Suriye hükümeti ile terör örgütü PKK'nın Suriye uzantısı SDG arasında anlaşma imzalandı. SDG, devlet kurumlarına entegre olacak. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, konu ile ilgili olarak MHP’nin görüşünü içeren endişelerini ve bazı tehditleri dile getirdiği 10 sayfalık bir metni CNN TÜRK ile paylaştı. Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ detayları aktardı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Dün akşam işte tarafsız bölgede Ahmet Hakan'la yayındayken Sayın Bahçeli'nin bana göndermiş olduğu bir not var, bilgi notu, aynı zamanda Milliyetçi Hareket Partisi'nde bu konudaki görüşünü içeren.
00:12Sayın Bahçeli şimdi hep ileriyi gören bir kişi olduğu için, süreci sonrasında anlaşıldığı için bu süreçte de yine aynı özelliği gösterdi.
00:25Bizim az önce tartışmış konuları aşmış bir vaziyette bir sonraki safayla ilgili endişelerini ve bazı tehditleri dile getiren on sayfalık yaklaşık bir metin gönderdi.
00:38Şimdi metne baktığınız takdirde Suriye'de zaten sürecin sağlık verildiğini ama önümüzdeki süreçte özellikle anayasanın yazımı konusunda ve Suriye'nin geleceği konusunda tehdit olabilecek konulara başlıklar açan bir on sayfalık metindi.
00:54Benim o esnada okuma şansım elbette olamazdı yayında.
00:57Orada çok aceleyle birkaç başlığı dillendirdik.
01:03İlk defa Asya'nın ekranlarından tüm Türkiye duymuş oldu ki zaten grafikte de başlıklardan geçelim.
01:10Suriye'de bölünmez bütünlük korunmalı.
01:13Arapça resmi dil olmalı.
01:15Suriye'de başkanlık sistemi temelinde bir hükümet yapısı inşa edilmeli dedi.
01:20Sayın Bahçeli Suriye'de ayrılıkçı terörist yapılanmalara müsaade edilmemeli.
01:25Suriye'de çok partili hayat ve seçimin öne açılmalı.
01:28Özellik gündeme gelmemeli.
01:31Bunlar o yeni yazılacak anayasayla ilgili tavsiye ve öneriler.
01:37Ama daha önce size müsaade ederseniz o metninden nasıl bir başlık içerdiğini veya nasıl bir format içerdiğini bir özet geçeyim.
01:44Şimdi ilk etapta o metinde Suriye'deki demografik yapıya yönelik önemli tespitler var.
01:50Yani 25 milyonluk bir nüfusun kimlerden oluştuğu ve bu oluşumun Esad rejiminin yaptığı o baskı ve zulüm sonucu kaça düştüğü gibi
02:03önemli tespitler var ki Sayın Bahçeli'nin o metinde ifade ettiği husus şu.
02:0825 milyonluk bir nüfus vardı.
02:10Bunun %75'i Arap, %8'i Kürt, %5'i de Türklerden oluşan ve diğerleri diye anacağımız bir etnik dağılım vardı.
02:19İşte bu daha sonra göçlerle ki %60'ını Türkiye'nin karşıladığı göçlerle neredeyse yarı yarıya düştü diyor Sayın Bahçeli.
02:26Ve şu vurgu çok önemli.
02:29Geri dönüşün sağlanmasıyla birlikte diyor Sayın Bahçeli.
02:32Arap da olsa Türkçe konuşan Türkiye'ye müzahir olan çok ciddi bir kitle oluştu Suriye'de.
02:40Bu gelecekte daha da artacak diye bir önemli vurgusu var.
02:44Bana göre bu çok kritik bir vurgu.
02:46Şu konuda hassasiyet gösteriyor ki çok doğru bir tespit.
02:50Farklılıkları canlı tutacak bir anayasal sistemin hazırlanması halinde Suriye'nin kaotik geçmişinden kurtulmasının zorlaşacağı bir gerçektir.
02:59Yani diyor ki yapacağınız anayasa yeni oluşacak sistem herkesi kapsamalı.
03:05Farklı bir etnik yapıyı öne çıkarırsanız Suriye yeniden bir kaotik ortama sürükler bu oyuna gelmemek lazım diyor.
03:12Yine bu anayasanın yazıma öncesi riskleri dillendiriyor.
03:18İşte bir özerk yapı ki işte burada da zaten o vurgu var.
03:22Bunun dillendirilmesi asla doğru değil.
03:25Yine aynı şekilde radikal böyle İslamcı bir geleneğe sahip şahra.
