Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri herkese merhaba.
00:15Ekonomi gündemiyle karşınızdayız. Gözler Merkez
00:18Bankası para politikaları toplantısına çevrilmişti ve
00:21açıklanacak faiz kararı bekleniyordu. O karar
00:24açıklandı. Faiz iki buçuk puan düşerek yüzde kırk beş oldu.
00:28Yani yüzde kırk beşe düşürdüler faizi. Peki uzmanlar bu faiz
00:32kararını nasıl değerlendiriyor? Profesör doktor Hayri
00:36Kozanoğlu değerlendirecek bizler için. Sayın Kozanoğlu
00:39hoş geldiniz. Merhabalar, iyi yayınlar. Teşekkür ediyorum.
00:44Şimdi ııı ilk olarak şuradan başlayalım dilerseniz. Sizin bu
00:47faiz kararına yönelik görüşünüz, yorumunuz nedir?
00:52Bekleniyordu iki yüz elli bas puan veya yüzde iki buçuk
00:57düşürülmesi. Eee yüzde kırk beşe çekildi. Ben şunu
01:02hatırlatayım. Geçtiğimiz ııı yıl iki bin yirmi üç Mayıs
01:06seçimlerinden ııı sonra kademeli olarak faiz arttırılmaya
01:10başlandı. Işte o sırada yirmi beş, otuz, otuz beş, kırk ııı
01:15derken üst noktalar ııı iki bin yirmi dördün Mart'ına
01:20geldik. Otuz yirmi Mart ııı seçimleri öncesi iki bin yirmi
01:24üç ııı seçimlerini hatırlayarak insanların da bir dövize
01:28yönelik oldu. O nedenle ııı düşünülmediği muhtemelen ııı
01:33hesap edilmediği şekilde faizi yüzde elliye çıkartmaları
01:37gerekti ve bunu da kolay indiremediler. Ha bunları niye
01:41hatırlatıyorum? Çünkü yüzde kırk beş faiz bugün ııı indiği
01:45nokta hala çok yüksek ve Merkez Bankası'nın dezenflasyon
01:50programı içerisinde ııı tam nasıl bir rota öngördüklerini
01:54bilememekle birlikte yüzde elliye kadar en yükseltmek
01:58hesapta yoktu. Bu yüzde elli faiz zaten yurt dışından gelen
02:03paraya ve yurt içinden dövizin bozulup da TL'ye geçinmesi
02:08içinde bir cazibe yarattı. Hatta öngördüklerinden daha
02:13fazla hızlı bir geçiş oldu. Iıı hala yüzde kırk beş oranının
02:17ben çok yüksek olduğunu düşünüyorum. Iıı şöyle ııı
02:22enflasyonla bağlantılı olarak ııı düşünürsek ııı iki bin
02:28yirmi dördün Ocak ve Şubat aylarında enflasyon çok yüksek
02:33çıkmıştı. Iki bin yirmi dört Ocağında altı nokta yetmiş
02:37Şubat'ında ise dört nokta elli üç çıkmıştı. Bunları niye
02:41söylüyorum? Bunlar önümüzdeki iki ay içinde devreden
02:44çıkacaklar. Muhtemelen Ocak'ta ve Şubat'ta öngörülenden
02:49yüksek ama geçtiğimiz yıla göre daha ııı düşük enflasyon
02:54oranlarıyla karşılaşacağız. Böylelikle de Şubat sonunda
02:58ııı tüketici fiyatları enflasyonu yüzde kırkın altına
03:02düşebilir. Şu anda yüzde kırk dört nokta otuz sekiz. Bu da
03:07ııı yüzde kırk beş ııı faizi düştüğü noktada dahi bir real
03:13faiz ııı yüzde beş civarında beş puanlık bir real faiz verir
03:18duruma getirebilir. Onun için bu faiz indirimini normal
03:23karşılamak gerekiyor. Peki hocam şimdi ııı biraz da
03:29sanırım altını, dövizi sormam gerekiyor size. Çünkü özellikle
03:32Türkiye'de en çok tercih edilen yatırım araçları, döviz ve
03:36altın. Iıı bu faiz kararından sonra nasıl etkilenecek? Döviz
03:40hem altın bu ııı karardan bu durumda. Şimdi şöyle ııı altın
03:46öncelikle dünyadaki ııı altının on su fiyatına paralel bir
03:50şekilde seyrediyor. Türkiye'de altın ithalatına yönelik ııı
03:55kısıtların nedeniyle biraz daha yüksek olsa da genel eğilimi
03:59ona paralel şu anda altın iki bin ııı dolar civarında on su
04:04oldukça ııı yüksek. Iıı ama Türkiye'de yatırımcıların ııı
