Emekli ve asgari ücretlinin gözü Ocak ayı zammında! Yeni ücretler ne kadar olacak Ekonomi profesörü açıkladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:16Hem asgari ücretlinin hem emeklinin gözü yapılacak zam düzenlemesinde peki uzmanların
00:21zam düzenlemesine yönelik beklentisi nedir?
00:24Bunu konuşacağız.
00:25Prof. Dr. Esfender Korkmaz konuğumuz.
00:28Sayın hocam hoş geldiniz.
00:30Hoş bulduk, iyi aylar olsun.
00:33Teşekkürler.
00:34Hocam, ilk olarak sizin asgari ücret için beklentiniz, işte şu kadarlık bir zam yapılması
00:40gerekiyor dediğiniz bir tutar bir oran var mı acaba?
00:44Şimdi tabii bu orana ulaşmak için durumunu kritik etmek lazım.
00:56Yani hangi 2025'te ücret ve maaşlar ne olmalı?
01:02Ne kadar olabilir?
01:04Bir de bu hükümet ne kadar yapar?
01:07Dolayısıyla oraya ulaşmamız için üzerinde bir kritik yapmamız lazım.
01:15Maaş ve ücret artışında anlayışı hürle yapmak ve bunu şula dönüştürmek.
01:27Şimdi bir defa maaş ve ücretlerde artış değil düzeltme demek lazım.
01:34Çünkü enflasyona göre düzeltiliyor.
01:37Artık büyüme kadar fark verilirse bunun adı artış değil bunun adı düzeltmedir.
01:45Yani maaş ve ücretlerin 1 yıl önceki satın alma gücünü korumak için yapılan düzeltmedir.
01:58Ama bunu artış şeklinde hükümetler anons ediyor.
02:04Bir de Cumhurbaşkanı'nın çoğuna dönüşüyor.
02:07Dolayısıyla bir defa böyle çoğu haline dönüştükçe işçi ve memur kaybediyor.
02:15Şimdi nasıl kaybediyor nasıl hürle yapılıyor onu söyleyeyim.
02:19Bir defa TÜİK verileri konuşuluyor.
02:23Yani TÜİK verileri kriteri esas almıyor.
02:28Oysa ki TÜİK'in TÜFE verileri yalnız Türkiye'de tartışılmıyor.
02:33Bütün dünyada tartışılıyor.
02:35Daha önemlisi İTO ile karşılaştırırsak
02:39İTO da bir yarı kamusal kurum TÜİK de resmi bir kurum.
02:44Onunla karşılaştırırsak arada 15 puan fark var.
02:49Bakın şimdi 2018 Ocak ayında 100 olarak alırsak
02:54İTO endeksi 2024 Eylül ayında 731.4 olmuş.
03:02TÜİK endeksi 634.6 olmuş.
03:06Yani 15.5 puan fark var.
03:09Şimdi bu demektir ki eğer siz TÜİK'e göre yaptığınıza o zaman
03:15İstanbul geçim endeksine göre İstanbul'da yaşayanlar
03:1915 puan daha düşük maaşı alıyor demektir.
03:24Bu durumda İstanbul'da yaşayanlar için 17.000 lira değil de
03:2919.550 lira olması lazım 2024 asgari ücretli.
03:35Mesela yeni işe başlayan bir öğretmenin
03:40İstanbul'da aldığı ücret 41.308 lira değil
03:4567.054 lira olması lazım.
03:49Kaldı ki yani şimdi zaten nüfusun işte
03:53Türkiye nüfusunun 4'te 1'i İstanbul'da yaşıyor.
03:56Ondan sonra iş yani çalışanların 3'te 1'i İstanbul'da yaşıyor.
04:02Bu kadar fark Türkiye ortalaması ile.
04:05Türkiye ortalaması için de İstanbul'da var.
04:08Türkiye ortalaması ile İstanbul endeksi arasında
04:14geçinme endeksi arasında bu kadar fark olmaz.
04:17Dolayısıyla TÜİK'in değerlerini kullanarak hükümet hülle yapıyor.
04:24Şimdi ikincisi yani ne kadar düşük?
