Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Müzik
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:17Bugün sizler için biraz dış politika gündemini konuşacağız efendim.
00:20Bildiğiniz üzere bir süredir özellikle son haftalarda Türkiye ile İsrail arasında bir gerginlik olabilir mi?
00:26Diye konuşuyoruz çünkü hatırlayın Türk ordusunun yerleşeceği iddia edilen bir üssü İsrail ordusu vurmuştu.
00:33Hatta bir de mesajı belki almazlar diyerek İsrail basını bu Türkiye'ye yönelik bir mesajdır diye duyurmuştu.
00:39Sonra da Netanyahu Trump görüşmesi gelmişti ve Türkiye'ye dair mesajlar verilmişti efendim.
00:44Bunun yanında İran ile ABD arasında nükleer görüşmeler devam ediyor.
00:49Bu hafta sonu da devam edecek.
00:50Bütün bu gündemleri sizler için konuşacağız.
00:53Başkonuğumuz emekli büyükelçi ve yazarımız Ahmet Süha Umar.
00:57Hoş geldiniz.
00:58Hoş bulduk. Ben de ışığı ayarlamaya çalışıyordum.
01:00Yüzümün bir tarafı siyah.
01:02Şu anda iyi galiba yoksa bizi rejiden uyarırlar diye tahmin ediyorum.
01:07Dilerseniz bu İsrail meselesiyle başlayalım.
01:09Siz de zaten bugün köşenizde bu meseleyi detaylıca yazdınız.
01:13Dediğim gibi karşılıklı mesajlar verildi.
01:16Türkiye dış işlerinden verilen mesajlar daha itidalli gibi gözüküyor.
01:20Bizim İsrail ile çatışmak gibi bir niyetimiz yok deniyor.
01:23Ancak dünya kamuoyu acaba Türkiye ile İsrail arasında böyle bir çatışma olabilir mi diye tartışmaya da başladı.
01:30Siz ne düşünüyorsunuz?
01:32Şimdi benim görebildiğim kadarıyla iki ayrı yaklaşım var sizin de belirttiğiniz gibi.
01:37Birisi İsrail'in yaklaşımı son derece yukarı perdeden neredeyse saldırgan, tehditkar diyebileceğimiz bir yaklaşım.
01:49Ve bunun bir atmosferini oluşturmaya çalışıyor gibi bir yaklaşım.
01:56Buna geliriz ama bizim Türkiye tarafından ise yatıştırıcı ve hatta onun ötesinde
02:04sanki orada kazara iki ülkenin özellikle hava kuvvetlerinin birbiriyle çatışma durumuna girebileceğini düşünen
02:17ve buna karşı önlem almaya çalışan bir yaklaşım.
02:21Şimdi bunlar her ikisi de ne kadar gerçekçidir bunu düşünmek lazım, bunun üzerinde durmak lazım.
02:31Şimdi İsrail'in bu yaklaşımının ben gerçekçi olmadığını düşünüyorum.
02:36Bugün onu kısaca yazmaya çalıştım.
02:38Çünkü İsrail'in Türkiye'yi kendisine hasım olarak alması ve böyle bir çatışmayı hazırlamaya çalışması
02:47en basit tabiriyle, en hafif tabiriyle çok akıllıca olmaz.
02:53Yani aptalca dememek için bunu söylüyorum.
02:57Bu bizim diplomasi ciliğinin bir yerde de bu sıkıntısını çekiyoruz.
03:02İsrail ne kadar güçlü görünürse görünsün, gücünün sınırları bellidir.
03:10Ve eğer izlediyseniz, Jeffrey Sachs da Antalya'da çok güzel bir laf etti.
03:19İsrail arkasında Amerika olmazsa bu savaşı bir gün dahi sürdüremez dedi.
03:24Ben daha da ilerisini düşünüyorum.
03:26Amerika, İsrail'in arkasından bir an dahi çekilse, İsrail kendisini Orta Doğu'nun dışında bulabilir.
03:34Bu biliyorsunuz Roma tarafından, Roma Senatosu'nun kararıyla zaten sürülmüşlerdi oradan.
03:40Ve bizim padişahlarımızın himmeti sayesinde geri geldiler.
03:46Bunların bilincinde olması gerekir bir.
03:49İkincisi, Türkiye Cumhuriyeti.
03:51Yani biz diyoruz ki, bugünkü ekonomik durum çok kötü, bir takım sıkıntılarımız var.
