Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler bugün bir anket sonucunu konuşacağız.
00:20Bu para araştırmanın Ekim ayında yapmış olduğu bir araştırma raporu var.
00:24Bu raporda aslında yurttaşların siyasetin geçtiğimiz günlerde çokça konuştuğu normalleşme sürecine dair neler söylediği, neler düşündüğü.
00:33Bunun yanında hem bu yıl hem de önümüzdeki yıl için ekonomik göstergeler hakkında neler söylediği, olası bir erken seçme dair neler söylediği bunlar yer alıyor.
00:42Bu raporda yer alan bulgular bizce çok önemli. Sizler için bu para araştırma kurucusu Erdal Akaltun'u anlatacak. Hoş geldiniz.
00:49Hoş bulduk İrem Hanım. İyi yayınlar diliyorum.
00:52Teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için. Önemli sorular var, önemli cevaplar var.
00:57Hem de yurttaşların siyasi görüşlerine yönelik de dağılımı görebildiğimiz için de bence çok önemli bir araştırma.
01:04Dilerseniz normalleşme süreciyle başlayalım.
01:07Çünkü bir dönem gerçekten bundan birkaç hafta önce biz bu normalleşme sürecini çok konuştuk.
01:13Özellikle Cumhuriyet Halk Partisi lideri Özgür Özel'in kendi tabanından dahi bu sürece dair çok tepki aldığı, çok eleştiri aldığını söyledik.
01:22Siz araştırmada neler gördünüz?
01:26Toplumun büyük bir kesimi bir uzlaşıdan yana.
01:33Çünkü yaklaşık 22 yıldır AK Parti iktidarında AK Parti iktidarının kutuplaşma ile bir siyasal sonuç elde etme niyeti toplumda ciddi bir bölünmeye sebebiyet vermiştir.
01:46Bu bölünme iş yerlerinde, özel hayatımızda, sosyal hayatımızda neredeyse tuttuğumuz takıma kadar yansımıştır.
01:54Böyle olduğu için de sol partiler kendi oylarını, sağ partiler kendi oylarını alır hale gelmişlerdir.
02:02Sağ seçmeni de Erdoğan konsolide ettiği için sürekli seçimi kazanır hale gelmiştir.
02:07Geçen dönem Kemal Kılıçdaroğlu helalleşme ile başlatmış olduğu bir süreç vardı.
02:14Helalleşme süreci o zaman da Sayın Kılıçdaroğlu'na büyük bir kitleye itiraz etmişti.
02:19Biz o zaman da benzer bir araştırma yaptığımızda insanların birbiriyle konuşmaktan yana olduğunu ifade etmiştik.
02:26Genel seçimden sonra CHP Türkiye'de birinci parti %38'de olunca çok doğal olarak siyaset sosyolojisinin bir gereğidir.
02:35Yeni seçmen bulamazsanız birinci parti olma iddianız zayıflar.
02:39Bu dünyanın her yerinde bu şekilde gerçekleşmesi gerekir.
02:44Bu doğrudan yola çıkan CHP 2023 genel seçiminde %25 olan oyunu 2024 genel seçiminde %38'e çıkartmıştı.
02:54Buradaki ana hareket noktası seçmenlerin yeni seçmenler yerelde CHP'ye oy vermişti.
03:01Eğer CHP genel seçimde CHP'li olmayan seçmenlerin aldıkları bu genel seçimdeki desteği genel seçimde almaya başarırsa
03:11bir sonraki genel seçimde iktidar olma olasılığı artacaktır.
03:16Buradan yola çıkarak özgür özel yeni bir dil bulma sürecinde başlattım.
03:22Bu süreçte toplumun önemli bir kitlesi tarafından desteklendi.
03:26CHP'nin kendi içerisinde önemli bir kitle Erdoğan'ın bugüne kadar yaptıklarını dikkate alarak onu önemseme olarak yorumladıkları için buna karşı çıktılar.
03:39Ancak burada paradigma Erdoğan'ı önemsemek ve legalize etmek değildir.
03:45Özgür Özel'in söylediği ve yapmak istediği anladığım kadarını ifade ediyorum.
