Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:14Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Bildiğiniz üzere Gazze'nin ardından Lübnan'a yönelen İsrail, bir süredir Lübnan Hizbullahı'na yönelik saldırılar düzenliyor.
00:24Son olarak Lübnan Hizbullahı'nın Genel Sekreteri Nasrallah'ın da öldürülmesi, aslında İran ne yapacak sorusunu gündeme getirmişti.
00:32Çünkü Lübnan Hizbullahı'nın İran destekli olduğu biliniyor. İran'dan uzun süredir bu saldırılara ilişkin bir yanıt bekleniyordu.
00:39Bu yanıt geldi, İran ölçülü bir biçimde yanıt verdi şeklinde yorumlandı bu düzenlenen saldırılar.
00:47İran füzelerini İsrail'e yolladı. Belli biçimde aslında hedeflediği kısımları da vurdu diyebiliriz.
00:54Peki şimdi İran'ın yanıtının ardından İsrail neler yapacak? İran bu yanıtla neyi hedefledi? Hedeflerine ulaşabilecek mi?
01:02Bütün bunları konuşacağız. Konuğumuz dış politika analisti Prof. Dr. Ahmet Kasım Han. Hoş geldiniz.
01:09Merhabalar. Merhabalar.
01:11Efendim şimdi İran'ın yanıtıyla başlamayı istiyorum. Yine ölçülü şeklinde yorumlar yapıldı.
01:16Aslına bakarsanız bir kesim de var ki İsrail'i desteklediği bir biçimde belli. Onlar da İran'ın yanıtını beğenmediler.
01:25Öncelikle hedeflerin vurulamadığı, sonrasında kimsenin ölmediği, yeteri kadar zayiat verilemediği şeklinde yorumlar yapıldı.
01:34Şimdi bu saldırıyı bir sizden dinleyelim. Sizin değerlendirmenizi isteyeyim. İran neyi hedefledi ve hedefe ulaşabildi mi diyelim efendim?
01:42Şimdi İran üzerinde çok büyük bir baskı var. Uzunca bir zamandır bu baskı var.
01:48Aslında bence zirvesini İran'ın yeni cumhurbaşkanının yemin töreni esnasında gerçekleştirilen suikast ile bu zirve noktasına ulaşmış bir olaydı.
02:05Fakat yine de İran bu dönemi bir biçim iktidarla atlattı. Ya da iktidar gösterdiği noktasında bir genel kanaat yaygın bir biçimde dinlendirildi.
02:22Ama olayların ondan sonraki bir şartına baktığımız zaman İran'ın birkaç şekilde önceliklendirdiği bir yaklaşımının olduğunu söylemenin mümkün olduğunu düşünüyorum.
02:39Bir tanesi geçen senenin 7 Ekim'de gerçekleştirilen Hamas saldırısının ardından İran stratejik olarak bu olayın büyük kazananıydı.
02:52Bu neden böyle söylüyorum? Çünkü o dönemde hatırlayacaksınız Suudi Arabistan, en önemli Suudi Arabistan olmak üzere Arap dünyasıyla İsrail bir o Trump zamanının meşhur İbrahim anlaşmalarının bir devamı olarak bir yeni döneme girmek üzereydiler.
03:17Bu döneme girilmesinin anlamı İran'ın tecritinin kuvvetlenmesi olacaktı. Hatta yine hatırlayacaksınız o dönemde bizde Türkiye'de İsrail Başbakanı Netanyahu'nun Türkiye'yi ziyaretini konuşuyor.
03:33İran'ın bütün bunlar karşısındaki kendi açısından doğal tecritinin dediğim gibi kuvvetleneceği noktasında ve nükleer programıyla ilgili şu anda yaşamakta olduğu uluslararası baktığı yaptırımların ötesinde karşısında İsrail'le birlikte hareket eden Araplardan oluşan bir blok ortaya çıkması gibi bir riskle karşı karşıya olduğu şeklindeydi.
04:01Şimdi bu olay tabii 7 Ekim saldırısıyla birlikte ortadan kalktı. Artık bu tür bir barışın en azından yapılmasına imkan gözükmüyor.
04:12Ne kadar Arap ülkelerinin İsrail'le en azından Netanyahu sonrasını İsrail'le bu tür bir barış içerisinde bir çerçeve çizmeyi istedikleri çok net olarak anlaşılıyor.
04:25Olsa da bugünkü koşullarda artık Gazze'de olup bitenler katliamlar şunlar bunlar mümkün değil.