03:32Bunun anayasa ve mevcut Suriye yönetimine yansıtılmasının mahsurlarından bahsediyor ki.
03:38Bu hem Avrupa'nın vereceği desteği sürece ve diğer bazı farklı yapıları da harekete geçirme gibi bir riskinin olduğu.
03:46Bu nedenle radikal bir başlık içermeyen bir anayasa hazırlanmasının doğru olacağına bir vurgu var.
03:55Yine aynı şekilde hani böylesi bir yaklaşımın Deaş yalanını tekrar hortlatma riskinin olduğu yönünde de bir vurgusu var.
04:05Suriye milli ordusu yani mevcut SDG silah bırakmadan asla silah bırakmamalı diye de bir vurgusu var ki.
04:14Zaten Suriye milli ordusu olduğu gibi yeni Suriye ordusunun da bünyesini teşkil edecek.
04:20Bir tek önemli husus şu bana göre çok kritik bir konu.
04:24Bu süreçte Türkmenler asla devre dışı bırakılmamalı muhakkak süreçte dahil edilmeli diyor.
04:32Hatta şöyle bir tespiti var.
04:34Geçici hükümet başbakanı Abdurrahman Mustafa bu kişinin ki ben de tanıdığım ve mücadeleye de çok büyük katkısı olduğuna inandığım bir kişi.
04:44Daha etkin bir makama getirilmesi Türkleri onore edecektir diye bir tespiti var ki.
04:50Bu konuda benim de kulağıma gelen bazı şikayetler var.
04:54Bunun da gene dikkate alınması gerektiği yönünde Sayın Bahçeli'nin vurgusu var.
05:00Gene İsrail'e bir vurgusu var.
05:02Uluslararası kamuoyu İsrail'e dur demeli.
05:06İsrail'in yapmış olduğu bu saldırılar terörist unsurları tekrar cesaretlendirme veya böyle bir algın oluşmasına sebebiyet verebilir.
05:16Ki dün akşam Dera'ya İsrail'in yapmış olduğu saldırıyı az önce aktardım.
05:20İsrail'in uluslararası kamuoyu tarafından Suriye'nin saldırılarının derhal durdurulması gerektiği yönüne bir atıf var Sayın Bahçeli'nin göndermiş olduğu notlara.
05:30Çünkü bu tür saldırılar zaten bizim söndürmeye çalıştığımız terörist anlayışı tekrar canlandırma riski var diye de bir tespiti var.
05:41Bir başka tespit ki benim de daha önce dillendirdiğim, katıldığım bir tespit.
05:45Anayasanın yazım süresi.
05:47Üç yıllık bir süreçte anayasanın yazımı seçime gidilmesini çok uzun buluyor Sayın Bahçeli.
05:52Bu sürecin kısaltılması için gerekli adımlar atılmalı diye çok önemli bir tespiti var.
05:58Bir de bu da çok kritik Bayırbucak Türkleri.
06:02Onların bulunduğu coğrafya inanılmaz saldırılara maruz kaldı.
06:06Ve çok da kritik bir coğrafyadalar.
06:09Bayırbucak Türkleri bu saldırılar sonucu bir de yerleşim yerleri yerle bir edildiğinden göç etmek durumunda kaldılar.
06:17Sayın Bahçeli buranın tekrar ayağa kaldırılması ve Bayırbucak Türklerinin süratle topraklarına dönmesi yönünde bir tavsiyesi var.
06:30Anayasanın nelerden oluşması gerektiği yönünde ki birçoğu zaten burada var ama hemen dokuz madde halinde sıralanmış.
06:36Onu da başkaları halinde arz edelim.
06:38Bir kere diyor kesinlikle Sayın Bahçeli adil seçimlerle tecelli eden ve halk iradesine dayanan bir cumhuriyet rejimidir.
06:45Rejime bir cumhuriyet göndermesi var.
06:50Yine aynı şekilde Suriye'nin ülkesi ve milletiyle bölülmez bütünlüğü esasına dayalı üniter bir yapıyla yönetilmesinin ve buna vurgu yapılmasının öneminden bahsediyor.
07:05Zaten bizim ilk baştan beri ŞARA'nın da bu konuda hassasiyeti aynı.
07:10Özerk Federasyon gibi yapıların olmadığı üniter tek parça bir Suriye zaten hedef halinde ve şu an zaten o yolda da ilerliyor işler.
07:21Yine ortak paydanın Suriyelilik ya da Suriye vatandaşlığı olduğu bir olgu bütün Suriye'de hakim olmalı diyor.
