Artan dünya nüfusunu beslemek ve gıda güvenliğini sağlamak amacıyla yeni iklim koşullarına dayanıklı çeşitler geliştirilmesi gerekiyor. Bu kapsamda Türkiye Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün başlattığı "Ata Tohum" projesi ile yurt çapında binden fazla tohum toplandı. Bu tohumlar incelenerek atalık kriterlerine uygun 50 çeşit tohum çiftçilere verilerek üretimi yapıldı. Üretim sonrası Tarım Kredi Kooperatifleri bünyesinde 300 şubede satışa sunuldu. Saf ata tohum ile kaliteli tarım yolculuğu, Yeşil Doğa'da ekrana geldi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:31Merhaba ben Güven İslamoğlu. Yeşildağ programıyla yine karşınızdayız.
00:35Şu anda bir sıfır marketteyiz. Tarım Kredi Kooperatifi'nin marketi gerçekten çok ilginç bir yer.
00:41Burada poşet kullanmıyorsunuz, kutulu ürün kullanmıyorsunuz.
00:44Hepsini kendi poşetinizi getiriyorsunuz, kendi kutunuzu getiriyorsunuz.
00:48Yeniden doldurulabilir kutular. Buradan sütünüzü, yağınızı, her şeyinizi alabiliyorsunuz.
00:53Gerçekten çok güzel bir yer. Geçtiğimiz zamanlarda programlarda bunu zaten ekrana taşımıştık ama
00:58bugünkü hikayemiz bu gördüğünüz atalık tohum standı.
01:02Tarım ve Orman Bakanlığı, TİGEN, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü,
01:06umumi istek üzerine atalık tohumlar üretmeye başladı.
01:11Çünkü son zamanlarda bu atalık tohum çok konuşulan konulardan bir tanesiydi.
01:15Niye? Atalık mı değil mi bilmiyorsunuz.
01:18Çünkü aldığınız şey atalık da olabilir, olmayabilirdi.
01:21Ama o atalık tohum diye ortalıkta dolaşan birçok tohum var.
01:25Bunun önüne geçmek için TİGEN bir çalışma başlattı.
01:28Gerçekten atalık tohumları bir köşeye ayırdı ve onlardan küçük küçük paketler yaptı ve satışa sundu.
01:35İşte bu programda atalık tohum nedir? Diğer kullandığımız tohumlar neler?
01:39Bunu ekrana taşımaya çalışacağız.
01:41Çünkü Türkiye tohumculuk konusunda dünyadaki söz sahibi on ülkeden biri.
01:47Yeşil Doğu'a başlıyor.
01:50Türkiye'nin en büyük sertifikalı hububat tohum üreticisi olan TİGEN atalık tohum satışlarına başladı.
01:58Türkiye Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü yurt çapında başlattığı Atatoğum Projesi ile binden fazla tohum topladı.
02:05Bu tohumlar uzmanlar tarafından incelenerek hangisi atalık hangisi değil tespit edildi.
02:11Atalık tohum kriterlerine uygun 50 çeşit tohum,
02:14Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği tarafından sözleşmeli üretim modeliyle çiftçilere verildi.
02:20Üretim sonrası Tarım Kredi Kooperatifleri bünyesindeki 300 şubede satışa sunuldu.
02:27Projenin detaylarını ve önemini Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ile konuştuk.
02:32Aslında buradaki amaç satmak değil.
02:35İnsanımızı ata tohumlarıyla buluşturmak.
02:38Siz herhangi bir tohumu bu ata tohumudur ben böyle karar verdim.
02:43Bundan sonra herkes buna göre bunu ata tohumu kabul etsin diyemezsiniz.
02:47Mutlaka gerekli işlemlerini analizlerini yapmanız gerekir.
02:51Tescillemeniz gerekir.
02:52Ondan sonra evet bu bizim koruma altına aldığımız gen bankasında koruma altına aldığımız ata tohumudur diyebiliriz.
03:00Peki sakıncası ne?
03:03Şimdi her tohumun toprağa atıldığında o toprağın etkilenmesini düşünmek gerekir.
03:10Yani sizin kullandığınız tohum oraya bir hastalık taşıyor olabilir ve orada tarımsal üretimi mümkün olmayan bir hale getirebilir.
03:18Bunun bir örneğini söyleyeyim.
03:20Özellikle patates tohumlarının yine bilinçsiz bir şekilde kullanılması sebebiyle
03:25şimdi bazı illerimizin bir bölümünde patates ekimi kesinlikle yasak.
03:32Neden?
03:33Çünkü artık bu orada kullanılan tohumlar toprağa da sirayet etmiş bir hastalık türünü meydana getirmiş.
03:40Buna dikkat ediyoruz.