04:33Bu İran'ı büyük ölçüde kazanan pozisyonuna sokmuştu. Ama İran'ın kazanmasının bir ikinci koşulu daha vardı. O dönemde daha az dile getirilen.
04:42İran'ın kazanmasının yani 7 Ekim saldırısından maksimum stratejik faaliyetini sağlamasının ikinci koşulu bunun bir bölgesel çatışmaya dönüşmemesiydi.
04:53Dolayısıyla İran'ın zaten mevzudu bölgesel bir çatışmaya dönüştürmesi gibi bir arzusu, isteği, bir önceliğinin olabileceği bir stratejik ortam yaşamıyordu.
05:04İran'ın elinde zaten Hizbullah ve Hamas mevzusu ve bunlarla İsrail'i, İngilizce'de bir laf vardır, böyle bin tane ufak kesiple kanatarak öldürebileceğini ve kendisinden uzak tutabileceğini düşünen bir İran yaklaşımı mevcuttu.
05:23Fakat o hesap maalesef, maalesef diyorum çünkü büyük bir insan trajedisiyle ödendi onun bedeli, o hesap maalesef tutmadı. Tutmadı ne demek? Bir kere Netanyahu hükümeti yerinde kaldı.
05:40Bu zaten İsrail Başbakanının taş karşıya olduğu adi suç yargılamaları nedeniyle Netanyahu açısından bir numaralı siyasi öncelik.
05:55Netanyahu iktidarda kalmanın ötesinde Gazze'de Hamas'a karşı ama aynı anda Batı Şeriatı'nda Filistinlilere karşı çok ciddi bir saldırıya girişti ve bu saldırının neticesi de büyük bir insan trajedisi oldu.
06:16Hiç benim baktığım yerden çatışma kuralına uymadan büyük bir katliama girişti Netanyahu'nun İsrail ve Gazze'de olup bitenlerin arkasından aynı zamanda Hizbullah'la da çatışmayı göze aldı.
06:34Yani iki cepheyi birden açmayı da göze aldı. Bugünden geriye doğru baktığımız zaman ama geri dediğim zaman ta 2006'lara kadar söylüyorum, baktığımız zaman 7 Ekim saldırısında İsrail güvenlik ve istihbarat güçlerinin ve devlet mekanizmasının nasıl bir biçimde yakalandığını,
06:59yakalandığını gördüğümüzde ve fakat ardından gelen olaylar özellikle Lübnan'da İsrail'in giriştiği istihbari hareketleri, İran'da giriştiği istihbari hareketleri göz önüne aldığımız zaman 2006'dan beri İsrail'in bütün istihbari ve güvenlik kapasitesini Hizbullah'a ve İran'a karşı odakladığını anladı.
07:25Burada Gazze'yi ve Hamas'ı ihmal etmişler. Bunun bedelini çok ağır ödediler ve arkasından dediğim gibi büyük bir trajedi ortaya çıktı. Fakat Hizbullah ve İran'la ilgili yaptıkları çalışmalarda çok başarılı oldukları anlaşılıyor.
07:39Ve nitekim Hizbullah'a konsantre oldukları andan itibaren Tahran'ı, Hamas liderlerini elemine etmelerini, bu suikastleri bir yana bırakırsak, bir yana bırakırsak derken onlar evet yaptılar ama onun ötesinde Hizbullah'a karşı acayip bir başarı elde ettiler.
08:03Yani Hizbullah'ın A takımını, B takımını ve neredeyse C takımını bir arada yok ettiler. Yani Hizbullah sadece liderliği değil, operasyonel manada komuta kontrol zincirini de berhava etmiş oldukları anlaşılıyor.
08:19Ve bütün bunlar olurken İran o ilk 7 Ekim arkasından, 2023'ün 7 Ekim'in arkasından verdiği tepkiyi muhafaza etti. Biz şunu düşündük dışarıdan bakınca çoğunlukla, yani İran o stratejik kazanımını tehlike altına atmak istemiyor.
08:39Zaten Hizbullah'a da topyekun bu savaşın içerisine itmiyor. Tamam Hamas'ın harcanmasına, bu arada Filistinlerin büyük bir bedel ödemesine ses çıkarmadı İran. O zaten beklenmiş bir sonuçtu herhalde İran'ın tutumuna. Ama Hamas'ı yani esas bölgedeki vekilini tehdit içerisine tam olarak sokmuyor.
