Youtube kanalımıza abone olun: ►https://goo.gl/USTWfS
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Whatsapp iletişim Numaramız: ►+90 530 850 4500
Asker TV Canlı Yayın: ►http://www.askertv.com/canli-yayin
Instagram: ►https://www.instagram.com/askertv
Facebook: ►https://www.facebook.com/AskerTV
Twitter: ►https://twitter.com/askertv
Telegram: ►https://t.me/askertv
İnternet sitemiz: ►http://www.askertv.com
Haber sitemiz: ►http://www.asker.tv.tr
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:01Merhaba sevgili seyirciler, Kırmızı Atta hoş geldiniz.
00:23Bu programda sıkça ele aldığımız konuların başında Orta Doğu ve bu bölgedeki paylaşım savaşı geliyor.
00:31Bölgedeki savaşların, çatışmaların ana nedeninin petrol, geniş anlamda da enerji olduğunu söylerken zaman zaman da gelişmelerin tarihsel arka planına atıfta bulunmaya çalışıyoruz.
00:43Bu hafta bundan sonra da sıkça izleyeceğiniz Orta Doğu'da neler olup bittiğini daha iyi anlayabilmek için her şeyin karışmaya başladığı zamana petrol için ilk kanın aktığı yıllara gidiyoruz.
00:57Savaş, Orta Doğu'nun bir asırdır değişmeyen kaderi.
01:13Amerika Birleşik Devletleri 2003 baharında Irak'ı işgal etti.
01:29Önce Saddım Hüseyin koltuğundan indirildi, daha sonra da idam edildi.
01:38Irak'ta 650 binden fazla insan öldü.
01:41Süper gücün izlediği politikalar ve içine düştüğü durum, günümüzde istikrarı küresel çapta tehdit etmeye başladı.
01:53Bugün tüm bölgeyi patlamanın eşiğine getiren bu savaş, bir asırdır savaşlarla, isyanlarla, ihanetlerle ve batının bitmek bilmeyen müdahaleleriyle şekillenen Orta Doğu'nun kanlı tarihindeki en son sahne.
02:11Barış, bölgenin öncelikleri arasında hep birinci sırada.
02:16Ancak Barış'ın bu topraklara daha uzun yıllar uğramasını da kimse beklemiyor.
02:21Barış'ın bu topraklara daha uzun yıllar uğramasını da kimse beklemiyor.
02:22Peki tüm bunlar ne zaman başladı, neden başladı?
02:34Bu sorunun yanıtı için günümüz Orta Doğu'sunun Osmanlı'nın toprağı olduğu yıllara,
02:39Birinci Dünya Savaşı yıllarına ve hemen sonrasına.
02:42Kısaca, barışa son veren barışın yapıldığı, petrol için kanın ilk kez akmaya başladığı günlere gidiyoruz.
02:5119. yüzyılda bir zamanlar üzerinde güneş batmayan İngiliz İmparatorluğu'nun Hindistan yolunu önce Fransa'dan sonra da Rusya'dan korumak için verdiği savaşa büyük oyun deniyordu.
03:13Sadece günümüz Orta Doğu'su değil, aynı zamanda Orta Asya ve Afganistan'ı kapsayan bu büyük coğrafyada mücadele sürerken,
03:22Ne İsrail, ne Ürdün, ne Suriye, ne Irak, ne de Suudi Arabistan veya Filistin vardı.
03:28Yüzyıllar boyunca Osmanlı egemenliğinde sakin kalan bu bölgede her şey gibi tarihin akışı da oldukça ağırdı.
03:3629 Ekim 1914, Karadeniz'in kuzey kıyıları.
03:47Rus limanlarına Alman zırhlıları Göben ve Breslav'dan atılan mermiler,
03:52Sadece Osmanlı İmparatorluğunu Birinci Dünya Savaşı'na sokmadı,
03:56Bir çağı kapattı ve Orta Doğu'nun da kaderini çizmeye başladı.
04:00Çünkü Afganistan merkezli olarak 19. yüzyıl boyunca Rus ve İngiliz İmparatorlukları arasında devam eden büyük oyun da ikinci sahneye geçiriyordu.
04:15Betanya İmparatorluğu büyük oyun süresince Hindistan başta olmak üzere,
04:20Cam damarları üzerinde sallanan Rus kılıcına karşı bir tampon olarak gördüğü Osmanlı'nın toprak bütünlüğünü desteklemişti.
04:27Örneğin 19. yüzyılın ortalarındaki Kırım Savaşı sırasında Ruslara karşı Osmanlı'ya verilen desteğin amacı da Çarlı'yı Avrupa ve Akdeniz dışında tutmaktı.
04:39Ancak Osmanlı artık hasta adamdı ve bu görevini daha ne kadar yerine getireceği şüpheliydi.
04:46İngilizler Osmanlı Devleti'nin bundan böyle toprak bütünlüğünün muhafaza edilemeyeceğine karar veriyorlar.
04:55Ve madem ki yıkılacak bu, madem ki Avrupa'nın hasta adamı haline geldi,
04:59o zaman en büyük payı biz kopartalım, bizim aleyhimize bir düzenleme burada olmasın.
05:04Görüşünü daha fazla Gladstone'dan itibaren İsrail'in yerine gelen İngiliz Başbakanı dile getirmeye başlıyorlar.
05:101878 Berlin Kongresi ile başlayan yeni dönemde İngiltere geleneksel politikasını değiştiriyor.
05:19Kendisini Hindistan ve diğer sömürgelerine bağlayan Süveyş kanalının korunması amacı başta olmak üzere,
05:26Kıbrıs ve Mısır'dan başlayarak Osmanlı topraklarını kontrol etmeye başlıyordu.
05:31Birliğini tamamlayan Almanya ise sahneye yeni bir aktör olarak çıkıyor ve Bağdat Demiryolu projesi ile simgelenen Doğu siyasetini uygulamaya koyuyordu.
05:46Ve tüm bunlara 20. yüzyılın hemen başında petrol faktörü de ekleniyordu.
05:53İngilizler İran'ın petrol sahalarında ilk imtiyazlarını 1901 yılında elde ediyordu.
06:01Türkiye'ye karşı yaklaşırken Winston Churchill'in petrolü donanmada kullanmaya karar vermesi,
06:10yani İngiliz donanmasını kömürden petrole dönüştürmesi ve o çerçevede de İngiltere'nin sürekli bir petrol akışına kavuşmasını sağlamaya çalışmasıyla
06:22tabii daha da önem kazanıyor.
06:24Böylesine bir ortamda kendini yalnız hissetmekte olan İstanbul ise Almanya-Avusturya desteğini aramaya yöneliyordu.
06:34İşte gelişmeler böylece Doğu sorunu olarak adlandırılan bir noktaya,
06:39Osmanlı'nın Balkanlara ek olarak bu kez Orta Doğu'daki topraklarının da tamamını yitirmesine
06:44ve devlet olarak varlığının Anadolu'ya hapsedilmesi gayretlerine kadar gelip dayanıyordu.
06:57Birinci Dünya Savaşı'nın ilk günlerinde kimse Osmanlı'nın,
07:01Almanya'nın yanında İngiltere, Fransa ve Rusya'ya karşı savaşa gireceğini
07:05ve aslında bir Avrupa mücadelesi olan bu savaşın Orta Doğu'ya bu denli sıçrayıp uzayacağını da tahmin etmiyordu.
07:14Ancak İngilizlerin işini İstanbul'daki yönetim kolaylaştıracaktı.
07:18Özellikle Enver Paşa'nın seçimleri nedeniyle yıllardır süren savaşların getirdiği perişanlığın ardından
07:24Koca İmparatorluk, bu kez de kendi müttefiklerinin çıkarları ve hesapları nedeniyle
07:30olağanüstü koşullar altında savaşmak zorunda bırakılıyordu.
07:35Savaş başlar ve kısa bir süre içinde üç cepheye yayılır.
