genelinde işte Instagram çöktüğünde ya da farklı bir sosyal medya mecrası çöktüğünde bizler de bunu oradan anlayabiliyoruz.
01:46:39Çok ciddi bir bildirim söz konusu olursa evet diyoruz.
01:46:42Mesela dünyada çok önemli bir Türkiye'de çok önemli bir bankanın da şu an hizmet veremediğini görüyoruz.
01:46:49En büyük alışveriş platformu diye ifade ettiğimiz sitede şu an sorun yaşandığı gözüküyor.
01:46:56Mesela yavaş yavaş X'de de yani eski ismiyle Twitter'da da şu an sorun yaşandığı.
01:47:01Yine Türkiye'nin önemli bankalarının bir tanesinden bildirim yapıldığı ve işlem yapamadığı.
01:47:06Yani dolayısıyla Göksu Hanım bu umarım iki üç saat içerisinde çözülebilecek bir sorundur.
01:47:11Aksi takdirde bunun uzaması demek hem ekonomik olarak ciddi sorunu beraberinde getirecektir.
01:47:16Hem de güvenlik açısından ciddi tehditleri beraberinde getirecektir.
01:47:20O yüzden bunun da hani altını çizmemiz lazım.
01:47:22Anlık mesajlaşma uygulamalarında da siz az önce söylediniz ki onlarda pek sorun yaşanmıyor.
01:47:27Ama şu an özellikle WhatsApp içinde şu an bildirimlerin arttığına dair ciddi sorunlar var.
01:47:33Dünya genelinde...
01:47:34Nasıl bildirimlerin arttığını dayı?
01:47:36Bilişim uzmanı Emre Özcan da konuğumuz.
01:47:38Hoş geldiniz.
01:47:39Hocam Ali Hocam bir ne demek arttığına ne demek istediniz tam anlayamadım.
01:47:45Şöyle bildirim geliyor.
01:47:47Yani şu an ben bu hizmeti alamıyorum.
01:47:49Anlık mesajlaşma uygulamalarından WhatsApp, Telegram gibi anlık mesajlaşma uygulamalarında da şu an
01:47:55Down Detector dediğimiz siteye bildirimler söz konusu.
01:47:58Yani kullanıcıların dünyanın farklı noktalarındaki kullanıcıların bu mecralara erişemediği, erişimde sorun yaşandığına dair siteye bildirim sağlıyorlar.
01:48:07Ve bu sayede biz de dünya genelinde hangi sitelerde sorun var?
01:48:10Hangi sosyal ağlarda sorun var?
01:48:12Bunları açık bir şekilde görebiliyoruz.
01:48:14Devlet bankalarında birkaç tane yine sorun yaşandı.
01:48:17Hocam sizin kafanıza neden ışık çıkıyor?
01:48:19Böyle arkanızda böyle bir ışık süzmesi var.
01:48:24Bende mi efendim?
01:48:26Evet hocam.
01:48:27Allah Allah bilmiyorum sinirden stresten olabilir.
01:48:30İnanıyorum Alev Alev.
01:48:33Peki Emre hocamı dinleyelim.
01:48:35Size döneceğiz.
01:48:37Hoş geldiniz günaydın.
01:48:39Ne oluyor dünyada?
01:48:41Hoş bulduk günaydın.
01:48:42Teşekkür ederiz.
01:48:43İyi yayınlar diliyorum Yüksel Hanım.
01:48:45Murat hocama selamlar.
01:48:47Merhaba.
01:48:48Az önce bahsettiği gibi yani çok ciddi bir problemle karşı karşıyayız dünyada.
01:48:54Türesel bir aslında kriz olma yolunda ilerliyor.
01:48:58Ve bütün sektörler etkileyebilecek konumda şu an.
01:49:02İşte medya, bankalar, havayolları, açıklamalar bir bir geliyor.
01:49:08Şu an aslında etkilenen şirketleri kuruluşları Ali Murat hocamın de ifade ettiği gibi açıklamalardan ve takip edilen sitelerden görüyoruz.
01:49:20Ve çok ciddi bir rıza haline gelmiş durumda.
01:49:23Ve bu aslında özellikle Microsoft sistemlerine yönelik bir saldırıyla başlayan bir süreç.
01:49:30Ve Microsoft altyapısını kullanan birçok firma var dünyada ve ülkemizde.
01:49:36Bunların hepsinin etkilendiği bir süreci yaşıyoruz.
01:49:39Ancak hepsinin ne oralda etkilendiği, hangi sistemlerin etkilendiğine dair şu an sınırlı bir bilgi mevcut.
01:49:47Bunu da aslında biz süreç içinde belli platformlar aracıyla öğrenebiliyoruz.
01:49:53Uçuş tarafında özellikle check-inlerin, online check-inlerin etkilendiğine dair, bankacılık tarafında işlemlerin kesintiye uğradığına dair.
01:50:01Mesaj açma uygulamalarında yine aynı şekilde sınırlı ve kesintili ve yavaş olarak ilerlediğine dair bilgiler mevcut.
01:50:10Ve sürekli olarak da bununla alakalı yeni bilgilendirmeler geliyor.
01:50:15Küretel anlamda şu an bu krize yönelik tabii ki süre tahmini yapmak zor.
01:50:23Ancak etkilediği anlam bakımında yani aslında bizim etkilendiğimiz günlük yaşamımıza kullandığımız uygulamaların,
01:50:32mobil bankacılığın ve bizim taraftaki etkisini düşünecek olursak insanlar açısından çok büyük bir kriz haline gelme potansiyeli yüksek.
01:50:42Ve benim şahsi öngörüm de uzun süreceği yönünde.
01:50:46Sayın Özcan şimdi uzun süreceği derken bir zaman süreniz var mı?
01:50:50Gerçi 24 saat bile artık internetsizlikte inanılmaz bir sorun.
01:50:54Şurada 5 dakika telefonumuzu kaybedince nerede diye arıyoruz.
01:50:5724 saat eğer ve bunun devamında bir süre uzaması gerçekleşirse bütün dünyada sistem durur.
01:51:06Bir öngörünüz var mı?
01:51:09Bununla alakalı daha önce hatırlarsanız belki yine bir havayolu şirketinin başına bu tarz bir sibel saldırı meydana geldiğinde
01:51:19yaklaşık 24 saati bulan bir süre söz konusuydu ve uçuşların birçoğu yapılamadı.
01:51:24Çünkü bu uçuşlar sadece donanımsal değil aynı zamanda yazılımsal ve bir yazılım aracılığıyla bu uçuşlar aslında gerçekleşiyor.
01:51:32O yüzden bu sistemlere yapılan saldırılar uçuşların fiziki olarak kalkışını da etkiliyor.
01:51:38Dediğiniz gibi burada sadece 1 saat 2 saat değil belki 5 dakika 10 dakikanın bile çok büyük önemi var.
01:51:44Çünkü dijital bir çağda yaşıyoruz.
01:51:46Tüm işlerimizi dijital üzerinden yürütüyoruz.
01:51:50Mobil bankacılıktan tutun da uçuşlarımızın, seyahatlerimizin ve yaptığımız alışverişlerin belki de hepsini artık dijital yoluyla yapıyoruz.
01:52:01O yüzden buradaki kesintinin uzun süreden kastım bunun gün boyu sürebileceği yönünde etkilerinin tamamen normale dönmesinin tabii belki 24 saati de bulabilir.
01:52:15Ama bu etkinin hızlı bir sürede ve bütün etkileyen kurumlarda aynı oranda düzelmeyeceği yönünde bir bilgi mevcut.
01:52:26Çünkü şu an kurumlarda hangi işlemlerin etkilendiğini tespit etme çalışması yapıyor.
01:52:33Bu nedenle vatandaşların da burada kendi kullandığı uygulamaları takip etmesi adına düzenli olarak bu işte Ali Murat Hoca'nın bahsettiği platformlar üzerinden de bilgi alabilmesi ve buradan da işlemlerini buna göre yapması.
01:52:51Aynı zamanda kurumsal açıklamaların burada takip edilmesi lazım.
01:52:55Çünkü bir dezenformasyon sürecine de giriyoruz haliyle sosyal medyada biliyorsunuz.
01:53:01Şimdi Sayın Özcan tam da burada devam edelim.
01:53:05Açıklamalar çok önemli Ali Murat Hocam.
01:53:09Buradan devam edelim.
01:53:11Şimdi bu sistemlerin az önce sordum ama bir kez daha soralım.
01:53:15Sayın Özcan'a da aynı soruyu yöneltelim.
01:53:19İnsanları da korku ve paniğe endişeye sevk etmeden bu sistemlerin korunurluğu yok mu?
01:53:25Biz tamamen işte bir siber saldırıya mı bakıyor bütün elimizdeki ya da işte hayatımızdaki internetle ilgili her şey?
01:53:38Bana mı sordun?
01:53:39Evet hocam.
01:53:41Tabii ki yani şimdi artık bu iş hayatın merkezinde.
01:53:45İnternetsiz bir hayatı yok sayabilme şansımız söz konusu değil.
01:53:49Bankacılık işlemleri buradan yapılıyor.
01:53:51Bununla birlikte iletişim buradan sağlanmış oluyor.
01:53:55Medyanın merkezi durumuna gelmiş bir yapıdan bahsediyoruz.
01:53:58Şu an sadece dediğim gibi bunu Türkiye özelinde bağdaştırmamak lazım.
01:54:03Dünya genelinde yaşanan bir sorundan bahsediyoruz.
01:54:05Mesela Amerika'nın Havacılık Otoritesi diyor ki şu an bilgi teknolojileri problemleri nedeniyle uçuşların ertelenmesini istedi.
01:54:14Bakın az önce İsrail Merkez Bankası yine o kraft strike sorununun bankaları etkilediğini açıkladı.
01:54:21Avustralya hükümeti şu an acil toplantı çağrısında bulundu.
01:54:25Bakın acil toplantı çağrısı.
01:54:28Bu ne demek biliyor musunuz?
01:54:29Yani bu iş ufak bir sorun değil.
01:54:32Hint Havayolu Şirketi, Spicejet, online hizmetler, rezervasyon, check-in dahil olmak üzere teknik sorunlar yaşandığını bildirdi.
01:54:41Az önce İrlanda Havayolu Şirketi aynı şekilde müşterileri olası kesintiler konusunda uyardı.
01:54:49İngiltere'nin en büyük demir yolu operatöründen bahsediyoruz.
01:54:53Geniş çaplı bilgi teknolojileri sorunu nedeniyle iptaller yaşanabileceği bilgisini veriyor İngiliz demir yolu şirketleri.
01:55:00Az önce söyledim.
01:55:01Sydney Havalimanı'nda şu an ciddi teknik arızalar var.
01:55:04Hong Kong Havalimanı'nda.
01:55:06Hocam bir bilgisayar yazılımcısı, mühendisi, bir de şöyle bir izleyicimiz aslında bizi izlerken şunu atmış.
01:55:13Uzun süredir böyle bir şey yaşamamıştık evet ama sorun global çapta değil.
01:55:20Yani siber saldırı olmadığını iddia ediyor.
01:55:23Antivirüs programı kaynaklı güncellenme sonrası teknik bir problem yaşandığını düşünüyorum.
01:55:29Katılır mısınız?
