Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, hepiniz Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:19Bildiğiniz üzere Bolu'da bir otelde bir facia meydana geldi ve bu facianın sonucunda 78 yurttaşımız hayatını kaybetti.
00:27Tabi hayatını kaybeden 78 kişi içinde ne yazık ki oldukça fazla sayıda çocuk da vardı.
00:33O günden bugüne soruşturma devam ediyor ve soruşturmada yeni gelişmeler var.
00:38Peki profesyonel isimler, uzman hukukçular konuyu nasıl değerlendiriyorlar?
00:43Ceza hukukçusu Prof. Dr. Hasan Sınar'la konuşacağız.
00:47Sayın Hocam hoş geldiniz öncelikle.
00:50Hoş bulduk efendim, iyi yayınlar diliyorum.
00:54Şimdi hocam dediğim gibi çok büyük bir facia Bolu'da bir otelde meydana geldi ve dünlerce kamuoyu, gazeteciler, bütün isimler ekran başına kilitlendi.
01:06Orada neler olduğuna dair ve sürekli yetkililer topu birbirine attılar.
01:10Belediye bu denetlemenin sorumlusunun Turizm Bakanlığı olduğunu söyledi.
01:16Turizm Bakanlığı'ndaki yetkililer ise belediyenin denetlemesi gerektiğini söyledi.
01:21Soruşturma devam ediyor, tartışmalar devam ediyor ve soruşturmada yeni bir gelişme var.
01:26Bolu Özel İl Dairesi Genel Sekreteri Sırrı Köstereli ve Genel Sekreter Yardımcısı Bünyamin Bal gözaltına alındı.
01:34Peki şimdi bir hukukçu olarak, bir ceza hukukçusu olarak siz soruşturmanın başladığı günden itibaren günümüze gelene kadar olan bu süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?
01:47Şimdi Erdem Bey, şöyle bakmak lazım önce meseleye.
01:50Ne yazık ki bizim ülkemiz doğal afetlerden, deprem gibi, sel felaketi gibi, buradaki gibi yangın felaketi gibi
02:00facialardan sonra yürütülen ceza soruşturmaları, ceza kovuşturmaları ve adaletin tecellisi açısından son derece sabıkalı bir geçmişe sahip.
02:12Bizim ülkemizde bu gibi faciaların ortaya çıkmasında sorumluluğu olan herkesin yargı önüne çıkartılıp, adil bir şekilde yargılanıp,
02:23hak ettikleri cezaları aldığı ve bu cezaların infaz edildiği şeklindeki bir pratiğe ne yazık ki yaygın anlamda sahip değiliz.
02:32Aksine çoğu zaman bu alanda bir cezasızlık kültürünün egemen olduğunu biliyoruz.
02:40Geçmişte şu an ikinci yıl dönümünü idrak etmekte olduğumuz 6 Şubat depreminden sonra da ben aynı şeyleri söyledim.
02:49Orada da soruşturma ve yargılama süreçlerinin çok dikkatli yürütülüp, bütün sorumluların cezalandırılması gerekiyordu.
02:57Ama oradaki yargılamalar açısından da arzu edilen noktaya ulaşılamadı.
03:03Özellikle sizin ifade ettiğiniz kamu görevlilerinin yargılanması noktasında büyük bir zafiyet var.
03:10Şimdi bu arada bahsetmiş olduğunuz önce belediye yetkililerinden sonra bugün il özel davası yetkililerinin de hakkındaki işlemlerin, tutuklama kararlarının ortaya çıkması,
03:21bu defa işlerin biraz daha farklı yürüyeceği hususunda bir izlenim yaratıyor. Umarız bu şekilde olur.
03:29Şimdi bu arada sorumluluk konusunu ikiye ayırmak lazım sevgililerden.
03:33Birincisi, elbette ki burada bir kas sorumluluğu söz konusu, doğrudan kas sorumluluğu söz konusu değil.
03:40Yani bu arada 78 yurttaşımızın ölümüne neden olanlar bunu bilerek ve isteyerek yapmadılar.
03:49Ama onun dışında bu korkunç neticenin ortaya çıkmasında şu veya bu şekilde kusurlu davranışla bile bu neticeye sebebiyet veren insanlar var.
04:02Bunları iki grupta müteala etmek lazım.
