Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi iç piyasada sahte dolar paniği yaşanıyor, alım satımlar durdu.
00:06Sahte banknotların dolaşımı da engelleniyor. Peki
00:09Sahte dolar nasıl anlaşılır?
00:12CNN Türk muhabiri Sinan Ağca'ya soracağız. Para piyasaları uzmanıyla birlikte değerlendirecek bize. Sinan
00:19Nasıl anlaşılıyor? Ne konuşuluyor? Uzmanlar ne söylüyor? Bize aktarır mısın?
00:23Fulakalfa aslında iddia son günlerde çok su kaldırdı. Özellikle döviz tarafında, dolar tarafında piyasada yüklü miktarda 50 dolar ve 100 dolar olduğu, sahte 100 dolar olduğu söyleniyor.
00:41Bu noktada da tabi ki hem dövizciler hem de parayla uğraşan kişiler dikkatli olma noktasında ilerliyorlar, özellikle bankalar tarafından da yapılan açıklamalar var.
00:51Peki bu sahte 50 dolarlar piyasaya nasıl girdi?
00:55O dolarlar nasıl anlaşılır? Elimizde de sahte bir 100 dolar var. Bunun gibi örnekler, örneğin bazıları o kadar profesyonel yapılıyor ki kalpazanlar tarafından.
01:04Para sayma makineleri güncelleme almadıysa o para sayma makinelerinden de geçebiliyor. Peki sahte para nasıl anlaşılır?
01:11Hepsini finans analisti İslam Memiş'e soracağız. Efendim memurumuza hoş geldiniz öncelikle.
01:17Baktığımız zaman çok önemli bir konudan bahsediyoruz. Döviz tarafında özellikle son günlerde sahte dolarlar çok bahsetmeye başladık.
01:24Özellikle 50 dolar tarafında dövizciler almıyor, bankalar almıyor. Bu noktada o sahte dövizlerin de makineden geçtiği söyleniyor.
01:32Biz sahte dövizi, o sahte doları nasıl anlayabiliriz? Vatandaş olarak nasıl tedbir alabiliriz?
01:38Vatandaşlarımız özellikle şu üç tane doları göstermek isterim başta.
01:42Şu yeni basım 100 dolar bunda problem yok.
01:45Şu eski basım beyaz dolar dediğimiz dolar bunda problem var.
01:49Yeni basım 50 dolar.
01:50Şu yeni basım 50 dolar ile eski basım 100 dolar arasında problem var. Bu yeni dolarda yok.
01:56Son iki haftadır kapalı çarşı piyasasında ve bankalarda ciddi bir problem var.
02:01Özellikle bu sahte döviz piyasasının oluşması ile birlikte bankalar artık Merkez Banka'dan gelen uyarı ile birlikte almama kararı aldı.
02:10Dövizciler de elinde bulundukları dövizi, vatandaşlar aldıkları dövizi
02:14bankalara veremiyorlar. Dolayısıyla döviz büroları da almamaya başladı.
02:19Vatandaş mağdur oldu.
02:20Bu süreç itibariyle
02:22herkesin kafası karıştı.
02:24Peki bugüne kadar bizim aldığımız
02:26dövizler sahte mi? Ne yapacağız diye vatandaş panik oldu.
02:29Ben özellikle şunu ifade etmek isterim.
02:31Döviz bürolarından veya bankalardan aldığınız dövizlerde herhangi bir problem yok.
02:36Bu özellikle kalpazan çetesinin son haftalarda sürdüğü, piyasaya sürdüğü bu dövizler
02:42zaten zamanla toplanır. Ama
02:45o kadar kaliteli bir
02:46döviz yaptılar ki para sayma makinelerinden bile geçiyor.
02:49Kırk yıllık tüccar, esnaf bile
02:52eski basın 100 dolarla
02:54sahteyi ayırmakta zorlanıyor. Dolayısıyla da böyle bir mağduriyet söz konusu oldu.