04:11TL ııı mi yoksa döviz veya altın mı ııı tercih ııı
04:17yapılırken altınla ııı döviz fazla fark etmiyor. Yani her
04:22ikisi de TL'nin cazip olmadığı dönemde bir sığınma aracı
04:28olarak ııı görülüyor. Iıı son veriler işte ııı KKM'den
04:34çözülme var. Işte işte şirketlerin baktığımız zaman
04:38döviz varlıklarının azaldığını ııı döviz ııı yükümlülüklerinin
04:43arttığını görüyoruz. Işte bankaların ve kamunun ııı
04:47yurt dışı borçlanmaları arttı. Yani Türkiye'de bütün planlar
04:52ııı TL'nin real olarak değerleneceği veya diğer bir
04:58deyişte ııı TL'deki döviz karşısındaki değer kaybının
05:02enflasyonun altında olacağı varsayım üzerine yapılıyor. Ama
05:07bu süreç ııı bir tarafıyla geçici olarak enflasyonu aşağı
05:13çekme yönünde bir ııı etki yapıyor. Yani bugün enflasyonda
05:17geçtiğimiz yılın benzer dönemine göre biraz daha düşük
05:21bir enflasyonla karşılaşıyorsak bu sayede ama
05:25hem Türkiye'nin ııı de çeşitli aktörlerin hem kamunun hem ııı
05:30real sektör şirketlerinin hem de bankaların döviz borçlarının
05:36artması yarın geçtiğimiz yıllarda gördüğümüz gibi dövizin
05:41bir sıçrama yapması halinde de ekonomide bütün dengelerin
05:45bozulması riskini arttırıyor. Bunu da hatırlatmakta yarar
05:49var ama yakın bir dönemde döviz kurunda hani jeopolitik
05:54veya siyasetinde beklenmedik gelişmeler olmaması ııı halinde
06:00ekonominin gelen trendini düşünülürse ııı döviz kurunda
06:06ııı çok önemli bir hareket beklememek gerekiyor. Bunu
06:09şuradan da görüyoruz. Iıı rezervler ııı artıyor. Yani
06:14Merkez Bankası belki çok da istekli olmamasına rağmen dövizi
06:20kurunun daha da düşmemesi için döviz alıyor. Döviz alıp da
06:24piyasaya verince de bu getirdiği sorunlarla
06:28karşılaşıyor ekonomi. Yani bugün de Merkez Bankası dövize
06:33müdahale etmese dövizin ııı dolar, euro, pound benzerlerin
06:39hepsinin daha düşük düzeyleri ııı ölmesi olası görünüyor.
06:43Hı hı. Peki hocam son olarak ııı şimdi bir orta vadeli program
06:49var Türkiye'nin uyguladığı. Hem bu program hakkında hem de
06:52iki bin yirmi beşin genel özeti hakkında ekonomik
06:55beklentileriniz ne önde sizin? Ya orta vadeli ııı programdaki
07:01gerek büyüme ııı hedefinin ııı yüzde dört gerekse enflasyon
07:07tutma olasılığı ııı çok çok düşük görünüyor. Hatta sıfır
07:13görünüyor. Zaten enflasyonla ilişkin yüzde on yedi buçuk
07:17Merkez Bankası dahi orta noktasını yirmi bir olmak üzere
07:22on altı yirmi altı aralığına çekti. Eee bunun da otuzu
07:27geçmesi bekleniyor. Şimdi Merkez Bankası'nın para
07:30politikası ııı kurulu karar metninde talebin hız kestiğini
07:36onlar da kabul ediyorlar. Zaten canınaş bir şekilde bu
07:41faizleri indirmeye yönelmeleri ııı bununla da ııı ilgili. Eee
07:46çünkü özellikle eee kredi faizlerinin yüksek olması eee
07:51nedeniyle eee insanlar real gelirleri de düşünce eee tek
07:57tek bireyler ihtiyaç kredileri ve en ağırlıklı olarak kredi
08:01kartlarına eee yöneldiler. Yani bu gelir açıklarını yaşam
08:06standartları kısa sürede düşmesin eee diye borçlanarak
08:10kapatmaya çalıştılar. Bunun sonucunda da eee ödenemeyen
08:15tahsili geciken kredi kartlarında ve ihtiyaç
08:18kredilerinde ciddi bir sıçrama oldu. Şu anda baktığımız zaman
08:23henüz geçmiş eee dönemlerin en kritik eee oranlarının altında
08:28ama trend olarak baktığımız zaman hızlı bir yükseliş var.