03:56Hepsi bunların doğrudur.
03:57Ve bunlar Türkiye'yi zayıflatan durumlardır.
04:01Ancak her şeye rağmen, Türkiye Cumhuriyeti kolay lokma değildir.
04:07Türkiye Cumhuriyeti en kötü dönemini düşünün.
04:10Bugünkü nüfusunun neredeyse onda biri kadar nüfusu olduğu,
04:14her şeyin perişan olduğu, insan gücünün bu nitelikte olmadığı,
04:21silahlarının alınmış olduğu, savaşlarda perişan olmuş bir konumda bulunduğu dönemde,
04:28dünya üzerinde görülmedik bir başarıya imza atmıştır.
04:32Nedir o başarı?
04:34Hem siyaseten, hem askeri açıdan, daha da önemlisi ekonomik açıdan emperyalizmi yenmiştir.
04:41Onun için bütün bunları dikkate aldığımızda,
04:45ben İsrail olsam, aklımı başıma topladım.
04:50Şimdi bu İsrail tarafı.
04:52İsrail bunu yapamaz. Neden yapamaz?
04:55Çünkü bir düş peşinde gidiyor.
05:00Bu büyük İsrail hayali peşinde gidiyor.
05:02Büyük İsrail, büyük Yunanistan filan gibi hayallerin peşinde gidenlerin Yunanistan'la,
05:12yani Türkiye açısından söylüyorum, da başka yerlerde de örnekleri var ama,
05:16sonucunu gördük.
05:18Yani bunlar akıllıca politikalar değildir.
05:21Hiçbir ülke için akıllı.
05:22Aynı politikayı Türkiye Cumhuriyeti büyütmeye çalışsa,
05:27ki biliyorsunuz bir dönem yeni Osmanlıcılık diye yola çıktık,
05:34işte bugün geldiğimiz nokta bellidir.
05:36Bunlar doğru politikalar değildir.
05:38Şimdi bizim açımızdan ise,
05:40bence bu yapılan veya planlanan şeyi biz ya görmüyoruz veya hafife alıyoruz.
05:49Bu doğru değildir.
05:51Çünkü her devlet en kötüsünü düşünüp ona karşı tedbirli olmak zorundadır.
06:00Biz ise bu işi gerçekten çok hafife aldığımız görüntüsü veriyoruz.
06:04Bu bizi çok vahim hatalar yapmaya, hazırlıksız yakalanmaya götürebilir.
06:12Bu mutlaka dikkate alınması gereken bir şey.
06:15Onun için biz bu konudaki tutumumuzu,
06:19hani İsrail'le ikili planda diyemeyeceğim,
06:22çünkü hemen hemen ilişkilerimizin sıfır noktasında olduğu anlaşılıyor.
06:26Bu ayrıca bir yanlıştı tabii başından beri.
06:29Şimdi İsrail'le şöyle bir sorun yaşıyoruz.
06:34Suriye'de bizim komşumuz olmaya çalışıyor İsrail.
06:42Bu açık.
06:43Yani Dolan Tepelerin ötesine geçirmesi,
06:47işgalini, işte bir takım yerleri bombalaması falan.
06:51İsrail'e hakim olmaya çalışıyor.
06:53Kendisi bizatihi orada olmasa bile,
06:56İsrail yönetimine hakim olmaya çalışıyor.
06:58Tabii burada bizi özellikle ilgilendiren diğer husus,
07:04İsrail'in Kürtlerle, tırnak içinde söylüyorum,
07:08bu içinde her türlü Kürt var,
07:11Kürtlerle ilişkileri konusunda açık ettiği bir takım düşünceleri ve beklentileri.
07:17Şimdi bu iki unsuru bir araya getirdiğimizde bizim için İsrail'in bugün itibariyle dahi Suriye'deki varlığı bir tehdittir.
07:30Bunu bir defa gözden kaçırmıyorum.
07:32Böyle bir tehdit varsa bu tehdide karşı önlem almak zorundayız.
07:37Bu böyle karşılıklı yanlışlıkla birbirlerine ateş ederler falan bunu önlemeye çalışıyoruz da olmaz.
07:45Hele hele yani bu tabii Azerbaycan dostumuz, kardeşimiz,
07:50iki ülke bir ulus falan diyoruz ama
07:53yani böyle bir şeyin ara bulucusunu,
07:57bir defa bir ara bulucusunun olması yanlış.
