Anadolu'nun dava eri; Mehmet Doğan
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Bir bağlantımız var. Türkiye Yazarlar Birliği, İstanbul Şube Başkanı Mahmut Bıyıklı bizlerle kendisiyle en yakın olduğu isimlerden biriyle konuşacağız dedik ya biraz evvel, kendisiyle Mehmet Doğan'ı konuşacağız.
00:16Efendim hoş geldiniz.
00:24Efendim hoş geldiniz. Sesimi alabiliyor musunuz?
00:26Sesimi alıyorum. Hayırlı yayınlar diliyorum.
00:30Çok teşekkür ederiz pazar sabahı bizleri kırmayıp, refikiniz için bir kez daha onu anmak, hatırlatmak ve uğurlamak için belki de bizlerle bir araya geldiğiniz için çok teşekkür ediyoruz.
00:42Mehmet Doğan'ın hayatından öğreneceğimiz gerçekten çok şey var.
00:46Dolayısıyla bugün ona en yakın isimlerden biriyle hayatına kısa da olsa bir bakış için bir araya gelelim istedik.
00:55Çok çok teşekkür ediyoruz sizden.
00:58Mahmut Bey, öncelikle şahsi hikayenizle başlamak isterim ben.
01:03Şöyle, takriben 20 dakika vaktimiz var ama her şeyden önce bir ağabey olarak ifade ediyorsunuz Mehmet Doğan'ı.
01:12Onu konuşmak için birçok kola belki dağılmamız, ayrılmamız gerekecek.
01:18Çünkü çok yönlü, çok çalışkan, çok üretken ve ülkenin birçok yükünü sırtında taşıyan ve o yükü de paylaştıran bir isimdi Mehmet Doğan.
01:28Bu anlamda Mehmet Doğan'la tanıştığınız dönemleri hatırlar mısınız?
01:32Nasıl tanıştınız? İlişkiniz nasıl devam etti?
01:35Ve insani ilişkilerde nasıl bir insan, nasıl bir ağabeydi?
01:39Ve ağabeysi olduğu yazarlara, kültür dünyasından insanlara nasıl tesir etmişti diye bir soru sorsan neler söylersiniz?
01:46Çok teşekkür ediyorum.
01:48Ağabeylik müessesesi bizim camiamızda uzun yıllar devam etti ve ağabeylik müessesesiyle bir anlamda nesiller nesille kültür aktarımı yapıldı.
02:00Ağabeylik öyle bir vasıftır ki yanına gelen gençlerin hem zihinlerini hem de gönüllerini doldurmakla sorumlu hisseder ve onun her derdiyle ilgilenir.
02:13Okuluyla ilgilenir, evliliğiyle ilgilenir, evlendikten sonra varsa bir sorun onun üzümüyle ilgilenir.
02:22Ağabeyler imkanı biz yetişmiş olduk.
02:24Aslında yakın zamanda kaybettiğimiz rahatımızdan ölen bir ağabeydi.
02:29Muri Fakdir bir ağabeydi, Akif İnat bir ağabeydi, Erdem Beyazıt bir ağabeydi.
02:34Son ağabeylerimizden birisi Mehmet Doğan'lı.
02:37Malesef Mehmet Doğan'la birlikte ağabeylerimizin çoğunu da kaybetmiş olduk.
02:44Ağabeylik şöyle bir şey, başınız ne zaman sıkıksa onlar size kapı açar.
02:51Bunların kapısı zaten her zaman açıktır.
02:55Öyle söyleyelim.
02:5678 yılında Ankara'da üniversite öğrencisi olan bir genç Mehmet Doğan'a gider.
03:02Mehmet Doğan'la buluşur, onun sohbetinden nasiplenir, derdini anlatır.
03:08Yıllar geçer, o genç bilere gelir, bürokratide yükselir.
03:13Sonrasında emekli olur.
03:15Tekrar Mehmet Doğan'a döndüğünde Mehmet Doğan'ın kapısını yine açık bulur.
