Sosyal Medya Hesaplarımız...
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Evet, Oğuzhan Gültekin'e teşekkür ediyoruz.
00:02Yeni yerli ve milli gururumuz Gökbey'in teslim töreniyle ilgili gelişmeler için Ankara'ya
00:08bağlantılarımız devam edecek.
00:10Şimdi kıymetli izleyiciler, televizyonlarınızın sesini biraz daha açmanızı rica ediyorum.
00:15Zira çok önemli bir konu konuşacağız.
00:17Bugün 29 Ekim ve cumhuriyetin ilanı ile ilgili anlatılmayanlar da var.
00:23Ne yazık ki işte o anlatılmayanları akit tv haber koordinatörümüz Muharrem Coşkun
00:28ile konuşacağız.
00:29Hoş geldiniz.
00:30Teşekkür ediyorum.
00:31İyi yayınlar diliyorum.
00:32Teşekkür ediyorum.
00:33Ben de iyi yayınlar diliyorum.
00:34Evet, 101 yıl önce 29 Ekim'de cumhuriyet kuruldu.
00:38Nasıl kurulduğunu soracağım ama bunun için de ardından da şunu da sormak istiyorum
00:43size.
00:44Cumhuriyetin kurucu esasları da vardır.
00:46Bu kurucu esaslar kimlerdir, kimler değildir ve kimler olması vaat edildiği halde olmamıştır
00:52diye sormak istiyorum.
00:53Daha doğrusu kurucu değerler nedir?
00:54Kurucu değerler bunlara geleceğim ama şunu şuradan başlayalım.
00:58Bir kere çok eskiye gitmeyelim Osmanlı 1900'lerin başından itibaren tarih sahnesinin çekilme
01:05aşamasına gelmişti.
01:06İkinci meşrutiyet 1908'de ilan edildi.
01:09Arkasından 31 Mart vakası ve 1909 darbesiyle Sultan Abdülhamit resmen tahttan indirildi.
01:16Hemen belirtelim iddihatçı ekip milli mücadele daha sonraki yıllarda Abdülhamit'den sonra
01:22biliyorsunuz.
01:23Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:27Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:30Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:34Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:38Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:41Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:45Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:49Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra Osmanlı'dan sonra
01:53Sürgün edilmiştir, yerinden, yurdundan edilmiştir.
01:55En nihayetinde son savunma olarak milli mücadele başlatılmıştır.
02:03Artık şu çok tartışıldı artık tartışılmıyor.
02:05Biz çocukken de ders kitaplarında vardı.
02:07Neydi o?
02:08Mustafa Kemal Paşa gizliden kırık dükük bir vapur kemiğiyle, tekne ile İstanbuldan Samsun'a
02:16gitti kaçarcasına, padişah onu işte öldürecekti, idam edecekti ve habersiz gitmişti.
02:24Ama daha sonra ortaya çıktı ki hayır bizzat padişahın görevlendirmesiyle, talimatıyla, yazısıyla
02:30ve bütçe tahsis edilerek, geniş yetkilerle donatılarak Osmanlı döneminde bile birçok
02:35hatta hiçbir subaya, paşaya verilmeyen yetki ve silahiyetlerle gönderilmiş Anadolu'ya.
02:41En nihayetinde bunları şunu vurgulamam gerekiyor.
02:46Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'dan itibarenki seyahatine toplantılarına bakalım.
02:51Samsun, Havza, Amasya, Sivas, Erzurum en nihayetinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin
02:5723 Nisan 1920'deki açılış sürecine kadar ki bütün yazışmalarına bakalım.
03:02İstanbul'la yaptığı yazışmalarda şunu görürsünüz.
03:06Bu mücadelenin yani verilen mücadelenin gayesini şöyle açıklar.
03:11İslam sancaktarlığı, İslam'ı kurtarmak, hilafet makamını yüceltmek ve kurtarmak
03:17en büyük mücadele gerekçesi budur.
03:20Yani hilafet makamı şu anda kuşatılmış ve işgal altındadır, kurtarmak zorundayız.
03:26Makamı hilafetin kurtarılması ve dini İslam mübinin sancaktarlığını yeniden şaha kaldırmak.
03:33Yani bir mücahededir aslında milli mücadele.
03:36Yani cihaddır cihad.
03:38Adı da mücahededir, cihad edilmiştir milli mücadele yıllarında.
03:43Bugünkü Türkçe ile Kurtuluş Savaşı diyorlar ya ya da İstiklal Harbi.
03:47Burada tam bir cihad edilmiştir.
03:50Ama ve kullanılan jargon tamamen dini bir jargondur.
03:55Bu kongrelerde katılan mebuslar olsun yani milletvekilleri olsun, generaller olsun,
04:01aydınlar olsun ettikleri yemin tamamen hilafet makamına ve İslam sancaklarına bağlı kalma yeminidir.
04:08Bunun için çalışacaklarına söz verirler.
04:11Milli mücadelenin açılışını da en yaşlı üye sıfatıyla Sinop mebusu Şerif Bey yapmıştır.
04:18Ve o da aynı şekilde İstanbul'daki padişah hazretlerinin makamının
04:22İngiliz tasallutu ve kuşatmasına ötürü tam mağamsız hareket edemediği için
04:26Ankara'da toplanmak zorunda kaldıklarını
04:29ve bu meclisin ilk meclisinin gayesinin ve maksadının da zaten
04:33hem hilafet makamını kurtarmak ve yaşatmak hem de İslam alemine
04:37İslam sancaktarlığı öncülüğünü sürdürmek olduğunu söyler.
