Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Efendim kalbimizde sızı, yüreğimizde acı. Depremin ikinci yıl dönümünde elbette deprem gerçeğiyle yüzleşmeye devam ediyoruz.
00:09Konuşacağız. Konuşmaya da devam edeceğiz. Çünkü acıyı unutmayacağız ama önlem almamız gerektiğini de unutmamamız gerekiyor ki bir daha böyle bir felaket yaşamayalım diye.
00:21Şimdi deprem uzmanı Yoshinori Moriwaki bizimle birlikte ve 6 Şubat'ın yıl dönümünde başka bir deprem ihtimali var mı? Konuşacağız.
00:31Çünkü Ege Denizi konuşuluyor biliyorsunuz. Özellikle son 3 gündür sık sık o noktada depremler yaşanıyor.
00:38Hatta 3 felaketten söz ediliyor. Ege Denizi'nde Yunan adaları riskli. Günlerdir 4 büyüklüğünde depremler oluyor.
00:46Türkiye ve bölgede riskli yerler de var. Peki oralar nereler diye soracağız Yoshinori Moriwaki'ye.
00:52Şimdi deprem gerçeğiyle bir kez daha yüzleştik. Hocama hoş geldiniz. Öncelikle böyle başlayalım.
00:59Şimdi acının yıl dönümünde özellikle şunu bir konuşmak lazım. Türkiye'nin afat deprem risk haritasını görüyoruz bu noktada Sayın Moriwaki.
01:10Ve her bir noktanın aslında çok az bir bölümü. Yani Türkiye haritasına baktığımızda zaten hep söyleriz.
01:16Türkiye bir deprem ülkesi. Önlem almamız gerekiyor, önlem almamız gerekiyor.
01:19Evet acının yıl dönümünde biz acımızı unutmadık ama artık bir taraftan da bu gerçekle yüzleşmemiz lazım.
01:27Asrın felaketini biz yaşadık. Sizin özellikle bize bu noktada Meltem Hanım, sayın izleyicilerimiz şu bölgeler bize artık alarm veriyor.
01:39Burada önlem almamak, tedbir almamak artık insan hatasına giriyor diyebileceğiniz bölgeler nereler, oralar?
01:48Tamam evet. Türkiye'de bundan sonra neresi diye söyleyince dört bölge var.
01:532020'de Elazığ'da iki kere, Kavramanmarası'da iki kere ve Hatay'da iki kere.
02:00Doğu Anadolu fayhatı böyle geldi. Bu güney kolu ama batı kolu olarak Adana'dan Kıbrıs'a da.
02:10Kıbrıs da mı tehlikeli?
02:11Evet yani Adana taraftan Kıbrıs'a gidiyor bu denizin içinde. Bu birinci bölge diye söylüyor.
02:18O tehlikeli saydığımız.
02:20Sayın Morvaki, Adana'dan bahsettiniz. Bu zaten şu noktaya baktığımızda asrın felaketinin yaşandığı o fayhatının geçtiği yer mi?
02:32Evet ama bunun irade olarak düşünebileceği için.
02:36Ve bunun domino taşı gibi sıra sıra geldi. Bunun gereği bazen donuyor.
02:43Ve Bingöl, Kavrama, Muş, Bitlis bu ikinci bölge olarak görüyor.
02:49Ve üçüncü olarak Ege tarafta. Ege tarafta Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu fayhatı tam bir çizgi gibi görüyor.
03:00Ama Batı Anadolu fayhatı olarak böyle yatay yani buna karşı böyle ince ve kısa fayhat diye söyleyebilirim.
03:12Kısa fayhattı ama gene de üç felaket bekleniyor Ege'de. Yani Yunanistan'dan mı olacak?
03:18Yok onun arası değil. O başka. Ama burada küçük ince fayhat var. Ve bunun çok fazla varı için sıkı sıkı olabilir.
03:30Yani 2020'de Elazığ'dan sonra Manisa'da, Muğla'da oldu. Ve İzmir'de de deprem oldu.
