"ABD'yi Orta Doğu'da bitmeyen savaşlara sürüklüyor." İsrail Başbakanı Netanyahu'yu eleştirdiği videoyu Amerikan Başkanı Donald Trump paylaşmıştı. Dünyaca ünlü Ekonomist ve BM Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı Başkanı Jeffrey Sachs, CNN TÜRK'e konuştu. Türkiye'nin küresel siyasetteki önemine dikkat çekti, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın himayesinde yürütülen Sıfır Atık Projesi'nin önemine dikkat çekti.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Türkiye'nin öncü sıfır atık girişimiyle başlamak istiyorum.
00:04Ağınız nasıl buna, nasıl katkıda bulunuyorsunuz?
00:06Geçen günde bir kez Daimin Erdoğan'la buluştunuz.
00:09Nasıl geçti görüşmeniz?
00:11First Lady harika biri çünkü küresel bir liderlik üstleniyor birçok en önemli konular üzerinde.
00:18Ve özellikle de sürdürülebilir kalkınma konusunda.
00:21Bu yüzden sürdürülebilir kalkınma amaçları herkes tarafından anlaşılan hedefler.
00:30Bunlardan biri de kirliliği azaltmak, atığı azaltmak.
00:33Böylece tüketimimiz sürdürülebilir olsun.
00:36First Lady de bunu ana mücadele olarak seçti ve bir konferans düzenledi Ekim ayında bu konu üzerine.
00:45Ve harika bir program, harika programlar düzenliyor.
00:49Türkiye'de dünyanın geri kalanında bu yüzden dikkat çekiyor bu konuya.
00:54Dünyanın dört bir tarafındaki liderler için.
00:56Aynı zamanda şu konuda da öncülük ediyor.
01:01STG4 üzerine de ki bu da kaliteli eğitim üzerine bir program çocuklar için.
01:06Bu da büyük bir Türk girişimi daha.
01:09Biri çevre tarafında, diğeri de sosyal tarafta.
01:12İkisi de First Lady tarafından önderlik ediliyor.
01:16Bu yüzden gerçekten etkileyici.
01:17Birden fazla kez vurguladığınız üzere, sürdürülebilir kalkınma için barış şart.
01:23Bu bağlamda Türkiye'nin dünya siyasetinde oynadığı role ilişkin görüşlerinizi de merak ediyorum.
01:29Çünkü geçen yılki röportajımızda, Türk diplomasisinin gücünü övdüğünüzü hatırlıyorum.
01:34Ve kısa bir süre önce de Trump'ın Orta Doğu ve Ukrayna'daki savaşlarla başa çıkmada Türkiye'nin diplomasideki mükemmelliğinden yararlanabileceğini söylediniz.
01:44Ukrayna da dahil buna.
01:46Lütfen bunu detaylandırır mısınız?
01:48Size göre fırsatlar nelerdir?
01:49Tabii ki Türkiye müzakereleri düzenledi Ukrayna ve Rusya arasında 2022 yılında ve buna da İstanbul süreci ismi verildi.
02:03Ve bir anlaşmaya varıldı 15 Nisan'da 2022 yılında.
02:08Bu da savaşı sona erdirecekti.
02:09Ancak maalesef bunu üzülüyorum söylerken, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık bu anlaşmayı durdurdu.
02:17Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş devam etti.
02:20Anlaşma imzalanmadı.
02:21Sorduğumuz zaman reddediyorlar ama siz böyle diyorsunuz.
02:24Ben gerçekten çok üzgünüm bu kararı verdikleri için.
02:27Ukrayna için savaş yıllar önce sona erebilirdi.
02:31Bu da bize şunu gösteriyor.
02:33Türkiye'nin diplomasisi gerçekten başarılı olabiliyor eğer izin verirsek ve öne çıkarırsak.
02:41Tabii ikinci bir problem daha var.
02:43Türkiye'nin önemli bir rol oynayabileceği.
02:46Bu da Orta Doğu'daki savaşlar.
02:48Özellikle de Gazze'deki savaş.
02:51Çünkü bu da direkt olarak belirli, gerekli, siyasi bir çözüme ihtiyacı var.
02:59Bu da Filistin Devleti'nin kurulması.
03:01Birleşmiş Milletler üyesi olması.
03:04İsrail'in yanında.
