Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, "Güney sınırlarımızın güvenliğini garanti altına alacak, yeni müjdelerimiz olacak" açıklaması sonrası gözler Suriye’ye çevrildi. Türkiye, Irak'ın kuzeyindeki PKK terörü tehdidine karşı operasyonlarını kararlılıkla sürdürüyor. Suriye’de sıcak gelişmeler yaşanıyor. İran Milis güçlerinin Rusya’nın hakim olduğu Tel Rıfat'tan çekilip İsrail’e karşı savaşmaya gittiği belirtiliyor. Erdoğan’ın müjde açıklaması da yeni harekatın sinyali olabilir. Bölgede şartlar hangi yönde değişiyor? Artık Suriye lideri Beşşar Esad Türkiye'ye anlaşmak zorunda mı? Detayları CNN TÜRK Ankara Temsilcisi Dicle Canova aktardı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Evet Büşra yani Sudan ile bugün yapılan görüşmenin zamanlaması
00:04da çok kritik aslına bakarsan. Çünkü ne demişti Milli
00:08Savunma Bakanı Yaşar Güler? Pençe kilit harekatında sona
00:12geldik. Kasım ayında kilidi kapatabiliriz demişti. Kasım
00:16ayı bu anlamda pençe operasyonlarında nihayete
00:20ulaşılması ve sonuç alınması anlamında önemli bir ay ve
00:23hemen Kasım ayının ilk gününde ııı Irak Başbakanı'yla
00:27Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görüşmesi bu anlamda dikkat
00:30çekici. Dün de Hakan Fidan Irak Ulusal Güvenlik Müsteşarı
00:34ııı ile bir araya gelmişti Ankara'da. Bugün Cumhurbaşkanı
00:37ve Sudan'i görüşmesinde de Hakan Fidan yer alıyor. O
00:41görüşmeye katılıyor. Eee şimdi neler var gündemde? Tabii ki
00:45Cumhurbaşkanı'nın Bağdat ziyareti sırasında imzalanan
00:48güvenlik mutabakat zaptına ilişkin gelişmeler. Bunlar
00:51kritik başlıklar. Tam da işte pençe kilitin sona geldiği
00:55kilidin atılmasına ramak kaldığı bir süreçte ııı tabii
00:59ki ortak güvenlik koordinasyon merkezi kurulması kararı
01:02alınmıştı. Bu hangi aşamada daha da hızlandırılması
01:06gerekiyor artık? Çünkü kilit atıldıktan sonra ııı Irak'ın
01:11güneyinde de merkezi hükümetin PKK'ya karşı kontrol
01:14sağlaması gerekiyor. Bu güvenlik koordinasyon merkezi
01:17de biliyorsun hem ortak istihbarat hem de ortak askeri
01:21değerlendirmeler için önemli bir merkez olacak. Diğer yandan
01:24başı kanun statüsünde değişikliğe gidilmesi kararı da
01:27alınmıştı. Yani orada da bir ortak eğitim ve iş birliği
01:30merkezi kurulacaktı. Bu hangi aşamada? Bunun da
01:33hızlandırılması söz konusu. Diğer yandan ııı Kuzey Irak'ta
01:37seçimler oldu biliyorsun. Iıı oradaki sonuçlar önemliydi.
01:40Ankara memnun. Şimdi bu aşamadan sonra mesela yumurtalık
01:44petrol boru hatırının ııı tekrar devreye sokulması iki taraf
01:48arasındaki anlaşmazlıkların giderilmesi için Ankara yine
01:51devrede. Kalkınma yolu bu çok önemli. Iıı çok yakın zamanda
01:56bakanlar bir araya geldi. Kalkınma yolu projesiyle
01:59alakalı yeni mutabakat zaptına imza atıldı. Bu Irak'ın bundan
02:03sonraki ııı kalkınması ve kendi iç istikrarı açısından da çok
02:07önemsediği bir proje. Ama Türkiye açısından da en
02:11önemlisi tüm bu projelerin hayata geçebilmesi için
02:14oradaki terör varlığının sonlandırılması teröristlerin
02:18Türkiye olan tehdidinin bitirilmesi. Bu amaçla da
02:22biliyorsun pençe operasyonları iki bin on dokuz yılında
02:25başlatılmıştı. En son iki bin yirmi ikide pençe kilit
02:28harekatına başlandı. Ve ııı burada hedef Irak sınırı
02:32boyunca otuz kırk kilometrelik bir derinlikten teröristleri
02:36temizlemek. Böylece teröristlerin Türkiye sınırından
02:39içeriye girmesini engellemek ve elbette Irak'ın kuzeyinde
02:43boşluk kalmayacak şekilde işte oraya Türk askerinin kilit
02:48atması. Dediğim gibi Kasım ayında bu müjdenin verilmesi
02:52bekleniyor. Dolayısıyla Cumhurbaşkanı'nın bahsettiği o
02:54müjdelerden birisi de Irak'a en azından pençe kilit
02:58operasyonunun sonuçları ııı olabilir. Diğer yandan ııı
03:02elbette tabii ki ııı bu otuz kırk kilometrelik derinlikte
03:06Türk Silahlı Kuvvetleri kontrolü sağlarken daha aşağılara
03:10indirilmiş olacak olan terörist unsurlarında Irak Merkezi
03:14hükümeti tarafından kontrol altında tutulması isteniyor.
