Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Detayları çok önemli bir isimde. Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger'le, Uluslararası İlişkiler Uzmanı.
00:06Kendisi ile konuşacağız.
00:08Bu ziyaret, bu konuşma ne anlama geliyor?
00:11Amacı ne? Mesajı ne? Kendisinden öğreneceğiz.
00:14Hocam yayınımıza hoş geldiniz.
00:16Merhaba Ziya Bey, iyi yayınlar dilerim.
00:17Çok teşekkür ediyoruz.
00:19Efendim, Mahmut Abbas'ın ziyaretindeki mesaj nedir? Bu konuşma
00:24Dünya gündemi tarafından da takip edilmekte
00:27neleri kapsayabilir sizce?
00:30Evet, yakından takip edilecek.
00:32Bilebildiğim kadarıyla bir saat sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda hitap edecek.
00:38Mahmut Abbas tabii resmi olarak Filistin devlet başkanı statüsünde. Aynı zamanda
00:44Yasir Arapat'ın 2004'te vefatından sonra
00:48Filistin Kurtuluş Örgütü
00:50yani El-Fetih Teşkilatı'nın başkanlığını da
00:55üstlendi. Kendisi 89 yaşında. Şu an itibariyle sağlıklı gözüküyor.
01:01Filistin'in tabii kendi içinde bir ikilik ortaya çıktı.
01:082006'dan beri Filistin'de seçimler yapılmıyor.
01:11Filistin toprakları şu an itibariyle Batı Şerif'e Gazze'den oluşuyor.
01:18İsrail 1967 Savaşı'nda işgal etmişti.
01:24Oslo'da başlayan barış sürecinde
01:25buraları özel yönetime devretti. Yasir Arapat'a devretti.
01:32Daha sonra 90'ların ortasında bir başkenti Doğu Kudüs olmak üzere
01:38Filistin devleti kurulması
01:40müzakerelerinin 5 yıl içinde başlaması kararlaştırılmıştı. Fakat İsrail'deki gelişmeler o süreci akamete uğrattı.
01:47Zaman içerisinde
01:50Feyköy ile Hamas arasında ihtilaf ortaya çıktı ve Hamas Gazze'de Feyköy Batı Şerif'e hakim oldu.
01:57Fakat ulusal hukuka göre Filistin tarafının resmi temsilcisi
02:01şu an itibariyle Mahmut Abbas idaresi
02:05Batı Şerif'e yönetim.
02:07En son bu Gazze Savaşı'ndan sonra yeni bir takım ülkeler de
02:12tanıdı.
02:13Filistin devletini ve şu an itibariyle 194
02:19ülkenin 148'i
02:22Filistin'i tanıyor. Fakat Filistin
02:25şu an itibariyle özellik bölge
02:28statüsünde bağımsızlığın bir kademe gerisinde
02:32Yasir Arapat ben işte bu dünya gözüyle bir Filistin bağımsız devletini
02:38görmek istiyorum demişti. Bu pek mümkün olmadı. Şu an itibariyle
02:43Ulusal toplumda Filistin'i Mahmut Abbas temsil ediyor. Şimdi bu
02:49TBMM'de
02:51hitap etme hakkı tanıyarak Türkiye şu mesajı vermiş oluyor
02:57Güçlü biçimde Filistin halkının yanındayız. Filistin davasının Yılmaz
03:03savunucusuyuz.
03:05Bu konudaki kararlılığımızı her zaman gösterdik. Bundan sonra da
03:11göstermeye devam edeceğiz. Şimdi hatırlayalım.