04:04Birinci grupta o otelin sahibi, yöneticisi, işletmecisi, yönetim kurulu ve sorumlu çalışanları var.
04:14Bunlar bir grup, bir zat değil.
04:16İki, o otel üzerinde denetim görevini yerine getirmeyen kamu görevlileri var.
04:24Bunun bir ayağını gevel yönetim oluşturuyor, yani belediye oluşturuyor.
04:29Diğer ayağını mesela merkezi yönetim, yani hem il özel davrısı hem de onun sorumlu olduğu bakanlık oluşturuyor.
04:36Dolayısıyla çoğu zaman Türkiye'de bu doğal afetlerden sonra ortaya çıkan ceza soruşturmaları süreci,
04:43ilk kısım ile, yani depremse sadece müteahhit ile sınırlıdır.
04:48Sel felaketiyse çoğu zaman sorumluya gidilmez bile ama yangınsa da sadece işletmeciyle otel sahibiyle sorumlu olur.
04:57Bu defa ilk kez sadece birinci grupla ilgili değil ama denetim ve görevini yerine getirmeyen,
05:05bu yükümlülüğünü ihmal eden kamu görevlileri hakkında yürütülen bir ceza soruşturma süreci de görüyoruz.
05:11Dileriz bu göstermelik değildir ve bu yükümlülüğü ihmal eden kişiler,
05:17kusurları oranında bir biçimde cezalandırılması yolunda bir adım atılabilir.
05:23Bir bunun altını çizelim.
05:25Peki geçmişe yönelik tecrübelerimizden böyle bir sürecin yaşanacağını öngörebiliyor muyuz?
05:30Yani gerçekten sorumlular hak ettikleri cezayı alacaklar mı sizce?
05:35Çok güzel soru bu.
05:37Şimdi burada aslında iğneyi ele batırırken çuvaldızı bir de kendimize batıralım.
05:41Sevgilerden.
05:43Şöyle, bu gibi vakalarda hakikaten kamuoyu vicdanını tatmin eden bir neticeye ulaşılabilmesi,
05:51ancak o yasal sürecin kamuoyu tarafından titizlikle takip edilebilmesiyle mümkün olabilir.
05:59Çünkü Türkiye kelimenin tam anlamıyla bir aflar ülkesidir.
06:04Bizim ülkemizde 3 yılda bile biliyorsunuz ya vergi affı çıkar, eğitim affı çıkar, imar affı çıkar ve
06:11hepsinden önemlisi ceza affı çıkar.
06:14Biliyor musunuz son 7 yıl içerisinde, 2017, 2020, 2023 sadece son 7 yıl içerisinde
06:21bu hükümet tarafından 3 tane örtülü af kanunu çıkartıldığı ceza mahkumiyetlerine özgün.
06:28Dolayısıyla siz eğer bu süreci takip etmezseniz, sürecin ilerleyen safhalarında,
06:35bu kişilerin önce özgürlüğünden yoksul bırakıldığı, önce özgürlüklerine yeniden kavuşulduğu sorunlar için söylüyorum,
06:41sonra da haklarını da böyle yeniden hapse girmelerini engelleyecek çok basit cezalar verilmesi
06:48ve eğer hapse girdilerse o cezaları bu örtülü af kanunu kapsamında ortadan kaldırılması ve
06:543 vakte kadar bu kişilerin yeniden aramıza dönmesi kaçınılmaz olur.
06:58Peki hocam bu da büyük bir sorun değil mi?
07:00Yani kamuoyunun bu olayı takip etmek zorunda kalması, çünkü kamuoyu bu olayın peşini bırakırsa
07:07sorumluların belki de rahatça bir örtülü afla ya da başka bir afla tekrardan dışarı çıkabilecek olması.
07:14Yani Türkiye'deki yargıya ilişkin endişeler konusunda haklılık payı yaratmıyor mu insanlarda?
07:21Kesinlikle yaratıyor. Zaten endişe falan değil, vakamız bu sevgilerde.
07:26Çok basit bir örnek vereyim, ne söylemek istediğim anlaşılsın.
07:292014 yılında Türkiye'de dünya madencilik tarihinin en büyük facialarından bir tanesi yaşandı.
07:37Soma'da. Hatırlıyor musun kaç kişinin öldüğü nerede?
07:40300'den fazla.
07:42Evet, 301 kişi hayatını kaybetti. 300 tane ölü ya, 300 insan.