03:17Henüz tam olarak süreç bitti mi? Bitmedi. Sincar Ayağı var
03:21biliyorsun. Süleymaniye Ayağı var. Işte tüm bunlar ııı
03:24konuşuluyor, değerlendiriliyor ama Irak'ta görünen o ki TKK
03:29için artık neredeyse yolun sonuna gelildi diyebiliriz.
03:32Hatta ııı işte eğer kilidin atıldığı açıklanılırsa ııı en
03:37azından Türkiye'de sınırdan içeriye sızmaların büyük büyük
03:41oranda ııı engellendiği büyük büyük oranda ııı terörün sınır
03:45içinde sorun olmaktan çıkarılacağı ifade ediliyor ama
03:49elbette tabii ki terörist varlığı sürdüğü sürdüğü
03:52müddetçe de askeri mücadele de devam edecek. Işte Irak'la da o
03:56noktadaki işbirliği ayakları üzerinden tekrar tekrar
03:59konuşuluyor. Bakalım bugün Irak Başbakanı'yla Cumhurbaşkanı
04:03Erdoğan'ın bu kabulünden sonra bir açıklama yapılacak mı
04:05taraflardan? Elbette merakla bekliyoruz. Satır alanlarında
04:08verilen mesajları da çok dikkatle takip edeceğiz. Yine
04:11kulis bilgilerinde elbette perde arkasını bu görüşmenin
04:14takip ediyor olacağız. Bir yandan da tabii terörle mücadele
04:17deyince işin Suriye ayağı var. Ve sadece Suriye'yi de tek
04:20başına ele alamayız herhalde öyle değil mi? Amerika
04:22Birleşik Devletleri, Rusya, İran, oradaki nüfuzları ortada.
04:25Dolayısıyla bu ayakta Suriye ayağından ne beklemeli?
04:32Şimdi Büşra Suriye ayağında ııı elbette siyaseten atılabilecek
04:38adımlar var. Birazdan onları anlatacağım ama gelişmelere
04:41göre askeri seçenek de her zaman masada Ankara'daki
04:44kaynaklar bunun altını çiziyor. Mesela Türkiye'nin son
04:47operasyonları. Eee şimdi bunlar zaten birer mesaj. Yani
04:51sahada Türkiye istediği zaman neler yapabileceğini de
04:54gösteriyor bir taraftan. Tusaş saldırısı saldırısı sonrası
04:58yapıldı bu operasyonlar. Arda arda hem Suriye'deki nokta
05:02atışı çok önceden belirlenen eee terörist eee faaliyetlerin
05:06gerçekleştirildiği tesisler vuruldu. Hem de Irak'ta. Şimdi
05:09eee benim edindiğim bilgilere göre de üstelik bu bugüne
05:13kadarki en güçlü, en kuvvetli harekattı. Eee ama Ankara bunu
05:17meşru müdafaa hakkına dayandırdı. Birleşmiş Milletler
05:20Antlaşması'nın elli birinci maddesi çerçevesinde hareket
05:23etti. Dolayısıyla orada eee Amerika'nın da Rusya'nın da eee
05:29ses yükseltme hakkı doğamadı. Bu sessizlik eee bu kabulleniş
05:34bundan tamamen meşru müdafaa hakkını kullandı Türkiye. Şimdi
05:38bu bir tarafa dediğim gibi askeri seçenek Ankara her
05:42fırsatta söylüyor. Gerektiğinde kullanmaktan kaçınmam ama
05:46Suriye'de siyasi düzlemde üç potansiyel gelişme
05:50beklenebilir. Cumhurbaşkanı'nın kastettiği müjdeler belki bunlar