09:01Bir dediğim gibi topyekun çatışmaya sokmuyor. Fakat İsraillerin de bu status quo'yu kabul edeceği varsayımı vardı. Bu yanlış çıktı. Çünkü öyle anlaşılıyor ki biraz evvel anlattığım çerçeve içerisinde İsrail tarafı bu Hizbullah'la ilgili istihbaratını ve İran-Hizbullah ilişkilerine ve İran'ın kapasitelerine dair istihbaratını çok net bir biçimde gerçekleştirmiş.
09:27Ve Hizbullah'ın bir biçimde kendi kendisine kontrol telkin edilen Hizbullah'ın İran tarafından ve kendisi topa topyekun girmeyen Hizbullah'ın İsrail tarafından topa çekildiğini gördüm.
09:43Yani İsrail hiç elini yumuşatmadan üzerine gitmeye başladı. Şimdi öyle bir nokta geldi ki Cumhurbaşkanımızın yemin töreni esnasında Hamas'ın lideri nokta atışıyla ve belli ki İran içerisinde gerçekleştirilmiş içinde İranlıların bulunduğu bir istihbarat eylemiyle öldürülüyor.
10:08Öbür taraftan bir numaralı vekiliniz ki yani Suriye'deki savaşı bile üzerinden götürdüğünüz bir şeyden bahsediyoruz, unsurdan bahsediyoruz.
10:18Lübnan'ı kontrol ettiğini, böylelikle Ahran'ın ileri savunma hattını Doğu Akdeniz kuyusundan kurmayı sağlayan en önemli, Esad Rejimi ile beraber en önemli hatta daha da belki Esad Rejimi'den önemli olduğunu söylemek lazım.
10:34İki unsurdan bir tanesini berhava ediyor İsrail, bu çok açık ve onunla da kalmıyor en sonunda bir Lübnan siyasi aktöründen ziyade İran rejiminin içerisinden birisi olarak kabul edilmesi gereken Hasan Nastallah'ı da yok ediyor.
10:57Bütün bunlar artık İran'ın üzerinde öyle bir baskı yarattı ki bir karşılık vermezse İran artık bölge politikasında, bırakın devlet devlet ilişkilerde ki caydırıcılığını, aynı anda vekilleriyle ilişkisini de kaybedecek duruma geldi ve bu karşılığı üretti.
11:19Bu karşılığı üretti ama karşılığın sonrasının nasıl geldiğine bakarsanız bu da İran'ın caydırıcılığını kuvvetlendirmedi. Tam tersine benim anladığım, gördüğüm, değerlendirdiğim şekliyle İsrail'in daha da cesaretli İran'ı hedef alabileceği bir manzaraya şu anda İsrail önüne Ürdün'ü,
11:48yanına en azından bu çatışmaları ilgilendirdiği kadarıyla Suudi Arabistan'ı kati suretle arkasına ABD ve İngiltere'yi almış bir vaziyette, kendi sahip olduğu hava savunma sistemiyle İran'ın kendisine kullanmakta kullanabileceği tek etkili araç olan o hüze kapasitesini oldukça ciddi şekilde nötralize etmiş durumda.
12:13Ve İran bu 7 Ekim saldırısı öncesinde kendisine atfedilen hatta ve hatta şöyle söyleyeyim size İsrail kaynaklarında atfedilen, caydırıcılığında bütünüyle kaybetmiş vaziyette duruyor.
12:30Bu ne demek? Bu İsrail tarafının bundan sonra İran'ı hedef almaktan pek fazla çekinmeyeceği bir, Lübnan'da da bir savunma hattı kendi anlayışlarıyla söylüyorum tabii savunma hattı ithas etmeye doğru harekatını evleteceği gibi bir manzara çıkarıyor.
12:54Peki İsrail'in burada saldırmaktan çekinmeyeceğini söylüyorsunuz bir biçimde bu saldırıların gerçekleşmesi de İran'ın nükleer gücünü kullanmasını tetikler mi? Böyle bir durum yaşanırsa işte ABD'nin de müdahil olduğu bölgede geniş çaplı bir savaşın meydana geldiği bir durumu da görür müyüz?
13:15Bir kere bu İran'ın nükleer gücü meselesiyle ilgili bir düşünmemiz lazım. Şu anda böyle bir güç yok ortada. Eğer olmuş olsaydı ya da en azından Amerikan istihbaratının ya da İsrail istihbaratının elinde böyle bir bilgi olsaydı farklı bir şey gördük.
