EMEKLİLERE BİR SON DAKİKA GOLÜ DAHA ! AZİZ ÇELİK ANLATIYOR
Destek Olmak İçin:
https://www.youtube.com/channel/UCojOP7HHZvM2nZz4Rwnd6-Q/join
Özlem Gürses'le 5 Dakikada Dünya Gündemi
Podcast Linki : https://open.spotify.com/episode/2BrfT4VHgTtUJcevyM2cLn?si=rIy-2Q8eS7O0y9zvblRArw
Özlem Gürses gündemi sizin için yorumluyor...
•••
Yeni Videolardan Haberdar Olmak İçin - https://bit.ly/3dEwomR
•••
- Sosyal Medya -
https://www.instagram.com/ozlemgurses/
https://twitter.com/OzlemGurses
http://www.ozlemgurses.com/
•••
Bize Ulaşmak ve İşbirliği Yapmak İçin : iletisim@ozlemgurses.com
#ÖzlemGürses #azizçelik #ekonomi
Destek Olmak İçin:
https://www.youtube.com/channel/UCojOP7HHZvM2nZz4Rwnd6-Q/join
Özlem Gürses'le 5 Dakikada Dünya Gündemi
Podcast Linki : https://open.spotify.com/episode/2BrfT4VHgTtUJcevyM2cLn?si=rIy-2Q8eS7O0y9zvblRArw
Özlem Gürses gündemi sizin için yorumluyor...
•••
Yeni Videolardan Haberdar Olmak İçin - https://bit.ly/3dEwomR
•••
- Sosyal Medya -
https://www.instagram.com/ozlemgurses/
https://twitter.com/OzlemGurses
http://www.ozlemgurses.com/
•••
Bize Ulaşmak ve İşbirliği Yapmak İçin : iletisim@ozlemgurses.com
#ÖzlemGürses #azizçelik #ekonomi
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Yine Eurostat verilerine göre Avrupa'da en az kırmızı et, tavuk ve balık yenen ülke Türkiye olmuş.
00:05Niye? Çünkü alınamıyor gıda enflasyonu yüzünden.
00:08Yani bunun bir tek sebebi var.
00:11Türkiye'deki rekor gıda enflasyonu ve insanlar gerçekten de sağlıklı ve yeterli gıdaya ulaşmakta çok büyük problem çekiyorlar.
00:20En büyük sıkıntıyı da emekli çekiyor.
00:23Ve emeklilerle ilgili hem yeterince sorun yokmuş gibi
00:26Şimdi bir de 2024'te emekli olacaksın ya da 2025'te emekli olacaksın diye bir tartışma başladı.
00:33Kalkınma ekonomisi ve çalışma ekonomisi uzmanı, çok değerli bir uzman isim bizimle beraber Bir Gün gazetesinde kendisini okuyorsunuz.
00:40Ama aynı zamanda zaten o bir akademisyen Profesör Aziz Çelik bizimle birlikte.
00:44Aziz Hocam hoş geldiniz.
00:46Hoş bulduk Özlem Hanım. İyi yayınlar.
00:48Teşekkür ediyorum. Ne diyorsunuz?
00:50Bu kutuplaşma, bu saçma sapan kelimeler ona hakaret ediyor, öbürü ona daha da fena hakaret ediyor.
00:56Bir şey söylemek ister misiniz?
00:57Yoksa patlamak?
00:58Yani bu ülkenin gerçek gündemi var.
01:01Gerçek sorunları var.
01:02Halkın yakıcı sorunları var.
01:03Bunlar yerine maalesef bunlar tartışılıyor.
01:07Yani bir yanda ifade özgürlüğü yerle bir ediliyor ülkede.
01:11Öbür taraftan saçma sapan gündemler ön plana çıkarılıyor.
01:15Hakikaten bence hükümet herhalde böyle bir gündemin tartışılmasını yeğliyordur.
01:20Yani asgari ücret, emekli ailelere benzerlerinin tartışılması yerine.
01:25İşte böyle küfürler, züppeler vesaireler gibi bir tartışmanın yapılıyor olmasından herhalde çok memnundur.
01:31Çünkü halkı böyle kutuplaştırmak ve gerçek sorunlarından uzaklaştırmak çok mümkün.
01:36Maalesef bu oluyor şu anda.
01:38Ben de aynı şeyi hissediyorum ve aynı şeyi görüyorum.
01:40Dolayısıyla çok büyük sıkıntı.
01:42Şimdi bugün gene zam yemişiz.
01:45Gökçeada feribot seferleri yüzde 40 oranında zamlanmış.
01:48Zaten biliyorduk.
01:50HGS zamlandı, bütün köprü geçişleri zamlandı.
