Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarından herkese merhaba.
00:18Yerel seçimlerin ardından, 31 Mart'ın ardından AK Parti'de 8.
00:23Olağan Büyük Kongre gerçekleşecek ve kongrede beklenen bazı değişiklikler var.
00:29Parti yöneticileri içerisinde bir değişiklik gibi.
00:32Bunun yanı sıra Cumhuriyet Halk Partisi'nde de gözler 23 Mart'a çevrilmiş durumda.
00:37Çünkü bir Cumhurbaşkanlığı adayı, Cumhurbaşkanı adayı kim olacak diye bir yarış yapılacak ve
00:44bu yarışında muhtemel ki şu andaki en net adayı Sayın Ekrem İmamoğlu.
00:50Peki siyaset arenasında olan bu gelişmeler bizlere neleri gösterecek?
00:54Bütün bunları uzman bir isimli siyaset bilimci Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu'yla konuşacağız.
01:00Sayın Kalaycıoğlu hoş geldiniz.
01:02Hoş bulduk efendim, iyi günler dilerim.
01:04Nasılsınız öncelikle?
01:06Gayet iyi kar tatili dolayısıyla evimizde oturmuş çalışıyoruz.
01:11Evet, evet. İyi tatiller dilerim, iyi çalışmalar dilerim.
01:15Sayın Hocam istiyorsanız hızlıca başlayalım, hızlıca bir giriş yapmış olalım.
01:19Şimdi 31 Mart'ın ardından aslında AK Parti kan kaybetmeye başlamıştı.
01:24O seçimlerde ezici üstünlük sağlıyordu 31 Mart'ta kadar.
01:29Ancak 31 Mart'ta sanırım bir şeyler değişti.
01:3231 Mart seçimlerinden günümüze kadar AK Parti'nin bu sürecini siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
01:38Oradan başlayalım isterseniz.
01:40İlk önermeniz tam doğru değil.
01:43Yani Adalet ve Kalkınma Partisi 7 Haziran 2015 seçimlerinde meclisteki çoğunluğu kaybetti.
01:52Ve o tarihte yaz aylarında uzun süren bir belirsizlik dönemi Cumhurbaşkanı'nda müdahil olması dolayısıyla sürdü.
02:04Bunu Davutoğlu tarafından yapılan çeşitli açıklamaları var.
02:08Bizi izleyenler o açıklamalara bakabilirler.
02:11Bir kısmı da zaten anımsayacaklardır.
02:14Ve bir hükümet kurulamadı.
02:18Daha doğrusu Ağustos sonlarına doğru bir seçim hükümeti kuruldu.
02:22Onunla seçime gidildi.
02:24O zamanki anayasa bu tür bir gelişmeye olanak veriyordu.
02:29O olanağı kullanmayı Cumhurbaşkanı tercih etti.
02:33Dolayısıyla meclisi feshetti ve erken seçim kararı aldırdı.
02:37Veya yeniden seçim kararı aldırdı esas itibariyle.
02:40Bu kendi tabiridir.
02:42Dolayısıyla biz Kasım başında 2015'te bir daha seçime gittik.
02:48O seçimde Adalet ve Kalkınma Partisi çoğunluğu aldı.
02:53Türkiye'nin o dönemde önemli bir istikrarsızlık geçirmiş olduğunu,
02:59çeşitli terör eylemleriyle sarsıldığını biliyoruz.
03:04Özellikle yapmış olduğumuz saha araştırmaları bu gelişmelerin seçmenin korkuya uğrattığını
03:13ve istikrarı temin edebilmek için bir uzun hükümetsizlik dönemi olmaması,
03:21onun yerine bir tek partinin iktidarının kısa bir sürede kurulmasını tercih ettiklerini gördük.
03:29Ve öyle oldu.
03:31Ancak 3 yıl kadar dayanabildi Adalet ve Kalkınma Partisi bu sürece.
03:37Bu süreç içerisinde bir tane menfur askeri ayaklanma söz konusu oldu.
03:432016 senesinin 15 Temmuz'unda.
03:48Dolayısıyla o dönem yeni bir istikrarsızlık dönemi oldu.
03:53Olağanüstü hal koşulları altında Türkiye yönetilmeye başlandı 2016'dan itibaren.
03:592018 seçimlerinde de bu koşullarda girdik.
04:03Yani demokrasiye uygun koşullar değildi.
04:06Bugün de yine anımsatayım.
04:08Ukrayna'daki seçimlerle Rusya'daki Putin'in seçimleri karşılaştırıldığında,
04:13Rusya'da hemen hemen her zaman olağanüstü halin olması dolayısıyla
04:17bu seçimlerin özellikle son yıllardaki seçimlerin demokratik bir seçim olamayacağı tartışması yapılıyor.
04:24Gayet iyi biliyorsunuz.
04:26Dolayısıyla olağanüstü hal ile herhangi bir şekilde demokratik seçimlerin uyuşması kolay kolay mümkün değildir.
04:36Ama ona rağmen o tarihlere yaklaşırken Adalet ve Kalkınma Partisi yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda
04:46seçime bir ittifak olarak girmeyi tercih etti.
04:49Dikkatinizi çekeyim.
