Skip to playerSkip to main contentSkip to footer
  • 2 days ago
Join us as Pitik! features Kathleen Lei Limayo — a powerhouse documentary filmmaker, photographer, and visual anthropologist telling urgent stories of climate justice, indigenous rights, and resilience in the Philippines.

From displaced communities to rising tides, her lens captures the heart of our most pressing struggles. Don’t miss it!
Transcript
00:00:30Mayong gabi. Welcome sa PITIK. Adlang Lunes, April 21, 2025.
00:00:43Five, bago ang tanan, ang Vatican ni-announce sa kaning passing of Pope Francis.
00:00:54Og sad news ni sa Tibok, ah, Catholic. Og rest in peace, Pope Francis.
00:01:06Og karun, atong nataykoan, guest karun, si, ah, taga, wani, mag-zoom ta karun, kaya naa siya sa Manila.
00:01:19Mag-Tagalog tayo ngayon.
00:01:25Isisa sa documentary filmmaker, photographer, and visual anthropologist based dito sa Pilipinas.
00:01:37And her work centers on the intersections of climate, human rights, and indigenous issues with academic backgrounds in environmental management,
00:01:51socio-cultural studies, journalism, and film.
00:01:55She has spent over a decade documenting indigenous communities and environmental struggles across the country.
00:02:04Atong ilay-ilahon, via Zoom, si Kathleen Ley Limayo.
00:02:10Hi, Kathleen.
00:02:14Good evening.
00:02:15Good evening.
00:02:16Hi, everyone.
00:02:18Fresh from Brazil.
00:02:21Medyo, ano, hilo pa.
00:02:23Hilo pa, ano yun, tawag dun? Jetlag.
00:02:27Yes.
00:02:27So, Kat, ako, bago lang, ano eh, yung, ah, by the way, si Kat is the chairperson of Photojournalist of, ah, Photojournalist Center of the Philippines, current, ngayong taon na ano, na-elec.
00:02:48Yes.
00:02:50Yes.
00:02:52Oh, ayun.
00:02:53This year and next year.
00:02:55Ha?
00:02:56This year and next year.
00:02:57Okay.
00:02:59Ah, ngayon, Kat, saan ka nagsimula?
00:03:04Sa photography, ah.
00:03:06Paano ka nagsimula?
00:03:08Actually, very timely kasi na-realize ko na, ano, parang 20 years lang photographer.
00:03:15In, in, in.
00:03:16This year.
00:03:1820 years.
00:03:19Okay, okay.
00:03:2020 years.
00:03:21Kasi nag-start ako as, ah, photojournalist ng high school, school paper namin.
00:03:27Ah, okay.
00:03:28Sa Rital High.
00:03:29So, um, so, estimate, I think, ito na yung 20th year po as a photographer.
00:03:36So, nag-start ako sa school paper namin.
00:03:40Ah, okay.
00:03:43Kasi hindi ako pumasa sa editorial writing.
00:03:46Hindi, hindi, hindi, hindi ako, sa school paper, may, di ba, may mga tests for, um, for anong position mo sa paper.
00:03:56Hindi ako pumasa for the editorial, um, editor-in-chief.
00:04:03Hindi ako pumasa for news reporting, ganon.
00:04:06Um, so, nag-end up ako sa photojournalist.
00:04:09Pero yun yung pinakamagandang failure ko.
00:04:12Kasi, it led me to photography.
00:04:15Um, and yung dad ko is a photographer.
00:04:19So, dahil ako yung may camera na.
00:04:23So, ako yung sina Jess na parang, oh, try natin siya yung punin na photojournalist ng school paper.
00:04:28Kasi, since may camera na siya, nung time na yun, ano pa, film pa yung gamit, nung time na yun.
00:04:33Parang, bago pa lang yung, ano, mga digicameras.
00:04:35Yung palang mga, ano, super liit pa na mga digicameras.
00:04:40At pagtingin dot mo, parang, yung mga ilang seconds pa bago mo makita yung screen, ganon.
00:04:46So, nag-start ako sa photography with film.
00:04:50So, yun yung start ko ng, ano, yun yung start ng journey ko, 20 years ago.
00:04:58Yung father mo, ang nag-turo din sa'yo?
00:05:02Um, hindi. Actually, hindi.
00:05:05Hindi, kasi, siguro, through practice na lang din ko siya natutunan.
00:05:10Um, dahil sa school paper, so, events ng school.