07:44Çalakkale Boğazı ve dolayısıyla İstanbul'un savunmasına ağırlık verilmesi gerektiğine işaret edilirken
07:50Enver Paşa'nın daha büyük hedefleri vardı.
07:53Üçüncü orduyla Rusları işgale başladıkları Doğu Anadolu'dan Kafkasların ötesine atmak.
08:00Böylece de Almanların Doğu kanadını da rahatlatmak.
08:03Ancak ordu perişan durumdaydı.
08:06Doğu cephesinde askerin üzerinde yazlık giysileri, ayağında ise çarıkları vardı.
08:11Bomba, silah, mermi, yiyecek ve giyecek takviyesi yoktu.
08:16Kış malzemesine sahip olmayan ordunun sıfırın altında 30 derecede nasıl savaşabileceği
08:21ve diğer bariz lojistik eksiklikler düşünülmemişti.
08:25Yaklaşık 120 bin askerin katıldığı harekat 1914 yılının son günlerinde başlıyordu.
08:32Ülkesini bu zor durumda savaşa sevk eden Enver Paşa'nın askeri alandaki yetersizliğinin ilk bedeli Sarıkamış'ta ödenecektir.
08:50Kar ve dondurucu soğuk altında bazı birlikler yolunu kaybeder.
08:5425 Aralık'ta Türk birlikleri Rusları Sarıkamış'ta kuşatmaya çalışır.
08:59Ancak Sarıkamış'a bölüm bölüm ulaşan Türk birlikleri tek tek yok edilir.
09:04Birinci Dünya Savaşı, Allahu Ekber dağlarında tam bir felaketle başlamıştır.
09:15O sırada Avrupa'daki kara savaşı binlerce kilometrelik siperlerde tıkanıp kalmıştır.
09:22İngiltere denizdeki üstünlüğünü kullanıp düşmanı sıkıştırabileceği bir kanat saldırısı planlamaya başlar.
09:28Üç seçenek vardır.
09:30Bu seçenekler Baltık sahilleri Almanya'nın kuzeyi veya Rusya'yı da rahatlatacak şekilde Çanakkale'nin hedeflenip Osmanlı'nın kalbinden vurulmasıdır.
09:40Üçüncüsü tercih edilir ve dönemin Deniz Kuvvetleri Bakanı Winston Churchill kolları sıvar.
09:47Churchill'in Çanakkale'nin ancak karadan ve denizden ortak bir harekatla ele geçirilebileceği yolundaki uyarılarına karşın,
09:54savaş bakanı Kitchener Avrupa cephesinden kara birlikleri kaydırılmasına kesin bir şekilde karşı çıkar.
10:01Bunun üzerine Churchill, Çanakkale'nin sadece deniz gücüyle aşılmasını öngören bir planı gündeme getirir,
10:08harekat başlar.
10:0918 Mart 1915 sabahı Türk topçusu elindeki az mühimmata karşın düşman donanmasını durdurmaya çalışırken mayın tarama gemileri boğazı temizlemek için devreye girer.
10:23Çünkü mayınlar temizlenmeden İstanbul'a ilerlemek mümkün değildir.
10:30Ne var ki Nusret Mayın gemisinin döşediği 26 parça mayın gözden kaçar ve savaşın kaderi de işte o noktada değişir.
10:40Çanakkale'nin soğuk sularına gömülen ilk olarak Fransız Vuvay gemisi olur.
10:52Onu İngiliz gemileri Ocean ve Irresistible izler ve ardından 3'ü daha.
10:59Dakikalar içinde işgal filosunun 16 gemilik gücünden 6'sı devre dışı kalır.
11:04Çanakkale destanı yazılmaya başlamıştır.
11:10İngiliz komutanlar Churchill'in tüm muhalefetine karşın çekilme kararı alır.
11:28Kimi tarihçilere göre filo savaşı bir gün daha sürdürmüş olsa donanma İstanbul'a kadar gidebilirdi.
11:35Çünkü Osmanlı güçlerinin elinde mühimmat ve mayın neredeyse yok gibiydi.
11:41İstanbul sadece bir saat ötedeydi ve padişah kenti terk etmeye hazırlanıyordu.
11:46Zafere bu denli yakın olan Churchill'in elinden kaçırdığı şey kendisine tüm yaşamı boyunca azap verir.
11:59Çünkü bu aynı zamanda İngilizlerin Orta Doğu'daki hedeflerine rahatça ulaşabilmesi için kaybedilmiş en son şanstır.
12:06Ocak 1915
12:12Cemal Paşa İngiltere'nin Orta Doğu'daki en değerli varlığı Süveyş kanalına sürpriz bir saldırı için
12:23beraberindeki 15 bin kişilik 4. orduyla birlikte 208 kilometre genişliğindeki Sina çölünü geçmeye başlar.
12:32Türk askeri tüm lojistik sıkıntılara karşın iki hafta sonra kanal kıyılarına varır.
12:39İngilizler de Türklerin kanala saldıracağını beklememektedir.
12:43Taarruz başlar ancak sonuç felaket olur.
12:46Su geçişi için eğitilmemiş olan birlikler kanalda düşman ateşi altında kıstırılır.
12:51Ardından Sina çölünden geri çekilme başlar.
12:55Geride bırakılansa 2000'den fazla şehittir.
13:08Londra'da ise Çanakkale'ye bu kez hem kara hem de denizden saldırı için düğmeye basılmıştır.
13:1425 Nisan 1915
13:22Çoğunluğu Avustralya ve Yeni Zelanda sömürgelerinden oluşan işgal ordusu Gelibolu çıkartmasını başlatır.
13:34İşgalciler zafere bu kez kesin gözüyle bakmaktadır.
13:37Düşman saldırısının nereden başlayacağını bilmeyen Osmanlı güçleri bir sürprizle karşı karşıyadır.
13:45Ancak çıkartmanın kuzey ucu olan Arıburnu'ndan başlayarak asıl sürprizi işgalciler yaşar.
13:52Çünkü karşılarında bu kez Mustafa Kemal vardır.
13:54İşgalciler hakim tepeleri ele geçirmek üzeredir.
14:03Mustafa Kemal Paşa çekilmekte olan birliklerini durdurur, süngü taktırır ve yere yatırır.
14:10Anzaklar da kendilerini yere atar.
14:12Bu taktik çok değerli olan saatleri kazandırmıştır.
14:16Gelibolu'da ucuz bir zafer bekleyen müttefik güçler için bir anlamda her şey o gün sona erer.
14:25Çünkü kısa bir süre sonra Türk yedek kuvvetleri siperlere ulaşmaya başlamıştır.
14:30Sabit mevzilere yapılan kanlı ve sonuçsuz saldırılarda Gelibolu Avrupa cephesindeki siper savaşının uzun bir tekrarı haline gelir.
14:48Bir de karşılarında Mustafa Kemal Paşa'nın savaş dehasını ve Türklerin topraklarını savunma kararlılığını bulmuşlardır.
14:5625 Nisan 1915'te İngiltere kolay ve kansız bir zafer kazanabilirdi belki.
15:04Ancak 259 gün sonra Çanakkale'nin kana bulanmış kumsallarından yenilgiyle çekilirken,
15:12tarihin en pahalı askeri çatışmalarından birini kaybettiklerini anlıyorlardı.
15:18Yaklaşık 1 milyon insan daracık bir bölgede paylar boyu savaşmıştı.
15:22Her iki taraftan toplam 500 bine yakın asker yaşamını yitiriyordu.
15:27İşgalciler utanç içinde çekildiler ancak tek bir kayıp bile vermediler.
15:32Çünkü Türk askeri ateşi kesmişti.
15:46Çökmekte olan bir Orta Doğu ülkesi dönemin süper güçlerini dize getirmişti.
15:52Müttefikleri Türk boğazına çakılıp kalan Rus çarının koltuğu da sallanmaya başlamıştı.
16:04Çanakkale, Orta Doğu'nun günümüzdeki kaderine de etki yapmıştı.