04:50Yani tek başına seçimden çoğunluğu alarak çıkabileceğini düşünmediğini görüyoruz ve nitekim de öyle oldu.
05:00Özellikle Milliyetçi Hareket Partisi ile ortak Cumhur İttifakı çerçevesinde bir seçim performansı gördük 2018'te.
05:09O sayede Cumhur İttifakı olarak meclisteki çoğunluğu elde edebildiler.
05:15Cumhurbaşkanı seçimini de Tayyip Erdoğan birinci turda kazandı.
05:20Şimdi ondan sonraki süreçte 2023'e giderken özellikle birinci turda kazanamayan bir Tayyip Erdoğan adaylığı görüyoruz tekrar.
05:32Ve ondan sonra aynı zamanda üçüncü defa aday olmuş bir Tayyip Erdoğan görüyoruz.
05:39O halen tartışmaya devam ettiriyor süreci.
05:42Ne kadar meşhur ne kadar değil.
05:44Bugün özellikle muhalefet partileri tarafından tartışılıyor.
05:47Onun dışında çeşitli yorumcular da basından ve akademik hayattan bunun yapılmamış olması gerektiğini vurguluyorlar.
05:55Çünkü anayasanın değiştirilen maddesi 2017'de gayet açık.
05:59O maddeye göre daha doğrusu 2007'de değiştirilen madde gayet açık.
06:052014 ve 2018'deki seçimlere o maddeyle girildi.
06:10Cumhurbaşkanı beş yıllığına seçilir.
06:14Beş yıl sonlandığında isterse ikinci defa aday olabilir deniyor.
06:19Ama üçüncü defa bir adaylık öngörülmüyor oradaki formülasyonda.
06:24Yüksek Seçim Kurulu çok olağan dışı bir yorum yaparak.
06:28Meclisle birlikte seçime girmemiştir.
06:30Bu ikinci meclisle beraber seçime girişidir diyor.
06:33Hiçbir mevzuatta Cumhurbaşkanı'nın seçime meclisle beraber girmesi iki defa girmesi gerektiği yazmıyor.
06:41Dolayısıyla bu sanki bir kanun koyucu gibi yargı davranarak üçüncü olarak veriyor.
06:48Ama ilk turda seçilemiyor. İkinci turda seçiliyor az bir farkla.
06:53Ve aynı zamanda yine meclis çoğunluğunu Cumhur İttifakı olarak alabiliyorlar.
06:59Adalet ve Kalkınma Partisi almıyor.
07:01Adalet ve Kalkınma Partisi'nin oylarına bakacak olursanız
07:041 Kasım'dan itibaren hatta 7 Haziran'ı 2015'ten itibaren azalmakta olduğunu,
07:111 Kasım'da bir toparlanma geçirdiğini sonra tekrar o azalma sürecinin devam ettiğini
07:16her seçimde yüzde 6-7 kadar bir oy düşüşüyle devam ediyor.
07:21Bu tabi ara seçimler genel olarak yapıldığı için 31 Mart 2024'de de karşılaştırıldı.
07:28Orada da sanki bu trend devam ediyormuş gibi gözüküyor.
07:32Orada üstelik Cumhuriyet Halk Partisi'nin oyu neredeyse Cumhur İttifakı'nın oyuyla eşit.
07:38Yerel seçimlerde bir hayliye yükselmiş gibi gözüküyor.
07:43Bütün bu görüntülerden Adalet ve Kalkınma Partisi'nin büyük ölçüde etkilendiğini görmekteyiz.
07:51Özellikle yapılan bütün açıklamalar medyada bugün bulunan,
07:54aynı zamanda kolayca bir internet aramasında da görebileceğiniz şekliyle
08:022024 seçimlerinin zor geçtiğini, 31 Mart 2024 yerel seçimlerinin
08:10buradan herhangi bir şekilde tatmin duyabilecekleri bir sonucu alamadıklarını
08:19hızlı bir şekilde bunu giderecek önlemler almaları gerektiğini düşündüklerini beyan ediyorlar.
08:26Bugün yapılmakta olan kongreyi de aynı şekilde değerlendiriyorlar.
08:32O çerçevede bazı değişiklikler yapmak, yenilenmek, teşkilatı yenilemek,
08:40birçok il başkanlığı değiştirmek, kadınlara daha fazla olanak vermek
08:45ve kadınları özellikle propaganda da daha etkili görüyorlar.
08:48Kadınları kullanmak suretiyle propaganda yapmak.
08:51Tabii eskiden kadınların kullanımı yani 2002'den seçimlerinden itibaren
08:56uyguladıkları bir yöntemdi. Bir hayli etkili olmuştu ama
09:01kadınların o zamanki yaşam koşulları, özellikle ekonomik hayat içerisindeki
09:09konumları, ona yaklaşımları, o zamanki ekonomik durumun gösterdiği gelişmeler
09:15bu konuda özellikle Adalet ve Kalkınma Partisi'ne bir avantaj sağlıyordu.
09:21Şimdi o konum çok değişmiş durumda.
09:24Ne gibi hocam?
09:25Şu anda TÜSİAD'ın dahi ekonomik gidişattan memnun olmadığı bir ortam söz konusu.
09:34Ciddi bir güven bunalımı olduğu vurgulanıyor.