03:37Ama İzmir'deki deprem Ege taraftan Yunanistan'ın fayhatı kurdu. İzmir kendisinin fayhatı da ayrıca var.
03:47Daha kurmadığı için kurabilir diye söyleyebilirim.
03:53Peki bir enerji boşalması yaşandı mı Sayın Orbay?
03:57Yok İzmir'de daha Manisa ve Muğla için evet. Ama daha ince fayhatlar da var.
04:05Peki o ince fayhattı ne demek? Tehlikeli yoksa çok büyük bir yıkıcı etkisi olacak mı?
04:11Mesela Kuzey Anadolu fayhattı bu dünyanın çok büyük fayhattı.
04:15İndonezya'dan başlıyor ve Yunanistan, İspanya'ya gidiyor. Çok büyük fayhattı dünyanın.
04:25Ama bu ince fayhattı diye söyleyebilirim. İnce için yani çok büyük deprem beklemiyor.
04:31İnce o zaman çok yıkıcı etkisi.
04:33Şunu merak ediyorum. Mesela Japonya'da deprem olduğunda 7 nokta şiddetinde deprem olduğunda ya da büyüklüğünde orada hiçbir aksilik yaşanmıyor.
04:47O bambaşka konu. Deprem olacak mı olmayacak mı değil. Bina için bu ayrıca konuşmak lazım.
04:55Mesela o kadar şiddetinde bir deprem Türkiye'de olduğu zaman biz daha hissediyoruz bunu.
05:00Şimdi o ince dediğimiz fayhattı İzmir'de sizin mesela siz ince evet çok büyük bir deprem olmayacak dediniz ama yıkıcı etkisi olur mu?
05:09Yani o bizim inceden kastımız 5'den sonrası mı? 5 nokta şiddetinden üstü mü?
05:15Görünüş olarak biz fayhattı yazıyorken tabii bunu tam kalın fayhattı oluyor bu. Ama burası ayrı ayrı parça parça var diye söyleyebilirim.
05:30Yani ince fayhattı bile Türkiye'de yıkıma sebebiyet verebilecek mi?
06:05Mesela dün İzmir'deydim. İzmir'in karşı yaka tarafta yumuşak zemin diye söyleyebilirim.
06:122020'nin depremi derken karşı yakanın ileri tarafta da çok sıkıntı oldu.
06:18O halde şimdi 4 bölgeden 2 bölgeyi saydık. Birincisi Adana'dan başlayan ve Kıbrıs'a uzanan taraf. İkincisi de Ege yani İzmir.
06:29Birincisi de Bitlis. En son olarak Marmara bölgesi diye söyleyebilirim.
06:37Peki şimdi alarm veren bölgeler bunlardı. Marmara bölgesi, Ege bölgesi, bakıldığında yine Adana'dan Kıbrıs'a uzanan kesim ve işte Tunceli-Bitlis mi dediniz?
06:48Evet.
06:49Bu bölgeler bizlere alarm veriyor. Şunu anlamak mümkün değil değil mi?
06:53Mesela burada dediğiniz ya ince bir fay hatı var. Marmara için nasıl bir durum?
06:59Marmara için Kuzey Anadolu fay hatı 1999'da Yalova Çınarcı'ya kadar fay hatı kurdu. Ve bundan sonra Güney Koru'da var, Kuzey Koru'da var.
07:11Güney Koru'da Gemilik, İnegöl, Bursa, Bandırma ve Çanakkale böyle var.
07:20Bunu fay hatı 100 sene, 150 sene yani Magnitudo 7 gibi deprem gelebilir.
07:30Ya 100 yılda bir mi bu kadar yakıcı?
07:34Bu 100 sene, 150 senede Magnitudo 7 gibi eskide varsa tekrar gelecek.
07:43Ama bazen gelmiyor o zaman daha enerji biriktiriyor daha büyük deprem oluyor.
07:51Mesela Hatay'da Kavraman Maraş 500 sene deprem olmadığı için çok büyük hem de iki kere oldu.
