Yurttaş borç batağında! Borcunu ödeyemeyen 1 milyon kişi takibe alındı. Prof. Dr Kozanoğlu uyardı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:12Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:15Ne yazık ki yurttaşlar yoksullukla boğuşuyor ve gün geçtikçe yoksullaşmaya devam ediyor.
00:21Açıklanan verilere göre Türkiye'de batık kredi kart borcu %191,8 arttı.
00:281.213.055 kişi de bankalar tarafından takibe alındı borçlarını ödeyemediği gerekçesiyle.
00:37Tabii neden bu borçlar bu kadar arttı?
00:40Neden insanlar kredi kartı ve bireysel kredi kullanımına bu kadar yöneldi?
00:45Bunları konuşacağız. Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu konuğumuz. Hoş geldiniz.
00:49Merhabalar, iyi yayınlar.
00:51Teşekkürler.
00:52Hayri Hocam öncelikle bu kredi kartları borçlarına sizin yorumunuz nedir?
00:59Öncelikle insanlar gelirleri harcamalarına yetmediği için kredi kartlarına yöneliyorlar.
01:09Bu son 6 aya 8 aya ilişkin bir gelişme.
01:15Çünkü 2023 Mayıs seçimlerine kadar hatırlanacağı üzere Merkez Bankası politika faizi %8,5'tu.
01:27Buna bağlı olarak kredi kartı faizleri, ihtiyaç kredisi faizleri hepsi çok düşük seyrediyor.
01:33Onun için gelir yerinde olan tuzu kuru insanlar da kredi kartı limitlerine zorlarcasına borçlanıyor,
01:42harcama yapıyor, nakit çekiyor, işte borsaya giriyor, motosiklet otobil alıyor, belki ev alımına yöneliyor, benzerleri.
01:50Şimdi büyük ölçüde meydan dar gelirli, geçimini sağlayamadığı için kredi kartlarıyla,
01:59kredi kartlarının halk arasında yaygın ifadeyle takla attırarak günü kurtarmaya çalışan insanlara kaldı.
02:07O bakımdan kredi kartı kullanım oranlarında çok yüksek bir artış yok, tam tersine azalma var.
02:15Ama takibe girenlerin sayısında ve oranında belirgin bir yükseliş, dikkat çekiyor.
02:24Peki hocam, hükümetin mevcut politikaları, bu sorunları önlemeye yönelik neler düşünüyorsunuz politikalar hakkında?
02:34Yani öncelikle insanların gelirinin artması gerekiyor.
02:40Özellikle emeklilerin ücretlerinin artan enflasyona, zorlaşan geçim koşullarına paralel olarak arttırılması gerekiyor.
02:52İkincisi de bu kadar yüksek faizler devam ederse, ister istemez kredi kartı faizlerine de yansıyor,
03:00insanlar şimdilik durumları idare edip, asgari ücretleri ödeyerek bir sonraki ayı beklemeye başlasa bile,
03:11ilerleyen aylarda bu çok daha yaygın bir sorun olarak ortaya çıkacak.
03:17Biz bunları konuşurken bir de üstüne savunma sanayi fonuna 750 lira bir kesinti yapılması tasarısı gündeme geldi.
03:31Bu başına bir skandal, nedeni de şu, bir kere limitler bankalar tarafından belirleniyor.
03:40Yani insanların kullanımıyla limitin hiçbir bağlantısı yok.
03:44Siz kredi kartınızı hiç kullanmıyor dahi olsanız veya diyelim ki,
03:49ayda beş bin lira, on bin lira gibi bir düzeyde kredi kartı harcaması yapsanız dahi buna muhatap olacaksınız.
03:57İster istemez yurttaşlar limitlerini daraltma yoluna gidiyorlar, orada da engellerle karşılaşıyorlar.
04:06Şimdi ikinci önemli konu şu, zaten kredi kartı faizleri yüksek,
04:11artı faiz ödemelerinin yanı sıra kaynak kullanımı destekleme fonuna,
04:19banka sigorta muameleleri vergisine de insanlar bir dolu para ödüyorlar.
04:25Bunun üzerine bir de bu paranın eklenmesi çok mantıksız olacak.
04:31Üçüncüsü, geçtiğimiz haftalarda konuşmuştuk,
04:35insanların kredi kartları borçlarını ödemekte güçlük çekmeleri üzerine
04:41BDDK ve Merkez Bankası bir düzenleme yaptı.
04:45İşte ödenemeyen borçları on iki ay vadeyle yeniden yapılacak.
04:53İnsanlar geri kalan kısımda limitini arttırmayarak harcamalarına devam edecek.
05:00Bunun da belli sakıncaları var ama burada önemli olan nokta şu,
05:04ekonomi yönetimi de burada bir sıkıntı olduğunu kabul etti.
05:08Dördüncü sakıncası, Mehmet Şimşek sürekli olarak kredi kartıyla ödemeyi,
05:15banka posyazlarıyla ödeme gerektiğini söylüyor, nakit ödemelere karşı çıkıyor.
