Çocuklarda zeka geriliği nedir? Belirtileri nelerdir?
Category
✨
İnsanlarDöküm
00:00Yasemin.com'dan herkese merhaba. Bugün uzman psikolojik danışman Zeynep Özdoğru ile birlikteyiz.
00:07Hocamızla birlikte zeka geriliği ve çocuklarda görülen özel durumlar hakkında konuşacağız.
00:12Hocam neler söylemek istersiniz?
00:14Dilerseniz önce zeka geriliğinin bir tanımı ile başlayalım.
00:17Zeka geriliği aynı zamanda zihinsel engellik olarak da biliniyor.
00:21Özellikle zeka puanının bir öğrencinin, bir çocuğun zeka puanının ortalamanın altında
00:27veya çok altında kaldığı durumlarda başvurduğumuz etiketlerden bir tanesi.
00:31Zeka geriliği hem davranışsal boyutta hem bilişsel boyutta tespit edilebilen,
00:36tanınlanabilen ve aynı zamanda tedavi içinde başvurulabilen bir konu.
00:40Doğum öncesinde, doğum sırasında veya doğum sonrasında da yine farklı komplikasyonlardan,
00:46genetik veya çevresel faktörlerle ortaya çıkabilen bir gelişimsel bozuklukta diyebiliriz zeka geriliği için.
00:53Ve ne yazık ki bir çocuğun da çok hayat kalitesini etkileyen bir konu.
00:57Peki hocam nasıl anlaşılır bir çocukta özel bir durumun var olduğu?
01:01Aslında bebeklikten itibaren dediğim gibi hatta doğum öncesinde de tespit edilebilen
01:06özellikle kromozomal bozukluklarla bağlantılı durumlarda, genetik sebeplerle bağlantılı durumlarda
01:12yani anne karnında da tespit edilebilen bir durum.
01:15Ama biz daha çok doğum sonrasına konuştuğumuz için gelin o orada nasıl tespit edildiğini
01:20ve nasıl gözlemlendiğini konuşalım.
01:22Doğum öncesi için farklı genetik testler var ama doğum sonrası için özellikle davranışsal boyuttaki belirtilere,
01:28burada hem anne babalar için hem eğitimciler için aslında neyi gördüklerinin bilincinde ve farkında olmaları gerekiyor.
01:36Gelişimsel basamaklarda eğer bir çocuk kendisini göstermekle veya yaşına uygun davranmakla zorlanabiliyorsa
01:43aslında bu en önemli işaretlerden bir tanesi oluyor.
01:46Bundan itibaren çok basit bir göz teması kurmakla başlayabilen veya temel refleksleri göstermekte zorlanabilen,
01:54elindeki bir oyuncağı diğer eline transfer etmekte zorlanan veya sağdan sola dönmekte zorlanan bebeklerle gözlemsel olarak görebileceğimiz,
02:03okul öncesi döneminde de yine davranışsal boyutta dikkat sorunlarıyla veya algı sorunlarıyla da kendisini gösterebilen
02:11veya sosyal iletişim, yaşam becerileri bu gibi daha hayat kalitesini etkileyebilen işaretlerle de kendisini gösterebilen bir şey zeka geriliği.
02:22Peki hocam böyle durumlar fark ettiğinde aile nereye başvurmalı?
02:26Özellikle ülkemiz için aslında tek bir adres gösterirsek daha kurumsal diyebileceğimiz.
02:33Çünkü kamuya bağlı yani milli eğitime bağlı ilk başta renkberlik araştırma merkezleri tabii ki akla geliyor.
02:40Bir kere herhangi bir patoloji için, şimdi zeka geriliği de bir bozukluk patoloji diyebiliriz.
02:45Herhangi bir patoloji için tanılama yetkisi olan ülkemizde de aslında çocuk psikiyatrlarıdır.
02:51Yani hekimlerdir, yani yine doktorlardır. Bu anlamda doğru adrese gitmek gerçekten çok önemli.
02:57Renkberlik araştırma merkezinin buradaki fonksiyonu nedir diye baktığımızda orada tabii bir ekiple,
03:02okuldan ve aileden onlar raporların değerlendirilip sonra farklı bir tanılama sürecinde değerlendirme getiriyor renkberlik araştırma merkezlerine.
03:11Ama yine RAM dediğimiz, kısaltarak söylüyorum, merkezlerde de yine çocuk psikiyatrlarının,
03:17yani hekimlerin değerlendirmelerine de raporlarına da başvurulabiliyor.
03:21Yani onlardan gelecek değerlendirmelere de ihtiyaç olabiliyor.
03:24O sebeple ilk etapta çocuk psikiyatrlarının bir tanılama sürecinden geçmelerini tavsiye ediyorum.
03:30Hocam, günümüzde artık oldukça yaygın olan dikkat eksikliği dediğimiz olguyla, bu bahsettiğimiz özel durumlar nasıl ayrıştırılır?
03:39Şimdi aslında birbiriyle ilişkili de diyebileceğimiz şeyler olabilir.
03:43Dikkat eksikliğinde, zeka puanlarında bir gerileme de görebiliyoruz.
03:47Yani şey gibi düşünelim, aslında zeka geriliği daha şemsiye bir terim, yani daha üst bir başlık.
03:54Ama alt semptomlarından, bilissel olarak yakalayabildiğimiz konulardan bir tanesi mesela dikkat eksikliği olabiliyor.
04:00Dikkat eksikliği, hiperaktivite yine bilissel bir rahatsızlık ve patolojik bir durum.
04:05Burada neye bakmamız gerekiyor bu patoloji için?
04:08Özellikle dikkat alanında ve hiperaktivite dediğimiz davranış kontrolünde bir çocuk kontrol edememe,
04:15davranışlarını kontrol edememe veya dikkatini sürdürememe gibi durumlar yaşıyorsa,
04:20genelde şüphelenilen patolojilerden bir tanesi, rahatsızlıklardan bir tanesi DEP oluyor.
04:25Ki keza dediğim gibi zeka geriliğinde de dikkat sorunları yaşanabiliyor.
04:29DEP için yine başvurulan araçlar var.
04:31Yani bu patolojinin tanımlanması için başvurulan ölçme-değerlendirme araçları var.
04:36Bunlar da genellikle bir zeka puanı veren araçlar olarak görüyoruz.
04:40Yani birbiriyle ilişkili olsa da DEP başlı başına ayrı bir patolojik kavramdır.
04:45Dikkat eksikliği, hiperaktivite dediğimiz konu.
04:47Bu arada dikkat eksikliği olarak da sadece değerlendirdiğimiz oluyor.
04:51Hiperaktivite de ayrıca değerlendirilebiliyor.
04:54O sebeple hangisine baktığımız çok önemli bir durum.
04:57Değerli katkılarınız için çok teşekkür ederiz hocam.
04:59Teşekkür ederim tekrar davetiniz için.
05:01Bugün uzman psikolojik danışman Zeynep Özdoğru ile birlikteydik.
05:05Hocamla yaptığımız röportajı gelsemin.com adresinden seyredebilirsiniz.
05:10Sağlıkla kalın.
05:11Teşekkürler.
05:12Hoşçakalın hocam.
05:17Abone olmayı ve videoyu beğenmeyi unutmayın.