Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi dün belki çok büyük bir borsada düşüş olmadı ama bu artık borsa çok yüksek seviyelerde değil.
00:05Yabancı yatırımcı varlık sayısı miktarı da kısıtlı, önce onları belirtmek gerekiyor.
00:10İkincisi, hiç olmadığı kadar tam bu haberin medyaya düşmesiyle borsadaki düşüş eşanlı oldu.
00:17Yani nedenselliği kurmana çok daha kolay oldu.
00:20Yani tamamen bu sebepmiş, ekranda o düşüşü görüyoruz.
00:23Bir önceki grafiğe geri gidersek eğer, ekranda görüyoruz onu, şu yani aslında var bir düşüş
00:29ama hani böyle bir toparlamış sonra, bir düşmüş, ondan sonra bir tık bir yükselmeye geçmiş tekrar.
00:35Saat 3 suları sanıyorum, buradan göremiyorum ama.
00:37Evet, bunun duyulduğu saat.
00:39Biraz böyle ifade süreçleri de zaten piyasaların kapandığı saatlere renk geliyor tabii.
00:46Şimdi bakan Mehmet Şimşek'i burada davet etsek, konuşsak, sorsak desek ki
00:52yaklaşık iki yıldır görevdesiniz, enflasyonda istenilen mücadele olmadı,
00:57bütçede istenilen yerlere gelinmedi ama bir ilerlemeler de yapıldı, en kötü yeri de geçtik.
01:02Buna rağmen kendinizi değerlendirirseniz ve en başarısız bulduğunuz yer neresidir deseniz,
01:07muhtemelen yabancı yatırımdaki beklenen imenin gelmemesi diyecektir.
01:12Bir de kamu tasarrufları.
01:13Onu zaten baştan öyle bir beklentiye girmemiştir.
01:16Yani Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha çok çalıştığı için onun beklentilerini, talebini biliyordur.
01:22Çünkü bakan Şimşek uzunca sıradır bu ekonomi yönetiminin içerisinde değildi.
01:28Bana kalırsa da ideolojik bazı ezberlere fazla kendisini kaptırmıştı.
01:32Bazı şeyleri düzgün yaptıktan sonra gerisi çok kolay gelir diye zannediyordu.
01:36Ama Türkiye ekonomisi nasıl siyasete 2016-2018 gibi bozulduysa,
01:41o dönemin öncesi istense bile, o dönemin öncesinin kuralları bile uygulansa
01:45kimseye ikna edemeyecek kadar yıpranmış durumda.
01:48Bu gerçekle yüzleşmiş oldu bakan bey.
01:50Şimdi nerelere gitti?
01:51Bakın New York'ta IMF'nin ve Dünya Bankası toplantıları oldu.
01:55Hatta bunlar Marrakeş'te faslı da oldu.
01:57Bir çok kez Katar'ın başkenti Doha'ya, Dubai'ye, Abu Dhabi'ye gitti.
02:02Hong Kong, Singapurlar oldu.
02:04Londra, Paris, Brüksel buraları zaten çok sürü gezi yapıldı.
02:08Belirli yer kalmadı gerçekten.
02:09Kalmadı ve bütün neticesinde baktığımız zaman Türkiye'deki son böyle 20-25 yıllıktır
02:14yabancı sermaye girişinin hala önemli bir kısmı bu 25 yıllık dürümün ilk yarısında.
02:19Nedir?
02:20İşte Emlak Konot'un, Halk Bank'ın, Türk Hava Yolları'nın, Vakfıt Bank'ın,
02:24bunların halka arz edildiği veya blok satışlarının olduğu Pet, Gim, Tüp, Raş,
02:28Tekel'in içki, sigara bölümleri çok sayıda burada kaldı.
02:32Sonrasında gelenler biraz daha özel sermayenin özel bankalara dair olarak körfez sermayesinin
02:41olduğu ve yine bazı ihaleler.
02:43Bunun haricinde ama son 4-5 yılda gerçek anlamda büyük bir sermaye girişi olmadı.
02:49Yeşil alan yatırımları dediğimiz sıfırdan bir üretim merkezi, dağıtım merkezi kurmak
02:53neredeyse çok az.
02:54Çinli birkaç firma geldi, yatırımlar sadece 1 milyar dolar düzeyinde ve 1 milyar dolar
03:00belki biz bireyler için veya orta düzeyli bir şirket için çok büyük paralar ama bu
03:03tip teknolojiler için öyle çok da büyük paralar değil.