04:40Ve mecliste ilk mecliste Cuma gününe denk getirilerek bizzat Mustafa Kemal Paşa'nın tamimiyle
04:47kurbanlar kesilerek dualar edilerek Cuma namazından Hac bayramında kırılan Cuma'dan sonra
04:51kurban kesilerek açılmıştır.
04:53Yani belki de Osmanlı döneminde dahi hiçbir etkinlik bu denli dini ritüel ve atmosferle yapılmamıştır.
05:02İlk meclisin yapıldığı atmosferden bahsediyorum.
05:04Tam bir İslamcı şeriatçı bir atmosfer hakimdir.
05:10Ve neden 23 Nisan sorusuyla ilgili daha önce bir dizi yazısı yapmıştım.
05:15Aslında ilk etapta 22 Nisan 1920'dir açılış kararlaştırması.
05:21Perşembe gününe denk gelir.
05:22Sonra Mustafa Kemal Cuma'nın feyzi ve bereketinden faydalanmak için Cuma'ya 23 Nisan'a çekmiştir açılış tarihini.
05:30Bunları niye vurguladığımı birazdan izleyicilere aktaracağım.
05:33Bu ruh ve bu azimle savaş yapılmıştır.
05:37Ve bu ruh ve azimle o savaş kazanılmıştır.
05:41İnsanlar cihat ruhuyla varını yoğunu seferber etmiştir ve cepheye koşmuştur.
05:48Burada her şey normaldir aslında ve bu bizim savaşımızdır.
05:52Bizim verdiğimiz bir mücadeledir.
05:54Daha sonra ne olmuştur?
05:56Maalesef 1923'te Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte raylar yanlış istikamette döşenmeye başlanmıştır.
06:04Yani öyle bir yola girilmiştir ki aslında ilk mecliste baktığımız zaman
06:10yani henüz 23'e gelmeden Cumhuriyet'i ilan edecek meclis ikinci meclistir.
06:15Ondan önceki milli mücadeleyi veren ilk meclis kahraman mecliste baktığımız zaman
06:21henüz partileşme olmamakla birlikte iki gruptan ağırlıklı olarak bahsediyoruz.
06:26Birisi Batıcılar ki Mustafa Kemal öncülüğündeki gruptur.
06:29İkincisi de daha çok bazılarına göre hilafetçiler bazılarına göre İslamcılar denen Osmanlıcı dediğimiz
06:35ama aslında o grupta Cumhuriyetçidir ama sadece farklı düşünmektedir.
06:41İşte Ali Şükrü Beyler, Hüseyin Avli Ulaşlar o grubun içerisindedir ve bu grup etkili bir gruptur.
06:47En nihayetinde bakın aynı dönemde Lozan görüşmeleri devam etmektedir.
06:52İsmet Paşa burada başbura hastır ve arada bu Lozan görüşmeleri 8-9 ay sürdü biliyorsunuz
06:59ve ara ara geldi meclisi bilgilendirdi.
07:02Oradan istenilenler söylüyordu, kendi savunmalarını anlatmaya çalışıyordu.
07:07Ve en nihayetinde o mecliste ilk mecliste Mustafa Kemal'in çok ciddi bir ağırlığı olmakla birlikte
07:14onun en büyük muhaliflerinden Ali Şükrü Bey de çok etkili bir hatipti.
07:18Kendisi Batı'da eğitim görmüştü.
07:21Gazete çıkarıyordu Tan diye ve çok münevver, iyi bir hatipti.
07:25Trabzon mebusu ve bir önerge verdiler günün birinde.
07:28Men emüs ihrat yasası yani içkinin yasaklanması kanunu.
07:32Bu kanun Mustafa Kemal'in tüm muhalefetine rağmen meclisten geçti.
07:36Bu çok etkisi yarattı. Neden?
07:38Çünkü önümüzdeki aylarda Lozan oylaması da meclise gelecek.
07:43Mustafa Kemal bir baktı ki mecliste ciddi bir Lozan karşıtları da var.
07:47Taviz verildiğini düşünüyorlar ikinci grup.
07:49Ve eğer içki maddesi bana rağmen geçmişse bu meclisten Lozan hiç geçmez dedi.
07:54Ve geçmez dedi.
07:55Bakın bu Kemalist bir yazar İsmail Habib Sevük.
07:591930'larda 1939'da basılmış bir kitap.
08:03Atatürk'ün en sevdiği yakın gazetecilerden birisi bu kitabı yazıyor.
08:07Ve yurt gezisinde yanında bulunuyor.
08:11Mustafa Kemal diyor ki bu böyle gitmeyecek diyor.
08:14Kız gibi bir meclis yapacağız diyor.
08:16İfadesi bu bakın.
08:18Kendi ifadesini söyleyeyim de cinsiyetçi konuştuğumu düşünmesinler.
08:21Her şeyden evvel kız gibi bir meclis yapalım da ondan sonra istediğimiz gibi ne yaparsak yaparız, hareket ederiz diyor.
08:28Kendi ifadesi.
08:29Yeni baştan yani.
08:31Yani bu mecliste diyor bu ilk milli mücadeleyi veren meclis Lozan'da çok taviz verildiğini düşünüyor.