01:53Akaryakıt enerji sürekli zamlanıyor.
01:56Önümüzdeki dönemde herhalde gıda etiketleri zamlanmaya devam edecek.
02:00Her şey zam var, emekliye yok.
02:05Emekliye, asgari ücretliye zam yok.
02:07Onlara zam olursa enflasyon azar.
02:09Yani onlara zam yapmıyoruz.
02:11Onlara zam yapmayınca enflasyonu böylece durduracağız.
02:14Yani üç vakte kadar emekliye zam yapılmazsa, asgari ücretliye zam yapılmazsa,
02:20Nasrettin Hoca hikayesi gibi, biliyorsunuz Nasrettin Hoca eşeğini açlığa alıştırıyormuş.
02:26Sormuş arkadaşları ne oldu diye.
02:29Vallahi tam alışacak da öldü demiş.
02:31Yani Türkiye'de gidişat bu yönde, Nasrettin Hoca hikayesinde gibi.
02:34Yani emekli aylıklarına zam yapılmıyor, asgari ücrete zam yapılmıyor.
02:39Bununla enflasyonu durduracağız diyorlar.
02:42Fakat enflasyonu durdururken vatandaş açlıktan ölecek durumumuz bu şekilde maalesef.
02:49Asgari ücrete kesin olarak zam yapılmayacağını mı düşünüyorsunuz?
02:53Ocak ayında bir miktar zam yapılacak ama bu zam 2024 enflasyonu dikkate alınarak yapılacak bir zam olmayacak.
03:01Asgari ücrette genellikle şimdiye kadar ya geçmiş enflasyonu dikkate alınırdı ya da onun üzerinde bir zam yapılırdı.
03:08Genellikle onun üzerinde zam yapılırdı.
03:10Ben Ocak, Aralık ayında saptanacak asgari ücret.
03:13Aralık ayındaki asgari ücrette büyük ölçüde hükümet hedeflenen enflasyon civarında bir dayatmayla gelecek.
03:20Yani şimşek politikaları bunu gerektiriyor.
03:23Dolayısıyla ben bir makul bir zam, tatmin edici bir zam olacağı kanaatinde değilim.
03:29Olursa sınırlı bir zam mı hükümet gündeme getirecek?
03:33Bu sınırlı zamda büyük ölçüde hedeflenen enflasyonu dayatacaklar.
03:39Hedeflenen enflasyon %14 biliyorsunuz.
03:42Belki bunun biraz üzerine çıkıp hedeflenen enflasyonun üstünde de bir fark verdik falan diyecekler.
03:47Ama ben böyle yaşanan enflasyon artı halkın alım gücü örneğin açlık sınırı ve benzerlerine dikkate alan bir zam maalesef beklemiyorum.
04:00Yani birkaç bin liralık bir zamla asgari ücreti geçiştirmeye çalışacaklarını düşünüyorum Ocak ayında.
04:05Şimdi konkordantolar dikkat çekiyor.
04:08Sanayi de kendi arasında konuşmaya başladı.
04:10Ben zaman zaman iş adamları, sarmayedar iş adamlarıyla falan aynı ortamlarda, masalarda, konferanslarda bulunuyorum.
04:16Onlar da dertli mesela.
04:17Onlar da diyorlar ki hiç cumhuriyet tarihinde olmadığı kadar çok iflas ve konkordanto var.
04:22Teşvikler yanlış verildi, zombi şirketler uzun süre yüzdürüldü.
04:26Dolayısıyla yanlış yürümüş işler yapıldı.
04:29Şimdi de hayatın gerçekleriyle karşı karşıya kalındığında bu şirketler patır patır batıyor.
04:35Siz bir işsizlikte bir yeni bir dönem bekliyor musunuz sonbaharda 2025'te?
04:41Şimdi zaten haziran ayı aylık işsizlik verilerine baktığımız zaman bir tırmanmanın başladığını orada görmüştük.
04:48Haziran ayın verilerinde bir tırmanma başladı.
04:50Şimdi haziran ayı yazın başı olmasına rağmen bir tırmanma vardı bunda.
04:56Ben bunun artmaya devam edeceğini düşünüyorum.
04:59Yaz ayları turizm, inşaat, tarım sektörünün ve istihdamın arttığı,
05:05dolayısıyla işsizliğin aşağı doğru gitmesi gereken aylar olmasına rağmen yaz başında bunu görmüştük.
05:10Yani işsizlikte bir artış.
05:12Geniş tanımlı işsizlikte tarihin en yüksek düzeyini görmüştük.
05:17Yani 29.2'ye çıktı, 12 milyona yaklaştı.
05:22Dolayısıyla bu artışın ben devam edebileceğini söylüyorum.