05:24Böyle kredi kartlarından yapılacak ödemeleri, harcamaları caydırıcı bir uygulama,
05:32nakdin de artmasına neden olabilir.
05:35Beşincisi de uygulamak istediğim, Cumhurbaşkanı'nın yardımcısı Cevdet Yılmaz,
05:40buradan tek kuruş bütçeye gitmeyecek dedi.
05:43Şimdi tam tersi yani bütçeye gidecek dese yurttaş şöyle düşünebilir,
05:49ama bu bana yarın standart ifadeyle hastaneye, okul, benzeri hizmetlerle,
05:57yani eğitime sağlığa, sosyal güvenliğe, dayanışma ilişkilerine benzerlerine harcanabilir.
06:05Halbuki bütçeye gitmeyecek dediği zaman insanların aklına S-400 füzeleri,
06:12füze sistemlerinin alınması, bunlara milyarlarca dolar ödenmesi ve bunun hangarlarda bekletilmesi gibi uygulamalar geliyor.
06:23Yani bu yurttaşa bir hizmet olarak dönmüyor.
06:27Bu da insanların tam tersine ödeme isteklerini iyice caydırır diye düşünüyorum.
06:34Şimdi çok sayıda, limiti yüz bin liranın üzerinde insan var.
06:40Burada bir hatırlatma yapmak gerekiyor, bu yanlış hesaplandı.
06:45Ben dün izledim, Özgür Özel de işte 63 milyon gibi bir rakam telaffuz etti.
06:51Bu mümkün değil, zaten o kadar kredi kartı kullanan o kadar kişi yok.
06:58Bunun hesabı şöyle, Bankalar Birliği Risk Merkezi verilerini aldım ben.
07:0437.9 milyon kişi kredi kartı kullanıyor.
07:10O yanıltılan rakam bir kişide birden fazla kredi kartı olabildiği için toplam kredi kartı rakamı.
07:16Bunun yüzde 49.2'sini yani yaklaşık yarısı yüz bin lira limitin üzerine.
07:24Yani Türkiye'de 18 milyon civarında, 19 milyon civarında limiti yüz bin liranın üzerinde olan insanlar var.
07:35Mesela bunlardan birisi de benim hiçbir talebim olmaksızın bankalar limitimi arttırıyorlar.
07:42Benim zaten ayda yüz bin lira kredi kartıyla para harcayacak bir gelirim yok.
07:50Peki hocam özellikle borç konusunda bu gibi durumların devam etmesi Türkiye'nin ekonomik koşullarını nasıl etkiler?
07:59Daha doğrusu ekonomik yapısını nasıl etkiler?
08:02Evet yani insanlar bir kere kredi kartlarında limite ulaşınca ister istemez ihtiyaç kredilerine sarılıyorlar.
08:13İhtiyaç kredilerine bir yıldır ciddi bir azalma söz konusuydu.
08:19Faizlerin yüksek olmasından dolayı mı?
08:22Evet faizleri çünkü aslında kredi kartının da yıllık birleşik faizini hesapladığınız zaman oldukça yükseğe bir noktaya çıkar.
08:31Ama insanlar ilk anda ihtiyaç kredisinin faizi yüzde yetmiş üzerinde olduğu için ondan korkuyorlar.
08:38Son düzenlemeye göre yirmi beş bin lira limitin altındaki harcamalara yüzde üç buçuk, yirmi beş yüz elli arası yüzde dört yirmi beş.
08:50Yüz ellinin üzerindeki limitlere de aylık faiz yüzde dört yetmiş beş.
08:56Şimdi bir taraftan da ekonomi yönetimi önümüzdeki yıl enflasyonun yüzde on yedi buçuk olacağını öne sürüyor.
09:05Şimdi şöyle düşünün yüzde on yedi buçuk faiz enflasyonun gerçekleştiği bir ortamda insanlara yıllık faizi yüzde seksen civarına gelen bir borç bindirirseniz.
09:18Onlar iki ay dayanır üç ay dayanır bilemedim beş ay dayanır borçlarını ödeyemez hale gelir.
09:26Şimdi yurttaşlar da aslında bunun farkında kredi kartı ve ihtiyaç kredisinin kullanımlarının yıllık artışında çok ciddi bir gerileme var.
09:37Yani bir yıl evvel bu oran yüzde yüz seksenler civarındayken şimdi yüzde altmışa düşmüş yani enflasyona paralel artmış durumda.
09:49Bu da aslında insanların mecbur olduğu için faizlerin yüksek olduğunu bilerek mecbur olduğu için kredi kartlarıyla harcama yaptıklarını gösteriyor.
10:01Zaten kredi kartı harcamalarının dökümü de büyük ölçüde market alışverişlerinin gıda harcamalarının kredi kartıyla yapılmasına işaret ediyor.
10:12Şimdi istersen bir rakam söyleyeyim.