08:00Bu doğrudan konuşulacak bir şey.
08:01ara bulucunun Azerbaycan olması da yanlış demeyeceğim ama sıkıntılı.
08:10Neden?
08:11Çünkü eğer Azerbaycan ara bulucu konumunda hissediyorsa kendini
08:16ve biz de böyle görüyorsak
08:18o zaman Azerbaycan'ın İsrail'le ilişkilerinin bize etkisi açısından da bu konuyu değerlendirmemiz lazım.
08:26Yani nereden baksanız sıkıntılı bir durum.
08:28Ve mutlaka tedbir alınması gereken bir durum.
08:32Çünkü şu anda en azından bugün itibariyle
08:35bütün bunların arkasındaki güç Amerika Birleşik Devletleri.
08:39Yani İsrail'i de kullanıyor.
08:41Bunu herkes kabul etmiyor ama tersini söylüyorlar.
08:44Ben aynı fikirde değilim.
08:46İsrail'i Amerika Birleşik Devletleri
08:48Orta Doğu'da yapmak istediklerini yapabilmek için
08:52büyük bir başarıyla kullanıyor.
08:54Bir taşeron olarak kullanıyor.
08:56Ve yani bu çok tehlikeli bir durum.
09:00İsrail için de sıkıntılı bir durum olduğumu düşünüyorum.
09:04Aklını başına toplarsa iyi olur İsrail diye düşünüyorum.
09:07Evet.
09:08Burada Türk Dışişleri'nden konuya ilişkin
09:10şimdiye dek çok sert bir mesaj verilmemesi
09:13sanıyorum herhalde biraz daha süreci takip edecekler gibi bir his uyandırıyor.
09:18Şimdi burada isterseniz İran gündemine geçmeden
09:20Jeffrey Sachs'ın söylediklerini biraz böyle biraz daha açalım.
09:23Çünkü Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da bulunduğu diplomasi forumunda
09:27yani böyle bütün diplomatlar yıllardır bu işle uğraşan insanlar
09:31karşıda otururken aslında
09:32Suriye İç Savaşı Beşer Esad'dan dolayı çıkmadı.
09:37İşte ABD ile İsrail istedi.
09:39Onlar bu savaşı çıkardılar.
09:41Daha da arttırarak eli Lübnan'da, Irak'ta, Libya'da, Somali'de ve Sudan'da olanlardan da
09:47bu iki ülke sorumludur dedi.
09:49Çok ilginç değil mi?
09:51Böyle yıllardır tabii söyleneme geliyor bunlar ama
09:53bir Amerikalı yetkiliden bir Birleşmiş Milletler komisyon başkanından duyunca da bir ilginç oldu yani.
09:59Çok haklısınız.
10:01Yalnız işte burada demokrasi bu.
10:04Daha henüz tutuklamadılar değil mi Jeffrey Sachs?
10:07Benim bildiğim kadarıyla tutuklamadılar.
10:10Kimse bir köşeye çekip kulağını da çekmedi.
10:13Dövmediler, sövmediler de.
10:17ABD'nin ve gerçekten demokrasi olan ülkelerin en büyük özelliği budur.
10:23Ve en büyük gücü de buradan gelir.
10:25Benzer bir olay, yazımda biraz değindim.
10:30Irak'taki, Irak, Amerika'nın saldırısı ki işte Jeffrey on da söylüyor Irak filan diye.
10:37Saldırısının gerçek olmayan, yaratılmış bir nedenden çıktığını kim açıkladı?
10:45İngiltere'ye açıkladı, bir bakan açıkladı.
10:49Ha 10 sene sonra açıkladı belki ama açıkladı.
10:51Şimdi bütün bunlar bir gün ortaya çıkar.
10:55Doğru söylüyor Jeffrey Sachs.
10:57Evet, bütün bunların sorumlusu Amerika Birleşik Devletleri'dir.
11:02Çünkü planı kuran olur, senaryoyu yazan olur.
11:07O senaryonun oyuncuları vardır.
11:10Bazen şu ülke olur, bazen bu ülke olur.
11:13Orta Doğu'da genellikle İsrail'dir.
11:16Suriye'nin bu hale gelmesinin nedeni Esad değildir.
11:21Orada maalesef Türkiye Cumhuriyeti 2011 yılında vahim ötesi bir yanlış yapmıştır.