05:26Zaten bu tahmin ediliyordu, tartışılıyordu.
05:28Yani talebi bu kadar kısarsanız, asgari ücreti bu kadar düşük tutarsanız,
05:33alım gücünü bu kadar düşük tutarsanız,
05:35şimdi sanayi nasıl canlanabilir, istihdam nasıl artabilir?
05:38Üretim artarsa, hizmet artarsa olur.
05:40Bunun içinde alım gücü olması lazım.
05:43Alım gücünü siz kısarsanız piyasayı yavaşlatıyorsunuz demektir.
05:47Dolayısıyla sonbaharla birlikte ve yazın diğer aylarında ve sonbaharla birlikte
05:52işsizlikte yükselmek, bir yükseliş eğilimi maalesef gündeme gelecek gibi.
05:58Yani ben bunun öncü göstergelerinin olduğunu düşünüyorum.
06:01Sanayi biliyorsunuz, yine bir ay kadar önce açıklanan verilerde
06:06%5 civarında bir daralma oldu sanayide.
06:08Bunları önümüzdeki aylarda, öncü göstergeler bunlar.
06:12Yani konkordoto talepleri, sanayide daralma, işsizlikte ezer ayındaki artışlar,
06:18bunlar ekonomide işlerin çok iyiye gitmediğini bence gösteriyor.
06:22Sonbaharla birlikte burada daha da büyük bir olumsuzlukla karşılaşmak mümkün.
06:28Evet, sizin söylediklerinizi başka ekonomistler de söylüyor.
06:30Tunç Hoca yazmış, borsa açıldı iki saat geçti, endeks negatif.
06:34Cuma ve bugünkü düşüşten sonra yalanlanan söylentilerle,
06:37yani Mehmet Şimşek istifa etti, hayır etmedi, etti mi, etmedi mi,
06:40öyle mi oldu, böyle mi oldu ile geçirdik ya son 48 saati.
06:43Evet, evet.
06:44Sanayi üretimi sert düşmüş, real kesim güveni düşmüş,
06:48konkordotolar borsadaki bir şirkete kadar uzanmış,
06:51yabancı haftalardır hisse satmış, düşüş için bu kadarı zaten yeterli diyor.
06:55Profesör Hakan Kara şu grafiği paylaşmış,
06:58sanayide istihdam beklentisi sizin sözüne ettiğiniz daralma burada da gözüküyor gördüğüm kadarıyla.
07:04Bir de şöyle demiş Hakan Hoca, moral bozmak istemem ama bunlar daha iyi günlerimiz, öyle mi gerçekten?
07:10Evet, yani maalesef iyi bunlar çünkü bunlar yaz başı verileri,
07:15henüz yazın diğer aylarını ve sonbaharı görmedik.
07:19Ben temmuz ayında ücretlere dönük baskılamanın,
07:22yani asgari ücrete zam yapılmadı.
07:24Asgari ücrete zam yapılmayınca özel sektörün büyük bir kısmı da temmuz ayında zam yapmadı.
07:29Emekli aylıklarındaki artış sınırlı kaldı.
07:32Bunların talepte daha da daralmaya yol açacağını düşünüyorum.
07:36Bu talepteki daralma gerek sanayi gerekse hizmet sektöründe şeyi aşağıya çekecektir,
07:42üretimi aşağıya çekecektir.
07:44Dolayısıyla bu daralma ekonomide başka tür sorunlara yani işsizlik ve başka tür sorunlara
07:50maalesef yol açacaktır.
07:52Yani diğer göstergeler de bunu gösteriyor.
07:55Yani sadece ben söylentiler üzerinden ekonominin yürümediğini düşünüyorum.
07:59Yani Mehmet Şimşek istifa etti mi etmedi mi tartışmasının ötesinde
08:02ekonomideki gerçek ölçütlere bakanca bu gerçek ölçütlerde ciddi bir şekilde
08:08önümüzdeki günlerde sorunların beklediğini söylemek mümkün.
08:12Kredi bulamıyormuş özellikle KOBİ'ler.
08:15KOBİ TL kredi kısıtının da rolü var diyor Ali Çufadar burada.
08:19Gördüğünüz üzere orada da gene sanayi ve toplam sanayi verileri düşüşte.
08:25Şurada göstereyim sabit sermaye yatırma harcaması toplam istihdam.
08:28Yani işsizlik bence hakikaten alarm veriyor.
08:31Yani önümüzdeki dönemin sıkıntılı konularından biri bu olacak.
08:34Maaşlara da anlamlı bir zam gelmeyecek gibi gözüküyor.
08:37O zaman hane halkının toplam gelirinde bir düşüş olacak demek bu değil mi?
08:41Yani alım gücü daha da düşecek.