01:55:31Ve o zaman direkt Microsoft'a topu atmış o şekilde söylüyor.
01:55:36Peki bütün sistem Microsoft'a mı bağlı ama şimdi uçuşlar, bankacılık sistemi öyle mi?
01:55:43Böyle bir şey var mı? Böyle bir şey söz konusu mu?
01:55:46Yani sadece bir şirkete bağlamak koca küresel bir ağı sadece bir şirkette var olan açığa bağlamak.
01:55:52Hani bu Google deseydi bir nebze de olsa derdim ki ya evet yani bütün sistemler bir şekilde ona bağlı ama.
01:55:58Siz o zaman siber saldırı olduğunu ısrarla savunuyorsunuz öyle mi hocam?
01:56:02Benim gördüğüm bakın benim gördüğüm sadece bir yazılımdan kaynaklı böyle küresel çaplı bir sorun olabileceği konusunda benim ciddi şüphelerim var.
01:56:11Tabii ki bu konuda ben asla değerli izleyicimizin görüşünü fikrini yanılsamak ya da çarptırmak istemem.
01:56:19Ama şu an zaten resmi bir açıklama olmadı.
01:56:21Biz zaten şu an faraza, varsayımsal ve var olan bilgileri değerlendirerek analiz işlemini gerçekleştiriyoruz.
01:56:27Çünkü resmi bir açıklamayı bekliyoruz bizler de.
01:56:30Olasılıklar üzerinden konuşuyoruz ama onun söylediği olasılık düşük bir ihtimaldir.
01:56:35Yani sadece orada var olan yaşanan bir sorunun Türk Hava Yolları'nı etkilemesi yani sanki bütün herkes o firmayla mı çalışıyor?
01:56:43Dünya genelindeki bütün hava yolu şirketleri sadece orayla mı çalışıyor da biz hani sadece bundan kaynaklı diyebilelim.
01:56:50Ama aklımızda tabii ki kalması gereken buzuz ama tamamen işte buradaki şirketten kaynaklı, buradaki güvenlik açıklığından kaynaklı,
01:56:57tamamen Crowdstrike tabanlı demek bence doğru olmasa gerek diye düşünüyorum efendim ben.
01:57:02Çünkü şu an gördüğüm...
01:57:03Peki Sayın Özcan'a da soralım bu antivirüs programının güncellenmesi sebebiyle mi?
01:57:08Yani bir şirket odaklı mı?
01:57:10Fakat Ali Murat Hocam böyle bir şey olamaz.
01:57:13Bütün sistem dünyada buraya mı bağlı?
01:57:16Hayır canım bence bir siber saldırı noktasında biraz daha yakın gibi gözüküyor.
01:57:20Siz hangi taraftasınız?
01:57:24Şirketler bu tarz kriz senaryolarına çalışırken aslında kurum içinde birden fazla yazılım altyapısını devreye alıyorlar
01:57:33ve bu tarz krizlerde de eğer bir yazılımda sorun olmuşsa bahsettiğimiz gibi bir antivirüs güncellenmesinden kaynaklı sorun olduğu durumda
01:57:43diğer bir yazılım devreye alıyor.
01:57:45Ben de burada Ali Murat Hocam'ı bu kadar düşünüyorum.
01:57:49Sadece tek bir platforma meydana gelen antivirüs güncellenmesinden kaynaklı
01:57:57bütün küresel çapta etki yaratabilecek bir krizin olması çok da akla yaraşır bir durum değil.
01:58:06Çünkü bu şirketlerin hepsinin zaten çok farklı yazılım alternatifleri var ve bu yazılım alternatiflerini kolaylıkla devreye alabiliyorlar.
01:58:16Sadece bahsettiğimiz bir yazılım üzerinden konuşabileceğim bir süreç değil.
01:58:23Aslında bununla birlikte küresel çapta bütün firmaların kullandığı platformlara yönelik bir saldırıdan bahsetmek gerekir burada.
01:58:34Burada da aslında süreç açıklamalar geldikçe daha da netleşiyor.
01:58:41Bu açıklamalar geldikçe bunun aslında sadece bir antivirüs güncellenmesinden kaynaklı olmadığını da görüyoruz.
01:58:50Çünkü açıklama yapan şirketlerin elinde farklı yazılımlar, farklı kullandıkları platformlar da mevcut.
01:58:59Bu yüzden sadece bir antivirüs güncellemesiyle ifade etmek süreci doğru olmaz diye düşünüyorum şu an gelen bilgiler doğrultusunda.
01:59:07Ben burada vatandaşlara özellikle sosyal medya kullanıcılarına ciddi bir çağrıda bulunmak istiyorum.
01:59:14Burada özellikle dezenformasyon sürecinde birçok kurumdan açıklamalar yapılıyor şu an.
01:59:20Kurumlardan açıklama yapılırken vatandaşlardan da belli taleplerde bulunabiliyor.
01:59:26Bunlara yönelik dikkatli olunması gerekiyor.
01:59:28Belli linkler paylaşılıyor.
01:59:30Bu linklere tıklamadan önce vatandaşların dikkatli olması gerekiyor ve sadece resmi açıklamaların dikkate alınması gerekiyor.
01:59:37Sosyal medyada kurumların resmi kurum hesaplarından yapılan açıklamaların olup olmadığını kontrol edilmesi gerekiyor diye bir dipnot da düşmüş olayım buraya.
01:59:47Hocam bankalarla ilgili Ali Murat Hocam bir sıkıntı var mı şu anda belli başlı bazı bankalarda?
01:59:53Evet var efendim var.
01:59:54İnternet bankacılığına mı girilemiyor şimdi?
01:59:56Çok çeşitli iddialar var.
01:59:58İnternet bankacılık işlemlerinde dünyanın en büyük kredi kartı şirketlerinde şu an ciddi sorunlar yaşanıyor.
02:00:05Hatta onların ismini veremiyorum ama şu an benim önümde mevcut hepsini kontrol ediyorum tek tek.
02:00:11Şu an bankacılık işlemlerinin yapılamadığına dair birçok bankada aynı şekilde durum söz konusu.
02:00:16Özellikle hızlı ödeme seçeneklerinde de problemler yaşandığı söz konusu.
02:00:22Ekonomik olarak da ciddi bir sıkıntıyı beraberinde getirecektir.
02:00:26Çünkü şu an gördüğüm kadarıyla birçok banka aynı dertten uzdarıp yani şu an yapılan işlemlerin de çok sağlıklı olmadığı kanaatindeyim.
02:00:33İkinci bir açıklamaya kadar bence şu an bu tarz işlemlerin yapılmasında sağlıklı olmayacağını düşünenlerdenim efendim.
02:00:40Çünkü şu an gördüğüm hani bir iki banka olsa anlarım.
02:00:44Az önceki sorunu ifade ettim ya size güvenlik sorunu olsa güvenlik problemi olsa ya da bir yazılımdan güncellemeden kaynaklı sorun olduğu iddiası gerçek olsaydı bu kadar şirketi sizce etkiler miydi?
02:00:56Mantığımızla düşünelim lütfen.
02:00:58Yani bugün oyun konsollarının bununla birlikte oyun serverlarında da sorun var.
02:01:03Yani şimdi gördüğüm şu an önümde hepsi açık işte.
02:01:08Yani müzik dinleme platformlarında sorun var.
02:01:11Bankalarda sorun var.
02:01:13Sosyal alarda sorun var.
02:01:14Ciddi problem var.
02:01:15Yani biz yine iyi Skype'dan devam ediyoruz yayınımıza.
02:01:18Yani ben açıkçası ona şükrediyorum şu an açıkçası.
02:01:21Çünkü gerçekten Skype ile şu an yayını yapamadığını açıkladı.
02:01:25Yani İngiltere'nin en büyük yayın kuruluşlarından bir tanesinden bahsediyoruz.
02:01:29Sırf internet probleminden dolayı bunu yapamayacağını bahsetti.
02:01:33Yani o yüzden resmi bir açıklama gerçekten dünya genelinde sadece hani Türkiye'nin bir yapacağı açıklama değil.
02:01:38Dünya genelinde var olan bir sorundan bahsediyoruz.
02:01:40Ve bu da aslında bize artık alternatiflerin de olması gerektiğini gözlerinde seriyor.
02:01:46Yani işte dedim ya geçmişte...
02:01:48Ama bu akşamdan sabaha olacak bir şey değil değil mi hocam?
02:01:50Olacak bir şey değil.
02:01:52Durum değil işte dediğim gibi.
02:01:54Bu kolay değil yani bu işi yapmak, bu işi organize etmek, o altyapıyı kurmak gerçekten zor bir iş.
02:01:59Ama o kadar hayatımıza adapte olmuş ki bu internet teknoloji görüyorsunuz artık bunun çözümü yok.
02:02:05Yani bu noktada bütün işlemler durmuş durumda.
02:02:08Yani internetin olmaması demek hani hayatın durması anlamına geliyor.
02:02:12İşlemlerin durması anlamına geliyor.
02:02:14Bankacılığın durması anlamına geliyor.
02:02:15Dünyanın neredeyse durması anlamına geliyor.
02:02:17Hatırlarsanız Whatsapp'ta, Instagram'da, Facebook'ta kesinti yaşamıştık bundan 2-3 sene önce.
02:02:22Orada bir iletişim durdu diye düşünmüştük.
02:02:25Şimdi düşünün ondan kat be kat daha büyük bir yapıdan bahsediyoruz.
02:02:28Kat be kat daha büyük bir sorundan bahsediyoruz.
02:02:30Bankacılık işlemlerini...
02:02:31Şu an biz fragmanın içinde miyiz hocam?
02:02:33Yoksa tam da siber saldırının içindeyiz ve ne kadar süreceğini bilmiyoruz mu diyebilirsiniz?
02:02:37Vallahi efendim şu an 1 dakika sonrasının bile ne olacağını bilemiyoruz.
02:02:41Ama gördüğümüz kadarıyla yani bu sorun sanki uzayacak gibi mi geliyor?
02:02:45Bütün sistemler şu an etkilenmiş durumda.
02:02:47Az önce de söylediğim gibi...
02:02:48Hocam bekle şunu da sorayım mı?
02:02:49Madem öyle birazdan hep 3. Dünya Savaşı nasıl başlar nasıl olur?
02:02:54Sizin gibi bir iletişim uzmanlarının ısrarla söylediği bir şey aslında.
02:02:59Terör ve güvenlik uzmanlarına karşı çıkarak 3. Dünya Savaşı işte böyle başlayacak.
02:03:04Siber saldırı dediniz dediniz.
02:03:06Sanki iş o boyuta geldi.
02:03:08Biz o zaman 3. Dünya Savaşı'na artık başladık mı?
02:03:11Çok büyük bir yaklaşım olur.
02:03:13Çok güzel bir noktaya değindiniz.
02:03:15Biz her zaman söylüyorduk.
02:03:17Ya çok güzel yapılsın.
02:03:19İşte İHA'lar yapılsın, SİHA'lar yapılsın.
02:03:23Ama dedik ki bunların hepsinde bir network'i, ağı var.
02:03:26Yani bunu internet özelinde düşünmeyin.
02:03:29Kendi bir ağı da söz konusu oluyor.
02:03:31Dolayısıyla bu sistemlerde de ciddi güvenlik açıkları söz konusu olabiliyor.