04:29Bu ne kadar düşük?
04:32Bakın şimdi 2024 için
04:402024 için TÜRKİŞ'in hesapladığı
04:47bir asgari ücret asgari geçim seviyesi var.
04:52Asgari geçim seviyesi TÜRKİŞ'in ne kadar?
04:56Bir kişi için yaşam maliyeti 25.706 yani 25.706.
05:03Şimdi demek ki bir kişinin yaşayabilmesi için
05:07eğer 25.706 liraya ihtiyaç varsa
05:11o zaman 17 bin lira asgari ücretle nasıl yaşayacak?
05:16Yani en az 2024'te 25.706 lira olması lazımdır.
05:23Şimdi 2025'e ne olur bu ücretler ona gelelim.
05:29Şimdi bu tabii hükümetin bir açıklaması var.
05:33Azine ve Maliye Bakanı diyor ki
05:372025'te diyor yani maaş ve ücretler diyor
05:42beklenen enflasyona göre arttırılmalı diyor.
05:47IMF'de böyle yapmıştı hatırlarsanız.
05:502001 yılında IMF'de beklenen enflasyona göre
05:54maaş ve ücret artışları yapılacak denilmişti, yapıldı da.
06:00Ama Allah'tan ki o sene beklenen enflasyon daha düşük çıktı.
06:05İşçi ve memur kaybetmedi.
06:07Ama bu sefer mesela orta vadeli plana göre
06:11beklenen enflasyon %17.
06:14Yani beklenen enflasyon arasında o kadar fark var ki
06:17mesela Merkez Bankası piyasa katılımcıları anketine göre
06:22yüzde yirmi beş yirmi altı iki bin yirmi beş enflasyon
06:27beklentisi R sektör ve hane halkı daha yüksek.
06:32Şimdi biri elli bir, biri yetmiş bir halk.
06:35Demek ki enflasyon beklentileri arasında çok fark var.
06:39Şimdi siz burada orta vadeli programı kriter alıp
06:43%17 zam yaparsanız, zam değil de düzeltme yaparsanız
06:47o zaman işçinin satın alma gücü daha da düşecek, yarı yarıya düşecek.
06:52E şimdi o şartlar altında yani iki bin yirmi beşte
06:57ne kadar asgari ücretin olması lazım?
07:00Tabii işçi ve me yani en düşük emekli maaşının da
07:04aynı oranda olması lazım.
07:06Bu gayet basit.
07:08Onun için iki bin yirmi beş ortalama tüfe oranı
07:14eee yüzde otuz alınmalı ki beklenti odur yani.
07:19Normal beklenti iki bin yirmi beş tüfe oranı yüzde otuz olacak.
07:24Yüzde otuz alınmalı. O zaman asgari ücret ne olacak?
07:29Türk işin bu sene için açıkladığı asgari ücrette
07:33otuz beş bin beş yüz, otuz üç bin beş yüz olacak.
07:37Yani gerek asgari ücreti gerek eee en düşük emekli maaşını
07:43iki bin yirmi beşte otuz üç bin beş yüz lira yapmak lazım.
07:48Aksi takdirde insanlar eee satın alma gücü düşecek,
07:52açlık başlayacak. E şimdi bunu bunun hesabı gayet basit.
07:56E bunu şimdi hükümet yapmıyor. Neden yapmıyor?
08:00Yani milletle oynuyor. Yani hülle yaparak, şov yaparak
08:04bir toplumla oynuyor. E şimdi o zaman yani bunu asgari ücreti
08:10eee memur ve ücret memur maaşlarını, işçi ücretlerini,
08:16emekli maaşlarını bu eee çalışanların eee çalışanların
08:21maaşlarını bu siyasi tuzaktan kurtarmak lazım. Hükümetin şov
08:26yapmasını önlemek lazım. Bunun için ne yapacaksın?