08:42Tabii toplam gelirde bir düşüş olunca harcana bir gelir düşünce
08:47harcana bir gelirde real bir artış olmayınca ekonominin real olarak büyümesi mümkün değil.
08:52Yani siz borçlanmayı da zora sokuyorsunuz.
08:54Yani hem hane halkının borçlanmasını hem de sanayicinin borçlanmasını zora sokuyorsunuz.
08:59Böyle olunca toplam harcaması ekonomideki toplam harcamada zayıflayacaktır.
09:04Bu da ekonominin daralması anlamına gelecek maalesef.
09:07Duygu da yazıyor biz zam aldık mesela özel sektörde ama kadro daraldı.
09:11Yani sayıyı azaltıp zam yapmışlar.
09:13İşte aynı şey zam yapmamışlar.
09:15Doğru söylüyorsunuz.
09:17Yani 10 kişiye çalıştırıp zam yapacak yerde bunu 7'ye 8'e indirip zam yaparsanız zam yapmamış olursunuz.
09:25Türkiye'de bunu hükümet çok yaptığı için özellikle emeklilere çoktuğu için şaşırtıcı bir formül değil bu.
09:322019 verilerine geri gittik diyor istatistik analizi yapan ekonomistler.
09:372019'da ne yaşamıştı Türkiye?
09:402019'da dolar krizi tetiklenmeye başlamıştı ve arkasından da yüksek enflasyon dönemi gelmişti.
09:47Yani şu anda yaşadığımız ekonomik tablonun sıkıntıların bir öncesi 2019'du.
09:53Yani pandemi öncesi tablo Türkiye yavaş yavaş bir dolar krizine girmeye başlamıştı.
10:01Onun arkasından hemen bu dolar krizini önlemek için korumalı mevduat gündeme geldi.
10:08Arkasından da yüksek enflasyon dönemini yaşadı Türkiye 2020 ve sonrasında yani pandemi ve devamında yaşadığını.
10:15Dolayısıyla Türkiye'nin şu anda yaşadığı dönemin yani 2018-2019 şu anda yaşadığı dönemin daha olumlu sayılabilecek bir dönemiydi.
10:24Belki yani krizden önceki iyi günlerdi onlara öyle söyleyebiliriz.
10:28Çok fena. Peki şimdi bütün bu verileri de gösterelim.
10:31Bu arada bir avro bugün otuz sekiz TL olmuş. Dolar galiba anladığım kadarıyla otuz dört TL oldu.
10:37Önümüzdeki haftalarda bir faiz indirimi beklentisi var.
10:41Merkez Bankası'nın bu sıradan vatandaşın hayatını nasıl etkiliyor?
10:45Onu da çok bilmiyorum ama yani sonuçta faizin indirilmesi ihtimali başka göstergeleri etkiliyor galiba.
10:52Bugün İş Bankası Genel Müdürünün açıklamasını gördüm.
10:55Hakan Aran galiba. Hakan Bey şey demiş. Kasım ayında kademeli bir faiz indirimi başlar.
11:00Bu bizi nasıl etkileyecek? İnse ne olur, çıksa ne olur?
11:04Yani şöyle tabii faizin inmesi özellikle ya hem sanayici hem de tüketici açısından krediye erişme imkanını arttırıcı bir şey oynar.
11:13Rol oynar fakat siz enflasyonu indiremediğiniz zaman bu tartışma yine devam eder.
11:19Yani enflasyonu düşüremediğiniz zaman, enflasyonda ciddi bir düşüş yaşanmadığı zaman
11:23bu tartışma yine devam eder. Bunun faturası vatandaşa şey yapar, yansır.
11:29Ama ben de şeyin hükümetin faiz indirme konusunda yani sonbaharda bunu gündeme getirebileceğini tahmin ediyorum.
11:38Ancak enflasyonda ciddi bir düşüş olmadan inecek faiz tekrar dövizi ya da tekrar enflasyona yol açacaktır diye düşünüyorum.
11:47Yani o günlerde ne olur? Yani şey enflasyon cephesinde ne olur? Döviz cephesinde ne olur?
11:55Buna bağlı olacak bence ama bir faiz indirme baskısının ben olduğunu düşünüyorum.
12:00Hükümetin bu yönde adım atmaya çalıştığını ancak tedirgin olduğunu, bunun sonuçları konusunda emin olamadığını düşünüyorum.
12:08Ama daha fazla beklemeyebilirler, sonbaharda bu gündeme gelebilir.
12:13Sonuçları dediğim gibi yani krediye erişim biraz şey yapabilir belki ucuzlayabilir.
12:19Ama yani Türkiye'nin temel problemi aslında yüksek enflasyon nedeniyle yaşanan büyük gelir bölüşümü meselesidir.
