Kahramanmaraş'ta 5 büyüklüğünde deprem
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Arel Üniversitesi İnşaat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan Hoca ile konuşacağız.
00:07Hocam yayınımıza hoş geldiniz.
00:09İyi yayınlar diliyorum. Bölge halkına geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.
00:14Evet hocam bu yaşanan deprem daha büyük depremlerin habercisi olabilir mi? Neler söylemek istersiniz?
00:21Evet yani bu bölgede bilindiği üzere 6 Şubat 2023'te merkezi üstü burası yani Pazarcık olmak üzere bir büyük deprem yaşadık.
00:32O yüzden buradaki bir enerji boşaltımı yaşanmış oldu. O yüzden daha büyük bir deprem bu civarda beklenemez.
00:42Teorik olarak bu şekilde tabii bu kadar bilebiliriz ama tabii buradaki depremler bize neyi hatırlatıyor?
00:53Biz o zaman da demiştik yani 1-2 sene kesinlikle artçı depremler sürecektir.
01:00Tabii 7.5 büyüklüğündeki bir depremin de artçısı 4-5 büyüklüğünde olabiliyor ve devam edebiliyor.
01:08Yangınları biz şu an itibariyle artçı depremler olarak nitelendirmekteyiz.
01:13Ve bu tip depremler bu bölgelerde olmaya devam edecek.
01:18Malatya civarında daha çok oluyordu 4-5 büyüklüğündeki artçı depremler.
01:23Şimdi Maraş civarında da oluyor.
01:26Yani bu Elbistan'a da kayabilir ve bu bölgelerde bu tip artçı depremler olur.
01:33Hatta Hatay'da da olmakta bilindiği üzere 4-5 büyüklüğünde.
01:37Geçen aylarda yine artçı depremler yaşandı.
01:41Adana'da yani bu 6-7 depremin olduğu bütün illerimizde 4-5 büyüklüğünde artçı depremler yaşanabilir.
01:50Çünkü Doğu Anadolu fayadına baktığımızda tek çizgi halinde değildir.
01:55Tabi bir deprem risk haritasında böyle görünüyor.
02:00Hani tek çizgi gibi sanki görülüyor ama tabi biz vücudumuzun damarları gibi bir sürü talih fayadı var üzerinde.
02:09Hani bir taraf yırtıldığı zaman yandaki talih fayadları da fay kırıkları da buna uyum göstermesi zaman alabiliyor.
02:22Zamanla nedir?
02:24İşte yerleşme tarzında fazla büyük deprem oluşturmadan 4-5 büyüklüğündeki depremlerde bu fayadları da yerleşiyor tabi.
02:34Bu da zaman alıyor yani 1-2 sene alıyor.
02:36Çünkü çok büyük bir deprem yaşadık burada.
02:39Bu depremden dolayı bu artçı depremlerde 2 yıla hatta 3 yıla kadar yayılabilir.
02:50Evet çok büyük aslında 2 deprem yaşadık hocam.
02:54Şimdi ona da bir vurgu yapmamız lazım yani.
02:58Çok büyük 1 deprem değil aslında çok büyük 2 deprem.
03:017.2 bir de 7.6 mıydı hocam?
03:04Tabi yani ben hani çok detaylı detaya inmediğim için o şekilde özetledim.
03:13Onun artçıları bile büyüktü 6.6 yani 8-10 tane büyük deprem yaşadık aslında.
03:20Yani Gaziantep, Salatay'da bir sürü artçı depremleri bile büyük.
03:27Biz 6 büyüklüğün üzerindeki bütün depremlere büyük deprem diyoruz.
03:316.1 ve bu depremler tabi o bölgedeki bütün her yeri ne yaptı?
03:41Hasar bıraktı.
03:43Bu hasarlardan dolayı daha hasarlar düzelmemiş olabilir.
03:47Hani ekstra olarak tabi siz belki soru soracaksınız ama isterseniz ben cevaplanmayayım.
03:53Hocam şöyle söyleyeyim.
03:547.2 ve 7.6 şiddetinde yaşanan depremlerde 50 bin hatta daha fazla insanımız hayatını kaybetti o bölgelerde.
04:05Sonrasında o bölgelerde neler değişti?
04:08Gerçekten depreme hazır kentler inşa ediliyor mu?
04:12Özellikle 11 ilden bahsediyorum hocam.
04:15Deprem tecrübesini yaşadık.
04:17Buradan bir ders çıkardık mı?
04:20Evet yani devletimiz mutlaka çıkardı.
04:23Çünkü devletimiz kriz yönetimini çok iyi yapıyor artık.
04:27Ve hemen bu malı biçimde de çalışıyor.
04:32Biliyorsunuz toki evleri yükseldi, teslimler oluştu.
04:35Hatta bir sene içinde 75 bin konut yapıldı.