03:50Yeni seçmenlerle bir dil, bir diyalog kurma, kendini anlatma fırsatı yakalamak idi.
03:56Öyle olduğu için de AK Parti'nin yaptığı yanlışları eleştirmekten vazgeçmeden
04:03ancak o seçmenlere de hitap etmek gerektiğini ifade etmişti ki bunu da toplumun önemli bir kısmı doğru buluyor.
04:09Çünkü son milletvekili seçiminde %35 AK Parti'ye oy verdi.
04:16Bu demektir ki her üç kişiden bir kişi Erdoğan'ı veya AK Parti diye siyaset aktörleri önemsiyor.
04:23Eğer CHP her üç kişiden bir kişinin önemsediği siyaset aktör ile bir diyalog kurmayacağını söylerse
04:31bu kitleden oy alma şansı kalmaz.
04:34Bunların sonucunda diğer taraf ile iletişim kurmayı bütün partinin seçmen tabırları doğru buluyor.
04:43Bunu somutlaştırmak gerekirse diğeri gibi olmadan ancak onlarla konuşmayı,
04:50diyalog kurmayı ülkenin ortak menfaatleri için partilerin bir araya gelmesini
04:55toplumun önemli bir kısmı destekliyor diyebiliriz.
04:59Sayın Akaltun orada çok da şaşırmayacağımız bir veri de var.
05:03Türkiye'nin en büyük sorunu ne diye soruyorsunuz?
05:05Ve çok açık ara yurttaşlar ekonomiden bahsediyorlar.
05:08Tabi orada soruların özelleştiğini de söyleyebiliriz.
05:112024 yılındaki ekonomik durumlarını sormuşsunuz.
05:14Bir de 2025 yılı için beklediklerini sormuşsunuz.
05:18Önemli bir konu bence çok da şaşırtmayacak belki cevaplar ama sizden bir dinleyelim.
05:23Bu hemen hemen 3 ayda bir, 2 ayda bir yaptığımız tüm çalışmalarda sorduğumuz bir sorudur.
05:29Öncelikle kişi bireylere bir önceki yıla göre şu an yaşadıkları yıllık kıyaslamaları isteriz.
05:36İkinci olarak da gelecek yılı bugünle kıyaslamalarını isteriz.
05:40Toplumun %10'u dışındaki bütün bireylerin bir ekonomik sorunu olduğunu söyleyebiliriz.
05:46Sadece %10 geliriyle geçinebilmekte ve tasarruf yapabilmektedir.
05:50Geri kalan %90'ın büyük bir kısmı %60, %70'i geçinememe sorunuyla karşı karşıya.
05:57%20, %30'da ancak ay sonunu getirebiliyorum.
06:01Tabirle söylemek gerekirse.
06:03Dolayısıyla geçen yıla göre bu yıl daha kötü.
06:06Bir sonraki yıl ile ilgili olarak da farklı düşünceler var.
06:11Bir siyasal değişim olma ihtimali var sayanlar.
06:14Yani yerel seçimde CHP'nin başarısız bir iktidar değişimine sebebiyet verilmez.
06:19Eğer bir değişim olmaz ise 22 yıldır devam eden iktidar tekrar devam ederse aynı süreç devam eder.
06:27Bunun sonucunda ekonomide iyileşme olmaz diyen bir kitle var.
06:31Tersini düşünenler de var.
06:33Eğer AKP iktidarı sürdürdüğü ekonomik politikalar ile bilhassa işçiler ve emeklilere vermiş olduğu bütçelerle
06:42yerel seçimde önemli bir mesaj almış olabilir.
06:46Bu mesajdan yola çıkarak toplumun büyük kitlesini oluşturan artık asgari ücretle geçinenler toplumun büyük bir kitlesini oluşturuyor.
06:55Bu kitle ile ilgili iyileştirme yapma ihtimali var diye düşünenler var.
07:00Ancak toplumun %80-85'inin gelecekten ekonomik alanda kaygılı olduğunu söyleyebiliriz ne yazık ki.