12:29Yani bunların hiçbirisi deva olmayacaktır benim kanaatim.
12:34Çünkü bütün göstergeler bozuldu, gelir adaletsizliği çok derinleşti.
12:38Evet esas mesele o zaten.
12:40Orta sınıf dediğimiz sınıf çöktü. Orta sınıfın da farklı renkleri vardı bu arada.
12:45Yani oldukça yaygın ve geniş bir kesimdi orta sınıf.
12:48Daha iyi durumda olan, bir tık daha belki sıkıntıda olan ama oldukça kapsamlı, geniş ve bence Türkiye'de dünyada da öyle.
12:56Yani ekonomide, üretimide, eğitimide, moral değerleri de hepsini taşıyan bu sınıfta aslına bakarsanız.
13:02Ama top yakın bütün değer sistemiyle çökertildi.
13:05Derin yoksullarla uçuk kaçık zenginlerin...
13:08Evet kutuplaştı yani çok ciddi bir kutuplaştı.
13:11Yani en zenginler ve en yoksullar olmak üzere toplumda kutuplaştı.
13:16Yani zenginlerin daha zengin, yoksulların ve orta gelir sahiplerinin daha yoksul olduğu bir şeye doğru gidiyoruz.
13:23Bölüşüm şokuna doğru gidiyoruz.
13:25Türkiye'de şu anda yaşanan bu.
13:27Yani bir kesim çok kazanıyor.
13:30Hakikaten bu harcamalar nasıl yapılıyor falan diye düşünüyor, soruluyor, yazılıyor bazen.
13:36Bu teknelerde kim geziyor, bu otelde kim dolduruyor falan.
13:40Yani Türkiye'nin yüzde dördü filan mıdır?
13:42Evet yani şimdi onu şey yaparsanız.
13:44Türkiye gibi 85 milyonluk bir ülkede.
13:46Yani bunun yüzde beşi şey yapsa dört milyon, dört buçuk milyon insanı demektir bu.
13:53Yani dolayısıyla böyle bir yüksek gelir elde edenler ve bunu harcayan bir kesim var.
13:59Ama toplumun geri kalanı çok ciddi bir biçimde dipte eşitleniyor.
14:03En önemli sorunumuz bu bence.
14:05Yani dipte eşitleniyor.
14:06Ücretli çalışanlar dipte eşitleniyor, emekliler dipte eşitleniyor.
14:11Dolayısıyla yani toplum ciddi bir biçimde kutuplaşıyor, polarize oluyor.
14:15Yani en zenginler ve en yoksullar olmak üzere.
14:18Aradakiler de bunların arasında şey yapıyor, bölüşüyor.
14:21Yani yüzde onlar, yüzde doksan gibi, yüzde doksan beş ile yüzde beş gibi bir kutuplaşmaya doğru şey yapıyor, gidiyor.
14:30Fena ve şimdi de emekliler, Türkiye'de de toplumun önemli bir kesimini oluşturan ve onlara yeni katılacaklar,
14:362024-2025 kıyaslaması tartışmasının içine düştüler.
14:40Bugünkü yazınız önemli, ne zaman emekli olmalı?
14:43Yani soru şu, Türkiye'de herhangi bir zaman emekli olunabilecek mi zaten bundan sonra?
14:49Yani bundan sonra emekli olmak tabii zor ama şu anda emekliliğe gelmiş olanlar var.
14:53Yani emekliliği hak edenler var.
14:56Ortalama Türkiye'de her sene yüz elli, iki yüz bin civarında insanın emekliliği geliyor.
15:01Bu biraz yavaşladı son zamanlarda.
15:03EYT ile birlikte bir artış oldu ama yaşın uzatılması nedeniyle biraz yavaşladı.
15:08Ama genellikle bu ortalamada bir şey oluyor, emekliliği oluyor her sene.
15:11Çünkü insanlar yaşı tamamlıyorlar, prim gününü tamamlıyorlar ve emeklilikleri gündeme geliyor.
15:17Ancak Türkiye'de emeklilik sistemi yamalı bohçaya dönmüş durumda.
15:22Yani çok ciddi adaletsizlikler var, saymakla bitmeyecek kadar.
15:26Emekli aylıklarının durumu ortada.
15:28Bir de bunlara yeni adaletsizlikler ekleniyor, yeni sorunlar ekleniyor.
15:33Şimdi bu sorun şu anlama geliyor, şu anda emekliliği hak eden, emekli olmayı düşünenlerin bir kısmı diyor ki
15:40ben 2025'in Ocak ayını bekleyeyim, kıdem tazminatı biraz yükselir, onu alırım, o zaman emekli olurum diye düşünenler var.