04:38Köy evleri son hızla devam etmekte.
04:42Yani devletimiz ve çevreştiricilik bakanlığımız gerçekten çok güzel çalışıyor.
04:47Yani bunu burada ifade etmemiz gerekiyor.
04:50Çünkü 1-2 senedir bizi de takip ediyoruz.
04:52Ama vatandaşlarımız biraz uyum göstermesi gerekir.
04:56Biraz daha hızlı hareket etmesi gerekiyor.
04:59Biraz da belediyelerimiz buna katılması gerekiyor.
05:04Belediyelerimiz çok yavaş davranıyor.
05:06Yani belediyelerden karar çıkması ve bu yerlerin düzelmesi biraz zaman alıyor.
05:12Tabi deprem bölgesine gittik.
05:14Tek tek belediyelerimizle de ilişkilerimiz oldu.
05:18En son ne zaman gittiniz hocam?
05:20En son 6-7 ay oldu tabi.
05:25Yani Nisan aylarında falan oldu.
05:29Siz gittiğinizde ne yapılıyordu?
05:31Oralardan inşaatlar devam ediyordu.
05:33Ayrıca biten inşaatları da gördünüz mü?
05:35İnşaatlar bürokrasiye takılmış.
05:37Orada belediyelerde bürokratik durumlardan dolayı tam ilerlemiyor.
05:44Tabi bazı binalar var.
05:47Hani genelde güçlendirme projeleriyle ilgileniyoruz biz.
05:50Gittiğimizde güçlendirme projeleri daha hala yapılmak için uğraşılıyor.
05:57Yani hasarlı binalar hala duruyor.
05:59Tabi bunlar da üzücü oluyor.
06:03Ama devletimiz yerini seçiyor.
06:05Hemen TOKİ yerini seçiyor.
06:07Ve hızla blok blok evleri yapıyor.
06:11Ve vatandaşlarımıza teslim etmeye çalışıyor.
06:14Yani tek bireysel olarak yapılan binalarda problemler hala sürüyor oralarda.
06:21Yani orada vatandaşlarımız tam olarak işin ciddiyetini anlamış değil diye düşünüyorum.
06:30Çünkü bazen de çok hasar almış binayı güçlendirme yapmadan hemen kapatıyor.
06:36Sıvayla, boyayla kapatıp oturmaya devam eden vatandaşlarımızı gördük.
06:41Bunlar çok üzücü bir durum.
06:44Bakın yani bizim binalarımız eğer depreme dayanıklı hale getirilirse
06:51bu beş büyüklüğündeki depremleri konuşmamıza bile gerek kalmayacak.
06:55Çünkü şu an için sağlam bina beş büyüklüğündeki depremde bir şey olmaz.
07:02Ama biz ne yapıyoruz?
07:04Bunları konuşuyoruz.
07:05Çünkü bu yerlerde bilhassa büyük deprem geçirdiği için hasarlı bina çok fazla, hala fazla.
07:12Ve vatandaşlarımız da bunlarda oturmaya devam ediyor.
07:15O yüzden yani beş büyüklüğündeki depremde bile acaba diyoruz bir şey oldu mu olmadı mı böyle korkuyoruz.
07:24Yani bu korkuyu atlatamadık.
07:26Atlatmamız için de vatandaşlarımızın biraz daha duyarlı olarak devletimizin ikazlarına,
07:34önem verdiği konulara biraz daha kulak vermesi gerekiyor.
07:40Hocam bu pazarcık depremi, beş büyüklüğündeki deprem Bingöl'de beklenen depremi tetikler mi?
07:48Yok yani bir ilgisi yok kesinlikle.
07:52Oranın fay hattı farklı mı hocam?
07:55Oranın fay hattı Kuzey Anadolu fay hattı ile Doğu Anadolu fay hattının birleştiği noktalar.
08:02Yani şöyle Doğu Anadolu fay hattı böyle ise Kuzey Anadolu fay hattı da böyle.
08:07Haritada kırmızı noktaların birleştiği yerler.
08:12Yedi Su fay hattı ya da Bingöl Karlova şeklinde nitelendiriyoruz oralarda.
08:20Tabi buralarda biz büyük bir depremin zamanı geldiğini tahmin ediyoruz.
08:25Tabi bu bir teoriktir.
08:27Pratikte ne olur bilemeyiz.
08:29Marmara'da da büyük bir deprem bekliyorsunuz hocam.
08:32Evet tabi Marmara'da da zamanı geldi.
08:35Aslında iki lokasyonla büyük bir deprem bekliyorsunuz.
08:38Bir Marmara iki de Bingöl civarında değil mi hocam?
08:42Evet yani Kuzey Anadolu fay hattında birisi ucunda biri de diğer ucunda.
08:48Yani bunlardan hangisi önce olacak?
