Sosyal medyada Safvan Allahverdi ismiyle yayınlanan bir paylaşımda Los Angeles yangınının gerçek yüzü bir bir anlatılıyor.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Malumunuz Los Angeles tarihte görülmemiş bir yangınla mücadele ediyor.
00:05İlk belirlemelere göre 19.000'e ve 15.000 hektarlık alan tamamen kül oldu.
00:11Şu an tahminlere göre yaklaşık 150 milyar dolarlık bir zarardan bahsediyoruz öyle bir afet.
00:17Tabi bu süreçte herkesin aklında aynı soru oluştu.
00:21Bu yangınlar neden hala söndürülemedi?
00:24Uzmanlara göre bunun nedeni sert esen rüzgarlar, bölgedeki yoğun ormanlık alan, ekip ve ekipman yetersizliği.
00:32Doğru elbette bunlar yangının büyümesinde rol oynadı.
00:36Ama şimdi size hiç bahsedilmeyen başka bir nedeni anlatacağım ve hayretler içinde kalacaksınız.
00:42Hazırsanız başlayalım.
00:44Kaliforniya.
00:50Amerika'dan ayrılsa ekonomik olarak dünyanın en büyük 5. ülkesi olacak bir eyaletten bahsediyoruz.
00:56Ama bu güce rağmen Kaliforniya çok uzun zamandır çevresel bir çöküşün eşiğinde.
01:01Bunun nedeni ise tutarsız ve değişken doğal su kaynakları.
01:05Yani bir mevsim dolup taşan su depoları, diğer mevsim evlere su veremeyecek kadar azalıyordu.
01:12Eyalet yönetimi de bu tutarsızlığı dengeleyebilmek için her biri milyar dolarlık projeler olan devasa barajlar ve su depolama sistemleri inşa etti.
01:21Tabii ki vatandaştan alınan vergilerle.
01:24Olsun sonuçta artık bu sorundan kurtulacak, yüksek sıcaklık, kuraklık, yangın fark etmeksizin Kaliforniya istediği kadar suya erişebilecekti.
01:34Ama bu yangının başlamasıyla Amerikalı itfaiye ekipleri çok ilginç bir durumla karşılaştı.
01:40Su çekecekleri tüm depolar boş, yangın havuzları kuruydu.
01:44Nasıl olur bu depolar niye boş derken yıllardır saklanan bir gerçek ortaya çıktı.
01:50Kamuya hizmet maksadıyla inşa edilen bu barajlar ve su depoları kimsenin haberi olmadan gizlice özelleştirilmişti.
01:58Kime peki?
01:59Kaliforniyalı Yahudi bir milyarder çifte.
02:02Nam-ı değer Resnak ailesi.
02:04Peki kim bu aile?
02:068.5 milyar dolarlı kişisel servetleriyle Amerika'nın en büyük tarım odaklı holdinglerinden The Wonderful'un sahipleri.
02:13Antep fıstığından, nar suyuna, şaraptan, mandalina ve çiçeğe kadar geniş her ürün yelpazesiyle neredeyse her Amerikanın evine ulaşmayı başarmış bir şirketten bahsediyoruz.
02:25Amerika'dan beni izleyen arkadaşlar gidip dolaplarına baksınlar muhakkak en az bir ürünleri vardır.
02:30Şimdi gelelim bu başarıyı nasıl elde ettiklerine.
02:34Kaliforniya'nın en büyük çiftçileri olan Resnak çifti 2007 itibariyle San Francisco'nun 4 katı büyüklüğünde bir tarım arazisine sahip oluyor.
02:43Ama bu kadar büyük bir alana en az o kadar da su kaynağı lazım.
02:47Nasıl anlatayım bunu?
02:49Şöyle düşünün.
02:50Üretilen her Antep fıstığı için 4 litre su harcanıyor.
02:53Adamlarda 405 km2 fıstık tarlası var.
02:57Bu tek ürün.
02:58Gerisini siz hesap edin.
02:59Ama Kaliforniya zaten su konusunda ciddi bir sorun yaşıyor.
03:02Bu kadar su nasıl bulunacak?