08:00Elazığ'da 80 senede geldiği için altı nokta altı gibi fazla büyük olmadı.
08:10Bunu Marmara Bölgesi için Güney Koru ve Kuzey Koru'da Yalova Çınarcı'ya kadar 1999'da fay hatı kurdu.
08:23Neden bazı noktalar daha da Bordo'ya yönelik?
08:26Yani mesela Marmara Bölgesi diyoruz ya Fekirdağ'da mesela daha bir açık kırmızılık görüyoruz.
08:33Ama mesela Kocaeli'ne baktığımızda Sakarya'ya baktığımızda işte Bursa'ya baktığımızda daha da koyu bölgedeler.
08:39Burası artık daha dayanıksız demek mi yoksa hayır burada deprem daha yıkıcı olacak demek mi yoksa fay hatı mı geçiyor demek mi?
08:47Evet fay hatı tam geçiyor için kırmızı. Bundan ne kadar uzatıyor açık renk oluyor.
08:56Fay hatından uzaklaştıkça renk açılıyor.
09:00Açıyor da kendisine risk değil anlamı var.
09:03Peki o zaman sayın mühürver ki Ankara'da, Konya'da, Karaman'da bir fay hatı olmadığı için orada sıkıntı yok mu?
09:09Fay hatı gösteriyor için.
09:11Tabii Ankara'da da mesela Tuz Gölü'ye kadar fay hatı var.
09:16Ve yukarıda Çankırı'ya kadar fay hatı var.
09:20Ama uzak ve zeminde çok iyi.
09:23Yani Türkiye'nin içinde…
09:25Mesela bolu kırmızı fay hatı mı bu noktada?
09:27Evet tam tam.
09:28Bolu'da yaşanan yıkıcı büyük bir deprem Ankara'yı Eskişehir'e etkilemez mi?
09:31Yani çok fazla değil.
09:34Geçen sefer bolu'da deprem oldu.
09:361999'da.
09:38Ama o kadar.
09:39Tabii eskişehir'de bireydi ama o kadar değil.
09:42Ve Kuzey Anadolu fay hatı 1999'da Yalova Çınarıcı'ya kadar fay hatı kurdu.
09:49Ve bu tarafta 1912'de başka deprem oldu.
09:54Tekirdağ'ın altında?
09:55Tekirdağ'ın altında, evet.
09:57Tam Tekirdağ'ın güneye kadar.
09:59Bu noktadan bu Yalova Çınarıcı'ya kadar yüz yetmiş beş kilometre var.
10:04Burada kabaca sekiz tane fay hatı.
10:07Yani bir çizgi gibi görüyoruz ama sekiz tane böyle parça parça.
10:11Parça parça da tam var.
10:13Bunun bir tane depremi olabilir, iki uç tane bela bela olabilir.
10:18Yani bir tane ise yiğidinin altında olabilir.
10:21Ama iki uç tane ise yiğidinin üstünde yiğidin noktası, iki yiğidin noktası olur.
10:25Hatta bile çok az ihtimal var.
10:28Türkiye için yediden daha yukarısı zaten hocam.
10:31Aslında felaketini yaşadık işte.
10:34Ve bu yüz yetmiş beş kilo.
10:37Ve korkutmak için değil.
10:39Yani yüzü tamamen bir kere de kurabilir.
10:42Çünkü Japonya'nın 2011'de birden kırıldığı zaman.
10:45Ankara, İstanbul, 400 kilometre gibi fay hatı 2011'de biz Japonya'da bunu kurduk.
10:53Yani az ihtimalle.
10:55Ama olabilir.
10:57Yok ihtimalle bir tane veya iki uç tane.
11:00Bir deprem uzmanı olarak size şunu sormak isterim o halde.
11:03Bizim büyükşehirlerimiz böyle bir yıkım hazır mı?
11:06Yani onun için yapmaya çalışıyor.
11:08Evet.
