Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tarih Bölümü'nden Dr. Araştırma Görevlisi Nihan Öz Nalezen, Santorini Adası'nda 3 bin 600 yıl önce meydana gelen yanardağ patlaması ile milattan sonra 79 yılındaki Pompei yanardağı patlamasını kıyaslarken dikkat çeken bilgiler paylaştı. https://www.timeturk.com/gundem/santorini-nin-3-bin-600-yillik-gecmisi-son-depremleri-acikliyor/video-1804452
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Burası Akrotik kentini füreskleyen bir görsel.
00:15Kınasos yapısındaki katlı yapıları burada görmek mümkün.
00:20O dönemin insanlarının kıyafetleriyle sergilendiğini de görüyoruz.
00:25Buradaki geyikler ve o döneme ait doğal yapı ağaçlar ve deniz hicaretini anımsatan kayıkları görmek mümkün.
00:36Bu görselde günümüz Akrotik kentinin kazı çalışma alanına şahit oluyoruz.
00:43Antik Yunan'da tera diye geçiyor.
01:00Büyük tera patlaması için insanların daha çok yaşadığı felaketi nasıl değerlendirdiği ve sonuçları hakkında derin bir izlere rastlamak mümkündür.
01:10Bunlar arasında biz Mısır kayıtlarında şunları görüyoruz.
01:15Hava sıcaklığının düştüğünü ve gökyüzünün karardığını Santorini kalderasının çöküntüsünün yükselerek dev dalgalara sebep olduğunu ve bu dalgalarla kıyıya nasıl yansıdığını onların verilerinden ulaşıyoruz.
01:34Özellikle tarımsal faaliyetlerin düşüşe geçtiğini deniz ticareti ile ün salan Minos uygarlığının maalesef sekteye uğradığını görüyoruz ve bu Minos uygarlığının büyük bir ekonomik çöküntüye sebep oluyor.
01:52Siyasi olarak bir otoriteye karşı inançlarını yitirmeye başlıyorlar ve dolayısıyla Minos uygarlığının Miken uygarlığına karşı savunmasız hale geldiğini söyleyebiliriz.
02:07Santorini patlaması modern tarihçilik açısından bakıldığında ise tabi ki Minos uygarlığının çöküşüyle ilişkilendirilebilir.
02:17Ancak bu Minos uygarlığının bu büyük ekonomik çöküşe yol açtığı yatsınamaz bir gerçek.
02:24Ancak bizim bugünkü Batı uygarlığı dediğimiz Mikenlerin onların yerine geçmesiyle oluşan yeni bir Batı uygarlığının oluşmasına da etki etmiştir.
02:37Akrotiri kenti neredeyse 6-11 metre kül tabakasının altında kalmış.
02:44Santorini patlaması en meşhur Pompeyi patlamasıyla kıyas edilir.
02:50Pompeyi İsa'dan sonra 79 yılında yaşandığı düşünülürse aslında Santorini ile karşılaştırılmasının sebebi Santorini'nin büyüklüğünü ortaya çıkarmak açısından değerlendirilmiştir.
03:03Ve buradaki patlama insanların Pompeyi'deki o toplumsal yani kamusal alanda özellikle kül bulut kül tabakasının altında kalan insan bedenlerine rastlıyoruz Pompeyi'de.
03:18Ama Akrotiri'de böyle bir bulguya rastlamamızın en temel ve belki de sebebi insanların o Santorini patlaması öncesindeki yaşadıkları ufak sarsıntılar ve bunların üzerine kendilerince adayı terk etmek üzerine aldıkları tedbirden kaynaklanıyor olabilir.
03:37Akrotiri bize bugünkü manzarayı yani bugünkü senaryoyu anlatıyor.
03:41Tıpkı o patlamadan önceki adanın boşaltılması gibi terk edilmesi bu tahliye günümüzde de aynı şekilde yaşanıyor.
04:07Aslında Ege Denizi'nin çok büyük bir depremselle sahip olduğu konusunda uzun süren Türk hakimiyeti dönemine ait hatırı sayılır miktarda elimizde veri mevcut.
04:29Hatta buradaki depremselliğin bölgedeki politik gelişmeler üzerine son derece belirleyici etkiler uyandırdığını düşünmemize yetecek kadar da veriye sahibiz.
04:38Bununla birlikte bugünkü yaşadığımıza benzer deprem fırtınalarıyla ilk defa karşılaşmıyoruz.
04:46Hemen Türklerin kaderinin Ege ile buluştuğu 14. yüzyılda benzer bir deprem fırtınasıyla karşılaşıyoruz ki özellikle 1354-1417 yılları arasında bir düzi deprem yaşanıyor.
05:02Bunlar Batı Anadolu'da da hissediliyor, bunlar Rodos, Midilli gibi çok önemli adalarda da hissediliyor.
05:09Ama eldeki kayıtlar spesifik olarak depremlerin merkezinin Santorini mi Yanardağ kaynaklı mı olduğunu söylemeye ne yazık ki yetmiyor.
05:18Bununla birlikte benzer bir deprem fırtınasını 15. yüzyılın sonlarında ve 16. yüzyılın başlarında da görüyoruz ki aslında bu dönem Ege Denizi'nde Osmanlı hakimiyetinin kalıcı bir şekilde kurulduğu döneme de tesadüf ediliyor.
05:33Bilhassa 1463-1520 yılları arasında bir dizi deprem yaşandığını biliyoruz.
05:37Osmanlı hakimiyeti döneminde ise Ege'de yine çok sayıda deprem yaşanıyor. Bunlardan bir kısmı yine Santorini merkezinde olması son derece olası.
05:44Bu depremlerin Kahire'ye kadar, Girit'e kadar etkilerinin olduğunu söylemek mümkün.
05:50Osmanlılar depremlerle mücadele veya deprem öncesinde alınan tedbirlere ilişkin etkin kurumlar tabii ki geliştirememişlerdi.
05:59Fakat bilhassa kamu binalarının onarımı deprem sonrasında ya da bölgedeki Osmanlı hakimiyetinin müdafası için çok kritik yerler olan kalelerin tamiri ve tadili için hatır sayılır miktarda çabayı ortaya koyduklarına ve bunu belgelediklerini ifade etmek mümkün.