07:07Yani %80-85 oranında yurttaş aslında iktidar değişmediği takdirde ekonominin düzelmeyeceğini mi düşünüyor?
07:15Evet aynen öyle.
07:17Çok ciddi bir oran tabii oy tercihlerine de yansıyacaktır.
07:21Oy tercihleri demişken de aslında şimdi kamuoyu araştırmaları da erken seçim gündeme getiriliyor bir şekilde muhalefet istiyor.
07:28Bu yönde biraz evrilmeye başladı.
07:31Kime oy verirsiniz sorusunun dışında da sizin araştırmanızda yer alan kimin kazanacağını düşünüyorsunuz?
07:37Kimin birinci parti olacağını düşünüyorsunuz şeklinde bir soru var.
07:40Oy tercihlerinden de farklı bir oran çıkıyor tabii ortaya.
07:43Orada neler dikkatinizi çekti yurttaşlar neler söylediler?
07:47Yapılacak ilk genel seçimde partilerin alacağı oy oranlarını bir o partiye oy vermeyi düşünen seçmenler belirler.
07:57İkinci olarak da seçimi kazanma ihtimali yüksek olan partinin kim olduğu belirler.
08:03Çünkü yaklaşık %8 %10 civarındaki bir seçmen kitlesi kazanma ihtimali olan partiler arasında neden çok partiye oy verebiliyor ise kazanma ihtimali yüksek olana oy vermek ister.
08:16Yani bizim halkımızda oyun heba olmasın diye bir anlayış söz konusudur.
08:21Belki Avrupa'da olmayan ve diğer demokratik ülkelerde olmayan oyun heba olması kazanana kendi karar vermiş olmak ister aslında.
08:31Böyle olduğu için de iki farklı partiye oy vermeyi düşünenler kim birinci olacak ise ona oy vermeyi tercih ettiği için bu önem arz eder.
08:41Şu anda Türkiye'de siyasal partinin çöpesiyle AK Partili CHP olarak iki, yıllar önce Özal'ın söylemiş olduğu iki buçuk parti söylemi vardı.
08:53Bugün de aslında baktığımızda iki artı, iki ayrı yarım var.
08:56Yani biri milliyetçi tabanına seslenen MHP, diğer tarafı da Kürt seçmenlerine seslenen aslında milliyetçi bir söylemdir.
09:05Dem partisi var.
09:07Ortada olan eski Doğruyol, ANAP, DSP oy veren ve bugün hem CHP'ye hem de AK Parti'ye oy verebilecek %10-15'lik bir kitle vardır.
09:16Birçok sebepten dolayı bir ekonomik sebeplerden dolayı var olan iktidarı mutlu olmayanlar yeni bir arayış içerisine girdiğinde ideolojik oy verme eğiliminde olmadığı zaman sadece kendilerine alternatif CHP kalmaktadır.
09:31İktidar alternatif olduğu için.
09:33Bu nedenle ilk defa CHP kim kazanır sorusunda birinci parti oluyor.
09:40Belki de bu CHP'nin tarihinde yani 80'den sonra baktığımızda 45 yıllık dönemde ilk defa CHP birinci parti olma olasılığını taşıyor.
09:50Böyle olduğu için de kararsız seçmen veya ekonomik zorlukta olan ve ülke adalet sisteminden, kadın cinayetlerinden, hayvanlara yapılan muameleden yani ülkenin gidişatından mutlu olmayan bir kitle yeni birilerinin deneme eğilimi ortaya çıkmıştır.
10:06Bu eğilim eğer CHP kullanabilirse ilk defa genel seçimde de birinci olma olasılığını taşıyor diyebiliriz.
10:16Bu da CHP için en az 3-5 puanlık bir avantaj sağlar.
10:20Sayın Akaltun şimdi aslında orada Cumhuriyet Halk Partisi bu eğilimi kullanabiliyor mu sorusu elbette dikkat çeken ve üzerine konuşulan bir soru.
10:28Tabii yapılan araştırmalar, devam eden araştırmalar da vardır.
10:31Belki bize bir rakam söyleyemezsiniz ama yorumlamanızı isteyeyim.
