Konya'da 4 katlı bina çöktü. Enkaz altında kalan 5 kişiden 2'inin cansız bedenine ulaşılırken 3 kişi sağ kurtarıldı. Peki ihmallerin ana sebebi ne olabilir? KTÜ İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Murat Olgun, CNN TÜRK yayınında yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Buradaki yaşanan olayın, ihmalin ana sebebi ne olabilir sizce?
00:05Teşekkür ediyorum.
00:07İlk önce milletimizin ve Konya'mıza geçmiş olsun dileklerinde bulunuyorum.
00:11Ölen vatandaşlarımız için de Allah'tan rahmet diliyorum.
00:13Burada ihmaller var şüphesiz ki.
00:18Ama problemin ne olduğuna karar verebilmek için sanki biraz daha erken diye düşünüyorum.
00:22Çünkü yapıların hangi sıradan dolayı göçtüğüne veya yıkılına karar verebilmek için
00:29Bunlara sebep olan gerekçeleri bir ana başlık altında bilmemiz gerekiyor.
00:32Bunlardan ilki projelendirirken acaba gereği gibi özen gösterilmiş mi?
00:38İkincisi, bina yapı inşa edilirken acaba uygulama aşamasında yeterli özen gösterilmiş mi?
00:45Önemli olan noktalardan bir tanesi bu.
00:46Üçüncüsü ise özellikle yapının içine oturulduktan sonra veya insanlar konumlandıktan sonra
00:53kullanım aşamasında acaba yapı sağlığı konusunda gerekli özen gösterilmiş mi?
00:57Bu üç faktörün birlikte değerlendirilmesiyle aslında yapının niye göçtüğüne karar vermek gerekiyor.
01:02İlk edindiğimiz izlenimlerde burada kolon kesilmesi gibi olaylardan bahsediliyor.
01:06Ama yapı betonarme zemin artı üç kat şeklinde yığıma olarak inşa edilmiş.
01:11Yani bir taşıyıcı sistemi kolondan oluşmuyor.
01:13Yönetmelikte bu var mı normalde?
01:15Yoksa daha öncesinde bu 94 iskanlı, 94 iskanlı olduğu için o dönemde var olduğu için mi bu şekilde yapılmış?
01:22Hayır, o dönemde hem karkas yapı hem de yığıma yapı yapılabiliyor.
01:25Bunların yapım kuralları farklı.
01:27Yığıma yapı ne peki efendim?
01:28Yığıma yapı taşıyıcı sistemin duvarlar tarafından taşındığı sistem.
01:32Buradaki yapı o şekilde.
01:33Kolon yok yani?
01:34Kolon sistemi yok.
01:35Yani bunu ilk başta bilmemiz gerekiyor.
01:37Bunları değerlendirdikten sonra binanın niye yıkıldığıyla alakalı karar vermemiz gerekiyor.
01:41Bu aşamada olay yeri incelemeleri yapıldıktan sonra yıkımın gerçek sebebinin ne olduğu daha net bir şekilde ortaya çıkacak.
01:49Ama burada benim tavsiyem şu anda enkazda kaldırılıyor.
01:52Olay yeri incelemelerinin biraz daha detaylandırıldıktan sonra enkazın biraz daha bekletilmesi yönünde.
01:58Çünkü Maraş'taki depremden sonra gördüğümüz olaylarda gelen dosyalarda bilirkişi heyeti olarak yaptığımız incelemelerde olay yerinden alınan kanıtların sonuca belirleme açısından yeterli ölçüde yeterli olmadığını gördük.
02:12Bu da gerçek sebebin ne olduğunu bizim belirlememiz noktasına yanlış yönlendirmeye sebebiyet verebiliyor veya çok yanlış kararlar vermemize gerekçe olabiliyor.
02:22O yüzden biraz daha bu konuya özen gösterilmesi gerektiği kanaatindeyim.
02:25Gelecekte özellikle yine bu tür bir olayla karşılaşmaması için neler yapılabilir?
02:34Yani nasıl öndemler alınabilir? O bina yapıları nasıl inşa edilebilir?
02:37Aslında bu aşamadan sonra biraz bunun üzerine durmamız gerekiyor.
02:41Özellikle 2000 yılından önce bizim 98 deprem yönetmelerinden önceki yönetmelerimiz farklıydı.
02:48Aslında bu yönetmeliklerimiz çok kötü değil.
02:5098'den sonra biraz daha bu sistemler ricitleşti.
02:53Ben o yüzden 2000 yılından önce yapılan yapıların aslında tamamının kentsel dönüşüm kapsamı altında bir incelemeden geçmesi gerektiği kanaatindeyim.
03:02Çünkü zaten yaş olarak da 25 yıllık bir yapıdan bahsediyoruz. En az 25 yaşında olan bir yapıdan bahsediyoruz.