08:29Yapılacaklar gayet basit. Bir defa asgari ücret masasını
08:33kaldıracaksın. Çünkü orada işverenler beş tane eee devlet
08:38onlar da işveren, beş tane işveren temsilcisi onlar da
08:42işveren. Eee şeyde beş tane de eee eee sendika temsilcisi var
08:48Türk iş. O da Türkiye'deki işçilerin yüzde sekizini
08:52temsil ediyor. Yani yüz kişiden sekize oturuyor. Bir de
08:56üçte bir oranında oturuyor. Masayı fesh edeceksin. O şovlara
09:00mağullara imkan vermeyeceksin. Türkiye için bir geçinme endeksi
09:04hazırlayacaksın. Bu geçinme endeksini TÜİK falan hazırlayamaz.
09:09Özgür bir kurum olacak. Yani üniversitelerden işte eee
09:14sendikalardan eee yine devletten çeşitli şekillerde bir
09:19özgür bir eee endeks kurumu hesaplayacaksın. Bu yaşam
09:24maliyetini dikkate alarak bir geçinme endeksi hesaplayacak
09:29hesaplayacak ve onu kriter alacaksın. Bu geçinme endeksi
09:34üzerinden eee hesap edeceksin. Ikincisi sendikal hakları
09:40geliştireceksin. Sendikaları geliştireceksin. Bakın iki bin
09:44yirmi yirmi yılı iki bin yılında sendikalaşma oranı
09:48yüzde yetmişlere ulaşıyordu. Bugün on dört buçuk. Gördün mü
09:53ne kadar sendikasızlaşma var? Hocam sendikalı olmak yerine
09:57Evet yani revlokat hakkı da fiilen yok. Çünkü hükümet iki
10:04ay erteliyor. Gerekçe göstererek iki ay sonra da
10:07yeniden greve gidemiyorsun. Yani sendikalar, sendikasızlaşma
10:12yarattı bugünki siyasi iktidar. Bunu yönleyip sendikaları
10:16yeniden eee canlandıracaksın. Işçinin sendikalı olmasını
10:22zorlayacaksın. Revlokat hakkını vereceksin. Ve dolayısıyla
10:28yaşam maliyeti standartlarını belirleyeceksin. Bu yaşam
10:34maliyetine göre asgari ücret ve asgari emekli maaşını tespit
10:39edeceksin. Hocam peki emeklide durum ne? Siz eee en düşük
10:43emekli maaşıyla asgari ücretin bir olacağına dair eee yani bir
10:48olması gerektiğine dair bir şey söylediniz ama iktidarın
10:50emekli için planı ne? Ne kadarlık bir eee düzenleme
10:54düşünüyor emekli hakkında? Vallahi ben ben söyleyeyim sana
10:59emekli hakkında eee yani eee en fazla yapacağı orta vadeli
11:06programı esas alacak. Orta vadeli programda eee iki bin
11:12yirmi beş için eee beklenen enflasyon yüzde on yedi
11:19gösteriyor. Yüzde on yediye göre zam yapacak. Eee çünkü
11:23eee Hazine ve Maliye Bakanı demedi mi? Beklenen enflasyona
11:29göre yapacağız. Hı hı. E şimdi AKP içinde umurtular falan var
11:33ama onlar AKP içinde umurtunun bir önemi yok. Bunu Hazine ve
11:38Maliye Bakanı bir de Cumhurbaşkanı'nın birlikte
11:41karar veriyorlar. Eee anlaşılan odur ki Cumhurbaşkanı da Hazine
11:46ve Maliye Bakanı'nın ııı yetki vermiş. Enflasyonu önleme
11:51yetkisi vermiş. Ama dezenflasyonist politika
11:55olarak tek ııı gördüğümüz ııı çalışanın hakkını yemek.
12:00Çalışanın ücretini makaslamak, kırpanlamak. Onun dışında
12:05bunların bir politikası yok yani dezenflasyonist politikası
12:09yok. Yani Merkez Bankası'nın bir ara sıkılaştırma politikası
12:14var. O o etkili bir de işte maaş ve ücretleri düşük tutuyorlar
12:19o etkili. Biraz bunlara anladığı bir şey var. Şimdi
12:24maaş ve ücretler düşük tutulursa işçinin çalışanın ııı satın alma
12:32gücü düşerse verimlik de düşer. Söz gelimi ııı normal bir
12:39çalışan yüz birim bir saatte mal üretiyorsa eğer senin
12:44aç bırakırsan altmış birim üretir. Yani verimlik düşer. O
12:49zaman o daha zararlı yani. Hem büyümeye katma değeret daha
12:54zararlı. Hem yani ııı ülke ekonomisine daha zararlı. Yani
12:59faktör verimliği düşer. Zaten düşük faktör verimliği ııı emek
13:05verimliği düşer. Emeğin verimliği daha çok düşerse
13:08üretimde daralmalı. Arzda daralmalı. Fiyatlar yine artar.
