Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicilere herkese merhaba köy kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını öngören yasa önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi konunun detaylarını avukat Cihat Açıkalın'la konuşacağız.
00:29Sayın Açıkalın hoş geldiniz.
00:31Teşekkürler.
00:35Şimdi aslında oldukça sıkıntılı maddeler içerdiğini söylüyor uzmanlar peki bu yeni yasa önerisi daha doğrusu kabul edilen yasa önerisi neleri barındırıyor içinde?
00:48Aslında şöyle ifade etmek isterim konuşmama başlarken hukuk bir sistem önerir bize hukuk sistematiği deriz ve bütün disiplinler ekonomi, eğitim, sağlık yani toplum yaşamının hepsi bu hukuk sistematiğinin üzerine inşa edilir.
01:07Bizde son yıllarda şöyle bir alışkanlık oldu gelişen süreçlerde günlük ihtiyaca binaen torba yasalarına sık sık yasa değişiklikleri yapılmaya başlandı ve bu yasa değişikliklerin aslında temel yasa dediğimiz anayasaya aykırı olması bizi bu temel alışkanlıktan hukuk sistematiğinden uzaklaştırdı.
01:35Bu torba yasa içerisinde köy kanunda değişiklik yapılmasına dair yeni kabul edilen yasa da böyle bir çelişki barındırır içinde maalesef anayasayla düzenlenen mülkiyet hakkına aykırı uluslararası sözleşmelerle teminat altına alınan mülkiyet hakkına özel mülkiyete aykırı bir düzenleme.
01:58Bu yüzden gerekçe olarak yasanın meddinde meclise sunulan gerekçesinde şöyle bir ifade var düzenleme ile imar hakkı kanununa imar aktarımı diye bir yeni ifade eklendi.
02:15Şimdi imar hakkı aktarımını da şuna dayandırıyor yasa koyucu meclisteki vekillerimiz.
02:25Kamu düzeninin verilmesinde özellikle özel mülkiyete hisseli özel mülkiyete ait yerlerde yeni yerlerin yapılaşmanın imarın yapılabilmesi için oradaki özel şahsa ait mülkiyetin elinden alınarak şahsın mülkiyeti sonlandırılarak ona eş değer başka bir yerden mülkiyet vermek.
02:50Orada yapılacak imar çalışmasından sonra eğer tabii şartları uyuyorsa mümkünse oradan bir yer verilmesini öngörüyor ama yasa meddinin son kısmında da açıkça ifade ettikleri üzere bir kere burada zaten vatandaşın rızası dışında ele atılan mülkiyetinin yine vatandaşın aslında tasarruf edeceği alanları
03:19idare keyfi şekliyle kendi imar uygulamasına uydurmak maksadıyla böyle bir kestirme yol bulmuş.
03:30Bu özel mülkiyete aykırı olduğu gibi ayrı zamanda şehir planlamasında bizim hep ısrarla üzerinde durduğumuz yeni şehirler inşasında kent uzlaşısı dediğimiz şehrin birleşenleri oradaki başta hukuk çevreleri bilim çevrelerinin de dahil olduğu karar alma süreçlerinde birlikte hareket ettiği çalışmaların dışlanması
04:00ve sadece çevre şehircilik iklim bakanlığının keyfi uygulamalarla kendince gerekçelendirdiği öte yandan özel mülkiyetin de sollandırıldığı bir nevi mülksüzleşmeye yol açan bir çalışma.
04:15Bunun hangi gerekçeyle olursa olsun mülkiyet hakkının sollandırılması ve vatandaşın bu konuda rızasının aranmaması hukuka aykırı.
04:28Bizim itiraz ettiğimiz bu, yasalaşırken bir kısım muhalefet milletvekillerinin de itirazları bu çerçevedeydi ama tabii iktidarın yasaları yapmak konusunda mecliste yeterli çoğunluğu olduğu için maalesef meclisten hızlıca geçmiş ve bizim hukuk dünyamızda da bu çalışma monte edilmiş oldu.
04:55Aslında kentsel dönüşüm yasasında geçtiğimiz yıl yapılan rezervalan düzenlemesiyle ilgili yasayı da birlikte düşündüğünüzde hem mülksüzleşmenin önünü açan hem demografiyi değiştirebilecek oradaki çalışmaların yapıldığı yöre sakinlerinin belki de orada bulunma şartlarını gerekçelen ortadan kaldıracak bu şekilde yapılan çalışmaları biz doğru bulmuyoruz.
05:22Şehir yaşamının sürdürülebilir olması ve şehir hafızasının ileriye taşınması bakımından doğru çalışmalar değil en başında da ifade ettiğim gibi hukuk sistemimiz açısından da doğru bir bakış açısı doğru bir uygulama olmadığını düşünüyoruz.