02:03:35Buradaki güvenlik açıkları sistemleri etkiliyor.
02:03:38Dolayısıyla vuracağınız yere tam tersi hareket ettirebiliyor.
02:03:41Dolayısıyla bu sistemler elbette ki yapılması çok önemli.
02:03:45Ama bunların güvenlik sorunlarıyla da mücadele edebilmenin çok ciddi faydası olacağını her zaman altını çizmiştik.
02:03:51Ve demiştik ki 3. Dünya Savaşı bu noktada olursa siber dünyada yapay zekayla,
02:03:58siber güvenlik alanıyla ilgili sorunların üzerine çıkabilir demiştik.
02:04:02Bunu tabii ki şu an komplo teorisi olarak nitelendirmek, değerlendirmek
02:04:06ya da şöyledir böyledir diyebilmek çok doğru değil.
02:04:09Çünkü şu an dediğim gibi veri olması lazım ki biz bunun üzerine konuşabilelim.
02:04:14Bir de resmi açıklama yapmadı.
02:04:16Biz şu an faraza konuşuyoruz.
02:04:18Evet hocam şimdi şunu bir netleştirelim.
02:04:20Çünkü internet bankacılığı dediniz.
02:04:23Aslında herkes orada şu anda bir korku ve panik halinde.
02:04:28Piyasalar, borsa ile ilgili aslında herkesin endişe duyduğu bir durum var.
02:04:34Burada biraz daha sakin olup açıklama mı beklemek gerekiyor?
02:04:38Bence ben size dedim ya o yüzden şu an sakin ve sükunette kalmamız lazım.
02:04:43Hemen işlem yapayım.
02:04:44Aa işte bir sorun mu var?
02:04:45Paramı çekeyim, şuraya yatırayım, buraya edeyim dersek bence sıkıntı yaşarız.
02:04:49Hani sadece kendi bankamda olsa ya da sadece kendi kullandığım kredi kartında
02:04:54bu sorunu yaşasam anladım.
02:04:56Hani derim ki bu özel bir durum.
02:04:58Yani belki bankanın güvenlik açığından kaynaklı, yazılımından kaynaklı
02:05:03ya da sadece yazılım değil donanımından kaynaklı diyebilirim.
02:05:05Ama şu an gördüğüm önümde var olan işte dediğim gibi sorun bildirimi
02:05:10unsurlarına baktığımda birçok bankanın işte ismini veremeyeceğim
02:05:14daha doğrusu reklama girmesi ama gireceğinden dolayı bunları söyleyemiyorum.
02:05:19Ama size söylediğim yani hemen hemen bütün bankalarda aynı sorun var.
02:05:23Zaten onlar da bizi seyrediyorlardır.
02:05:25Vatandaşlarımızla yayını izlerken denemişlerdir.
02:05:28Ya gerçekten böyle bir sorun var mı, böyle bir sıkıntı var mı diye denemişlerdir.
02:05:32Şu an hepsinden sorun bildirimi gönderilmiş.
02:05:35Hepsinde.
02:05:36Dünyanın en büyük bankaları sadece Türkiye açısından demiyorum.
02:05:39Yani şu an özellikle hepsi sorun bildirimi.
02:05:41Kesintiler, lokal ölçekli kesintiler yaşandığını söylüyorlar mesela.
02:05:45Dijital platformlarda aynı şekilde.
02:05:47Hocam şimdi uçuşların yapılamadığını, kalkmadığını söylüyoruz.
02:05:50Evet.
02:05:51Uçuşların iptalini.
02:05:52Peki havadaki uçuşları etkiler mi bu sistem?
02:05:55Ya şimdi onu yok.
02:05:57Şöyle bir durum söz konusu.
02:05:58Şu an zaten havadaki uçuş gerçekleştiriliyor.
02:06:01Yani havadaki uçuşun rotası belli.
02:06:03O bir şekilde şey yapar.
02:06:04Zaten en kötü işte yakın iniş ya da işte dediğim gibi erken iniş gerçekleştiriyor.
02:06:09Ama şu ana kadar gördüğüm bununla ilgili bir bildirim yok.
02:06:12Yani bunun yaşanacağına dair, böyle bir sorun yaşanacağına dair.
02:06:15Ama bundan sonraki süreçte, bundan sonra kalkacak uçaklar açısından ciddi bir sorun doğurabilir.
02:06:20Zaten onlar da şu an kalkmıyorlar efendim.
02:06:22Çünkü bu sorunun büyüyebileceği, ciddi bir riski beraberinde getirebileceği, can güvenliğini de tehlike altına atabileceği için.
02:06:28Şu an bekleme aşamasında bütün havayolu şirketleri.
02:06:31Sadece Türkiye değil, Türk Havayolları için demiyorum.
02:06:33Bütün dünya gelindeki havayolu şirketleri, oralardan da bildirimler var.
02:06:37Şu an çünkü Down Detector'a girdiğinizde oradan da göreceksiniz zaten sorun yaşandığına dair.
02:06:42Onlarda da problem yaşandığına dair.
02:06:44O yüzden yani bence ciddi bir açıklama, resmi bir açıklamanın şart olduğunu düşünüyorum.
02:06:49Yoksa aksi takdirde ciddi sorunlar beraberinde gelebilir.
02:06:52İnsanlar da şu an korku panik içerisine girmeye başladılar.
02:06:55Sosyal medyada bu nedir, ne olacak, hesaplarımız mı ele geçirildi, banka bilgilerimiz mi ele geçirildi şeklinde.
02:07:01Ben şu an bunları da görüyorum.
02:07:03Bazı insanlar da yangına körükle gitmeyi çok seviyorlar.
02:07:05Onlar da olayı abartıyorlar falan.
02:07:07Biliyorsunuz biz de komplo teorileri de çok seviyoruz.
02:07:09Şimdi şunun altını çizelim.
02:07:10Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, Sayın Abdülkadir Uraloğlu,
02:07:13uluslararası kaynakta yaşanan internet bağlantı sorunuyla ilgili birazdan bir bilgilendirme yapacak.
02:07:19Türkiye'den resmi bir açıklama gelecek.
02:07:22Bu çok önemli.
02:07:23Bir daha altını çizelim.
02:07:25Çünkü resmi açıklamayı hepimiz merak ediyoruz.
02:07:28Bu siber bir saldırı mı yoksa bir güncelleme sebebiyle mi kaynaklı antivirüs sistemlerinde ve nasıl etkilenecek Türkiye, dünya bunu soruyoruz.
02:07:40Hepimiz kuşkusuz ama gelecek resmi açıklamada bu anlamda işte hepimizi yakından ilgilendiriyor.
02:07:47Tüm dünyadaki insanlık gibi bizi de öyle.
02:07:49Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, Sayın Abdülkadir Uraloğlu,
02:07:53uluslararası kaynakta yaşanan internet bağlantı sorunuyla ilgili birazdan dakikalar sonra açıklama yapacak.
02:08:01Bizler de CNN Türk ekranlarında bunu paylaşacağız.
02:08:05Şimdi Sayın Özcan sizinle devam edelim.
02:08:08Bu işte siber bir saldırı mı yoksa antivirüs programının güncellenmesi sebebiyle mi sorusunu sorduk ama
02:08:16Ali Murat hocamla da konuştuk.
02:08:19Şimdi buradan birazdan gelecek Sayın Bakan'ın yapacağı açıklama kuşkusuz çok önemli ama
02:08:24insanlar şu anda bir herhalde endişe halinde tüm dünyada olduğu gibi.
02:08:30Çünkü birçok sistemin işte sağlık sisteminin çöktüğü, başka sistemlerin bankacılık sisteminin bu anlamda etkilendiği,
02:08:40hatta işte çok ciddi büyük bankalarının bu sistemden etkilendiği ve erişim sorununa kaynaklı
02:08:49Almanya'da var, İsrail'de var, havalimanlarında uçuşların etkilendiği gibi birçok başlık var.
02:08:56İlk olarak aklı uçuşlar geliyor ve bankacılık sistemi.
02:08:59Ekleyeceğiniz şu sistem de çok önemli bunu atlıyoruz dediğiniz bir yer var mı?
02:09:05Öncelikle burada mesaj açma uygulamaları da ön planda.
02:09:11Yani onları da etkileyen bir durum söz konusu.
02:09:14Bu arada az önce Ali Murat hocamdan ışık küzmesi geliyor demiştiniz.
02:09:18Muhtemelen Spark uygulaması da bundan sınırlı da olsa etkileniyor.
02:09:22Çünkü Microsoft altyapısını kullanan bir uygulama ve burada da bir yavaş bir söz konusu.
02:09:28Bizim yayınımızı etkileyebilecek duruma kadar geldi aslında.
02:09:33Tabi şu an bir kesinti yaşanmasa da tüm uygulamaları etkileyebilecek durumda.
02:09:39Bir de bende arka plan var onun da şeyi oluyor hani onu söyleyeyim.
02:09:44Evet evet hocam aynen siz oynadığınız zaman bir ışık.
02:09:49O yüzden şey yapıyor evet arka plan kullandığım için.
02:09:52Ama ara ara kesintilerde olduğunu hissediyorum.
02:09:56Konuşmalarda o yüzden hissettim.
02:10:01Şu anda etkileyen bir durum yok ama buraları da etkileyebilecek bir duruma gelebilir.
02:10:05Daha önce yaşadığımız WhatsApp ve benzer uygulamalarda kesintilerde uzun süreli bir kesintiyle karşılaşmıştık.
02:10:13Ama onun etkisi hiç kullanamamaktı.
02:10:17Şu an aslında sınırlı bir kullanım etkisi yaşıyoruz.
02:10:20Ve zaten açıklama yapan birçok firma da şöyle bir detay da paylaştılar bu arada.
02:10:26Hacklendiğine dair detay paylaştılar.
02:10:29Bu da aslında şu anlama geliyor.
02:10:31Sadece bir yazılım altyapısının karşılaştığı bir problem değil aslında.
02:10:38Bir hacklenme konusu da var.
02:10:42Firma özelinde şirket özelinde bir hacklenme konusu da var.
02:10:46Bazı hava yolu şirketlerinin bu tarz açıklamaları var.
02:10:50Sadece bir global bir siber saldırıdan ziyade hacklendiğine dair açıklamalarıyla ilerleyen bir süreç var.
02:10:58Bu yüzden ben mobil uygulamalarını...
02:11:01Şöyle söyleyeyim. Berlin Havalimanı'nda bütün uçuşlar askıya alınmış mesela.
02:11:06United Delta ve American Airlines uçuşlarını durdurmuş.
02:11:10CNN Türk Berlin temsilcisi Erhan Mertürk de yayınımızda.
02:11:14Erhan, Almanya'da ne yaşanıyor şu anda? Ne yazılıp çiziliyor?
02:11:19Ali Bey'in de söylediği gibi Berlin'de tüm uçuşlar iptal edildi.
02:11:23Ve yakındaki diğer havalimanlarına yani bu sistemden etkilenmeyen diğer havalimanlarına yönlendirildi uçaklar.
02:11:30Saat 10 itibariyle Türkiye saatliği 11'e kadar hiçbir uçuşun yapılamadığını söyleyebiliriz.
02:11:37Hem inen uçaklar için geçerli hem de kalkan ya da kalkması beklenen uçaklar için geçerli.