15:48Bir de yok şimdi emekli olayım diye düşünenler var ama burada çok ciddi bir kritik bir sorun var.
15:53Zaman zaman ortaya çıkan bir sorun bu.
15:56Şu anda Türkiye'de nedenini çok kısaca anlatmaya çalışırım ama emekliliği hak etmiş olanlar eğer 2024 sonuna kadar emekli olurlarsa
16:072025'te emekli olacaklara göre yaklaşık %30 daha fazla emekli aylığı alacaklar.
16:15Böyle tuhaf şey olur mu demeyin, oluyor maalesef.
16:18Nasıl olur?
16:20Daha sonra emekli olacaklar, daha yüksek emekli aylığı alması gerekir normal şartlar altında ama maalesef aynı şartlara sahip iki emekliyi düşünün.
16:30Yani 30 yıl çalışmış, 9 bin prim günü ödemiş, asgari ücretin iki katı kadar kazancı olmuş ortalama falan diye düşünün.
16:41Eğer bunların biri aralık ayında biri de koca kayında emekli olursa ki ikisinin de emekli olduğunu şey yapalım.
16:48Emekliliği hak ettiğini düşünelim.
16:51Arada %30 fark 2024'te emekli olacaklar için söz konusu.
16:55Bunun sebebi Türkiye'de 30 civarında yani bu enflasyonun ne olacağına bağlı olarak 31-32'ye kadar da çıkabilir.
17:05Ama %30 civarında bir fark olacak ve bu fark daha sonraki yıllarda da şey yapacak, devam edecek.
17:11Neden kaynaklanıyor bu?
17:13Türkiye'de emekli aylığı hesaplama sisteminde güncelleme kat sayısı diye bir şey var.
17:19Yani sizin geçmişte ödediğiniz primleriniz ve prim esas kazancınızın bugünkü güncel değerinin bulunması gerekiyor.
17:3030 yıl önce diyelim çalışmaya başladınız.
17:3230 yıl önce asgari ücretin iki katını kazanıyordunuz ama o günkü asgari ücretin iki katının bir anlamı yok.
17:38Enflasyonla eridi.
17:39Bugünkü değerini bulmak lazım.
17:41Buna da güncelleme diyoruz.
17:42Güncelleme işlemi diyoruz buna.
17:44Güncelleme işlemi yapılırken şöyle yapılıyor bu.
17:48Geçmişteki bir priminiz 2000 yılında örneğin bir prim ödemişsiniz.
17:52Bu priminiz o yılın enflasyonuyla ve büyümenin %30'uyla çarpılarak bugüne getiriliyor.
17:59Buna güncelleme işlemi adını veriyoruz.
18:02Dolayısıyla çok özetle şu.
18:05Enflasyonun tamamı dikkate alınıyor.
18:08Büyümenin de %30'u dikkate alınarak sizin geçmişteki primleriniz ya da prim esas kazancınız güncel hale getiriliyor.
18:14Sonra bu da aylık bağlama oranıyla çarpılarak hangi aylık bağlama oranını hak ettiyseniz bu da düşürüldü.
18:20İkisi de düşürüldü bunların.
18:22Bugünkü ortalama aylık kazancınız ve size bağlanacak aylık bulunuyor.
18:28Şimdi sorun şu.
18:30Eğer aralık ayında başvuru yaparsanız 2024 yılının tüketici fiyat endeksi belli olmadığı için güncelleme kat sayınız belirsiz.
18:42Ama ocak ayında başvurursanız ocak ayında 2024'ün güncelleme kat sayısı belli uygulanacak size.
18:49Mesela şöyle düşünelim şimdi.
18:51Merkez Bankası enflasyonu %38'e şey yapıyor.
18:55Enflasyon %38 oldu.
18:57Güncellemede 5 puan oldu.
18:58Bunda %30'unu aldınız.
19:001,5 yaptı bu.
19:01Yani siz aşağı yukarı %39,5 %40 civarında bir güncelleme söz konusu 2024 için.
19:08Ama 2024 aralık bu 2025 ocak ayında başvurursanız 2024'teki primleriniz ve 2024'teki kat sayı bu.
19:18Fakat aralık ayında başvurursanız şeyi belli olmadığı için bu sefer yasa diyor ki
19:232024 içinde emeklilere yapılan zamlar dikkate alınarak güncellenir.
19:28Şimdi sorun buradan kaynaklanıyor.
19:302024 yılı içerisinde emeklilere yapılan zamlar bu emekli aylıklarının en düşük emekli aylığında yükseltilmesi nedeniyle %86.
19:38Dolayısıyla aralık ayında başvuran bir emeklinin kat sayısı %86.
