Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, geliştirdikleri yazılım aracılığıyla Santorini Adası'ndaki yanardağ faaliyetlerini mercek altına aldı ve son yıllarda yanardağın merkezinde genleşme tespit ettiklerini açıkladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şu anda analiz çalışıyor, renklendi görüyorsunuz burası.
00:06Bizim geliştirmiş olduğumuz
00:08Gulembari
00:12Bunun bir yanardağ
00:16oluşumu olduğu zaten şeklinden de
00:19gayet belli. Burası ne kadar
00:22verileri alabiliyoruz?
00:252014 yılından
00:272014 yılının 12. ayının sonuna kadar
00:31görüntüleri işliyor.
00:44Kırmızı renkler kütle artışı anlamına geliyor, mavi renkler kütle kayma anlamına geliyor.
00:49İşte burası gördüğünüz gibi gayet belli oluyor. Santorini Adası'nın ortasında kalan eskiden oluşmuş yanardağın kreter bölgesi ve kreterin gözü dediğimiz bölge.
01:11Üniversitemizde geliştirmiş olduğumuz yazılım vasıtasıyla Santorini Adası'nı Mercek adına aldık.
01:18Bu yazılım değerlendirilmesi sonucunda Santorini Adası'na baktığımız zaman yanardağın merkezinde yer alan bölgenin kırmızı renkli olduğunu görüyoruz.
01:31Bu kırmızı renk burada bir genleşmenin olduğunu gösteriyor.
01:35Fakat bu genleşme bir patlamaya dönüşür mü? Onu söylemek zor çünkü bazen yanardağlar bu şekilde aşağıdan basınç artışı olur ve genleşme yaşarlar ama
01:46gaz çıkışlarıyla bu basınç sonradan düşüp tekrar eski haline gelebilir.
01:53Yani bu genleşmenin olması patlayıcı anlamına gelmiyor.
01:57Maksimum 2475 yıllık periyod içerisinde maksimum tusunami yüksekliği 2.4 metreye ulaşabilirmiş.
02:08Bu konular gündeme gelince biz de kendi geliştirdiğimiz, üniversitemizde geliştirmiş olduğumuz yer gözlem analiz uygulamasıyla bölgeyi inceledik.
02:20Gerçekten de Santorini Adası'nın yanardağ kısmının krater bölgesinde bir genleşme gözüküyor.
02:28Ama bu genleşme bir patlamaya dönüşür mü? Onu söylemek zor.
02:33Çünkü bazen yanardağlarda karakteristik olarak zaman zaman basınç artışı nedeniyle bu şekilde deformasyonlar, yüzey deformasyonları meydana gelebiliyor.
02:42Ama bundan her zaman patlamaya dönüşmüyor.
02:44Bazen bu basınç aşağıdaki magma tabakasındaki etkileşimler sonucunda basınç kendiliğinden düşebiliyor ve patlama olmadan sona erebiliyor.
02:57Santorini Adası geçmişte antik dönemlere bakıldığı zaman ciddi sarsıntılara neden olmuş, volkanik patlamalara neden olmuş.
03:07Ama günümüzde İzlanda bölgesinde yine Avustralya'da, İtalya'da çeşitli yanardağ patlamaları meydana geldi.
03:17Ben şahsen açıkçası onlar çok daha aktif yanardağlar.
03:23Dolayısıyla onların yarattığı zararlardan çok daha büyük bir zarara yol açacağını ben şahsen düşünmüyorum.
03:29Sınırlı bir etkisi olacaktır.
03:31Hele İstanbul'da vesaireyle hiçbir ilgisi yok.
03:34Patlaması durumunda da belki bir iki metrelik tsunami dalgaları yaratabilir.
03:41Onun dışında da kül bulutları meydana gelebilir.
03:44Ama ne İtalya'daki ne de İzlanda'daki yanardağ patlamalarından daha büyük bir patlamaya dönüşeceğini düşünmüyorum.
03:53O bölgedeki adalarla sınırlı kalacak bir durum meydana gelebilir düşüncesindeyim açıkçası.
04:00Yine Avrupa Tsunami Araştırma Ekibi'nin oluşturduğu interaktif tsunami, internetten de ulaşılabilen interaktif tsunami haritasından baktığımız zaman
04:15kıyılarımızda en fazla bu da çok geniş bir periyodu ele alıyor.
04:21Yani on bin yıl içerisinde baktığımız zaman ortaya çıkabilecek maksimum tsunami yüksekliği,
04:27iki ay kırılsa bile ki en büyük tsunami'yi oradaki Helenik Dalma batmaz oyununun kıyılmasıyla yaşayabiliriz.
04:35Beş metre civarında bir tsunami meydana gelebilir.
04:40Bodrum Marmaris çevrelerinde Araştırma Ekibi'nin verdiği değerlere göre bu iki ila üç metreye kadar düşebiliyor.
04:50Dolayısıyla bu uzak doğuda meydana gelen yirmi metrelik otuz metrelik tsunami'leri burada göremeyeceğiz anlamına gelir.
05:01Bu da iyi bir şey.
05:03Peki beş metrelik bir tsunami meydana gelse ne olur?
05:07İçeriye kıyı bölgelerimizde yani kıyı yükseltisi düşük olan çökelti alanlarında,
05:14alevyon ovalık alanlarda, plaj alanlarında bu beş metrelik bir dalga yaklaşık yüz katı kadar yani beş yüz metre,
05:23belki bir kilometre kadar en fazla içeriye girip zarar yaratabilir.
05:29Böyle bir potansiyel var.
05:31Ama ben şu açıkçası şu durumda da buna pek ihtimal vermiyorum doğrusu.
05:38Hocam depreme etkisi olur mu?
05:40Çünkü deprem de çok konuşuluyor.
05:42Depreme etkisi dediğiniz zaman nereyi kastediyorsunuz?
05:45Bunlar volkanik etkileşimler, tektonik kaynaklı değil.
05:49Dolayısıyla bizim İzmir bölgesinde, Ege bölgesindeki karadaki fayatlarına ya da İstanbul'daki bir fayatlarına bunun etkisinin olması mümkün değil.
06:00Ama yine o bölgede meydana gelen, var zaten var olan küçük fayatlarında etkileri,
06:06o kendi bölgesindeki fayatlarına bir stres yüklemesi söz konusu olabilir.