Aired (January 19, 2025): MGA PANIKI, NAGSISIKSIKAN SA ISANG KUWEBA SA BASILAN
Binisita ni Doc Ferds Recio ang isang kuweba sa Pangpang Kabillaw sa Basilan kung saan nagsisiksikan ang mga paniki! Panoorin ang video!
Binisita ni Doc Ferds Recio ang isang kuweba sa Pangpang Kabillaw sa Basilan kung saan nagsisiksikan ang mga paniki! Panoorin ang video!
Category
😹
FunTranscript
00:00Barda gulan sa espasyo.
00:05Matira ang matibay sa nagsisigsikang kondisyon ng mga panigil sa kuweba.
00:12Dahil kung sama-sama, mas ligtas.
00:15Isang oras mula sa Lamitan, narating na rin natin itong Langil.
00:31Ang ganda pala dito, grabe oh.
00:38Welcome to Langil Island, JMA 41.
00:44Sinalubong kami ng mga residente ng Langil Island ng kanilang katutubong sayaw.
00:55Pero hindi lang kultura ang makulay sa basilan.
01:01Dahil maging ang buhay ilang, nagsusumiksikumanong sa rami.
01:09Maganda dito, kung walang pupuntang tao, dito sa gitna ng gagap para saltahan sila o sadyain sila, hindi sila madedisturbed.
01:20Sa rami ng fruit bats, halos ulo na lang nila ang makikita.
01:24Nag-unag kami kasi doon sa isang side ng kuweba na ito, may parang masyadong maliliit, masyadong siksikan yung mga panigil na nakadikit, nakabusto sa caves.
01:35Noong una, akala namin parang mga babies.
01:39Pan-close examination using the telephoto camera, nakita namin na yung mga siksikan pala na yun are actually adults.
01:48This is the first time that we've observed this kind of behavior.
01:52Sa sobrang dikit-dikit nila, isang stretch lang ng kanilang kasama, pwede nang mapaalis sa pwesto.
02:01Ang isang ito, mukhang hindi makasundo ang kanyang katabi at halos sapakin na niya ito.
02:08They're just not just fighting for food but also for space.
02:12Hindi maiwasan na sa cramped na area kagayaan ito, yung nagkakasulakan, nagkakainitan ng ulo, nagkakasuntukan, nag-aaway na siya halos eh.
02:23Meron namang grupo na contento na sa isang sulong.
02:31Pero unusual talaga kasi kung ikukumpara mo itong side na to versus isang side na yon,
02:36inisipin mo na ibang bat, ibang grupo ng bats yun na andito.
02:42Kasi dito parang mas maluluwag sila, mas iwah-iwalay.
02:45Dito hindi namin alam, for whatever reason, bakit sila nagsisiksikan.
02:51Araw-araw ang bardagula ng mga paniki.
02:54Makikita mo yung mga behavior nila.
02:57Meron yung isang mga pasaway, kagayaan yung isang ito, na parang tinutulak ng mga kasama niya palabas.
03:03Hanggang sa totally bumitaw na ito, lumipad away.
03:09Yung isang naman, parang sinisiksik niya yung sarili niya.
03:12Ito, parang sinisiksik niya pa yung sarili niya doon sa grupo, trying to fit in to an already crowded group.
03:20Ang pagsisiksika ng mga paniki ay paraan nito para mapanatili ang temperatura sa loob ng kuweba.
03:30First come, first serve ang pwesto sa loob nito.
03:35Sa gitnang bahagi ng kuweba, bukod sa mataas, may tilaharang din na nagsisilbi nitong proteksyon sa iba pang mga hayop.
03:44When, if you're going to observe, ang lawak pa naman ang ibang side, pero doon nila ito sinisiksik.
03:50Siguro dahil nakoconserve nila yung energy nila doon because it's warmer and they feel safer kapag magkakasama sila.
04:03Sa pangpangkabilaw sa Langil Island, ang bardagula ng mga paniki nagaganap sa gilid ng kuweba.
04:14Dito nagsasama-sama ang malalakas habang ang mahihina kailangang patalsigid sa pwesto.
04:23Ang mga paniking nakapwesto rito kailangang may sapat na lakas para labanan ang mga predator na maaaring pumasok sa kuweba.
04:32Gaya ng bayawak.
04:44At ibon.
04:50Comfort in numbers, ikan.
04:53May mga bats na malikot talaga, siguro dahil nairita sila gawa ng mga insects or parasites sa tali sa katawan nila.
04:59These bats are covered with hair, at saka dahil sa pupunta sila sa iba't ibang lugar, nakakakuha sila ng parasites.
05:07Pero ang kuweba, malayo man sa mga tao, di rin nakaligtas sa basura.
05:19Kung tutuusin, mas swerte pa ang kuwebang ito dahil hindi pa ito nasisira.
05:25At marami pang pag-aaral ang pwedeng magawa rito, ayon kay Doc Aloy Duya, isang mammalogist.
05:31Fruit bats naman, madalang sila pumasok sa yung malalalim na caves.
05:35Usually, nasa entrance lang, near entrances lang yan sila.
05:38Proper yung waste management system that we need to improve.
05:43Sa Pilipinas, 40 sa 78 species ng paniki ay cave dwellers o nakatira sa kuweba.
05:5137% naman ng mga kuweba sa Pilipinas ay protectado gaya ng Biak na Bato National Park sa Luzon.
05:58Habang ang iba naman, ginawang bat sanctuary tulad ng Montfort Cave sa Samal Island.
06:06Sa ngayon, wala pang masusing pag-aaral na ginagawa sa kuweba at mga paniki na aming nai-dokumento sa basilan.
06:15Sa ginanap na Bat Conference sa Vietnam noong nakarang taon,
06:19pagkasira ng kagubatan at poching ang ilan sa mga naitalang banta sa bilang ng mga paniki sa wild.
06:28Gaya na lang ng nangyari sa Biak na Bato National Park taong 2021.
06:33Kung saan, nakuha sa mga poacher ang mahigit 6,000 paniki.
06:38Balak nila itong ibenta bilang pagkain.
06:46Ang mga nakuling poacher sinampahan ng kasong paglabag sa Wildlife Act.
06:52Kung magtutuloy-tuloy ito sa paghahanap ng bagong tirahan at pagkain,
06:57posibling simiksik na ang mga paniki sa bahay ng mga tao.
07:03Sa Nueva Ecija, ang kapit-bahay ni Grace,
07:08mga paniki,
07:11ang mga dingding sa labas ng kanilang bahay,
07:14tinambayan na,
07:16at mukhang balak pang maging forever ang pagtira.
07:21Ang dami na nila dito.
07:22Naamoy ko na yung amoy ng mga guano.
07:26Naon na raw itong nanirahan sa may simbahan.
07:29Hanggang sa unti-unting naglipatan sa kanilang lugar.
07:33Kamusta yung living with bats?
07:35Nasaani nila lang po sa dami pong in-spray yan.
07:38Aalis lang po sila, pero pagkayari ng spray, babalik nila.
07:42Hindi nila alam ang eksaktong dahilan sa paglipat ng mga paniki sa kanilang lugar.
07:47Pero isa lang ang sigurado, kailangan din ito ng matutuluyan.
07:56Mapatao man o mapabuhay ilang,
07:59lahat tayo dapat may espasyo para magpahinga,
08:05maging ligtas at malaya.
08:09Komunidad, bundok o karkatan man,
08:12mahalagang mapangalagaan.
08:14Hindi na kailangan pang makipag-agawan.