02:58Şimdi herkes şunu merak ediyor. Biz elimizde dolar aldığımız zaman bunun sahtesini veya gerçeğini nasıl ayırt edeceğiz?
03:03Öncelikle şunu belirtmek isterim.
03:05Modern teknolojiyi kullanan kalpazanlar bundan sonraki süreçlerde
03:09daha teknik düzeyde daha kaliteli kıyafetleri kullandığı için
03:13vatandaşın, tüccarın bunu gözüyle ayırt etmesi mümkün değildir.
03:16Bunu bir kere bilmesi lazım. Ne yapması lazım?
03:19Bankaların, döviz bürolarının özellikle kapalı olduğu saatlerde
03:23hiç kimseden tanımadıkları insanlardan döviz almasınlar, dövize ticaret yapmasınlar. Bu önemli bir kural.
03:28İkincisi
03:29özellikle bu kalpazanlar size dövize al bunu boz demiyor.
03:32Bir ticaret yapıyor sizinle. Bu ticaret yapınca mal alıyor karşılığında, bunu veriyor.
03:36Ve siz dolandırıldığınızı bir gün sonra anlıyorsunuz ama iş işten geçmiş oluyor.
03:40Buna da çok dikkat etmemiz lazım.
03:42Mesela elinde tutmuş olduğunuz doları
03:44tutalım, ışığa koyalım.
03:46Bunu normal paralar gibi
03:48holigram, filigram,
03:49gölge,
03:50kabartma, yazı, bütün modellerine baktığınız zaman
03:54kağıt kalitesine baktığınız zaman
03:56hep birebir taklittir, aynıdır.
03:58Bunu
03:59normalde bir tane iki tane koyduğunuz zaman anlaşılabilir ama bir deste paranın içine koyduğunuz zaman anlaşılmaz.
04:04O yüzden çok özgüvenli olmamak lazım.
04:07Bu elinde tutmuş olduğum dolar, yine kamuoyunu bilgilendirmek için bunu elimizde saklıyoruz, yine kamuoyunu bilgilendiriyoruz.
04:13Bunu bir deste 50 doların içine koyduğunuz zaman
04:15anlaşılması imkansız. O kadar kağıt kalitesi var ki
04:18bunu sesine baktığınız zaman, kağıt kalitesine baktığınız zaman, şu kabartmalarına baktığınız zaman, şu simlerine baktığınız zaman
04:25birebir taklit.
04:26Ve
04:26para sayma makinelerinden bile geçen bir parayı
04:30kimsenin gözüne ayırt etmesi mümkün değil.
04:32Şimdi bundan sonraki süreçlerde ne olacak? Vatandaşlarımıza özellikle şunu ben tembihlemek isterim.
04:36Kesinlikle
04:37kamu kurum ve kuruluşlardan gelen açıklamalara itibar eden
04:40sokakta dedikodulara itibar etmeyin.
04:43En geç iki hafta içinde bu sorun çözülecek.
04:46Özellikle
04:47hem bankaların hem döviz bürolarının para sayma makinelerindeki yazılım güncellemeleri ile birlikte bu problem ortadan kalkmış olacak ama
04:53bugün yeni bir haber daha geldi.
04:55Özellikle emniyetin yapmış olduğu operasyonla birlikte
04:58sahte eurolar da
05:00devreye girdi. Bu ne demek oluyor?
05:01Demek ki vatandaşlarımız sadece bu 50 dolar 100 dolara değil
05:04sahte eurolara karşı da uyanık olması gerekiyor.
05:07Sizin bu değindiğiniz nokta çok önemli. Özellikle o yapılan operasyonda iki ilçede
05:11farklı noktalar operasyon yapıldı.
05:13Orada da 3 binin üzerinde banknot vardı. 3 milyon 600 bin euro değerinde.