13:35Ben tam tersine balistik kapasitesi de dahil ve hipersonik olduğu iddia edilen füze kapasitesi de dahil çünkü onun öyle olup olmadığını tartışırım. Sonuçlarından tartışırım bu arada. Hipersonik olsaydı İsrail hava savunması bu kadar başarılı olamazdı benim karşımda İran saldırısının karşısında.
13:54Çünkü bu katmanlı hava savunma sistemi İsrail'in sahip olduğu zaten yüzde iki bir hata payına sahip. 98'i imha ediyoruz ama kaçabilir diye kendileri söylüyorlar. Hadi onlar yalan söylüyorlar 5 kaçsın.
14:11Ama yani zaten ortada bir risk var. O yüzde beş kaçırma riskinin olduğu yerde hipersonik füzeler büyük ölçüde anlamlı bir işim dediğim en azından oyunu değiştirirler. İki, nükleer kapasitesi olan bir ülkeyle füze değişimine giremezsin.
14:33O yüzde beşin içinde bir tanesi nükleer olsa İsrail'in toprakları küçücük bir yer. Bunun harita üzerinden çok anlaşılmasının kolay olduğunu düşünmüyorum. En azından bizde bu bölgenin tarihine, güvenlik mimarisine ilişkin bilgi sahibi olduğunu iddia eden bir maalesef cahil cümle takımı var onlar ve oraları da hiç görmeden bu konularda yorum yapıyorlar.
15:02Yani İsrail Devleti'nin bazı yerlerde o hani meşhur nehirden denize mesafesinin ne olduğunu yani neredeyse rüzgarda tükürseniz Akdeniz'e düşer İsrail'in doğu sınırından.
15:16Şimdi böyle bir ülke öyle bir saldırının riskini dediğim koşullarda alamaz. Yani 70 kilometreye kadar işte Demirkubbe, 300 kilometreye kadar Davut'un Sapanı, 2400 kilometreye kadar da AROV, OK dedikleri sistemde işte katmanlı bir hava savunma sistemleri var ama yüzde iki de kaçırabilir.
15:39İngilizler de girse işin içerisine, Amerikalılar da girse, Ürdünlüler de girse, Suudiler de girse bunların hepsi birden o bir tane bombanın riskini İsrail gibi bir ülkede aldıramaz. Dolayısıyla ben böyle bir şey olduğunu düşünmüyorum, böyle bir kapasitesin risk falan da olduğunu düşünmüyorum hala. İran.
16:00Ayrıca iki tane sebep daha var. Bunları da söylemem önemli. Bir, İran böyle bir saldırıya giriştikten sonra nükleer bir karşılık görecek. Çünkü hem İsrail'in denizaltılar vasıtasıyla verebileceği bir ikinci vuruş kapasitesi hikayesi var. Bunun ne olduğuna girmeyeceğim. Vaktinizi ıslanmıyorum sizden ama ikincisi Amerikalıların buna bir karşılık verecekleri daha çok.
16:24Üçüncü hikayemiz yani buna bağlı olan üçüncü unsur şu. Maalesef manzara bu benim tahdir ettiğim gibiyse bu İsrail'i daha da fazla İran'la ilişkili olarak meseleyi tırmandırmaya itecek.
16:44Neden diyeceksiniz? Çünkü sizin sorduğunuz soruyu benim yaptığım izdahatı göz önüne aldığınız zaman bunların Tel Aviv'de de birileri tarafından sorulmama ihtimali yok. O halde şunu düşünecektir İsrail kararlılıkları. İran nükleer bir kapasite sahibi olmadan ben İran'ın sahip olduğu tesisleri hazırda kendimce meşru bir mazeretim varken vurmaya başlayayım.
17:11İran'ı böyle vurmaya başladığınız zaman İran'da eli armut toplamıyor. Ne etkide olursa olsun en ağır şekilde karşılık vermeye başlayacaktır. Bu Orta Doğu'da böyle yani bu hava ilçe değil yani füzelerin havada uçuştuğu bir dönemi açar.
17:30Özellikle konu İran olduğu için ve İran'da bir İran'ın canını acıtacak hedef diye düşündüğünüz zaman iki şey söyleyebilirsiniz. Nükleer tesis bir de hidrokarbon tesisleri. Şimdi bunları hedef almaya başlarsa İsrail bunun neticesi ne olur? Bunun neticesi dünyada jeopolitik risklerin artması, Ukrayna savaşıyla beraber Amerikan seçimleriyle beraber bir kaosa girmemiz, enerji fiyatlarının yükselmesi vesaire vesaire.
