Bu bölümümüzde 5 Kasım’daki ABD başkanlık seçimlerine giderken seçmenlerin hangi adaya oy vereceğini belirleyecek olan politika önerilerine daha yakından bakıyoruz. Bir yanda mevcut yönetimin en üst düzey yetkililerinden biri diğer yanda da görevdeyken ‘başardıklarına’ atıfta bulunan ve daha çok şey başarmak istediğini söyleyen eski başkan… Demokrat aday ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi aday, eski Başkan Donald Trump’ın temel sorunlara bakışı nasıl? Adaylar birbirlerinden farklı olarak ne öneriyorlar? Hangi konularda benziyorlar?
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:002024 ABD Başkanlık Yarışı,
00:02Demokrat aday Kamala Harris ve Cumhuriyetçi aday Donald Trump arasında
00:06gerçek bir politika mücadelesine sahne oluyor.
00:09Adaylar, vergi, kürtaj, göç, küresel ittifaklar,
00:12iklim değişikliği ve demokrasi konusunda ciddi şekilde ayrışıyor.
00:16Harris, Amerikan orta sınıfına vergi indirimi,
00:19zenginlere ve şirketlere vergi zanmı öngören,
00:22kürtaj haklarının geri verilmesini isteyen
00:24ve iklim değişikliğini ciddi şekilde ele alan bir politika kuruyor.
00:27Beyaz Saray'a geri dönmek isteyen Trump ise
00:30COVID-19 salgını esnasında görevdeyken yapamadıklarının bir çoğunu başarmak istiyor.
00:35Cumhuriyetçi, 2017 vergi indirimlerinin uzatılmasını ve genişletilmesini,
00:40gümrük tarifelerinde büyük bir artış yapılmasını,
00:43fosil yakıtlara daha fazla destek verilmesini
00:45ve hükümet gücünün Beyaz Saray'da daha fazla yoğunlaşmasını istiyor.
00:49Her iki adayın da politika önerilerini yasaya nasıl dönüştürecekleri belirsiz.
00:53Ancak yine de Kasım ayındaki seçim sonucu
00:56hem Amerikan siyasetinde hem de dünya siyasetinde
00:59bir şeyleri değiştirmeye gebe olabilir.
01:01Gelin adayların politika farklılıklarına daha yakından bakalım.
01:13Başkan yardımcısı Harris, bir süredir yüksek mahkemenin
01:1550 yıllık kürtajı serbest bırakan yasayı iptal etmesinin ardından
01:19kürtaja erişimi garanti altına alan bir yasa çıkartması için kongreye baskı yapıyordu.
01:23Tıpkı Biden gibi Harris de cumhuriyetçilerin kontrolündeki eyaletlerde
01:27kürtajın yasaklanmasını eleştirdi.
01:29Hatta demokratların kontrolü altında olacak bir kongrenin onaylanması halinde
01:33ülke çapında kürtaj yasağını engelleyeceğinin sözünü verdi.
01:36Trump ise bunun tam tersi kürtaj yasasını iptal eden yüksek mahkeme yargıçlarını övüyor.
01:42Ama bir yandan da oy kaygısıyla geçen bahar aylarında
01:45erişim ve kısıtlamaların eyaletlere bırakılması gerektiğini açıkladı.
01:49Masasına ulusal bir kürtaj yasağı gelmesi halinde bunu imzalamayacağını
01:53ve yakın zamanda kürtaj ilaçlarına erişimi engellemeye çalışmayacağını söyledi.
01:57Ayrıca kazanması halinde süt bebek tedavisini
02:00kadınlar için ücretsiz hale getirmek istediğini söyledi.
02:03Harris, ABD'yi tamamen yeşil enerjiye geçirmeye amaçlayan
02:06Yeşil Yeni Anlaşma'nın ilk destekçilerinden biriydi.
02:09Harris ayrıca kısa süren 2020 başkanlık kampanyası sırasında
02:13açık denizde petrol sondajına ve hidrolik kırılmaya karşı olduğunu söyledi.
02:17Ancak Harris, başkan yardımcısı olarak geçirdiği yıllar boyunca
02:20daha ılımlı pozisyonlar benimsedi.
02:22Biden'ın enflasyon azaltma yasasının iklim hükümlerine uygulamaya odaklandı.
02:26Bu yasa elektrikli arabalar ve temiz enerji projeleri için mali teşvik içeriyordu.