03:15Türkiye'de Filistin Kurtuluş Örgütü, tehdit örgütü olarak kabul edildiği dönemde
03:21daha ilk adım atıldı. 1979 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü
03:28temsilciliği Ankara'da açıldı. Bülent Ecevit hükümeti bunu açtı. Yani siyasi partiler arasında
03:34bir ihtilaf olsa bile çeşitli konularda Filistin davası konusunda
03:39liberali sağcısı, solcusu, ülkücüsü ekstrem çizgide olanın hepsi aşağı yukarı
03:45bir kolektif duruş ortaya koyuyor. Bugünkü meclis toplantısında buna bir kez daha
03:51tanık olacağız. Zaman zaman marjinal, aykırı sesler çıkıyor olsa da
03:58Nasıl ki Netanyahu ABD kongresinde oradaki mevzuslara hitap etti ve
04:06kendi açısından sübjektif olarak meseleyi izah etti. Onlar
04:12desteklerini ortaya koydular. Tabi yüz kızartıcı bir vaziyet var. Yalan söyledi Netanyahu.
04:19Duyarlıyız dedi. Sivil kayıplara karşı dünyanın hukuka en uygun hareket eden
04:25ordusuyuz falan dedi. Bütün bunlara rağmen orada güçlü biçimde alkışlandığını
04:31desteklediğini gördük. Burada
04:35Mesaj şu yani Mahmut Abbas'ın TBMM'de hitap etmesiyle birlikte
04:42Dünyaya verilen mesaj şu. Mesaj şu. Nasıl ki ABD
04:45İsrail'in arkasında güçlü biçimde duruyorsa Türkiye'de benzer şekilde Filistin tarafının
04:51tüm davasını birbütün olarak destekliyor. Hem Hamas'ı destekliyor hem de
04:58Filistin Kurtuluş Örgütü'nün El Fethi'yi destekliyor. Esasen bu konuda İsmail Hane'ye
05:04bir ay kadar önce Türkiye'ye geldiğinde Türkiye mesajı vermişti. Yani işte iş birliği yapıp kollektif hareket
05:11ettiğiniz takdirde ancak netice alabilirsiniz demişti. Bu konuda Rusya'da tarafları bir araya getirdi.
05:17Moskova'da Sergey Davro. Fakat nihayet olarak 14 örgütü aralarında
05:22Hamas ve FK önünde olduğu bir araya getirerek Pekin deklarasyonunu yayınlayan aktör Çin oldu.
05:28Evet güçlü bir Filistin davasına destek mesaj bugün
05:35TBMM'den iletilecek. Şimdi hocam bir diğer konu Abbas'ın konuşması
05:41şeref konu olarak gerçekleşecek mecliste. Abbas'ın konuşmasındaki beklentiniz nedir?
05:47Türkiye'nin savığı, Türkiye'nin düşüncesi ve diplomasi yönüyle aynı noktada mı olacaktır?
05:54Türkiye tabii ki bu iki Filistin tarafında iki başlı bir
06:01yapının ortaya çıkmasını istemedi. En başından beri istemedi. Hatta bir uzlaşı sağlama
06:07amacıyla ara buluculuk misyonu da zaman zaman üstlendi.
06:13Şimdi 2006'dan beri Filistin'de seçimler yapılmıyor. Kamuoyunun
06:20güçlü bir bölümü, önemlice bir bölümü aslında Hamas'ı destekliyor. Ama bir taraftan da
06:26uluslararası toplumun baskısı var. Hamas'ın seçimlerde başarı kazanarak
06:32tüm Filistin yönetimini kontrol altına almasını
06:37engelleme amacıyla seçimlerin yapılmasını istemiyorlar. Bu açıdan Mahmut Abbas'a bir baskı
06:43kuruldu. Biraz da ABD'nin ve Körfez'deki yönetimlerin buradaki yaklaşımları
06:49etkili oldu. Türkiye tabii bir taraftan önceki zamanlarda
06:57Gazze Savaşı önceki zamanlarda Filistin'in içindeki bu örgütleri bir araya getirip bir uzlaşı sağlamaya çalışırken
07:03öte taraftan da İsrail-Filistin ihtilafında ara bulucu
07:09rolü oynamak çabası içerisindeydi. Bunu Aksa Tufanı ilk başladığı
07:16zaman da Türkiye ortaya koydu. Yani Türkiye itidal ile hareket edilmesi
07:22ve meselelerin müzakereler yoluyla çözüme kavuşturulması
07:28dileğini ileri sürdü. Ama belli bir noktadan sonra artık Erdoğan
07:34Batılıların bir bir İsrail'e saldırganlığa destek vermesi karşısında Erdoğan patladı.