05:39Peki şimdi bu yeni yani köy kanununu içeren yasa önerisi büyük anlamda büyük ölçekte büyük şehirleri mi etkiliyor yoksa kırsal kesimlerde daha da mı etkili olacak?
06:09Anadolu hizmeti yapılacak binaları yerleri bu gerekçeyle şehirlerde de yapılabilir ama evvela hızlıca tabi Anadolu'da özellikle köy yerleşim yerlerinin hatta hani ilimizden örnek verecek olursak büyük şehir olmakla beraber yerleşim yerlerinin çoğu köy tapusunda kalan köy tabir edilen nüfusun yoğunlukla yaşadığı yerler olduğu için mesela Hatay'ın da buradan doğrudan etkilenmesi.
06:39İnsanların bu yasadan olumsuz etkilenmesi söz konusu olabilecek çünkü yasanın yorgundan ve kullandığı dilden şunu da anlıyoruz vatandaşın kullanmadığı kişisel taşınmazların eş değer bir başka yerden onu değerlendirmesini de yine İçeri Şehircilik İklim Bakanlığı'nın belirleyeceği komisyon tayin edecek.
07:07Takas yapılması öneriliyor. Bu takasın bir kere en başta vatandaşın buna bir rızası var mı? Böyle bir talep var mı? Yok. Burada talebe veya vatandaşın rızasına bağlı olmadan Çevre Şehircilik İklim Bakanı doğrudan kendisinin karar alması yeterli sayılıyor.
07:29Ve bu kararı aldıktan sonra da kararla beraber mülkiyet hakkı sonlanıyor. Daha sonra vatandaşa vereceğiniz yerin vatandaştan aldığınız yerle eş değer olup olmayacağı şüpheli bir durum.
07:42Bedel konusunda kamulaştırmalarda özellikle uzun süredir yani yeni bir olay da değil bu kamulaştırma bedelleriyle ilgili itirafların süre geldiği ve sıkça bu itirafların yaşandığı hepimizin malumu.
07:59O bakımdan yasanın böyle uygulanması da doğru değil. Bir mahsuru da şu özellikle kamulaştırmasız el atılan özel şahsa ait yerlerde vatandaş kamulaştırmasız el atma ve bedelin ödenmesine ilişkin davalar açıyordur. Kanunda böyle bir hakkı var yurttaşın.
08:21Bu yasayla beraber bu hak da bertaraf edilmiş oluyor. Yani siz el kurulan bu taşırmazla ilgili kamulaştırmasız el atma davası da artık açamayacaksınız.
08:32Hani nereden bakarsanız hem kanun uygulaması bakımından hem kullandığı dil bakımından önerdiği mantık bakımından hukuk mantığı bakımından toplum yaşamının hukuk yaşamını olumsuz etkileyeceğini söyleyebilirim.
08:49Peki şimdi şurasını aslında dikkat çekmek gerekiyor. Oylamaya katılan milletvekilleri sayısında oldukça bu sayıların oldukça düşük olduğunu görüyoruz. İktidardan da muhalefetten de yani bir avukat gözüyle bir hukukçu gözüyle bu durum nasıl bir durum sizce milletvekillerinin oylamaya katılmaması?
09:13Bu bizler için ayrı bir hükümeti kaynağı. Hem bir yurttaş olarak bu durumu ben yadırgıyorum hem bir hukukçu olarak eleştiriyorum. Çünkü bizler kendi bölgelerimizden seçtiğimiz milletvekillerimizi tam da bu nedenle yetkilendiriyoruz.
09:30Bizim adımıza burada kanunlaştırma çalışmaları başta olmak üzere idarenin iş ve işleyişini denetleme olmak üzere iki görev var zaten başka da görevi yok. Şimdi böyle önemli bir yasa ki biz aynı problemi konuşmamın başında da ifade ettiğim üzere kentsel dönüşüm yasasında 9 Kasım 2023 tarihinde yapılan düzenlemede de yaşadık.
09:55Maalesef oylamaya özellikle muhalefet partilerinin ilgi göstermemesi, katılım sağlamaması ve etkin bir kamuoyu oluşturmaması bu yasaların artık bu şekliyle alışkanlık haline geldi adeta siyasi iktidar için.
10:12Torba yasalarla toplum yaşamını, hukuk yaşamını baştan sona dönüştürdüğü bir iklime evrilmiş oldu süreç. Burada da maalesef bunu yaşadık. Yine muhalefet milletvekillerinin katılım sağlamaması, toplumun bu konuda bilgilendirmemesi.
10:31Evet katılsa da belki sonuç değişmeyecek ama siz kendi yörenizdeki insanlar üzerinde bilgilendirme ile ilgili sorumluluğunuzu ve kamuoyu oluşturma ile ilgili mesuliyetinizi sorumluluğunuzu yerine getirmiş olurdunuz.