02:30Buna rağmen ABD'nin Biden'ın 2030 yılına kadar
02:33sera gazı emisyonlarını yarı yarıya azaltma hedefine ulaşması pek olası değil.
02:37Zaten Harris da Beyaz Saray'ın politika teklifinin ilk bölümünde bundan bahsetmiyor.
02:41Trump, geçmişte iklim değişikliğini bir aldatmacı olarak nitelendiriyordu.
02:44Hatta rüzgar enerjisine karşı özel bir küçümsemesi vardı.
02:48ABD'nin dünyadaki en ucuz enerji ve elektriğe sahip olmasını hedeflediğini söylüyor
02:53ve göreve gelmesinin ardından bir yıl içinde fiyatları yarıya indirebileceğini iddia ediyor.
02:58Kamu arazilerinde petrol sondajını artırma,
03:00petrol, gaz ve kömür üreticilerine vergi indirimi,
03:03doğal gaz boru hatlarının onaylanması,
03:06nükleer tesisler de dahil olmak üzere birçok çabasının olacağından söz ediyor.
03:10Ayrıca elektrikli arabalar konusunda da
03:12Biden yönetiminin tam zıttı konumda ve yaygınlaşması konusundaki teşvikleri geri alacağını söylüyor.
03:18Hatta Biden yönetiminin soba, bulaşık makinesi,
03:21duş başlıklarını kaldırmaya amaçlayan düzenlemelerini de bitireceğini ifade ediyor.
03:26Joe Biden gibi Harris de Trump'ı ülkenin demokrasisine bir tehdit olarak gördüğünü ifade etti.
03:31Bunu yaparken de savcılık geçmişine eğildi.
03:33Trump'ı New York'taki sus payı davasında 34 ağır suçtan suçlu bulunmasıyla kendisini kıyasladı.
03:38Ayrıca 6 Ocak kongre baskınını teşvik etmesi hakkında daha az konuştu.
03:42Mitingleri sırasında coşkulu kalabalıklar
03:44Trump'ı içeri tıkın diyerek sözünü keserken bunu mahkemelerin halledebileceğini
03:49ve onu sandıkta yenmek gerektiğini söyledi.
03:51Trump 2020'deki sonuçları kabul etmekte zorlandığı gibi
03:54bu kez de sonuçları kabullenmeyi taahhüt etmedi.
03:57Kongre binası baskını sırasında polis memurlarına saldırmaktan
04:00ve diğer suçlardan hapse atılan 6 Ocak sanıklarının affedileceğine dair defalarca söz verdi.
04:06Adalet Bakanlığı ve FBI'yı baştan aşağı elden geçirme sözü verdi.
04:10Ayrıca Şikago gibi şiddet suçlarıyla mücadele eden şehirlere ve protestolara yanıt olarak
04:16ulusal muhafızları konuşlandıracağını söyledi.
04:18Biden'ın peşine düşmesi için özel bir savcı ataması da bekleniyor.
04:22Harris bu konuda başsavcı olarak edindiği deneyimlerinden bahsederek
04:25uyuşturucu kaçakçılarının inlerine girdiğini
04:27ve sınırdan uyuşturucu ve insan geçiren çeteleri layıkıyla kovuşturduğunu söyledi.
04:31Biden görevinin başlarında Harris'i göçün temel nedenleri konusunda
04:35yönetiminin yetkili kişisi haline getirmişti.
04:37Trump ve üst düzey cumhuriyetçiler şimdi Harris'i
04:40ABD-Meksika sınırında durumun kontrolden çıkmasına sebep olacak
04:43yumuşak politikalar nedeniyle suçluyor.
04:45Harris, Trump'ın daha sert sığınma standartları ve daha fazla sınır güvenliği içeren
04:49iki partili bir sanata uzlaşmasını öldürerek durumu daha da kötüleştirdiğini söyledi.
04:54O tasarıyı geri getireceğini ve yasayı imzalayacağını söyleyen Trump
04:57göçmenlik konusunda konuşuyor ama yürümüyor dedi.
05:00Başkan yardımcısı kapsamlı bir göçmenlik reformunu destekliyor.
05:03ABD'de yasal statüsü olmayan göçmenler için vatandaşlığa giden yolla
05:07ülkede yasa dışı olarak yaşayan ve çocuk yaşta gelen
05:09genç göçmenler için daha hızlı bir yol arayışında.