03:08Yani insanlarda da olduğu gibi yapılarda bir yaşlanma, oradaki betonun, çeliğin artık bir dayanımında kayıplar, özelliklerinde bozulmalar,
03:17işte betonda bir takım aksaklıklar, demirdeki korozyonlar.
03:21Bunlardan dolayı da yapıların taşıyıcı elemanlarının özellikle hasar görme ihtimalinin veya bunların bozulma ihtimalinin olduğunu öngörmemiz gerekiyor.
03:30O yüzden bu yapıların belediyeler, çevre, şehircilikli, iklim değişikliği, bakanlığı, üniversiteleri aracılığıyla tüm yapıların ciddi bir şekilde kentsel dönüşüm kapsamında incelenmesi gerekiyor.
03:40Birincisi bu. İkincisi benim dikkatimi çeken bir şey daha var. Bu uzun süredir söylemeyi düşünüyordum bunu.
03:45Ticari alanların, konut yapılarının altında yapılması gerçekten burada büyük boşlukların oluşmasına sebebiyet verdiği için bizim taşıyıcı sistemimizde olumsuzluklar doğuruyor.
03:56Yani içeride bazı düzenlemeler yaptığı zaman bina sıkıntılı bir duruma düşebiliyor.
04:00Ticari alanlar sık sık insanların yer değiştirdiği mekanlar. Her gelen ticari alan sahibi orada bir düzenleme yapıyor.
04:06Bilinçli veya bilinçsiz. Bunların çoğu zaten yetkili meclislerden izin alınmadan yapılan şeyler.
04:12Bu anlamda zaten o düzenlemeyi yapan insanlarda da yeterli teknik kapasite veya bilinç olmadığı için taşıyıcı elemanları işte burada olduğu gibi bahsedildiği bir kesinlikle sebebini bilemiyoruz ama duvarların kesildiğinden kaldırıldığından bahsediliyor.
04:25Bu tip yanlış işlemler yapılabiliyor. Burada öyle bir şey vardır demiyorum şu an için ama yani olan uygulamaları söylüyorum.
04:31Aslında karkas binalarda bile taşıyıcı eleman olmasa bile duvarların bir bütünlük sağlama açısında bir fonksiyonu var.
04:37Bunların da oralarda kaldırılması yapının dayanım anlamında zafiyete uğramasına sebebiyet veriyor.
04:42Bunların önüne geçilmesi için ben ticari alanların konutların altında değil ayrı alanlarda ikişer üçer katlı şekilde teşkil edilmesi gerektiğini düşünüyorum.
04:51Çünkü biz ne kadar bunu yani kurallara uyarak da yapsak veya ne bileyim tasarımını çok iyi de yapsak kullanım ömrü içerisinde bizim kontrolümüz dışında gelişen olaylar bu yapıların zarar görmesine sebebiyet veriyor.
05:04Yani bunu illaki taşıyıcı eleman olarak düşürmeyelim.
05:06Taşıyıcı elemanı kesmiyoruz ama içerisinden bir boru geçiriyoruz elektrik katlı su hattı.
05:10Bunlar da o elemanların zayıflamasına sebebiyet veriyor.
05:12Binalarda eklime ve çıkarmalar büyük bir sorun yaratıyor mu?
05:18Yani böyle şöyle büyük bir sorun yaratıyor tabii ki yaratıyordur diye düşünüyorum ama böyle binanın yıkılmasına sebep olacak düzeyde.
05:26Kesinlikle yani bu yapılan tadilatlar belki önemsemiyor ama ilerleyen safhalarda o elemanların zayıflamasından dolayı ömrü de geçtikçe daha zayıf hareket göstermesine sebebiyet verdiği için binaların yıkılmasına büyük bir etken oluyor.
05:41Bir de bu konuyla alakalı belki burada bir zemin problemi var olduğunu söyleyemeyiz.
05:47İncelemeler de ortaya çıkacak bu ama özellikle bu zemindeki boşluklu yapının olduğu yerlerdeki zeminlerde binalar özellikle bizim farkına bile varmadığımız farklı oturmalara etkisi altında kalabiliyor.
06:01Bu farklı oturmalar temel tabanındaki o basınç dağılışını değiştirdiği için üst yapıdaki bizim kolon kiriş veya taşıyıcı tuğla duvar gibi elemanlar elemanlara ek kuvvetler gönderiyor.
06:11Ek kuvvetler uyguluyor kesme kuvveti moment gibi ve bizim üst yapımızın dengesini bozuyor.
06:16Yani şöyle örnek vereyim bizim bir ayağımızın bir santim kısa olduğunu düşünürseniz yere bastığımız zaman yükün eşit dağılmaması alttaki o oturmalardan dolayı binanın da herhangi bir etki altında yük dengesinin değişmesi deprem gibi olumsuz etkilerde binanın bir anda dengesinin bozulup hemen göçme olayla karşılaşmasına sebebiyet verebiliyor.
06:36Bunlara karşı özen gösterilmesi gerektiği kanaatindeyim.