10:3431 Mart'tan sonra gördüğümüz o heyecan dalgası sizce süreçte biraz azaldı mı?
10:4031 Mart'ta aldığı belki yeni oyları da CHP muhafaza edebildi mi, edebiliyor mu sizce?
10:47O gün aldığı oyları kaybettiğini söyleyemeyiz.
10:51Ancak üzerine yeni oy koyabildi mi diye bakmak lazım.
10:54O koyma süreci devam ediyor.
10:56Öncelikle partinin aldığı oyu kaybetmemesi gerekiyor.
10:59Emanet gelen oyların önce kalıcı hale gelmesi, ondan sonra yeni oyların gelmesi gerekiyor.
11:05Bunun temel unsuru da gelen seçimde bu oylar verildiği için eğer yerel yöneticiler ilk bir yılda kendilerine ilk defa oy veren seçmenleri, sürekli oy verenleri farklı gerekçelerle mutlu ederse onların mutluluğu ve memnuniyeti yeni seçmenlerin gelmesini sağlayacaktır.
11:24Bu nedenle 2025 Mart ayına kadar yerel yönetimlerin başarısı sürerse bu nedenle Erdoğan İstanbul, Ankara'da başlayan soruşturmalar, Esenyurt'taki olay gibi birçok SGK ve vergi borçlarını hızla tahsil etmek gibi yöntemlerle CHP'li belediyelerin başarılı olma olasılığını aldatmaya çalışıyor kendi kullanabileceği argümanlarla.
11:49Burada bu süreç devam ediyor.
11:51Eğer bir yıl dolduğunda Türkiye'de şöyle bir kanaate ulaşırsa Türkiye'ye, CHP'li yerel yöneticiler iyi işler yaptılar, doğru işler yaptılar.
12:02Bütçelerini kabudan yana, kadından yana, çocuktan yana, doğadan yana siyasal gerekçelerle değil, kentin ve ülkenin menfaatçı kullandığı kanaate oluşursa yeni oylarına CHP bu süreci arttırarak devam ettirir.
12:16Bu kanaate oluşmazsa o emanet oylarda keşke vermeseydim der o zaman da aşağıya doğru gider.
12:23Bu nedenle hala bir 3 aylık 4 aylık bir süre vardır.
12:27Bu süreyi yerel yöneticilerin nasıl değerlendireceğine bakmak gerekir.
12:32Peki. Sayın Akaltun çok teşekkür ediyorum. İyi vakitte yürüdüğünüz için.
12:37Ben teşekkür ediyorum. İyi yayınlar diliyorum. Cumhuriyet ailesine de çok selam söylüyorum.
12:43Çok teşekkürler sevgiler efendim.
12:46Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, Bupar Araştırma Kurucusu Erdal Akaltun bizimle birlikteydi.
12:51Bupar Araştırma'nın Ekim ayında yapmış olduğu bir kamuoyu araştırması ve sonuçta yayınlanan rapor dikkat çekiciydi.
12:57Orada ekonomiye ilişkin, normalleşme sürecine ilişkin ve olası bir erken seçimde kimin birinci parti olacağına ilişkin yurttaşlara sorular yöneltildi.
13:06Yaklaşık 5 bin kişiyle yapılan ankette de çıkan sonuçlar dikkat çekici.
13:10Belki şunu vurgulamak lazım. Sayın Akaltun diyor ki ilk kez belki 80'den sonra yurttaşlar hem iktidarı destekleyen hem de muhalefet tabanında olan yurttaşlar
13:21olası bir erken seçimde Cumhuriyet Halk Partisi'nin birinci parti olacağını düşünüyor.
13:25Oy verecek olsa da vermeyecek olsa da önemli bir bulgu.
13:29Tabi 31 Mart'tan sonra CHP'nin almış olduğu oyları koruyup koruyamayacağı, artırıp artıramayacağı hala merak konusu.
13:35İlerleyen günlerde göreceğiz ve konuşacağız.
13:37Şimdilik noktalayalım. Hoşçakalın.
13:40www.feyyaz.tv