10:46Maalesef birçok milletvekilimizin bu çıkan yasadan haberinin olmadığını görmek bizim için ikinci bir üzüntü kaynağı oldu. Keşke kendilerine verilen vekalete, sandıkta verilen o vekalete iradeye uygun olarak bu temsil görevleri, özellikle muhalefet milletvekillerinin iktidarın denetleme sorumluluğu var.
11:08Bu denetleme ve bilgilendirme ile ilgili sorumluluğu eksiksiz yerlerine getirseler ama maalesef bunu da göremedik.
11:20Neticede sizlerin çabasına, basınımızın onurlu kalemlerinin, hukukçuların, yurttaşların, meslek örgütlerinin inisiyatifine kalan bir çalışmaya dönüşmüş olduk.
11:33Bilirim ki sizin bu yayınız vesilesiyle de bir farkındalık yaratılır ve hem yurttaşlarımız hem de siyaset çevreleri üzerine düşen sorumluluğu yerine getirirler ve etkin bir kamuoyuyla belki de bu yasal düzenlemeden dönülmesi, uygulamadaki aksaklıkların giderilmesi sadece bu değil.
11:56Baştan sona yeni bir mülkiyetten bahsediyoruz. Bütüncül görmek lazım. Sadece bu yasayı değil, rezervaların yasasını, acele kamu açtırmaları, bunların hepsini üst üste koyduğunuz zaman aslında ülkede yeni bir mülkiyet tarifi yapılıyor.
12:14Özel mülkiyetin en az müdahale edilmesi gereken alan olmasına rağmen sıkça müdahale edilen siyasi iktidarın önerdiği, izin verdiği ölçüde mülkiyet hakkının kullanıldığı bir sürece dahil olduk.
12:33Böyle bir süreç başladı ülkede. Ben bunu sakıncalı buluyorum. Hem anayasayla korunan bir hakkın bu şekliyle sürekli müdahaleye açık hale gelmesi hukuk açısından sakıncalı hem toplum barışı açısından da sakıncalı görüyorum.
12:49Çünkü toplum barışının ilk kuralı da o toplumun birleşenlerinin yaşanılan iklime, mülkiyet hakkından işte eğitime sağlığa kadar, tarım hakkına kadar, ekolojiye kadar ortak iradeyle şehrini, ülkesini, bulunduğu bölgeyi sahiplenmesi, güzelleştirmesi ve ortak çabanın içinde olması gerekir.
13:13Ancak demografinin korunmasıyla bu mümkün, kültürlerin yaşatılmasıyla bu mümkün. Bu tür yasaların yaygın hale gelmesi, torba yasalarla mülkiyet hakkının ve benzeri korunaklı hakların müdahaleye açık hale gelmesi bizim bu gayeden de bu toplum barışını ortaya koyan bu çalışmalardan da alıkoymaktadır.
13:37En azından hukukçu olarak ben bunu böyle yorumluyorum. Dolayısıyla yasalaşma aşamasında hem muhalefetin hem iktidarın bunu hukuk çevreleriyle birlikte tartışması, muhalefetin etkin bir denetim ortaya koyması ve sonrasında da kanunlaştırılan konuların toplumda kabul görmesi gerekir.
13:59Biz ancak toplum barışını böyle sağlayabiliriz. Hani konuyla çok alakalı değil ama bir yerde çok alakalı hani sıkça dile getirilen bir sivil anayasa yapma çabası var. Biliyorsunuz anayasa üstün hukuk metnidir ve mutabakat yasasıdır.
14:17Biz daha bu yasalarda mutabakatı aramıyorken, mutabık kalamıyorken üstün yasanın yapılmasında, anayasanın yapılmasında toplumsal mutabakatı nasıl sağlayacağız? Sadece sivillerin yaptığı anayasa sivil bir anayasa olmaz.
14:35Anayasaya sivillik yani oradaki kastedilen demokratlık, demokratik hüviyeti kazandıran toplumun üzerinde uzlaşı sergilemesi, temel yasayı sahiplenmesidir. Alt hukuk normları bakımından da bugün üzerinde konuştuğumuz bu yasa ve diğer benzer yasaları da değerlendirdiğimizde aynı eksikliği görüyoruz.
14:59Bizim için bu hukukçular bakımından çok tehlikeli bir nokta çünkü toplumsal mutabakattan uzaklaştığınızda toplum yaşamını, beklentilerini kanunlarla karşılayamadığınızda az önce ifade ettiğim gibi toplum barışını bozmuş olursunuz veya toplum barışını sağlama yolundaki o çabalarınız sonuçsuz kalır.