07:47Savaşta ölüyor. 300 insan öldü.
07:50Peki soruyorum, 10 yıl geçti. 300 kişinin ölümüne sebebiyet veren, bu zavallı tutuklanan, yargılanan, mahkum olanlardan şu an kaç tanesi cezaevinde biliyor musun Erdem?
08:04Ne yazık ki bilmiyorum.
08:06Söyleyeyim mi?
08:07Tabii ki lütfen.
08:08Sıfır. Hepsi çıktılar.
08:09Ama avukat, Can Atalay tutuklu.
08:14Oraya girersek bambaşka bir noktaya gireceğiz. Can Atalay, benim çok sevdiğim meslektaşım, kardeşimdi.
08:19Onun gibi kimler var şu anda.
08:21Türkiye enteresan, ben hep onu söylüyorum.
08:24Bir tabir vardır biliyorsun, taşları bağlayıp köpeklere salmak diye.
08:28Türkiye'de ceza adalet sisteminde.
08:30Bugün kelimenin tam anlamıyla bu yaşanıyor ama o bizim odağımızı ortadan kaldırmasın.
08:35Odağımız orası değil.
08:37Odağımız şu Kartalkaya'da 78 tane insanımızın hayatına sebebiyet veren, ölümle sebebi hayatını kaybetmesine sebebiyet veren sorunla gerçekten adil bir şekilde yargılanıp hak ettikleri cezaları alacaklar ve bu cezalar infaz edilebilecek mi?
08:52Tekrar söylüyorum, kamuoyu baskısı olmazsa, burada geçmiş tecrübeler hep bunu ortaya koydu çünkü ben bu alanda ta 99 depreminden itibaren konunun cezai boyutunu inceleyemem ve bu alanda bilimsel üretim yapan bir insanım.
09:0899 depreminden sonrası da fecaati, 2009 yılındaki sel felaketinden sonra da sorunlular açısından Türkiye'de ne yazık ki yerleşmiş, kemikleşmiş bir cezasızlık kültürü var.
09:22Bu cezasızlık kültürünü kırabilmenin yolu projektörlerin daima bu yasal süreçlerin ve infaz süreçlerin üzerinde olması.
09:31Ses kafanızı öteki tarafa çevirdiğiniz derden bir yolunu buluyor ve bunlar dışarı çıkıyorlar.
09:37Şimdi sayın hocam son olarak da şunu sormak istiyorum, Soma'dan bahsettik, Soma dışında aslında Türkiye yine çok büyük felaketler yaşadı.
09:46Yani Soma, Çorlu Tiran kazası, 6 Şubat asrın felaketi olarak adlandırıldı, 11 il neredeyse yerle bir oldu.
09:54Özellikle Hatay harita üzerinden dümdüz oldu yani hala oranın yaraları sarılamadı.
09:59O zaman da sorumlular…
10:01Hem Adıyaman'da hem Hatay'da hepsinde bulundum.
10:04Bingöl'de bulundum.
10:06Böce İskenderun'da bulundum.
10:08Korkunç yani hakikaten çok, çok, çok içir havacısı bir manzara var.
10:12Şimdi orada da şöyle bir nokta var Erdem ona ifade etmeme müsaade et.
10:16Şimdi bu arada…
10:17Tabii ki lütfen.
10:19Bakın sorumlular açısından şu hata yapılıyor.
10:23Davaların büyük kısmı bir tek Ezgi Apatman'ın davasını 6 Şubat'tan sonraki dönemlerde,
10:30Rönesan'da, şurada, burada, hepsinde bilinçli taksirden ilerliyorlar.
10:34Ne yazık ki yargıtay uygulaması böyle.
10:36Bu aynı zamanda örneğin trafik kazalarında, trafik suçlarında da bizim çok eleştirdiğimiz bir husus bu.
10:42Bilinçli taksirden ilerlediğimiz zaman netice alabilme olanağınız,
10:47caydırıcı bir ceza verilebilme olanağı fevkalade düşük.
10:51Bu gibi vatalarda yani neticenin sorumlu tarafından öngörülmesine rağmen,
10:58yine de bu neticenin gerçekleşeceğine kayıtsız kalmak suretiyle,
11:02orada hareketsiz kalarak bu neticeye sebebiyet veren sorunların,
11:06bilinçli taksirden değil, olası kasttan yargılanmaları gerekir.