03:04Karı koca oturup düşünüyorlar ve Kaliforniya'nın kamuoya ait su kaynaklarını ele geçirmek için bir plan yapıyorlar.
03:11Plan şu.
03:12İnşa edilen baraj ve depoların yanında etrafında ne kadar tarla varsa satın alıp bu depodaki su haklarına el koymak.
03:20Satın alıyorlar dediğime bakmayın.
03:22Satmak istemeyenlere tehdit şantajla çöküyorlar resmen.
03:25Nitekim planları işe yarıyor.
03:27Artık bölgenin en büyük toprak sahibi olarak bu depolardaki su haklarını da kontrol altına alıyorlar.
03:33İyi de vergilerle finanse edilmiş kamu malı nasıl tek bir ailenin eline geçer?
03:38Amerika'da yasa var, hukuk var diyeceksiniz.
03:40Öyle değil mi?
03:41Öyle değil işte.
03:42İşin içinde siyasal ilişkiler ve para varsa her yerde her şey mümkün.
03:47Bunun farkında olan Stuart ve Linda çifti hediyeler, jetler ve jestler sayesinde eyalet yetkilileriyle sıkı bir ilişki kuruyor.
03:56Bu ilişkiler sayesinde de 1994'te Monterey Körfezi'nde düzenlenen gizli görüşmede kamuya ait su kaynaklarının korunması yasasını değiştiriyorlar.
04:06Özetle kuraklık zamanda kentsel bölgelere su önceliği veren madde kaldırılıyor
04:11ve tüm kullanım hakları Wonderful Foods şirketine bağlı Westside Mutual Water Company'e devrediliyor.
04:18Böylelikle Wonderful Holding inanılmaz büyük bir su kaynağına sahip oluyor.
04:22Bu suların neredeyse hepsini kendilerine kullanıp çevredeki küçük çiftçileri kuraklığa ve iflasın kucağına itiyorlar.
04:30En bombası ise bu depolarda biriken suları ihtiyaç zamanında eyalete yüksek kar marjalarıyla geri satıyorlar.
04:37Ama bununla da kalmıyorlar.
04:39Restland çifti politikacılara ve araştırma kurumlarına milyonlarca dolar bağış yaparak
04:44su sistemleri üzerindeki kontrollerini daha da arttırıyorlar ve daha fazla kamu fonuna erişim sağlıyorlar.
04:50Mesela Kuzey Kaliforniya'dan Restland çiftliklerinin bulunduğu bölgeye su taşıyacak olan
04:55ve halkın vergileriyle finanse edilmesi planlanan Kaliforniya Delta Tüneli Projesi.
05:00Çift bu tünel projesini desteklemesi için siyasetçilere yüzbinlerce dolar para harcıyor.
05:05Kimmiş acaba tanıdığım var mı diye bakayım dedim.
05:08Bam! Senatör Dianne Feinstein.
05:11Senator muhabirliği zamanında en nefret ettiğim hatta bir kavgamın da olduğu senatör.
05:16Çevre ve Su Komitesi Başkanı.
05:19Pensaklara yarayan tüm tasarılarda ve su depolarının el değiştirmesinde imzası var
05:24ve karşılığında yüzbinlerce dolar para almış.
05:28İşte bu su depolarından en büyüğü de şu an cayır cayır yanan Kern County'de yer alıyor.
05:34Hani itfaiyecilerin ateşi söndürmek için su bulamadığı bölge.
05:37Çünkü kendi tarlalarına kullanmışlar.
05:40Yani bölgenin kuraklaşmasına neden olarak yangının çıkması ve söndürülememesinin ana sebebi bu milyarder çift işte.
05:48Peki yargılanırlar mı?
05:50Kendilerinin bileceği bir iş.
05:52Ama bu olay bize çok önemli bir ders veriyor.
05:55Bir gün bir özel şirketin tamamen kamu kaynağı olan su ile ilgili bir proje ile geldiğini duyarsanız
06:02bunun artık sizin için ne anlama geldiğini biliyorsunuz.
06:05Kalın sağlıcakla.