11:28Olup biteni doğru değerlendiremeyen iktidar,
11:32o kadar yanlış bir adım atmıştır ki, bugün içine düştüğü, Türkiye Cumhuriyeti'nin içine düştüğü sıkıntıların belli başlı yaratıcılarından birisi haline gelmiştir.
11:45O rolü oynamıştır.
11:46Yani Amerika Birleşik Devletleri'nin ne yapmak istediğini doğru değerlendiremediği için,
11:54Amerika Birleşik Devletleri'ne koşa koşa destek olmuştur.
11:58Bu gerçekten Türkiye Cumhuriyeti'nin, Cumhuriyet tarihinin, 100 yıllık Cumhuriyet tarihinin en vahim dış politika yanlışıdır.
12:08Bunun başka, şimdi Kıbrıs konuşuma geçersek, ona dahi etkisi vardır.
12:14Bu tür yanlışları yapmamak için, sizin mutlaka iyi yetişmiş bir dışişleri teşkilatına ihtiyacınız vardır.
12:26Dışişleri teşkilatını hallaç babuğu gibi atarsanız ve o kurumu, Osmanlı'dan beri gelen kurumu bu hale getirirseniz,
12:39kalmış bir iki eski şekilde düşünen, doğru düşünen, tedbir önerenleri de dinlemez,
12:51onların söylediklerini kulak ağırda ederseniz, geleceğiniz nokta budur.
12:55Yani bir şarkı vardır, kendim ettim, kendim buldum diye.
12:59İyi ama yani işin içinde bütün bir Türk ulusu var, bir Türkiye Cumhuriyeti var.
13:05Yani bunlar öyle hafife alınacak işler değildir.
13:07Maalesef büyük yanlış yapılmıştır.
13:09Evet, şimdi tam Kıbrıs meselesini isterseniz gelelim.
13:13Tartışılıyor da aslında kamuoyunun gündemine geldiğinden beri.
13:17Kazakistan ve Özbekistan zaten Güney Kıbrıs Rum yönetimini özellikle, özür diliyorum, Rum yönetimini tanımıştı.
13:23Şimdi de Türkmenistan tanıyarak bir büyükelçi atadı.
13:26Bildiğimiz üzere Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımıyor bu ülkeler.
13:29İçeride de bir tartışma yarattı.
13:31Siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
13:33Acaba bu Orta Doğu'daki meselelerle, aslında biz de daha çok konuşuyoruz,
13:36uğraşırken o tarafla yeterince ilgilenilmedi mi ya da şu anda yapılıyor mu bir şeyler ne dersiniz?
13:42Şöyle söyleyeyim, yakın dostum rahmetli olduğu Yaşar Yakış, Adalet Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin iktidara geldiği dönemde bir laf etmişti biliyorsunuz.
13:55Çok tepki toplamıştı.
13:57Eğer şunları şunları yapmazsanız size Kıbrıs'ta işgalci derler, işgalci derler demişti.
14:03Vahim bir değerlendirme yanlışıydı.
14:09Ne yazık ki, 1974'te başlayan ve son derece doğru adımlarla, son derece doğru bir noktaya getirilmiş olan Kıbrıs politikamız,
14:222002'den sonraki tutumlarla, değişik zamanlarda sergilenen tutumlarla bugüne varmıştır.
14:30Şimdi biraz evvel başka bir konuda konuştum, İsrail konusunda bir süre daha izleyecekler galiba, pardon demiştiniz bizim açımızdan.
14:43İrem Hanım, dış ilişkilerde gereken tepki zamanında gösterilmezse o bir kim sizi çok kötü noktalara götürür.
14:56Hatta savaşmak zorunda kalırsınız.
14:58Bu bizim açımızdan çok önemli.
15:02Çünkü bu tür sorunlarımız var.
15:04Bu tür sorunların başında Ege sorunları.
15:07Ege'de zamanında gösterilmemiş olan tepkiler bugün bizi Ege'de kuşatılmış bir devlet haline getirdi.
15:17Ve bütün o anlaşmalar, düzenlemeler yok olmuş gibi.
15:23Şimdi bütün bunları eski haline getirebilmek için yola çıktığınızda sert önlemler almak zorunda kalırsınız.
15:30Bunun uluslararası planda toplum önünde etkileri farklı olur.
15:40Ama bir zamanlar yapıldığı gibi bir hava sahası ihlali olduğunda gereken tepkiyi gösterirseniz onun daha ileri gitmesini önleyebilirsiniz.
15:51Bu temel kuraldır.