08:37Batıcı değil çoğunlukla kahirikse.
08:40Çünkü 70-80 sarıklı mebus var.
08:43Kürdistan mebusları var.
08:44Lazistan mebusları var.
08:46Herkes kendi özgün yerel kıyafetiyle yer almış.
08:49Ulema sınıfından insanlar var.
08:51Bu meclis milli mücadeleyi yapmış.
08:54Yeni dönemde rayların batı istikametine düşenmesine ve o savaşılan değerlerin terk edilmesine itiraz ediyorlar.
09:02Haklı olarak.
09:03Atılan adımlar çünkü tersi yönde.
09:06Düşünün siz hilafet için, İslam için, Kur'an ve mukaddeset için savaşmışsınız.
09:13Bir anda atılan adımlara bakıyorsunuz.
09:15Bunların tersi yönde adımlar atılıyor.
09:17Bu defa itirazlar yükseliyor.
09:19Lozan çünkü Lozan'da bizden bir anlamda bu ruhun sökülmesi de isteniyor.
09:24Dolayısıyla Mustafa Kemal o meclisin Lozan'ı onaylamayacağını fark edince kendi ifadesiyle kız gibi bir meclis için harekete geçiyor.
09:34Ne oluyor?
09:3527 Mart 1923'de o en büyük muhalifi gözüken Ali Şükrü Bey bir kayboluyor.
09:42Kayboluyor.
09:43Üç gün arıyorlar.
09:44Bir bakıyorlar ki onun gönüllü muhafız alayı komutanı Topal Osman'ın evinin 300 metre yakında cesedi bulunuyor.
09:50Topal Osman da gözü kara bir şekilde Mustafa Kemal sevdalısı bir Karadeniz uşağı.
09:55Milli Mücadelede emekleri olmuş birisi.
09:57Onun evinin yakınında bulunuyor.
10:00En nihayette bu hikaye uzun.
10:02Hepsine girmeyeceğim.
10:03Arkasından Ali Şükrü Topal Osman hakkında yakalama şüpheleniyor.
10:07Çünkü son olarak onun evine gitti deniyor.
10:10Ve onun hakkında yakalama kararı çıkarılınca da o Çankaya Köşkü'ne adamlarla ilgili baskın yapıyor.
10:17Mustafa Kemal o anda köşkü terk ediyor.
10:20Başka bir mekpapazın bağına iniyor.
10:22Ve o anda da içeride kaldıktan sonra işte Mustafa Kemal orayı terk ettiğini öğrenince oyuna geldiğini anlıyor ve köşkü tarıyor.
10:32Resmi Çankaya muhafız alayı komutanı İsmail Hakkı tekçe komutasındaki askerlerle çatışmaya giriyor.
10:39Ve o çatışmada ölü yani askerlerinin arkadaşlarının 7-8 arkadaşı ölü ele geçiriliyor.
10:44Kendisi de ağır yaralı.
10:46Ve sedyede çıkarılırken de yaktın beni Kemal gibi bir intikam ifadeleri de kullanıyor.
10:52Ama konuşması istenmeyerek boğazı da koparılarak Topal Osman sedyede tedavi ettirmeye gönderiliyor götürülmüyor.
10:59Kesilerek infaz ediliyor Topal Osman.
11:02Ve ayağından oy birliğiyle Mustafa Kemal'in de oyuyla katil ilan edilerek ayağından meclis kapısına asılıyor.
11:10Çünkü kafası koparıldığı için ayağından asılıyor.
11:12Daha sonra cesedi Giresun'un kalesindedir bugün cenazesi mezarı.
11:16Ali Şükrü Bey de Trabzon'a gönderilmiştir.
11:18Yani bir taşla birkaç kuş vurulmuştur.
11:20Hem en muhalif Ali Şükrü ortadan kaldırılmıştır.
11:23Millet meclis tatile sokulmuştur.
11:25Dolayısıyla dediği kız gibi meclis için ortam oluşmuştur.
11:30Bundan sonra listeyi kendi isteğiyle istediği şahıslardan bir liste yapacaktır Mustafa Kemal Paşa.
11:36Ve ikinci meclis böyle oluşacaktır.
11:38Bu ikinci meclis kendi seçtiği ve kendi listesine koyduğu mecliste dahi sıkıntılar çıkacaktır.
11:49Mesela bu mecliste artık Mehmet Akif Bey olmayacaktır.
11:52Yani Mehmet Akif Bey'in adı artık, Mehmet Akif Bey artık sakıncalıdır.
11:57Tehdit görülür Mehmet Akif Bey.
11:59Birazdan onun belgesini de göstereceğiz.
12:01Ve ikinci mecliste buna rağmen Cumhuriyet'in ilanına geldiğimiz zaman Ekim ayına
12:09Mustafa Kemal neden yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz dedi mesela.
12:15Şimdi bakın bu mesele yakın tarihle ilgili çalışmalara bulunan
12:21Taha Akyol'un son neden 29 Ekim kitabında da detaylı anlatılıyor.
12:27Yine bugün doçent doktor Teyfur Erdoğdu'nun yazısı da muhteşem bir yazı.
12:31Tavsiye ediyorum.
12:3229 Ekim Cumhuriyet'in ilanının da cahiliyiz diye başlıklı bir yazı yazmış bugün.
12:37Olay şöyle.