11:09Yani İstanbul'da, Ankara'da.
11:12Ankara o kadar değil ama ona rağmen iki üç gün önce ben de büyükşehir belediyesiyle beraber seminerde katıldım.
11:21Belediye başkanıyla beraberdi.
11:26Sonra Adıyaman'da gittim iki gün önce.
11:31Sonra İzmir'de gittim.
11:34Birçok bölgede tamam şimdi.
11:36Evet yapıyoruz.
11:38Ama daha tam değil.
11:40Tabii siz seminerler yapıyorsunuz.
11:42Siz üzerinize düşeni yapıyorsunuz.
11:44Uzman görüşünüzde yol gösteriyorsunuz.
11:46Ama önemli olan işte aslında bu işin biraz realiteye dönüşmesi.
11:50Yani deprem olmasından ziyade ihmal ve tedbirsizliğin problem olduğunu sadece depremde değil birçok felakette görüyoruz.
12:00Yani Bolu yangın faciasında yaşadığımız süreç işte.
12:03Yani aslında tedbirsizlik bizim en büyük problemimiz.
12:06Yunanistan ders aldı.
12:08Komşuda böyle bir deprem oldu.
12:10Ama peki Yunanistan'da olan depremin yani biz artık o kadar öyle bir durumdayız ki Yunanistan'da olan depremin bize sıçramasından da tedirginiz.
12:20Yani acaba bizde ne olacak?
12:22Nasıl olur diye sarsıntılarla ilgili önlem aldılar.
12:26Öyeki savunma bakanlığı bölgeye olası bir deprem ihtimalinde arama kurtarma çalışmalarına katılacak yine ekipler gönderdi.
12:33Ne dersiniz hocam?
12:35Yani bir depremin Yunanistan'da olması İstanbul'u yani özür diliyorum Ege'yi nasıl etkiler?
12:43İzmir'i nasıl etkiler?
12:45Tabii tabii.
12:46Bu zaten bu dağın tepedeki kardera diye söylüyor.
12:51Onun tam sağda üstü denizin üstünde.
12:55Onun için yani bu yanar dağının üstü tepe diye söyleyebilirim.
13:01Burada on bir gün onceden başladı.
13:07Ve şimdilik toplam 6-8 deprem.
13:12En başı bir iki magnitüdü ama sonra beşin üstü, beş nokta bir beşin üstü.
13:19Büyük deprem.
13:22Yunanistan'ın hocana göre evde geçmiyor gibi söylüyor.
13:28Ama bu belli değil.
13:30Neyse büyük depremde olabilir.
13:32Mesela evde gibi deprem oluyorsa tsunami gelebilir.
13:37Tsunami geliyorken ama burada adalar var.
13:41Adalar yani direkt İzmir taraftarına tam gelemiyor.
13:46Adalar var ve özellikle bu çeşme taraftarı için İzmir sıkıntı yok.
13:53Ama Marmaris ve Bodrum tarafta 170 km var.
14:05Ama tsunami direkt aradan gidebilir.
14:08Ada yoksa tsunami gelebilir.
14:11Yani Santorini'ye baktığımızda Bodrum'a uzaklığı 175 km.
14:16Datça'ya 175 km.
14:18Datça'ya gelebiliriz.
14:20Aslında çok yakın.
14:22Bu yıkıcı etkinin de daha fazla olacağı anlamına mı gelir?
14:25Yoksa etkilenir miyiz sadece?
14:27Deprem kendisini o kadar hissedebilir.
14:29Ama yıkıcı olarak zannetmiyorum.
14:32Ama tsunami.
14:34Burası genel olarak bu bölgede deprem oluyorsa tsunami oluyor.
14:40Genel olarak Türkiye'de 1 metre veya kötü halde 3 metre en kötü.
14:46Ama burasının tsunami 5 metre 7 metre.
14:51Yani 7,5 metre gibi büyük oluyorsa 7 metre gibi tsunami gelebilir.
14:59Peki bekliyor musunuz? Yunanistan'da büyük bir deprem olacak mı?