15:53Kıbrıs'ta da maalesef çok yanlış düşünceler ve algılarla artık onu siz değerlendirin.
16:03Bilgisizlik mi, deneyimsizlik mi, yine söz dinlememek mi?
16:08Yani ben gayet iyi biliyorum, zamanında bugünkü iktidar Kıbrıs konusunda çok ciddi biçimde uyarıldı.
16:19Ona bazı şeyler anlatıldı, dış işleri kaynakları tarafı ama göz önüne alınmadı, dikkate alınmadı.
16:26Bunlardan bir tanesi biliyorsunuz o anlam planıydı.
16:31Anlam planı vahim bir yanlıştı ve bunun yanlış olduğunu da başından beri anlatanlar vardı iktidarı.
16:42Ama işte o anlam planı, bütün bu, ben o anlam planına biz Kıbrıslı Türkleri evet demeye zorladığımız, bunu özellikle konuyu zorladık.
16:54Yani zorla ona evet dedirttik.
16:57Ne oldu? Karşı taraf hayır dedi.
16:59Bundan çok kısa bir süre sonra bu olaydan İngiltere'de siyasi istişare gitmiştik.
17:07İngiltere Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı bizim muhatabımızdı.
17:11Bizim taraftan da Müsteşar arkadaşım Ertuğrul A. Bakan.
17:16Ve bize ilk sözü Kıbrıs'ta alınan alınmıştır, şimdi daha ne vereceksiniz?
17:22Bu anlama gelen bir ifade oldu.
17:25Bu iş böyledir.
17:26Yanlış yaparsanız o yanlıştan geri dönmek çok zordur.
17:30Şimdi bir noktaya daha değinmek istiyorum izninizle.
17:35Bakın biraz evvel bu Esat'ın devrilmesine bu kadar eski tabiri iştiyakla, hevesle destek olduk.
17:43Türkiye'ye 10 milyon, kimisi daha fazla diyor, Suriyeli mülteci geldi.
17:49Ve bunlar için 10 küsur milyar dolar anladığım kadarıyla harcadık.
17:53Böyle açıklamalar var.
17:55Yani bunu ben söylemiyorum.
17:57Hükümet söylüyor.
17:57Peki, hani çok tartışılıyor bugünlerde bu Asya, Orta Asya devletlerinin Güney Kıbrıs'ı tanıması,
18:10orada büyük elçilik açması neye bağlanıyor?
18:13Avrupa Birliği'nin 12 milyarlık bir destek sözüne bağlanıyor değil mi?
18:18Peki, biz Suriye'de kendimizi bu duruma düşürüp de o mülteciler yüzünden 10 milyar dolar harcamasaydık da bu 10 milyar doları bu iş için kullansaydık acaba daha akıllıca olmaz mıydı?
18:34O zaman bu ülkeler gidip de Güney Kıbrıs'ı tanıyıp böyle hemen koşa koşa orada büyük elçilik açarlar mıydı?
18:43Bugüne kadar açmadılar.
18:44Yani bunu ben bir örnek olarak veriyorum.
18:47Bu tabii Orta Asya devletlerinin yaptığının doğru olduğunu göstermez.
18:53Ama bütün bunlar birbiriyle bağlantılıdır.
18:56Ve eğer aklınızı başınıza alıp doğru politikalar izlemezseniz, şimdi böyle işte sustu sorursun.
19:03Ne diyeceksiniz ki?
19:05Yani ne diyebilirsiniz?
19:06Bağımsız bir devlet kararını kendisi veriyor.
19:10Ortada Birleşmiş Milletler kararı var.
19:12Bizimki fiili durum ama çok üstü bir fiili durum.
19:15Kıbrıs meselesi çözülmüştür ya.
19:18Bunu Kıbrıs'ı eski haline getirmek artık mümkün değildir.
19:22Tabii şöyle olağanüstü durum ortaya çıkar.
19:26Her şey zaten alt üst olur.
19:28O zaman olabilir.
19:29Kıbrıs'ta yapılması gereken bir tek şey vardır.
19:32Mevcut durumu hukuki bir belgeye bağlamak.
19:35Kıbrıs sorunu budur.
19:38Ama siz politikalarınızı önceden, hep söylüyoruz, dış politika 20-30 sene ilerisi düşünülerek planlanır.
19:51Bunu yapamazsanız, doğru politikalar izlemezseniz ve politikanızı düşündüğünüz politikayı izleyecek güçte değilseniz, çeşitli zaaflarınız varsa bunun sonu budur.
