Anadolu'dan 1892 yılında Avrupa'ya götürülüp 1896 yılından bu yana Türk topraklarında kaybolduğu rapor edilen "Amasya lalesi"nin "Yitik Lale Gurbetten Sılaya Dönüyor Projesi"yle İngiltere'den Türkiye'ye getirilen türünden üretilen tohumlar 132 yıl sonra anavatanı Amasya'da toprakla buluştu.
https://haberglobal.com.tr/yasam/turk-topraklarinda-kaybolmustu-132-yil-sonra-45-bin-tohumla-dondu-399551
https://haberglobal.com.tr/yasam/turk-topraklarinda-kaybolmustu-132-yil-sonra-45-bin-tohumla-dondu-399551
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Kırmızı toz biber
00:02Kırmızı toz biber
00:04Kırmızı toz biber
00:06Kırmızı toz biber
00:08Kırmızı toz biber
00:10Kırmızı toz biber
00:12Kırmızı toz biber
00:14Kırmızı toz biber
00:16Kırmızı toz biber
00:18Kırmızı toz biber
00:20Kırmızı toz biber
00:22Kırmızı toz biber
00:24Kırmızı toz biber
00:26Kırmızı toz biber
00:28Kırmızı toz biber
00:30Kırmızı toz biber
00:32Kırmızı toz biber
00:34Kırmızı toz biber
00:36Kırmızı toz biber
00:38Kırmızı toz biber
00:40Kırmızı toz biber
00:42Kırmızı toz biber
00:44Kırmızı toz biber
00:46Kırmızı toz biber
00:48Kırmızı toz biber
00:50Kırmızı toz biber
00:52Kırmızı toz biber
00:54Kırmızı toz biber
00:56Kırmızı toz biber
00:58Kırmızı toz biber
01:00Kırmızı toz biber
01:02Kırmızı toz biber
01:04Kırmızı toz biber
01:06Kırmızı toz biber
01:08Kırmızı toz biber
01:10Kırmızı toz biber
01:12Kırmızı toz biber
01:14Kırmızı toz biber
01:16Kırmızı toz biber
01:18Kırmızı toz biber
01:20Kırmızı toz biber
01:22Kırmızı toz biber
01:24Kırmızı toz biber
01:26Kırmızı toz biber
01:28Kırmızı toz biber
01:30Kırmızı toz biber
01:32Kırmızı toz biber
01:34Kırmızı toz biber
01:36Kırmızı toz biber
01:38Kırmızı toz biber
01:40Kırmızı toz biber
01:42Kırmızı toz biber
01:44Kırmızı toz biber
01:46Kırmızı toz biber
01:48Kırmızı toz biber
01:50Kırmızı toz biber
01:52Kırmızı toz biber
01:54Kırmızı toz biber
01:56Kırmızı toz biber
01:58Kırmızı toz biber
02:00Kırmızı toz biber
02:02Kırmızı toz biber
02:04Kırmızı toz biber
02:06Kırmızı toz biber
02:08Kırmızı toz biber
02:10Kırmızı toz biber
02:12Kırmızı toz biber
02:14Kırmızı toz biber
02:16Kırmızı toz biber
02:18Kırmızı toz biber
02:20Kırmızı toz biber
02:22Kırmızı toz biber
02:3619 yüzyılda
02:38iki kere toplanmış Amasya'dan
02:40Bu lahle türü
02:42Tülipo-Siprengeri
02:44Ama daha sonra yapılan çalışmalarda
02:46Rastlanmadığı araziden
02:48bir türlü. Eee adını daha sonra iki bin on ikide yaptığımız
02:50resimli Türkiye Florası çalışmaları kapsamında yitik
02:53leğele koyduk o sebepten dolayı. Doğada nesli tükendiği
02:56için. Orada yaşamaya devam ediyordu Avrupa'daki botanik
02:58bahçelerinde. Eee oradaki eee kardeş bahçelerimizden eee
03:02tohumlar alarak eee İstanbul'da Nezahat Gölge Botanik Bahçesi'nde
03:06tekrardan üretimine başladık. Eee bizim beş sene önce eee
03:09diktiğimiz tohumlar bu sene ilk defa çiçek verecek hale
03:13geldiler. İstanbul'da ve o beş yıllık süre boyunca da her
03:16yıl eee tohum ekmeye devam ettik. Eee farklı habitatlara
03:19tohumu ekerek hangisine daha iyi gelişim gösterecek? Onu eee