12:39Mustafa Kemal demokrasi veya sultanlı saltanattan şuradan buradan kurtulalım diye
12:43Cumhuriyet'i tercih etmediğini öğreniyoruz.
12:45Neden tercih etmiş? Şundan dolayı.
12:4725 Ekim 1923'te yani Cumhuriyet'in ilanından 3-4 gün önce İçişleri Bakanlığı ve Meclis 2. Başkanlığı boşalmış.
12:55O dönemde de Cumhurbaşkanı henüz yok Türkiye'de mecliste.
12:59Bakanları meclis üyeleri seçiyor.
13:03Bakanları meclis üyeleri seçiyor.
13:05Böyle olunca da mecliste bir kaos var.
13:07Bir türlü seçilemiyor.
13:09Yani Meclis 2. Başkanlığı seçilemiyor, İçişleri Bakanlığı da seçilemiyor.
13:12Bu defa Mustafa Kemal harekete geçiyor.
13:1527 Ekim'de yani Cumhuriyet'in ilanından 2 gün önce bütün kabineye diyor ki istifa edeceksiniz.
13:20İstifa ediyorlar.
13:22İstifa edince hükümetsiz kalmıyor.
13:24Bu defa şimdi kim atayacak?
13:26Şimdi onun öncesinde aslında o istifadan önce diyor ki bir İçişleri Bakanlığı ile Meclis Başkanı seçin diyor.
13:34Ağırlığı da 1-2 isimden yana.
13:36Bunun dedikleri seçilmiyor.
13:38Bunun istemediği 2 kişi seçiliyor.
13:402 kişi seçilince daha da şart.
13:42Bir anlamda şarteller atıyor, kızıyor.
13:44Ve bu defa tüm kabineye istifa ettiriyor.
13:48Diyor ki bu defa arkadaşlarını topluyor.
13:50O anda da bakın dikkat edin.
13:52Rauf Orbay, Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Adnan Adıvar, Hüseyin Avni Ulaş, Hakkı Behiç, Yakup Kadri gibi isimler.
13:58Yani 360 kişilik meclisin çoğu Ankara dışında.
14:03Olduğu bir akşam diyor ki İsmet Paşa ve bazılarını çağırıyor.
14:07Çankaya Köşkü'ne diyor ki akşam yemeğinde buluşuyoruz.
14:11Orada sohbet ederken diyor ki yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz.
14:15Şimdi sebebi de şu.
14:19Hakikaten Cumhuriyeti ilan ediliyor ya 29 Ekim'de.
14:23Orada ortaya çıkıyor sebep.
14:25Nedir o?
14:26Cumhurbaşkanlığın görevlerinden biri de yeni seçilen kabine üyelerini yani bakanları atamaktır.
14:34Düne kadar istediği adamlar hani meclis belirliyordu ya.
14:37Cumhurbaşkanı yoktu.
14:38Şimdi kendi.
14:39Kendi istediği adamlar da bakan olamıyordu.
14:41Meclis isterse kim isterse o bakan oluyordu.
14:43O meclisteki vekillerin oyuyla.
14:45Şimdi kendisine bu yetkiyi alıyor.
14:47Cumhuriyet rejimine geçiyoruz diyor.
14:49Burada da ben Cumhurbaşkanı, kendisi Cumhurbaşkanı seçiliyor.
14:51Ve seçilince de kabine, yani bakanları Cumhurbaşkanı'na atar maddesi konunca tak diye kabine istediği gibi dizayn ediyor.
14:59Dolayısıyla bir anlamda bu kriz yani bakanların istifa etmesi ve yeni bakanların seçilememesi,
15:05mecliste seçilememesi krizi Cumhuriyet'in ilan edilmesi sürecini hızlandırıyor, tetikliyor veya bahane oluyor.
15:12Öyle diyelim.
15:13Ve en nihayetinde 29 Ekim 1920'de 23'te Cumhuriyet akşam 20-30 saatlerinde İsmet Paşa ve dar bir ekiple birlikte ilan edildiği söyleniyor.
15:24Dediğim gibi Milli Mücadele'nin en önemli komutanları Kazım Karabekir.
15:29Bakın Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy adından adı var.
15:35Hüseyin Avni Ulaş, Hakkı Beyhiç bakın.
15:37360 mevbusu var meclisin, milletvekili var.
15:41Sadece 150 kişi, yarısı bile değil.
15:43Bunların oylarıyla meclis toplanıyor.
15:46Mustafa Kemal Paşa'yı oy birliğiyle Cumhurbaşkanı seçiyorlar.
15:49Anayasayı da toplam değiştirmiyorlar.
15:511-2 maddesi.
15:52Sadece ilk maddesine hükümeti şekli cumhuriyettir şeklinde bir madde ekliyorlar.
15:57Arkadaşlarım eğer 3 numaralı fotoğrafı voley yansıtırlarsa,
16:06Şimdi Cumhuriyet ilan edildi 29 Ekim 1920'de Cumhuriyet ilan edildi.
16:13Oy birliği de 150 kişiyle olduğu için.
16:15158 kişinin oy birliğiyle.
16:17Kazım Karabekir gibi.
16:19Rauf Orbay İstanbul'da, Kazım Karabekir Trabzon'da.
16:22Ve top atışları yapılıyor.
16:24Türkiye'nin 101 parası.
16:26Nedir bu top atışları?
16:28Söylenince ancak öğreniyor ve sitem ediyor.
16:31Bizden neyi yangından mal kaçırıyor gibi bize niye haber verilmedi der gibi.
