Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler bildiğiniz üzere Suriye'de çok kısa bir zamanda Bağış rejimi çöktü.
00:20Esad ülkesinin dışına gitti ve orada Esad'ı muhalif gruplar bir biçimde yönetime ele geçirdi.
00:26Bütün bu gelişmeler aslında Türkiye'nin yakından ilgilendiği gelişmeler ve etkili olduğu gelişmeler.
00:31Bu noktada ülkenin ana muhalefet partisi, son seçimlerde birinci parti olmuş Cumhuriyet Halk Partisi'nin Suriye politikasının ne olduğu, olayları nasıl yorumladığı ve nasıl algıladığı elbette önemli.
00:43Bugün bunları konuşacağız. Konuğumuz Cumhuriyet Halk Partisi'nin dış politikadan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Profesör Doktor İlhan Uzgel. Hoş geldiniz.
00:52Merhabalar, hoş bulduk İrem Hanım.
00:55Efendim aslında başta da söylediğim gibi bu noktada Cumhuriyet Halk Partisi öncelikle yaşanılan gelişmeleri nasıl değerlendiriyor?
01:02Sonrasında da elbette tek ve somut bir çözüm söylemek bu meselede çok ama çok zor, çetrefilli bir mesele ama neler öneriyor sizden dinleyelim.
01:10Önerdiğimiz şeyler çok somut, çok pratik hayata dair. Bir defa yanı başımızda istikrarsızlık olsun istemiyoruz.
01:20Çünkü istikrarsızlık Türkiye'yi çok olumsuz etkiliyor. Mesela yeni bir göç dalgası olabilir.
01:27Buradan sığınmacıları göndereceğiz derken yeni dalgalarla karşı, sığınmacı dalgalarıyla karşı karşıya kalabiliriz.
01:34Onun için Suriye'nin istikrarlı olması çok önemli ve bu konuda yapıcı da bir politika izliyoruz.
01:40Bir şey hükümetin aleyhine olacak ama Türkiye'nin de aleyhine olacak. Böyle işlere girmiyoruz.
01:50Bir şey Türkiye'nin lehine ise Türkiye'nin çıkarına ise o noktada biz varız.
01:55Şimdi ikincisi Suriye bölünmemeli. Bu ilkiyle paralel bir şey. Onun uzantısı, devamı.
02:02Bölünme dediğiniz şey savaş çatışmadır.
02:06Üçüncüsü bütün Suriye'yi temsil eden bir hükümet yapısı olması lazım.
02:16Seçim olması lazım ve bu da şimdi HTA gibi bir olgu var orada.
02:21Sahadaki realite biz bayılmıyoruz tabii. Birleşmiş Milletler Türkiye'yi terörist olarak kabul etmiş ama orada duruyor ele geçirmiş Şam'ı.
02:31Şimdi HTA'ya bir çözüm bulunması lazım.
02:35Ya HTA kendini lağvetsin biraz oradan bir şey çıkarmaya çalışıyorlar.
02:42Bir HTA güzellemesidir gidiyor medyada. Hatta uluslararası medyada da farkındasınız.
02:47Liderini parlatıyorlar falan.
02:49Şimdi bunlar dizesik hamleler.
02:54Biz istiyoruz ki Suriye'nin bütün birleşenleri temsil edildiği bir hükümet kurulsun.
03:00Bir kurucu parlamento olabilir. Anayasa yapmak üzere falan.
03:04Dışarıdan müdahale azalsın. Türkiye'ye bir katkı ver.
03:09Bizim payımıza bir şey düşerse biz katkı verelim.
03:12Ama buradan böyle işte yok koridordu, yok yeni bir devletti falan bunlar Türkiye'nin bölgeye de zararlı, Türkiye'ye de zararlı.
03:21Dikkat ederseniz bölgeye, Suriye'ye zararlı olan şeyler Türkiye'ye de zararlı oldu.
03:25Yani Suriye'ye de çatışma çıkmasaydı yani 2011'den sonrası olmasaydı bunlar bizde 4 milyon Suriyeli'yle ya da işte ne kadarsa ucu açık çünkü kalmayacaktık baş başa.
03:38Demokratik olmasının, bütün inançlara saygılı olmasının, özellikle şu an şeyin çok üzerinde duruyoruz bu Alevi gruplar, Laskiye civarında.
03:48Bazı haberler geliyor, çok kaygı verici buluyoruz.
03:52Bunun için girişimlerimiz olacak.
03:54Gerekirse hükümet nezdinde, uluslararası alan aşağılarda bulunabiliriz.
03:58O yüzden de bu konuyu çok ciddiye alıyoruz.
04:02Dikkatle takip ediyoruz, önerilerimizi hazırlıyoruz.