03:42Düşünsenize bütün Türkiye'de ben karar verdim bu tohumu ekiyorum dedi herkes ve ortaya çıktı bir kaos.
03:49Nasıl yöneteceksiniz?
03:50Bu nevşehide 20 yıl yasaklanan bundan dolayı mı?
03:53Evet onu söylüyorum.
03:55Sertifikalı tohumları kullansak herhangi bir problem olmayacak.
03:59Siz şimdi her kafanıza göre o tohumu ektiğinizde artık dünya eski dünya değil.
04:04Nüfusumuz eski nüfus değil.
04:06Dünyayla entegreyiz.
04:08Bu konuda daha bilinçliyiz.
04:11Bu konuda hatta biraz önce söyledim.
04:14Dünyanın ilk 10 ülke arasında artık tohumcu bir ülke olarak kabul edilen bir Türkiye'de
04:20herkesin bütün bu bilimsel metotların dışında kendisine bir yol çizmesi elbette düşünülemez.
04:26Hiç kimsenin ata tohumuna karşı olduğunuzu bakanlık olarak, hükümet olarak söylemesini kabul etmiyorum, reddediyorum.
04:34Böyle bir şey asla yok olmadı da.
04:36Ama yine söyleyeyim ben karar verdim bu ata tohumudur diyerek de insanların bu manada istediğini yapabilmesi de elbette ki mümkün değil.
04:50Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayelerinde başlatılan ve şu anda Cumhurbaşkanlığı başta olmak üzere bakanlık bünyesindeki
04:58pek çok kurum ve kuruluşun iş birliğiyle yürütülen ata tohum projesinin amacı,
05:03bu topraklara özgü, bu zenginliğin bilinçli ve bilimsel yöntemlerle kayıt altına alınarak
05:09gelecek nesillere ve yeni ıslah çalışmalarına daha güvenle aktarılması.
05:14Şu anda sadece hobi bahçeleri için üretim yapılıyor.
05:17Peki bu süreç nasıl işliyor?
05:19Türkiye'nin dört bir yanından toplanan tohumlar önce tohum tescil ve sertifikasyon merkezine geliyor.
05:25Bu merkez gelen tohumları inceleyerek saf alıp olmadığına karar veriyor.
05:30Bu merkez onay vermeden tohum satışı yapmak ya da bir tohuma atalık tohum demek doğru değil.
05:37Dünyanın en iyi safiyet laboratuvarının bir tanesinin içerisindeyiz.
05:41Tohumluk Tescil Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü olarak safiyet laboratuvarımızın çalışmaları,
05:46profesyonel ekibi ve koleksiyonları biraz sonra...
05:48Safiyet ne demek?
05:50Safiyet o tohumun saflığı ve ismine doğruluğu demek.
05:54İçerisinde yabancı ot, yabancı çeşit, yabancı tür veya zararlı ot,
05:58kırık tohum veya taş toprak bulunup bulunmamasına dikkat ediyoruz.
06:03Eğer bunlar yoksa ona saf tohum diyoruz.
06:06Bunlar varsa da yüzde oranlarını çıkarıp ne kadar saf olup olmadığını burada tespit ediyoruz.
06:11Eğer sizden olumsuz rapor çıkarsa?
06:14Burada safiyet laboratuvarında olumsuz rapor çıkarsa tohumluk olamaz.
06:18Ama hakem kuruluş burası.
06:19Eğer orada bir sıkıntı varsa, orada bir itiraz varsa o numaralar bize geliyor.
06:23Ve uluslararası ölçüm yapma yetkisi olan tek kuruluş burası.
06:27Bu tohumun son tüketicisi Türk çiftçisi.
06:30O üretim yapacak ki gıda arzının devamlılığını, tarımın devamlılığını sağlasın.
06:34Biz onun aldığı tohumun ne aldığını bile bile almasını,
06:37hangi çeşidi aldığını bile bile, hangi özellikle tohumu aldığını bile bile almasını
06:41ve tamamının aldığı malzemenin tamamında tohum olmasını istiyoruz.
06:45Bu noktada çiftçinin doğru materyala ulaşmasını sağlıyoruz.
06:50Ama asıl olayımız bir parti buğday tohumluğu 30 ton olarak değerlendiriyoruz.
06:5630 ton, taneye vurduğumuzda 750 milyon tane ediyor yaklaşık.
07:01750 milyon tane.
07:02750 milyon tane buğday olan bir yerde bir tane toplu iğne başından biraz daha büyük
07:09Avenes Terlis olduğu takdirde bu zararlı bir ottur.
07:12Biz ona tohumluk olamaz diyoruz.
07:14Çünkü bu ülkenin toprakları çok kıymetli bizim için.
07:16O zararlı otun yayılmasını istemiyoruz.
07:19Zararlı tohumların, zararlı veya yabancı çeşitlerin yayılmasını istemiyoruz.