05:12Eski başkan, gözaltı kampları ve ulusal muhafızları da içerebilecek bir operasyonla
05:16ABD tarihindeki en büyük sınır dışı işlemini gerçekleştirmeyi vaat ediyor.
05:21İlk döneminde uygulamaya koyduğu Meksika'da kalma programı
05:24ve halk sağlığı gerekçesiyle göçmenlere sınırlamalar getiren politikaları geri getirecek.
05:29Müslüman ülkelere seyahat yasağını yeniden canlandırma sözü de veriyor.
05:33Ayrıca 7 Ekim'den sonra göçmenlere yönelik bir ideolojik tarama yapacağını söyledi.
05:38Amerika'da doğan ve her iki ebeveyni de yasa dışı olarak ülkede bulunan kişiler için
05:42doğuştan vatandaşlık hakkını sona erdirmeye çalışacak.
05:45Harris, İsrail'in kendini savunma hakkı olduğunu söyledi
05:48ve Hamas'ı defalarca terör örgütü olarak kınadı.
05:50Ama Demokrat aday, Gazze'deki çatışmalar esnasında
05:53sivillerin korunması gerektiği konusunda daha yüksek sesle konuşarak
05:57gelen bazı tepkilerin yatıştırılmasına da yardımcı oldu.
05:59Biden gibi Harris'te kalan tüm rehineleri evlerine getirmeye amaçlayan
06:03uzatılmış ateşkes karşılığında rehine anlaşması önerisini destekliyor.
06:07Ayrıca İsrail'in bağımsız bir Filistin devletiyle birlikte var olmasını öngören
06:11iki devletli çözümü desteklemiyor.
06:13Trump, İsrail'in Hamas'ı yok etme çabalarını desteklediğini ifade etti
06:17ancak İsrail'in bazı taktiklerini de eleştirdi.
06:20Ülkenin bu işi bir an önce bitirmesi ve barışa geri dönmesi gerektiğini söylüyor.
06:24ABD kampüslerini sarsan Filistin yanlısı gösteri ve eylemlere de
06:28daha agresif müdahaleler yapılması çağrısında bulundu.
06:31Trump ayrıca antisemitik ya da Amerikan karşıtı görüşleri benimseyenlerin
06:35öğrenci vizelerinin iptal edilmesini ve Hamas'ı destekleyenlerin sınır dışı edilmesini öneriyor.
06:40Harris, Trump'ı LGBTİ artı hakları konusunda ülkeyi geriye götürmeye çalışmakla suçluyor.
06:45Ancak Harris, LGBTİ artı hakları konusunda ne yapacağıyla ilgili ayrıntılı bir bilgi vermiş değil.
06:50Ayrımcılığı ve saldırıları kınıyor.
06:52Buna karşılık Trump, trans kadınları kadın sporlarından uzak tutma sözü verdi
06:56ve kongreden doğumda belirlenen sadece iki cinsiyetin
07:00ABD tarafından tanınmasını sağlayacak bir yasa tasarısı geçirmesini isteyeceğini söyledi.
07:05Toplumsal cinsiyet ideolojisinin zehrini yenme sözü verdi.
07:08Trump, eğer başkan olursa reşit olmayanların
07:11kimyasal ya da fiziksel sakatlanması olarak gördüğü hizmetlerin
07:15artık karşılanmayacağını ifade etti.
07:17Okullarda da bir çocuğa yanlış bedene hapsolmuş olabileceğini söyleyen
07:21herhangi bir öğretmen ya da okul yetkilisine karşı benzer şekilde cezalandırıcı adımlar atacak.
07:26Ayrıca, küçüklere hormonal ve cerrahi müdahalenin ulusal düzeyde yasaklanmasını
07:31ve transların askerlik hizmetinden men edilmesini isteyecek.
07:34Başkan yardımcısı, Rusya'nın Ukrayna ile savaşına ilişkin tutumunun
07:38Biden'dan nasıl farklı olabileceğini henüz söylemedi.
07:40Ama Ukrayna'yı destekleyen NATO'yu yeniden inşa etme çabalarını destekliyor.
07:44Biden yönetimi, Rusya'nın işgaline karşı Ukrayna'ya kesintisiz destek sözü vermişti.
07:49Yönetim, Ukrayna'da milyarlarca dolarlık askeri yardımı onayladı.
07:52Onaylanan yardımların bu yılın sonuna kadar sürmesi bekleniyor.