03:19İşte böyle kapısı her meşrepten, herkese açık olan kişiler ağabeylik kurumunu yaşatanlardandı.
03:28Mehmet Doğan da onlardan biriydi.
03:31Bize karşı her zaman müşfik ama hakikati söylemek, dillendirmek noktasında net bir mesele varsa düzeltilmesi gereken.
03:42Onun düzeltilmesi noktasında hiçbir şekilde taviz vermeden durumu ortaya koyar, sorunu söyler, çözümünü de belirlerdi.
03:52Ama bir güzellik yapılmışsa, bir başarı varsa burada motivasyonu artırmak için, yüreklendirmek için de güzel cümleler kurar, tebrik eder.
04:03Ve bizim gayretimizi artırırdı.
04:06Yani bir ağabeyde olması gereken bütün vasıflar Mehmet Doğan'da vardı.
04:13Mehmet Doğan sadece ağabey vasfıyla değil, aynı zamanda lider, önemli bir kurucu şahsiyet.
04:20Kurduğu müesseseler bugün Türkiye'nin kültürel politikalarını belirleyen müesseseler.
04:28Sabahattin Zahim Hoca çok güzel bir söz söyler.
04:31Der ki, güzel insanlar güzel müesseseler kurar, güzel müesseseler güzel insanlar yetiştirir diye.
04:38Bugün Mehmet Doğan'ın kurmuş olduğu Türkiye Yazarlar Birliği'nden nice insanlar yetişti.
04:44Ülkemize hizmet etmeye devam ediyor.
04:46Mehmet Doğan'ın öncülüğündeki Yazarlar Birliği'nin 47 yıllık 50 ile yakın kültürel hizmetini çıkardığımızda
04:55büyük bir kuraklıkla ülkede karşılaşırız.
04:58Dolayısıyla Mehmet Doğan nesilleri besleyen, nesilleri eğiten, onların zihinlerini ve gönüllerini doyuran
05:07büyük bir ağabeydi, öncüydü, önderdi, bizim için bir liderdi.
05:146 gün oldu zannedersem, 2 hafta evvel vefatından entübe edilmişti.
05:2877 yaşında vefat etti, Dar-ı Bekâ'ya dünya sürgününü tamamladı ve ahirete doğdu.
05:37Şimdi bugün aslında zikredeceğimiz değerlerimizden bir diğeri de babanzade Ahmet Naim'di.
05:45Gözüme onun defnediliş merasimi gözümün önüne geldiğinde Mehmet Doğan'ı biraz daha bahtiyar görüyorum.
05:55Çünkü Cumhurbaşkanı'nın sırtlamış olduğu bir uğurlama söz konusuydu.
06:02Türkiye'nin birçok yerinde insanlar üzüntülerini ifade ettiler, paylaşımlar yapıldı.
06:07Ve Mehmet Doğan'ın bir kez daha ne kadar da sevildiğini aslında anlamış olduk.
06:13Fakat yaşarken o teveccühü gördüğünü düşünüyor musunuz? Böyle bir soru sorayım.
06:18Ve işte Hacı Bayramı Veli Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından
06:24Taceddin Dergâhı'na sırlanması ile alakalı Akif'le ilişkisi de göz önünde bulunur olduğunda neler söylersiniz?
06:33Kesinlikle şöyle. Mehmet Doğan abi hiçbir zaman bir takdir, bir tebrik, bir teşekkür beklemeden yaşadı.
06:41Minnetsiz bir ömür sürdü. Hiçbir dönemde hiçbir iktidara yaranma, iktidarla birlikte olma, iktidara hizmet etmek gibi bir amacı yoktu.
06:52Mehmet abi'nin tek amacı hakikate hizmetti, kültürümüze ve medeniyetimize hizmetti.
06:57Dolayısıyla yaşadığı dönemde kültür insanlarından, yazarlardan, şairlerden olmayan üstün, sevgi ve eğitimi gördüm.