17:59Yani şu anda esas İsrail'in bu noktadan sonra ne yapmayacağı meselesini tartışırsak tartışırken biz özü itibariyle İran saldırısından sonra meydana gelecek olan yeni tırmanmayı tartışıyoruz. Riskli olan bu.
18:18Ama bu bir bölgesel savaş mıdır? Hayır. Herkesin anladığı manada konvansiyonel bir bölgesel savaş değildir. Hizbullah İsrail'e karşılık veremiyor şu anda. Bu sahadan gelen bilgiler bu yönde gözüküyor. Lübnan tarafından gelen bilgilerden bahsediyorum. İsrailler zaten öyle iddia ediyorlar. İran'ın da İsrail'le bir kara sınırı yok. Dolayısıyla hani bölgesel savaş dediğiniz zaman işte rahat rahat askerliği yiyecek falan filan da öyle bir havada yok yani.
18:45Peki şimdi burada İran'ın iç kamuoyunda da saldırının nasıl karşılandığını çok kısa bir yorumlamanızı isteyeyim. Çünkü orada rejim karşıtı bir kesimin de olduğunu biliyoruz. Aslında bu kesimlerinde bir biçimde Mossad ve CIA ile birlikte çalıştı ve İsrail lehinde bilgileri dolaştırdığı şeklinde iddialar var. Siz ne düşünüyorsunuz? Neler söylersiniz?
19:06Bu muhakkak var. Yani İran rejimi şimdi İsrail'in yaptıklarını onaylamıyor olmamız İran rejimini alkışlamamız manasında gelemez. İran rejimi bu çağın dışında bir rejim.
19:23Ama bu çağın dışında olması bana sorarsanız en önemli problematiği değil İran rejiminin. İran rejiminin en önemli problematiği kafası sarıklı olduğu ve bunlara silahla destek verdiği için iki tane kesimin bu gariban ülkenin bütün kaynaklarını yiyor olması. Mollalar ve devrim muhabirleri.
19:46Şimdi bu kokuşmuşluk içerisinde yani İran'ın halkı yaptırımlar altında inerken süren bu rejim ne ideolojik olarak ne de siyasetin gündüz pratikleri itibariyle halkının tamamının desteğine falan sahip değil. Nasıl bastırdığını da biliyor.
20:05Bu konudaki kalkışmaları. Bu kısık kesimlerin yani o rejim muhalefeti dediğimiz kesimlerin azımsanacak bir rakamda olmadığını da gösterilerin boyutlarından biliyoruz. Yeşil dalgası, İran'ın meşhustu, muhalefete talep edildi.
20:27Her bir seçimden önce ve sonra meydana gelen protestolar. Ama en önemlisi ne biliyor musunuz? En önemlisi zaten Hamaneyi öyle olmasın diye çok uğraştı ama maalesef onlarına maalesef diyorum öyle oldu. İran seçimlerine katılım oranı bile görüyoruz.
20:46Şimdi bunların içerisinde tabii ki rejimin karşısında olmayı rejimle sorunu olanlarla iş birliği yapmak olarak gören birileri de var. Var olduklarını da nereden biliyoruz?
21:01Yani Tahran'ın ortasında bir devrim muhafızları misafirhanesine nokta atışıyla saldırabiliyorsanız bu insanlar buradadır. Eğer İran nükleer çizgilerini yine nokta atışıyla, suikastla öldürebiliyorsa bu insanlar buradadır.
21:20Zaten var olduklarına dair de bir ciddi fikrimiz var. Nerede olduklarını da biliyoruz, aynı noktada bunların nüfusunu falan filan. Dolayısıyla içerideki karargahların, bunların CIA ile de Mossad ile de ilişkilerinin olduğu açık ama yani CIA'dan ziyade Mossad ile ilişkilerinin olduğu anlaşılıyor.
21:39Peki şimdi burada aslında dış politikaya ilişkin çokça konuşulacak konu var ama bir de bu konuların bir biçimde iç politikaya da yansıdığını görüyoruz. Geçtiğimiz günlerde meclis açılışında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan gündeme getirdi yine bu konuyu.
21:55İsrail'in Filistin ve Lübnan'ın ardından Türkiye'yi hedefleyebileceğini söyledi, vadedilmiş toprakları hatırlattı ve burada bir dini fanatizmle buraya varana dek İsrail'in saldırganlığının sürebileceğini bir aksettirdi. Öncelikle buna katılır mısınız? Böyle bir risk ve tehdit var mı sence onu soralım.