07:41Dedi ki Hamas Kuvayi Milliye'dir. Hamas tetiş örgütü değildir. Filistin halkının
07:47ulusal kurtuluş mücadelesini yürüten bir örgüttür.
07:51Türkiye'nin geleneksel olarak Filistin davasına sahip çıkma yönünde
07:57baştan beri ortaya koyduğu iradeyi bugün somut olarak göreceğiz.
08:04Hakikaten baktığımızda en azından son bir yıla onaya baktığımızda Türkiye burada
08:10Filistinlilerle İsrail arasında Gazze'deki bu çatışmaya
08:16ağırlığını diplomasi alanında koydu.
08:21İkili düzeyde ve uluslararası örgütler nezdinde Türkiye Filistin davasını
08:27anlatmak için bir temas grubu oluşturulmasını sağladı.
08:3110-11 Kasım 2023'te İslam İşbirliği Teşkilatı İslam Konferansı toplantısında
08:38İslam dünyasını temsil eden bir temas grubu oluşturuldu. Mesela bu Türkiye'nin inisiyatifi ile başladı. Daha önceki
08:44zamanlara gidecek olursak Trump döneminde Büyükelçiliği Kudüs'e taşıdı.
08:50Ona mesela Türkiye tepki gösterdi İslam İşbirliği Teşkilatı içerisinde sonra bu birleşmeler
08:57genel kuruluna taşındı. Adeta 160'dan fazla devlet bunu kabul etmediğini beyan etti.
09:03Bağlayıcı olmamakla birlikte uluslararası toplumun tavrının tutumunu gösteriyor. Yakın zamanlara baktığımızda
09:09bu çatışmalar başladıktan sonra Türkiye bu şu ana kadar
09:14insani yardım, tıbbi yardım olarak El-Ariş Limanı'na 56 bin ton
09:20malzeme sevkiyatı yaptı. Bunların tabii büyükçe bir kısmı orada bekliyor.
09:25İsrail çok sınırlı bir takım tırlara içeri girme izni veriyor.
09:29Hukuki mücadeleye de destek verdik. Bir taraftan uluslararası ceza mahkemesinde
09:35soykırımın kanıtları olan bir takım vesikaları, fotoğrafları, video kayıtları,
09:42Anadolu Jansı dökümanlarını uluslararası ceza mahkemesi savcısına Türkiye'ye sundu.
09:48Öte taraftan 28 Aralık'ta Güney Afrika Cumhuriyeti'nin
09:54Birleşmiş Milletler'in yargı organı Adalet Divanı'nda açtığı davaya Türkiye müdahil oldu. Müdahil olma iradesini
10:01Mayıs başında söylemişti ama ancak geçen hafta
10:04Tüm evrakları, tüm vesikaları toplayarak buraya müdahil olma başvurusu yaptı.
10:10Muhtemelen mahkeme bir değerlendirme yaptıktan sonra muhtemelen bunu kabul edecek.
10:17Müdahil olduğunuzda tıpkı davacı gibi burada İsrail'in soykırım yaptığını,
10:23Sözleşme hükümlerine bir bir aykırı davrandığını ispat etmiş oluyorsunuz.
10:29İspat etmek için görüş beyan etme hakkınız var.
10:33Bunun ötesinde Türkiye ilk aylarda, ilk haftalarda iktidar ile hareket etti.
10:39Ama daha sonra İsrail ile ticareti kısıtladı ve topyekun
10:44bloketti. Şu an ihracat, ithalat Türkiye ile İsrail arasında
10:51tamamen kesilmiş durumda. İslam dünyasını ama işte şu da bir başka gerçek.
10:56Ne yazık ki İslam dünyasını benzeri şekilde tavır tutum almaya Türkiye zorlasa da
11:04Bu konuda tam bir başarı ortaya çıkmadı. Dağınıklık devam ediyor.