07:08Bu manada yazarlığının mürüvvetini gören nadir yazarlardandır.
07:12Bir hayatında Cumhurbaşkanımızın elinden ödüller aldı, Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Ödülleri aldı.
07:19Birçok kurum tarafından ödüllendirildi, sayısız ödülün sahibi idi.
07:25Mehmet Doğan abi'nin yazdığı her şey Türkiye'de gündem oluyordu ve ilgililere hemen ulaşıyordu.
07:33Bu yönden baktığımızda Mehmet abi'nin yaşadığı dönemde de ilgi gördüğünü, yazılarının kabul gördüğünü,
07:41fikirlerinin gerek devletler tarafından gerek de milletin tarafından sevilip sayıldığını görüyoruz.
07:49Yani kıymeti bilinmedi cümlesini kullanmak için çok acımasız olmak gerekir diye düşünüyorum.
07:57Hem kıymeti bilindi, hem kıymetliydi zaten.
08:01Vefatıyla birlikte de bu parçalandırıldı.
08:05Çünkü milletimizin şöyle bir özelliği var.
08:08Milletimiz diyor ki sen ömrünü bu topraklara vakıf edersen biz seni samimilendiririz,
08:15duamızı alırız, cenazemizde bulunuruz ve vefatından sonra sepantoya devam ederiz diyor.
08:21Mehmet abi çok güzel bir ilaçla Allah Fethi Rahman'a uğurlandı.
08:26Evet şimdi Mehmet Doğan'ın hayatına, çalışmalarına, kitaplarına baktığımızda biraz önce de bahsettiğim gibi
08:34kültür sahasında gerçekten yarım asrı aşkın bir süreçte yazdı, yazdırdı, okudu, okutturdu.
08:43Okuma hızına kimsenin yetişemediği rivayet edilir.
08:47Çok sesli bir okuma ortamının olduğu rivayet edilir.
08:51Sıkı bir okur ve müdakik bir okur olduğu ifade edilir.
08:56Bu anlamda elbette ki bir münevverin sıkı bir okur olması beklenir ama sıkı okurları da şaşırtan bir okuyuş tarzı olduğunu söyleyenler var.
09:06Türkçe sözlük çalışması malumunuz en önemli çalışmalarından biri ve dil onun en önemli meselelerinden biriydi.
09:15Fakat sadece dil ya da sadece sözlük değildi.
09:19Evet sözlük uzun yıllar çalıştığı bir alandı fakat zannediyorum kırka yakın çalışması da vardı.
09:26Siz geri dönüp baktığınızda Mehmet Doğan'ın hayatına en çok tebarüz eden uğraşı alanlarının arasında neleri görürsünüz?
09:35Yani en büyük dert edindiği konular nelerdi sizce?
09:39Mehmet Ağabey'in hayatının merkezinde tamamen okumak ve yazmak vardı.
09:45Yani Mehmet Ağabey'le uluslararası programlara gittiğimizde, şehirden şehire dolaştığımızda, ülkeden ülkeye dolaştığımızda onun mutlaka yazmaya fırsat bulduğunu görürdük.
09:57Yani mesela Akif Gazetesi'nde, Akif Gazetesi'nde yazdığı dönemlerde de diğer gazetelere yazdığı dönemlerde de yazısını hiçbir şekilde aksatmaz.
10:07Yani Mehmet Doğan masasında yazmayı bekleyen rahat ortamlar oluşturan birisi değildi.
10:15Hem cemiyet hayatının içindeydi hem mücadelenin ortasındaydı.
10:19Bununla birlikte yazı disiplininden asla takip vermiyordu.
10:23Dolayısıyla Mehmet Doğan'ın temel uğraşı yazmaktı.
10:27Onun temel adlandıracağımız mesleği de yazarlıktı.
10:31Zaten kendisiyle yapılan röportajlarda sık sık ben tervet yatarım diye ifade ediyor.
10:38Bizim camiamızda da yazarlıkla geçinen ilk yazarlardan birisi kendisi.