07:24Ondan dolayı Safiyet Laboratuvarımız kırıp gelerek çalışıyor.
07:28Mesela bir buğday geldi, ekmeklik buğday iddiasıyla geldi.
07:32İçinde makarnalık buğday varsa ekmek kalitesini düşürecektir.
07:35Buradaki Safiyet Laboratuvarı ölçümüz fırında kaliteye kadar yansıyor.
07:41Hastalıklı ya da zararlı tohumların yayılması burada yapılan çalışmalara bağlı.
07:46Çünkü buradan geçen tohum direkt çiftçiye dağıtılacak.
07:49Sonuç felaketle sonuçlanabilir.
07:51Bu nedenle referans olarak kullanılabilecek, bünyesinde binlerce örnek içeren bir tohum koleksiyonunun olması çok önemli.
07:58Saf tohumların teşhisi, yararlı ve zararlı tohumların bulunduğu bu koleksiyona bakılarak yapılıyor.
08:04Bu koleksiyonda dünyanın dört bir yanından gelmiş referans olarak kabul edilen örnekler var.
08:10En eski koleksiyon 1963 yılına ait.
08:14Bunlar ne şimdi?
08:15Burada biz bulduğumuz tohumların botanik isimlerini tohum koleksiyonlarından, referans koleksiyonlardan kontrol ederek tespit ediyoruz.
08:25Bunun için koleksiyonun çok fazla olması çok önemli.
08:27Türkiye zaten biliyorsunuz bir gen merkezi, endemik türlerinde çok yaygın olduğu bir merkez.
08:33Biz kendimiz bunları topladıkça koleksiyonumuza ilave ediyoruz.
08:37Bu koleksiyonlar bu açıdan çok önemli.
08:40Bunun haricinde kurumumuz Uluslararası Bir Laboratuvar.
08:43200 laboratuvarda üyeliği olan ve bunların tüm işlemlerinde asıl ana kuruluş kabul edilen Uluslararası Tohum Test Birliği'nin üyesiyiz.
08:53Aynı zamanda Agredite Laboratuvarıyız.
08:55Bu anlamda biz Türkiye'den ihraç edilen her tohumun ihracat sertifikasını veren tek kurumuzuz.
09:02Tek Uluslararası Kuruluşuz.
09:04Yani burada yerli yabancı birçok firma tohum üretiyor ve bunların dış dışına çıkması için buradan rapor almak zorunda.
09:10Biz de o agreditasyonumuzun devamlılığını sağlamak için tohum teşhisinde başarılı olmak zorundayız.
09:15Buradakiler sadece yerli tohum değil.
09:17Yerli de var, yabancı da var.
09:19Yabancı İngiltere'den aldığımız bir mesela koleksiyonumuz var.
09:23Burası ulusal koleksiyon dediğimiz.
09:26Burada ot tohumları, mahsul tohumları hepsi ayrı ayrıdır.
09:29Birbirine çok yakın türler vardır.
09:31Bunların birbirine teşhisini mikroskop altında bu şekilde yapmamız gerekiyor.
09:36Tabi uzmanlık isteyen, zaman isteyen bir iş.
09:38Ama bunun sonrasında biz Fırsat'ın da bize uyguladığı hakem testler var.
09:44Yeterlik testler var. Bunlar da tohum teşhisinden başarılı olursak eğer agreditasyonumuz.
09:49Şurada ne yapılıyor?
09:50Burada şu an arkadaşlar gelen numunenin aslında bu numune bir partiyi tohum partisini temsil ediyor.
09:56Otuz tonluk bir partiyi.
09:57Ne bu?
09:58Temsilen bir kilo mısır.
09:59Mısır mı?
10:00Evet.
10:01Görüyorsunuz mısır taneleri.
10:03Cansızı, kırık tanesi veya içinde farklı bir tohum bulursak bunların tespitini yapıp
10:08tohumun o çeşidi bütün genetik özelliklerinin saflığının bir sonraki jenerasyonlara devam edip etmemesi.
10:16Burada amacımız bu.
10:17Buna yönelik yönetmeliklerimiz, mevzuat ve kanunlarımız var.
10:20Bunlara uymuyorsa dediğimiz gibi sertifika vermiyoruz.
10:32Burası da Ulusal Tohum Gen Bankası.
10:34Türkiye'de biri İzmir'de, diğeri Ankara'da olmak üzere iki tohum gen bankası var.
10:38Türkiye'nin tarım hafızası bu merkezlerde saklanıyor.
10:42Yaklaşık yüz binin üzerinde tohum örneği var.
10:45Dünyanın en büyük üçüncü gen bankası.
10:48İki yüz elli bin tohum saklama kapasitesiyle alanında dünya ölçeğine önemli bir konuma sahip.