00:05:14Tapos na-realize ko, sobrang, parang,
00:05:20of all the things na ginagawa ko, siyempre, nung high school,
00:05:23bukod sa nag-aaral, PE, ganyan,
00:05:26yung photography, yung parang feeling ko, nakita ko yung sarili ko.
00:05:29Kasi, dun ko na-realize na parang, ah, this is something that,
00:05:35na, parang, in-character ako.
00:05:37Kasi, sa school paper noon, di ba parang,
00:05:40kailangan mo i-cover activities ng school, so,
00:05:43um, yung mga events, pag may extra mural,
00:05:47may, may, may activity yung school.
00:05:50So, nag-iikot na ako noon, so,
00:05:52aalis ako ng classroom, kasi parang,
00:05:55ay, may pipicturean lang po ako ganun.
00:05:56So, nasanay ako na ganun yung, yung lifestyle ko,
00:05:59even nung high school.
00:06:01Um, ikaw yung official photographer ng school activities.
00:06:04Tapos, um,
00:06:08ah, no ko na-realize na magaling pala akong mag-take ng photos.
00:06:11Kasi, hindi ko, hindi siya,
00:06:14hindi ko siya natutunan na,
00:06:17ay, hindi ko na-realize na magaling akong mag-take ng photo out of,
00:06:20um, um,
00:06:22again siya out of the blue na dahil may camera ako.
00:06:24Tapos, dun ko na,
00:06:25un-slowly na-realize na,
00:06:27na, na-enjoy ko siya.
00:06:29Tapos, magaling akong, ano, mag-take ng photos.
00:06:31Tapos, yung pinak-memorable sa akin is,
00:06:35um, looking back,
00:06:36mga 20 years ago ay,
00:06:39naging front page yung photo ko
00:06:41ng school paper,
00:06:42ng bagyo na inabot nung school namin.
00:06:45Tapos, mga,
00:06:46San yung school mo?
00:06:48Rizal High School.
00:06:49Rizal High School.
00:06:50Mm-mm.
00:06:51Tumba-tumbang mga puno, ganyan.
00:06:53Tapos,
00:06:55noong time na yun,
00:06:55hindi pa climate crisis yung angle.
00:06:58Parang ano pa lang siya,
00:06:59natural disaster, ganun.
00:07:00Tapos, yun yung,
00:07:02yun yung first ko na front page photo.
00:07:04na naaalala ko.
00:07:07Tapos, yun na yung parang,
00:07:09looking back,
00:07:10very, parang feeling ko,
00:07:11very,
00:07:12um,
00:07:14um,
00:07:15serendipity.
00:07:16Kasi,
00:07:18hindi ko alam na,
00:07:19mag-end up ako na,
00:07:20mag-end up ako ganito.
00:07:23Pagtapos,
00:07:23di ba,
00:07:24nabasa ko yung bio mo eh,
00:07:25ang dami mong,
00:07:27sa school,
00:07:28nag-masteral ka pa.
00:07:29Masteral, di ba?
00:07:31Oh.
00:07:31Mm-hmm.
00:07:32While nag,
00:07:34aaral ka,
00:07:35nag-photo ka na din,
00:07:36freelance?
00:07:38Um,
00:07:40so,
00:07:41after nun,
00:07:41nag-school,
00:07:42nag-college ako,
00:07:45sa UP Film Institute.
00:07:46Uh-oh.
00:07:47Um,
00:07:49siguro mas,
00:07:51hindi sa photography eh,
00:07:53mas,
00:07:54nag-i akong,
00:07:55ano,
00:07:55um,
00:07:56line manager ng Indie Film,
00:07:58nag-i akong location manager ng Indie Film.
00:08:01Tapos,
00:08:02nung hindi ko siya,
00:08:03hindi ko siya talaga gusto,
00:08:05nag-end up ako na,
00:08:07gumawa ng videos for mga NGOs.
00:08:10Tapos,
00:08:11eventually,
00:08:12nag-end up ako,
00:08:13parin sa journalism.
00:08:14Um,
00:08:16after all those years.
00:08:17So,
00:08:19nung college,
00:08:20mga racket-racket,
00:08:21ganun.
00:08:22Um,
00:08:23pero hindi mas photography,
00:08:24mas film eh,
00:08:25mga video,
00:08:26video production ng mga,
00:08:28NGO,
00:08:29or mga,
00:08:30yun,
00:08:31mga ganun,
00:08:31na malilate na activities.