15:21Mutlaka bu konularda uzlaşı aramak ve bilimi hukuku referans almak gerekir. Biz ısrarla bunu ifade ediyoruz. Aslında deprem sonrası kentlerimiz için de önerimiz buydu. Yeniden şehirler inşasında da önerilerimiz, taleplerimiz buydu.
15:4122 aydır hem bu taleplerimiz havada kaldı hem de bugün üzerinde konuştuğumuz köy kanunu gibi alerjeli hazırlanan hukuk çevrelerinin görüşü alınmadan mahsurları göz ardı edilerek sakıncaları dikkate alınmadan ortaya konan bu çalışmalar bizim en büyük endişemiz ve üzüntü kaynağımızdır maalesef.
16:07Son olarak şunu da öğrenmek istiyorum. Mülkiyet hakkından bahsediyorduk bir de mülksüzleştirmeden bahsettik. İktidar niçin bir mülksüzleştirme projesi izlemek istiyor? Niçin bir mülksüzlük istiyor?
16:23Böylece toplumu daha sıkı denetleyebilirsiniz. Biliyorsunuz bu yapılan binalar vatandaşa evet %60'ını devlet karşılıyor ama %40'ını da vatandaş ödeme mecburiyeti altında.
16:39Bir yandan borçlandırdığınız bir yandan da mülkiyet hakkını kullanamayan insanların yani kendine ait özel alanları mülkleri denetim ve tabiri caizse zapturapt altına aldığınız sıkı denetlediğiniz sizin istekleriniz doğrusunda mülkiyetini kullanabildiği.
17:01Öte yandan adeta borçsuz vatandaşın kalmadığı konut kredilerinden tutunca taşıt kredilerine kadar kredi kartlarına kadar her yönüyle borç vesilesiyle yakasını kaptırmış yurttaşları denetlemek veya o insanlara idarenin aldığı kararları kabullendirmek daha kolay olsa gerekir.
17:27Muhalefeti susturmanın ya da toplumsal muhalefeti aşağı çekmenin bir yöntemi gibi görüyorum ben. Vatandaşa ait haklar ne kadar sınırlandırılırsa özgürlükler ne kadar sınırlandırılmışsa denetleme o kadar kolay olur.
17:45Çok eski basit bir yöntem aslında ama yüz yıllardır iktidarların vazgeçmediği yöntemlerden biridir bu. Bizim de hep itiraz ettiğimiz konuların en başındadır. Bireysel özgürlükleri sadece mülkiyet hakkı değil onun dışında ifade özgürlüğünden inanç özgürlüğüne kadar tüm alanlarda özgürlükleri geliştirmemiz gerekirken biz bu alanları daraltıyoruz.
18:14Mülkiyet hakkı da mülkiyet sisteminin değişmesi denetlenmesi böyle bir amaca hizmet ediyor. Belki ilerleyen günlerde yeniden deneyecekler dezonformasyon yasası var biliyorsunuz iki defa meclise sunulup geri çekilen ve iktidar hükümet partisi sözcülerinin dile getirdiği yeniden kanunlaştırma eksikler giderildikten sonra yeniden kanunlaştıralım dedikleri
18:43dezonformasyon yasası da tüm bunları tamamlayan toplum itirazlarını toplumsal muhalefeti aşağı çeken aşağı çekme çalışması olarak gördüğümüz yasalar uygulamalar hepsi aslında birbirine bağlı mantık olarak tümünü ben birbirine bağlı olarak değerlendiriyorum. Dezonformasyon yasa tasarısı da böyle bir şeydi aslında.
19:10Bu sürecin son hamlesi olacak dezonformasyon da.
19:41Bir müdahale olarak görüyorum. İki defa denendi geri çekildi ama üçüncü defa bunun çok da uzak tarihlerde değil yılbaşından sonra yeniden meclis gündemine geleceğini düşünüyorum. O da son hamlesi olur.
19:55Peki sayın açıklanan çok teşekkür ediyorum. Tabii yurttaşın aklında da bir merak söz konusuydu. Evimi elimden mi alacaklar? Beni başka bir yere mi gönderecekler? Bunu açıklamış olduk.
20:10Evet. Ben teşekkür ediyorum. Hukukun sesi her zaman böyle gür çıkmıyor maalesef. Bir hukukçu olarak hukuki kaygıları ifade etmede halkı bilgilendirmede bize alan açtığınız için ben sizlere çok teşekkür ediyorum. İyi yayınlar diliyorum.
20:31Peki teşekkürler.
20:33Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri avukat Cihat Açıkalın konuğumuzdu. Yeni köy kanunu yasası hakkında konuştuk. Yurttaşların evleri tehlikede mi tapulu evleri tehlikede mi bunları anlatmaya çalıştık. Şimdilik burada noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.