09:38Aynı zamanda yani özellikle Adalet ve Kalkınma Partisi'ne yoğun oy veren bölgelerde
09:48bunlar mütevazı bazı mahalleler, köylüler, asgıda ekmek, uzun ekmek kuyrukları,
09:59pazar sonrası yiyecek toplama filan gibi yoksullukla çok yakından ilişkili olan
10:05bazı görüntüler gayet açık şekilde ortaya çıkıyor.
10:09Yani seçmeni AK Parti'den uzaklaştıran çoğunlukla ekonomik tablo mu?
10:14Yani 2002'den sonraki gelişmelerde yoksulluktan çıkacağız, ekonomik durumumuzu iyileşeceğiz
10:20diyen bir Adalet ve Kalkınma Partisi vardı ve 2010'lu yıllara kadar bu trend devam etti.
10:272013-14 gibi duraksadık, ondan sonra Türkiye küçülmeye başladı.
10:31Edi dönem arka arkaya, 2014'ten sonra küçülmüştü.
10:35Şimdi çok mütevazı şekillerde büyüyormuş gibi gözüküyor ama bu büyüyen pastadan
10:41çok geniş bir kitle oy almıyormuş, yeterince pay almıyormuş.
10:45Evet, geniş halk kitleleri.
10:47Burada bir gelir dağılımı bozulması var.
10:50Türkiye'de şu anda gelir dağılımı Cini İndeksi.
10:54TÜİK'in bir açıklamasına göre %43 küsur.
10:57Birleşmiş Milletler'e verilen rakamlara göre %41.9 galiba, yanılmıyorsam 41 küsur.
11:03Yani bunlar çok kötü dağıldığını gösteriyor gelirin.
11:08Özellikle geniş kitlelerde gelirden pay alma çok düşük.
11:13Yani Türkiye'nin en yüksek %1'i Birleşmiş Milletler rakamlarına göre,
11:18gelirin %18.5'ünü alırken en altı %40'ı %15 alıyormuş.
11:25Evet hocam.
11:26Müthiş bir bozukluk var.
11:28Bu bozukluğun bir bedeli söz konusu yani bu iyileşmiyor.
11:32Yani çeşitli seçimlerden geçtik 2018.
11:36Yani 14 sonrasını söylüyorum.
11:3814'ten itibaren ekonomi kötüleşmeye başladı.
11:4118'e kadar bu devam etti.
11:44Ama 2015 1 Kasım seçimleri ekonomi üzerinden değil, güvenlik üzerinden yapılan bir seçim oldu.
11:54Dolayısıyla hayatta kalalım diye insanlar Adalet ve Kalkınma Partisi'ne oy vermiş gibi gözüküyorlar.
12:00Parti hükümeti devam etsin diye.
12:02Ama 2018'den itibaren o konu yine gündemde geri plana düşmüştür.
12:072023 seçimlerinde de terör hemen hemen hiç etkili olan bir kaygıymış görüntüsü yok.
12:14Yapmış olduğumuz seçim araştırmalarında böyle bir sonuç çıkmıyor.
12:17Dolayısıyla süreci devam ettirecek olursanız bugüne gelirseniz yine bugün de yani 2023 sonrasında da fazla bir değişim olmadı.
12:30Dolayısıyla buradaki aşınma sanki devam edebilecekmiş gibi duruyor.
12:35Bir 6-7 puan daha düşüş.
12:37Yani şu anda 2015 Kasım'ından sonraki aslında bütün seçim dönemlerinde ana gündem maddesi ekonomi.
12:45Bu sefer de farklı olacağını düşünmüyorsunuz.
12:49Şu ana kadar ki görüntü bu.
12:51Bundan sonra değişirse onu bilemem tabi.
12:53Bunlar çok hızlı değişebilecek gündemler.
12:55Yani 2015'in yazında gördük gündem.
12:58Çok hızlı bir şekilde başka gelişmelerle, uluslararası etkilerle vesaireyle değişti.
13:05Yine benzer bir değişiklikle karşılaşır mıyız?
13:08Yani kahin olmak lazım.
13:10Tahmin ederim ki bilemiyorum.
13:12Ama sonuçta şu andaki görünüm özellikle ekonomik performansı hükümetin ve aynı zamanda bu ekonomik performansın geri plana düşürülmesi için
13:28kültürel ayrışmalar, böl ve yönet üzerinden muhalefeti yine kültürel değerler, kültürel kimlikler üzerinden düşman, iblis, hain, terörist filan olarak göstermeye çalışma.
13:44Cumhuriyet Halk Partisi'ni terörizme suçluyorlar mesela.
13:47Gayet açık gözüküyor.
13:49Bu şekilde gündemi başka bir konuya, yani kültürel farklılaşmalar ve onlar üzerinden bir çatışmaya
13:57buna bir Almanlar kultur kamp diyor.
13:59Ben de o kavramı teknik olarak tercih ediyorum.
14:02Bir kultur kamp ortamına çevirmek.
14:04O ortamda işte bizim dışımızdaki partilere oy vermeniz yani kendi tabanı.
14:13Yani bu böyle bir oy vermeniz.
14:16Hani ruhunuzu şeytana satmak gibi bir şey bunu yapmayın.