13:14Yani bu hükümetin anlayamadığı yahut da anlamak istemediği bu.
13:19Yani ücret ve maaşları ne kadar düşürürsen enflasyonu önlerim
13:25diye. Anlayış yanlış. Ücret ve maaşları düşürdükçe verimlik
13:30düşer. Üretim düşer. Eee mal arzı düşer. Kıtlıklar olur. Bak
13:37zaten kıtlıklar var. Üretim kıtlığı var çünkü. Eee tüketim
13:41malı ithalatı eee yatırım malı ithalatını geçti. Anlatabilir
13:46miyim? Yüzde on beşlere çıktı. Eee şeydeki ithalat içindeki
13:50pay. O zaman eee ithalatta bir yere kadar tabii dövizi
13:54ihtiyacı var. O zaman daha çok enflasyon yaşarsın. Yani eğer
13:59tüketim malı ithalatı artarsa bu sefer kurlar zorlanır. Eee
14:04kur artışı olur. Ve içeride üretim daralması olur. E bütün
14:09bunlar mal arzının daralması demektir ve dolayısıyla
14:13enflasyonun arz talebi. Enflasyon nedir? Nedir? Aslında
14:18arz talebi arasındaki dengesizlik. Eee sen arzı
14:22düşürürsen arzı kısarsan o zaman bilerek veya bilmeden
14:26kısarsan o zaman mal kıtlığı olur. Enflasyon daha çok artar.
14:31Bunu anlaması lazım bu hükümetin. Aslında bazı
14:34saçların da bunu iyi anlaması lazım. Yani ezberi ezberi
14:40ezberi bozmamız lazım. Islattaki ezberi o öteden beri
14:45var olan bir ezberi bozmamız lazım. Hocam şimdi ııı
14:50iktidarın maaşları düşük tutmasından bahsettiniz.
14:53Yapılacak düzenleme de ııı insanlara bir bakıma umut
14:57olurken bir bakıma da insanlar şundan endişe duyuyorlar.
15:00Maaşlar ııı yükselecek. Asgari ücret, emekli ııı ücreti
15:04ancak bunun yanı sıra market fiyatları da artacak. Pazar
15:08fiyatları da artacak. Iıı elektriğe de bir zam gelecek.
15:11Doğal gaza da bir zam gelecek. Suya zam gelecek. Yani hemen
15:15hemen bizim ııı görebildiğimiz, duyabildiğimiz her birime zam
15:19gelecek. O yüzden şunu sormak gerekiyor sanırım. Bu yapılacak
15:22düzenleme emekliyi, asgari ücretliyi rahatlatacak mı
15:27sizce?
15:30Yok rahatlatmayacak. Söylediğim gibi satın alma gücü yarı yarıya
15:35düşecek. Hı hı. Eğer benim söylediğim asgari ııı
15:39standartlarda yani geçimli endeksine göre yahut da asgari
15:43yaşam maliyetine göre zam yapılmazsa bunların orta
15:48vadeli plandayı gördüğü enflasyon oranına göre zam
15:52yapılırsa maaş ve ücretler düşecek. Enflasyon devam
15:58edecek. Çünkü enflasyonun devam etmesinin sebebi ücretler
16:02değil. Demin söylediğim gibi. Enflasyonun devam etmesi temel
16:06nedeni kamuda tasarrufun olmaması. Kamu harcamaların
16:10çarçur edilmesi, yandaşlara dağıtılması. Evet. E bunu
16:15yaşıyoruz. Kamu kamuda bütçede yatırım yok yüzde yatırım oranı
16:23çok düşük yüzde altı. Ama işte dağıtılan o pist amaçlı
16:29dağıtılan paralar çok yüksek. E şimdi her gün görüyoruz
16:34konvoyları görüyoruz, saray harcamalarını görüyoruz. Eee
16:38yani millet bunları görüyor. Ya enflasyonun sebebi bu. Şimdi
16:42bakın Maliye Bakanı da bunu beceremedi. Maliye Bakanı eee
16:46bütçede tasarruf dedi. Sayın Cumhurbaşkanı da bir genelge
16:50yayınladı. Veyahut da genelge tasarruf genelgesi. Ama önce
16:55kendi olmadı. Görüyorsun. Hiçbir yerde tasarruf yok. Kamuda
16:59lüks araçlar hala yerli yerinde duruyor. Kamuda lüks araç eee
17:05yenisi alınmayacak dedi ama eee jandarmaya yedi bin tane araç
17:10verildi. O da yurt dışında konvoylarla devam ediyor. Evet.