08:32Eee biraz evvel göz attım. Bir yıl evvel yüzde bir nokta üçken
08:37kredi kartlarında takibe düşen oranı şu anda üç nokta bire
08:41çıkmış durumda. Ben eee bu yıl içerisinde yüzde beş eee
08:45sınırına eee yaklaşılacağını hatta geçileceğini eee
08:50düşünüyorum. Yani ekonominin önümüzdeki dönemde karşılaşacağı
08:54en önemli eee sorun durgunluk görünüyor. Neden? Çünkü zaten
08:59eee faizlerin yüksek eee seyretmesi nedeniyle yatırımlarda
09:04bir yavaşlama vardı. Yatırımların yavaşlaması
09:08üretim kapasitesini aşağı çekiyor. Yani arzı sınırlayıcı
09:12bir eee etkisi eee vardı. Birikimli olarak borçlu
09:17kesimler borçlarını ödemekte güçlük eee çekiyorlardı. Bir de
09:22eee iki bin yirmi beşin Ocak ayında yapılan gerek asgari
09:26ücretteki yüzde otuzluk sınırlı artış enflasyonun
09:30altında gerekse eee kamu çalışanı ve kamu emekli
09:34maaşlarının yüzde on bir nokta elli dört ııı şeylerin ııı
09:37sigorta ııı SSK'dan ve Bağkur'dan emeklilerin yüzde on
09:43yedi buçuk şeklinde artması real olarak insanların satın alma
09:47gücünü geniş kitlerin satın alma gücünün ııı gerileceğini
09:51gösteriyor. Eee bu da talebin eee daha da düşmesini,
09:56borçlanmanın daha artmasını, borçlanmanın artmasıyla
09:59birlikte eee tahsil edilemeyen oranların da sıçramasını
10:04getirebilir. Yani geçtiğimiz yıllarda eee geçtiğimiz yılda
10:08eee telaffuz ettiğimiz ama eee bir şekilde iki bin yirmi beşe
10:13sarkan eee duygunluk içinde enflasyon eee riskinin ben eee
10:19bu riskle karşılaşma olasılığımızın çok daha yüksek
10:22olduğunu düşünüyorum. Eee en son anketlerde dahi eee hane
10:28halkları yani sade insanlar iki bin yirmi beş yılında
10:31enflasyonun yüzde altmış üçü olacağını bekliyorlar. Bu ne
10:34anlama geliyor? Resmi tahmin yüzde yirmi bir, yüzde altmış
10:38üç, real sektör yüzde elli civarında beklendiği için de
10:41borçlanarak da olsa taleplerini sürdürecekler. Enflasyonun bu
10:46keskin bir şekilde düşmesi halinde borçları ödemeleri
10:50zorlaşacak. Enflasyonun öngörüldüğü şekilde düşmemesi
10:54halinde de eee program hedefleri eee dezenflasyon eee
11:00programının amaçlarına ulaşılamayacak. Yani eee
11:04Türkiye eee yukarı eee aşağı tükürsen eee eee sakal yukarı
11:11tükürsen bıyık eee hesabı eee ikili bir kıskaç içerisinde ve
11:16eee ben önümüzdeki aylarda da ekonomide ferahladık eee hem
11:20enflasyon düşüyor hem de ekonomik eee büyüme devam ediyor
11:24gibi bir senaryonun gerçekleşme olasılığını ne yazık ki çok
11:28düşük eee görüyorum. Peki eee sayın hocam çok teşekkür
11:33ediyorum bugün vakit ayırdınız bizlere bu kararı
11:35değerlendirdiniz. Eee eklemek istediğiniz bir şey varsa onu
11:39da alayım sizden burada noktalayabiliriz. Eee yok eee
11:43karar ışığında gerekli değerlendirmeye yaptığımızı
11:46düşünüyorum. Önümüzdeki haftalarda, aylarda yeni
11:49veriler geldikçe yeni gelişmeler eee oldukça eee
11:54tekrar değerlendirmelerimizi sürdürürüz. Pekala çok
11:58teşekkür ediyorum. Ben teşekkür ederim sağ olun. Evet
12:02sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Profesör Doktor
12:05Hayri Kozanoğlu konuğumuzdu. Faiz eee faiz kararının
12:09düşmesini konuştuk. Hocamız bizler için oldukça kritik
12:12değerlendirmelerde bulundu ve Türkiye'nin bir ııı kıskaç
12:15görebileceğini söyledi. Aşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen
12:20ııı bıyık ııı gibi bir durum ııı içinde olduğunu söyledi
12:24Türkiye'nin. Biz ekonomi gündemini takip etmiyor bu
12:27ekranlardan aktarmaya devam edeceğiz ancak şimdilik burada
12:30noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek
12:33üzere.
12:42Iyi