04:05Evet Sayın Utgez, sizin de söylediğiniz gibi aslında sadece Laskiye'de değil Hatay'da da Esad'ın düştüğü gün biliyorsunuz Türkiye genelinde sevinç gösterileri gördük.
04:13Biz Suriyeliler sokaklara çıktılar.
04:15Orada da Nusari'lerin yaşadığı mahallelerde bir gerginlik olduğu ve korktuklarının yönünde haberler ben de duydum.
04:22Bu işin başka bir noktası ama seçim dediniz.
04:25Şimdi Suriye'nin mevcut yapısında HTC önderliğinde gruplar diyoruz, çok çeşitli gruplardan söz ediyoruz.
04:32Bir yandan orada İsrail'in ilerleyişi sürüyor, Amerika'nın belli politikaları var, Rusya'nın üstleri var.
04:37Bir seçim ve bütünlüklü bir Suriye'yi yakın zamanda mümkün görüyor musunuz?
04:41Bunun olmasını istiyoruz ama olup olamayacağı sahaya bağlı.
04:47Şimdi kimse zorla bir başka topluma seçim yaptıramaz.
04:51Afganistan'da yaptırabiliyor musunuz?
04:53Bu şeyin panderonun kutusunu açtılar.
04:57Biz tabii ki istiyoruz yani uluslararası gözlemciler de olsun.
05:00Suriye'nin geleceğine Suriye halkı karar versin.
05:03En temel nokta budur.
05:05Dışarıdan çözüm de empoze edilmesin.
05:08İyi ama bu irade var mı yok mu onun için de göreceğiz.
05:12Mesela Cumhuriyet Halk Partisi olarak HTC'yi seçim yapmaya, adil seçim yapmaya, özgür seçim yapmaya,
05:19oradaki grupları, hassasiyetlerini dikkate almaya zorlayacak araçlarımız yok.
05:28Anadolu Muhalefet Partisi.
05:30Hükümet olsak zaten bütün bu süreç bambaşka yaşanırdı.
05:33Böyle bir şey olmaz sonuçta.
05:35Bir şeyi de Türk Devleti'nin terör örgütü olarak kabul ettiği iki yapılan var.
05:41Şey büyüdü HTC, İdlib'di. İdlib'i kontrol ediyordu.
05:46Yani İdlib büyüdü.
05:48Suriye İdlib'i alt edemedi.
05:50İdlib Suriye'ye yarısından fazlasına hakim oldu.
05:54Bu çok riskli bir şey.
05:56Tercih ettiğimiz bir şey değildi ki.
05:58İdlib'de HTC'nin korunuyor olmasını Suriye hükümetine karşı korunuyor olmasını zaten eleştiriyordu.
06:06Şimdi o Suriye'nin gerçekliği oldu.
06:09Ben de bunları çok riskli buluyorum.
06:12Tabii ki temennimiz sizin de herkesin temennisi odur.
06:15Kanlı bir süreç bir daha başlamasın.
06:18Ama şu an bir sürü kriz noktası var.
06:22Potansiyel çatışma noktası var.
06:24Yani HTC ile P7 arasında petrol, su ve tahılın kullanımı ve dağılımı paylaşılması konusunda kriz olabilir.
06:34Çatışma çıkabilir.
06:36Bunu kim garanti edecek ki?
06:38HTC ile Suriye Milli Ordusu arasında çatışma çıkabilir.
06:43HTC'nin kendi arasına çatışma çıkabilir.
06:47Şurada sanki bazen öyle şeyler soruyorlar ki.
06:51Tabii daha seyirciler merak ediyor falan.
06:54Bakın Esad devrildi. İkinci gün.
06:58Her gün devrildi Esad.
07:01Böyle aylar geçmiş değil ki.
07:04Şimdi HTC tamam akıllıca akıl vermişler.
07:08Siz böyle aşırılıklar yapmayın falan.
07:10İyi de sahada binlerce binlerce insan var.
07:14Bunları siz kontrol edemezsiniz ki.
07:17Nasıl seçim yapacaksınız?
07:19Çok ciddi bir suç.
07:21Hükümet çok erken sevindi buna onu söyleyeyim.
07:24Halka bir coşku verdi.
07:26Nasıl bir Suriye ile karşılığa karşı olacağız bilmiyoruz ki.
07:32Tekrar yeni bir çatışma dalgası olursa, çatışma sarmalı yaşanırsa,
07:36Oğan'la savaş.
07:37Bunları İsrail arada vursun.
07:39Yabancı savaşçılar tekrar gelsin.
07:43Buraya dönmeyeceğini hükümet bize garanti edebiliyor mu?
07:47HTC'ye yol verdiler.
07:49İsrail kazandı buradan.
07:51İsrail'in projesine ortak oldu AKP.
07:54Şu an en çok sevinen Netanyahu değil mi?