17:15O da diğer dairelere verecek. Yani yani bakın yüzde otuz
17:20yediye çıkmış bak. Türkiye'de kamu harcamalarının milli
17:25geliri oranı yüzde otuz yediye çıkmış. Şimdi yüzde otuz yedi
17:29yani devletin bir iş yaptığı yok. Ama kamu harcamalarının
17:34payı yüzde otuz yedi. Ya böyle bir ekonomide sen enflasyonu
17:38önleyebilir misin? Önlenemez. Ve bir de bunlar bunların
17:42bilmediği bir husus da şu. Ya vergileri arttırılıyor.
17:46Kardeşim yani kriz döneminde vergiler arttırılır mı? Yani
17:50zaten iflaslar var. Zaten yorgunluk var. Sanayide eee
17:55eksi büyüme var. Bu şartlarda vergi arttırılır mı? Bu sefer
17:59daha çok iflaslar olacak. Demin söylediğim gibi mal arzı
18:04daralacak. Daha çok kronik enflasyon olacak. Yapısal
18:07enflasyona dönüşecek. Yüzde otuz kırk enflasyona. Ya şimdi
18:12yani bu politikalarla bu ücret anlayışıyla bu eee bu
18:19popülist politika anlayışıyla eee bu ülke insanlar çalışanlar
18:25daima aç kalacak. Bir de yoksulluk artacak. Bakın şimdi
18:29eee gelir dağılımı araştırmasına OECD'nin en en eee
18:35kestirme yol OECD'nin yayınladığı yeni kasayız. Şimdi
18:41yeni kasayısı iki bin on sekizde sıfır dört yüz on
18:45dokuzmuş. Iki bin yirmi ikide sıfır dört yüz seksen yediye
18:49çıkmış. Bu şimdi bu bire yaklaştıkça eee yani sıfır eee
18:55bire bire birden uzaklaştıkça sıfıra yaklaştıkça gelir
18:59dağılımı düzeliyor. Bire yaklaştıkça bozuluyor. O zaman
19:04bak ne kadar bozulmuş yani öbür kriterlere gerek yok.
19:08Sayısına göre Türkiye'de gelir dağılımı aşırı bozulmuş. Bir
19:13yoksulluk artmış işte. On dört on beş milyon yoksul var. Şimdi
19:17bu şartlar altında sen maaş ve ücretleri yine efendim ben
19:21dezenflasyonist politikalar uygulu. Onun için kısacam
19:25dersen o zaman daha büyük ııı yani enflasyon,
19:29dezenflasyonist politikadır. Dersine enflasyonu daha çok
19:33arttırmış olursun. Peki ııı Sayın Hocam çok teşekkürler.
19:38Vakit ayırdınız bugün.
19:41Iyi aylar olsun. Teşekkür ediyorum. Evet sevgili
19:48Cumhuriyet TV izleyicileri ııı Profesör Doktor Esenler
19:51Korkmaz konuğumuzdu. Hem askeri ücretteki düzenleme
19:55beklentisini hem emekli maaşlarındaki ııı düzenleme
19:58beklentisini konuştuk. Bugünlük burada noktalayalım. Başka bir
20:01programda görüşmek üzere.