05:18Bir de tabii ki sizin orada değindiğiniz bir nokta vardı. Kalpazanlar burada
05:22teknolojiyi de kullanıyor dediniz. Mor ışık teknolojisi filigran teknolojisi hepsini aslında orada onlar da
05:27hayata geçirmek için bir araya getirmişlerdi. Ama polis bu noktada yaptığı başarılı operasyonla
05:32sadece bu operasyonda değil. Sene içerisinde ben o operasyondan haberini çok yaptım.
05:35Pek çok operasyon da hayata geçirirler.
05:38Ve milyarlarca doların aslında önüne geçer. Sahte doların önüne geçer.
05:42Yani bu
05:43yıllardır devam eden bir problem. Sahte para
05:45problemi her zaman kalpazanlar devrede.
05:48Yıllar boyunca bu bazen sık sık özellikle
05:51yaz tatilleri dönemlerinde bayramlarda bu sahte paraları piyasaya çok sürüyorlar.
05:55Önceden
05:56sahte Türk lirası çok vardı. Türk lirası çok değerliydi o zaman.
05:59O zaman çok sürmüşlerdi piyasaya.
06:01Zaman zaman tabii ki operasyonlar yapılıyor.
06:03Ama bundan sonra modern bir teknoloji var. Yapay zeka teknolojisi var.
06:07Kalpazanlar merkez bankası gibi çalışıyor. O kadar teknolojiyi modern teknolojiyi kullanıyorlar.
06:11Ve
06:12onlar için bunları artık eritmek piyasaya sürmek çok kolay.
06:15Önemli olan burada vatandaşlarımızın çok dikkat etmesi lazım. Kendine göre
06:19prensip sahibi olması lazım. Tanımadıkları insanlardan döviz alışverişi yapmayacaklar.
06:23Bu beraberinde dolandırıcılığın içinde fırsatçılığı getirdi. Bakın ikinci bir fırsatçılığı getirdi.
06:28Bazı kendini bilmez, uyanık
06:31tüccarlar.
06:32Biz alırız ama beş dolar eksin alırız.
06:34Beş dolar komisyonu almaya başlamışlar bunu.
06:36Vatandaşlarımıza ben buradan şunu seslenmek istiyorum. Kesinlikle
06:40yüz dolar karşılığında
06:41sizde beş dolar komisyon isteyen varsa
06:44Hazine Maliye Bakanlığı'na ihbarda bulunun.
06:46Onun yetki belgesini iptal ettirin. Bu da fırsatçılıktır.
06:49Burada bir problem var.
06:50Biz ülke olarak, kamu kurulum ve kuruluş olarak hep beraber bu problemi çözmemiz gerekirken
06:54bazı fırsatçılar yüz dolardan beş dolar komisyon alması
06:58mide bulandırıcı. Bunlara da
06:59geçitlenmememiz lazım.
07:01Diğer önemli bir husus da şu.
07:03Kesinlikle
07:04BDDK'nın bankalarla
07:05Hazine Maliye Bakanlığı'nın döviz bürolarıyla bir irtibata geçmesi lazım. Kesinlikle.
07:10Diyecekler ki
07:11döviz bürolarına
07:12buradaki seri numaraların, bakın görüyor musunuz? Bütün paraların seri numaraları farklı.
07:16Bütün döviz büroları bankalara verdikleri bu
07:19dolarların seri numaralarını kayıt altına alacaklar.
07:22Herhangi bir problem olduğu zaman da zaten sorumluluk döviz bürosunun.
07:25En azından vatandaş mağdur olmaz.
07:27Diğer yandan bankalarda, Merkez Bankası'na bu dolarları verirken yine seri numarasını kayıt altına alırlarsa bu problem daha hızlı çözülür.
07:34Vatandaş mağdur olmaz. Bugün
07:36bir vatandaşımızın yüz doları acilen bozması lazım. Belki hastaneye gidecek, belki ilaç alacak,
07:41belki çarşı pazara gidecek.
07:42Ama yapamıyor.