22:15Yani ben sayın Cumhurbaşkanı'nın sahip olduğu istihbarata sahip değilim. Dolayısıyla bu bilginin istihbari yönünü tartışacak durumda olmadığımı söyleyeyim. Ama eğer bunu bir jeostratejik bakış açısıyla değerlendirmem ve tarih içerisine koymam gerekirse bu ihtimalle çok da yüksek olmadığını düşündüğümü net ve rahat bir biçimde söyleyebilirim.
22:41Dünyanın her yerinde kendi ülkesinin tarihine ilişkin böyle eksik akıllı değerlendirmeleri olanlar var. Bizim memlekette de 1923'den 2023'e kadar papatya falan açarak Loza'nın gizli maddesini bekledik. Yunanlılarla Birinci İran Savaşı'nın olmadığını dinledik.
23:08İngilizler işgal etseydi Osmanlı topraklarını daha müreffeh ve mutlu olacağımızı tercih edenler de çıktı aramızdan. Yani şimdi bütün bunlar ve bu arada bu adamlarla ya da bu adamların iftihazatlarıyla şey, ne derler ona, bugünkü bir takım tezlerin de örtüktüğünü söylemek lazım.
23:31Yani aynı kaynaklardan besleniyorlar. İsrail'de de elbette Büyük İsrail'i, arz-ı mevzudu vaat edilmiş toprakları en geniş haliyle, kafasındaki en geniş haliyle tanımlayan birileri elbette var.
23:53Ama bunlar İsrail siyasetine biçim verebiliyorlar mı? Bir, ikincisi İsrail siyasetine karşılıkları var mı? Halkında karşılıkları var mı? Bir de tarih içerisinde nereye oturuyorlar bunu?
24:11Şimdi bizde ben tartışmayı çok enteresan buluyorum ve bu şey bir tartışma, bir sağır tartışma. Burada kimseyi eğitmek falan gibi bir amacın da olamaz. Çünkü adam yaşamda var olmayı ve hatta yani bir entelektüel kitlesi olmasını, bu saçmalıkları dile getiriyor olmasına borçluysa,
24:38bunun herhangi bir bilgiyle falan herhangi bir noktada tavrının evrilmesini bekleyemem. Yani bu vaat edilmiş topraklar nedir ben size söyleyeyim.
24:55İbrani ya da Yahudi din kitabında yani Tevrat'ta iki değişik yerde, iki değişik şekilde tanımlanmış. İsrail Devleti'nin kuruluşu sırasında İngilizler tarafından terör örgütü, İsrailler tarafından kurtuluş mücadelesi veren örgütlenmeler olarak adlandırılan,
25:20İrgun, Hagana bunların en radikal versiyonlarının bayraklarında, kullandıkları simgelerde İsrail topraklarını ifade etmek için kullanılan haritalara vesaire baktığınız zaman böyle şeye kadar bizim topraklarımıza kadar gelen bir şey karşılık göremezsiniz.
25:45Sonra bir de sosyal medyada işte siyonizmin kurucu babası Theodor Herzl'e affedilen laflar falan var. Bunlar edilmemiş laflar. Edilmemiş laflar yani kendin üretmişsin, kendin dinliyorsun. İşte hocan üretmiş, hocan sana öyle söyledi diye öyle inanıyorsun falan filan.
26:05Şimdi bu, bu karşılığı olan bir durum değil. Ama uluslararası ilişkilerde şunun da olduğunu söyleyeyim. Kapasitedir bizim için önemli olan, niyet değildir. Niyetler işte bazen onun niyetinin meşruiyetini şuradan alırsın, bazen buradan alırsın, bazen saçma sapan bir yerden alırsın.
26:27İsrail'in bir kapasitesi var mı bu bölgeyi etkilemek konusunda? Evet. Türkiye'nin bu kapasiteyle ilgili olarak kendisini İsrail'le karşı karşıya konumladığı zaman bugün olduğu gibi tedbirli olması gerekir mi? Elbette gerekir.
26:45Ama bu iki ülkenin tarihinde 90'larda stratejik işbirliği yapmıştık, 2000'li yılların ortasına kadar hatta ve hatta daha sonrasında eski tarihli işbirliği yapmıştık. Var mıdır? Vardır. Türkiye'nin savunma sanayinde ve savunma sistemlerinde İsrail teknolojisi kullanması diye bir gerçeklik var mıdır? Vardır.
27:05Bunların hepsini bir yana koyduk ama artık. Şeyden beri, Mavi Maymara'dan beri bu ilişkiler bittikçe zayıflıyordu. İlginçtir, ticari olarak zayıflamıyordu. O da bu Gazze savaşından sonra ancak sona erdi.