16:35Haklı olarak.
16:36Çünkü Milli Mücadeleyi bu paşalar düşürün ya.
16:39Milli Mücadeleyi yapan paşalar bunlar.
16:41Hatta Mustafa Kemal'in Kazım Karabekir'e hayat borcu var hayat.
16:44Yani o Erzurum'da biliyorsunuz tutuklama talimatı varken,
16:47O bütün ordu emrindeyken gitti.
16:50Bu mücadelede birlikteyiz diyerek.
16:52Mustafa Kemal'e emrinizdeyiz dedi.
16:53Orada tutuklayabilirdi.
16:54Mustafa Kemal kendi diyor.
16:55Yani endişeyle bakıyor camdan Karabekir gelirken.
16:57Ne yapacak acaba?
16:59Bütün ordu Karabekir'in emrinde.
17:00Tutuklayabilirdi Mustafa Kemal'i.
17:02Hani o kriz dönemini atlatmış ve Mustafa Kemal'in borçlu olduğu Karabekir'in bile haberi yok.
17:07Ve bundan.
17:08Mesela madde değişiyor.
17:10Türkiye devleti bir cumhuriyettir.
17:12İlk madde böyle oluyor.
17:13İkinci madde ne oluyor?
17:15Özgün halde.
17:17Türkiye devletinin dini, dini İslam'dır.
17:19Bakın.
17:20Birinci madde cumhuriyet.
17:22Cumhuriyet ilan edildiği gün.
17:24Anayasada ikinci madde ne?
17:26Devletin dini İslam'dır.
17:28Bunu gördük mü?
17:29Gördük.
17:30Şimdi.
17:31Gelelim.
17:33İki numaralı fotoğrafı da verebilir misiniz yönetmenim?
17:36Onu da görelim.
17:38İki numaralı fotoğraf.
17:39Şimdi.
17:40İlk mecliste dedi ki.
17:42360 mebusun 158'i onay verdi.
17:45Bakın bu 3 Kasım 1923'te neşredilen resimli gazete.
17:50Ve burada manşette görülen fotoğraftakiler milletvekilleri.
17:54Yani cumhuriyeti oylamasına katılan yazıyor zaten.
17:57Cumhuriyeti ilan eden millet meclisi erkanı diye yazıyor.
18:01Bunlar.
18:02Evet diyenler.
18:04Yani Ankara'da bulunan mebuslar bunlar.
18:07Ve dikkat edin bir tanesinde fötür şapka göremezsin.
18:11Hatta Mustafa Kemal'in alttakiler bu arada anlatayım.
18:15Mustafa Kemal ortada gazetelerin sayfasının ortasındaki Mustafa Kemal Paşa'nın resmi.
18:19Alttaki diğerleri ise bu gazete o zaman bir kıyaslama yapmış.
18:23Çeşitli ülkelerin cumhurbaşkanılarının resmini basmış.
18:26Biz de artık cumhuriyete geçtik.
18:28Bakın dünyada da diğer ülkelerin cumhurbaşkanıları da bunlar diyerek onları basmış.
18:32İşte Lenin'i görüyoruz mesela Rusya'nın.
18:34Almanya'yı görüyoruz.
18:35Birçok ülkenin cumhurbaşkanılarının burada resmini görüyoruz.
18:39Bunları o maksatla basmış alttaki resimleri.
18:41Ama asıl üstteki toplu resim cumhuriyeti evet diyen 158 mebusun fotoğrafları.
18:48Mecliste olabilen.
18:49Olanlar.
18:50Bunlar içerisinde Karabekir de yok.
18:51Rauf Orbay da yok.
18:52O da yok.
18:53Bu da yok.
18:54Şimdi buna rağmen Mustafa Kemal'in seçtiği ve ona evet diyen meclisteki ruh.
18:59Birinci meclist daha kalabalık sarıklı vardı.
19:02İkinci meclist ve cumhuriyeti ilan eden meclisi bile fesli ve biliyorsunuz yine sarıklı
19:10mebusları görüyoruz.
19:12Şimdi bunu da gördük.
19:13Bir numaralı fotoğrafı da hazırsa onu da yansıtabilir miyiz?
19:16Nasıl bir ruhtan geliyoruz onu anlatmaya çalışıyorum.
19:19Kurucu değere vurgu yapacağım şimdi.
19:21Bakın bir numaralı fotoğraf.
19:23Şurada bir burası Türkiye büyük.
19:26O zamanki Türkiye ifadesi yok.
19:27Büyük Millet Meclisi.
19:29Büyük Millet Meclisi'nin bakın İsmet İnönü'nün fotoğrafı bu.
19:33Burada Mustafa Kemal'in otuklarını burada çekiyordu.
19:35İsmet İnönü de orada çekiyor.
19:37Arkada bir tablo var.
19:39Ne yazıyor biliyor musunuz?
19:40Burada ve emrehum şura beynehum ayeti var.
19:44Şura suresinin 38. ayet olması gerekiyor.
19:47Kur'an-ı Kerim'deki bir ayet meclisin duvarında asılı.
19:51Ve onlar işlerini şura ile hallederler.
19:55Meclisin duvarında 1925'e kadar bu ayet kalacaktır.
19:59Onu da gördük mü? Gördük.
20:01Dört numaralı fotoğrafı görelim yönetmenim.