14:19Yoksa onlar gelirse daha da kötü olur filan gibi bir ön plana çıkarmaya çalışıyorlar.
14:26Bunun üzerinden yaklaşacaklar.
14:28Yani gözüküyor.
14:29Gayet açık gözüküyor.
14:30Bu kurdaki tartışmalar aynı zamanda muhalefetin olabildiğince baskılanmasıyla birlikte devam ediyor.
14:38O da kurulmuş olan 2017'deki halk oylamasındaki siyasal rejimle uyumlu.
14:44O siyasal rejim bir melez rejim.
14:47Demokrasiden ayrılmış durumdayız.
14:49Bu rejim Sultanizm rejimi.
14:51Onun özelliklerine göre muhalefetin yer almaması tercih yaşayan.
14:55Onun için muhalefeti olabildiğince baskılamaya ve etkisiz ayrılmaya çalışıyorlar.
15:01Bu tabii seçmen açısından ne kadar tercih edilebilirdir onu bilmiyorum.
15:05Muhalefet olmadığı bir ortamda seçmen bundan bir yarar temin etmiyor.
15:10Muhalefetin olduğu ortamlarda bir takım şeylerin düzeltilebilme imkanı var.
15:14Yanlışların daha az yapılabilme imkanı var.
15:17Yani muhalefetin bir erdemi var.
15:19Muhalefet sadece iktidardakilerin duymak istemediklerini söyleyen bir baş ağrısı değil.
15:25Aynı zamanda bazı insanların dertleri olduğunu, bir şeylerin çalışmadığını gösteren
15:31ve dolayısıyla onu düzeltmenin kapısını aralayan bir mekanizma.
15:36Onu tükaka ederseniz ve baskılarsanız o zaman tabii yapacağınız hatalar daha da artacak demektir.
15:44O daha da az destek alacağınız anlamına gelir.
15:47Dolayısıyla biraz tehlikeli bir oyun oynuyorlarmış gibi gözüküyor kendi açılarında.
15:52Sayın Kalaycıoğlu şimdi tekrar kongreye dönecek olursak başta da söylediğimiz gibi
15:58yani parti yönetiminde ve kabinede bazı değişiklikler bekleniyor.
16:01Sizin bir öngörünüz var mı?
16:03Özellikle kabineye ilişkin şu anda Sayın Cumhurbaşkanı hangi bakanlıkların değişmesi gerektiğini düşünüyor olabilir.
16:11Özellikle mesela yeniden seçimi eğer bir gelişme olmazsa ekonomi üzerinden gidebiliriz dediniz.
16:18Yine ana gündem maddesi ekonomi olabilir dediniz ve Türkiye'de şu anda bir şimşek programı uygulanıyor.
16:23Ana maddemi bilmiyorum ama maddelerden birisi o olacak herhalde.
16:27Bunun az olacağını düşünmüyorum.
16:29Çünkü insanlar her gün sokağa çıktığında çarşıya pazara gittiğinde manzarayı görüyorlar.
16:34Bunu yok edebilmeniz mümkün değil.
16:36Ama geri plana atmak için ön plana bazı kültürel ayrımları bazı kültürel değerleri onlar üzerinden çatışmayı çıkarmaya çalışıyorlar.
16:45Daha önce bu başarılı olmuştu ama bunun başarısı giderek azaldı.
16:49Öyle zaten 31 Mart 2024 seçimlerinde de pek kalmadı.
16:53Hala denemeye gayret ediyorlar ama.
16:56Şimdi 31 Mart'ın ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan da partinin yönetiminde ve kabinede bazı değişiklikler olacağının işaretini vermişti.
17:04Sizin beklediğiniz bir değişiklik var mı?
17:07Yani şu gibi senaryolar karşımıza çıkabilir dediğiniz masadaki senaryoları değerlendirdiğinizde öngörümüz ne yönde acaba?
17:15Sultanizm rejiminde bakanlığı diye ifade edilen esasında kendileri sekreter olan ve başkanlık rejiminde de sekreter diye ifade edilen kişilerin hiçbir önemi yoktur.
17:25A gider B gelir, Ayşe gider Fatma gelir, Ahmet gider Mehmet gelir.
17:30Burada bir tek kişinin şahsi çıkarına ve şahsi takdirine göre karar alınıyor.
17:35Bir tek kişinin.
17:36Geri kalanların hiçbirinin oyu da yok, gücü de yok.
17:40Yani fazla bir önemi de yok.
17:42Yaptırım uygulayamıyorlar.
17:44Onlar bir kere tüzel kişiliğe sahip değiller.
17:47Şimdi parlamenter rejimde bakanların ve bakanlıkların bir ağırlığı vardı kabinede.
17:53Bakanlar imza atmadıkları takdirde bakandan kurul kararı çıkmıyordu.
17:57Şimdi böyle bir şey yok.
17:59Bir kişi, bir kişi, bir kişi karar veriyor.
18:03Diğerlerinin kararı katiyetle sayılmıyor.
18:06Dolayısıyla hiçbir ağırlığı yok.
18:08Onlar kendilerine söylenenleri düzgün şekilde ifade etmekle görevler.
18:14Onu yapamazlarsa değiştirirler.
18:16Bir tür memur yani bakan değil.
18:19Adı bakan ama işlevi bakan değil.