05:54olabilir. Nedir? Birinci sırada Tel Rifat'ın kontrolünün
05:58Türkiye'ye bırakılması. Biliyorsun Tel Rifat, Fırat
06:01Kalkanı ve Zeytin Dalı harekat bölgelerinin tam ortasında
06:05yer alıyor ve orada ııı yıllardır YPG, PKK konuşulanmış
06:09vaziyette. Son süreçte ııı Irak milis güçleri Suriye rejim
06:14askerleri ve YPG ııı o bölgedeydi. Rusya'nın kontrolü
06:18altında. Şimdi oradan yapılan sızmalarla çoğu zaman işte Türk
06:23askerine dönüp saldırılar olabiliyor. Bugünkü Suriye
06:25Harekatı'nın bir bölgesi de Fırat Kalkanı bölgesi. Bunu da
06:29açıkladı Milli Savunma Bakanlığı. Dolayısıyla oranın
06:32Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Türkiye'nin kontrolüne geçmesi
06:35güvenlik anlamında Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgelerinin
06:39güvenliği anlamında çok önemli olacaktır. Eee biliyorsun
06:44Türkiye sınırından itibaren otuz kilometre deninlikte eee bir
06:48alandan YPG ve PKK'nın çekileceği vaat edilmişti.
06:52Türkiye'ye eee Barış Pınarı harekatı sırasında hem Rusya hem
06:56Amerika tarafından. Ve bu henüz gerçekleştirilmedi. Dolayısıyla
07:00bugünkü gelişmeler de baz alınarak Rusya'nın hakimiyeti
07:04olan Tel Rıfat'ta eee bir eee Türkiye'ye dönük hamle
07:09yapılması çok olumlu olur deniyor Ankara açısından. Eee
07:13ve tabii ki o bölgede tam kontrol sağlanır. O bölgeden eee
07:18PKK'nın YPG'nin çıkardığı Arap nüfus biliyorsun daha çok
07:23Aziz bölgesine yerleştirilmişlerdi. Onlar da
07:25geri döner. O bölgedeki nüfus dinamiği yeniden eski haline
07:30gelebilir. Bu çok önemli. Erdoğan Putin arasındaki
07:33görüşmede de tüm bunların genel çerçevede ele alındığını
07:36anlıyoruz. Eee ancak eee Tel Rıfat'la ilgili atım eee bir
07:40adım atılacak mı? Bu düzeye gelin gelindi mi? Işte bunu
07:44önümüzdeki günlerdeki gelişmeler gösterecek. Bir
07:47diğer önemli konu ne olabilir Suriye'de? Esad'la görüşme hep
07:50bu konuşuluyor. Acaba artık gerçekleşir mi? Çünkü malum
07:53Esad daha önce masayı devirdi. Niye devirdi? Türk askeri
07:57Suriye'den çekilsin dedi. Bu konuda da geri adım atmadı.
08:01Ardından eee Rusya'nın devreye girdiği biliniyor idi ama yine
08:05bir eee çözüm sağlanamadı. En son Cumhurbaşkanı Erdoğan
08:09kazandı Putin'le yaptığı görüşmede Rusya'nın bu konuya
08:12ağırlığını koyması yönünde bir çağrıda bulundu. Az önce biz de
08:16haberimizde verdik. Hande Fırat, Lavrov'la çok önemli bir
08:20röportaj yaptı. Aslında merak edilen bütün soruları sordu.
08:23Ama açıkçası Ankara'da nabız tuttuğunda Lavrov'un
08:26mesajları çok fazla heyecan uyandırmış gibi görünmüyor.