20:04Dört numaralı bakın milletvekillerinin yeminlerine geleceğim şimdi.
20:08Bu yeminler mesela vatan ve milletin saadet ve selametine
20:12ve milletin bilakay düşer takimiyetine mugayir bir gaye takip etmeyeceğime
20:17ve cumhuriyet esaslarına sadakatten ayrılmayacağıma
20:20vallahi şimdi Allah'ın adıyla bir yemin ediliyor.
20:23Şimdi az önce gördük değil mi anayasada madde bir değil.
20:27Birinci madde cumhuriyettir. İkinci madde neydi?
20:30Devletin dini İslamdır.
20:32Cumhuriyetin başka esası var mı? Yok.
20:34Diyor ki milletvekilleri cumhuriyetin esaslarına bağlı kalacağıma.
20:38İslam'a ve cumhuriyete bağlı kalacağıma demek aslında.
20:41Bir de millet iradesine bağlı kalacağım.
20:43Layıklık falan yok bak şu anda layıklık falan yok.
20:46Şimdi gelelim beş numaraya gelelim yönetmenim.
20:50Beş numaralı fotoğrafı da görelim.
20:52Bakın çok enteresandır.
20:541923'te cumhuriyet ilan edilmiş.
20:56Devletin dini ikinci madde de İslamdır deniyor.
20:5924 anayasası yapılıyor 1924 anayasası.
21:0324 anayasası milletvekillerinin ve meclisin görevini tarif ediyor.
21:09Görevini, sorumluluğunu tarif ediyor.
21:11Madde 26. Bunların hepsini nereden indirdim şu anda yayına gelmeden biliyor musun?
21:15Anayasa mahkemesinin anayasalarla ilgili bölümden indirdim.
21:20Resmi anayasa mahkemesinin anayasalarla ilgili kısmından indirdim.
21:2424 anayasasını anlatıyor burada madde madde.
21:26Özgün halini koymuş bakın.
21:28Büyük Millet Meclisi'nin görevini tarif ediyor.
21:30Büyük Millet Meclisi ahkamı şer'iyyenin tenfizi.
21:34Ne demek?
21:35Şeriat hükümlerinin infaz edip uygulanması.
21:39Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görevi neymiş?
21:41Şeriat hukukunu uygulamaktır ülkede.
21:45Görevi buymuş.
21:47Evet dikkat edin.
21:4829 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edilmiş.
21:52Devletin dini İslam'dır yazıyor mu?
21:54Yazıyor.
21:55Halife hala duruyor mu?
21:56Duruyor.
21:57Hilafet ne zaman kalkacak?
21:583 Mart 1924'te.
21:59Yani Cumhuriyet kurulurken.
22:03Nasıl kurulmuş?
22:041. İslam Devleti.
22:062. Hilafet makamı hala yaşıyor.
22:09Halifeci.
22:103. Şeriatçı bir rejim.
22:13Neden?
22:14Meclisin görevi şeriat hükümlerini uygulamak.
22:18Tekrar edelim.
22:20Cumhuriyet'in değerleri neymiş?
22:22Nasıl kurulmuş Cumhuriyet?
22:24Meclisin görevi neymiş?
22:25Kalın harflerle tekrar edelim.
22:27Devletin dini İslam.
22:29Hilafet makamı ayakta.
22:31Halifeci bir meclis.
22:33Ve şeriat hükümlerini uygulayan bir meclis.
22:36Layıklık var mı?
22:37Yok.
22:38Şapka var mı?
22:39Yok.
22:40Ayasofya kapalı mı?
22:41Değil.
22:42Ve tatilimiz ney?
22:43Şimdi ne zamana kadar bu böyle olacak?
22:461928'e kadar.
22:481928'de bir anayasa değişikliği daha yapılıyor.
22:51Neden?
22:52Ve bu anayasa değişikliğinde bu maddede meclisin görevi bölümünden
22:56Ahkam-ı Şer'iyye'nin tenfiz ifadesi kaldırılacak.
23:00Yani şeriat hükümünden uygulama görevi meclisten alınacak.
23:03Çöp atılacak.
23:04Ve yerine ne konacak?
23:06Devletin dini İslamdır maddesi de anayasadan çıkarılacak.
23:09Ama hala layıklık yok.
23:11Onu söyleyelim.
23:12Bu arada 1928'e kadar ne oldu?
23:143 Mart 1924'te hilafet ilga edildi, kaldırıldı.
23:18Halife sınırsız olarak belli saat içerisinde Türkiye'yi terk etmesi için
23:24ülkeden kovuldu.
23:25Osmanlı Hanedan aileleri aynı şekilde.
23:28Arkasından tekke ve zaviyeler kapatıldı.
23:31Yine 4 Mart 1925'te hemen bir sene sonra da ne oldu?
23:38Takriri sukun yasası çıkarıldı ki bu muhalif basının kafasına uçurulduğu
23:43seslerin kesildiği bir yasa oldu.
23:45Neden?
23:46İşte bakın Mehmet Akif Bey'in başyazarı olduğu, Mehmet Akif Bey'in başyazarı olduğu,
23:51Eşref Edip Fergan'ı çıkardığı cephelerde Mehmetçi'ye,
23:54milli mücadele yıllarında cephelerde Mehmetçi'ye dağıtılan
23:58Sıra Sebulü'r Reşat gazetesi bu takriri sukundan dolayı kapatıldı.