16:09Çünkü İngiliz ve Fransızlar cepheyi bataklık haline getirecekleri Orta Doğu'ya kaydıracaklardı.
16:146 Kasım 1914
16:20Avrupalı işgalcilerle Müslüman bir güç arasında tarihteki ilk körfez savaşı başlamak üzeredir.
16:30Kraliyet birlikleri İngiltere'nin Osmanlı'ya savaş ilanından sadece bir gün sonra
16:35Fırat ve Dicle nehirlerinin Basra körfezine döküldüğü Şakdül Arap'taki
16:40Abadan petrol rafinerisinin güvenliğini sağlamak üzere harekete geçer.
16:45Çünkü uçaklardan gemilere, savaş makinesini çalıştıran petrol, batı için en kritik enerji kaynağı haline gelmeye başlamıştır.
16:55Bunun üzerine Londra'da İran'dan mevcut petrolün akışının güvence altına alınması için
17:00komşu Irak'ın da işgal edilmesi gerekliliği sonucuna varılmıştır.
17:07Osmanlı'nın 3 vilayeti vardı biliyorsunuz.
17:10Bugün Irak dediğimiz bölgede, Musul vilayetinde petrol olabileceği üzerine bir takım çalışmalar gerçekleşiyor.
17:19Aslında bunu sadece İngilizler yapmıyor.
17:22Başka ülkelerin de böyle çalışmaları var.
17:25Ve ilginçtir ki Osmanlı'da aslında bir takım Avrupalı jeologları işe alıyor.
17:31Ve bu jeologlar Musul bölgesinde petrol var mı?
17:35Osmanlı'nın araştırmalarını yapıyorlar.
17:39Ve bunların sonucu olarak da bir takım raporlar sunuyorlar Osmanlı'ya.
17:44Ve bu çalışmalarda da aslında petrol olduğu tahminin ileri sürülüyor.
17:52Fırat ve Dicle nehirlerinin kesiştiği bölge aşırı sıcaklarıyla, nemiyle ve hastalıklarıyla harekat için müsait değildi.
18:02Ancak büyük ödül de ortadaydı.
18:05Mart 1915
18:09General Townsend komutasındaki İngilizler, az sayıda Osmanlı Birliği tarafından korunan Dicle nehrini izleyerek kuzeye doğru ilerlemeye başlar.
18:211915'in ikinci diliminde önce Nasıriye ve sonrasında Kutul Amare kaybedilir.
18:27Ancak Townsend'in komutanın Nixon tatmin olmamıştır.
18:30Çünkü Bağdat'ı ele geçiren komutan olmak, binlerce yıldır ve hatta günümüzde olduğu gibi onun da hayallerini süslemektedir.
18:40Kasım ortasında 11 bin kişilik İngiliz ordusu Bağdat'ın güneyine yaklaşır.
18:45Karşılarında Nurettin Paşa komutasındaki 25 bin kişilik Osmanlı 6. ordusunu bulur.
18:52Osmanlı hatları ağır kum fırtınası altında 4 gün 4 gece süren saldırıya dayanır.
18:58Her iki tarafta güçlerinin yaklaşık 3'te 1'ini kaybeder ancak Bağdat düşmez.
19:031915 Mayıs'ın ilk günleri
19:11Hazırlıklarını tamamlayan Ruslar, Sarıkamış felaketi nedeniyle savunmasız kalan Doğu cephesinden harekete geçer.
19:20Geriye kalan yaklaşık 50 bin Türk askeri, olağanüstü zor koşullarda direnmeye çalışmaktadır.
19:27Demiryolu sistemi başta olmak üzere her şey çürkmüştür.
19:30Mehmetçiğin ve Türklerin karşısındakiler de sadece Rus güçleri değildir.
19:39İngiltere Osmanlı devletiyle savaşırken, Osmanlı ordusuyla savaşırken, Almanlarla savaşırken bir yandan da Osmanlı devletine karşı mücadele yürütebilecek iç unsurlara destek veriyor, onları kışkırtıyor.
19:52Rusya da tabi savaşın başından 1917'ye kadar, Bolşevik devrimine kadar İngiltere ile aynı blok içerisinde yer aldığı için bu kışkırtmanın bir boyutuna katılıyor.
20:01Yani Ermeni ayaklanmalarının girerek artması, Osmanlı ordusunun Rus ilerleyişi karşısında geri çekilirken Ermeniler tarafından arkadan bulunması, çeteciler tarafından, bunun açık göstergesi.
20:13Çatışmalar yaz boyunca devam eder, kasabalar, kentler el değiştirir.
20:21Osmanlı kayıpları 60 bine ulaşmıştır.
20:23Eylül 1915'te Grandük Nikola, Kafkas cephesinin komutasını ele alır.
20:29Kars'taki karargahında Osmanlı'ya son darbeyi vurmak üzere planlarını yapar.
20:34Rus ordusu Ocak 1916'da yine harekete geçer.
20:37Doğu cephesi bu kez yarılır.
20:40Osmanlı 3. ordusunda ayakta kalabilenler Erzurum Kalesi'ne çekilmek zorunda kalır.
20:46Kale Şubat ortasında düşer.
20:48Bu öylesine ağır bir darbedir ki gelişme kamuoyundan saklanır.
20:53Hatta padişah bile bu gelişmeyi ancak aylar sonra öğrenebilecektir.
21:01Rus işgali bölge halkını da vurur.
21:03Bir yanda Ermeni çetelerinin korkunç katliamları, diğer yandan açlık, soğuk ve hastalık.
21:11Birinci Dünya Savaşı'nın bitiminde yaşamını yitirenlerin sayısı milyonlar olarak telaffuz edilmektedir.
21:21Aralık 1915
21:22Irak Cephesi
21:24Bağdat'ta püskürtülen General Townsend ve 13.000 asker,
21:30Kutül Amare'de bu kez Osmanlı 6. ordusu tarafından kuşatılmıştır.
21:34Ne demir yolu ne de lojistik desteğe sahip olan Türk askeri,
21:39yaya olarak hızla ilerlemiş ve İngilizleri kötü sıkıştırmıştır.
21:43Alman Feldmarschall'i Fond & Golds'da durumu incelemek üzere bölgeye gelir.
21:50İngilizlere karşı bilinen en eski taktiklerden birini kullanacaktır.
21:55Aç bırakıp öyle teslim almak.
21:58Townsend'e yardım ulaştırmaya çalışan takviye İngiliz güçlerine de büyük kayıplar verdirilir.
22:0329 Nisan 1915
22:09Toplarını imha eden İngiliz ve Hintli askerler,
22:15143 gün süren kuşatmanın ardından Kutül Amare'de teslim olur.
22:21İngilizlerin Bağdat hayali yaklaşık 23.000 askere büyük bir faciaya ve utanca mal olmuştur.
22:28Bu aynı zamanda Osmanlı'nın Orta Doğu'daki son büyük zaferi olarak kayıtlara geçer.
22:41Londra'da Çanakkale, Irak ve Avrupa cephelerindeki başarısızlıkların faturası,
22:47Başbakan Herbert Eski takestidir.
22:50Aralık 1916'da liderliği Lloyd George alır.
22:53Türklere dair her şeyden nefret eden bir Yunan hayranı olan İngiltere'nin yeni başbakanı,
23:00Osmanlı'nın tamamıyla yok edilmesini savaşının ana hedeflerinden biri haline getirir.
23:11Basra'da Townsend'in başarısızlığı da İngilizlere büyük ders olur.
23:161917 yılının başında saldırıya bu kez 166.000 askerle geçerler.
23:22İstanbul'dan yeterli desteği alamayan Kürk Birlikleri,
23:26Şubat ayının sonunda Kutül Amare'den son bir savunma için Bağdat'ın güneyine,
23:31İngilizlerin saldırıyı sürdürmesi üzerine de kentin kuzeyine çekilir.
