Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:16Bildiğiniz üzere dün ABD Başkanı Trump ve Netanyahu görüşmesinin ardından Oval Ofis'te açıklamalarda bulunduğu ikili Türkiye'ye ilişkin mesajları da vardı.
00:25Bugün konuşacağız. Sizler için Cumhuriyet Gazetesi'nin değerli yazarı Mehmet Ali Güler bizimle. Hoş geldiniz.
00:31Hoş bulduk. İyi yayınlar, iyi çalışmalar diliyorum.
00:34Efendim şimdi dün Türkiye'ye yönelik mesajlar verildi ikili tarafından.
00:38ABD Başkanı Trump'ın ben Erdoğan'ı çok severim, o da beni sever.
00:42Hatırlarsanız rahibimizi Türkiye'den almıştık.
00:45İsrail konusunda bir sorun olursa ben çözerim gibi bu minvaldeki sözleri.
00:50Aslında içeride biraz bu yapılan Ekrem İmamoğlu'na yönelik, muhalefete yönelik yapılan operasyonda belli ki Trump haberdarmış hem de bir destekçiymiş şeklinde yorumlandı.
01:01Siz neler söylersiniz?
01:02Evet, ben tabii bu açıklamaları doğrudan İmamoğlu meselesiyle bağlantılandırmadan ziyade Amerika'nın Orta Doğu'daki yeni planlamalarına Türkiye'yi razı edebilmenin bir yolu olarak görüyorum.
01:18Çünkü bir süredir bu yönde açıklamalar var.
01:20Kuşkusuz İmamoğlu meselesi de bunun bir yan unsuru.
01:25Yani eğer AKP üzerinden Türkiye'yi Amerika'nın istediği bir plana kabul ettirebilirlerse zaten İmamoğlu gibi bir aktörün kendi ifadeleriyle Türkiye'de bir istikrarsızlık oluşmaması için zaten onlar açısından hiçbir probleme dönüşmeyecektir.
01:45Şimdi mesele ne peki burada?
01:46Mesele şu, yani Amerika'nın varı yoğu esas gündemi İran.
01:50Zaten kendisi de ifade ettiği gibi Cumartesi günü heyetler bir ilk görüşme yapacaklar umvanda.
01:57İran'la ilgili temel Türkiye'ye biçilen rolü de Amerikan Senatosu'ndaki o büyükelçilik onay oturumu sırasında yeni büyükelçi adayı Tom Barack zaten açık ve seçik söyledi.
02:10Trump'ın Orta Doğu'da İran'a ağır bir baskı kampanyası var.
02:17Türkiye'de bunun ortağı olacak dedi.
02:19Bütün mesele bu.
02:21Buna yönelik Trump'ın Türkiye'ye daha doğrusu Erdoğan'a sevgi gösterileri var.
02:27Tabii o lafların tamamı aslında yalan.
02:29Hani bugüne kadar hiçbir sorun yaşamadık diyor da.
02:32Trump döneminde yaşanılan sorunların silsilesi ki mektubundan başlayarak birçok sorun vardı.
02:38Ama bugün hani hiç sorun yaşamadık diyerek zaten Ankara'nın da açmak istediği o beyaz sayfaya o da hadi beyaz sayfa geçmişe sünger çekelim çok iyi bir ilişki yürütelim demiş oluyor.
02:51Bu tabii devletler arası ilişkiler açısından da vahim bir durum.
02:54Yani devletler arası ilişkilerde liderler arasında yani ülkelerin çıkarları, ülkelerin ilişkileri, ülkelerin bölgelerindeki bir takım planlamaları liderlerin kendi aralarındaki ilişkinin iyi olup olmamasıyla doğru orantılı olmaması lazım.
03:10Yani kurumlar arası bir ilişki olması lazım ama Trump da Erdoğan da bu yöntemi seviyorlar.
03:15Her ikisi de zaten kendi ifadeleri de var.
03:18Ülkelerini şirket gibi yönetmek isteyen liderler.
03:22Dolayısıyla şirketlerde de şirketlerin patronları zaman zaman diğer şirketin patronuyla, ikili ilişkilerle, alberlerle, bir takım menfaat ilişkileriyle istediklerini birbirlerine yaptırmış oluyorlar.
03:35Burada da böyle bir durum var.
03:36Erdoğan açısından da bu kuşkusuz Türkiye'de kendi iktidarını konsolde edebilmeyi, sürdürmeyi amaçlıyor.