18:22O şekilde çalışmıyor sistem.
18:24Dolayısıyla o bakanlıkların değişmesinin pek bir anlamı olabileceğini zannetmiyorum.
18:30Bir tek kişi hariç.
18:31Cumhurbaşkanı değişirse onun büyük önemi olur tabii.
18:33Peki şimdi kongreye bazı partiler davet edildi.
18:37Yanlış hatırlamıyorsam dokuz parti davet edildi muhalefet çepesine yönelik.
18:41Ve davet edilmeyen üç parti var.
18:44Gelecek Partisi, Deva Partisi ve Dem Parti.
18:48Şimdi biraz Dem Parti'nin üzerine yoğunlaşmak istiyorum.
18:51Çünkü bir taraftan 15 Şubat'a çevrilmişti Gözler.
18:54Terörist elebaşısı Abdullah Hoca'nın açıklama yapması bekleniyordu.
18:58Hala heyetin yeniden İmralı'ya gitmesi gündemde.
19:01Yeni bir görüşme yapması gündemde.
19:03Bir taraftan böyle bir süreç yürüyor.
19:05Bir taraftansa Dem Parti AK Parti'nin kongresine çağrılmıyor.
19:09Yani bunu nasıl ele almalıyız?
19:11Dem Parti'nin bu kongreye çağrılmamasını.
19:13Bunu Adalet ve Kalkınma Partisi'ne sormak lazım.
19:16Bu bizim anladığımız standartlarda bir ilişki değil.
19:20Değişik bir ilişki var ortada.
19:22Siyaset bilimine de aslında biraz aykırı gibi geliyor.
19:25Bizim bilim dalında anlaşılabilecek bir şey değil.
19:28Bizim bilim dalında işte belli bir mantık çerçevesinde akıl yürüten
19:35veya belli bir ideolojik çerçevesinde düşünen
19:38o ideoloji ve akıl çerçevesinde birbirine yaklaşan uzaklaşan partilerden bahsedebiliriz.
19:44Sol bir parti ise şu tür politikaları şöyle ileri sürecektir.
19:49Bunlar üzerinden şu şekilde anlaşabilir.
19:51Sağ bir parti ise şu tür politikaları ileri sürecektir.
19:55Onlar üzerinden sol bir partiyle şu konularda anlaşabilir, çatışabilir diyebilirsiniz.
19:59Burada ifratla tefrit arasına gidip geliyoruz.
20:03Bir gün bunlar terörist, düşman vs.
20:07Ertesi gün çözüm ortağı.
20:10Yani nasıl yorumlayacaksınız?
20:13Aynı güneşinde bile pozisyonlar değişiyor.
20:16Ak Parti'nin de kafası karışık diyebilir miyiz?
20:19Kafası karışık mı bilmiyorum.
20:21İsteyerek mi bunu yapıyor onu da bilmiyorum.
20:23Ama sonuç itibariyle burada bizim siyaset biliminde kullanmış olduğumuz
20:29herhangi bir çözümleme aracıyla yaklaşabileceğimiz bir süreçle karşı karşıya değiliz.
20:36İkincisi belki bunlar vardır da biz göremiyoruz.
20:40Çünkü süreç şeffaf değil.
20:42Yani herkesin gözü önünde falan olan bir şey değil.
20:45Diyorlar ki mesela çok uzun süredir Abdullah Öcalan'la görüşüyorlardı.
20:50Biliyor muyduk biz bunu? Hayır.
20:52Kimsenin haberi yok. Ne görüşüyorlardı? Biliyor muyduk? Hayır.
20:56Yani ufak ufak açıklamalar yapıyorlar.
20:59Bunlar buzdağının görünen.
21:01Bundan çok büyük yorumlar çıkarabilmek falan mümkün değil.
21:05Ama şu arada yani temel itibariyle
21:09Sultanizm rejiminin iyi çalışmadığını
21:13istenen sonuçlara ulaşamadığını
21:15dolayısıyla onu güçlendirmek için reform yapılması gerektiğini
21:19hem Devlet Bahçeli hem Erdoğan kendileri açıklıyorlar.
21:22Yine reformdan bahsediyorlar.
21:24Parti teşkilatında bir takım değişiklikler yapılırsa demek ki bir şeyler doğru gitmiyor.
21:29Yani kabinede değişiklik yapılacaksa aynı şekilde
21:34oradaki sekreterler kendilerine söylenenleri istendiği şekilde ifade edememişler demektir.
21:39Daha iyi yapabilecek olanların gelmesi gerekiyor.
21:42Ama bunların bu şekildeki değişiklikler sonucunda
21:47Türkiye'nin tekrar demokrasi yoluna dönüp
21:51hukuk devletiyle yönetilen bir ülke haline gelmesi mümkün mü derseniz
21:55hayır. O amaçlanmıyor.
21:57Amaçlanan Sultanizm rejiminin çalıştırılabilmesini sağlayacak
22:02bir takım dönüşümleri yapabilmek.
22:04Onlar da temel itibariyle
22:08sosyal refahı demokrasi ve hukuk devleti kadar arttırabilecek durumda değil.
22:13Öyle bir dönemde konuşuyoruz ki bu sene veya geçtiğimiz yıl
22:17Nobel ödülünü Daram Acamoğlu Robinson ve Johnson aldı.