08:51Tabi biz yani incelemelerimize göre önce bir doğuda olmasını bekliyoruz artık.
08:58Doğudaki daha yaklaştı büyük bir deprem.
09:01Ondan sonra Marmara olabilir diye böyle bir çalışma yapıyoruz.
09:05Doğudaki tahmini büyüklüğü ne kadar olur hocam?
09:08Yedi üstünde mi bekliyorsunuz?
09:10Yedi üstünde olması gerekiyor.
09:14Orada çünkü fay hatları gerçekten ciddi gerilmeler yaşadı.
09:18Hele şu son depremlerde sizin de ifade ettiğiniz gibi enerji transferi yaşanan yerler oralar.
09:25Doğu Anadolu fay hattı biliyorsunuz uç noktaları orası.
09:29Malatya ve Bingöl hattı.
09:32O yüzden bu taraftan gerginlik ki öbür taraftan da periyodu gelmeye başladı.
09:40Tabi 1939 Erzincan depreminden sonra bir periyot yaşanıyor.
09:45Hocam o periyot derken kaç yılda bir yaşanmış o Bingöl civarındaki depremler hocam, büyük depremler?
09:52Büyük depremler tabi burada biz Kuzey Anadolu fay hattında şöyle bir şey var.
09:59Doğudan batıya doğru hep böyle 20-30 senede bir batıya kayarak yaşanıyor.
10:04Ve kaya kaya en sonunda işte 99 yılı depremini yaşadık.
10:09Yani bir 20-30 yılda bir batıya kayarak.
10:12Şimdi biz ne yapıyoruz?
10:1499 yılında işte Marmara'da niçin bekliyoruz 30 yıl sonra?
10:19İşte 30 yıl sonra batıya kayarak yani enerji transferi yapa yapan,
10:25giden bir burada doğru atımlı bir fay hattımız var bizim.
10:29Kuzey Anadolu fay hattı yani büyük depremlerin oluşturduğu fay hattı.
10:33Bu yüzden biz hani periyotları bu şekilde takip ediyoruz.
10:38Ve tabi hani 99'dan 2024'e baktığımızda da 25 sene geçti.
10:44Yani 5 sene sonra olma ihtimali daha fazla ulaşacak bir depremle karşı karşıyayız.
10:50Yani şu an tabi olasılıklara göre tabi bir yüksek olasılık çıkıyor.
10:56Bunu tam hesaplayamamakla beraber yani %62-64 civarında bir olasılık var.
11:03Şu anda da bile deprem olma ihtimali var tabi bu fay üzerinde.
11:08Bingöl'de hocam en çok depremin beklendiği nokta, lokasyon
11:16Karlova civarı mı? Bingöl merkezi mi? Yoksa köyleri mi? Neresi hocam?
11:22Karlova ile Yedisu fay hattı civarı.
11:26Yani bu şekilde tanımlayabiliriz.
11:30Fakat tabi biz buralarda...
11:33Hocam bina stoku nasıl peki şeyde Bingöl'de?
11:36Evet yani lafı ağzımdan aldınız.
11:39Estağfurullah buyurun hocam.
11:41Gerçekten burada biz tabi bir deprem, büyük bir deprem yaşandığı için
11:46biraz bizi ümitlendiren taraf da bina stokları biraz daha hazır olmalı burada.
11:55Çünkü deprem evleri var.
11:57İşte orada biraz daha yapı stoklarının hazır olduğunu tahmin ediyorum.
12:02Tam ben işin açıkçası Bingöl civarına gitmedim ama
12:06yani tahminlerime göre.
12:08Çünkü bir geçen senelerde hatırlar mısınız bilmiyorum
12:12Düzce depremi de olmuştu.
12:14Düzce depreminde gerçekten büyük bir deprem yaşandı 6.5 civarı.
12:18Ve orada da yapı stokları hazır olduğu için
12:22Çünkü 99 depreminde Düzce'de biliyorsunuz büyük bir deprem yaşandı.
12:2712 Kasım olması lazım.
12:29Ve oradaki depremde de yapı stokları hazır olmuştu.
12:34Ve fazla da hasar olmadı.
12:36Yani büyük bir deprem yaşadığı halde.
12:38Ben Bingöl tarafına da öyle bekliyorum.
12:41Yani yapı stokları biraz daha hazır.
12:432003'te hocam ben mesela Bingöl depremini görüyorum.
12:471 Mayıs 2003'te 6.4 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş.
12:52Bir yıkıcı etkisi illaki olmuştur.
12:566 üzerinde siz aslında büyük deprem olarak adlandırıyorsunuz.
13:01Değil mi hocam?
13:02Kesinlikle 6.1'i geçen her deprem büyük bir depremdir.
13:06Yapı stoklarına ciddi hasarlar verebilecek nitelikte depremlerdir.