19:46Ocak ayında başvuran bir sigortalının kat sayısı %42'de kalacak.
19:52Aradaki oranda bunları çarptığımız zaman %30 civarında oluyor.
19:57Dolayısıyla ciddi bir eşitsizlik yaratıyor.
20:01Bu çok büyük bir boşluk.
20:04Bunu yaparken kimse de demedi mi biz nasıl bir adaletsizlik yaratıyoruz falan diye?
20:11Bunu yaparken muhtemelen şöyle düşündüler.
20:14Yani emekli aylıklarını enflasyona endeksledikleri için emekli aylıkları enflasyon kadar artacak.
20:19Dolayısıyla enflasyon belli olmasa da emekli aylıklarını geçmişte enflasyon kadar arttıracağımız için bir fark olmaz diye düşündüler.
20:26Ama 2019'dan itibaren emekli aylıkları çok düştüğü için bunları tamamlama işlemiyle belli bir seviyeye çektiler.
20:34Emekli aylıklarında zaman zaman bir şey yaptılar, iyileştirme yaptılar.
20:38Bu nedenle emekli aylıklarıyla enflasyon arasında zaman zaman boşluk ortaya çıktı.
20:42Özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde.
20:45Bunu öngörmediler.
20:46Bunu öngörmedikleri için de 2022'de de böyle oldu.
20:49Şimdi 2024'de de böyle oluyor.
20:51Aralık ayında başvurmak, Ocak ayında başvurmaya göre ciddi bir avantaj sağlıyor.
20:56Ve bu avantaj ömür boyu devam ediyor maalesef.
21:00Bir yığılma var mı emekli olmaya çalışanlarla ilgili olarak bu yasada?
21:05Yani şöyle olacaktır.
21:06Şu anda çok ciddi bir yığılma yok.
21:08Çünkü EYT'lilerin öbür bölümü emekli oldular.
21:10Normal emekliliği hak edenler olacak.
21:13Fakat bunların bir kısmı şöyle düşünebiliyor.
21:15Ben biraz daha bekleyeyim.
21:176 ay daha bekleyeyim.
21:18Sonraki krem tazminatımı bekleyeyim gibi düşünüyor olabilirler.
21:21Fakat bu şeyden dolayı yani bu farktan dolayı insanların çok önemli bir bölümü emekliyi hak edenler
21:272024 yılında bunu kullanmak isteyeceklerdir diye düşünüyorum.
21:31Ve bunu kullananlar avantajlı olacak.
21:34Kullanamayanlar veya diyelim ki siz 2024 Aralık ayında emekliliği hak edemediniz.
21:39Şubat ayında hak ettiniz.
21:41Arada 2 ay var.
21:42Koşulları 2 ay sonra.
21:44Aranızdaki fark %30 olacak.
21:46Yani 2 ay gecikme nedeniyle, 1 ay gecikme nedeniyle olacak.
21:50Şimdi bunun düzeltilmesi mümkün tabii.
21:52Ama düzeltmek isteyenler için mümkün.
21:54Yani bunu düzeltmek bir yasa değişikliğine bağlı.
21:57Yani bu aradaki farkı giderecek bir formül yasaya konabilir.
22:02Ama bizimkiler emeklilere halk plajlarında şezlong ve şemsiye müjdesiyle uğraşıyorlar.
22:10Bu kadar ciddi işlerle uğraşmıyorlar.
22:12Ya da demin söylediğiniz meselelerle uğraşıyorlar.
22:14Ama şemsiye açık.
22:15Yani şemsiye açık olarak veriliyormuş.
22:17O da iyi diye düşünüyorum.
22:18Yani en azından kapalı değil şemsi.
22:20Biri getirip açıyormuş bedava.
22:22Bantu Kadın yazıyor.
22:2336 yaşındayım.
22:24Günde 11 saat çalışıyorum.
22:26Emekli olma hayalim yok.
22:27Şimdiden sağlık sorunlarım var.
22:29Emeklilik yaşında nasıl çalışacağım?
22:31Nasıl hayatımı finanse edeceğim bilmiyorum.
22:33Dehşet içindeyim.
22:36Evet özellikle 2008 sonrası işe girenler, daha sonra işe girenler için emeklilik yaşı 58-60 ve daha yukarıya çekilmiş durumda.
22:44Hem bu süreyi tamamlamak hem de sağlıklı bir biçimde tamamlamak oldukça zor.
22:49Ve bu kadar uzun çalışılmasına rağmen yani 40 yıl, 45 yıl fiilen çalışma hayatının içinde bulunacak insanların alacakları emekli aylıkları geçmişte 20 yıl, 25 yıl, 30 yıl çalışanlardan daha düşük olacak.