23:3711 Mart 1917, İngilizler halkın sessiz bakışları altında,
23:42ellerini kollarını sallayarak Bağdat'a girer.
23:45Savunmasız kalan ken tarihinde 30. kez el değiştirir.
23:52Öte yandan Çanakkale'de hezimete uğrayan İngilizler,
24:05bu kez Mısır üzerinden Filistin'e ilerlemek üzere işe koyulur.
24:12Demiryolları döşenir, su hatları kurulur,
24:15Sina çölünü 6 ayda geçerler.
24:17Osmanlı 4. ordusuysa düşmanı Gazze-Berşeba hattında beklemektedir.
24:36As sayıdaki Türk askeri,
24:37başta mühimmat olmak üzere her türlü sıkıntıya karşın,
24:41düşmanı Gazze'den iki kez püskürtme başarısını gösterir.
24:45Mermisi bitince süngüyle saldırır.
24:48İngilizler yine büyük kayıplar vermeye başlamıştır.
24:54Haziran 1917'de Boğa lakaplı General Edmund Allenby,
24:59komutayı başarılı olamayan General Murray'den devralır.
25:03Ve Londra'ya şu telgrafı geçer.
25:04Destek gelmedikçe Gazze'ye kesinlikle hareket etmeyeceğim.
25:14Beklenen destek yazın kavurucu sıcağında gelir.
25:17Ekim 1917'de ilk önce Berşeba düşer.
25:21Gazze'yi 9 ay boyunca illerinde tutan Osmanlı güçleri,
25:24canlarını dişlerine takarak mücadele verir.
25:26Ancak Allenby komutasında düşman kat ve kat üstündür.
25:32Gazze düşer, Kudüs ve ardından Şam yolu İngilizlere açılmıştır.
25:37Bu kayıp Osmanlı İmparatorluğu için bölgede sonun başlangıcı olarak da tarihe geçer.
25:43Ancak Gazze'nin düşmesi ve onu izleyen gelişmeler,
25:47asıl Orta Doğu halkı için felaketin başlangıcı olacaktır.
25:51Çünkü 400 yıllık Osmanlı barışı sona ermeklidir.
25:581517'den yani Osmanlı Devleti'nin Yavuz Sultan Selim döneminde
26:03bugünkü Orta Doğu topraklarını ele geçirmeye başladığı tarihten
26:071918'e kadarki dönemde Orta Doğu'da her şey buzdolabına kaldırılmıştı.
26:14Çünkü büyük ölçüde sorunların yaşanmadığı 400 yıllık bir Osmanlı hakimiyeti dönemiydi bu.
26:21Hiç sorun yaşanmadı mı?
26:22Yaşandı 19. yüzyılın sonuna 1860'lara geldiğinizde
26:25yine Fransızların ve İngilizlerin müdahalesi de Lübnan'da
26:28Maruniler ve Dürziler arasında çatışmaların yaşandığını görüyoruz.
26:32İşte Suriye'de küçük çapla ayaklanmalar, isyanlar.
26:34Fakat bu 400 yılı aslında Orta Doğu açısından son derece yumuşak geçen,
26:41son derece sorunsuz geçen bir dönem olarak isimlendirmek herhalde yanlış olmayacak.
26:45Fakat maalesef bugün özellikle 1950'lerden itibaren Arap milliyetçileri
26:50bu Osmanlı dönemini kendileri açısından geri bırakılmışlık dönemi olarak ifade ederler.
26:55Başta Balkanlarda olmak üzere Osmanlı'nın sonunu hazırlayan milliyetçilik ve bağımsızlık akılları
27:0120. yüzyılın başı itibariyle imparatorluğun Arap yarımadasındaki topraklarında görülmüyordu.
27:08Hatta bir Arap milletinden bahsedebilmek de mümkün değildi.
27:13Bölgede tarihin akışını değiştiren İngilizlerin kışkırtmaları
27:17ve işgalcilerle iş birliğine hazır bazı Araplar olacaktı.
27:21Ancak küçük çaplı isyanlar kimi batılı tarihçilerin iddialarının aksine
27:26hiçbir zaman topyekun bir Arap ayaklanmasına dönüşmedi.
27:31Savaştan hemen önce tamamıyla Osmanlı idaresi altında bulunan Arabistan'ın güneyinde
27:41Hicaz'ın doğusundaki Neçd bölgesine Bezriya'da Abdülaziz el-Suud yerleşmiş bulunuyordu.
27:48Batıdaki Hicaz bölgesinde ise Mekke ve Medine'nin emaneti
27:53Osmanlı tarafından Kureyş kabilesinden Şerif Hüseyin'e verilmişti.
28:01Suud ailesi savaştan bir yıl önce 1913'de İngilizlerle temasa geçerek
28:08bölgedeki Osmanlı vesayetine son vermek üzere icazet aldı.
28:12Ve İngiltere'nin silah ve altın desteğiyle Neçd bölgesinde ayaklanıp
28:17rakip kabileleri ve sonrasında da Haşimileri yenerek Hicaz'ın tamamına sahip oldu.
28:23İlerleyen yıllarda dünyanın en büyük petrol rezervinin üstüne oturan krallık
28:33işte bu şekilde doğacaktı.
28:36Mekke Şerifi Hüseyin ve oğulları Faysal ve Abdullah ise gelişmelerin en ilginç
28:42kısmında başroldeki yerlerini alacaklardı.
28:45Osmanlı tarafından azledilmekten korkan Şerif Hüseyin'le İngilizlerin ilk temaslarının
28:52tarihi savaş öncesinde 1912'de Kahire'ye kadar uzanmaktaydı.
28:58Ancak Hüseyin'in değeri özellikle savaş patlak verdikten sonra ortaya çıktı.
29:03Çanakkale'de işlerin tersine dönmesi üzerine bu pazarlık daha da kızıştı.
29:08Çıtayı yüksek tutan ve Osmanlı'nın güç kaybetmesiyle cesaretlenen Şerif Hüseyin
29:14tüm Arap milletini temsil ettiğini, büyük Arap ayaklanmasını gerçekleştireceğini
29:19ve bölgede Osmanlı'yı kendisinin çökerteceğini iddia ediyordu.
29:24Karşılığında istediğiyse Adana ve Mersin dahil olmak üzere
29:28Türkiye'nin güney ve güneydoğusundan Basra, Kızıldeniz ve Hint Denizi'ne kadar
29:34tüm Arabistan'ın kralı olmaktı.
29:36İngilizler önce bu desteği vermiyorlar Şerif Hüseyin'e.
29:42Fakat Şerif Hüseyin ne zaman önem kazanıyor İngiltere'nin gözünde?
29:47İşte Osmanlı Almanya'nın yanında savaşa girmeye karar verdiğinde
29:53birdenbire Şerif Hüseyin çok önem kazanıyor.
29:55İngiliz ordusunda çok sayıda Müslümanın da yer aldığını düşünürseniz
30:00mesela Hindistan kökenli ya da Mısır kökenli
30:03İngiltere Osmanlı'nın ve Padişah'ın halifeliğini de kullanarak
30:09bu Müslüman askerler üzerinde etkisi olabileceğinden korkuyor özellikle.
30:14Ve bu bağlamda birdenbire Şerif Hüseyin ve onun teklifi önem kazanıyor.
30:18İşte İngilizlerin umutlarını bağladığı sözde büyük Arap ayaklanması
30:24Haziran 1916'da başlar.
30:27Ancak kısa bir süre sonra ayaklanmanın topyekün bir Arap ayaklanması değil
30:32sadece Şerif Hüseyin ve oğullarının liderliğinde
30:35iki üç bin kişiyle gelişen bir hareket olduğu ortaya çıkar.
30:39Şerif Hüseyin'in ayaklanmayı başlatırken
30:42Orta Doğu topraklarının Fransa ve İngiltere arasında paylaştırıldığı
30:4616 Mayıs 1916 tarihli
30:49Sykes-Pico anlaşmasından da habersizdir.