27:23Ama böyle konumlandığınız zaman bir ülkeyle onun size ne zarar verebileceğiyle ilgili olarak ya da niyetlerini değiştirmesinin ne sonuçlar verebileceğiyle ilgili olarak hiç kuşku yok. Endişelenmeniz gerekmiyor. Öte yandan Türkiye'nin çok iyi ilişki içerisinde olduğu Irak, Kürdistan'ın yönetimi, bölgesel yönetimi ve Azerbaycan ile İsrail'in olağanüstü ilişkileri, olağanüstü ilişkileri.
27:52En son çatışma esnasında Karabağ'da Türkiye dışında Azerbaycan'a en ciddi silah ve teknoloji yardımını yapmış olan ülke İsrail ve Azerbaycan'da 7 Ekim saldırısından sonra geçen sene Bakü'de binaların üstü İsrail bayrağı giydirildi.
28:17Elektronik sistemlerle falan yaptılar onu. Çünkü aradıklarında böyle bir ilişki var. Bütün bu ilişkiler üzerinden Türkiye'nin İsrail'i kontrol edebileceği birçok mekanizmada mevcut. Ayrıca şu sorunun da sorulmaya değer olduğunu düşünüyorum.
28:34Tekrar edeyim. Türkiye sınırları içerisinde herhangi bir İsrail devleti sınırı çizildiğine dair bir belgeye ben 35 senedir bu meseleyi çalışan birisi olarak hiç rast gelmedim. Demin söylediklerim sabim.
28:53Mesele nedir? Mesele niyet değildir, kapasitedir ve karşı karşıya olduğunuz devletlerin niyetlerini kontrol altında tutmak zorundasınız. Ama böyle bir şey yok. Bunu böyle tanımlayan deli var mıdır İsrail'de? Manyak var mıdır? Vardır 5-6 tane bulursunuz böyle adam.
29:11Bunlar siyaseti etkiler mi? Hayır etkilediğine dair bugüne kadar herhangi bir ifade ve şey görmüş değilim. Onun da ötesinde 7 milyon kişi nüfusu olan bir devletin böyle bir coğrafyayı nasıl kontrol edebileceğini en azından benim hayal gücüm almıyor.
29:33Tabii hayal gücü benden daha geniş olanların bunu nasıl adlandırdıklarını ya da nasıl okuduklarını bilemeyeceğim. Ama Türkiye 85 milyonluk bir ülkedir. Sürekli olarak ne dinliyoruz?
29:49Türkiye'nin savunma kapasitesi, sanayi kapasitesinin nerelere geldiğini dinliyoruz. Ne kadar önemli bir ülke olduğunu da dinliyoruz. Bunu dinlemeye ihtiyacımız yok. 85 milyonluk Türkiye'nin savunma sanayi dışında sanayi altyapısına sahip bir ülke önemli bir ülkedir. Kendi bölgesinde zaten ağır bir olaydır.
30:12İsrail'in Türkiye ile ilişkilerini bozmamak için ne çabalar içerisinden geçtiğini bu herhalde bu devletin karar alıcıları benden daha iyi biliyordur. Bütün bunları bir araya koyduğunuz zaman bu riski almaları için İsraillerin bir sebep olduğunu düşünmüyorum.
30:34Ve böyle bir tehditin o manada yani arz-ı mevut bağlamında işte vadedilmiş topraklar bağlamında bulunduğunu da düşünmüyorum. Ama etki yaratmak, güvenlik problemi yaratmak, bu konuların hepsi elbette sürekli olarak istihbarat, güvenlik bizim sorumlu çevrelerimizin önünde olmak zorundadır.
30:59Bu sadece İsrail için değil, bu Rusya için de böyledir, bu İran için de böyledir. Benim daha ziyade anlamadığım çok enteresan başka şeyler var.
31:07Buyrunuz.
31:38Ve bunu da İranlıların ve olasıdır ki bizim hiç de iyi ilişkiler içerisinde olmadığımız Şam yönetiminin, Başar Esad'ın talimatıyla şey yapan, gerçekleştiren adam.
31:53Bir, iki, kim bu Hasan Nasrallah? Suriye'de Türkiye'nin desteklediği bütün grupları radikal İslamcı olarak tanımlamış ve bunlarla savaşmış adam. Kim bu Hasan Nasrallah? Öldüğü gün Tel Aviv'de yapılan kutlamanın ne olup ne olmadığını bilmem ama bildiğim bir şey var, Türkiye'nin kontrolündeki Suriye'nin kuzeyinde büyük kutlamalar yapılıyor.