03:06Neticesinde de aslında onların da bir nevi geçmişe çok eleştirilen montaj sermayesini
03:12benzer aldıran yani gümrük duvarlarını aşmak için yapıldığı ortaya çıkıyor.
03:15Şimdi ne olacak peki?
03:17Tam da bunu diyecektim.
03:18Bu koşullara altıda gelmeyen bir üretken para bu koşullara altıda gelmeyecek ama
03:24burada şunu ayırmamız gerekiyor.
03:26Bazen çok böyle kendi alanlarında da bizzat ilgili olduğu için yorumları görüp üzülüyorum.
03:31Şimdi Türkiye bir yükselen piyasa ülkesi, gelişmekte olan ülkenin içerisinde.
03:35Burası zaten çok iyi hukukun olduğu, çok iyi istikrarın olduğu bir ülke değil.
03:40Bu zaten biliniyor.
03:42Yani yabancı yatırımcı bunu bilerek veriyor.
03:44Tabii ki geliyor.
03:45O yüzden Türkiye'nin stilisi daha yüksek.
03:46Demokrasi güçlü bir ülke olsa gelmeyecek mi mesela?
03:49Gelebilir.
03:50Farklı para tipleri gelir.
03:51Onda mesela artları var, eksileri var.
03:53Demokrasi ve hukuk çok iyiyse işçi haklarının üstüne çok gidemezsiniz.
03:57İşçi haklarının güçlü olduğu bir ülkede çevreyi doğayı kirleten, çalışanların
04:02koşullarını zorlaştıran endüstriler gelmek istemez.
04:05Onun yerine Mısır'a gidiyor mesela.
04:06Mısır'a gider, Mısır'da veya Bangladeş'e gider burada bir şey olduğu zaman.
04:09Gerçi Türkiye'de de işte somu olaylarını da gördük.
04:11İşler örtbas edildi veya depremde birçok müteahhit suçu varken yeterince araştırılmadı.
04:1799 deprem içinde, 2023 deprem içinde aynı şeyi söyleyebiliriz.
04:20Ama en nihayetinde buradaki sıcak parayı doğrudan rahatsız edecek bir durum yok.
04:25Onların bakacağı ilk şey şudur.
04:26Bir, Türkiye'nin döviz varlıkları yeterli mi?
04:28Yeterli mi?
04:29İki, yeterli faiz veriyor mu?
04:30Evet şu anda yeterli.
04:31Kısa vadeli bir şok için bir neden yok.
04:34İkincisi, Türkiye borcunu ödemeye niyetli mi?
04:37Yani daha önce Arjantin'in yapmış olduğu gibi ben borçlarımı ödemeyeceğim,
04:40yapılandıracağım gibi bir durum var mı?
04:41Hayır yok.
04:42Tam tersi bu konularda oldukça imser.
04:44Artı, iyi bir faiz oranı var mı?
04:49Kuristikler sağlanmış mı?
04:50Evet o zaman ben burada paramı kazanmaya devam edeyim.
04:52Yani ülkenin demokrasisi, ülkenin işte ifade özgürlüğü, medya bağımsızlığı falan
04:58bu çeşit yatırımcıyı ilgilendirme.
05:00Sıcak para için bunların hiçbir önemi yoktur.
05:02Bazen görüyorum konuya hiç ilgisi olmayan herkes ezberden bazı şeyleri söylüyor.
05:07Evet üretken kalıcı sermaye için bunlar önemli.
05:10O da her zaman değil.
05:11Kirli sektörlerseniz bunlar yine işinize gelmez.
05:14Yani şimdi mesela yıllar evvel Meksika kürfesinde ABD başkanı şimdi onun ismini
05:20değiştirdi, Amerika kürfesi oldu.
05:22Orada BP'nin bir petrol platformu patladığı zaman ciddi bir çevre felaketi olmuştu.
05:26Hoş bir şey olmuştu tabii günlerce, aylarca.
05:29Ondan 20 yıl evvel Hindistan'da çok daha büyük bir kimya faciası yaşandı.
05:345000'e kadar kişi öldü.
05:35Kezan Bancı'ya leş de oldu.
05:37Bunlar olduğu zaman Hindistan'da çok az para veriyorsunuz.
05:40ABD'de daha fazla veriyorsunuz.
05:41Türkiye'de olsa daha arada oluyor.
05:42Dolayısıyla bu tip kirli sanayiler, hukuk, demokrasi bunlar çok güçlü olursa zaten
05:47çok istemezler.