07:59Yani böyle zafer çığlığı atan Netanyahu.
08:02Orta Doğu'da bir şeyler oluyor.
08:04İsrail kazanıyor yorumuna geldik yine.
08:07Suriye'de en çok sevinen Netanyahu ile AKP Cenehu.
08:15Şimdi dediğiniz gibi Sayın Özgöl aslında artık orada öyle bir karışıklık olması durumunda
08:21Türkiye'nin belki temasa geçebileceği resmi bir liderin de olmadığı bir geçiş sürecinden söz ediyoruz.
08:27Neler olacak izleyeceğiz ama.
08:28Burada Cumhuriyet Halk Partisi lideri Özgür Özel'in Esad'ın düştüğü gecenin o günde,
08:35aynı gün içerisinde Esad'la görüşülmeli şeklinde bir açıklaması olmuştu biliyorsunuz.
08:39Bazı eleştiriler dağıldı.
08:41Artık Şam'a yürüyüşün Esad'ın devrileceğinin belli olduğunu,
08:44Özgür Özel'in bu açıklamayı yapmasının da olayları iyi okuyamamaktan kaynaklandığını söyleyenler oldu.
08:50Açıklama yanlış mı?
08:51Açıklandı.
08:52Yanlış mı?
08:53Algılandı.
08:54Neler söylersiniz?
08:55Son ana kadar AKP, CNAH'ı, onlar devlet.
08:58Türkiye'yi yönetiyorlar.
09:00HTA dibinde.
09:01Yani binlerce Türk askeri HTA'yı koruyordu.
09:06İstihbaratı var.
09:07Amerikalılarla görüşüyorlar.
09:09Hakan Fidan'ın açıklaması var.
09:11Biz Amerikalılarla temas halindeyiz diye.
09:13Amerika Türkiye ile tam angajman halindeyiz diye açıklama yaptı Amerikalı yetkililer.
09:18Muhtemelen öyledir tabii ki.
09:20Onlar son ana kadar neredeyse şey dediler, Esad'la görüşülsün, Esad'la görüşülmesi politikası.
09:26Esad'a takıntımız yok ki.
09:29Esad orada olduğu için, sorunu çözmek için biz Esad'la görüşülsün dedik.
09:34Bunları uzun uzun tartışmanın da anlamı yok.
09:37Suriye'de yeni bir gerçeklik var şu anda.
09:40Esadsız bir dönem var.
09:41Biz siyasetimizi buna göre kurmaya çalışıyoruz.
09:45Peki bundan sonra siz de bahsettiniz aslında yeni bir sığınmacı akını gibi riskler barındırıyor dediniz.
09:51Bunun yanında bir yandan HTA'nın da geçmişliğini biliyoruz.
09:54İsmi değişmiş ama ilk ayda bağlantılı bir örgüt.
09:56Hemen yanı başımızda belki Taliban benzeri bir rejimin kurulması olası olabilir.
10:02Bütün bu riskleri Türkiye açısından değerlendirdiğinizde iktidar sizce hangi kritik noktalarda hatalar yaptı?
10:09Suriye hatası baştan sona hatalar dizisidir.
10:14Hata yapmadığı bir nokta yok ki.
10:16Kendi yaptığı hataları telafi etmek için uğraştığı şeyler var.
10:21Oralarda da hata yaptı.
10:23HTA ile ne işimiz var bizim Allah aşkına.
10:26Sen sınırını koru.
10:28Suriye ordusu gelirmiş.
10:30Burayı alırsa Türkiye'ye yeni bir göç dalgası olurmuş.
10:33Sen sınırını koru, göç dalgası olmasın.
10:36Sen Esat'la anlaş.
10:38Sivilleri vurmayın de.
10:40Sivillere güvence verin de.
10:42HTA ile öyle mücadele edin de.
10:44Bunu çözemiyorsanız bırakın yani siyaseti, ülkeyi yönetmeyi.
10:48Bu gerekçe olur mu?
10:50HTA'yı söylüyorum kılıçka makinesi gibi davrandık.
10:53HTA Türkiye'nin kanatları altında güçlendi.
10:56Aslan'a sürecine göre, Soçi sürecine göre HTA'sı silahsızlandırılmalıydı.
11:01Ama tam tersine daha fazla silahlanmış.
11:03Drona kadar varmış iş.
11:05O yüzden de bu.
11:07Hem izlenen politika.
11:1013 yıl uğraştın.
11:13En son da İsrail ile beraber yıktın.
11:15Yani hikaye bu.
11:17Peki şimdi son olarak.
11:19Birincisi sığınmacılar dönüyor diyorlar.
11:22Dönerler mi? Bir onu da sorayım.
11:24Dönerler mi şu an bu ortamda?
11:26Koşullar elverirse dönerler.
11:28Biz dönmelerini istiyoruz.
