Orta Doğu'da tansiyon, dün gece İran devlet televizyonundan yapılan bir açıklama ile bir kez daha yükseldi. İran’ın Kanal 3 televizyonu spikeri canlı yayında, "Önümüzdeki saatlerde dünya çok önemli gelişmelere sahne olacak" dedi. Şu ana dek bir saldırı yok ama bölge teyakkuzda. İran İsrail'e doğrudan mı saldırır yoksa bölgedeki vekil güçlerini mi kullanır? CNN TÜRK Haber Müdürü İdris Arıkan, olasılıkları canlı yayında anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İdris Sarıkan, şimdi İran'ın vekilleri dedik, birkaç tanesi çok bildiğimiz, çok zihnimizde yer alan ama birkaç tane de
00:07çok duymadığımız ama etkili olduğunu da
00:09kaynaklardan öğrendiğimiz örgütler var.
00:12Şuraya Katayip, Hizbullah, Irak adres.
00:15Fatime Yun ve Zeynebi Yun Tugayları Suriye, Haçlı Şabi Irak, Husiler Yemen ve Hizbullah Lübnan.
00:22Şimdi sen bize bunları bir anlat. Nedir bunların özellikleri?
00:28Dünden beri savaşı konuşuyoruz. Savaşa
00:31giden yolda ne olacağını konuşuyoruz. Bir takım emareler var. Mesela
00:35İsrail'in
00:36kendi komutanlarına, askeri birliklerine uydu telefonları
00:42verdiği, işte iletişim kopması halinde bunu
00:45hareket, bunu sağlaması için.
00:47İşte Hizbullah'ın karargahlarını, Beyrut'taki karargahlarını boşalttığını görüyoruz.
00:53Suriye hava sahasında
00:54İsrail uçaklarına genelde olmayanın dışında
00:58hava savunma sistemleriyle saldırı yapıldığını görüyoruz.
01:02İsrail'in
01:03Lübnan'da bazı sınır bölgelerinde bombardıman yaptığını görüyoruz. Rusya'nın İran'a
01:09büyük silah yardımı yaptığını görüyoruz. Amerikan ordusunun
01:13işte Körfez'e
01:14yine
01:15yeni ek uçak gönderdiğini bu uçakların
01:18olası İran drone saldırısı ve
01:20füze saldırısına karşı koyabilecek nitelikte olduğunu biliyoruz.
01:25İşte baktığımızda
01:26Fransa'nın İran'dan
01:30kendi vatandaşlarına ayrılın dediğini görüyoruz.
01:33İran'ın
01:34Suriye'den saldırma ihtimali olduğu yönünde iddialar olduğunu görüyoruz.
01:40Ortalık karışık.
01:41Hatta İsrail'in
01:4340 ülkeye vatandaşlarına bu ülkelere gitmeyin dediğini görüyoruz.
01:46Nasıl bir gerilim olduğunu anlatmak açısından söylüyorum.
01:49Sonra
01:50Pentagon'un
01:51daha fazla jet göndereceğini duyuyoruz.
01:53Hamane'nin direkt saldırı emri verdiğini duyuyoruz.
01:57Ama bu işin nasıl olacağını bilmiyoruz.
02:01Bu işin
02:04aslında
02:05provası daha önce yapıldı.
02:07Birinci prova 13 Nisan'daki o provaydı. 13 Nisan'da
02:11haritada
02:12baktığımız İran'dan İsrail'e
02:15kamikaze drone ve balistik füzelerle saldırı yapıldı.
02:19Yaklaşık işte burası 1000 kilometre.
02:22Mesafe de çok uzak.
02:25Ama burada yaklaşık 300'e yakın
02:28drone ve füzenin
02:29%99'unun
02:34bunu Amerikan batı kaynakları söylüyor indirildiğini
02:37hatta bu hava saldırısında Suriye ve
02:41Ürdün'deki hava üssülerin de savunma sistemlerinde kullandığını
02:46İran'ın da bunlara yönelik Suudi Arabistan ve Ürdün'e tebrik gösterdiğini biliyoruz.
02:50İran bizim
02:51saldırımız başarılı oldu demişti o zaman.
02:53İsrail hayır %99 başarılı olmadı. %1 de zaten çöle düştü demişti.
02:58Şimdiki geldiğimiz noktada o zaman İran'ın hava
03:02üzerinden bir saldırısı operasyonu çok karşılık bulmayacak. O zaman elendi diyebilirim.