03:22ölçmeye çalışacağız. Beş beş yıllık bir süreç boyunca eee
03:25çimlenmelerini gözeceğiz, her yıl gelişimini gözeceğiz. Diğer
03:28bitkilerle rekabetini ölçeceğiz alandaki. Eee ve hangi alanda
03:32daha iyi gelişim gösterirse eee elde ettiğimiz soğanları o
03:35beş yılın sonunda eee o ortamlara daha fazla yayarak
03:38eee amaçlarla kavuşturulmuş olacağız inşallah. Eee doğasına
03:41kavuşturmak apayrı bir eee keyif. Yüz otuz iki yıldır eee
03:45yok ortada bilinmiyor ve Amasya'yı ilk defa kavuşturulmuş
03:48olduk. Bu bizim için eee ayrı bir keyif. Ekip arkadaşlarımla
03:51beraber geldik. Eee Nezahat Gökik Botanik Bahçesi ve eee
03:55Hami Kuruluşumuz Ali Nihat Gökik Vakfı olarak eee bu
03:58projeyi yani bu bitkiyi tekrardan Türkiye kazandırmış
04:01olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Toplamda kırk beş
04:04bin adet tohumu toprakla buluşturuyoruz. Bu tohumlar
04:07dört yıl süresince müdahale edilmeksizin kendiliğinden
04:11gelişecekler, yapraklanacaklar, batacaklar, yeniden
04:14yapraklanacaklar ve dört yıl sonrasında tamamının
04:17çiçekleneceğini düşünüyoruz. Bu şekliyle olursa sanıyorum dört
04:21yıl sonra Amasya Lalesi çiçek açmış olacak. Amasya il
04:24sınırları içerisinde diyorum. Son otuz yıldır bir ııı bilim
04:28adamı olarak dağlarda gittiğimiz bütün arazilerde
04:31itik laleyi ısrarlarla aradık. Ancak bir türlü bulamadık.
04:34Iki bin on iki yılında yayınlanan Türkiye bitkileri
04:37listesinde kapak fotoğrafı hem ön hem arka kapak. Eee bu kadar
04:41önemli olmasaydı herhalde oraya da kapak fotoğrafı
04:43olmazdı. Amasya Lalesi eee geç çiçekleniyor. Yani bahçe
04:48bitkisi olarak da kullanılmaya son derece müsait. Gölge
04:50ortamlarında da yetişebiliyor. Eee bunun yanında çok
04:53gösterişli kırmızı çiçekleri var. Boyu kırk santim eee
04:57civarında o anlamda da diğer lalelerden eee farklı
05:01özellikleri var. Eee yaprak tepelleri yani çiçek yaprakları
05:05eee biraz daha ince uzun ve tepellerinin iç kısmında
05:10tabanında siyah nokta bulunmuyor. Bu şekilde diğer
05:13lalelerden ayırt edebiliyoruz. Amasyalı botanikçilik olarak
05:16zaten arıyorduk. Eee onun dışında Türkiye Florası'yla
05:20ilgili çalışan veya işte lale üzerine revizyon yapan
05:24araştırıcılar eee Amasya'ya çok geldiler, çok aradılar ama
05:28maalesef eee doğada örneklerini bulamadık. Eee bugün için belki
05:32bir yok kaçakçılık olarak eee ifade edebiliriz ama iyi ki de
05:36zamanında yurt dışına soğanları götürülmüş. Aksi takdirde eee
05:40Amasyalı ailesinin eee tekrar Amasya'ya dönmesi mümkün
05:42olmayacaktı. Yüz otuz iki yıl sonra tekrar ana vatanına geri
05:46döndü. Bundan yıllar önce Merzifon Amerikan Koleji'ndeki
05:50bir eee hocanın eee doğada bulduğu bu tohumu İtalya'ya
05:57getirmesi, oradan İngiltere'ye eee gitmesi ve İngiltere'den
06:01Nezahat Gökyiğit hanımefendi vakfıyla tekrar eee Milli
06:06Partiler Genel Müdürlüğümüzle işbirliği yapılarak Amasya
06:10ana vatanına geri dönmesini sağladık. Bugün ekimleri
06:14yapıldı. Endemik bir bitki olan bu yitiklademiz yüz otuz iki
06:19yıl sonra tekrar ana vatanına kavuşmuş oldu.