20:05Onun için o zaman da sessiz kalırsınız.
20:08Çünkü ne diyeceksiniz gitti.
20:10Peki efendim, şimdi ABD ile İran arasındaki nükleer görüşmeler devam ediyor.
20:18Şimdi Uman da bu görüşmelere katılıyor.
20:21Geçen hafta son görüşmede dolaylı olarak yapılmıştı.
20:24İki heyet, ABD ve İran tarafından aynı odada bulunmamışlardı.
20:28Bu hafta sonu İtalyan'ın Roma kentinde olacak görüşmeler.
20:32Uman heyetinin de bulunduğu ama iki heyetin de aynı odada bulunduğu bir görüşme yapılacakmış basına yansıyana göre.
20:38Şimdi burada bu anlaşmada taraflar ne istiyorlar, bir uzlaşı mümkün mü, bizleri nasıl etkiler, dünyayı nasıl etkiler, İsrail işin neresinde bir de onu dileyelim sizden.
20:49Evet yani bu sorun çok ilginç bir sorundur ve Orta Doğu'da Barış, Orta Doğu Barış görüşmelerinin işte maddi sürecinin filan da en çetrefili, en dikenli konusuydu.
21:04Ben bizzat içinde yaşadığım için o günleri biliyorum.
21:08Bakın önce şunu söyleyeyim, İran'ın nükleer silah sahibi olması Türkiye'nin lehine değildir.
21:16İran bizim düşmanımız değildir ama Orta Doğu'da ezelden beri üç devlet Orta Doğu'da hakim olmak değil de etkili olmak,
21:29ağırlıklı olmak açısından önemli değil.
21:34Birisi Türkiye, diğeri Mısır, öteki İran.
21:38Bu üç devlet belirleyicidir.
21:40Sırf bu nedenle, bu ne demektir? Arada her zaman bir şekilde bir rekabet var demektir.
21:48Kaldı ki bugünkü rejimi giderek değişiyor, inşallah daha da kısa zamanda bir doğru dürüst bir rejim haline gelir ama
21:58sadece başka ülkeler için değil, bizim için de bir tehdit oluşturuyor duruyorsunuz.
22:05Hala da oluşturuyor.
22:07Ele ele son zamanlardaki gelişmeleri dikkate alırsanız, bu İran'daki mollalar rejimi Türkiye Cumhuriyeti için sıkıntılı bir durumdur.
22:16Bu, ben daha fazla ayrıntıya girmeye gerek yok.
22:19Sadece bu iki nedenden dahi İran'ın nükleer silah sahibi olması Türkiye'nin aleyhindedir.
22:25Ancak İran'ın sadece bu nedenle değil, bu gerekçeyle değil, herhangi bir gerekçeyle Orta Doğu'da etkisizleştirilmesi de Türkiye'nin lehine değildir.
22:37Çünkü İran, yine diyorum çok ayrıntılı bir konu siz de tahmin edersiniz.
22:43İşte Şiilik var, Sünnilik var, her türlü şey var.
22:46Bütün bu nedenleri dikkate aldığımızda İran, Orta Doğu'da Arap ülkeleriyle bir denge sorunudur.
22:59Bir denge var.
23:01Bu dengeyi sağlayan belli başka ülkelerden birisi de belki de başında gelir.
23:06O nedenle İran'ın etkisizleştirilmesi, eli kolu bağlı hale getirilmesi de bizim lehimize değildir.
23:16Onun için ben bu görüşmelerin olumlu olduğunu düşünüyorum.
23:21Geçmişte biliyorsunuz 5 artı bir anlaşması vardı.
23:26Bu nükleer, İran'ın nükleer konumu.
23:29Ama Trump oradan çekildi gelince.
23:33Neden çekildi?
23:34Çünkü İsrail bunu kendisi için büyük bir kayıp gördü.
23:37Şimdi de benim tahminim, yani tabii bunu kanıtlayabilecek durumda değilim, bu görüşmelerden en fazla rahatsızlık duyan ülke İsrail'dir.
23:48Çünkü İsrail, İran'ın Orta Doğu'daki bu konumunu gayet iyi bildiği için onu mutlaka ve mutlaka yok etmeye çalışmaktadır.
23:57Yok etmek sözünü bilerek kullanıyorum.
24:00Çünkü artık hani İsrail'in yaptıklarını anlatabilecek başka kelime yok.