03:42Şimdi İran meselesini biraz açalım. Ne olacak peki?
03:46Şimdi biliyorsunuz önce bir tehdit dolu bir müzakereye gelin oturun diye bir mektup yazdı Trump.
03:53Tabii Tahran'ın böyle bir mektubu kabul etmesi elbette mümkün değildi. Zaten reddettiler.
03:58Bunun üzerine Trump nükleer tesislerinizi vururuz gibi üst perdeden bir tehdit savurdu.
04:05Ama tabii İran öyle Irak gibi, Suriye gibi, Libya gibi bir ülke değil.
04:10Amerika'nın öyle kolayca açık bir saldırı başlatacağı, işgal edebileceği bir ülke değil.
04:16Dolayısıyla o tehditler havada kaldı ve dolaylı müzakereyi mektubu iade ederken, reddederken,
04:24dolaylı müzakereyi bir tek kabul edeceğini açıklayan Tahran'ın bu önerisi kabul edilmiş oldu.
04:30Şimdi dolaylı olarak Uman'da bir ilk görüşme yapılacak.
04:33Fakat bu şu anlama gelmiyor kuşkusuz.
04:35Yani Amerika'nın istediği ne?
04:37Amerika'nın esas istediği İsrail'le birlikte bölgede İran'ı zayıflatmak.
04:42Bunun için de tabii dediğim gibi bir ağır saldırı işgal yapma durumları yok ama ne yapabilirler?
04:48Çok güçlü bir ambargo, çok güçlü ağır bir çevreleme, çok ağır bir baskılama operasyonu yapabilirler.
04:55Ve bu operasyon içerisinde tabii komşuluk ilişkisi, uzun bir sınırı olması ve elbette gücü nedeniyle Türkiye'ye de ihtiyaç duyuyorlar.
05:06Peki Türkiye bu işi yapabilmesi için, yani Amerika'nın Türkiye'ye bunu kabul ettirebilmesi için Amerika ne ödün verecek?
05:15Aslında burada işte bu Suriye'yle karşı karşıya gelme durumuna sizin bahsettiğiniz o konuşmanın hemen devamında gelen Netanyahu'ya sizin sorularınızı çözelim şeklindeki Trump açıklaması tam da bununla ilgili.
05:30Bir, yani İsrail'le Türkiye arasındaki meseleleri çözmek.
05:34İki, Türkiye açısından sorun olan PYD, YPG varlığı konusunu çözmek.
05:41Üç, açılıma destek vermek.
05:44Dört, İmamoğlu'na operasyon gibi konularda hiç bu konulara bulaşmamak gibi yollarla Erdoğan'ın bu konudaki desteğini alabileceğini umuyor Trump yönetimi.
05:55Bunlardan tabii ilki, en sıcak olanı İsrail'le mesele.
05:59Geçen hafta biliyorsunuz Türkiye'nin kuracağı, üst kuracağı iddia edilen yeri İsrail vurdu.
06:06Bunun üzerine tabii tansiyon yükseldi.
06:09Ama önce 4 Nisan'da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Suriye'de İsrail'le karşı karşıya gelmek istemiyoruz demesi,
06:18ardından Trump'la görüşen Netanyahu'nun biz Türkiye'yle Suriye'de karşı karşıya gelmek istemiyoruz demesi,
06:26fiilen tansiyonu bir parça düşürmüş oldu.
06:29Şimdi burada Amerika doğrudan Netanyahu'ya senin Türkiye ile olan sorunlarını çözerim ama siz de makul olmalısınız diyerek
06:39burada bir ara bulucu pozisyonunda olacağını söylemiş oldu.
06:44Amerika'nın devreye girmesiyle de iş şu noktaya getirilmeye çalışılacak.
06:48Bakın orada da yine Thomas Barak'ın yeni büyükelçinin Senato'da söylediği çok önemli.
06:54Ne demişti? Demişti ki Esat'ın devrilmesiyle Suriye'de hem Amerika hem İsrail hem de Türkiye kazandı.
07:02Yani 3'ünün birden kazandığına işaret eden, İran'ın kaybettiğine işaret eden bir denklem kurmuştu Thomas Barak.
07:09Şimdi bu denklemin gereği olarak madem 3'ümüz de kazandık, 3'ümüz de burada iş birliği yapalım demiş olacak Amerikan Başkanı Trump.
07:18İkinci olarak tabi burada HTŞ meselesi, SDG meselesini zaten çözmeye başladı.