08:30Neden? Şimdi Lavrov da dedi ki her iki tarafta eee artık
08:33görüşme konusunda daha istekli gibi duruyor. Biz de teşvik
08:37edici davranacağız. Eee Ankara'nın elbette ki bu
08:41süreçten beklentisi PYDPG'ye karşı bir işbirliğinin
08:46sağlanması tıpkı Irak'taki gibi ve Suriye'deki varlığına
08:50da bu anlamda eee ciddi baskı oluşturması terör örgütü
08:53açısından. Keza Suriye'nin toprak bütünlüğü için de bu
08:56önemli. Çünkü orada olası bir özel bölge kurma çalışmaları da
09:00böylesi bir işbirliğiyle sonlandırılabilir. Ancak benim
09:04edindiğim bilgilere göre henüz Esad'la temas konusunda yeni bir
09:08gelişme yok. Suriye kanadı eee TSK'nın çekilmesiyle ilgili
09:13pozisyonunu belli ki koruyor şu aşamada. Türkiye'de diyor ki
09:17eee rejim de muhaliflerle anlaşsın. O zaman biz de onu
09:21görelim, ona göre oturalım. Dolayısıyla iki tarafın
09:24sınırları halen çok net, çok belli ve bunun değişebilmesi
09:28için uzun bir yol gidilmesi gerektiğine de kaynaklar
09:31vurgu yapıyor. Bu yol işte bu yol mevcut gelişmelerle acaba
09:37kısalabilir mi? Kritik soru bu. Eee şimdi tabii şu sıralar eee
09:42Suriye'nin önceliği İsrail'in eee Suriye'de ne kadar ileriye
09:46gidebileceği noktasında yoğunlaşıyor. Tabii bu da
09:49oradaki dengeleri etkileyecek. Onun da altını çizeyim. Çünkü
09:52eee İran adına operasyon yürütebilen askeri ve sivil
09:56güçleri Suriye'de eğer İsrail etkisiz hale getirirse belki
10:00Amerika Birleşik Devletleri'nin Suriye'den tamamen çekilmesinin
10:03de önü açılabilir gibi yorumlar da var. Işte o zaman YPG'nin
10:08varlığı ne olacak? O konu gündemde işte tam olarak da
10:11üçüncü başlık siyaseten yapılabilecek açılım Amerika'yla
10:15Türkiye arasında acaba YPG konusunda bir uzlaşmaya
10:19varılabilir mi? Şimdi o konuda da nabız tuttuğumda iki taraf
10:23arasında görüşmeler sürüyor. Bunu çok net söyleyebilirim.
10:26YPG ne olacak? Amerika çekilirse the day after
10:30diyorlar biliyorsun diplomaside. Bunun nabzını
10:32tutmaya çalışıyor. Eee o noktada biliyorsun Türkiye'nin
10:36malum tezi eee orada bir uydu yapıya yani bir teröristana
10:40asla izin verilmeyeceği yönünde. Bu çok net. Ikincisi
10:45bu unsurların daha güneye indirilmesi ve silahlarının
10:49teslim edilmesi yönündeydi. Şimdi deniyor ki eee Amerika'nın
10:54YPG'yi bölgede kullanmayı sürdürmek istediği gibi bir
10:58irade görünüyor. Ancak bu terörist yapının Türkiye'ye
11:02karşı kullanılmaması Rakka'nın güneyine hatta dere zora kadar
11:06yani bir yüz kilometre sınırdan yüz kilometre derine
11:10çekilmeleri durumunda Amerika'yla Türkiye arasında en
11:14azından bir kapı açılabilir gibi yorumlar yapılıyor. Şimdi
11:18bu noktada eee Suriye Milli Ordusu da biliyorsun kuzeyde
11:21sınırda. Onlara da bir statü tanınabilir mi? Mesela
11:24kaçakçılıkla mücadele gücü gibi. Onların da o bölgedeki
11:28dengenin sağlanması açısından bir yasal statüye oturtulması
11:32söz konusu olabilir mi? Ortaya ol bu mudur? Işte tüm bunlar
11:36eee konuşuluyor, görüşülüyor. Ama ne zaman sonuçlanır? Nereye
11:41evrilir? Malum eee Salı günü Amerika Birleşik Devletleri'nde
11:44başkanlık seçimi var. Bu çok önemli olacak. Eee deniyor ki
11:48Amerikan tarafından seçim öncesi belki bir sorun
11:51yaşamamak adına bazı açılımlar yapılabilir, bazı sözler
11:55verilebilir. Ama bunlar ne kadar tutulabilir nitelikte?
11:58Işte bu sorunun yanıta Ankara için çok kritik. Dolayısıyla
12:02başkanlık seçimi beklenecek. Suriye'ye dönük Amerika'nın
12:06bundan sonraki yaklaşımı da benim anladığım kadarıyla
12:09Türkiye'yle ilişkilerde çok kritik bir eşik olacak gibi
12:12duruyor bu