10:54Ankara Ulusal Gen Bankası'nda altmış üç bin beş yüz tohum örneği,
10:59eksi on sekiz derecede özel güvenlik önlemleri olan kasa tabir edilen odalarda saklanıyor.
11:06Eksi on sekiz dereceymiş işte.
11:08Şokla mı olacağız?
11:10Bu tohum örneklerimizden on yedi bin de yerel genotiplerimiz.
11:14Yerel çeşitlerimiz aslına bakarsanız.
11:17Kapıyı açtığımız için çalışmaya, korumaya aldı kendini.
11:21Tekrar çalışmaya başladı.
11:23Bu mesela bir elli gram.
11:25Bin tohum ağırlığına göre ya da gramajına göre paketleniyor.
11:28Tiri türi bir tohum ağırlığına göre paketleniyor.
11:31Bin tohum ağırlığına göre ya da gramajına göre paketleniyor.
11:34Tiri tü kum bu bir buğday genotipi.
11:37Burada paketlenmiş bütün veriler kendi özel banko sistemimize saklanıyor.
11:43Bir paket bir türü ait.
11:45Mesela bir nohuta ait, bir yoncaya ait, bir mercimeğe ait.
11:51Bunlardan altmış üç bin beş yüz tane.
11:53Evet paket sayımız altmış üç bin beş yüz tane.
12:01Buradaki amacımız ana tohum.
12:27birbirine benzeyen tohumları ilk burada biz seçiyoruz. Önden eliyoruz. Şunu tamamen ayırıyoruz.
12:31Onu niye? Çünkü bunlar daha hafif buna göre. Yani riske atmak istemiyoruz. Bunları ayırıyoruz.
12:39Sonra bunları ekiyorsunuz. Yeniden ürün aldıktan sonra tekrar bunları...
12:43Evet. Saklıyoruz, çoğaltıyoruz. Yine aynı işlemi takip ediyoruz.
12:47Hep sürekli aynı işlemi takip ediyoruz.
12:57Burada arkadaşlarımız gözle ayırma yapıyor materyalleri. Gözle?
13:05Evet. Direktman taneleri bu şekilde ayırıyor. Kırıkları ayırıyor. Daha farklı olan morfolojik olarak, yapısal olarak farklı olanları ayırıyor.
13:13Ha şunlar iriler. Evet iriler. Rengi farklılar. Kırıklar. Bu iyi olanlar mı?
13:21Bazen hastalıklılar. İyi olan hangisi? İyi olan bu tarafta.
13:25Bunlar? Bunlar olmayanlar. Hasta olanlar. Kırık olanlar. Elediklerimiz var.
13:30Hasta olduğunu nereden anlıyorsunuz? Şöyle ucunda bir şey var. Siyaset var.
13:34Onu ayırdı mesela. Bu da ana materyal. Gelen.
13:37Ha tamam.
13:47Atatoğullarının sertifikalı olarak ticaretinde hiçbir mahsuru yok. Satılabilir.
13:52Tescil ettirildiği sürece yerel çeşitlerin kayıt altına alınması, korunması ve sertifikalandırılması ile ilgili yönetmelik çıktı.
13:59Ve sertifikalı olduğu sürece hiçbir sıkıntı yok. Bu yayılabilir, ekebilirler.
14:05Fakat bizim çiftçilerimiz verimli istiyorlar ve kaliteli istiyorlar.
14:09Siyezi yıllar önce ektiğinizde 50 kilo alıyordunuz dekardan. Şimdi bizim yeni çeşitlerimizde 125-150 kiloya çıktı.
14:18Ama bizim ekmeklik buğdayımızı, yeni bir ekmeklik buğdayı ektiğimizde kurak koşullarda 500 kilo alıyorsunuz.
14:25Sulu koşullarda bir ton üzerinde verim alıyorsunuz.
14:27Biliyorsunuz tarım alanlarının daralması değil mi? Bizim çiftçimizin daha yüzünü güldürecek çeşitleri ortaya çıkarmamızı gerektirdi.
14:36Gıda güvenliği için bu çok gerekli.
14:39Günümüzde ıslah materyali sürekli seçilim nedeniyle daralanmış gen havuzuna sahipken,
14:45yerel çeşitlerde yani atalık tohumlarda genetik çeşitlilik çok yüksek.
14:50Bu nedenle saklanması, korunması önemli.
14:53Ancak iklim değişikliği bitkisel ve hayvansal üretimi etkiliyor.
14:58Artan dünya nüfusunu beslemek ve gıda üretimini engellemek için
15:03yeni iklim koşullarına hastalık ve zararlılara dayanıklı çeşitler geliştirmemiz gerekliydi bir gerçek.
15:09Haftaya bir başka yerde, bir başka hikayede buluşmak üzere. Hoşçakalın.