07:25Hatırlayın iki taraf bir anlaşmaya bağırmıştı 12 maddelik.
07:30O anlaşmanın hem koordinatörü hem ara bulucusu hem de garantörü Amerika zaten.
07:37Bunu her iki tarafın görüşmeye katılan isimleri de söylemişti.
07:41Dolayısıyla Türkiye'nin burada sorunları olan meselelerde Amerika bir takım çözüm sunarak Türkiye'nin de kendi stratejisine yani İran'a karşı ağır o baskı kampanyasına dahil olmasını istiyor.
07:55Peki işler tersine dönerse Cumhurbaşkanı Erdoğan İsrail'in ve Amerika Birleşik Devletleri'nin bir anlamda bir noktada planlarına uymazsa,
08:04söylemler değişebilir mi, sertleşebilir mi, içeride olanlara ilişkin Amerika'dan belki Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın meşruiyetini sorgulayacak açıklamalar gelebilir mi?
08:14Evet, bu planlamaların tabi tersine dönme olasını çok yüksek.
08:18Yani sonuç itibariyle bu planlar Türkiye'deki iç politik güç mücadelesine de bağlı olarak elbette farklılık gösterebilecektir.
08:28Bir kere bunun altını çizeyim çünkü Türkiye'de öyle ya da böyle Irak deneyimi ve Suriye deneyimi yaşandıktan sonra
08:36Türkiye'nin bir de İran tuzağına düşürülmesine yurttaşların çok önemli bir kısmı elbette itiraz edecektir.
08:44Ve hükümetin bu konuyu istese bile böyle kolayca Türkiye'yi İran'a karşı bir cepheye kolayca monte edemeyeceğini zaten hep birlikte göreceğiz.
08:54Bu içeride güçlü bir iç politik mücadeleyi gerektirecektir.
08:59Diğer yandan tabi Erdoğan çok pragmatist bir isim.
09:02Bu tip bir cepheleşmenin Türkiye'de kendisinin bir seçim kazanma durumunu olumsuz etkileyeceğini gördüğü anda elbette manevralara soyunabilir.
09:14Yani bunu ilerlettiği açılımdan bile hızla geri adım atan bir Erdoğan'ın bu konuda da elbette farklı yöntemler izleyebileceğini görebiliriz.
09:25Burada ama tabi temel mesele şu bu iş yani Erdoğan'ın iradesiyle mi yoksa Türkiye'nin genel iradesiyle mi çözülür meselesi önemli.
09:35Burada temel mesele bence bu ve Türkiye'nin iradesi burada önemli elbette muhalefet partilerinin sağdan sola merkez partilerinden ulusalcılara, kemalistlere, sosyalistlere bütün bu partilerin Türkiye'yi bir İran tuzağına düşürmeme noktasında birlikte hareket edeceklerini ben öngörüyorum.
09:57Bunun benzerini Irak'ta 1 Mart tezkeresinde de yaşamıştık. O zaman ana muhalefet partisi zaten mecliste tek parti vardı AKP'nin dışında.
10:07Cumhuriyet Halk Partisi dışarıda sosyalist hareketlerin büyük mitingleri, sendikaların, meslek odalarının hepsinin ayağa kalkmasıyla hatırlayın tezkere önlenmişti.
10:18Benzeri de olacaktı. Şimdi bu birinci sizin söylediğiniz şekilde planların yürüyememesinin gerekçesi olabilir.
10:26İkincisi de şu olabilir. Son tahlilde İran'da pragmatist bir ülke. Burada hızla Trump'ın ve Tahran yönetiminin bir ortalama üzerinde anlaşabilecekleri bir zeminde doğabilir.
10:44Yani İran'ı biraz geriletip onun İsrail'in güvenliğine yönelik kendilerince tehdit gibi gördükleri bir takım operasyonları ya da Yemen'de İran'ın, Amerika'nın istediği gibi husileri biraz frenlemeye çalışması gibi tabizler elbette orada bambaşka sonuçlar doğurabilir.
11:07Kaldı ki burası Orta Doğu. Yani hiçbir konu Orta Doğu'da bugünden yarına şöyle olur diyebileceğimiz bir zemini yok.
11:18Ama şöyle olur diyebileceğim tek bir şey var.
11:22Hiç kimse 1638 Kasrı Şirin'den bu yana sınırı çizilmiş Türkiye'nin en eski komşusuyla İran'ı karşı karşıya getirmeyi başaramayacak.