13:11Şimdi bizim bina yönetmediklerimiz, deprem yönetmediklerimiz
13:16yapılara hasar verecek, kontrollü hasar verilecek şekilde hesaplamalar yapılmakta.
13:22O yüzden yani yapılara hasar verebilir.
13:26İstanbul'da biz 2019 yılında 5.8 büyüklüğünde bir deprem yaşamıştık hocam.
13:31Hatta ben de bir tarihi ahşap binadaydım.
13:35Ahşap bina daha fazla sallandı.
13:38Ahşap binada hocam neredeyse depremi ben 6.5-6.8 büyüklüğünde hissettim açıkçası.
13:45Ahşap bina aslında beşik gibi oluyor.
13:47Öyle gidip geliyor hocam.
13:49Beton harme binalardaysa depremi ahşap binada yaşadığınız gibi hissetmiyorsunuz diye düşünüyorum.
13:56Doğru mudur?
13:57Şimdi tabi burada çok parametre var.
14:00Şimdi aslında bunu incelediğimizde 1-2 saat konuşabiliriz.
14:04Tabi tarihi binalarda zemin özellikleri dikkat edilmeden eski usullerle yapılmış binalar.
14:13Ahşaplarda ama şöyle bir özellik var.
14:16Gerekirse depreme dayanıklı yapılabiliyor.
14:19O binanın tabi sallanması da gayet güzel bir şey.
14:25Yani bazen binayı biz öyle esnek isteriz ki hasar görmesin.
14:29Yani esnemesi de güzel bir şey.
14:32Tabi burada ayrıca deprem frekansları da önemli olmakta.
14:37Bazen az katlı binalarda, bazen yüksek katlı binalarda frekans uyuşmasından dolayı
14:45bazen az katlı binalarda hasar çok olabiliyor.
14:50Bazen de yüksek binalarda hasar çok olabiliyor.
14:54Tabi bunlar büyük bir göreceli kavram var.
14:57Bunları tam incelediğimizde ortaya çıkar.
15:00Yani 5.8'de sizin orada hangi semtte bilmiyorum ama
15:07Beyazıt'taydı hocam.
15:08Evet Beyazıt'ta.
15:09Alevyon zemin yani hemen hemen oralarda tabi ki sallanması normal.
15:15Yani Beyazıt civarında deprem yakın yani depreme yakın yerler.
15:22Dikkat edilmesi ve eski binaların çok olduğu,
15:27zemin etüt raporları yapılmadan yapılan binalar çok fazla oralarda.
15:32Ve tabi üç tarafı denizlerle kaplı bir şehirden bahsediyoruz.
15:38Alttan bir balçık düşünün yani ta en altlardan bir balçıkla kaplanmış bir şehir zemin.
15:45Yani en altlarda yani oynaması ve oradaki rutube su yalıtım olmaması binalarda.
15:52Bakın ben Beyazıt deyince bir süre orada binalarla karşılaştık ve inceliyoruz.
15:59Su yalıtımı çok önemli yani su yalıtımsız binalarda oralarda alttan binalar hep korozyona uğramış.
16:07Yani bodrum katlarda bilhassa demirler paslanmış ve gerçekten çok büyük bir sıkıntı var taşıyıcı sistemlerinde.
16:20Yani binalardan korkunç bir biçimde oraları gördükçe zaten korkuyoruz biz bu depremlerden.
16:29Yani bu çok önemli bir şey su yalıtımı mesela bu da önemli.
16:34Biz tabi binanın üstünü ne kadar süslersek süsleyelim alt kısmından su yalıtım olmadığı sürece bina alt taraftan etkilenecektir.
16:45Bu etkilenme de tabi bizi korkutuyor.
16:48Yani şimdiki yeni binalarda olmuyor 2018'den sonra su yalıtım yönetme hedefi çıktı ve ona göre yapılıyor.
16:55Herkes uyguluyor mu onu 2018'den sonra?
16:57Uygulamak zorunda 2018'den sonra yapı denetim firmalar var.
17:00Yani bir kontrol mekanizması var yani uygulamak zorunda.
17:05Eğer uygulamazsa tabi bunun sorumlulukları ağır yani.
17:10Su yalıtımı hocam temelin altına bir şey mi seriyorlar ne oluyor?
17:16Tabi membran dediğimiz temel altı bohçalama sistemi var.
17:20Tabi yanlardan da tabi bu şekilde bir bohçalama sisteminden sonra da su yalıtımı gelmemesi için
17:28toprağa gömülü yerlerde de yanlardan da onun bir izolasyonu yapılması gerekiyor tabi.
17:36Anladım. Mehmet Fatih Hocam teşekkür ederiz süremizi tamamladık yayınımıza çok güzel katkı sağladınız çok sağ olun hocam.
17:43İyi yayınlar diliyorum büyük geçmiş olsun bölge altına.
17:47Evet çok sağ olun hocam.