Tüketici Hakları Derneği Başkanı Ergün Kılıç, asgari ücret tartışmaları sürerken madde madde 4 kişilik bir ailenin gider tablosunu sıraladı. Kılıç, "İnsanca yaşamanın koşulunun, 65 bin liranın üzerinde olduğunu düşünüyoruz. İnsanca yaşamın sağlanabileceği bir yaşamın olması gerekiyor" diye konuştu.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:30Yani şu anda Türkiş'in ııı asgari ücreti iki bin yirmi
00:34beş yılı için açıklaması on bin lirayla eğer bu insanların
00:37ııı geçimi sağlanabilecekse herhalde büyük bir sürpriz
00:40olacak. Iıı çünkü biz biliyoruz ki Tüketici Hakları Derneği
00:44olarak rakamlarını takip ediyoruz. Türkiş'in ve diğer
00:47sendikalarında. Iıı bazı sendikaların açıklaması
00:50özellikle ııı Birleşik Kamuş'un yaptığı ııı
00:52araştırmada da açlık sınırının yirmi iki bin liranın üzerinde
00:56olduğunu ııı biliyoruz. Iıı bu sadece ııı geçimle ilgili yani
01:00beslenmeyle ilgili dört kişi ııı dört kişilik bir ailenin
01:03beslenmesiyle ilgili ııı bir rakam. Iıı peki ııı bu
01:07insanların ııı beslenmesinin dışında herhangi bir ııı insan
01:11ihtiyaçlarını karşılamayacak mı? Isterseniz rakam olarak
01:14bakalım. Şimdi baktığınız zaman şurada asgari ücreti on
01:18yedi bin iki lira. Iıı peki sadece Ankara'da Dikmen
01:21Bölgesi'ni ııı ııı örnek alırsak kira bedeli on beş bin
01:25lira. Iıı peki ııı kira bedelinin dışında baktığımızda
01:28sadece su ııı ortalama çok az miktarda söylüyorum. Çünkü iki
01:33yüz elli liraya ııı konutta değil. En aşağı dört yüz beş
01:36yüz liranın aşağısına gelmediğini biliyoruz genelde.
01:38Ama ortalama olsun diye bir bunu alıyoruz. Elektriğe
01:41baktığımızda dört yüz elli lira çok iyi niyetle söylediğimiz bir
01:44şey. Yani ııı dört kişilik bir hanede iki yüz elli lira gibi
01:48bir rakam ödemek durumda kalıyor. Iıı her evde telefon
01:53var. Iıı çocuklarımızın telefonları kendimizi iki yüz
01:57elliden aşağıya ııı telefon ücreti kaldı mı? Rekabet de
02:00yok zaten. Aynı firmalar tek firmaymış gibi çalışıyor. Iıı
02:04CSM operatörleri. Iıı peki bunu da dörtte çarptığın zaman biz
02:07ııı bin lira gibi bir rakam ııı da oradan çıkın. Iıı peki
02:11ulaşım ııı zaten toplu taşımı ııı katıyoruz. Başka bir ııı
02:15imkan yok. Iıı orada da baktığın zaman ortalama ııı
02:19bin lira gibi bir rakam. Zaten eksiğe düştük. Yani on yedi
02:23bin lirayla geçinemiyoruz. Işte emeklerimiz ııı işte ııı asgari
02:29ücretle çalışanlar feryat figan ediyor. Her gün sokakta biri
02:32geçinemiyoruz diye bağırıyor. Iıı neden? Iıı çünkü yaşamını
02:36anlatıyor. Iıı peki bu insanlar sadece ııı işte kira, su,
02:39elektrik, telefon ve ulaşımla mı ııı sosyal yaşamını
02:43sürdürecek? Peki beslenmesi ne olacak? Peki onun dışında
02:47zaman eğitimi ne olacak? Ulaşımı ne olacak? Sağlığı ne
02:51olacak? Iıı tüketicinin evrensel hatlarından bir tanesi
02:55de temel ihtiyaçların karşılanması. Temel
02:58ihtiyaçlarımızda beslenme var, eğitim var, sağlık var,
03:01barınma var. Iıı şimdi şuradaki rakamların içerisinde barınmayı
03:06alalım. Sonra bunların üzerine bir giydirme yapalım
03:09isterseniz. Şimdi sadece peynir. Iıı zaten bu rakam
03:13gerçekten çok ııı yani en asgari neyse sağlıklı
03:17beslenmeyle ilgili değil. Yani karın doyurmayla ilgili
03:20yazdığımız rakamlar. Sadece iki kilo tüketse ııı bir ayla yani
03:24dört kişilik bir ayla bir ayda ııı iki kilo mu tüketecek? Yani
03:28başka hiçbir şey tüketmese ortalama iki yüz elli liradan
03:32beş yüz lira yapıyor. Zeytini düşünün iki yüz liradan aşağı
03:35zeytin kalmadı. Dört yüz lirada ona koli yumurta ııı yüz yirmi
03:40lirayla yüz elli arasında ııı tekabül ettiğinde ııı yumurta
03:44ııı ortalama dört koli tüketse ııı bir ayla altı yüz lirayı
03:48bulacak. Iıı ekmek ııı dört tane ııı ekmek tüketse bir ııı
03:53ayla günlük. Iıı işte ııı ne yapar? Iıı günlük kırk lira
03:56yapar. Iıı çarpın otuzda. Iıı o da yapar bin iki yüz lira. Iıı
04:00şimdi sadece bu eksi duruma düştüğümüz bir durum. Şimdi
04:03eğitimi alalım. Iki çocuk okutuyorsunuz. Iıı ve servis
04:07ücreti vereceksiniz. Üç bin üç bin altı yüz liradan aşağı
04:10servis ücreti mi var? Ankara'da ııı işte servisle ilgili o da
04:14açıklama yaptı. Kilometre başı değişiyor. Iıı iki çocuk
04:17okutursanız yedi bin lira. Kırtasiyen masrafları. Onları
04:21zaten saymıyorum. Kırtasiyen masrafını da saymıyorum. Onun
04:24dışında çocuk yan ııı ürünler alacak. Iıı yani sadece okul
04:28kitaplarıyla olmuyor. Iıı ek kaynaklar alacak. Onlar da var.