07:29Yani herhangi bir etnik kökenin veya mezhepsel bir yapının öne çıkarılmayacak.
07:34Esad döneminde bu yaşandı biliyorsun.
07:36Ağırlık hep nusayri kökenli bir yapı oluşturuldu.
07:40Böylesi herhangi bir grubun veya kitlenin öne çıkarılmadığı Suriyelilik kavramının esas olduğu bir yapı muhakkak Suriye'de tesis edilmeli diyor Sayın Bahçeli.
07:52Ve en önemli vurgularından biri şu, belli bir grubun üyesine kontenjan ayrılmadan bir yönetim sistemi oluşturulmalı diyor.
08:01Burada kastı şu, Irak'ta çünkü maalesef bu olay yaşandı.
08:05Cumhurbaşkanı Kürt olacak anayasada, başbakan örnek Arap olacak veya meclis başkanı da şu etnik kökenden olacak gibi bir ayrımı asla gidilmemeli diyor.
08:20Zaten liyakat diye de bir başvuru açmıştık ya bir başlık o özelliklere göre atamalar görevlendirmeler yapılmalı.
08:27Anayasada böyle bir ayrışım asla olmamalı diyor.
08:30Yine başkanlık sistemine salık veriyor Türkiye'de uygulanan ve şu da çok önemli, çok partili hayat ve seçimlerin önü açılmalı.
08:43Herkesin katıldığı bir sistem olmalı.
08:46Her kesimin temsil edildiği partiler kurulmalı.
08:49Ve bu partilerin de Suriye'deki yönetimde söz alabilmesi için veya söz sahibi olabilmesi için seçimde uygulanan o baraj sisteminin düşük oranda tutulmasına bir atı var ki bu çok önemli.
09:02Az önce yüzdeleri verdim.
09:04Her kesimin temsil edilmesini isteniyorsa o seçimlerde meclise girme barajı düşük tutulmalı ki meclise her kesimden bir temsilci olsun.
09:13Ona yönelik bir vurgusu var.
09:16Yine aynı şekilde bölünmeye veya bu fikirleri savunan ne partiye ne de siyasi yöneticilerine asla müsaade edilmemeli.
09:25Anayasada da bu cezai işlemler dahil muhakkak belirtilmeli diyor.
09:31Yasama yürütme yargı arasında kuvvetler aylığı prensibinden asla taviz verilmemeli diyor.
09:37Şu önemli tek meclis olmalı ve bu mecliste nüfusta orantılamış 250 vekilin oluşturduğu bir meclis olmalı diye de çok önemli bir vurgusu var.
09:48En önemli kanunlardan biri şu resmi dil nüfusun yüzdesine baktığında Arap çoğunluk olduğu için Burçak Arapça olmalı diyor.
09:59Resmi devlet dili Arapça olmalı.
10:01Okullarda eğitim dili Arapça olmalı.
10:03Ancak Kürtçe Türkçe gibi dil dersleri de ek ders olarak okutulmalı diye önemli bir vurgusu var ki zaten bu gerçekten olması gereken.
10:14Yine aynı şekilde anayasanın ilk hani bizdeki ilk dört madde var ya değiştirilemez dediğimiz.
10:20Benzer bir uygulamanın da bu anayasada vurgulanması gerektiğini ifade ediyor ve devlet şeklinin değiştirilemeyeceği.
10:28Aynı zamanda da evvel yaşananlara atıfta bulunan bir giriş olmalı diyor.
10:32Orada da Suriye'nin yaşadığı acı tecrübelerinin dersler çıkarıldığı baskı otoriter rejimleri amacı ve motivasyonu ne olursa olsun her türlü terörist yapılara ve ayrılıkçı girişimlere asla müsaade edilmeyeceğine yönelik ilk anayasanın girişinde vurgulamalar yapılmalı diyor Sayın Bahçeli.
10:48Baktığında gerçekten önemli açıklama hatta dün bizim değerlendirmemiz şuydu sözünü kesiyorum.
10:57Bu metin Arapçaya da çevrilerek Suriye'de bana göre veya işte bütün o camiaya duyurulmalı.
11:04Çünkü gerçekten çok kritik hususlar ve bunlar sağlandığı takdirde artık ayağa kalkmış bir Suriye'yi tam anlamıyla görürüz diye düşünüyorum.
11:13Bahçeli'nin Sayın Bahçeli'nin tespitleri bunlar.
11:17Amaya'da ilk defa paylaşmış olduk.
11:19İlk defa Seyran Türk ekranlarında.