02:11:43Bu tabii ki bir kaosa neden oldu.
02:11:45Sistemler çalışmıyor, bagaj sistemleri çalışmıyor, uçak güvenliği çok önemli o çalışmıyor.
02:11:50Ama Avustralya'da Sydney Havalimanı'nda olduğu gibi bu sistemle çalışan havalimanları hangisiyse hepsinde benzer problemler var.
02:11:59Ama Almanya'da en büyük problemi Berlin'deki Berlin'deki havalimanının yaşadığını söyleyebiliriz.
02:12:04Bir de Erhan Bey şöyle söyleyeyim Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda da hizmetler şu an kesintiye uğramış durumda.
02:12:10Bakın bu da çok önemli bir detay yani sadece uçuş ve hava yollarını etkilemedi şu an borsayı da etkilemiş durumda.
02:12:16Tüm dünya genindeki borsayı da etkilemiş durumda.
02:12:18Hani dolayısıyla bunu bir yazılıma bağlamak ne kadar doğru sizlerin takdirine ve değerli izleyicilerimizin takdirine bakıyorum.
02:12:24Bankalar aynı şekilde ama özellikle Almanya'da en çok konuşulan acil servis numaraları da mesela çalışmadı telefonlar.
02:12:31Yani itfaiyenin ve polisin telefonu da uzun süre çalışmadı.
02:12:36Mesela çok büyük bir hamburger şirketi var onun şubelerinin önemli bir kısmının da bundan etkilendiğini biliyoruz.
02:12:42Yani bu dünyanın genelini etkileyen bir kaos ve Almanya'da bundan en çok etkilenen bölgeler olduğundan şehirlerden bir de ülkelerden bir olduğunu söyleyebiliriz.
02:12:51Hocam ama ısrarla bazı...
02:12:53Alman medyasının...
02:12:54Evet bazı açıklamalarda Microsoft kaynaklı olduğu siber saldırı olmadığı iddiası hızla yayılmaya başladı.
02:13:03Almanya'daki haber kaynakları da aynı şeyi belirtiyorlar.
02:13:06Özellikle baktığımız zaman Microsoft'un New York Post'a yapmış olduğu bir açıklama var.
02:13:11Bulut sisteminde Cloud'da bir sorun vardı biz de bu sorunu çözdük şeklinde açıklamayı Alman medyasında görüyoruz.
02:13:17Şu anda henüz Alman medyasında bir siber saldırı olduğuna dair herhangi bir haber olmadığının altını çizeyim.
02:13:23Ama tabi ki bu ilerleyen dakikalarda olabilir.
02:13:26Şu anda onlar da anlamaya çalışıyor tam olarak problemleri.
02:13:29Ulusal siber olayların müdahale merkezinin Social Media X platformundan yaptığı açıklamada
02:13:36Windows işletim sistemi kullanan cihazlarda global çapta meydana gelen kesintiye ilişkin yapılan inceleme neticesinde yaşanan aksaklığın siber saldırı kaynaklı olmadığı tespitle yapılmıştır.
02:13:48Bu açıklamalara itibar etmeli miyiz hocam?
02:13:52Ben şu an erken olduğunu düşünüyorum.
02:13:54Şu an bunun dediğim gibi detaylarının aktarılması, neden birçok noktayı etkilediğinin açıklanması son derece önemli.
02:14:00Çünkü bu şu anlama geliyor o zaman bütün dünya genelinde bu işletim sistemi kullanılıyor.
02:14:05Yani Microsoft'un işletim sistemi kullanıyor anlamına geliyor.
02:14:09Bence de bu dediğim gibi ilerleyen dakikalarda ilerleyen saatlerde farklı açıklamalarda gelebilir diye düşünüyorum.
02:14:16Çünkü dediğim gibi bu teknik arıza elbette ki söz konusu olabilir.
02:14:20Yani Windows tabanlı Windows işletim sistemine dair olan sistemlerde bunun yaşandığı o zaman bilgisinin geldiğini ben anlıyorum.
02:14:27Ama bence şu an bunu söylemek için erken olduğunu düşünüyorum.
02:14:30Çünkü özellikle benim bildiğim farklı bankalar da farklı işletim sistemleri kullanıyor.
02:14:36Onları da etkilemiş durumda.
02:14:40Erhan Almanya'dan resmi bir açıklama geldi mi peki yetkililerden?
02:14:44Biz şimdi dakikalar sonra Sayın Bakan'dan açıklama bekliyoruz.
02:14:48Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın İsmailoğlu'nun yapacağı açıklama çok önemli bu anlamda.
02:14:55Seni dinleyelim.
02:14:56Abdülkadir Uraloğlu.
02:14:58Her şey çok taze olduğu için henüz resmi bir açıklama olmadığını belirtelim.
02:15:02Şu anda Almanya mevcut sorunu çözmeye çalışıyor.
02:15:05Nedir mevcut sorun?
02:15:06Türkiye'den kalkmış uçaklar var buraya gelen.
02:15:09Amerika'dan kalkmış ve Berlin'deki havalimanına inmek durumunda olan uçaklar var.
02:15:15Şu anda onun o krizi, o kaosu çözmeye çalıştıklarını söyleyebiliriz.
02:15:19Hangi havalimanına gidecek?
02:15:20Hatta Avusturya'ya bile inen uçaklar olduğunu söyleyebiliriz.
02:15:24Berlin havalimanına inmesi beklenen uçakların.
02:15:27Zaten kalkışlar yapılamıyor.
02:15:28Ama çoktan kalkmış olan ve Berlin havalimanına inmesi gereken uçaklar var.
02:15:32Onların şu anda kaos birazcık olsun aşağıya indirilmeye çalışılıyor.
02:15:37Ama önümüzdeki dakikalarda sorunun çözüldüğü ve normale dönmesinin beklendiği belirtiliyor havalimanındaki bu kaosun.
02:15:45Ama şimdi dediğimiz gibi çok taze olduğu için henüz onlar da resmi makamlar da anlamaya çalışıyor.
02:15:51Bunun kaynağı neresi?
02:15:52Çünkü normalde bir işletim sistemi çalışmadığı takdirde havalimanında bunun alternatif sistemleri var.
02:15:59Yani hani hemen o çöktü diye bütün sistemi çökmesi çok çarpıcı.
02:16:04Yani ne kadar mantıklı Erhan Bey.
02:16:06Yani bir işletim sisteminde sorun yaşanıyor deyip ondan sonra tamam artık bütün sistemin çökmesi ya da zincirleme bir şekilde çökmesi.
02:16:14O zaman bu işletim sisteminin dünya gelene çok yaygın yoğun şekilde.
02:16:17Tamam bunu biliyoruz ama bir şirketin büyük bir işletmenin alternatifi olmaz mı?
02:16:22Hani baktığınızda.
02:16:23Hocam bir izleyicimiz size yazmış Ali Murat Hoca korku salmak istemiyorum ama burada bitirdi bizi diye.
02:16:31Yani biz doğruları olana olması gerekeni söylüyoruz.
02:16:35Yani değerli izleyicilerimize ben teşekkür ediyorum yayını takip ediyorlar sağ olsunlar.
02:16:39Bizler her türlü alternatife her türlü dediğim gibi olasılığı aktarmak durumundayız.
02:16:44Yani bir de bu tarz bir olay için yani bütün dünyayı etkileyen bir olay için birkaç dakika içerisinde efendim bu sadece Microsoft firmasındaki bir güvenlik sistemi zafiyeti nedeniyle yapılmıştır demek.
02:16:56Araştırması nerede arge çalışması nerede tespiti nerede?
02:16:59Bütün dünyayı etkileyen hemen dakikalar içerisinde açıklama yapmanın ben doğru olmadığı kanaatindeyim.
02:17:04Bütün dünyada böyle bir sorun varken dakikalar içerisinde dünya da açıklama yapmamışken bu sorun bundan kaynaklıdır deyip kenara çekilmenin doğru olmadığı kanısındayım yani.
02:17:13Araştırırsın sorgularsın detaylandırırsın derinlemesine inersin ondan sonra dersin ki bu sorundan kaynaklıdır dersin.
02:17:20Peki Sayın Hoca'ya da soralım aynı soruyu.
02:17:22Siz katılıyor musunuz Ali Murat Hoca'ya?
02:17:24Çok erken bir açıklama ama hiçbir araştırma yapılmadan bunun siber saldırı siber saldırı kaynaklı olmadığı işte güncelleme sebebiyle olduğunu.
02:17:34Katılıyor musunuz?
02:17:36Ben de şöyle katılıyorum çünkü küresel çapta ve birçok sektörü etkileyen bir durum söz konusu.
02:17:44Yani sadece tek bir işletim sistemini kullanan şirketler etkilenmedi bu durumda.
02:17:50Yani farklı farklı sektörlerde farklı farklı şirketler etkilenmiş durumda ve bu şirketlerin birçoğunun kriz senaryosu var.
02:17:58Yani farklı yazılımları kullanıyorlar ve aslında burada farklı işletim sistemlerini kullananlar var.
02:18:08Burada Ali Murat Hocam dediği gibi.
02:18:10O yüzden ben de burada paralel düşünüyorum.
02:18:14Sadece bir antivirüs yazılımın güncellenmesinden kaynaklı ya da sadece bir yazılım işletim sisteminin burada hacklenmesinden kaynaklı bir şey söz konusu değil.
02:18:26Farklı farklı alanlara etkilen bir durum söz konusu.
02:18:30O yüzden kesin kanıya varmak bundandır demek ya da sadece bununla sınırlı demek için çok erken.
02:18:36Şirketler bile şu an daha hangi düzeyde etkilendiğini bilmiyorlar.
02:18:42Yani daha nerelerin etkilendiğine dair kesin bir açıklaması yok.
02:18:47Bunu mu hiç mi çözdü Sayın Özcan?
02:18:49Şimdi aslında Ali Murat Hocamıza bir izleyicimiz espriyle karışık sitem şeklinde yazmış.
02:18:55Hem korkmayın diyorsunuz ama bizi burada panik sardı diye hesaplarına girilecek hesabında kendini güvence altına alıp bir takım parası olan izleyicilerimiz haliyle biraz endişelenmiştir.
02:19:07Bunu bankacılık adı altında söylüyoruz ama bunun çözümü bir çıkış yolu yok mu Sayın Özcan?
02:19:14Burada mobil bankacılık tarafında yapılan borsa işlemleri ya da altın işlemleri ya da benzer işlemler kısmında insanların paniklememesi gerekir.
02:19:27Ve sonuçta bu hetaplarında duran bu paralar ya da altın ve döviz işlemlerinde etkilenebilecek bir durum şu aşamada söz konusu değil.
02:19:37O yüzden insanların aslında etkileniyor muyum, paramı kullanamayacak mıyım, bir an önce paramı altından, dövizden çekeyim ya da borsadan işlem yapayım, borsada işlem işlemlerini satayım gibi bir söz konusu değil.
02:19:53Bu bankada güvence altında değil mi? Bugün ulaşılamasa bile bu sisteme ama banka bunu biliyor. Sonuçta bir şekilde bu sisteme ulaşılır değil mi?
02:20:02Onu mu söylemek gerekiyor?