03:07Şöyle bir şey var.
03:08Elendi mi bilemeyiz.
03:10Ama
03:12görülen
03:13hesap
03:14gelen noktada bunun olma ihtimali kolay değil.
03:18Peki biz buraya nasıl geldik?
03:21Şimdi bu İran bu bölgede nasıl güçlendi? Önce ona bakmamız lazım.
03:26Bir Hizbullah faktörü var.
03:28Hocam dedi ki
03:29resmi Hizbullah rakamlarına göre
03:3220-25 bin dolaylarında milis var. Hatırlarsan
03:35Gazze'de de 20-25 bin dolayında Hamas ve İslam Cihad militanı olduğu söyleniyordu.
03:40Savaştan önce yani
03:42Hamas üyesi Hamas
03:43ve İslam Cihad üyesi olduğu yani savaşacak
03:47insan direniş yapacak insan olduğu söyleniyordu.
03:50Burada resmi rakamlar
03:5220-25 bin gibi konuşuluyor ama
03:54bazı rakamlara göre İsrail'in söylediğine göre 150 bin civarı.
03:58Hani bunu bilmek lazım.
04:00Burada özellikle Güneylim'den denilen Litanydırmağın alt bölgesinde de yoğunlukta olduğu biliniyor.
04:06Beyrut değil
04:07işte Say'da Sur denilen o bölgede
04:10O Kana denilen hani geçmişte 2006 savaşında vurulan bölgelerde daha yoğun oldukları biliniyor.
04:15Ve
04:16işin garip tarafı
04:19Gazze gibi kapatılmış bir yerde değiller.
04:22Arkası açık.
04:23Yani lojistik sorunu yaşamayacaklar.
04:26Hatırlarsan 2006'da İsrail yaklaşık 150
04:30kayıt verdikten sonra ne demişti?
04:33Litanydırmağının
04:34üst tarafındaki
04:36yani
04:37Güneylimnan'daki
04:39hareket eden her şeyi vururuz demişti.
04:41Ki vurmuştu da ondan sonra barış
04:43anlaşması yapılana kadar.
04:45Şimdi 150 binden bahsediyoruz.
04:48Bunu bir kenara koyalım.
04:49Hizbullah nasıl kuruldu? Hizbullah
04:52işte
04:53iç savaş sonrası 1980'lerin ortalarında bazı rakamlar 82
04:58bazı rakamlar 85'i diyor.
05:01Emel örgütü var o dönemin işte ünlü Şii örgütü ondan ayrılıp
05:05kurulan bir örgüt
05:06ve
05:07İran'ın güdümünde
05:10demek
05:11bir anlamda doğru. İran'ın
05:13söylediklerini tatbik eden bir örgüt.
05:15Nasıl bir organik bağları var peki?
05:18Şimdi kendi
05:20organizasyonlarını burada kurmuş durumdalar ama
05:22mali ve
05:23askeri desteği çoğunlukla İran'dan alıyorlar ve
05:26burada üst düzey yöneticilerin İran'da Tahran'da kumda bulunduğunu biliyoruz.
05:32Buradaki Şii camilerindeki kişilerin kumda eğitim aldığını biliyoruz. Hani buradaki bağlantıyı anlatmak
05:37açısından.
05:38Şimdi burada dedik işte İran'daki Lübnan'daki iç savaş sonrası
05:43bunun
05:43köklendiğini büyüdüğünü bugün işte rakamlara göre bazı rakamlara göre 150 bin olduğunu ki İsrail öyle diyor.
05:50Onu da söylemek lazım.
05:51Biliyoruz. Peki
05:54sonra ne oldu? Irak'ta.
05:56Irak'ta da buna benzer bir örgüt kuruldu. Ne zaman kuruldu bir örgüt?
06:002003'teki
06:01Irak
06:02işgalinden sonra. Amerika Irak'ı işgal ettiğinde Irak sokaklarında şöyle denir.
06:06Amerika Irak'ı işgal etti.