10:44Ama Doğan'ın en büyük uğraşlarından birisi sözlük.
10:47Son nefesine kadar bugün 130 bin kelimeye ulaşan büyük Türkçe sözlüğü adılamak, genişletmekle uğraştı.
10:56Yine Mehmet Doğan'ın en çok uğraştığı, emek verdiği, yürek verdiği müesseselerden birisi yazarlar birliğiydi.
11:05Türkiye Yazarlar Birliği'nin bütün bu faaliyetlerinde önde tutmuş.
11:09Onlara, arkadaşlarımıza, bilgilere destek verildi.
11:13Yine Mehmet Doğan kaleme aldığı yüzlerce, binlerce yazının kitaplaşması için, bunların kitap haline gelmesi için uğraşıyordu.
11:24Yine Mehmet Doğan ağabeyin uğraşlarından birisi olarak düşündüğü yetenekler.
11:30Türk Dünyası'nın İstanbul'u en özgürlüğe kafa yolladı ve çocuklukları arattı.
11:40Mehmet Ağabey ümmeti gözeten, ümmeti yöneten, Türk milletinin birliğini yetiştirdi.
11:48Ümmetin birliğini yetiştirdiğini istememişti.
11:51Mesela Afgan Cihazı başlattığında, Afgan Cihazı'nın Türkiye'de duyurulması kanıtında, tam olarak bunun önemi hizmetleri oldu.
12:00Yine Türkiye'de Afgan Nüfüsü'nün CXX yılında, dönemin baskıcı yerleri tarafından tutuklandığında,
12:08Mehmet Doğan ve arkadaşları önemli bir eylem yapıyorlar.
12:13Bunlar bu eylemden sonra gözaltına alıp bir ay kadar da hapis yatıyorlar.
12:18Filistin meselesinin topluluktan bahsettiğinde, en zaman çocukluğu en küçüklüğünde yüküleyen yıllardan birisiydi.
12:26Dolayısıyla Mehmet Doğan hakikatin huzurunda bir ömür kürküdü.
12:3270 yıllık hayatının her anında, her dakikasında hep yükleminde millet vardı, ümmet vardı, medeniyeler vardı, kültür vardı.
12:44Sözlüğü önemsemesinin sebebi şuydu.
12:49Cenazesinde Mehmet Gökmez Soker tezkiye konuşmasında o dilimizin ve dilimizin müdafii dedi.
12:58Yani müdafasını verdi dedi.
13:00Çünkü Mehmet Doğan bu milletin millet olarak kalabilmesi için ve bu milletin NATO uzaklarında kalabilmesi için iki değere sahip çıkması gerektiğini düşünüyordu.
13:10O iki değer, dillik ve dini.
13:13Bir millet dininin dilini kaybederse yok olacağına mahkumdur diyor.
13:18O yüzden ülkemizde uygulanan, cumhuriyet döneminde uygulanan dil devrimine Türkiye'de en çok et yıkaran, karşı çıkan itin Mehmet Doğan oldu.
13:30Bu dil devrimine karşı toplamca yazı yazdı.
13:34Hatta bu yazılar kitaplar.
13:37Sonrasında sözlük çalışması da bir an sonra bu dil devrimine bir başkaldırırdı.
13:43Doğan diyor ki, soğuk durum insanların sadece bedenlerini yok etmekle olmaz.
13:49Soğuk durum insanların zihinlerini ve dillerini yok ederek doğurur.
13:54Dolayısıyla cumhuriyet döneminde bize bir kültürel soykırım uygulatmıştık.
13:59Bu kültürel soykırımla birlikte bir bitimizi, kavramlarımızı kaybettik.
14:05Kavramlarını kaybeden bir millet de kavgasını kaybeder diyor.
14:10O Cemil Meriç'in sözünü sürekli hatırlatırız.
14:13Kapımız dağılmıştır.
14:15Maalesef kabusa saldırıya karşı bu itimiz tam bir cevap veremedi.