11:11Depremden sonraki yayınlarda bunu ben defaatle ifade ettim.
11:16Çok az dosyada olası kasta gitti ve gerçekten yüksek cezalar çıktı.
11:22Ama bilinçli taksirle ilerlerseniz verilebilecek ceza ne yazık ki,
11:26işte hükmün açıklanmasının geri bırakılması, erteleme vs. derken,
11:30tam bir cezasızlık alanı yaratılıyor.
11:32Ben bu konuda yargı üzerinde özellikle katılan vekili olarak görev yapacak olan meslektaşlarımızın,
11:39onların etkisiyle dosyada aktif bir biçimde soruşturma yürütecek olan Cumhuriyet savcılarının,
11:45çok ciddi davranmalarını ve olası kast seçeneğini mutlaka değerlendirmeleri gerektiğini düşünüyorum.
11:51Yani bir bakıma sistem açığı gibi bir şey bu bilinçli taksir.
11:55E öyle, cezasızlık yaratıyor.
11:58Peki Sayın Hocam, zaten benim de soracağım soru biraz bununla alakalıydı.
12:02Şimdi saydık yaşadığımız felaketlidir saysak,
12:05zaten programın süresi yetmez.
12:07Sabaha kadar konuşuruz burada, şu tarihte şu oldu, bu tarihte bu oldu.
12:10O tarihte de sorumlular bir sorumluluk alıp istifa etmediler,
12:14ya da gerçekten sorumlu bulunanlar doğru düzgün yargılanmadı.
12:19Bunu sabaha kadar konuşuruz.
12:21Ama benim sormak istediğim konu, daha doğrusu değinmek istediğim nokta daha farklı.
12:25O da şu, şimdi Türkiye bu kadar büyük felaketler yaşadı.
12:28Milyonlarca insan hayatını kaybetti.
12:31Bütün bu felaketlerin toplamında belki de.
12:34Ancak hukuk sisteminde, mevzuatta bir güncelleme var mı bunlarla alakalı?
12:39Yani bir yenilen, yenileme sürecine girdi mi kanunlar bununla alakalı?
12:44Yoksa hala aynı kanunlar, aynı durumlar devam ediyor
12:49ya da bununla ilgili bir güncelleme yapılacak mı sizce?
12:52Sevgili Erdem, benim rahmetli çok sevdiğim hocam Prof. Dr. Çetin Özek'in bir sözü vardı.
12:59Derdi ki, en iyi kanun bile kötü uygulayıcıların elinde kendisinden beklenen faydayı veremez.
13:08Ama en kötü kanun bile iyi uygulayıcıların elinde çok olumlu neticeler verebilir.
13:14Türkiye'de yaşadığımız gerçeklik bu.
13:17Ve yıllardır senin tam da söylediğin gibi bu konuda özellikle ceza adaleti sisteminde sonuç çıkmayınca
13:24örtülü af kanunları vs. ile kamu vicdanını kanatan neticeler, örnekler ortaya çıkınca
13:30bir panik anlayışı içerisinde derhal bir araya gelip yeni yasa yapalım, onu çıkartalım, bunu indirelim diye
13:37özellikle usule ve infaza ilişkin panik düzenlemeleri hayata geçiriyorlar.
13:43Bunlar sistemi daha da karmaşık ve içinden çıkılmaz hale getiriyor.
13:48Şu infaz kanunu üzerinden defalarca artık şu tabiri kullanmaktan ne olur vazgeçsinler.
13:54Tabiri yozlaştırmaktan başka anlamda ifade etmiyorum.
13:58Yargı reformu, 8. yargı reformu, 9. yargı reformu böyle yapılmaz.
14:02Reform yapmak, nasıl yapılıyor bakmak istiyorsanız dönün.
14:05Cumhuriyetin kurucu değerlerine bakın, kuruluş ilkelerine bakın.
14:09Orada Mahmut Esat Moskof'un adalet bakanı olduğu dönemde nasıl bir hukuk reformu yapılmış görün.
14:14Sizin yaptığınız şeyin tamamı makyajdan ibaret.
14:17Ve her makyaj sistemi daha da içinden çıkılmaz hale getiriyor.
14:21Hiçbir şey istemiyoruz zaten.
14:22Kanunlar doğru şekilde uygulansın.