02:20:05Evet yani bankalar şu an bununla alakalı özellikle buna benzer siber saldırılarda birçok banka zaten bununla alakalı yedeklemeleri yapıyor kendi içinde.
02:20:18Birçok bankanın kendi içinde yedeklemesi var. O yüzden bu konuda vatandaşlar müsterih olabilir.
02:20:24Özellikle bankacılık işlemlerinde ve bankalarında bulunan işlemlerde hani kendilerine ait olan ve hesaplarında bulunan işlemlerin gitmesi söz konusu değil.
02:20:36Sadece burada hocamın da ifade etmek istediği aslında yapılacak işlemler tarafından işte yapılacak borsa işlemleri, döviz işlemleri ya da bankacılık işlemleriyle alakalı biraz beklemekte fayda var.
02:20:48Aynen benim de dediğim o.
02:20:50Yoksa mevcut alınımlara etkileyebilecek bir durum söz konusu değil şu an.
02:20:58Yani zaten bankalar bununla ilgili yedeklemelerini ve bu tarz kristenlerle alakalı çalışan…
02:21:03Birkaçları bulunmuştur zaten.
02:21:05Evet.
02:21:08Erhan, Almanya'daki şimdi tabii uçuş bilgisayarlık uçuş takip sistemini arkadaşlarımız dünyadaki ekrana getiriyor.
02:21:17Almanya odaklı, Almanya merkezli ama şunu merak ediyorum.
02:21:21Şimdi sen dedin ki yakın merkezlere, yakın havalimanlarına uçuşların devam ettiği bölgelere yönlendiriliyor Berlin'den.
02:21:28Fakat Avrupa'da çok ciddi anlamda tren de kullanılıyor ve hızlı trenler de aktif.
02:21:35Bu tren raylı sistemleri de etkiledi mi?
02:21:40Şu ana kadar raylı sistemlerden herhangi bir haber, açıklama gelmedi.
02:21:43Yani bizi de etkiledi şeklinde.
02:21:45Şunu da söyleyelim, tam tatil dönemi.
02:21:47Berlin'de okullar dün tatile girdi.
02:21:50Daha doğrusu çarşamba gününden itibaren tatile girdi.
02:21:52O yüzden şu anda inanılmaz bir yoğunluk da var havalimanlarında.
02:21:55Yani bunun zamanlaması açısından, bu olayın yaşandığı vakit açısından da çok ilginç.
02:22:00Ve dediğimiz gibi havalimanların zaten doluluk yaşadığı bir dönemde gerçekleşen bir durum.
02:22:05Enteresan olan da mesela Almanya'nın en büyük Frankfurt havalimanının şu ana kadar bundan etkilenmediğini anlıyoruz.
02:22:11Ya da Viyana'daki havalimanının bundan etkilenmediğini anlıyoruz.
02:22:14Acaba Berlin'deki havalimanı onlardan bağımsız farklı bir sistem mi kullanıyordu?
02:22:18Bunu söylemek tabii ki çok erken.
02:22:20Bu konuda herhangi bir elde bir bilgi yok.
02:22:22Ama demiryollarında ya da karayollarında şu anda kadar bir sıkıntı dile getirilmedi.
02:22:27En çok Almanya'nın medyanın özellikle üzerinde durduğu iki nokta var.
02:22:31Birincisi acil servis telefon numaralarının çalışmamış olması uzun bir süre.
02:22:35Ayrıca havalimanlarında yaşanan bu sorun.
02:22:37Bir de medya ve gazetelerde benzer şekilde.
02:22:40Önce Skype ile ilgili Ali Bey söyledi hani böyle bir problem olabilir diye.
02:22:44Ama benzer şekilde medya ve gazetelerin internet sayfalarında da bu bazda çalışan özellikle şirketlerin sorun yaşadığını biliyoruz.
02:22:52Bir önce bahsetmiştik Japonya'da bir hamburger zinciri %30 dükkanlarını kapatmak zorunda kaldı.
02:22:58Yani bu çok farklı alanlarda var.
02:23:00Ama şu ana kadar devlet demiryollarından ben en azından yayına çıkıncaya kadar olan haber listesinde görmedim onlardan bir şekilde ithal ya da onlarda sorun yaşadığını.
02:23:11Ali Murat Hocam.
02:23:13Zaten şöyle ben dünya geneline baktığımda şu an yavaş yavaş da yapılan sorun bildirimlerinin giderek azaldığını görüyorum.
02:23:25Bu aslında mutluluk verici.
02:23:27Ben kendi adıma sevindim açıkçası.
02:23:29Bankaların yavaş yavaş normale döndüğüne dair bildirimlerin yavaş yavaş sorun bildirimlerin azalması sevindirici.
02:23:36Çünkü yavaş yavaş peyderpey sorunun çözüldüğünü gözlerimle seriyor.
02:23:40Ama tabi bu durum artık bundan sonraki süreçte artık bunun üzerine çok daha fazla uzun uzadıyor.
02:23:47Konuşulması ve sorgulanması gereken bir mühim bir konu olarak karşımıza çıkıyor.
02:23:52Bu işletim sistemi ise diyelim gerçekten Uso'mun söylediği gibi bir sorundan kaynaklı söz konusu olduysa.
02:23:59İlgili şirketin antivirüs yazılımındaki güvenlik probleminden ve işletim sistemindeki sorundan kaynaklıysa.
02:24:05O zaman bizlerin de her zaman bu tarz sistemlere karşı B planımızın olması gerektiğini açık bir şekilde gözlerimle seriyor.
02:24:12Çünkü o işletim sisteminde o şirkette bir sorun çıktığında o zaman tamamen dünya genelinin bu noktada sorun ya da problem yaşayacağı algısı ortaya çıkmış olacak.
02:24:23Bu da artık bizim B hatta bilemediniz C planlarının ortaya çıkmasına neden olacak.
02:24:28O yüzden her zaman söylediğimiz kendimize ait işletim sistemlerinin kendimize ait mecraların çıkması bu noktada önem arz eder bir hususa geldi.
02:24:36Ama şunu da söylememiz lazım böyle bir kesintiden kaynaklı yani dakikalarca işlem yapılamadı.
02:24:42Bunun bence ekonomik olarak da tüm dünya geneline ciddi bir olumsuz etki oluşturduğunu ifade edebiliriz.
02:24:48Çünkü dünya genelinde işlem yapılamaması demek ekonominin durma noktasına geldiğini gözler önüne seriyor.
02:24:54Ve bu da aslında bakarsanız birçok alanda artık teknolojinin dünyayı etkileyebileceği ve bundan sonraki süreçte üzerine mutlaka durulması tartışılması.
02:25:05Ve tabi ki siz de az önce değindiniz bu iş milli güvenlik sorunu mudur?
02:25:09Milli güvenlik problemi midir?
02:25:10Gördüğünüz üzere nasıl bizim sınırlarımız önemliyse siber sınırlarımızın da önemli olduğunu altını çizmemiz gerekir.
02:25:17Bundan sonraki süreçte çok daha fazla bu tarz konuları tartışmaya başlayacağız.
02:25:21Ama bu durum dediğim gibi her zaman alternatifli gitmemiz gerçeğini ortaya koydu.
02:25:25Yine söylüyorum bakın eğer gerçekten...
02:25:27Hocam siber saldırılara karşı en gelişmiş ülke hangisi?
02:25:31Yani şu an baktığınızda Rusya'yı görüyoruz o konuda.
02:25:35Çin zaten kapalı bir yapıya sahip.
02:25:37Çin var.
02:25:38Hindistan bu konuda dediğim gibi bu alanda çalışmalar gerçekleştiriyorlar.
02:25:43Bunlar çok faydalı.
02:25:44Hatta Rusya'da özellikle daha küçük yaşlarda bunların eğitimini veriliyor.
02:25:48Ben de size diyorum ki Göksal'ım hep bakın yaptığımız yayınlarda konuştuk.
02:25:51Bu iş madem milli güvenlik sorunuysa o zaman ne yapacağız?
02:25:55Biz küçük yaşlarda öğrencileri bu konuda eğitmemiz lazım.
02:25:59Bak Milli Eğitim Bakanlığı müfredat değişikliği yapıyor.
02:26:02Bunları mutlaka koymamız lazım.
02:26:04Yapay zeka hukuk yazarlığını koymamız lazım.
02:26:06Sistem buraya kayıyor.
02:26:07Bunlar olmayınca artık hayat yok.
02:26:09Yapay zeka olsun, teknoloji olsun, internet olsun.
02:26:12Bu olmayınca hayat durmuş oluyor.
02:26:15Satış gerçekleştiremiyor, işlem gerçekleştiremiyor.
02:26:18O yüzden bu ne demektir efendim?
02:26:20Bu alanda bizim de kendimizi geliştirmemiz lazım.
02:26:22Ama dediğim gibi sorun bildirimleri giderek azalmaya başladı yani.
02:26:26Hani onu da söyleyeyim.
02:26:27Değerli izleyicilerim hani dedi ya Ali Murat Hoca çok korkuttu bizi çok korkuttu vs.
02:26:31Demiş değerli kıymetli izleyicilerimiz.
02:26:34Bu sorunlar azalmaya başladı.
02:26:35İşlemler yavaş yavaş en azından gördüğüm kadarıyla normale dönmeye başladı.
02:26:40Periyodik bir şekilde kendine geliyor diyeyim.
02:26:44O zaman uçuşlar da açılır mı yavaş yavaş hocam?
02:26:47Açılır diye düşünüyorum.
02:26:49Açılır diye tahmin ediyorum.
02:26:50En azından gördüğüm manzara bana bunu gösteriyor efendim.
02:26:52Bankacılık sistemindeki sorunlar düzeldi mi görüyorsunuz?
02:26:56Evet.
02:26:58Bankalardan da bildirimler azalmış.
02:27:00Sorun bildirimlerinin azalmaya başladığını görüyoruz.
02:27:03Yani o yukarı çıkan ime aşağı doğru inmeye başladı Gökse Hanım.
02:27:07Bu çok önemli.
02:27:08Yani pik yaptı dediğimiz pik noktası dediğimiz en tavan noktadan yavaş yavaş taban noktaya doğru inmeye başlıyor.
02:27:14Bu da yavaş yavaş sistemlerin güncel düzeldiği ve artık vatandaşlarımızın EFT havale işlemlerini ya da para yatırma paraya çekme işlemlerini yapabildiğini gözlerinde seriyor.
02:27:25Ama bu korku da bize yetti mi yetti diyebiliriz açıkçası.
02:27:28Ama yine diyorum bence daha köklü bir açıklamaya ihtiyacımız var.
02:27:32Daha derin bir açıklamaya yani Almanya'dan da bakmamız lazım.
02:27:35Açıklama ne olacak İngiltere'den açıklama ne olacak Amerika'dan açıklama ne olacak.
02:27:38Bence ona da bakalım ondan sonra bir değerlendirme yapalım diye düşünüyorum efendim.
02:27:43Erhan Almanya'da var mı bir gelişme yavaş yavaş biraz daha açılmaya başladı mı sistem?
02:27:49Ben havalimanından yayına girdiğim dakika itibariyle önümüzdeki dakikalarda artık uçuşların normale döneceği yönünde bir açıklama gelmişti.
02:28:00Ama şu ana kadar hani evet yüzdüz normal sistem çalışmaya başladı ve herhangi bir sorunumuz yok şeklinde bir açıklama olduğunu söyleyemem.