22:21Bunlar işte hangi katkılarıyla derseniz işte
22:26bir takım kapsayıcı siyasal katılmaya özellikle imkan sağlayan
22:32kurumsallaşmış yapılar vasıtasıyla
22:35ve onların hukuken korunmuş olduğu ortamlarda
22:38sosyal refahın en fazla artmakta olduğunu ispat etmiş olmaları dolayısıyla.
22:42Nobel aldığına göre herhalde bu fikir doğrudur.
22:45Bu arada Adalet ve Kalkınma Partisi'nin ve MHP'nin yapmaya çalıştığı da bunun tersi.
22:50Tam tersi.
22:52Bu şartlar altında bunun çalışması olsa olsa
22:57ya bir mucizedir ya Daram Acamoğlu ve arkadaşlarının
23:01ileri sürdükleri bilimsel kuram yanlıştır.
23:06Onun terk etmesi gerekir. Başka bir şey söyleyebilmek durumunda değiliz.
23:10Peki Sayın Kalaycıoğlu şimdi iktidarı bir tarafa bırakırsak
23:14muhalefette de 23 Mart'ı işaret etmişti.
23:17Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Özgür Özel ve
23:20bu 23 Mart'ta yapılacak oylama sonucunda
23:23Cumhuriyet Halk Partisi'nin Cumhurbaşkanı adayı belli olacaktı.
23:26Çeşitli tartışmalar vardı.
23:28Bir dönem Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'ın yarışacağı söylenmişti.
23:32Ancak Mansur Yavaş bu yarışa katılmayacağını açıkladı.
23:35Geriye yarışa katılacak bir aday kalmıştı kesin ve net olarak.
23:39İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu.
23:42Ve Ekrem İmamoğlu için 100 milletvekili imza attı aday olabilmesi için.
23:47Kendisi de biz programımıza başlamadan sabah saatlerinde
23:51adaylık için başvurusunu yaptı.
23:53Şimdi Cumhuriyet Halk Partisi'ni ele alacak olursak
23:56ilerideki önümüzdeki seçim için yani bir erken seçim olursa erken seçim olmasa
24:002028'deki seçim için bu adaylık tartışmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
24:06İmamoğlu'nun aday adaylığı hakkında ve Mansur Yavaş'ın
24:10ileride bu yarışa tekrar dahil olma ihtimali hakkında neler söyleyebiliriz?
24:15Bunun seçimle bir ilgisinin doğrudan doğruya olduğu kanısına değilim.
24:19Yani şu anda ortada bir seçim yok.
24:22Nasıl bir seçim olacak o belli değil.
24:25Cumhurbaşkanlığı seçiminin aday belirleme süreci nasıl olacak belli değil.
24:29Bütün bunların hepsini değiştirebilirler.
24:31Çünkü meclis çoğunluğu ellerinde.
24:34Birçok maddeyi değiştirebiliyorlar.
24:36İttifak getirip koydular maddelerin içine.
24:38Bu ittifakı çıkartabilirler.
24:42Başka bir takım koşullar getirip koyarlar.
24:44Belediye başkanları aday olamaz falan gibi.
24:46Bilmiyorum yani neler yapılabileceğini.
24:49Demokrasinin dışına çıktığınız zaman yapılabileceklerin haddi hesabı yok.
24:54Demokrasinin kuralları içinde kaldığınız zaman başka bir şey.
24:57Demokrasi kurallı bir oyun.
24:59Hani boks gibi.
25:01Boksun kurallarını kaldırın sokak dövüşüne dönüşün.
25:04Şimdi biz sokak dövüşü mü oynayacağız boks mu oynayacağız onu bilmediğimiz bir noktadayız.
25:09Bu aşamada nasıl bir yorum yapabiliriz bilmiyorum.
25:13Eğer 2018 veya 2023 seçimleri gibi olacaksa o zaman bir anlamı vardır.
25:19Ama kuralları nasıl değiştirecekler?
25:21Bu sefer her seçime farklı kuralla geliyoruz.
25:23Bu da tabii büyük bir istikrarsızlık sebebidir.
25:26Yani demokratik kurallar sonuç itibariyle seçmen için bir öğrenme sürecidir.
25:31Bir oy verirsiniz sonuçlarına bakarsınız.
25:34Şu şekilde oy vermem daha doğru olur diye düşünür.
25:37Ondan sonraki seçimde aynı kurallara göre o şekilde oyunuzu verirsiniz.
25:41Şimdi her seçim kural değişirse insanların nasıl oy verdiklerini biliyorlar.
25:45Bu oy vermekten ne ders elde ediyorlar o da belli.
25:49Dolayısıyla burada büyük belirsizlikler var.
25:51Hiçbir şeffaflık yok.
25:53Nereye doğru evrilecek sistem belli değil.
25:56Seçim 2025'in Kasım'ında mı olacak?
25:582026'ta mı olacak?
26:00Veya Adalet ve Kalkınma Partisi'nin bütün yetkili ağızlarının açıkladığı gibi
26:042027'nin Ekim Kasım'ında mı?
26:06Bilmiyoruz.
26:07Hocam siz bekliyor musunuz bir erken seçim?
26:09Olası bir baskın seçim?