03:06Tüm gerekli olan şey bu.
03:09Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu konuda oldukça net.
03:12İki devletli çözüm.
03:14Filistin Devleti'ni yaratın.
03:16Birleşmiş Milletler'e kabul edin.
03:17Sonrasında da barış olabilir.
03:19Bu yüzden Türkiye'ye bu konuda hem ABD'ye hem de diğer ülkelere barışın oldukça yakın olduğunu,
03:26Orta Doğu'da yakın olduğunu anlamalarına yardımcı olabileceğini düşünüyorum.
03:30Bu uluslararası hukuka uygun, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne uygun.
03:35Eğer herkes iki devleti adil bir çözüm olarak kabul ederse, yasal olarak kabul ederse,
03:41Orta Doğu'da barışa sahip olacağız.
03:43Bu da oldukça yakın ve Türkiye'nin de büyük bir rol oynayabileceğine inanıyorum.
03:47Bahsettiğiniz üzere Gazze'de devam eden bir katliam var.
03:51Türkiye, akan kanı durdurmak için bir dizi somut adım atıyor.
03:55Trump'ın Beyaz Sarı'ya dönüşünün arifesinde ve İsrail'in Filistin'e yönelik yıkıcı saldırılarının devam ettiği bir dönemde,
04:02Donald Trump sizin bir videonuzu paylaştı.
04:04Çok meşhur oldu dünyada.
04:06Ve siz de İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun ABD'yi İran'la savaşa sokmak için gösterdiği saplantıları, çabaları eleştiriyordunuz.
04:14Bugün umbanda bir toplantı var.
04:16Bu konuda ne düşünüyorsunuz, işe yarama ihtimali ne ve ayrıca sizce bu şiddet durdurulabilir mi?
04:24Nasıl durdurulabilir?
04:25Çünkü Trump videonuzu yayınladığında birçok kişi Trump'ın artık Netanyahu'dan uzak duracağını düşündü ikinci döneminde.
04:33Ancak sandalyesini çektiğini görüyoruz Trump'ın ve Gazze'den emlak olarak bahsettiğini gördük.
04:39Emlak bağlamında bahsettiğini gördük.
04:41Peki sizin düşünceleriniz neler? Trump'ın bir noktada bu katliamı Netanyahu'nun üzerine atıp onu saf dışı bırakması mümkün mü?
04:50ABD'nin sadece Türkiye'den de değil, Arap Ligi ülkelerinden, 57 ülkeden, İslami İşbirliği Teşkilatı'ndan olan ülkelerden şunu duyması gerekiyor.
05:02Dünyanın dört bir tarafından şunu duyması gerekiyor.
05:05Barış şu an, şimdi olası.
05:09Basit bir adalete ihtiyacımız var.
05:11Aklı selime ihtiyacımız var.
05:13Ve uluslararası hukukun üstlenliğine ihtiyacımız var.
05:16Bu da diyor ki, Filistin ve İsrail devletleri yan yana yaşayabilir.
05:21Tabii ki bu İsrail'deki aşırıcı hükümet bunu reddetti.
05:26Filistin devletini reddetti.
05:28Ancak bu İsrail'in reddetmeye hakkı olan bir şey değil.
05:31Dünya toplumu iki devlet diyor, yan yana diyor.
05:34Bir ülke diğer ülkeyi domine etmeli demiyor.
05:38Bu da gidilmesi gereken, barışa giden yoldaki temel yol.
05:44Şuna inanıyorum, Cumhurbaşkanı Erdoğan, vekil, prens Selman, bunların hepsi nasıl barışı ortaya koyulabileceğini anlatabilirse olabilir bu.
06:01Tabii bu Netanyahu'ya kalmış bir şey değil.
06:03O kontrol istiyor, barış değil.
06:05Ancak ABD ve dünyanın geri kalanı barış istiyor.
06:09Adalet üzerine ve iki devletin yan yana var olduğu bir sistem üzerine istiyor.
06:14Peki ya adalet yerini bulmazsa ve katliam cezasızlıkla ödüllendirilirse bu dünyaya ne tür bir mesaj gönderir?
06:23Mesaj gerçekten yıkıcı olur.
06:24Dünyanın dört bir tarafındaki insanlar değerlerden bahsediyor, batı değerlerinden bahsediyor.