02:28:07Ama önümüzdeki dakikalarda en azından sistemin normal şekilde artık çalışacağını ve uçakların iniş kalkışlarının tabi ki bu sabah yaşanan kaosun yansımaları olacaktır.
02:28:17Gün boyunca hatta önümüzdeki güne de yansımayacak olan bir durum söz konusu.
02:28:22Ancak en azından sistemin yavaş yavaş çalışmasını beklediği yönünde açıklamalar vardı yayına girerken.
02:28:27O zaman bu siber saldırı demek biraz daha aslında yanlış kalıyor diyebilir miyiz?
02:28:34Gerçekten bir güncelleme mi söz konusuydu?
02:28:37İlgili şirket yetkilisinin Cross Strike siber güvenlik şirketlerinin yetkilisinin bir açıklaması var şu an.
02:28:45Ben de onu inceliyordum. Acayip tuhaf bir şey oluyor şu anda.
02:28:48Bu şirketin bilişim teknolojisinde tarihi en büyük kesimlisi tarzında bir açıklaması da vardı.
02:28:54Aslında bu siber güvenlik şirketinin küresel çapta ne kadar büyük bir alan etkileyebildiğini gösterdi bize.
02:29:04Bu aslında bir Antikyüz şirketi, bir siber güvenlik şirketinden faydalanan birçok şirketin,
02:29:11küresel çapta birçok şirketin, bankaların, medyanın, belki uygulamaların, birçok uygulamanın,
02:29:18bu şirketin aslında bir yazılımından faydalandığını bir anlamda görmüş olduk.
02:29:26Ama tabii ki şu an açıklamaların kapsamı çok dar olduğu için,
02:29:30bunun sadece bir güncellemeden ibaret olduğunu söylemek gerçekten çok sığık alıyor.
02:29:39Çünkü şöyle söyleyeyim Emre, pardon lafını kesiyorum.
02:29:41Ali Murat Hocam, bu sistem nedir?
02:29:439.11 çağrı merkezi düzgün çalışmıyor deniyor.
02:29:46Yani şimdi 9.11 çağrı merkezinin düzgün çalışmaması sadece Windows işletim sisteminden kaynaklı mı olacak?
02:29:52Ya da birçok banka işlemlerini yaparken herkes dediğim gibi Windows tabanlı işletim sistemi kullanmıyor ki.
02:29:59Yani ben dolayısıyla bu konuda hala ikilemdeyim açıkçası.
02:30:06Ali Murat Hocam, şunu merak ediyorum.
02:30:09Bu antivirüs kaynaklı uygulama dedik, uygulama değil mi? Yanlış biliyorum.
02:30:14Bunu bir anlatır mısınız? Bu nedir?
02:30:16Crowdstrike diyorsunuz, işte antivirüs yazılımı.
02:30:18Evet.
02:30:19Crowdstrike'ı söylüyorsunuz.
02:30:20Evet.
02:30:21Ne nedir hocam? Bir anlatın.
02:30:23Sorunun kaynağı.
02:30:24Yani şu an dünya genelinde o söylüyor.
02:30:27İşte bu Crowdstrike siber güvenlik şirketi işte.
02:30:30Bu mavi ekran hatalarının özellikle birçok lokasyonda gözlendiğini söylüyor.
02:30:34Sorunun araştırıldığını belirtiyor.
02:30:36Ya tabii burada şunu söylememiz lazım Gökhan Hanım.
02:30:39Bunun gerçekten ondan kaynaklı olduğunu ifade edilmek için.
02:30:41Ne bileyim, hizmet veremeyen bankanın, hizmet gerçekleştiremeyen işletmenin, hizmet veremeyen ne bileyim havayolu şirketin.
02:30:48Evet ben de Crowdstrike'dan bu hizmeti alıyordum demesi lazım.
02:30:52Ama böyle bir açıklama yapılmadı ki ben şimdi size diyeyim ki evet Crowdstrike'dan kaynaklı bir sorun sebebiyle tüm dünya genelinde bir kesinti yaşanmıştır.
02:30:59Diyemem ki.
02:31:00Çünkü bunu ben bir şirketin, işletmenin hangi antivirüs yazılımını kullandığı, hangi işletim sistemini kullandığını bilmiyorum ki.
02:31:06Bu açıklamaları yapan siber güvenlik araştırmacıları, siber güvenlik şirketleri bunu yapıyor.
02:31:12Ben de diyorum ki bir banka, bir firma, bir işletme diyecek ki evet ben de Crowdstrike kullandığımdan dolayı mağdur oldum.
02:31:18Bundan dolayı hizmet veremedim demesi lazım.
02:31:20Ama şimdi ben Usom dışında, bilmiyorum ben takip ediyorum ama Usom dışında ben bir açıklama göremiyorum şu an.
02:31:27Usom dışında herhangi bir noktadan kaynaklı olarak göremiyorum.
02:31:30Zaten şu an internette tek bir açıklama var, sosyal medyada geçen.
02:31:33Crowdstrike tabanlı sorun nedeniyle bu verilemediği yönünde oldu.
02:31:36Hocam dünyada en hızlı açıklamayı Türkiye mi yaptı? Diğer ülkelerden gelmedi mi daha açıklama karşılaştırdıkları?
02:31:41Ben diyorum ki şu an sadece peyderpey hizmetlerin durduğuna dair açıklamalar var.
02:31:46Az önce size söyledim işte Hindistan'dan geldi, Almanya'dan geldi, Avustralya'dan geldi ama yani şunu demediler onlar.
02:31:55Sadece hizmetlerde kesintiler yaşanmıştır şunu demedi.
02:31:58Crowdstrike'dan kaynaklı hizmet verememe durumu söz konusudur demedi.
02:32:03Anlayamamış olabilirler mi? Bunun için çok erken olabilir mi onların da bunu?
02:32:07Efendim sorunu araştırıyorlar şu an.
02:32:09Crowdstrike'dan da olabilir ya da olmayabilir.
02:32:11Ama en azından temellendirmek lazım, araştırmak lazım.
02:32:14Buyurun Sayın Özcan.
02:32:16Açıklamalardı aslında.
02:32:17Tedbir amaçlı yapılan açıklamalardı bunlar.
02:32:19Yani önlem amaçlı yapılan.
02:32:21Çünkü hiç kimse detayını bilmeden açıklama yaptı.
02:32:24İlerleyen günlerde bir açıklama gelir mi? Bu konu netleşir mi?
02:32:29En azından anlarız neyin içindeyiz, ne oluyor diye.
02:32:32Olur mu Sayın Özcan?
02:32:35Evet burada aslında şirketler konunun detayını gördükten sonra birazcık daha detaylı ve kapsamlı açıklamalarla karşılaşabiliriz.
02:32:46Onlar da şu an sorun tespiti ve nerelerin etkilendiğine dair aslında bir çalışma içerisinde.
02:32:53O yüzden sadece tedbir amaçlı açıklamalar görüyoruz.
02:32:56Hem mobil bankacılık tarafında hem hava yolu şirketleri tarafında.
02:33:00Önlem ve tedbir amaçlı açıklamalar bunlar.
02:33:03Yani detaylı açıklamalar daha ilerleyen zamanlara da gelir diye düşünüyorum.
02:33:07Bu arada Göksal ve bazı bankalardan yazılımsal sorun yaşadığına dair açıklamalar gelmiş.
02:33:14Onu söyleyeyim size.
02:33:15Yani kullandığımız yazılımdan kaynaklı bir problem deniyor.
02:33:19Çözüm önerisinde bulunmuş USOM.
02:33:21Siz açıkladınız mı bunu?
02:33:23Çözüm adımları şeklinde dört maddelik bir çözüm önerisi sunmuş USOM.
02:33:30Evet yani şöyle USOM aslında bakarsanız bunu şeye veriyor.
02:33:34Tabii ki yani ilgili şirketlere aslında sunuyor.
02:33:37Yani bu yazılımı kullanan şirketlere aslında bunu aktarmış oluyor.
02:33:40Ama yine söylüyorum.
02:33:41Ben internette de araştırdığım kadarıyla yani Crowdstrike kullanmayanlarda da bu sorun yaşanmış.
02:33:48Tamam hadi bu sorunun çözümünü Crowdstrike kullanan şirketler çözdü diyelim.
02:33:53Onu girdiler ve çözdüler diyelim.
02:33:55Peki bunu kullanmayan şirketler neden bu sorundan muzdarip oldu?
02:33:59Ben de bunun açıklanması gerektiğini, bu sorunun kaynağı üzerine mutlaka durulması gerektiğini düşünenlerdenim efendim.
02:34:06O zaman siz ısrarla siber saldırı üzerinde duruyorsunuz değil mi hocam?
02:34:10Birileri bunu uzun süreliği yapmadıysa bile bir şeyleri deniyor mu diyorsunuz?
02:34:15Evet bir deneme yanılma olabilir.
02:34:17Yani sonuçta şöyle denebilir.
02:34:19Tabii ki ortalığı panik havası oluşturmama kadına bunlar söylenmiş olsun.
02:34:23Yapmayayım ama ben yine de korkun diyorum diyorsunuz.
02:34:26Bakın %99 bundan dolayı bile olsa her zaman ben size ne diyorum %1 bile olsa bir ihtimal vardır.
02:34:33Bu düşünceyi de asla göz ardı etmemek gerekir kanaatindeyim.
02:34:37Bu da benim kendi düşüncemdir.
02:34:39Bu zaten bu alanda çalışan insanlar zaten bunun neden olduğunu bilecekler.
02:34:43Burada % şundan kaynaklı bundan kaynaklı deme durumu asla söz konusu olamaz.
02:34:47Temel bir sorun söz konusu olabilir ve bundan kaynaklı olduğu düşünebilir ama
02:34:51o yazılımın sorunu ya da o yazılımın neden işlev göremediğine dair bence de ne yapmamız lazım?
02:34:57Mutlaka onu sorgulamamız lazım.
02:34:59Hava yollarında odaklandık.
02:35:03Az önce Erhan Mertürk'e treni de ağırlıklı kullandığını sordum Avrupa'da.
02:35:09Burada da zaman zaman tren seferlerinin de aksadı.
02:35:13Peki deniz yoluyla ilgili bir aksama olur mu hocam?
02:35:18Ya da şu anda deniz ulaşımını kullananlar için?
02:35:23Çok özür diliyorum. Sayın Bakan konuşuyor Abdülkadir Uraloğlu.
02:35:27SOME İletişim Platformu üzerinden tüm SOME'lerimizle paylaşılmıştır.
02:35:33SOME'lerimiz nelerdir? Bizim siber olaylara müdahale, ekiplerinin koordinasyonu ve onların katılımcılarıdır.
02:35:42Ülkemizin siber sınırlarını korumak için yerli ve milli ürünlerimizle 7 gün 24 saat aralıksız bizim BTK ve oradaki USOM merkezimizden çalışmalarımızı aralıksız takip ediyoruz.
02:35:57Bu anlamda da bu zarara uğrayan ya da etkilenen sistemlerle ilgili kurumlarla derhal irtibata geçtik.
02:36:08Bazı kurumlarımızda hemen müdahale ile beraber buradaki aksaklığın önemli bir bölümünü atlattığımızı söyleyebilirim.