26:11Şu anda çok bir gerekçesi yokmuş gibi gözüküyor böyle bir erken seçimin.
26:16Çünkü iktidarın bu şartlar altında fazla popüler olmadığı ve seçmenden daha ciddi tepki görebileceği
26:24özellikle emeklilerden, gençlerden bir hayli destek kaybetmiş olduğu görüntülere etrafta dolaşıyor.
26:32Yine kamuoyu yoklamaları işte bugün bir yoklama daha yayınlanmış.
26:37Adını verelim mi bilmiyorum işte.
26:39O yoklamanın sonuçları gösteriyor ki yani atılan birçok adım en az %60-65 seçmenin 3'te 2'si tarafından onaylanmıyor.
26:49Böyle bir ortamda erken seçime gitmenin iktidar için çok bir yararı olacağı kanısında değilim.
26:54Dolayısıyla iktidara yaklaşırken böyle bazı emareler ortaya çıkıyor.
27:01İşte para muslukları açılıyor.
27:06Çeşitli kesimlere daha fazla para veriliyor.
27:10Birdenbire EYT kabul edildi geçen sefer.
27:12Evet.
27:13Benzer bir takım.
27:14Böyle bir şey de yok görünükte.
27:16Hatta büyük direnç var efendim işte asgari ücreti arttırmayalım artan asgari ücret enflasyonu falan diyor.
27:24Dolayısıyla görülüyor ki yani öyle bir seçim havası içinde bir iktidar varmış gibi bir görüntü.
27:31Yok.
27:32Dolayısıyla akıllarına muhtemelen bir erken seçim de yok.
27:35Yani onun için seçime kadar özellikle kadın üyelerini kullanmak suretiyle olabildiğince kadın seçmen üzerinde olabildiğince kültürel esaslı işte aile değerleri, çocuğun önemi, annelik falan üzerinden bir propaganda yapacaklar.
27:56Bu programda ne kadar tutarsa.
27:58Sonuç itibariyle bu kadınlar kendilerine geldikleri vakit ya iki kuruşu bir araya getirip de geçinemiyoruz falan derlerse ne cevap verecekler onu da bilmiyorum.
28:07Sonuç itibariyle orada etkin bir yanıtları şu anda kadar varmış gibi gözükmüyor.
28:13Dolayısıyla bu koşullarda öyle bu sürecin daha uzun bir süreç olarak ele alınması gerektiği düşüncesindeymişler gibi geliyor bana.
28:23Yine bu konuda da çok açık olduklarını söylemek mümkün değil.
28:27Dolayısıyla burada yine birçok çetrefilli konu var.
28:32Uluslararası politikada büyük gelişmeler var.
28:35İşte Suriye'de müthiş bir değişme oldu.
28:38Kıbrıs'ta ilginç gelişmeler oluyor.
28:41Ege'de Türkiye'nin kaybına sebep olan bir takım gelişmeler varmış gibi duruyor.
28:48Kayalıkların bir kısmı el değiştirmiş.
28:50Silahsızlandırılmamasız gereken yerler silahlandırılmış.
28:54Ama hükümet hiçbir reaksiyon vermemiş gibi falan gözüküyor.
28:58Bütün bunlar hepsi Türkiye açısından kırılganlıklar.
29:01Dolayısıyla ekonomik büyüme o kadar güçlü değil.
29:06Yoksullaşma diye popülerize ediliyor.
29:09Gelir dağılıp bozukluğu önemli düzeyde.
29:11Yasaklar çok artmış durumda.
29:13Birçok insan bunalmış vaziyette.
29:14Dolayısıyla bu ortam pek iktidarın işine yarayacak bir demokratik seçim ortamı değilmiş gibi gözüküyor.
29:21Ne kadar demokratik bir seçim olacak onu da bilmiyor.
29:23Yani olağanüstü hal koşullarına benzer koşullar varmış gibi gözüküyor.
29:27Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği bunu çok eleştiriyor malumunuz.
29:32Dolayısıyla bundan Türkiye bir şekilde çıkacak mı?
29:36Azaltacak mı?
29:37Yoksa Avrupalıları bir şekilde eleştirmek, tarizde bulunmak, tembihlemek falan yolunu mu tercih etmeye devam edecekler onu da bilmiyorum.
29:48Ama sonuçta yani bu konuda Türkiye'nin içeride dışarıda çok büyük sorunları var.
29:55Bir kısmı imaj sorunları.
29:56Onlar da çok derin bir hale geldi.
29:59Dolayısıyla bu çerçevede bakacak olursanız öyle çok yakın tarihte erken seçim yokmuş gibi gözüküyor.
30:06Ama erken seçim olacak mı derseniz olacakmış gibi gözüküyor.
30:10Çünkü Cumhuriyet Halk Partisi değil sadece Adalet ve Kalkınma Partisi de 2027'nin Ekim'i dedi.
30:172028'de önce olan her seçim erken seçim.
30:20Tabii tabii ama çok yakın bir tarihte olabilecekmiş gibi pek durmuyor görebildiğim kadarıyla.
30:292027'yi de Cumhuriyet Halk Partisi kabul etmeyeceğini söylemişti ama.
30:34Yani Cumhuriyet Halk Partisi'nin yapabileceği fazla bir şey yok.