11:32Bunu ne Trump yapabilir ne de istese bile Erdoğan yapabilir.
11:36Peki efendim son tahlilde içerideki bir anlamda tartışmalar devam ediyor.
11:41Biraz bu meseleler nereye evrilebilir bir yorumlarınızı almak isterim.
11:45Çünkü son günlerde özellikle biliyorsunuz bu süreçte çıkıp daha savcılar karar vermeden o kararları açıklayan isimler var.
11:52Bunların işaret ettiği bir nokta var.
11:54Diyorlar ki artık AKP yalnızca hükümet olan, iktidar olan bir parti değildir.
11:59Bir anlamda devletleşmiştir, işte bürokrasi de elindedir, yargı da elindedir, emniyet de elindedir.
12:05Dolayısıyla artık AKP'yi yenmek, bu iktidarı devirmek bir anlamda bu demokratik hareketlerle, protestolar gibi girişimlerle olmaz gibi böyle bu minvalde mesajlar veriyorlar.
12:16Bir anlamda belki bu dürenin ilişkin ilişkin umudu da kırmak istiyorlar ama ne anlatmak istiyorlar bize?
12:22Biz hangi mesajları almalıyız, nasıl davranmalıyız?
12:24Valla kim ne mesaj veriyor, ne maksatla veriyor ben bilemem ama bildiğim bir şey var.
12:30Türkiye'de halk meydanlardan, alanlardan bu eylemlerini sürdürdüğü müddetçe elbette Türkiye'de bu söylediğiniz mesajların hiçbirinin gerçekleşme umudu yoktur.
12:43Kimse öyle 150 yıllık sandık geleneği olan bir ülkede sandığı da kaçırmayı başaramayacaktır.
12:51Öyle bir takım iddialarla sanki muhalefet ediyormuş gibi görünüp ama aslında AKP'ye yarar şekilde,
12:58efendim ne yaparsanız yapın işte AKP gerekirse seçim bile yapmaz ama iktidarı bırakmaz diye bir korku havası yaratmanın da hiçbir anlamı yok.
13:06Türk halkının bu konularda kazandığı demokratik haklarını öyle rahatça teslim edebileceği gibi bir ihtimal yoktur.
13:14150 yıllık bir deneyimdir, 1877'de Türkiye'de ilk seçim yapıldı, ardından 1908'de biraz daha geliştirilerek yapıldı ve o süreçten bu yana Türk halkı sandığa, iradesine çok önem veriyor.
13:27Ve Türkiye'nin zaten şiarı yani egemenlik kayıtsız şartsız benimdir diyen halkın zaten eylemlerini izliyoruz biz haftalardır.
13:37Bütün bu eylemler sadece İmamoğlu'nun hukuku için yapılmıyor.
13:41İnsanlar bunu kendi meselelerinin bir tetikleyicisi olarak gördükleri için alanlara çıktılar ve herkes egemenlik kayıtsız şartsız tek adamın değil benimdir, milletindir deyip eylem yapıyor.
13:53Öyle kolayca bu tip işte sandık kaçırılır, seçim yaptırılmaz, devleti ele geçirdiler, sertleşirler gibi sanki muhalif cepheden yapılıyormuş gibi ama aslında AKP'nin gücünü göstererek muhalifleri sindirmeyi amaçlayan bu söylemlerin hiçbirine ben katılmıyorum.
14:15Türk halkı ayakta mücadelesini sürdürdüğü müddetçe bunların hepsi boş laftan öteye gitmeyecektir.
14:23Evet, Sayın Güler çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
14:26Ben teşekkür ediyorum.
14:27Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, Cumhuriyet gazetesi yazarı Mehmet Ali Güler'le konuştuk.
14:31Dün Trump ve Netanyahu görüşmesi vardı orada Cumhurbaşkanı Erdoğan'a ve Türkiye'ye ilişkin verilen mesajlar önemliydi.
14:39Bu mesajlar ne anlama geliyordu?
14:41İsrail ve ABD hükümetleri neleri planlıyorlar?
14:45Özellikle Orta Doğu'ya dair sizler için Sayın Güler anlattı.
14:48Bunun yanında Türkiye'nin burada nasıl bir konum aldığını, neler olabileceğini, riskleri sizler için konuştuk efendim.
14:55İlerleyen günlerde de yine konuşacağız.
14:57Şimdilik noktalıyorum.
14:58Hoşçakalın.