02:36:16Zannediyorum birkaç saat içerisinde sistem artık vatandaşı etkiler durumdan çıkarılmış olur.
02:36:23Ama bunun tekerrür etmemesi için de gerekli önlemleri arkadaşlarımızla beraber planladık.
02:36:29İlgili kurumlarımızla, özel sektör ve kamu ile iletişim halindeyiz.
02:36:33İnşallah sistemi bir an önce işler hale getirerek bunu da ortadan kaldırmış olacağız.
02:36:40Ama özellikle şunun altını çizmek istiyorum.
02:36:42Bir siber saldırı söz konusu değildir.
02:36:45Bu vesileyle tekrar sizleri saygıyla, sevgiyle, muhabbetle selamlıyorum.
02:36:50Hayırlı günler diliyorum.
02:36:59Muraloğlu sıkıntı siber saldırı kaynaklı değil dedi.
02:37:05Bununla ilgili sorunları bizler çok büyük ölçüde çözmeye çalışıyoruz dedi.
02:37:11Aslında dünyadaki İngiliz demiryolu şirketleri siber kesintiler nedeniyle operasyonlarını askıya aldıklarını duyurdu az önceki dilimde.
02:37:19Avustralya hükümeti küresel kesinti nedeniyle acil toplantı çağrısında bulundu.
02:37:24Berlin havalimanı kesintiler nedeniyle uçuşları askıya aldı.
02:37:27CNN Türk Berlin temsilcisi Erhan Mertluk da bize aktardı.
02:37:30Uçuşları başka bir bölgeye, uçuşların normal yapıldığı havalimanlarına aktardığını Almanya'na söyledi.
02:37:37İngiltere'de sağlık sistemindeki bazı hizmetlerde kesinti sonrası çalışma sistemlerinde ciddi sorunlar oluştu.
02:37:44Amerika Birleşik Devletleri 911 acil çağrı merkezi küresel bir siber arıza nedeniyle birçok eyalette çalışmayı durdurduğu söyleniyor.
02:37:52Microsoft kaynaklı olduğu iddia ediliyor bir güncelleme antivirüs programının.
02:37:59Şimdi bununla ilgili olarak Türkiye'de de biz ne yaşıyoruz?
02:38:03Birinci ağızdan aslında gelecek açıklama çok önemliydi.
02:38:07Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Sayın Abdülkadir Uraloğlu da siber saldırı kaynaklı değil.
02:38:11Türkiye'de sorunu ciddi anlamda da çözmeye başladık.
02:38:16Az önce de Ali Murat Hocam'da yukarı eğilimli bir çıkış vardı.
02:38:22Yavaş yavaş artık aşağı doğru bir iniş söz konusu sıkıntı çözülüyor dedi.
02:38:26Ali Murat Hocam Sayın Bakan'ın açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
02:38:30Evet şöyle söyleyelim ben tabii Sayın Bakanımız mevcut konular üzerinden bir mevcut durum üzerinden bir değerlendirme yaptı.
02:38:39Ben tabii ki Göksel'in bu küresel ölçekli sadece Türkiye'yi kapsayan bir sorun olmadığından kaynaklı ben tabii ki dünya genelinde yapılan açıklamaları da takip edeceğim.
02:38:49Yani Almanya'dan Amerika'dan İngiltere'den İtalya'dan gelen açıklamaları da kontrol edeceğim onlara da bakacağım.
02:38:55Bakalım onlar da aynı durumu yani bizle birlikte aynı açıklamayı yapacaklar.
02:39:01Madem bu şirketten kaynaklı bir sorun ya da sıkıntıysa muhtemelen Berlin'den de.
02:39:06Berlin'den de yani daha doğrusu Almanya'dan da İngiltere'den de aynı açıklama gelecektir.
02:39:11O yüzden ben onların da takip edilerek dünya genelinde küresel ölçekli bir sıkıntı problem söz konusu olduğundan dolayı onları da ben takip edeceğim.
02:39:19Tabii ki ona göre ben de değerlendirmemi yapmış olacağım efendim öyle söyleyeyim size.
02:39:23Erhan var mı Almanya'dan gelen resmi bir açıklama bakanlık düzeyinde veya kurum kuruluşlarda resmi kurumlardan?
02:39:31Gökçe bu tür durumlarda Almanya çok yavaş hareket eder.
02:39:34Yani tam olarak netice ellerine ulaştığı zaman bu tür bir açıklama yaparlar.
02:39:39Şu anda yeni yeni bilgiler geliyor.
02:39:41Tekrar edelim çok çok taze bir şey.
02:39:43Mesela az önce bakan açıklama yaparken tekrar bir güncelleme yaptım.
02:39:47Hani medyada acaba ne tür yeni gelişmeler var?
02:39:49Mesela süpermarketler bildirimde bulunmuşlar bizim sistemlerimiz de çalışmıyor diye.
02:39:54Hatta Hamburg'taki bir hastane bütün operasyonları ameliyatları iptal etmiş.
02:39:59Yine bu sistemde yaşanan sıkıntıdan dolayı.
02:40:02Yani yavaş yavaş şu anda Almanya yetkililer bilgileri topluyorlar.
02:40:06Bunları bir süzgeçten geçirdikten sonra Almanya'dan da açıklama gelecek.
02:40:10Ali Murat'ın yanında söylediği gibi gerçekten bu bir siber saldırıysa Almanya bu yönde açıklamayı yapacaktır.
02:40:15Geçmişte olduğu gibi benzer açıklamalar geldi.
02:40:18Evet daha önce de ama eğer bu bir siber saldırıdan kaynaklı değil.
02:40:22Microsoft'un kendi içerisindeki bir yüklemeden dolayı güncellemeden dolayı bir hataysa.
02:40:27Bunu da Almanya o şekilde açıklayacaktır.
02:40:29Ama dediğim gibi çok hızlı süper çabuk bir açıklama.
02:40:33Ben açıkçası beklemiyorum ama bugün öğleden sonraki saatlerde mutlaka bir açıklama gelecektir.
02:40:37Çünkü herkes burada Türkiye'de olduğu gibi bir aydınlatılma konusunda cevap bekliyorlar yetkililerden.
02:40:44Bunun sebebi ne? Bu soruyu Almanya'da cevap arıyor burada.
02:40:47Şimdi Sayın Özcan siz nasıl bir değerlendirme yapıyorsunuz?
02:40:53Bu bir siber saldırı değilse nedir?
02:40:56Antivirüs kaynaklı güncelleme mi? Burada hemfikir miyiz artık?
02:41:01Sayın Bakan'ın açıklamalarından yola çıkacak olursak buradaki antivirüs güncellemesinden kaynaklı olduğunu düşünecek olsak bile aslında biz burada şunu görüyoruz.
02:41:12Bir küresel krizde ya da bir siber saldırıda, kriz veya savaş sırasında sistemlere, küresel sistemlere bağımlı olduğumuzu görüyoruz.
02:41:23Aslında küresel yazılım firmalarının bir milli güvenlik sorunu olduğunu da burada görmüş oluyoruz.
02:41:30Yani ne kadar büyük çapta bir etki yapacağını, bugünkü bir güncelleme kaynaklı sorunda bile neler yaşadığımızı gördük.
02:41:39Yani son 2-3 saat içinde ve daha devamı da var.
02:41:43Tabi daha henüz tüm sistemler normale dönmedi.
02:41:46Bu aslında bizim buradaki yazılım firmalarından bağımlılığın da büyük bir tehdit unsuru oluşturduğunu gösteriyor.
02:41:54Özellikle milli markalarımız için ve buradaki bizim günlük işlemlerimizde kullandığımız birçok şirket için küresel yazılım firmalarının aslında bir tehdit unsuru oluşturduğunu da görüyoruz.
02:42:11Bu nedenle aslında bu açıklamaları bu gözle de okumak lazım ve bundan sonrasını da burada iyi planlamak gerekli olduğunu düşünüyorum.
02:42:23Bir de ben buna bir ekleme yapmak istiyorum.
02:42:26Şimdi dendi ki bu şirketten kaynaklı, peki o zaman şirkete ne oldu da böyle köklü, büyük, birçok hizmet veren, birçok hizmet sağlayan bir şirket yazılımdan kaynaklı ya da antivirüs güncellemesinden kaynaklı bir sorun yaşadı?
02:42:44O zaman bence burada şirkete yönelik bir saldırı olup olmadığı konusunun da sorgulanması gerekiyor.
02:42:50Çünkü böyle büyük, köklü bir firmanın, köklü bir şirketin bu konuda efendim böyle bir zafiyet içerisine girmesi ve ona bağlı olan birçok noktayı, birçok kuruluşu, birçok bu noktada ülkeyi etkilemesinin de bence mutlaka sorgulanması gereken bir husus olduğunu ifade etmek istiyorum.
02:43:10Bir siber saldırı var ama neye, kime yapıldı buna bakmak gerekiyor değil mi diyorsunuz?
02:43:14İşte ben de size onu diyorum, yani ben de size onu diyorum, durduk yere bir yazılımdan kaynaklı bir sorun bu kadar uzun sürer mi? Bakın bundan hiç açıklanmaz.
02:43:22Çok acemice mi görüyorsunuz bunu, her gün yazılım yapılıyor, biz telefonlarımıza bile uygulamalara yazılım yapıyoruz değil mi?
02:43:30Güncellemelerini yüklüyoruz, yazılım yapıyoruz.
02:43:34Ya bunu hatırlayın, Meta'ya yapılan bu olay, kesinti yaşandığında keskin Meta bir açıklama yapmış mıydı orada? Şundan kaynaklı, bundan kaynaklı sorun yaşandı, kesintinin sebebi budur vs. diye.
02:43:46Bunlar teknoloji şirketi, bunların yaptığı açıklamalar, olumsuz bir şekilde yaptığı açıklamalar güven kaybına sebebiyet verir.
02:43:52Çünkü insanlar güvenerek yazılımlar alıyorlar, güvenerek cihazlar alıyorlar, güvenerek uygulamalar satın alıyorlar, şimdi dolayısıyla onlar bin düşünüp bir açıklama yaparlar.
02:44:04Ülkeler de öyle, altın araştırır, sorgular, velev ki yazılımdan kaynaklı, peki Almanya şuna bakacak, peki bu firma neyden etkilendi, bu kesinti neden yaşandı, bu sefer Almanya onu da öğrenecek ondan sonra.
02:44:18İşte Microsoft şirketindeki şu sebep nedeniyle var olan sorun bizim havayollarımızı, işte karayollarındaki ulaşım sistemlerini, yazılımları, bankaları etkilemiştir diyecek.
02:44:31Dolayısıyla benim için sorunun temeline inmek lazım, yani onu oluşturan şey nedir ona bakmamızın ben doğru olduğunu düşünüyorum, ben bu kanaatteyim her zaman.
02:44:40Peki sayın Özcan, bekleme taraftarı mısınız açıklayacak şimdi birkaç gün, bankalardan da yavaş yavaş açıklama geliyor Türkiye'de bu arada.
02:44:50Evet, onu söyledim ben de, yani yazılım kaynaklı olduğu ifade ediliyor şu an.
02:44:56Evet, bireysel olarak açıklamalar yapılıyor bu arada.