15:03Şu an beklenilenler arasında burada var mı?
15:05İnşallah 7 metre üstü olmaz ama yok diye söylemiyor.
15:10Olabilir. Çünkü büyüyor, büyüyor şimdi.
15:14Evet.
15:15Onun için 7,3 metre gibi olabilir.
15:20Peki 7,3 metre olursa bizim Bodrum, Datça sadece hisseder mi?
15:25Hissedebilir buraları.
15:27Hissedebilir ama tsunami olarak Datça ve Marmaris tamamen arada ada yok.
15:36Engeli yok için tsunami gelebilir.
15:39Tsunami depremden ziyade tsunami mi etkileyecektir aslında Santorini'den gelen?
15:44Evet. Türkiye için onun depremi oldu veya hissettiyse.
15:47Peki hocam bunun önlemi alınabilir mi Datça'da?
15:50Nasıl tsunami önlemi nasıl alınır ki?
15:52Tsunami için sadece yukarı gideceksiniz.
15:55O zaman kaçabilir. Sıkıntı yok.
15:58Denizden uzağa gideceğiz.
15:59Evet, evet.
16:00Ama denize yakın evleri olanlar bunun önlemini almak mümkün değil.
16:03Yani yakın yerini betonamenin iki katta üç katta yukarıya gidiyorsa tamam.
16:10Tsunami sağda tsunamiden yukarıya kaçıyorsa sıkıntı yok.
16:15Ama 50 cm sağda insanı götürüyor.
16:18Orada yapılacak bir şey yok.
16:20Evet.
16:21Şimdi Santorini'de hocam deprem paniği vardı.
16:25İşte adanın daimi nüfusu zaten 15 bin.
16:28Yılda 3,5 milyonda turist ağırlıyor.
16:30Evet.
16:3115 binden fazla kişi adayı terk etti artık.
16:34Evet.
16:35Limanın çökmesi halinde işte plajlardan tahliye planı da yapıldı.
16:38İşte öğrenciler için de bir takım adımlar atıldı.
16:41Okullar tatil edildi derken acil eylem planı oluşturuldu.
16:45Evet.
16:46Santorini'de bir deprem paniği var.
16:48Peki bu önlemler yeter mi Santorini'de?
16:51Orası için yanardağ volkan.
16:57Bir de yanardağ patlaması eski var.
17:00Yanardağ patlaması olabilir.
17:03Ve kayma da olabilir.
17:05Her şey afette olabilir.
17:09Bu panik olarak değil.
17:11Yani hazır olmak için bunları takip etmek için.
17:16Peki gelelim son olarak bize.
17:18Şimdi tam işte 6 Şubat'tan sonra şunu aslında konuşmak lazım.
17:25Yani hakikaten elimiz yüreğimizde yaşıyoruz.
17:28Tam 2 senedir 99 depreminde yaşamıştık ama ben o zaman yaşta çok küçüktüm.
17:32Şunu çok acı hatıralarla hatırlıyorum 99 depreminde.
17:37Ama 6 Şubat hafızamızdan gitmedi.
17:39Bir gazeteci olarak da gördüğümüz görüntüler hakikaten hafızamızdan da selinecek gibi değil.
17:44Mümkün de değil.
17:45Ve bu yüzden artık bu acının bir daha yaşanmaması için bunu dilemekten ziyade bir adım öteye gitmemiz gerekiyor.
17:51Artık önlem almamız gerekiyor.
17:53İstanbul'un şu an beklediği noktalar üzerinden konuşuyorum.
17:57İstanbul, İzmir, Adana dediniz ve tekrar Bitlis ve Tunceli bölgesinden bahsettiniz.
18:05Yani bir önceki hayatından.
18:07Hemen ivedilikle ne yapılmalı?
18:09Binaları mı biz hemen kentsel dönüşümle?
18:13Kentsel tabii devlet olarak, belediye olarak kentsel dönüşü yürümek lazım.