07:55Harris, daha önce ABD'nin kurduğu küresel ittifakları riske atmanın aptallık olacağını söylemiş
08:00ve Putin'in acımasızlığını kınamıştı.
08:02Eski başkan, Amerika'nın Ukrayna'ya yaptığı yardımlara defalarca itiraz etti.
08:06Ve göreve dönmesi halinde, NATO İttifakı'nın misyonunu ve amacını
08:10temelden yeniden değerlendirmeye devam edeceğini söyledi.
08:14Öte yandan, Rusya'yı da Ukrayna'yı da müzakere masasına getirerek
08:18göreve daha başlamadan savaşı sona erdirebileceğini iddia ediyor.
08:21NATO konusunda, üzerinde anlaşmaya varılan askeri harcama hedeflerini tutturamadıkları için
08:26üye ülkelere yıllardır saldırıyor.
08:28Trump, bu hedeflere ulaşmayan ülkeleri savunmayı reddetmekle kalmayacağını,
08:33aynı zamanda Rusya'yı suç işleyen ülkelere ne isterlerse yapmaları konusunda teşvik edeceğini söyledi.
08:39Biden yönetimi, Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika'daki müttefikleriyle ticareti artırmaya çalışırken
08:44Çin gibi rakiplerinin üzerine gitmek için gümrük tarifeleri ve diğer araçları kullandı.
08:48Yönetim, Trump'ın Çin'e uyguladığı gümrük vergilerini yürürlükte tuttu.
08:52Çin'e gelişmiş bilgisayar çiplerinin ihracatına yasak getirdi.
08:55Mayıs ayında Biden-Harris yönetimi, diğer ürünlerin yanı sıra elektrikli araçları
08:59ve çelik ve alüminyum üzerindeki gümrük vergilerini de arttırarak Çin'i özellikle hedef aldı.
09:03Fakat Trump, daha agresif bir tutum sergileyerek neredeyse tüm ithal mallara uygulanan
09:07gümrük vergilerinin genişletilmesini istiyor.
09:10Çin'e %100'e varan gümrük vergilerin uygulanmasını öneriyor.
09:13Bu vergileri, diğer vergi indirimlerini finanse etmenin, bütçe açığını azaltmanın
09:17ve çocuk bakımını finanse etmenin bir yolu olarak görüyor.
09:20Ama bu, aksine tüketiciler için fiyatları arttırabilir.
09:23Trump, elektronik, çelik ve ilaç gibi temel malların Çin'den ithalatının aşamalı olarak
09:28durdurulmasını istiyor ve Çinli şirketlerin enerji, teknoloji ve tarım arazileri gibi
09:33sektörlerde Amerikan altyapısına sahip olmasını yasaklıyor.
09:37Harris, 100 milyondan fazla çalışan ve orta sınıf hane için vergi indirim sözü veriyor.
09:41Çocuk başına 3600 dolara varan bir vergi kredisinin kalıcı hale getirmek ve yeni
09:46ebeveynler için 6000 dolarlık özel bir vergi kredisi sunmak istiyor.
09:49Ayrıca ilk kez ev alacakları için vergi kredilerini genişleteceğini ve 4 yıl içinde
09:533 milyon yeni konut inşa etmeye çalışacağını söylüyor.
09:56Girişimciler için vergi indirimleri de gündemde.
09:58Öte yandan, kurumlar vergisini %28'e yükseltmeyi amaçlıyor.
10:02Mevcut kurumlar vergisi, yılda 1 milyar dolardan fazla kazanan şirketler için %15 seviyesinde.
10:07Eski başkan, bir yandan borçları öderken bir yandan da imzaladığı 2017 vergi indirimlerinin
10:12tamamını genişletme ve hatta artırma sözü verdi.
10:16Genel kurumlar vergisi oranını, ürünlerini sadece Amerika'da üreten şirketler için
10:20%21'den %15'e düşürmeyi teklif etti.
10:23Ayrıca Biden'ın yenilenebilir enerji ve elektrikli araçların geliştirilmesini teşvik etmek için
10:28yasaya eklediği bazı vergi indirimlerini de kaldırmayı hedefliyor.
10:32Ayrıca federal arazileri imara açarak konut maliyetini düşürmek istiyor.
10:36Analizler, Trump'ın fikirlerinin bütçe açıklarını Harris'in yapacağından çok daha fazla artıracağını
10:42ve ek borcu en aza indirmek için gereken büyümeyi sağlayamayacağını gösteriyor.