30:52Çünkü anlaşma Araplardan gizli tutulmuştur.
30:55Bu son yıllarda yapılan çalışmalar bu çok önemli.
30:58Çünkü hani Türkiye'nin Orta Doğu'ya bakışında
31:01Arap dünyasına bakışında da çok etkili olmuştur.
31:04Hani Araplar bizi arkadan hançerledi söyleme çok etkili olmuştur.
31:09Ama aslında bugün yapılan çalışmalar sonucu görüyoruz ki
31:14böyle bir topyekün Arap ayaklanması Osmanlı'ya karşı yok.
31:18Tarihin yeniden ve objektif bakış açısıyla yazılması durumunda
31:22bugün 1916'da olanların Türklerle Arapları birbirinden ayıran değil
31:27aslında belki de yabancılara karşı bu bölgeden olmayanlara karşı
31:31bu iki unsuru birbirine düşürdükleri için
31:34bir birliktelik sergilemelerinin başlangıç noktası olarak
31:37adet edilebileceğini söyleyen tarihçiler de var.
31:41Arapların daha etkin yönetilmeye ihtiyacı olduğu açıkça ortaya çıkar.
31:47İşte 28 yaşındaki meşhur yüzbaşı Thomas Lawrence da
31:51Kahire'deki İngiliz bürosu tarafından
31:54bu lideri bulması için Arabistan çöllerine gönderilir.
31:57Şerif Hüseyin'in oğlu Faysal'la temasa geçen Lawrence
32:01beraberinde küçük bir grup Arapla birlikte sabotajlara girişir.
32:06Özellikle Hicaz Demiryolu ve diğer lojistik hatları hedef alır.
32:14Lawrence'ın Gerilla Savaşı'ndaki bu başarıları
32:17Arapları daha etkin kullanmak isteyen İngiltere tarafından
32:20oldukça abartılacak ve savaş boyunca başarıyla kullanılacaktır.
32:2645 yıl sonra 1962'de çekilen Arabistanlı Lawrence adlı filmse
32:38bu abartının doluk noktası olacaktır.
32:45Bu ufak tefek genç subayı
32:471.85 boyundaki Peter O'Toole'un canlandırdığı film
32:51Oscar'ı bile kucaklayacaktır.
32:54Filme göre Lawrence tek başına
32:57bütün Arap aleminin ayaklanmasına ilham veren
32:59Şerif Hüseyin'in oğulları Abdullah ve Faysal'ın
33:02200 bine varan Arap ordusuyla
33:05Osmanlı birliklerini önüne katıp
33:07Şam'ı Türklerden alan
33:08bir taçsız kraldır.
33:11Ancak gerçekler oldukça farklıdır.
33:14Lawrence efsanesi
33:15Amerikalı bir şovman olan
33:17Laval Thomas'ın bölgeye gidip
33:19kendisiyle tanışması ve
33:21Petra'daki hayallerle dolu sohbetleriyle başlar.
33:25İşte bu sohbetler
33:26savaşın hemen ardından
33:28Thomas'ın New York ve İngiltere'deki şovlarında
33:30sahneye konur.
33:32İşin daha da ilginci
33:33şovun adı başlangıçta
33:35General Allenby ve Filistin'de son haçlı seferiyken
33:39buna Lawrence'ın hayal gücü dolu
33:41romantik sohbetleri eklenmiştir.
33:44Arabistanlı Lawrence efsanesi
33:46işte böyle yaratılır.
33:55Şam başlı olmak üzere alınan kentlere
33:58İngilizlerden önce
34:00Emir Faysal ve birlikleri
34:02halkın kurtarıcısı olarak
34:04Lawrence'la birlikte girmişler
34:06ve Lawrence'ın şovu da
34:08asıl bu noktalarda işe yaramıştır.
34:11Asıl amaçsa
34:12pazarlıklarda Suriye'yi
34:14Fransa'ya bırakmaktan pişman olan
34:16İngiltere'nin
34:17müttefikini ilerleyen dönemde alt etmek için
34:21zemin oluşturma çabasıdır.
34:23Nitekim de öyle olur.
34:26Lord George
34:26ilerleyen yıllarda bu iki yüzlü
34:28durumu ve tarihin böylesine
34:30çarpıtılmasını
34:31aritmetik, doğuda fevkalade
34:35romantik sözleriyle itiraf etmiştir.
34:53Tüm bu gelişmeler yaşanırken
34:55Orta Doğu'daki ana sorun
34:57yani İsrail-Filistin ihtilafının
35:00tohumları da Londra'da atılıyordu.
35:05Şerif Hüseyin'e büyük bir
35:07Arap krallığının
35:08başına geçmeyi vaat ederek
35:10Arapları ayaklandırırken
35:11aynı İngiltere'nin
35:12Yahudilere de benzer sözler verdiğini
35:15hatta Çanakkale Savaşı'nda
35:17800 kişilik bir Yahudi
35:19taşımacılık birliğinin yer aldığını
35:22ulaştırma birliğinin yer aldığını
35:24buna Yahudi Katır Birliği
35:26ya da Alayı ismi veriliyor.
35:28Yine bazı Yahudilerin
35:29Orta Doğu topraklarında
35:30savaş müddetince
35:31bunlar Osmanlı tebaasından
35:33olmalarına rağmen
35:33İngiliz de yine
35:34casusluk yaptıklarını
35:36görebilmekteyiz.
35:37Peki karşılığında ne aldı
35:38tabi ki Yahudiler?
35:401917'deki meşhur
35:41Balfour Deklarasyonu.
35:44Daha sonra kurulacak
35:46İsrail'in ilk
35:47Cumhurbaşkanı
35:48Haim Weizmann
35:49İngiliz donanması
35:51laboratuvarlarında
35:52çalışan bir kimyagerdi.
35:54Buradaki başarıları
35:55özellikle Dışişleri Bakanı
35:56Balfour'la
35:57yakın ilişkiler
35:58kurmasını sağladı.
36:00Öte yandan
36:00Filistin'deki bir
36:01Yahudi oluşumu
36:02İngiltere için
36:03Akdeniz'e bir başka
36:05çıkış kapısı
36:05olabilirdi.
36:07Dolayısıyla
36:07Filistin topraklarında
36:08bir Yahudi yurdu
36:10kurmayı amaçlayan
36:11Siyonist hareketle
36:12iyi geçilmek
36:13o dönemde
36:14İngiliz çıkarınaydı.
36:18Balfour Deklarasyonu da
36:19yani Yahudilere
36:20yurt güvencesi de
36:22İngiliz kabinesinin
36:23onayıyla
36:24Dışişleri Bakanı
36:25tarafından İngiltere'deki
36:27Siyonist örgütlenmenin
36:28başkanı
36:29Lord Rothschild'a
36:302 Kasım
36:311917'de
36:33Kudüs'ün alınmasından
36:34kısa bir süre önce
36:35gönderilen bir mektup
36:37olarak tarihe geçer.
36:38Her ne kadar
36:40dönemin süper gücü
36:41İngiltere'nin
36:41Siyonizm'e verdiği
36:42bu güvence
36:43Filistin'in bir
36:45Yahudi
36:45milli yurdu
36:46olacağını değil
36:47Filistin'de
36:48Yahudi olmayanların
36:49yanında
36:50bir de
36:51Yahudi
36:51milli yurdu
36:52kurulacağını
36:53uygulasa da
36:54gelişmeler
36:55tersini ortaya
36:56koyacaktır.
36:57Bugünün
36:58Orta Doğusu
36:59bugünkü devlet
37:00sistemi
37:00devletler
37:02sistemi
37:02aslında
37:03o döneme
37:04dayanıyor.
37:05Tabi bu çerçevede
37:06bugünkü bazı
37:06sorunlarında
37:07kaynağını
37:08yine o dönemde
37:09bulabiliriz.
37:10Örneğin
37:10Arap-İsrail
37:11uyuşmazlığı
37:12ve özellikle de
37:13Filistin sorunu
37:14tamamen
37:14o döneme
37:15dayanan bir sorun
37:16ve bugün
37:17hala çözülmemiş
37:18durumdayım.