06:29Ancak ne değerlerinden bahsediyoruz?
06:31Çünkü on binlerce insanın soğukkanlılıkla öldürüldüğünü görüyoruz.
06:35Neden öldürülüyorlar?
06:36Çünkü çok basit adalet ve hukuk üzerine kurulu çözüme gitmiyoruz.
06:44İki devletli çözüm aşırıcı bir hükümet tarafından, İsrail'deki hükümet tarafından engelleniyor ve bu hükümet tüm uluslararası topluma karşı aşırıcı.
06:54Her birkaç ayda bir Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda oylama oluyor.
06:59180 ülke, 185 ülke, 193 ülke arasından iki devlet barış diyor, normalizasyon diyor ki Arap barış girişimi 2002 yılından beri normal ilişkilerden bahsediyor İsrail'le.
07:15Ancak yanında da Filistin devletinden bahsediyor.
07:18İslami İşbirliği Teşkilatı'nın 57 ülkesi yeniden ve yeniden aynı şeyi söyledi.
07:25Ve bazen de şunu duyuyoruz İsrail hükümeti tarafından, konuşacak kimse yok diyorlar.
07:32Ancak onlara söyleyecek bir şeyim var, dünyanın tamamı sizinle konuşmak istiyor.
07:37Bunu görmezden gelmeyi bırakın, dünyanın kamuoyu, barışı istiyor.
07:42İsrail'de gerçeklikle karşılaşmalı, Filistin halkına, halkı üzerinde bir dominasyon kurmamalı, yoksa barış mümkün olmaz.
07:50Böyle bir barış mümkün değil, bunu biliyoruz.
07:5310 yıllar boyunca böyleydi.
07:55Artık iki devlet için yan yana yaşayabildiklerin normal ilişkilerle, bölgede normal ilişkilerle yaşanması gerekiyor.
08:01Uzmanlar da bunu söylüyor.
08:02Daha geniş anlamda 20 Ocak'tan bu yana dünyanın büyük bölümü aynı soruyu soruyor.
08:10Trump, uluslararası kurallara dayalı düzenin sonu mu?
08:14Demokratik değerlerin ve hukukun üstünlüğünün sonu mu?
08:17Bahsettiğiniz gibi.
08:18Aynı zamanda ekonomistin dergi kapağını hatırlıyorsunuzdur.
08:22Küresel güç için mafya vari bir mücadele başladı manşete atılmıştı.
08:26Sizce ikinci bir Trump dönemi küresel siyaset ve ekonomi için ne anlama geliyor ki?
08:32Bu da sizin alanınız.
08:34Ticaret savaşları, gümrük vergiler ne olacak?
08:37Geçtiğimiz hafta şunu biliyoruz.
08:39Donald Trump acil durum ilan etti.
08:43Ancak ortada bir acil durum yoktu.
08:44Bunu ilan etti.
08:45Ve bir kalem hareketiyle dünyanın ticaret sistemini kırmaya çalıştı.
08:55Ancak yaşanan şey şuydu.
08:57Finansal piyasalar öyle bir titremeye girdi ki birkaç gün sonra geriye döndü.
09:04Ancak bir kişinin yönetimini karmaşık bir dünyada lider kılmaya çalışırsanız bu olur.
09:12Dünya öngörülebilir bir sistem görmek istiyor.
09:16Dünya ticaret örgütünün prensipleriyle işlemek istiyor.
09:23Dünya tek adam istemiyor.
09:24Tüm uluslararası sistemi kırmak isteyen tek adamı istemiyor.
09:28Bu çok önemli diye düşünüyorum.
09:34190 diğer ülkede, Birleşmiş Milletler'deki diğer 190 artı ülkede net bir şekilde şunu söyledi ABD'deki yönetime.
09:45Tabii ki iş birliği istiyoruz.
09:47Tabii ki barış istiyoruz.
09:48Ancak uluslararası hukukun üstünlüğünü de istiyoruz.
09:53Ki ABD'de bunu ortaya koymakta yardımcı olan ülkelerden de ancak artık kırmaya çalışıyor.
10:00ABD'ni izole edersek, Donald Trump uluslararası hukukun üstünlüğünde hareket eder.
10:08Bu yüzden ABD dünyanın geri kalanının tamamının iradesini kıramaz.