02:44:59Evet, bireysel bankalar, bireysel açıklamalar yapıyorlar ama dediğim gibi Gökse Hanım, hala imenin alta düştü, yani sorun bildirimlerinin artık azaldığını da değerli izleyicilerimize aktarmak isterim efendim.
02:45:11Dünyada bakanlık yüzeyinde konusal çapta belki de hani tek ülke Türkiye şu an konuyla alakalı açıklama yapan ve dediğimiz gibi şirketler bireysel açıklamalar yapıyor, firmalar.
02:45:22Şu an konunun daha detaylı araştırılması söz konusu ancak Ulaştırma Valtıf Bakanımız da muhtemelen bu dezenformasyonun sosyal medyada oluşulabilecek bu konuyla alakalı manipülasyondan önde geçmek adına böyle bir açıklamada bulunma ihtiyacı hissetmiş olabilir öncesinde.
02:45:41Bu nedenle aslında konusal çapta bir açıklama Türkiye'den geldi ama çoğu firma şu an bireysel çapta kendi tarafındaki tahribatı öğrenmek adına ve bu araştırmayı yaptıktan sonra açıklama yapmak adına bekliyorlar şu an, bekleme sürecindeler ve detaylı araştırma sonucunu paylaşacaklar.
02:46:00Evet çünkü birçok nokta etkilendiği için yani bankalar var bunun içerisinde, yazılım şirketleri var bunun içerisinde, hava yolu şirketleri var bunun içerisinde, sosyal medya şirketleri, telekomünikasyon şirketleri var bunların hepsi etkilenmiş durumu bunların hepsi bir onlardan bilgi toplanır detaylılar ondan sonra denir ki bu bundan kaynaklı bir sorun olmuştur, şu şundan kaynaklı bir sorun olmuştur.
02:46:21Yani 2-3 saat içerisinde çok detaylı net bilgiye ulaşamıyor çünkü zaten şirketler kendi içerisindeki sorunların ne olduğunu tespit edebilme adına şu an zaten çalışma yapıyorlar.
02:46:33Erhan var mı? Buyurun Sayın Özcan.
02:46:38Evet araya girdim, bu şirketler aslında şu an müşterilerine bir anlamda paniğe sevk etmemek adına önleyici açıklamalar yapıyor.
02:46:48Bu önleyici açıklamaların nedeni aslında müşterilerin mesela hastaneler etkilendi, hava yolları etkilendi, bankaları etkilendi, birçok küresel çapta iş yapan şirketler etkilendi.
02:46:59Sadece müşterilerine paniğe sevk etmemek adına bu açıklamayı öncesinde yapıyor ancak müşterilerinin tam olarak neden etkilendiğine dair açıklamayı belki gün içerisinde, belki 24 saat içerisinde görebiliriz diye düşünüyorum.
02:47:13Erhan var mı Almanya'da bir gelişme?
02:47:16Yok gelişme olarak değil de belki şunu eklemekte fayda var.
02:47:19Önümüzdeki saatlerde ya da önümüzdeki günlerde bununla yapılacak resmi açıklama çok önemli çünkü bazı hukuksal süreçler de var.
02:47:26Şimdi Berlin'e inmesi beklenen bir yolcunun Frankfurt'a indiğinden bahsettik.
02:47:30O yolcunun tekrardan Berlin'e gelmesi gerekiyor.
02:47:33Bu da bir masraf doğal olarak hava yolu şirketleri bu masrafı kimin karşılayacağı konusunda.
02:47:38Yani eğer bu bir siber saldırıysa bazı anlaşmalar bazı sözleşmeler vardır.
02:47:42Siz uçak bileti aldığınızda hava yolu şirketi şöyle bir açıklama yapıyor ya da şöyle bir anlaşma yapıyorsunuz.
02:47:48Eğer herhangi bir hava muhalefeti olursa herhangi bir siber saldırı olursa biz bu masrafı işte filanca sigorta üzerinden karşılayacağız.
02:47:54Eğer şirketin kendi hatası olan bir durumsa ya da Microsoft'la ilgili şirketin kendi yazılımında bir sorun varsa bu sefer bambaşka bir hukuksal durum ortaya çıkıyor.
02:48:04Bunu söylemekte fayda var.
02:48:06Önümüzdeki günlerde o yüzden zaten çok ihtiyacı davranarak yani bütün sonuçları bütün verileri toplayarak bir açıklama yapmasını Almanya'na bekliyoruz.
02:48:14Çünkü bunun bir de tabii ki oluşan zararı kimin karşılayacağı sorunu var.
02:48:18Dediğimiz gibi bankalarda bir zarar oluştu.
02:48:21Şu anda süpermarketlerde benzer bir sorun var.
02:48:23Hava yolu şirketlere odaklandığımız nokta ama diğer birçok sektörde de benzer şekilde şirketler zarara uğradı.
02:48:29Bu zararın karşılanması açısından elde somut bir veri olması lazım.
02:48:34Somut bir açıklama olması lazım.
02:48:36Onu Alman hükümetinden Almanya yetkililerden önümüzdeki saatlerde bekliyoruz.
02:48:40Yani şu anda zaten aktüel hızlı bir gelişme olmasını beklemediğimizin bir kez daha altını çizelim Almanya perspektifinden baktığımızda.
02:48:47Ali Murat Hocam şimdi Almanya Erhan Mertürk'ün de söylediği gibi bunun bir de maddi kaybı var manevi kaybının yanı sıra.
02:48:56Şimdi haliyle birçok bu sistemleri kullanan kullanıcılar buna şikayet edecekler.
02:49:04Eğer bu bir şirket kaynaklıysa siber saldırı değilse ki öyleyse bile sonuçta antivirüs programlarını korumaları gerekiyor.
02:49:12Kullanıcıları kontrol altına almaları gerekiyor.
02:49:15Bunun her koşulda siber saldırıysa bile yaptırımı Microsoft şirketine mi döner?
02:49:23Şimdi şöyle söyleyelim insanlar güvenmişler bu yazılımı almışlar bu işletim sistemini kullanmışlar.
02:49:30Elbette ki tabi bu artık uluslararası hukuk kapsamında yer almaktadır.
02:49:34Çünkü sonuçta bir mağduriyet bundan kaynaklı bir mağduriyet söz konusuysa tabi ki hukuki süreç mutlaka eşeyecektir.
02:49:42Çünkü gerçekten bu ufak çaplı bir sorun değildi yaşanan çok ciddi geni çaplı bir sorundu.
02:49:48Ama dediğim gibi neden yani bu şirket bu firma etkilendi?
02:49:52Şimdi bunun da mutlaka üzerinde yatan etmenleri mutlaka araştırmak gerekir, sorgulamak gerekir.
02:49:58Yani neden bu firma etkilendi de diğer şirketler diğer işletmeler etkilenmedi?
02:50:03Bunun altını çizmemiz gerekir.
02:50:04Orada acaba bir güvenlik sahafiyeti mi vardı?
02:50:07Oraya mı yazılımla oradaki işletim sistemlerine yazılımlara mı bir saldırı teşebbüsü gerçekleştirdi?
02:50:14Ve bundan kaynaklı mı sorun yaşanmış oldu?
02:50:16Bunların da mutlaka sorgulanması gerekir.
02:50:19Dolayısıyla sadece ülkelerden gelecek açıklamalar değil bu iddiaların yöneltildiği ilgili şirketin de ilgili firmanın da şundan kaynaklı, güncellemeden kaynaklı.
02:50:29İşte yazılımdaki hata nedeniyle o hatanın nereden ve nasıl meydana geldiğini mutlaka anlatması gerekir.
02:50:35Artık bu tarz şirketlerin şeffaflık politikalarını güncellemesi gerekir.
02:50:39Çünkü zaten artık dünya genelinde de kişisel veriler ciddi koruma altına alınıyor.
02:50:45GDPR dediğimiz genel veri koruma yönetmeliği var mesela.
02:50:48Avrupa'da öyle kolay değil bir vatandaşın bilgisini alıp şirket kendi rızasıyla bile vatandaş verse genel veri koruma yönetmeliği onun üstünde yer alıyor.
02:50:55Sen diyor bu vatandaşın bilgisini kullanamazsın diyor.
02:50:59Avrupa Birliği vatandaşı bu diyor.
02:51:01Geçmişteki o Whatsapp gizlilik sözleşmesinde karşımıza çıkmıştı.
02:51:05Ne oldu? Onlara dayatamadı.
02:51:07Avrupa Birliği vatandaşlarının bunu dayatamadı.
02:51:09Günümüzde veri çok kıymetli.
02:51:11Kişisel veriler çok önemli hayati değere sahip.
02:51:15Dolayısıyla insanların işletmelerin bu şirketlere güvenmesi konusunda bu şirketlerde kimsenin yüzünü kara çıkartmamalı.
02:51:22Bir sorumluluk söz konusuysa bu sorumluluğun bedelini de elbette ki ödemeliler.
02:51:28Ama tabii ki bu şirketlerle bu noktada ülkeleri ve tabii ki bu şirketlerle bu şirketlerden hizmet alan kurumları bağlayacaktır.
02:51:36Dolayısıyla saniyelerin bile büyük bedellerle ölçüldüğü internet ticari ekonomisinin artık giderek büyüdüğü bir dünyada da bunların da hassasiyetle üzerinde durulması gerektiğini ifade edebiliriz.
02:51:49Yine diyorum detaylı bir şekilde ben de bakıyorum.
02:51:53Almanya'dan da şu an bir açıklama yapılmadı.
02:51:55Çünkü dediğim ya onlar detaylara bakacaklar.
02:51:58Şirketin neden bu işletim sistemi yani bu işletim sisteminden sorumluluğu nereden kaynaklı oldu?
02:52:03Neden hizmet veremedi?
02:52:05Bunları irdeleyecekler, bunları inceleyecekler, bunları araştıracaklar efendim.
02:52:09Ondan sonra detaylı açıklama diyecekler ki şu şu şirkette kaynaklanan şu sorun nedeniyle işte havayollarında bankalarda bu problem yaşanmıştır.
02:52:19Diyecekler ya da küresel ölçek deviri, siber saldırı sebebiyle hizmetler geçici süre işlev göremez hale gelmiştir.
02:52:27Bankacılık uygulamalarında, havayolu şirketlerinde problemler yaşanmıştır diyecekler.
02:52:32O yüzden ben her zaman beklemenin daha doğru ve daha sıcağı sıcağına bazen yanlış olabiliyor.
02:52:38Geçmişte de bu tarz açıklamaları gördük efendim.
02:52:40Peki, çok teşekkür ediyoruz.
02:52:42Bilişim uzmanı Prof. Dr. Aliye Muratokak ve bilişim uzmanı Emre Özcan, CNN Türk Berlin temsilcisi Erhan Mertürk.
02:52:50Şimdi dünyada ne oluyor sorusu, dünya genelinde yazılım sistemlerinde önemli bir sorun yaşanıyor.
02:52:56Bununla ilgili yayınlarımıza ve çok daha fazlasına CNN Türk ekranlarında kaldığımız yerden devam edeceğiz.
02:53:02Gündem Haber kuşağını burada noktalıyoruz.
02:53:04Semiha Şahin konuklarıyla karşınızda olacak.
02:53:07CNN Türk'te kalın, hoşça kalın.
02:53:10İzlediğiniz için teşekkürler.