37:19Kudüs'te
37:20General Allenby'nin
37:22zaferi
37:23çamur,
37:24kan ve
37:24siperlere
37:25batmış
37:25Avrupa
37:26cephesinde de
37:27pek bir etki
37:28yapmamıştı.
37:29Aksine
37:29Almanların
37:30savaşı
37:30kazanabileceğinden
37:31endişe edilmekteydi.
37:33Çünkü
37:33müttefiklerinin
37:34Çanakkale'den
37:35gelecek yardımına
37:36kavuşamayan
37:37Çağ 2.
37:38Nikola
37:38Ekim
37:391917'de
37:40Bolçevik
37:41itilaliyle
37:42indirilmiş
37:42Vladimir Lenin'in
37:44attığı
37:44imzalarla
37:45Rusya
37:46kısa bir sürede
37:47savaştan
37:48çekilmişti.
37:49Ve
37:58Doğu
37:58cephesinde
37:59bu kez
37:59tamamıyla
38:00rahatlayan
38:01Almanya
38:01Avrupa'daki
38:02ana cepheye
38:03büyük bir
38:04saldırıya
38:04hazırlanıyordu.
38:11İngilizlerse
38:12Nisan
38:131917'de
38:14Almanya'ya
38:15savaş ilan eden
38:16Amerika Birleşik
38:17Devletleri'nin
38:18söz vergi
38:18yüz binlerce
38:20askerlik
38:20desteği
38:21halaletle
38:22bekliyordu.
38:32İşte bu noktada
38:33Kudüs'ü ele geçirip
38:35Şam'a yürümeye
38:35hazırlanan
38:36Allenby'nin
38:37kuvvetlerinin
38:38büyük bölümü
38:39asıl savaşın
38:40yaşandığı
38:41Ransa'ya
38:42çağrılıyordu.
38:50Cephede güç
38:51kaybeden
38:52sadece
38:52Allenby
38:53değildi.
38:54Emel Paşa
38:54Rusların
38:55savaştan
38:55çekilmesinden
38:56kısa bir süre
38:57sonra
38:57bu kez
38:58Kafkasya'ya
38:59ikinci kez
39:00yürümek için
39:01son derece
39:02kritik durumdaki
39:03Filistin cephesinden
39:04Kuzey'e asker
39:05kaydırmaya
39:06başlıyordu.
39:121918 kışı
39:14savaşın artık
39:17sonuna yaklaşılıyordu.
39:19Trabzon,
39:20Erzurum,
39:21Van,
39:21Bitlis ve
39:22Muş
39:22Ermenilerden
39:23kurtarılıyordu
39:24belki ama
39:24Emel Paşa
39:26durmadı.
39:27Kafkaslara
39:27ilerleyişini
39:28sürdürdü.
39:29Tüm bu gelişmeler
39:30sadece Londra'da
39:31değil
39:31Berlin'de de
39:33derin şüpheler
39:33yaratıyordu.
39:35Çünkü bu kez
39:35Bakü çevresindeki
39:37zengin petrol yatakları
39:38yani
39:39diğer büyük
39:40ödül
39:41tehdit altındaydı.
39:47İngilizlerin
39:48organize etmeye
39:49çalıştığı
39:49savunma
39:50başarısız oldu
39:51ve
39:51Eylül 1918'de
39:53Türk birlikleri
39:54Bakü'ye girdi.
39:56Ancak
39:56bundan cesaret alan
39:57Enel Paşa
39:58bölgedeki
39:59bütün
40:00Müslüman
40:00Türk dünyasını
40:01liderliğinde
40:02birleştirme
40:03hayali
40:04doğrultusunda
40:04savaşmayı
40:05tercih etti.
40:07Ta ki
40:084 yıl sonra
40:09Orta Asya
40:10steplerinde
40:11İslam
40:12ordusundan
40:13geriye kalan
40:14bir avuç
40:14askerle
40:15birlikte
40:15yok edilinceye
40:16kadar.
40:22Avrupa'da da
40:23savaşın
40:23sonuna
40:24yaklaşılıyordu.
40:25Atlantin
40:25diğer yakasından
40:26gelen
40:27katkının
40:27da etkisiyle
40:28Alman
40:29savaş
40:29makinesi
40:30Fransa'da
40:31son anda
40:32çökertiliyordu.
40:40Kudüs'ün
40:41son
40:41tatihi
40:42Allenby'nin
40:43birlikleri
40:442.1918'de
40:46Şam'a
40:46giriyor
40:46ve ardından
40:47da
40:48Halep'i
40:48alıyordu.
40:55Osmanlı
40:56İmparatorluğu
40:57son savaşını
40:58kaybetmişti.
40:59Artık
41:00zaman
41:00paylaşım
41:01zamanıydı.
41:02Sınırların
41:03çizilme
41:03zamanıydı.
41:05Orta Doğu'nun
41:05geleceğinin
41:06belirlenme
41:07zamanıydı.
41:08Paris
41:13Paris başta
41:14olmak üzere
41:14Almanların
41:15yenilgisi
41:16Avrupa'da
41:16kutlanırken
41:1730 Ekim
41:181918'de
41:19Limne
41:20adasının
41:20Mondros
41:21limanında
41:22Agamemnon
41:23adlı
41:23İngiliz
41:24zırhlısında
41:24imzalanan
41:25ateşkesle
41:26Osmanlı
41:27son nefesini
41:28veriyordu.
41:29Çünkü
41:29son ana
41:30dek
41:31ülkesi
41:31yerine
41:32koltuğunu
41:32tercih eden
41:33Padişah
41:346.
41:34Mehmet
41:35yani
41:35Vahdettin'in
41:36onayıyla
41:37imzalanan
41:38belge
41:387.
41:39maddeyle
41:40düşmana
41:41gerekli
41:41gördüğü
41:42stratejik
41:43noktaları
41:43işgal
41:44yetkisi
41:44de tanıyordu.
41:45Bu
41:46tam bir
41:47teslim
41:47belgesiydi.
41:48Mondros
41:49Madde 7
41:50Müttefik
41:51devletler
41:52kendi
41:52güvenliklerini
41:53tehdit edecek
41:54herhangi bir
41:54durumun ortaya
41:55çıkması
41:55durumunda
41:56herhangi bir
41:57noktayı
41:57işgal etme
41:58hakkını
41:58saklı
41:59tutar.
42:02Osmanlı'nın
42:03sayılı
42:03günleri
42:04kaldığını
42:04bilen
42:05Londra
42:05Mondros
42:06Mütte
42:06Harekesi'nden
42:07yaklaşık
42:08bir ay
42:08önce
42:082 Ekim
42:091918
42:10tarihinde
42:11Irak'taki
42:12İngiliz
42:12komutanı
42:13General
42:13William
42:14Marshall'a
42:15çok acil
42:16olarak
42:16şu
42:16emri
42:17gönderiyordu.
42:18Kuzeye
42:19doğru
42:19ilerle
42:19Musul'u
42:21ve
42:21olabildiğince
42:22çok petrol
42:23sahasını
42:23bir an
42:24önce
42:24ele geçir.
42:26Bölge
42:27her ne
42:27kadar
42:28gizli anlaşmalarla
42:29Fransız lider
42:30Clemensio'ya
42:31bırakılmış olsa da
42:32İngilizler açısından
42:34Musul
42:34Fransızlara
42:35bırakılmayacak
42:36kadar
42:37önemliydi.
42:39Ateşkes imzalandığı
42:40sırada
42:41Kerkük'ün
42:42merkezi
42:42haric olmak üzere
42:43Musul
42:44vilayeti
42:45Osmanlı
42:45ordusunun
42:46elindeydi.
42:46ateşkesi
42:47ihlal
42:48Marşal
42:49Ali
42:50İhsan
42:50Sabiz
42:50Paşa'dan
42:51Musul'u
42:52bir an önce
42:52boşaltmasını
42:53ister.