11:30Bu koşulları hükümet yaratacak.
11:32Bir dönüşü teşvik edecek.
11:34Bir dönüşü güvenli bölgeler oluşması için çaba gösterip.
11:37Uluslararası örgütleri.
11:39Her şeyi söylüyoruz zaten bu konuda.
11:41Biz gelsek ne yaparız?
11:43Ben defalarca söyledim.
11:45Oradan feyiz alsınlar.
11:47Uluslararası kuruluşları buraya dahil etmeniz gerekir.
11:51Bir yerde güven yoksa siz ailenizle birlikte gider misiniz?
11:56Bilemezsiniz ki.
11:58Şu an Suriye'ye böyle kitlesel bir dönüş beklemiyoruz.
12:01Ama zaman içinde olabilir.
12:04İlk şeyde başlasınlar.
12:06Esad devrildi diye meydanlara çıkanlar, şenlikler var ya.
12:11Önce onlar gitsinler.
12:13Madem o kadar istiyorlardı.
12:15O kadar mutlu oldular.
12:17Tören falan.
12:19O zaman buyursunlar.
12:21Bu kadar sevindilerse Esad'ın gitmesine.
12:23Önden onları alalım.
12:25Ama öyle olmuyor.
12:27Giden sayısı çok yüksek değil.
12:29Algı yapıyor AKP hükümeti.
12:31Algı çalışması yapıyor.
12:33Şimdi bin kişi nedir?
12:35Türkiye'de kaç milyon Suriyeli olduğunu bilmiyoruz.
12:38Orada kuyruğa girenleri gösteriyorlar bize.
12:42Günde bin kişi gitse ayda otuz bin yapar.
12:45Onların bir kısmı geri geliyor zaten.
12:47Gidip bakıyor ev yerinde mi?
12:49Duruyor mu? Dükkan yerinde mi?
12:51Arazisi varsa ne olmuş?
12:53Onlara bakmaya gönderiyorlar insanları.
12:55Suriyeliler, aileler.
12:57Mal mülk duruyor mu yerinde?
12:59Gidebilir miyiz? Giremez miyiz?
13:01Gidenler geri dönüyor zaten.
13:03Bu çok sık yaşanan bir şey Suriye sınırında.
13:07Bizim aldığımız bilgi gönüllü geri dönüş kapsamında gittikleri ve geri dönemeyecekleri yönünde.
13:14Ama bir yandan da net bir sayı bizler de ulaşamıyoruz.
13:17Yetkililer sınırdaki gazetecilere de söylemiyorlar.
13:19Son olarak Türkiye-Rusya ilişkileri.
13:21Bütün bu yaşananlar Türkiye'nin bölgedeki rolü.
13:24Bu ilişkileri nasıl etkiler?
13:29Şu an iyi değil.
13:31Hatta aslına bakarsanız bir süredir iyi değil.
13:34Türkiye-Rusya ilişkileri.
13:36Erdoğan artık açıktan belli oluyor aslına bakarsanız.
13:42Batı ile daha iyi ilişki kurmaya çalışıyor.
13:44Ve Ruslar mesafe koydu Türkiye'ye.
13:46O yüzden bu son gelişme iyice ilişkileri bozdu.
13:56Oradan resmi açıklama yapmıyoruz.
13:59Ama yönetime yakın isimlerden gelen açıklamalar var.
14:05Türkiye'ye sorumluluklarını yerine getirmemekle, Aslan'a ve Soçi süreçlerine uymamakla eleştiriliyor.
14:13Dolayısıyla da Erdoğan'ın bir süre Rusya ile ilişkileri toparlaması kolay olmayacak.
14:19O da bir tercihte bulundu.
14:21Yani Suriye Rusya'nın Orta Doğu'daki en eski müttefiğidir.
14:27Batı ile hareket edince, Türkiye de hareket edince, Rusya'nın en önemli müttefiğinin tasfiye edilmesine katkı sağladı.
14:39Ruslar bundan memnun olsun ki.
14:43Sayın Rüzgar çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
14:46Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar.
14:48Hoşçakalın.
14:50Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, CHP Dış Politikadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İlhan Uzgel bizimle birlikteydi.
14:58Cumhuriyet Halk Partisi'nin yaşananlara ilişkin neler düşündüğünü, yaşananları nasıl okuduğunu ve çözüme ilişkinde ne gibi adımları önerdiğini sizler için aslında madde madde çok açık ve somut bir biçimde açıklamış oldu.
15:12Partiye yönelen eleştirilere de yanıt verdi Sayın Uzgel.
15:15İlerleyen günlerde Suriye meselesi daha da çetrefilli bir hale gelecek ve daha çok konuşacağız gibi gözüküyor.
15:21Şimdilik noktalayalım. Bir sonraki programda görüşmek üzere.