04:32O da yok bunun içerisinde. Şimdi kahvaltıda domates, salatalık
04:37zaten lüks oldu. Altmış lirada yetmiş liradan aşağı domates mi
04:41kaldı? Kışın değil yazın bile bu rakamlarda ııı tüketmek
04:45durumunda kaldık. Gerçekten ııı tüketicinin hali perişan.
04:48Ülkenin hali perişan. Yani ııı ciddi anlamda ııı sosyal
04:52politikalar anlamında da problemler yaşanmaya başladı.
04:55Iıı özellikle ııı dezavantajlı gruplara yapılan yardımlar sanki
05:01lütufmuş gibi ııı algılanıyor. Asla böyle bir şey yok.
05:05Özellikle ııı doksanlı yıllardan ııı ağırlıklı olarak
05:08devletlerin sosyal hukuk devleti kavramı içerisinde alan bir
05:13ııı yapılanmadır. Yani orada ııı neyi eksik görülüyorsa ııı
05:18ııı sosyal ııı sorun yaratabilecek. E bunların
05:21hepsi sosyal sorun yaratacak şeyler aslında. Bu yetersizlik,
05:25ekonomik yetersizlik, sosyal sorun yaratacak şeylerdir. Eee
05:28bunu gidermek için eee asgari ücret değil, asgari geçim
05:32sağlanması için bir ücret ödenmeli. Yani bir kişi ııı bir
05:37toplumda kaç liraya yaşayabilirinin hesabı
05:40yapılmalı. Eğer o yapılırsa daha ııı uygun olur. Iıı şimdi
05:44vergi vergide biz adalet diyoruz. Yıllardır yıllardır
05:48basın açıklaması yapıyoruz, feryat ifgan ediyoruz. Iıı
05:51dünyanın gelişmiş ülkelerindeki vergi sistemiyle neden biz ııı
05:55uyum sağlayamıyoruz? Iıı ııı ekonomi tanımlamış. Iıı
06:01topraktan alırsan rant ııı işte ııı üretimden alırsan kazanç
06:06ııı banka finansal hizmetlerden alırsan ııı ona da faiz demiş.
06:10Kazanç ne de kazanç üzerinden yapılması gerekmiyor mu? Iıı
06:14adil olan vergileme sistemi. Vergileme adaleti içerisinde
06:18ilkelere uygun olan da bu değil midir zaten? Ama biz Türkiye'ye
06:21dönelim. Türkiye'de seksenli yıllara kadar sosyal devlet
06:25ağırlıkta olması nedeniyle ııı dolaylı vergilerin ııı
06:28vergileme oranındaki ııı yapısı yüzde altmış yedi ııı
06:32kazanç üzerinden vergilendirme yapılıyordu. Geriye kalan yüzde
06:36otuz üçü de dolaylı vergiler. Dolaylı vergileri neden
06:41koyulardı? Rekabet yapabilmek için özellikle yurt dışından
06:44ithal edilen ııı ürünlerle ııı içerideki ürünlerimizin rekabet
06:49etmesiyle ilgiliydi. Şimdi öyle değil. Artık bir kazanç
06:52kapısına döndü. Isterseniz şöyle döndüğünüz zaman bir
06:55bakalım ııı oralardan ne alınıyor? Mesela telefondan
06:58alınan ııı işte özel iletişim vergisi KDV ııı yaklaşık yüzde
07:03kırkı buluyor. Iıı onun dışında baktığınız zaman herhangi bir
07:06temizlik malzemesi alacaksınız. Bir şampuan alacaksınız. Yüzde
07:10yirmi KDV ödüyorsunuz. Elektrikte çok zengin olan
07:14ülkenin sayılı zenginlerinin evinden alınan ııı vergi de
07:19yüzde on. Işi olmayan konteynerda yaşayan insanın
07:24evinden alınan da yüzde on. Burada nerede adalet kaldı?