05:48Ama şunu unutmayalım bazı sanayi sektörlerinde özellikle hizmetlerde de belli kurallar
05:54vardır.
05:55Yani özellikle bankacılık sektörü mesela kadınların, farklı cinsel eğilimleri
06:00olanların veya etnik kökende, dini kökenli ayrımlara karşı hassastırlar.
06:05Bunlar yönetim kurulu toplantılarında, faaliyet raporlarında bunlar gösterilir.
06:09Buralara ilişkin bir baskı varsa, hayat tarzı müdahale varsa mesela o ülkeye yatırım
06:13yapmak istemeyebilirler.
06:14Bunlar ayrı.
06:15Yani sermayende farklı renkleri, çeşitleri var.
06:17Bunu ifade etmek için söylüyorum.
06:19Ama tamamen kötü bir şekilde Türkiye'deki koşulları kullanayım diyorlarsa farklı.
06:24Ha bir de kara para var.
06:25Zaten suç unsuru olmuş paralar.
06:27En istedikleri düzen bu.
06:28Yani rahat da nereden buldun kanunu yok.
06:30Gelebiliyorsunuz.
06:31İçeride kolaylıkla vatandaşlık alabiliyorsunuz.
06:33Oturma izni alabiliyorsunuz.
06:35Konut alabiliyorsunuz.
06:36Yerleşebiliyorsunuz.
06:37Ve ne yazık ki gençler de bunu kendilerine bir istihdam alanı olarak görüyorlar.
06:41Çaresiz kalan insanlara buna bir şey diyemiyoruz yani.
06:44Çaresiz ya da rol model yok belki de.
06:46Evet.
06:46Bir de şunu unutmayalım.
06:48Az önce sosyal mobiliteden bahsettik.
06:50Belirli bir düzeyde sermayesi, geliri olmayan, eğitimde de aşama kaydedilmemiş insanların
06:56sınıf atlamak için yapabilecekleri şeyler yasallığın dışında oluyor.
07:00Sürekli sosyal medyada, medyada, internette güzel hayatlar görüyorlar.
07:04Onlara erişmenin yolu da demek ki başarıya giden her yol mübahtır anlaşılıyor.
07:09Başarı demeyelim de ona para edeyelim yani.
07:10Doğru.
07:11Güce diyelim aslan güce diyelim.
07:13Ama bunun haricinde evet gerçekten insan hakları, demokrasi bunlara özenli olan
07:18bir para var.
07:18Bu da var.
07:19Bunu da unutmayalım.
07:20Bu para için Türkiye çok uzakta.
07:21Bir de en önemli olan iki şey var.
07:24Bir istikrar, iki sermaye hukuku.
07:26Şimdi istikrar asıl burada baktıkları şey.
07:29Yani Mısır'a da para gidebiliyor.
07:30Mısır'da demokrasi var mı, seçim var mı?
07:32Gitti zaten.
07:32Türk iş adamları da gitti Mısır'a zaten.
07:34Nasıl oluyor?
07:35Şimdi Mısır'da diktatörlüklerin getirmiş olduğu bir istikrar vardır.
07:39Türkiye'de Allah'a şükür iyi ki o kadar otoriter bir rejim yok.
07:42Bunu da getirmiş oldu ama bir yan olumsuz koşullar, istikrarsızlık.
07:45Yani hala bir sonraki seçimde Cumhurbaşkanı Erdoğan aday olabilir mi?
07:50Çünkü vaktinde önce yapılırsa belki böyle bir imkan var.
07:52Yasal olarak normalde evet.
07:53Ama tam vaktinde olursa olamıyor.
07:55Böyle bir soru işareti var.
07:57Seçim olursa Ekrem İmamoğlu mu kazanır yoksa Tayyip Erdoğan mı kazanır?
08:03Belli değil.
08:04Şimdi Rusya'da böyle bir soru işareti yok.
08:06Mısır'da yok.
08:08Mevcut koşullar altında gerçeğe seçim yapan ama aslında dini liderin baskın olduğu
08:12bir İran'da bu kadar büyük soru işaretleri yok.
08:15Rejim orada ne olursa olsun belli bir derecede değişmiyor.
08:18Ama Türkiye'de öyle değil.
08:19Türkiye'de çok şey değişebilir.
08:20Dolayısıyla bu da bir istikrarsızlık yaratıyor.
08:22Ama bu olumlu bir istikrarsızlık.
08:24Yani zorunlu bir şekilde Türkiye'deki demokrasinin olması gereken, gerektirdiği
08:27belirsizlikler olması çok olağan bir şey.