06:08Ülkeyi
06:10İran'a verdi. Bir kısmını en azından İran'a verdi. Üst kısmını da Erbil'e de
06:14Kürtlere verdi derler. Yani bu
06:16söylem, analiz böyle kurulur. Şimdi burada da
06:19aynı yapıda
06:21Haçlı-Şabi diye
06:23bir
06:24çatı örgüt kuruldu. Bunun altında bir sürü
06:27eklemleri var. Mesela
06:29şöyle sayayım
06:30işte
06:34Esa Gül
06:35El Hak
06:36İmamın askerleri Tugay'ı. Bir Bedir Tugay ki bu Bedir Tugay'ı 15 alaydır. En güçlülerinden bir
06:43tanesidir.
06:44Ketayip Huzbullah
06:46Kimisi muktedar sadrabalı ki burada
06:49Haçlı-Şabi içinde de
06:50bir takım muhalif isimler, muhalif İran'a karşı bir takım
06:54mesafeli
06:54örgütler de var ama
06:56genel itibariyle
06:58İran'a karşı gelen bir grup yok.
07:01Gibi böyle
07:03birçok
07:03örgüt var işte
07:05Hizbullah Tugay'ları.
07:07Haçlı-Şabi'nin altında 5-6 tane küçük örgüt var.
07:11Haçlı-Şabi için Irak'ta derler ki devlet için de devlet.
07:15Bunların hatırlar mısın?
07:17Buranın da başındaki el mühendisi Haçlı-Şabi'nin en üst tepesindeki isim de
07:23Bir zamanda İran Kudüs Gücü komutanının
07:26ile birlikte 2020'de Amerikan
07:28drone saldırısıyla Bağdat'ta öldürülmüştü.
07:31Öyle bir
07:32karanlık bir meseleden bahsediyoruz.
07:33Buradaki
07:35örgüt militanı
07:36yani Haçlı-Şabi'ye
07:38yakın
07:40kişilerin sayısının 300-300 bin dolayında olduğu söylenir.
07:45Net bir rakam söyleyemeyiz
07:46ama böyle söyleniyor.
07:47Ama geniş bir nüfus bu.
07:48Yok yüksek yani sadece burayla da bitmiyor.
07:52Yani şuradan 150 buradan 300 alırsan
07:55rakamın nasıl genişlediğini görüyorsun.
07:57Şimdi
07:58burada 2003'te kurdular ya
07:59Haçlı-Şabi'yi. Peki 2011'de ne oldu?
08:03Suriye'de ilk savaş başladı.
08:05Suriye'de ilk savaş başlayınca
08:07aynı örgütlenme, aynı tür örgütlenmeyi
08:10burada
08:11görmeye başladık. Nasıl gördük?
08:13Şimdi
08:14Suriye ilk savaşını hatırlayanlar bilir.
08:16Aslında rejim düşüyordu Şam'da.
08:18İlk önce kim müdahale etti, yardım etti?
08:22Hizbullah.
08:23Hizbullah girdi
08:25tam düşerken
08:26desteğini verdi, düşüş olmadı. Sonra kim geldi? İran geldi. İran'la birlikte kim geldi?
08:31Sadece İran bu coğrafya değil.
08:33Pakistan
08:34Afganistan coğrafyasından da Şii'leri buraya taşıdı.
08:38Buraya Fatımi Yun, Zeyneb'in gibi
08:42farklı farklı isimlerde
08:46örgütler
08:47yapılanmalar
08:48bu bölgeye taşındı. Şimdi burada
08:50bir rakam var. Şimdi rakamı da söyleyelim.
08:54200
08:56bin
08:57olduğu yönünde iddialar var. Bu bölgede yani Suriye'nin içerisinde 2016 rakamlarına göre
09:04o zaman devrim muhafızları,
09:06Pesteren'in komutanı,
09:08genel komutanın açıklaması
09:09diyor ki Suriye, Irak, Yemen, Afganistan ve Pakistan'da İran parlanırlarında hareket eden
09:15200 bin silahlı mis var. Yani burada toplam
09:21İran, Irak,
09:22bu bölge
09:23350-400 bin
09:24gibi bir rakam çıkıyor ortaya.
09:26Gayri resmi rakamlar.
09:28Bu çok büyük rakam.
09:29Ben mesela buna çok inanmıyorum açıkça söyleyeyim. Fazla
09:32sürülmüş ama
09:34böyle bir... Hadi buranın diyelim ki 200 bin olsun. Toplamı 200 bin olsun. Hizbullah dahil, işte Suriye dahil,
09:40Irak dahil.
09:41Ciddi bir rakamdır bu. İsrail'in askeri nüfusu ne?