11:11Sonuçta Filistin'deki küçük bir kız çocuğunun sizi dünyada da ahirette de affetmeyeceğim sözü
11:17Ne kadar bizi etkilese de demiş olduğunuz konu gerçekten
11:21Maalesef hala çözüme kavuşamadı, başarı elde edilemedi.
11:25Hocam, tecrübenize dayanarak şu soruyu da soracağım müsaadenizle.
11:29Bu konuşma
11:32Filistin'de nasıl karşılanır?
11:34Dünyada nasıl karşılanır?
11:37Şimdi tabii ki öncelikle ateşkes çağrısı yapılacak. Yani bu işte çok açık belli.
11:44Bu İsrail saldırganlığına karşı işte soykırım, savaş suçları
11:50gibi cürümlere karşı batının bigane ilgisiz isaire karşı yaptırım uygulamayan tavrı tutumu
11:57şikayet edilecek konuşmada bu tip açılımlar yapılmasını bekliyorum. Uluslararası hukuk vurgusu
12:04yapılacak sonra ayrım yapmama vurgusu yapılacak.
12:08Uluslararası örgütlerin işlevlerini handi ise yitirdiğini ve yeniden
12:15adalet temeline dayalı bir yapılanma çağrısı olmasını bekliyorum.
12:21Çünkü mesela baktığımızda
12:22Milletler Cemiyeti
12:25Akvam niye ortadan kalktı? Çünkü yaptırım gücü
12:31olmadığı için ortadan kalktı. Yani 1930'ların ikinci yarısında
12:36V sayanlaşmasına aykırı davrandı. Almanya bir yaptırımla karşılaşmadı.
12:43Japonya, Mançurya'yı işgal etti. Yaptırımla karşılaşmadı.
12:48İtalya, Habeşistan'ı işgal etti. Yaptırımla karşılaşmadı. Ve böylece Milletler Cemiyeti
12:56hukuken bir labirinmeden fiilen ortadan kalkmış oldu. Aslında şu an Birleşmiş Milletler için de benzer bir tehlike söz konusu.
13:02Mahmut Abbas'ın bu konuya da vurgu yapmasını bekliyorum.
13:09Çağrı yapılacak. Aslında kronik olarak her toplantıda yapılan çağrının bir benzerini
13:16görebiliriz. Bir de bir ateşkes sonrasında yeniden
13:22Barış sürecinin canlandırılması dileğini, talebini Mahmut Abbas'ın ortaya koymasını
13:29bekleniyor. Çünkü Barış süreci
13:3190'lı yıllarda kesildi. İsrail'deki siyasi yapı değişti. Muhafazakarlık
13:37Kut Partisi ve Dinci Partiler destindi ki İsrail hükümetleri o 90'lardaki
13:43Barış sürecini inkar etmeye başladılar. Oradaki alınan kararlar bağlayıcı değil falan dediler. Şimdi yeniden
13:50Ateşkes sonrasında Güvenlik Konseyi'nin 2735 sayılı kararıyla da
13:56detleştiği üzere bir uzlaşı bir yol haritası ortaya çıkması bekleniyor.
14:03Bu arada İsrail'i de işte bu ihtilafta ikna etmek için aslında hazırlık yapıldı.
14:10Bir teknokrat hükümeti kuruldu şu an Filistin'de. Muhammed Mustafa isimli siyasi olmayan
14:16bir kişinin başbakanlığında bir hükümet var. Bunu bir kademe daha Barış sürecinde ileri taşımayı düşünüyorlar.
14:22Bu isim Arabistan'a yakın olan isim miydi hocam özür dilerim?
14:26Arabistan'a yakın olan bir isim miydi bu isim? Yani siyasi olarak
14:32bağlantısı FKÖ, Hamas, İsrailli Cihad gibi örgütlerle bağlantısı olmayan
14:38teknokrat Filistinli teknokrat. Şimdi buna neden ihtiyaç duydular? Çünkü
14:43İsrail tarafı asla Hamas'ın Gazze'de hakim olmasını istemiyoruz diyor.