10:13Ancak bu şekilde devam etmeye sürdürürse büyük rahatsızlıklar yaratır.
10:22Bu Filistin olsun, ABD ve İran arasında barış olsun, nükleerden uzaklaşmak olsun, Ukrayna'da barış olsun, Ukrayna ve Rusya arasında.
10:34Benim bakış açıma göre mesaj şu, barış uygulanabilir, çatışmanın nereden çıktığını anlamamız gerekiyor, adil bir şekilde, temel bir şekilde nasıl çözebiliriz ki köküne inebilelim sorunun.
10:49Örneğin Filistin Devleti'ni ortaya koymak gibi.
10:51Bunun gibi şeyler var.
10:53ABD'nin kötü bir alışkanlığı var, kendi başlarına hareket ediyorlar.
10:58Ancak dünyanın sadece %4,1'i, dünyanın geri kalan %90'ının üstündeki insanlar kibarca ABD'ye lütfen hadi uluslararası işbirliği yapalım ve hukukun üstünlüğüne uyalım.
11:13Trump'ın liderliğinde ABD'nin taahhütlerinin belirsizliğine ilişkin NATO için de artan endişeler ve Avrupa'nın daha fazla savunma bağımsızlığına ihtiyacı konusunda Türk Dışişleri Bakanı Avrupa Birliği'ni uyardı.
11:31Geçtiğimiz ayı Hakan Fidan'ın gerçekleştirdiği Financial Times röportajında ve Avrupa Birliği'nin NATO sonrası döneme hazırlanması konusunda uyardı.
11:40Fidan'ın NATO'nun dağılması durumunda Türkiye'nin yeni Avrupa güvenlik mimarisinin bir parçası olmak istediğini tekrarladı.
11:48Ve NATO'nun dağılması durumunda bu isteğini belirtti.
11:53Ancak ilginç olan ABD'nin geleneksel merkezi güçleri Türkiye'yi varsayımsal yeni Avrupa güvenlik mimarisinde görmek istiyor.
12:00Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Rusya'ya karşı kendilerini desteklemesini istiyor.
12:04Ancak Türkiye'nin ABD'liği konusunda gündeme getirmesinden bile rahatsız oluyor.
12:08Bu tam bir ikiyüzlülük değil midir?
12:11Sovyetler Birliği'nde Mikhail Gorbachev, Varşova Paktı'nı sona erdirmişti.
12:19Eğer ABD akıllı davransaydı ve Avrupa'da akıllı davransaydı, NATO da sona ererdi o noktada.
12:26Çünkü NATO, Avrupa'yı Sovyetler Birliği'nden gelebilecek bir işgale karşı korumak için kurulmuştu.
12:40Ben Gorbachev'un ekonomik danışman ekibindeydim, Yeltsin'in ekibindeydim.
12:47Yıllar önce Avrupa'yı işgal etmeyeceklerdi.
12:50Böyle bir risk yoktu.
12:53Artık NATO'yu sona erdirme zamanına geldik ve kolektif güvenlik aranjmanına ihtiyacımız var.
13:00Bir blok başka bir bloğa karşı gelmemeli.
13:03Ancak ABD'de sözde neokonservatifler, neomuhafazakarlar diyorlar ki artık dünyayı biz yönetiyoruz diyorlar ve farklı bir fikirle ortaya çıkıyorlar.
13:15Bu yüzden ABD'nin 1992'de ultra kibirini görmüştük, aşırı kibirini görmüştük.
13:22Ve dünyanın hegemonu, egemeni olarak kendini tanıtmıştı.
13:26Dünyanın tek süper gücü olarak tanıtmıştı kendini.
13:29Biz vazgeçilemeyecek olan ülkeyi izlemiştik.
13:31Ama dünyanın her ülkesi kendinden vazgeçilemeyeceğini düşünüyor.
13:38Neden bir ülke vazgeçilemez olsun ki?
13:39Ve bu ülke dünyayı birçok soruna soktu.
13:43ABD sadece NATO'yu sona erdirmeliydi.
13:47Sona erdirmeliydi.
13:49Üstüne bunu yapmamak yerine genişletmeye başladı.
13:52Karadeniz'de bir üs kurdu.
13:54Ukrayna'da bir üs kurmak istiyoruz dedi.