24:03Düşünün milli mücadele de cephede dağıtılan bir gazete malum.
24:07Niye? Akif'in vaazları var o gazetede.
24:10Mehmetçi'yi ateşleyen, cihat ruhunu ateşleyen konuşmaları, vaazları var.
24:15Anadolu'nun her tarafında Mehmetçi'ye katır sırtında cephelerde dağıtılmış bu gazete.
24:19Bu gazeteyi kapatıyorsun 25'te.
24:21Niye? Artık yeni Türkiye'nin, batıcı Türkiye'nin ruhuna aykırı sayıyorsun.
24:26Sadece o değil, yeni rejime, yeni gidişata muhalif duran, milli duran solcuların
24:32orak çekici de kapatılıyor.
24:34Batıcı gözüken Presedo Soylu da kapatılıyor.
24:37İslamcı Sebulü Reşat da kapatılıyor.
24:39Ve Mustafa Kemal'in İzmit'te gazetecilerle yaptığı toplantıda basına verdiği bir görev var.
24:46Gazetecilerin, gazetelerin görevi artık inkılapların etrafında çelikten bir kale olmadır.
24:52Ve yine dönemin etkili isimlerinden Recep Peker'in ifadesi muhalif basın yılan yuvasıdır ve imha edilmelidir.
24:59Muhalif basın yılan yuvasıdır.
25:01Şimdi bunları da gördük mü? Gördük.
25:04Evet, şimdi 28'de devletin dini anayasadan çıkardık.
25:09Ve meclisten de şeriat hükümlerini uygulama kuralında çıkardık.
25:12Hilafeti ilga ettik, şapkayı ilan ettik.
25:15Dayattık kafa uçurma pahasına.
25:17Ve 28'de bir şey daha yaptık biliyorsunuz.
25:20Harf devrimini uyguladık ve harf devrimi hayata geçirildi.
25:28Bu harf devrimiyle sadece harf devrim yapılmadı.
25:31Bir şey daha yapıldı.
25:32Nedir o?
25:331057 saylı yasa.
25:34Hala yürürlükte şu anda.
25:36O da şu, çeşme, kamu binaları, okul, ne kadar binalarda varsa Osmanlı'yı hatırlatan ser levha, turaların kazınması kanunu.
25:48Düşünün, insanlar ekmek bulamıyorlar, devlet bunlar için özel memur tutuyor.
25:52Osmanlı izlerini kazıma ve sökme kanunu.
25:55Ve düşünün, Bizans eserleri gözü gibi korunurken Osmanlı'nın izlerini kazıma kanunu çıkarıyoruz.
26:01İstanbul Üniversitesi'nin kapsamdaki Sultan Aziz Turan'sı da biliyorsunuz, 87 yıl sonra yeniden ortaya çıkarılmıştı.
26:08Bu kanun hala yürürlükte, onu da bir söyleyelim.
26:10Şimdi, şuradan bir iki şey okuyayım.
26:16Bakın, şöyle, diyor ki, şeyi bir kere söyledim.
26:23Kız gibi meclis meselesini, ve Mete Tunçay mesela, Mete Tunçay profesör, ki İslamcı falan değil.
26:32Hatta agnostik olarak kendini tarif ederim.
26:34Takriri sukun öncesinde daha özgürlüklü olan Cumhuriyet, takriri sukun kanundan sonra diktatöryel bir Cumhuriyet oldu.
26:41Bizde Cumhuriyet sadece devlet başkanlığının babadan oğula geçmediği bir sistemdir.
26:46İyi ki Atatürk'ün çocuğu yoktu, diyor.
26:48Şimdi, burada bir şey daha söyleyeyim.
26:51Mesela, diyor ki, bu paşalar, dediğim gibi, Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Adnan Adıvar, Hüseyin Avni Ulaş, hepsi saf dışı bırakılmışlar.
27:00Özellikle bunların gelmediği bir gün seçilir.
27:03Hatta bazı iddiaya göre, bunların birçoğunun kapısına da bazı mebusların, Ankara'daki bazı mebusların, jandarma dikildiği söyleniyor, meclise gelmesinler.
27:12Bunlar da söylenenler.
27:14Şimdi, bir şey daha yapılıyor. İlginç de ben bunu ilk defa bugünkü yazıda okudum.
27:19Önerge veriliyor, Peygamberimizin doğuş günü olan Mevlid-i Nebi gecesiyle Cumhuriyet bayramına denk getiriliyor, Cumhuriyet ilanına.
27:31Ve millet kutlamaz diye resmi tatil yapılıyor, Mevlid-i Nebi, Mevlid kandili.
27:39Ve Hicri takvime göre 1926'ya kadar kutlanıyor, Mevlid-i Nebi aslında kutlanıyor.
27:45Asıl Cumhuriyet kutlamaları 26-27'den sonra başlıyor.
27:49Yani bu da dini kullanıyorlar şeklinde bir detay var, ben bunu ilk defa duydum.
27:54Bakın, ilk meclis, bir de Cumhuriyet ilan edilirken, ben bunu da bugün ilk defa okudum, doçent doktor Tayfur Erdoğan'dan.
28:02Diyor ki bakın, mesela Kanuni Esası Encümeni Reisi İzmir mebusunu Yunus Nadi Bey bile,
28:07devletin dini İslam'dır, bu vaziyet zaten mevcuttur ve aslidir, bu ifadeyi de şeref adetmiş oluyoruz diyor.