24:07Çocukları yatırıp boğarak öldürmek, bilmem ne falan böyle, Gazze diye bunlar kabul edilebilir şeyler değildir.
24:14Yani İsrail ateşle oynuyor.
24:16Umarım bir an evvel aklını başına toplar.
24:19Bu durumda ben İran'la Amerika Birleşik Devletleri'nin bu nükleer konuda yeni bir anlaşma yapmasının Türkiye'nin lehine olacağını ve bölgenin lehine olacağını düşünüyorum.
24:32İsrail'i çok rahatsız etmek pahasına.
24:35Bu yapılabilir mi?
24:37Yapılabilir.
24:38Bir yazımda biz şöyle bir anpasan geçerken sözünü ettim.
24:46Bir tarihte 2009'du tahmin ediyorum.
24:52İran'la İsrail'i nükleer konuları tartışmak üzere bir araya getirmek amacıyla Kanada bir girişimde bulunmuştu.
25:00O girişimde her iki ülkede, hem İran hem İsrail bir Türk Büyükelçisi o görüşmelere gelirse biz de geliriz demişlerdi.
25:11O Türk Büyükelçisi benim.
25:15Olmadı, neden olmadı?
25:19Çünkü benden Kanada vizisi vermek için bir takım şeyler istediler.
25:25Bir Türk Büyükelçisi böyle şeyler vermez, söylemez dedim.
25:28O yüzden ama onun karşılığını da Belgeyat'taki Kanada Büyükelçisi'ne Türkiye'ye vize vermedim.
25:35O başka bir sebebi.
25:36Bu işler böyledir.
25:37Karşılıklık esası üzerinden.
25:40Bunu niye söyledim?
25:41Bakın 2009 yılında İsrail ve İran en çetrefilli, kendi aralarındaki en çetrefilli ve zor konuda bir araya gelmek için
25:54bir Türk Büyükelçisi'nin de orada bulunması şartını koşuyorlar.
25:59Bugün ise Türkiye'nin adı dahi geçmiyor.
26:04Ben doğrusu Türkiye'nin İran'da Amerika Birleşik Devletleri arasındaki bu görüşmelerde
26:09Oman değil, Türkiye'nin ara buluculuk yapmasının daha doğru olacağını düşünüyorum.
26:17Ama artık bugün o durumda değiliz maalesef.
26:21Ben çok büyük bir sıkıntı duyuyorum, üzüntü duyuyorum bundan bunu açıkça söyleyeyim.
26:26Yani Türk Dışişleri Bakanlığı böyle bir bakanlığı, yani Türk dış politikası böyle bir şey değil.
26:30Yani Türk Dışişleri, dış politikası bu konuda hiçbir zaman olmamıştır.
26:37Evet, benim de aklıma şey geldi.
26:39Siz böyle söyleyince biliyorsunuz Rusya-Ukrayna meselesinde de
26:42Türkiye öyle mesajlar vermişti, biz ara bulucu olabiliriz diye.
26:45Ama iki taraftan da hiç bu konuya dair bir açıklama gelmemişti.
26:50Evet, ara buluculuğun tek şartı vardır.
26:53Şu veya bu şekilde görüşmeleri etkileyebilecek konumda olmanız gerekir.
26:58Yani birlikte etmekten söz etmiyorum ama bunun başka yolu yoktur.
27:02Yani başka türlü ara bulucu niye olacaksınız ki?
27:05Yani bu salonu hazırlayıp çay kahve mi ikram edeceksiniz?
27:09Bu ara bulucu değil ki.
27:11Evet, peki.
27:12Ahmet Süha Bey çok teşekkür ediyorum vakit ayırdığınız için.
27:15İlerleyen günlerde de daha çok konuşacağız belli ki.
27:18Ben de teşekkür ediyorum, iyi yayınlar diliyorum.
27:20Hoşçakalın.
27:21Hoşçakalın.
27:22Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, Cumhuriyet Gazetesi yazarı ve emekli büyükelçi Ahmet Süha Umar bizimleydi.
27:28Sizlerle dış politikanın öne çıkan gündemlerini konuştuk.
27:32Yorumladık efendim.
27:33İlerleyen günlerde yeniden görüşmek üzere.
27:35İzlediğiniz için teşekkür ederim.
27:46İzlediğiniz için teşekkür ederim.
27:48İzlediğiniz için teşekkür ederim.