18:18Yapmaya çalışanlar oluyor. Yeterli mi peki?
18:21Evet.
18:22Sağlam binalar bizi hayatta tutar mı?
18:25Yani Japonya'da belediye veya hükümet karabeldiyse peki efendim diye bizi kabul etmek lazım.
18:34Yani kentsel dönüş çok önemli.
18:36Bunu yürümek lazım.
18:38Peki sadece sağlam binalar yeter mi hocam?
18:40Pardon?
18:41Sağlam binalar bizi hayatta tutmaya yeter mi?
18:43Yani biz sağlam diye taşındığımız bir evde de ne yazık ki bir yıkıma uğrayabilir miyiz?
18:49Zemin kaynaklı mesela.
18:51Zemin etiketini hiçbirimiz bilemiyoruz.
18:53Zeminde dahil yani zeminde iyileşme dahil sağlam bina diye biz söylüyoruz.
18:58Çünkü özellikle 6 Şubat'tan sonra birçok kişi de şöyle bir şey oldu.
19:01Ya benim binam 30-40 yıllık bina işte yaşı fazla büyük.
19:04Biz gidelim yeni yapılan bir binaya taşınalım.
19:07Yeni yapılan bir yapıda sitede oturalım diye.
19:10Burada da risk var mı yine de yani?
19:12Hani tamam binalar sağlam olabilir ama yeni yapım olabilir.
19:16Fakat zeminde sıkıntı var.
19:18En başı zemin bakımı lazım.
19:20Zemin iyiyse, biraz çürükse de
19:23sert zeminse depremin hızı gidiyor.
19:26Sağlam da fazla olmuyor.
19:28Sağlam yoksa bina bir şey fazla yok.
19:31Zemin sağlam olursa?
19:33Evet.
19:34Bunların ikisi koordineli anladığım kadarıyla.
19:36Sağlam bina, sağlam zemin.
19:38Aslında sağlam binasa bu zeminde dahil biz düşünüyoruz.
19:44Japon insan olarak.
19:46Sağlam bina değilse biz zeminde zaten sağlam.
19:49Anladım.
19:50Temel yumuşak.
19:51Ne kadar yukarıda iyi yapıyorsa da sert yapıyorsa da
19:55düşecek.
19:56Evet.
19:57Hayır zaten.
19:58Hatay'de böyle oldu.
19:59Şu İstanbulluların hızı da çok önemli.
20:01Zemin iyi bir zemin.
20:18Neresi orası?
20:19Beykoz, Şekmeköy.
20:21Tamam.
20:22Sancaktepe'de iyi.
20:24Maratepe'de iyi.
20:28Karatay'ın kenarında biraz yumuşak.
20:32Sağ ol.
20:33Çünkü denize yakın kesim.
20:35Avrupa'da eski Atatürk Havalimanı, Ataköy, Zeytinburnu, Şekmeköy.
20:45Bunu da ilave etmek istiyorum.
20:49Şu bordo gördüğümüz yerler, denize yakın gördüğümüz yerler.
20:53Bu harita sadece bunu gösteriyor.
20:58Zemin için gösteremiyor.
21:00Anladım.
21:01Bordo renk 1. derece deprem bölgesi.
21:03Sayın Morivaki'nin bizlere aktardığı.
21:06Turuncu ile gördüğümüz 2. derece deprem bölgesi.
21:09Biraz daha açık turuncuda gördüğümüz 3. derece ve sarıda gördüğümüz de 4. derece deprem bölgesi zaten.
21:17Burası hem de zemin iyi ve bu taraftasa uzak.
21:22Onun için sıkıntı yok.
21:24Anladığımız kadarıyla denize uzak kesim biraz daha depreme dayanıklı gibi görünüyor.
21:28Ama zemin açısından binalar bambaşka bir konu.
21:31Deprem uzmanı Yoşnar Morivaki bizimle birlikteydi.
21:34Çok teşekkür ediyoruz Sayın Morivaki.
21:36Teşekkür ederim.