14:50Ve bir şekilde işte ortak uzlaşı için FKÖ'de, Hamas'ta, öteki örgütlerde tamamen
14:57bu teknokrat yapı içerisinde bunların üyeleri geri almayacak.
15:01Ama belki de bir başka açılım işte Pekin Deklarasyonu'yla
15:08Mahmut Abbas İdaresi'nde ulusal birlik hükümeti falan gibi böyle bir yapı ve bunun
15:14Gazze'ye etkisi de şöyle olacak yani Gazze'de Mahmut Abbas İdaresi
15:21orada da hükümran olacak. Çünkü İsrail ancak bu koşullara ateşkese razı olabileceğini
15:28ima ediyor, açıkça söylüyor. Fakat bu Hamas'ın tamamen devre dışı bırakılması
15:34anlamına gelmiyor. Yine perde gerisinde varlığını koruyacak. Esasen güçlü biçimde
15:40İsmail Haniye'nin kat edilmesinden sonra askeri komutan
15:47Yahya Simbar'a güçlü biçimde oy birliğiyle destek verilmesi de
15:51Filistin halkının Hamas'a ilgi duyduğunu gösteriyor. Belki de bu ikilik ortadan kalkabilir.
15:57Daha başka örgütler de var ama bu ikisi arasında ihtilaf. FKÖ biraz daha
16:03liberal, layık çizgide Hamas'ta Müslüman Kardeşler Teşkilatı'nın
16:10Filistin'deki uzantısı hüviyetinde her iki yapıda aslında bakacak olursanız
16:16Arap rejimleri bakımından tehlike, tehdit olarak algılanıyor. Çünkü
16:21hanedan idareleri, tek parti yönetimleri seçimlere dayalı bir modeli istemiyorlar.
16:27Bu modeli FKÖ'de uyguladı, Hamas'ta uyguladı.
16:32Bir dönüm noktası olabilecek. Özellikle bu 15 Ağustos işte bugün itibariyle
16:38eğer ateşkes müzakereleri uzlaşı ile sonuçlanmaya doğru yönelirse
16:45Gazze savaşçı bakımından bir dönüm noktası olabilir içinde bulunduğumuz zaman dilimi.
16:51Çünkü Deniz bitmiş durumda, Netanyahu içinde bitmiş durumda.
16:55Öte taraftan İran'ın misilleme hakkından feragat etmesi de
17:02bir ateşke sağlandığı takdirde kendisi kamuoyuna çok rahatlıkla bunu izah edebilir.
17:07Çünkü işte gördüğünüz gibi biz aslanlar gibi mücadele ettik ve
17:13ateşkesi kabul etmek durumunda kaldılar şeklinde içeride
17:17İran cevap vermiyor, İran pasifist politika izliyor şeklindeki eleştirilere de böylece bir
17:24fetahlar rejimi bakımından bir cevap ortaya çıkmış olur. Yani bugün belki de
17:30Gazze savaşı için önemli bir dönüm noktası olabilir. Ama pat diye çıkmayabilir.
17:36Çünkü Hamas müzakerelere katılmayacağını söyledi. Hamas haklı olarak dedi ki neyi konuşacağız?
17:42Zaten Mayıs başında uzlaşı sağlamıştık. Netanyahu ilave şartlar sürerek bu uzlaşıyı yokuşa sürmeye başladı.
17:50Netanyahu'yu ikna etmeniz lazım.
17:53ABD'nin özellikle siyahi başkanı kanalıyla
17:58bu ara bulucular üzerinde bir baskı kurduğunu ve bunu yoğunlaştırdığını biliyoruz.
18:05Evet hocam.
18:06Hocam çok teşekkür ediyoruz. Çok değerli fikirler. Konuşma sonrası detayları yine sizin
18:11o değerli fikirlerinizi de inşallah değerlendirme imkanımız olur.
18:14Çok teşekkürler efendim.
18:17Çok sağ olun.