14:25Bir, iki, tutuklama tedbiri gibi işte el koyma, arama telefonu bunlar hukuka uygun bir biçimde, amaca uygun.
14:35Siyasetçilere gözdağı vermek vs. için değil.
14:38Gerçekten amacına uygun şekilde uygulansın.
14:41Ve üç, en önemlisi bu.
14:43Kardeşim cezaevindeki sizin bu yanlış politikalarınız bu doluluğa yol açtı.
14:47Oradaki doluluğa çözüm üreteceğiz diye suç işlemiş insanları cezası, infazı tamamlanmadan erkenden salıvermeyin.
14:57Çünkü bu bumerang gibi siz o kriminal insanları dışarı saldıkça suçluluğu daha da azdırıyorsunuz.
15:05Suç işlem alanlarını arttırıyorsunuz ve cezaevlerinde daha fazla bir doluluk süreç içerisinde oluşuyor.
15:12Ve yeni cezaevleri inşa ediyorsunuz.
15:14Kanunun uygulanması bu kadar.
15:16Efendim?
15:17Ve yeni cezaevleri inşa ediyorlar.
15:19Ya işte ben derslerinde şunu örnek veriyorum Erdem.
15:222017 yılında Hollanda'da öyle bir ceza adaleti ve infaz politikası uyguluyor ki adamlar.
15:28İki tane yüksek güvenlikli hapishane yeterli sayıda mahkum olmadığı için kapatıldı.
15:34Önce ithal mahkum falan getirdiler.
15:36Baktılar masrafları yine karşılamıyorlar.
15:38Çünkü cezaev dediğim müessese safi giderden ibarettir.
15:41Hiçbir katma değer almazsın oradan.
15:43Safi giderdir.
15:45Güvenliği ayrıdır.
15:47Isıtması ayrıdır.
15:49Aydınlatması ayrıdır.
15:51Sürekli bir giderde ve hiçbir gelir kalemi de yoktur.
15:53Dolayısıyla cezaevleri yüktür toplumun sırtında.
15:58Doğru infaz politikalarıyla cezaevlerini azaltacak, suç işlenmesini azaltacak bir sistemle uygulamanız lazım.
16:04Biz tam tersine yanlış infaz politikalarıyla suç işlemeyi özendiren, suç işlemeyi azdıran bir yapıya sahibiz.
16:12Ve bunun neticesi olarak yeni cezaevleri yapıyoruz.
16:16Daha komiğini geçenlerde gördüm bir belediye başkanı.
16:19Kendi ilçesindeki yeni cezaevi inşaatında fotoğraf çizgi yatırımlarımız hızla geçmeden devam ediyor diye.
16:27Allah akıl fikir versin diyorum başka bir şey demiyorum.
16:30Yani doğru infaz politikasını uygulayan Hollanda gibi yaparsan cezaevlerini kapatman gerekiyor.
16:36Sen üst üste yeni cezaevi açmak zorunda kalıyorsan senin infaz politikanda çok büyük sorun vardır arkadaş.
16:43Peki Sayın Hocam çok teşekkür ediyorum.
16:45Ağzınıza sağlık. İyi ki katıldınız programa.
16:48Ben teşekkür ederim. İyi yayınlar diliyorum.
16:50Teşekkürler.
16:52Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri ceza hukukçusu Prof. Dr. Hasan Sınar yayınımızdaydı.
16:59Kartalkaya'da yaşanan olaya ilişkin konuştuk.
17:02Sorumluların nasıl cezalar alacağını daha da önemlisi gerçekten sorumlular ceza alacak mı bunu sorguladık ve
17:09Sayın Hocamız çok aslında kritik bir şey söyledi.
17:12Kamuoyu desteği kamuoyu baskısı bu olayın üzerinden kalkarsa belki de gerçekten sorumlular ceza almayabilir dedi.
17:19Yani burada da sanırım yargının ve hukuk sisteminin geldiği dönemi hukuk sisteminin yaşadığı sorunları görüyoruz.
17:28Eğer bir kamuoyu baskısı olmazsa olayların üstü biraz daha rahat kapatılabiliyor sanırım.
17:34En azından benim şahsen bu programdan biraz da olsa çıkarabildiğim bu.
17:39Şimdi biz bu ülkede yaşanan bütün gündemleri sizlere bu ekranlardan aktarmaya devam edeceğiz.
17:45Ancak şimdilik burada noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.