07:28Vergide bir adaletsizlik var. Iıı bunu ııı zaten ııı sosyal
07:33ııı bilimciler ııı ekonomistlerin yaptığı ııı son
07:37ııı araştırmalarda da dolaylı vergilerin vergiler içerisindeki
07:41oranı biraz önceki anlattığımın tam tersi. Yani dolaylı vergiler
07:44yüzde yetmişi buldu. Iıı ve ııı kazanç üzerinden alınan
07:48vergiler de yüzde otuz ııı oranında cevaptı. Bir de
07:52vergilerle ilgili her zaman biz ııı hep anlatıyoruz. Diyoruz
07:56ki vergiler seçim rüşveti midir? Bunu şunun için
08:00söylüyoruz. Her seçim öncesinde bir af çıkıyor. Bu af adaletli
08:04değil. Düzgün olana koruyan bir sistem değil. Iıı daha çok
08:08kaçırmaya eğilimli olan vergi vermeyenleri koruyan bir
08:11durumdur. Iıı böyle bir sistem olabilir mi? Olmamalı. Işin o
08:17boyutu da var. Şimdi baktığınız zaman ııı eğitim eğitim şu anda
08:21sade ııı üç bin altı yüz lira bir ııı öğrenci gönderdiğindeki
08:26şu rakamları topladığında ortalama ııı sinemaya gitmeyi
08:31saymıyorum, sosyal ihtiyaçları gidermeyi saymıyorum. Bu
08:34ortalama bu rakamları üzerine onları da koyduğun zaman ııı
08:38şu andaki yoksulluk sınırının sınırındaki bir ücret insanca
08:42yaşam ücretidir. Biz diyoruz ki asgari ücret değil. Insanın
08:46insanca yaşayacağı, onurunun zedelenmediği bir ücret
08:50sistemi getirilmeli diyoruz. Bunun adına asgari ücret mi
08:52dersiniz? Bunun adına asgari geçim mi dersiniz? Onu ııı bu
08:56ülkede siyaset yapan ııı siyaset kurumları bu konuda
09:00önlemler alması gerektiğini düşünüyoruz. Bu tabloya
09:03baktığımızda asgari ücretli ay sonunu ııı ne gibi bir rakamla
09:07getirebilir? Getirme şansı yok. Yani bu şekilde getirme şansı
09:12yok. En aşağı yani insanca yaşamanın koşulu altmış bin
09:16altmış beş bin liranın üzerinde olması gerektiğini
09:19düşünüyoruz. Iıı asgari ne demek? Insanın asgarisi mi
09:23olur? Asgari yaşam mı olur? Insanca yaşam diyoruz. Insanca
09:27yaşamı ııı sağlayabilecek bir ücretin olması gerekiyor. Ama
09:31ııı şunu söylüyor. Üretim ilişkileriyle bir de çalışanlar
09:35arasında ııı ciddi bir problem var. Niye? Çalışanların
09:39kaynağından kesilen ücret de ııı çok fazla. Iıı bunu da
09:43nereden görüyoruz? Bir çalışanın ııı bir ocakta aldığı
09:47ııı maaşla yani on beş Ocak ııı memur olarak düşünürsek ya
09:51da işçi olarak birinde ve ııı aynı yılın Aralık ayında aldığı
09:55maaş aynı. Peki enflasyon ne kadar açıklamalarına baktığınız
09:58zaman zaten bu rakamlar tutmuyor. Peki iki bin yirmi
10:03beş yılında yeniden değerlenme oranları var. Bu ne demek?
10:06Devletin asgari hizmetleriyle ilgili harçlarına diğer
10:11vergilerine yapılan ııı damga vergisi gibi ııı vergilere
10:16yapılan ııı bir oran. Iıı bu ne demek cezalara yapılan bir
10:21oran? Yüzde kırk üç nokta doksan üç. Yani otomatikmen siz
10:25trafikte ya da herhangi bir yerde bir kabahat işlediğiniz
10:29zaman otomatikmen size bir de bunlar yansıyacak. Pasaportla
10:33bir yere gideceğiniz zaman ya da noterde bir işlem
10:35yapacağınız zaman ııı işte tapuya gittiğiniz zaman ııı
10:39belli kamuyla ilgili yapacağınız her şeye
10:41otomatikmen yüzde yaklaşık kırk dört. Yüzde kırk dört
10:45zam demektir. Iıı peki burada nasıl olacak bu? Her şeye ııı
10:49devlet bu ııı hizmetlerine yüzde ııı kırk dört zam yaparken
10:53biz neyi tartışıyoruz? Iıı asgari ücretliğe yüzde elli mi
10:57verilmeli? Yüzde yirmi beş mi verilmeli? Zaten vermeden
11:00alıyor. Bu sistem yok edilmeli. Insanca yaşayacağımız bir düzen
11:04mutlaka getirilmeli. Ve insanların huzur içerisinde
11:08adaletli, özgürce yaşayabileceği, refah düzeyinin
11:12ııı bütün herkese sirayet edici bir yaşam getirilmeli diye
11:15düşünüyoruz.