42:54Sabiz
42:54Paşa'nın
42:55direnmesi
42:55üzerine
42:56Marşal
42:57bu kez
42:57Mondros'un
42:58yedinci
42:58maddesini
42:59hatırlatır
43:00ve
43:00zor
43:01kullanmakla
43:01tehdit eder.
43:03İstanbul'dan
43:03umudunu
43:04kesmiş olan
43:05Ali
43:05İhsan
43:05Sabiz
43:06Paşa
43:06İngilizlerin
43:07ateşkesi
43:08açıkça
43:09ihlal
43:09etmelerine
43:09karşın
43:10tercihini
43:11teslimden
43:12yana
43:12kullanır.
43:13İngilizler
43:14Musul'u
43:15tek kurşun
43:16atmadan
43:17işgal
43:18eder.
43:23İki yıl
43:24süren
43:25konferanslar
43:26görüşmeler
43:27zorlu
43:27pazarlıklar.
43:29Savaş
43:29boyunca
43:30olağanüstü
43:31direniş
43:31sergileyen
43:32Türk askeri
43:32silah
43:33bırakır.
43:34Uğruna
43:34yüzbinlerin
43:35şehit
43:35düştüğü
43:36Çanakkale
43:36tek kurşun
43:38atılmadan
43:38geçilir
43:39İstanbul
43:40teslim
43:40olur.
43:41Anadolu
43:42hızla
43:42işgale
43:43başlanır.
43:44Ermeniler
43:44Fransızlarla
43:45birlikte
43:45Doğu
43:46ve
43:46Güney
43:46Doğu
43:46Anadolu
43:47da
43:47İtalyanlar
43:48Güney
43:48Batı
43:48da
43:49Yunanlılar
43:50İzmir'den
43:50başlayarak
43:51Ege
43:51bölgesinde
43:52İngilizler
43:53de
43:54gerekli
43:54gördükleri
43:55her yerde.
44:0510 Ağustos
44:061920
44:07Paris'in
44:08Serbanyosu
44:10Müttefikler
44:12Müttefikler
44:13tek derdi
44:13koltuğunu
44:14korumak
44:14olan
44:15son padişahın
44:16temsilcilerine
44:17bu paylaşımın
44:18olabilecek
44:19en acımasız
44:20halini
44:20Serb'de
44:21imzalattırır.
44:22Savaş devam
44:36ederken
44:37Fransız
44:37meslektaşı
44:38Pico'yla
44:39Orta Doğu'yu
44:40iki ülke
44:40arasında
44:41bölüştüren
44:41İngiliz
44:42memur
44:42Mark
44:43Sarx'ın
44:431915'te
44:45bir mektubunda
44:46dile getirdiği
44:47Türkleri
44:48Torosların
44:48kuzeyi
44:49Orta Anadolu'da
44:50dar bir yere
44:51hapsederek
44:52ülkenin
44:53Yunanlılar
44:54İtalyanlar
44:54Fransızlar
44:55Ermeniler
44:56ve Ruslar
44:57arasında
44:57paylaştırılma
44:58hayali
44:59Rusların
45:00devre dışı
45:01kalıp
45:01Kürtlerin
45:02eklenmesiyle
45:03Sevde
45:04bir de
45:04kağıt üzerine
45:05dökülür.
45:08Bir mucize
45:10gerçekleşmezse
45:11Türk varlığına
45:12son verilmesi
45:14nihai
45:14aşamadadır.
45:15Lloyd George'un
45:16hayalleri
45:17gerçekleşmek
45:18üzeredir.
45:19Birinci Dünya Savaşı
45:32başındaki
45:323 milyonluk
45:33Türk ordusunun
45:34büyük çoğunluğu
45:35artık yoktur.
45:36Her 3 askerden
45:37biri ölmüş
45:38ya da yaralanmış
45:39halkın
45:40binlercesi
45:41açlığa
45:41hastalığa
45:42soğuğa
45:43Yunan
45:43Ermeni
45:44işgallerine
45:44kurban verilmiştir.
45:47Ancak
45:47emperyalizm
45:48çağının
45:49süper güçleri
45:50sonuna dek
45:51mücadele eden
45:52Türk ordusunu
45:53tamamıyla
45:54yok edememiştir.
45:55Geriye kalan
45:56çılgın
45:57Türklerdir.
45:59Ve aralarından
46:00biri de
46:00Çanakkale
46:01kahramanı
46:02Mustafa Kemal Paşa'dır.
46:03felaketi getiren
46:17Mondros
46:18mütearekesinden
46:19kısa bir süre sonra
46:20yanmaya başlayan da
46:22bu kez
46:23kurtuluş ateşidir.
46:25Çılgın Türkler
46:26tarihin yazılması
46:27en imkansız
46:28görülen
46:29destanını
46:30yazar.
46:30Türkiye
46:42Atatürk'ün
46:43önderliğinde
46:44kendi kaderini
46:45kendi belirlemeyi
46:46başarmıştır.
46:47Ancak
46:48diğer yanda
46:481922'den
46:50etleşen
46:50paylaşım
46:51Osmanlı'dan
46:52geriye kalanların
46:53petrol ve
46:55kanla
46:55ölürlük
46:56kaderini
46:56çizecek
46:57ve
46:57bugüne
46:58getirecektir.
47:00Winston Churchill'de
47:01ülkesinin
47:02Orta Doğu
47:02politikalarından
47:03sorumlu
47:03sömürge
47:04bakanı
47:04olarak
47:05yine
47:05sahnededir.
47:07Dönemin
47:07çözümü
47:07İngilizcesi
47:09Monday,
47:10Türkçesi
47:11sorumluluk
47:11almak
47:12ve
47:12genelde
47:13Manda
47:13sistemi
47:14olur.
47:15Sahadaki
47:16güç
47:16dengesinin
47:16Amerikan
47:17benşeili
47:18ideallerle
47:19sunulduğu
47:19paylaşım
47:20zemini
47:20hazırdır.
47:21Osmanlı'nın
47:22Orta Doğu'daki
47:23topraklarının
47:23paylaştırılması
47:24da
47:251922'de
47:26hızla
47:26tamamlanır.
47:27Suriye ve
47:29Lübnan'ın
47:29mandaterliği
47:30Fransa'ya
47:31bırakılır.
47:32Aslan payı
47:32İngiltere'nindir.
47:34Ancak
47:34petrolün
47:35üzerine
47:35oturan
47:35Londra
47:36müttefiki
47:37Amerika'nın
47:38petrol şirketlerinin
47:39bölgeye
47:39girmesi de
47:40uzun süre
47:41direnç
47:42gösterecektir.
47:43Öte yandan
47:44İngiltere
47:44Suriye'den
47:45ayrılan
47:46Filistin'de
47:47kendi
47:47mandası
47:48altında
47:48uygun
47:49bir
47:49Yahudi
47:50kuruluşu
47:50yani
47:51Dünya
47:52Siyonist
47:52Örgütü
47:53ile
47:57yani
47:58İngiltere
47:58ve
47:59Araplarla
47:59Siyonizmi
48:00Filistin'de
48:01bir arada
48:01yaşatmaya
48:02duyunur.
48:09Filistin
48:10ayrıca
48:10İngiliz
48:11mandası
48:11altında
48:12kalacak
48:12şekilde
48:13Ürdün
48:14Nehri
48:14sınır
48:14alınarak
48:15görünür.
48:15Nehir
48:16boyunca
48:17güneyde
48:17Akabe
48:18körfesine
48:18kadar
48:19Doğu yakasının
48:20Transjordan
48:21yani
48:21bugünkü
48:22Ürdün
48:23adı
48:23altında
48:23Mekke
48:24Şerifi
48:25Hüseyin'in
48:25oğullarından
48:26Abdullah'a
48:27savaştaki
48:28iş birliği
48:28karşılığında
48:29verilir.