07:43Çünkü almıyorlar.
07:44Böyle bir mağduriyet beraberinde
07:46piyasalara korku ve güveni de azaltıyor. Bugün diyorlar ki mahallede dedikodu yapıyorlar.
07:52İşte efendim bilerek
07:53bunu piyasaya sürdüler ki
07:55millet döviz almasın. Böyle fırsatçılığa karşı da
07:58vatandaşımızın duyarlı olması lazım.
08:00Bunlar mahalle dedikodusu, kulaktan dolma şeylerdir. Bu tür şeylere inanmamak lazım.
08:05Devletin kudretine herkes inansın. Kamu kurum ve kuruluşlar bunu çok yakın bir zamanda çözecektir.
08:10İki hafta sabretsinler.
08:12Bütün bankalardaki döviz bürolarındaki para sayma makinelere
08:15o yazılımlar bittikten sonra, güncelledikten sonra bu problem tamamen ortadan kalkacaktır.
08:20Çok bilgilendirici bir durum oldu yaptığımız bu röportaj, bu yayın.
08:24Ama bir kez daha gösterelim. Vatandaş elinde döviz varsa,
08:27o dövizin sahte olup olmadığını ya da aldığı bir yere güvenmiyorsa,
08:31o doları
08:33nasıl anlayabilir? 50 doların sahte olduğunu ya da 100 doların sahte olup olmadığını
08:37nasıl anlayabilir? Neye bakması gerekiyor? Bir kez daha bunun altını çizersek faydalı olacak.
08:41Eğer vatandaşımızın cebinde veya cüzdanında fizik olarak böyle doları varsa,
08:45çok da şüpheleniyorsa, renginden falan şüpheleniyorsa,
08:48şu kıyafet kalitesini görüyor musun? Sese bakın.
08:50Şu kıyafet kalitesine bir baksınlar.
08:52Orijinaline bakalım.
08:56Daha böyle.
08:57Sesi. Gördünüz mü? Evet.
08:59Ondan sonra
09:00buradaki
09:01kabartma yazılarını şöyle elini gezlesinler.
09:04Buradaki kabartma yazıları eline geliyorsa problem yok.
09:07Diğer yandan 50 dolarlara baktığımız zaman da bu daha kaliteli bir sahte. Bu daha orijinal çünkü
09:12sahte dövizlerinde bölgesel özellikleri var. Asya'dan gelen var, Orta Doğu'dan gelen var.
09:17Bunların da kendine göre özellikleri var.
09:19Mesela yine gölgeye tutsunlar.
09:21Mesela bu şeyde çok
09:22güzel belli olur. Eski basım 100 dolarlarda.
09:24Franklin'in buradaki gölgesini görüyorsunuz.
09:26İki gözünde açık olması lazım.
09:28Eğer bir gözü kapalıysa bu sahtedir.
09:30Orada çok belirgin bir
09:31özellik vardır.
09:32Ama
09:33son piyasaya sürülen sahte
09:35dövizlerde, dolarlarda
09:37iki gözü de açık.
09:38Ona da dikkat etmeleri gerekiyor.
09:40Çok teşekkür ederiz. Çok bilgilendirici bir yayın oldu.
09:43Yayın konuğumuz
09:44finans analisti İslam Memişli.
09:46Özellikle o sahte dolarların
09:48nasıl anlaşılıp anlaşılmayacağını konuştuk. Özellikle piyasada
09:52son günlerde 50 doların sahtesine
09:54çok rastlanmaya başlandı.
09:56Bu noktada da hem bankalar hem de dövizciler
09:5950 doları almamaya başladılar. Vatandaşlar tabii ki
10:02bu noktada mağdur oldu.
10:04Bunun önüne geçilmesi için çalışmalar yapılmaya devam ediyor. Özellikle Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından da
10:10neyse bir soruşturma başlatıldı.
10:12Diyelim ve sözü size bırakalım.