09:45Şimdi İsrail'in normalde
09:47200 bine yakın bir asker olsa da rezervlerle birlikte
09:51bu rakamın arttırabileceği söyleniyor ama şöyle bir durum var.
09:57Savaşacak
09:58asker önemli. Yani birazdan.
10:00Şimdi burada bir
10:02burada bir
10:04nüfus işte 200 binlere varan bir askeri
10:07nüfustan bahsediyoruz ya. Toplam 250 bin.
10:09Ama şöyle bir şey var.
10:12Öldürerek bitecek gibi değil.
10:13Tırnak içinde söylüyorum bunu.
10:15Çünkü
10:16bu buradaki insanlar
10:19İran'dan,
10:20Pakistan ve Afganistan'dan
10:22ve Irak'tan destek alabilir.
10:24Suriye'den gelebilir. Şimdi neydi? Sorumuz neydi?
10:27Burada vekil güçler nereden vurabilir? Bu aradaki hususları da unutmayalım.
10:31Hususlar da bölgeyi kontrol altına almış.
10:33Çok yoğun bir askeri gücü olan ve hatta devleti ele almış bir grup olarak
10:37İran'a yakınlığıyla biliniyor. Bazen İran'a...
10:39Özellikle Amerika'nın nefesini kesen.
10:41Tabi. İran'ı eleştiriyor. Onun da nedeni işte bu Kızıldeniz'i kapatabilme.
10:45Kızıldeniz'de huzursuzluk yaratabilme
10:48yeteneği.
10:48Lüksü.
10:49Anladın mı?
10:50Şimdi burada
10:51bu bölgede
10:53İran saldırmazsa ne olur?
10:55Şimdi
10:56Hezbollah burada
10:57füze ve roketlerle saldırdı.
11:00Hatırlar mısın 2006'da ne olmuştu? İşte 200 tane aynı anda atıldığı zaman
11:05Demir kubbeye işte o dönemdeki İsrail hava savunma sistemi
11:09yetersiz kalmıştı.
11:107 Ekim'de de olmuştu zaten benzer.
11:12Değil mi?
11:13Evet.
11:13Şimdi burada aynı anda 2000 tane atarlarsa ne olur?
11:17Asıl sorun burada kaynaklanıyor.
11:21Burada
11:22Bizim anladığımız ölçülerde bir savaşın olması dahilinde
11:26Eğer İran direk
11:28Kendisi füze atmıyorsa buradaki
11:31Suriye'deki Gulağan Tapeleri bölgesinden
11:34Lübnan'daki Sur
11:36Sayda
11:37Sur
11:37Eski adıyla Tire bölgesinden Hayfa'ya geçiş olabilir.
11:43Bu bir farazi konuşuyorum.
11:45Askeri bir
11:46İşgal durumundan bahsediyorum.
11:49Kolay mı? Değil.
11:50Çünkü
11:52Ne dedik başta?
11:53Amerikalılar
11:55İşte bölgeye uçak
11:56Yardımda bulunuyor. Uçak gemileri var burada.
11:59Güney Kıbrıs'ta
12:00Üstleri var.
12:01Burada
12:02Ama bıçak kemiğe dayandığı zaman da yapılacak en önemli aksiyon da bu.
12:06Burada işte
12:08Felaket senaryosunun karşısında kalırız.
12:10Eğer
12:12Gerçek anlamda bir aşırı saldırı
12:15Süreci yaşanırsa
12:17Şimdi aşırı saldırı derken açmak lazım. Nedir bu aşırı saldırı?
12:21Şimdi
12:22Demin
12:22Biraz önce ne bakıyorduk? Biz Hayfa Limanı'nı görüyorduk.
12:26Hayfa deniz üssü vurulursa örnek
12:28Tel Aviv'deki savunma bakanlığı
12:31Vurulursa örnek
12:32Limona'daki işte nükleer santral vurulursa
12:36Örnek
12:37Ya da işte
12:38Golan tepelerindeki o ünlü işte Golan Brigade, Golan Tümeni vurulursa
12:43İsrail'in
12:44Alt yapısı çökertirse en önemlisi
12:471948'deki işgalden sonraki dönemdeki en önemli
12:51Havalimanı Ben Gurion vurulursa
12:53İsrail iskeletini kaybeder.
12:55O zaman
12:56Büyük
12:57Krizi yaşar oluruz.