48:30Böylece
48:31Abdullah'ın
48:32Haşimiye
48:32olması
48:33nedeniyle
48:33adı
48:34Haşimi
48:35Ürdün
48:35krallığı
48:36olan
48:36ni siyasi
48:37ne de
48:38coğrafi
48:38karşılığı
48:39bulunmayan
48:40tamamıyla
48:41suni bir
48:41devlet
48:42ortaya
48:42çıkar.
48:43Kendisini
48:44Şam'da
48:44kral ilan
48:45edip
48:45Fransızlar
48:46tarafından
48:46Suriye'den
48:47kovulan
48:48Faysal'a
48:48yani
48:49Mekke
48:49Şerifi
48:50Hüseyin'in
48:50diğer oğlunu da
48:52Osmanlı'ya
48:53başarılı
48:53ihaneti
48:54nedeniyle
48:55bir iş
48:55bulunması
48:56gerekir.
48:57Böylece
48:57Faysal da
48:58Bağdat'a
48:59getirilip
49:00bu kez
49:00Irak'ın
49:01kralı
49:01ilan edilir.
49:03Günümüz
49:04Suudi Arabistan
49:05Irak ve
49:05Kuveyt
49:06sınırları da
49:07İngiltere'nin
49:07yine aynı
49:08yıl
49:081922'de
49:10Suud ailesiyle
49:11yaptığı
49:11sınır
49:12anlaşması
49:12sonucu
49:13belirlenir.
49:13İşte günümüzün
49:15Orta Doğu
49:16haritası
49:16bu şekilde
49:17o günlerde
49:18ve
49:19gerçekten
49:20cetvelle
49:20çizilir.
49:22Kısa bir süre sonra
49:23Winston Church'i
49:24İngiliz
49:25parlamentosuna
49:26şu sözlerle
49:27seslenir.
49:28Araplara karşı
49:29iki türlü
49:30siyaset uygulamak
49:31mümkündür.
49:32Bunlardan birincisi
49:33onları bölerek
49:34milli arzularını
49:35caydırarak
49:36ve birini
49:37diğerine karşı
49:38oynayarak
49:39Arap ırkını
49:39idare etmek
49:40ya da
49:42Arap ırkına
49:43ve liderlerine
49:43söz verdiğimiz gibi
49:45onları
49:45hak ettiklerini
49:47ispatlayabildikleri
49:48takdirde
49:49eski kültür
49:50ve görkemlerine
49:51kavuşturmaktadır.
49:52Biz
49:53Aralistan'da
49:53Mezopotamya
49:54ve Ürdün
49:55için
49:55Çerif Hüseyin
49:57ve İki oğluyla
49:58Meşt bölgesinde
49:59onların
50:00rakibi olan
50:01Suudi
50:01çocuğunu
50:02tercih ettik.
50:03Filistin'de
50:04Siyonist hareket
50:05hükümden doğan
50:06Yahudi
50:07Arap çatışmalarının
50:08yarattığı
50:08sıkıntı
50:09bulunmaktadır.
50:10Ancak
50:10Yahudilere
50:11verilmiş
50:11sözlerimiz de
50:12bulunmaktadır.
50:15İngiltere'nin ve
50:16Fransa'nın
50:16bu
50:17Orta Doğu
50:18coğrafyasındaki
50:18çeşitli
50:19gruplara
50:20çeşitli
50:20ailelere
50:21dışarıdan
50:22buraya getirilen
50:23başka gruplara
50:24vermiş oldukları
50:25sözler
50:26daha sonra
50:26kendi çıkarları
50:27doğrultusunda
50:27bu sözleri
50:28tutmamaları
50:28değiştirmeleri
50:29sınırları
50:30resmen
50:31cetvelle
50:33harita üzerinde
50:34çizmeleri
50:34daha sonra
50:35işlerine gelmediğinde
50:36silip
50:37tekrar sınırları
50:38çizmeleri
50:38bütün bunlar
50:39bu suni coğrafyanın
50:41suni siyasi coğrafyanın
50:43beraberinde pek çok soruna da
50:45gebe olarak
50:45ortaya çıkmasına
50:47sebep oldu.
50:48bugün çekmekte olduğumuz
50:49ya da bu bölge
50:50halklarının
50:51çekmekte olduğu
50:52pek çok sıkıntının
50:53işte tohumları da
50:54Bir Dünya Savaşı
50:55sırasında
50:55ve hemen sonrasında
50:57Batılı devletler
50:58tarafından atıldı.
50:59Halen
51:00aslında o dönemin
51:01yarattığı
51:02bu Orta Doğu
51:03düzeninin
51:04sorunlarıyla
51:04biz boğuşuyoruz.
51:06Dolayısıyla
51:06o dönem
51:08yani
51:08İki Dünya Savaşı
51:10arası dönem
51:11ve ondan sonra
51:13gelişen
51:16olaylar
51:17tabii
51:18halen işte bugün
51:19karşılaştığımız
51:20sorunların
51:21kaynağı.
51:21İzlediğiniz için teşekkür ederim.
51:51İzlediğiniz için teşekkür ederim.
52:21Serüven
52:31Serüven
52:31Yüzyıllar önce
52:33Christophe Colomb'un
52:34kalyonlarının
52:35ardından
52:36Avrupalıların
52:37Amerika kıtası
52:38ve çevresindeki
52:39toprakları
52:40denizleri
52:40sömürgeleştirmeleri
52:41ile başlamıştı.
52:43Bu serüven
52:44İngiltere'nin
52:45Hint İmparatorluğunu
52:46ele geçirmesi
52:47ve diğer
52:48sömürgecilerin
52:49Afrika'yı
52:49aralarında
52:50paylaşmasıyla
52:5019.
52:52yüzyılda
52:53devam etmişti.
52:5420.
52:55yüzyılın
52:55başında
52:56Doğu Asya dışında
52:58Avrupalıların
52:59el atmadığı
53:00bir tek
53:00Orta Doğu
53:01kalmıştı.
53:02Ve eğer
53:02adına
53:03başarı
53:03denebiliyorsa
53:04sömürge
53:05zihniyeti
53:0620.
53:07yüzyılın
53:07ilk çeyreğinde
53:08bunu da
53:09başardı.
53:09başta
53:10petrol
53:11başta
53:11petrol olmak üzere
53:11Orta Doğu'nun
53:12haritasını
53:13ekonomik çıkarlarına
53:15cetvelle
53:15çizerek
53:16ve çeşitli
53:17mezhepler ve kökenlerden
53:19milyonlarca
53:19Müslümanın
53:20başlarına
53:21kendi hesaplarına
53:23çalışabilecek
53:23liderler
53:24okutarak
53:25bugünden bu yana
53:30savaşları
53:31iç savaşları
53:33katliamları
53:34batının
53:35müdahalelerini
53:36Orta Doğu'nun
53:36kaderi
53:37yaparak
53:38bugün
53:45Irak'ta
53:46650.000'den
53:48fazla insanın
53:49yaşamına
53:49mal olan
53:50zihniyetle
53:50aslında
53:51pek
53:51farklı
53:52değil
53:52her ne kadar
53:53yaptıklarını
53:54barışa
53:55son veren
53:56barışın
53:57yapıldığı
53:57yıllardan
53:58farklı olarak
53:59Orta Doğu'da
54:00demokrasi
54:01ve özgürlük
54:02kavramlarına
54:03dayandırsa da
54:04kanun
54:09gözyaşı
54:10ve petrol
54:11üçünün
54:12iç içe
54:12geçtiği
54:13Orta Doğu'nun
54:13kaderi
54:14bundan sonra
54:14değişecek mi
54:15ya da
54:16ne yönde
54:17değişecek
54:17bunu görebilmek
54:18için
54:19tarihe
54:20birlikte
54:20tanıklık
54:21etmeye
54:21devam edeceğiz
54:22bir dahaki
54:22programda
54:23görüşmek
54:23üzere
54:24hoşçakalın