28:13Yine Şebin Karaysar mebusu var, benim de hemşehrim.
28:15O da diyor ki 14 asır sonra, Peygamberimiz döneminden sonra diyor, ikinci bir önemli adım atıldı.
28:21Bu millet diyor, onun gibi hilafet bakamını yaşatarak Hazreti Muhammed'in Mekke duvarlarında olduğu hükümeti,
28:28bugün de Türk milleti Ankara'da kurmuştur.
28:30Şu aziz saatte ben de bu ihtiyar arkadaşınız Allah'ından bu hükümeti takdis ederim.
28:35Yani tam bir dini konuşmalar yapılıyor.
28:37Arkasından da teşkilatı, diyor ki Urfa Mebusu Şeyh Saffet Efendi,
28:42Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun maddeleri tetkik edilirse hepsi dini İslam'ın esasatı üzerine kurulmuş bir esastır.
28:49Ve bugün Teşkilat-ı Esasiyemizle Cumhuriyeti tahsil etmekle, tamamıyla Hurafai-i Raşidin Efendilerimizin devrine lücu etmiş bulunuyoruz.
28:57Çünkü o zamanlarda teşkil eden Devlet-i İslamiye, Cumhuriyet-i Uhuve idi.
29:02Ondan dolayı teşekküratımı tekrar ediyorum diyor.
29:05Ve bunlarla dini...
29:08Son iki dakikamızda toparlayacak olursak.
29:11Evet şöyle söyleyeyim ve bir şey daha öğreniyoruz.
29:13Ciddi olarak bu Cumhuriyet ilan edildikten sonra da dua yapılıyor mecliste.
29:17Yani Cumhuriyet dua ile kurulduğunu öğreniyoruz.
29:20Şimdi bunları niye anlattım?
29:22Şunun için anlattım tüm bunları.
29:25Arkasından ne oldu?
29:271937'de 6 oku, layıklık da dahil 6 oku anayasaya soktuk.
29:33CHP'nin 6 okunu.
29:35Bugün CHP'nin sembolü biliyorsunuz bunlar.
29:37Ve o ülkede ne oldu?
29:40Ayasofya kapatıldı.
29:41Kur'an harfleri yasaklandı.
29:43Ezan yasaklandı.
29:44Şapka giymenler cezalandırıldı.
29:46Ve bundan hiçbiri millete sorularak yapılmadı.
29:50Geldiğimiz noktada 1950'ye kadar sistem böyle devam etti.
29:5450'de mühür millete geçti.
29:56Milletin iradesini karşılayan bazı talepler oluştu ve 1960'da darbe ile indirildiler.
30:03Ve onları yapan da Atatürk yolunda dediler.
30:0612 Eylül yine aynı şekilde Atatürk'ün yolunda diyerek yapıldı.
30:10Arkasından 28 Şubat ve Cumhuriyet'in 101. yılına baktığımız zaman, 101. yılına baktığımız zaman
30:16maalesef hala ben Türkiye'deki cumhuriyeti bir demokratik cumhuriyet olarak göremiyorum.
30:23Bakın hala göremiyorum.
30:24Neden?
30:25Hala bir ülkede o madde tartışılmaz, o maddelere dokunulmaz, 4 madde tabudur, bunlara konuşamazsın, konuşanın kafası uçurulur deniyorsa
30:34bu ülkede ne millet iradesinden bahsedilebilir, ne demokrasiden bahsedilir.
30:38Dolayısıyla şunu söylemek istiyorum.
30:40Biz bu ülkede demokratik, insan haklarına saygılı, özgür düşüncenin ifade edildiği,
30:45hakiki hatta yakın tarihle ve cumhuriyetle ilgili konuları bile rahatça konuşamıyorsak bundan cumhuriyet diyemeyiz.
30:51Ama bunların olduğu bir gün, bir dönem gelirse ancak o zamana cumhuriyet diyebiliriz.
30:56Sadece şunu söyleyeyim, bakın bugün hangi ülkelerde cumhuriyet var biliyor musun?
31:03Mesela İsveç, Norveç, İngiltere değil mi?
31:06Hollanda, buralar krallıklar, cumhuriyet yok.
31:09Peki Türkiye'den çok mu geriler düşünce hürriyetinde, ekonomik kalkınmışlıkta?
31:13Suriye Cumhuriyeti var, İran Cumhuriyeti var değil mi?
31:16Demek ki cumhuriyet demekle hiç cumhuriyet olmuyor.
31:21Mustafa Kemal'in de kendi sözü vardı, 30'lu yıllarda biliyorsunuz.
31:24Arkamda bırakacağım bir görüntü, diktatörlük görüntüsüdür demişti.
31:28Maalesef biz hala, cumhuriyet 101. yaşında, yaşı kutlu olsun.
31:32Söyleyelim, biz cumhuriyete karşı asla değiliz.
31:35Mesele şu, hakikaten demokratik, özgürlükçü, insan haklarına dayalı bir cumhuriyet mi, değil mi?
31:41İşte o dediklerime kavuşması için mücadele etmeliyiz.
31:44Evet, kesinlikle çok kıymetli sorulara değindiniz.
31:47Teşekkür ediyorum.
31:48Ben teşekkür ederim.
31:49Kıymetli izleyicilerimiz için faydalı bir yayın olmuştur umarım.
31:53Zira çok önemli konulara değindiniz.