13:57Gürcistan'da bir üs kurmak istiyoruz dedi.
13:59Ruslarda şaka mı yapıyorsunuz?
14:01Bizim etrafımızı etrafımızı mı çevreleyeceksiniz ordunuzla dedi.
14:05Bunu istemiyoruz dedi.
14:06Eğer ABD dürüst olsaydı derdi ki tamam biz sorun istemiyoruz.
14:12Biraz boşluk bırakacağız aramızda.
14:15Tam olarak kapınızda olmak zorunda değiliz derdi.
14:18Ancak ABD dürüst değil.
14:20ABD kibirli.
14:22Bir hafta önce şunu dedi.
14:24Şunu diyorlar.
14:25Her zaman şunu diyorlar.
14:26Neyin, nerede, ne zaman olacağını biz söyleriz diyorlar.
14:30Ve şu an doğru cevap ABD'nin vereceği doğru cevap şu.
14:34Tamam bu NATO'yu genişletme olayı tehlikeli bir olaydı.
14:41Bizim hata yapmamız dışında bunu yapmamızın bir sebebi yoktu.
14:46Tabi bunu demeyecekler.
14:47Ben diyorum bunu.
14:48Bir hata yaptılar.
14:50Kibir dolayı ile bir hata yaptılar.
14:5130 sene önce başlattıkları savaş sebebiyle.
14:54Artık sona erdirme zamanı bunu.
14:56Ben kolektif güvenliğe inanıyorum.
14:58Bir bloğun başka bir blokla karşı karşıya gelmesi gerektiğine inanmıyorum.
15:01Elimizde bunu mümkün kılacak şeyler var Avrupa Birliği'nde, Avrupa'da.
15:07Ancak Avrupa Birliği blok politikası sürdürmek istiyor.
15:10İttifak politikası sürdürmek istiyor.
15:12NATO'nun 5-10 sene içerisinde var olmayacağına inanıyorum.
15:15Çünkü var olması için bir sebep yok.
15:17Son olarak.
15:19Geçen Eylül ayında Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan,
15:23Türkiye'nin AB üyeliğinin kabul edilmesi durumunda BRICS üyeliğini istemeyeceğini söyledi.
15:27Ve yine geçen yıl BRICS Türkiye'ye ortak ülke statüsü teklif etti bildiğiniz üzere.
15:34Trump'ın tehditlerini göz önünde bulundurarak BRICS'e karşı.
15:38BRICS'in geleceğini nasıl görüyorsunuz?
15:40Türkiye katılırsa ne tür bir etkisi olur?
15:43Ben BRICS'i seviyorum.
15:46BRICS dünyanın yarısını oluşturuyor popülasyon olarak.
15:49Çin, Hindistan, Rusya, şimdi Endonezya, Güney Afrika, Brezilya, İran, Arap Emirlikleri, Etiyopya, Mısır.
16:02Birçok ortağı var.
16:05Harika bir grup bu.
16:06Çok dinamik bir grup.
16:07Biz başka ülkelerin bizim uyacağımız tüm kuralları, uluslararası sistemdeki kuralları dikte etmesini istemiyoruz dediler.
16:20AB'de biz yaptırım yapıyoruz, paranızı alıyoruz.
16:23Bunların hepsini tek bir ülke yapıyor ki yapmaması gerekiyor.
16:26Çünkü uluslararası hukuka sahip olmamız gerekiyor.
16:29Bu yüzden BRICS'in güzel, iyi bir grup olduğunu düşünüyorum.
16:32Ve Türkiye'nin BRICS'e girmesinin de olası olduğunu düşünüyorum.
16:35Hala karar verilmedi.
16:38Harika bir grup, genişleyen bir grup ve BRICS'in temel fikri şu.
16:43Hiçbir ülke, başka bir ülke yaptırımları bir kaldıraç olarak kullanmamalı.
16:49Başka ülkelerin iç işlerine karışmamalı.
16:52İş birliği üzerine kurulu ilişkilerimiz olmalı kendi aramızda diyor.
16:57Ve dünyanın nüfusunun yarısı, yüzde kırkından fazlası, aynı zamanda da dünya ekonomisinin yüzde kırkından fazlası burada.
17:04Hızlı büyüyen ülkeler neden olmasın?
17:06Teşekkürler.