10:14Şimdi biraz evvel ben Mayıs iki bin yirmi üç seçimleri döneminden söz etmiştim faizlerin düşük olduğu.
10:21Şimdi ben rakamlara baktım.
10:23Mayıs iki bin yirmi üçte seçimlere girilirken taksitli ödemeler kredi kartıyla üç yüz altmış dokuz milyarken taksitsiz ödemeler üç yüz yirmi dokuz milyar.
10:34Yani taksitli ödemeler taksitsizlerden daha fazla.
10:38Taksitliyle ne alıyoruz?
10:40İşte elektronik eşyalar alınabilir, beyaz eşyalar alınabilir, mobilya alınabilir ve benzerleri.
10:48Şimdi bugüne geldiğimiz zaman taksitli harcamalar beş yüz elli dokuza çıkmış taksitsiz harcamalar bin altmış yedi.
10:56Yani on altı ay evvel seçimler sonrası taksitliler oldukça daha fazlayken şimdi taksitsizler iki katına çıkmış.
11:05Yani insanlar en temel harcamalarına çekmişler.
11:10Çünkü yaşam standartları ancak işte tencerenin kaynatmaya, gündelik alışverişlerini yapmaya yetiyor.
11:20Şimdi sırf kredi kartlarında takibe düşenlerin sayısına baktığımız zaman da son verilere göre şöyle iki bin yirmi üçte sekiz yüz altmış altı bin kişiymiş.
11:32İki bin yirmi dörtte ilk yedi ayda çünkü şu anda açıkla son açıklanan veriler Temmuz'a ilişkin az sonra Ağustos gelince göreceğiz.
11:42Ocak Temmuz'a yedi yüz seksen dört bin yani çok büyük olasılıkla Ağustos rakamları açıklandığı zaman ilk sekiz ayda iki bin yirmi üçü geçecek.
11:53Ve muhtemelen de yıl sonuna kadar bir milyon iki yüz bin kişiye ulaşacak.
11:59Ama ben bu yüksek faiz ortamının devam etmesi durumunda hem yüzde iki nokta yedi olan takibe düşen alacak oranının hem de borcunu kredi kartı borcunu ödeyemeyen insan sayısının çok hızlı bir şekilde artacağını tahmin ediyorum.
12:22Hocam son olarak yani bu gibi durumların önüne geçmek için yurttaşın borç batağından kurtulmasını sağlamak için ne gibi önlemler almamız gerekiyor?
12:33Öncelikle bir kere yurttaşı ek külfetler getiren bu yedi yüz elli lira salma sanayi fonu ödemesi gibi uygulamalardan vazgeçmek gerekiyor.
12:45Kredi kartını yaygın bir şekilde kullananların dar gelirliler olduğunu düşünürsek bir kere öncelikli çözüm başta da söylediğim gibi insanların gelirini arttırmakta.
12:58İnsanların kredi kartına muhtaç olmasını engellemekte.
13:02Kredi kartı veya ihtiyaç görüntüsü nerede kullanılır?
13:06Çocuğunuz evlenecektir veya kendiniz evleneceksinizdir normalden fazla bir harcama söz konusudur bunu zamana yaymak istersiniz.
13:15Veya yeni bir mobilya alırsınız bunu zamanı yaymak istersiniz ama insanların et almak için pirinç almak için et de alabiliyorlar mı bilmiyorum süt alabilmek için kredi kartını kullanmaları onları kaçınmaz bir şekilde toplumu da çıkmaz bir sokağa sokar.
13:36O nedenle birinci olarak kamu otoriterlerinin, ekonomi yönetenlerin bu gerçekleri kavraması buna göre insanları rahatlatacak önlemler alması gerekir.
13:48İkincisi insanların bunları bireysel olarak ve birlikte talep etmesi gerekir.
13:54Üçüncüsü de dünya örneklerinden de gördüğümüz gibi aslında hak alabilmek için örgütlenmek gerekir.
14:03Nasıl emekliler nasıl işte EYT'liler örgütlendiyse Türkiye'de kredi kartı borsluları genelde bireysel kredi borslularının örgütlenmesi gerektiğini taleplerini ortaklaştırmakları ve kamuoyuna bunu çeşitli mecralarda bunu kamuoyuyla paylaşmaları ve ekonomi yönetenleri ülkeyi yönetenleri bu konuda.
14:33Uyarmaları gerekir.
14:35Peki hocam çok teşekkürler.
14:37Bugün vakit ayırdınız.
14:39Ben teşekkür ederim.
14:41İyi çalışmalar dilerim.
14:43Teşekkür ederim.
14:45Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Hayri Kozanoğlu konuğumuzdu.
14:47Türkiye'de gitgide yurttaşın borç batağına batmasını konuştuk.
14:49Kredi kartlarını konuştuk.
14:51Faizleri konuştuk.
14:53Bireysel krediyi konuştuk.
14:55Şimdilik aktarabileceklerimiz bu kadar.
14:57Başka bir programda görüşmek üzere.