30:37Ellerinde yeterince oy var.
30:39Gidebilirler erken bir seçime.
30:41Orada bir sorunla karşı karşıya değiliz.
30:44Ama orada kabul etmeyeceği şey Cumhurbaşkanı'nın aday olmasın.
30:47Cumhurbaşkanı'nın dördüncü kere aday olmasını bu sene seçim yapılırsa kabul edeceklerini söylüyorlar.
30:54Hukuki bir gerekçe değil siyasi bir gerekçe olsa olsa.
30:59Yani hukuki bir meşruiyeti, demokratik bir meşruiyeti, anayasal bir meşruiyeti yok.
31:05Yok.
31:06Anayasa maddesi değiştirilirse onu bilmiyorum ama eskiden madde değiştirildiğinde ilk seçimde uygulanmaz deniyordu.
31:13Çünkü o yolda çok madde değiştirilmişti ve meclis buna sınır getirmek için uygulandığı seçimde değil ondan bir sonraki seçimde uygulanır diye bir kural kabul etmişti.
31:26Böyle incelikler artık demokrasiden uzaklaştığımız bir noktada hala sürdürülebilir mi onu da bilmiyorum.
31:32Ama sonuçta bu görülebildiği kadarıyla bugünkü mevzuata göre 2025'te de, 26'ta da, 27'de de Tayyip Erdoğan aday olamaz.
31:45Hukukken olamaz.
31:47Sayın Hocam biraz toparlamanızı isteyeceğim.
31:51Sonuç olarak böyle bir tercihi Cumhuriyet Halk Partisi'nin yapmasının nedeni Cumhuriyet Halk Partisi'nin ve özellikle Ekrem İmamoğlu'nun üzerine gelinmiş olması ve çeşitli suçlarla yaftalanmaya çalışılmalarına bir yanıt olarak böyle bir karar verildi.
32:12Dolayısıyla burada muhalefet adayını engelleyerek haksız rekabete yol açan bir iktidar imajı çizmek için seçmen açısından bakacak olursanız yine dünya alem açısından bakacak olursanız,
32:28Türkiye eğer en belli başlı cumhurbaşkanı adayını oyunun dışına atmak için bir hukuk tartışması kullanırsa ne kadar kanıtı var o da belli değil.
32:46O çerçevede bir adam atarsa ve kendisini özellikle hapiste bulundurursa, hapisten seçime girmesi gibi bir sorun olursa bu Türkiye'nin herhalde demokrasisini güçlendirdiği imajını ne halkta ne de dünyada yaratmayacaklar.
33:05Dolayısıyla kendi üzerine gelen iktidara böyle bir yanıt vermiş oldu.
33:10Bunu yapmak istiyorsanız yapın, sonuçları neyse onu da siz de hepimiz katlanırız dediler.
33:16Dolayısıyla bunun doğrudan doğruya seçimle ilişkisi yok.
33:20Daha çok İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ile onun yapmış olduğu etkinlikleri yeterince engellemeye çalışıyorlar ama galiba başarılı olamamış durumda çünkü popüleritesi azalmadı.
33:35Hem 2019'da hem 2023 seçimlerini, 2019'u iki seçimde kazandı.
33:412023'te de doğrudan doğruya 31 Mart'ta kazandı ve dolayısıyla onu ekarte edemediler.
33:47Bu nedenden dolayı onun daha güçlü bir aktör olarak karşılarına çıkmasını engellemeye çalışıyorlar.
33:53Ona yanıt bu.
33:55Mansur Yavaş da ona yanıt olması dolayısıyla adaylığını koymadı.
33:59Çünkü Mansur Yavaş kurallar değişir de Ekrem İmamoğlu bir şekilde aday olamaz duruma gelirse Mansur Yavaş'ın adaylığını Cumhuriyet Halk Partisi gündeme getirebilir.
34:10Bu olanak da var. Böyle bir olanak korumuş olması mantıksız da değil.
34:15Dolayısıyla bu aşamada olayı daha çok bugün açısından yorumlamakta yarar var.
34:22Mutasavvır bir seçim hakkında değil.
34:24Onun ne zaman ve hangi koşullarda olacağını, hangi seçim yasalarına göre olacağını da bilmiyoruz.
34:29Peki. Sayın Kalaycıoğlu çok teşekkür ediyorum değerli yorumlar.
34:33Rica ederim. İyi akşamlar dilerim.
34:35Ağzınıza sağlık.
34:37Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu konuğumuzdu.
34:42Hem AK Parti'nin 8. Olağan Büyük Kongresi hakkında hem de Cumhuriyet Halk Partisi'nde Ekrem İmamoğlu'nun Cumhurbaşkanlığı aday adaylığı hakkında konuştuk.
34:52Olası bir erken seçimi konuştuk.
34:54Haziran 2015 seçimlerinden itibaren AK Parti'nin günümüze gelene kadar ne gibi değişimler uğradığını, ne gibi politikalar izlediğini konuştuk.
35:02Biz elimizden geldiğince gündemi sizlere özetlemeye, aktarmaya çalıştık.
35:06Buna da devam edeceğiz ancak şimdilik burada noktalayalım.
35:09Başka bir programda yeniden görüşmek üzere efendim.