23:04Gelecekte bu net biçimde söyleyeyim yani 40 yıl çalışarak, 45 yıl çalışarak emekli olanların alacakları emekli aylıkları geçmişte 25 yıl, 30 yıl çalışanlara göre daha düşük olacak.
23:16Emeklilik sistemi bu hale getirilmiş durumda.
23:18Memur için de geçerli mi bu yeni yasa düzenleri?
23:21Memur için geçerli değil.
23:23Yani şöyle söyleyeyim onu.
23:25Bu çok soruluyor.
23:262008 öncesi memuriyete girenler için geçerli değil.
23:302008 sonrası girenler zaten şu anda emekli olamıyorlar.
23:34Ancak şu memurlar için geçerli.
23:362008'den önce başka bir sigorta kolunda çalışıp 2008'den sonra memur olup şu anda emekliliği hak ediyorlarsa bunlar için geçerli.
23:45Yani şey bu.
23:46Yani şöyle söyleyeyim.
23:47İşçileri ve Bağkur'un sigortalarını ilgilendiriyor.
23:51Memurların da bir kısmını ilgilendiriyor.
23:53Tümünü ilgilendirmiyor.
23:55Nilgün'ün bir sorusu var çok yazdı.
23:57Diyor ki rica etsem sorar mısın?
23:5952 yaşındayım.
24:0049'da emeklilik hakkını kazandım ama prim eksiğim vardı.
24:03Bu durumda ben emekli olduğumda hangi kapsama gireceğim?
24:06Muhtemelen bu sene tamamlanamaz.
24:08Bu dosyaya bakmak lazım.
24:11Yani böyle pratik soruları maalesef şey yapmam, yanıtlamam çok zor.
24:15Yani tek tek koşullarına bakmak lazım.
24:17Çünkü çok karmaşık bir sistem var.
24:20O yüzden maalesef böyle tek tek kişisel soruları yanıtlayamıyorum.
24:25Çok haklısınız.
24:27Şimdi şu fotoğrafı gördünüz mü hocam?
24:29Çok teşekkür ediyorum.
24:31Önemli bir analizdi.
24:33Hem de açıklamaydı.
24:34Bunu görmüşsünüzdür bugün mutlaka.
24:38Yok görmedim.
24:39Görmediniz mi?
24:40Ahlat'ta bir kabine toplantısı yapıldı.
24:43O toplantı sırasında Sayın Erdoğan, Sayın Bahçeli'ye 76 adet kırmızı gül armağan etmiş.
24:51Daha önce de Sayın Cumhurbaşkanı'nın doğum günde Sayın Bahçeli 100 adet beyaz gül armağan etmişti Sayın Erdoğan'a.
24:58Ben oturdum hesap yaptım.
25:01Bir adet gül ne kadar?
25:02Yani birine bir gül almak istesen bir gül buketi.
25:05İnternete baktım hocam şey sitelerine, ticaret sitelerine.
25:09Bir gül 150 TL'ymiş.
25:12Çarptım onu.
25:13Yani 150 TL.
25:15Hani biz bu gülleri işte yok ayak röntgenlerini falan konuşurken başımıza tam olarak ne geliyor onu anlamak için aslına bakarsanız.
25:22150 TL'yi çarptım 76 ile.
25:2570 bir dakika 150 çarpı 76.
25:3011 bin 400 TL.
25:32Bu yani bir emekli maaşına yakın.
25:34Evet azıcık daha şey olsa 12 bin 500 lira bir emekli maaşı.
25:38Yani neredeyse bir emeklinin kendisinin ama mesela bu şey olursa dolu eşi olursa buraya bile çıkmıyor biliyorsunuz.
25:48Yani 12 bin 500'ün %75'ini alıyor.
25:51Evet 76 gül aşağı yukarı en düşük emekli maaşı bir emekli maaşından denk geliyor.
25:58Söyleyecek bir şey bulamıyorum ben gerçekten.
26:01Yani bizimle şaka yapıyorlar herhalde dalga geçiyorlar diye düşünüyorum artık ben.
26:05İşte bazen izah olmayan şeylerin mizahı olur.
26:08Yani öyle ancak dayanılabilir bazı meselelere.
26:12İzah olmayan bazı meselelere ancak mizahla dayanılabilir diye düşünüyorum.
26:17Çok teşekkür ederim.
26:18Her zamanki makuliyetiniz, zarafetiniz ve akademik olgunluğunuzla yayınımızdaydınız.
26:23Çok teşekkür ediyorum.
26:24Profesör Aziz Çelik Bir Günde Zetesi yazıyor.
26:26Ben teşekkür ederim sağ olun.
26:28Çalışma ve kalkınma politikaları uzmanı.
26:31Sağ olun.