14:23Dilde yaşadığımız büyük sorunlar hala devam ediyor.
14:28Mehmet Doğan bir ömür bunun mücadeletini verdi.
14:32Evet, son olarak Mehmet Akif'i sormadan geçemeyeceğim bu yayında.
14:37Çünkü onun hayatında Mehmet Akif'in çok önemli bir yere sahip olduğu bilinen bir konu efendim.
14:44Özellikle 2007'den bu yana Akif Özel'in de 10 civarında eser yayınladığı da bilgiler arasında yer alıyor.
14:53Ve Hacı Bayramı Veli Camii'nde kılındı cenaze namazı ve Taceddin Dergahı'na defnedildi.
15:02Girişte de ifade etmiştik.
15:04Akif'le ilişkisi ve Akif üzerinde yoğunlaşan dikkatinin sebepleri arasında neleri görürsünüz diyeyim ve kapatalım efendim.
15:13Çok teşekkür ediyorum.
15:14Mehmet Doğan'ın ömrünü adadığı hizmetlerden birisiydi.
15:18Akif'in isminin ve aziz hatırasının yaşatılmasıydı.
15:22Mehmet Akif'in adının anılmaya korkulduğu dönemlerde Mehmet Doğan meydan yerine çıkarak
15:29Taceddin Dergahı'nda Mehmet Akif'i anma programlarını düzenledi.
15:33Yani bugün iktidar döneminde herkes özellikle gençlerimiz her şeyin kolay olduğunu zannediyor ama
15:41Mithat Cemal'in çok güzel bir kitabı var gençlerimize tavsiye ediyorum.
15:45Akif'e anlattığı kitapta diyor ki öyle baskı dönemleri geldi ki biz Akif'in dostları olduğunu söylemeye korktuk diyor.
15:52Cumhuriyet döneminde sistemin korkusuyla.
15:55Hatta Akif'in torunlarından birisiyle yapılan bir röportaj var.
15:59Torunu diyor ki 90'lı yıllara kadar biz alt komşumuza dahi Akif'in torunu olduğunu söyleyemiyorduk diyor korkudan.
16:0912 Eylül döneminde 12 Eylül rejiminin darbecilerine karşı darbeci bakanlarının Akif aleyhine yaptıkları açıklamalara karşı
16:19ve bunlara rağmen Mehmet Doğan Akif bizim kırmızı çiftimizdir diyor.
16:24İstihbar maaşı bizim mutabakat medlimizdir diyor.
16:27Ve meydan yerine çıkıyor.
16:29Ve meydan yerine çıkması sadece bir hamaset değil.
16:3210'larca sempozyum, 10'larca program, 10'larca eserle Akif'in bu topraklar için bir değer olduğunu ve Akif'in ruhunun yaşatılması için mücadele verilmesi gerektiğini hem arkadaşlarına hem de yeni nesillere öğretmiş oluyor.
16:48Aslında Mehmet Doğan'ın hayatı, ruhu mücadelesi, Akif'in mücadelesinin ta kendisi.
16:56Mehmet Doğan'ı biz şahsiyetle özdeşleştirmek gerekirse daha çok Akif'le özdeşleştiririz.
17:05Çünkü ikisi de sözü kudur olsun, hakikat olsun diyen, hakikat uğruna mücadele eden ve sisteme başkaldan iki kastiyen.
17:15Peki. Çok teşekkür ediyoruz.
17:17Türkiye Yazarlar Birliği İstanbul Şube Başkanı Mahmut Bıyıklı.
17:20Vakit ayırdınız. Pazar sabahı bizimle oldunuz.
17:23Bir değerimizi bizimle tekrar buluşturdunuz.
17:25Ona en yakın isimlerden biriyle Mahmut Bıyıklı ile Mehmet Hoca'mızı, merhumu anmak bizim için bu pazar sabahı berekete vesile oldu.
17:35Eksik olmayınız efendim.
17:36Teşekkürler.