32:18Şimdi Orta Doğu böyle bir yer, dolayısıyla bu değerlendirmeleri yaparken gerçekten soğukkanlı olma durumundayız. Bizim iç siyasetimizde belli siyasi görüşteki grupları motive eden değişik argümanlar var.
32:41Ülkücülere eğer Turan'dan bahsederseniz bir ülkücünün tabii ki yüreği cız eder. Kudüs dediğiniz zaman bir kendini Müslüman diye niteleyen Türklerin tamamının herhalde bir yüreği cız eder.
33:01Şimdi bu arz-ı mevut meselesi de böyle bir mesele ve biz çok yakın zamanda bir şey geçirdik, yerel seçim geçirdik ve bu yerel seçimde bu konuda özellikle hassas olduğunu düşünmemizin bizi pek yanıltmayacağı bir sosyolojik profildeki seçmen kitlesi Adalete Kalkma Partisi'ne ayrıldı ve yeniden Refah Partisi'ne geçildi.
33:28Bunun da oranı %6,15. E şimdi bu kitleleri tekrar konsolide etmenin de değişik siyasi argümanları var. Tabii bu siyasi argümanlar eğer şeye ne derler ona kalplere dokunurken sadece bir grubu değil aslında toplumu genel olarak kesen hassasiyetleri milliyetçi bir ülkeydir.
33:51Öyle olmaktan da gurur duyuyoruz. Ama bu hassasiyetleri eğer tetikleyebilirsek bunlar tabi tercih edilir argümanlar olmaya gittikçe başlıyor daha fazla başlıyor.
34:02Üstelik de seçmeni konsolide etmekte kullandığınız bu argüman belli bir seçmen kitlesini size doğru yönlendirirken aynı anda Türkiye'nin temel problematikliğini, ekonomisini, efendime söyleyeyim insanlarının geçim derdini, açlığını, tenceresini falan filan şey yapıp kapaklayıp o konuları konuşulamaz hale getirilir.
34:25Bunları ön plan etmek yapıyorsa ve diğer konuları da ileriki bir tarihe doğru erteliyorsa o zaman tabi ben siyasetçi olsam bunların hepsini kullanırım.
34:34Evet sizin de dediğiniz gibi zaten pek çok kişi bu açıklamanın aslında dış politikadan ziyade iç politikaya yönelik açıklamalar olduğu değerlendirmesini yaptı.
34:43Çok teşekkür ediyorum kapsamlı bir biçimde aslında bütün gelişmeleri konuşmuş olduk kıymetli değerlendirmeleriniz için teşekkürler diyeyim.
34:51Rica ediyorum. Size iyi yayınlar diliyorum. Bizi izleyenlere de saygılarımı sunuyorum.
34:57Hoşçakalın efendim.
34:58Sağ olun.
35:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri konuğumuz Prof. Dr. Ahmet Kasım Han'da Lübnan Hizbullah'ına yönelik bir süredir saldırı düzenleyen İsrail giderek el yükseltiyordu diyebiliriz.
35:11Hem çağrı cihazlarının patlatılması hem Hizbullah Genel Sekreteri Nasrallah'ın öldürülmesi aslında Hizbullah'ın ardındaki güç olarak bildiğimiz İran'ın ne yapacağı konusunda herkesi meraklandırıyordu.
35:24İran sonunda bir karşılık verdi bir füze saldırısı düzenledi İsrail'e.
35:28Kimileri bu saldırının yeterince büyük bir saldırı olmadığını, sembolik bir saldırı olduğunu söylüyor.
35:33Kimileri İran'ın ciddi askeri üsleri, önemli üsleri vurduğunu söylüyor.
35:37Tabi ilerleyen günlerde ne olacağı, konunun Türkiye'yi hangi konulardan ilgilendirdiği de oldukça önemli.
35:43Bütün bu gündemleri konuştuk.
35:45Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın meclisin açılışı sırasında Filistin ve Lübnan'dan sonra İsrail'in Türkiye'yi hedefleyeceğini söylemesi oldukça tartışılmıştı.
35:54Sayın Han da sizler için bütün bu gelişmeleri yorumladı.
35:57Bir dış politika fotoğrafı çekmeye çalıştık sizler için.
36:00Şimdilik noktalayalım. Yeniden görüşmek üzere.