00:08:33Yung mga ganyan,
00:08:34siyempre eh,
00:08:35mahirap mag,
00:08:36kahit ako nga,
00:08:36hirap,
00:08:37hirap talaga ako mag-edit din ang video.
00:08:40Ikaw,
00:08:40self-taught mo lang yan?
00:08:42Hmm,
00:08:43siguro kasi ano,
00:08:45siguro kasi pag nasa film ka,
00:08:48may editing class,
00:08:50pero,
00:08:50ah,
00:08:50oo nga pala.
00:08:51yung basic mo na class eh,
00:08:53parang introduction,
00:08:54tapos may,
00:08:55meron ka ng video na kailangan produce,
00:08:57kailangan mo siya i-edit.
00:08:59So,
00:08:59I think malaking parte ng editing is,
00:09:02um,
00:09:03um,
00:09:04self-taught.
00:09:04Okay.
00:09:05I think kahit sa photography eh,
00:09:08kahit sa filmmaking,
00:09:09parang self-taught eh,
00:09:10parang,
00:09:10matutunan mo siya sa school,
00:09:12pero yung skill itself,
00:09:14sa katalent,
00:09:14ma-de-develop siya over the years eh,
00:09:17hindi siya parang,
00:09:18hindi siya yung parang,
00:09:20may memorize mo.
00:09:21Mm-mm.
00:09:23Ah,
00:09:25nung,
00:09:25nag-freelance ka,
00:09:26saan ka nag,
00:09:27ano,
00:09:27pum,
00:09:28like,
00:09:29pag tapos sa school,
00:09:30saan ka nag,
00:09:31yung career mo,
00:09:32saan mo,
00:09:33saan ka napunta nun?
00:09:35Ah,
00:09:37actually,
00:09:38NGO,
00:09:38nag-coms ako,
00:09:40for a lot of NGOs,
00:09:41tapos,
00:09:42nag-end up ako sa isang,
00:09:43um,
00:09:44media organization,
00:09:45pero faith-based siya.
00:09:47Ano yan?
00:09:48Faith,
00:09:49faith-based na media organization.
00:09:52Tapos,
00:09:53um,
00:09:54yung story gathering,
00:09:56yung,
00:09:56buta ko sa mga,
00:09:58buta ko sa,
00:09:58across the Philippines,
00:09:59sa different stations,
00:10:01yung,
00:10:01yung media organization na yan,
00:10:03para mag-document ng story,
00:10:05stories ng mga,
00:10:06ng mga,
00:10:07um,
00:10:07ng audience.
00:10:09Tapos,
00:10:09dun ka na realize na,
00:10:11um,
00:10:12actually,
00:10:12yun yung nagiging kong trabaho,
00:10:14parang lagi na lang akong,
00:10:15pinapapunta sa iba-ibang lugar,
00:10:17para mag-interview,
00:10:19ah,
00:10:19hindi ko alam,
00:10:20parang yun yung naging strength ko,
00:10:22hindi ko alam kung anong meron sa akin,
00:10:24pero yun yung,
00:10:25yun yung mga nakukuha kong projects,
00:10:27mga,
00:10:28pwede ka bang mag-interview sa ganitong area,
00:10:30sa ganitong community,
00:10:31tapos,
00:10:32mag-video,
00:10:33mag-photo,
00:10:33so,
00:10:34yun yung naging track ko,
00:10:36tapos eventually,
00:10:37na realize ko na,
00:10:39babalik pala ako sa journalism,
00:10:41na mag-freelance,
00:10:42or,
00:10:42kumuha ng mga grants,
00:10:44or mag-apply ng mga journalism grants.
00:10:47Ano,
00:10:47kaya ka na pasok sa ano,
00:10:50yun na,
00:10:52mas na ano mo yung visual anthropologist,
00:10:56yung parang,
00:10:57nagdo-document ka ng mga,
00:11:00cultural,
00:11:01ng iba't-ibang,
00:11:04iba-iba ka ng bansa eh,
00:11:07hindi lang,
00:11:08sa ibang bansa,
00:11:09kundi dito din sa Pilipinas.
00:11:10Diba?
00:11:13Kasi,
00:11:13ang thesis ko noong undergrad,
00:11:16ay,
00:11:16Iraya Mangyan,
00:11:18so,
00:11:20dun ako nag-start ng,
00:11:22may angle ng cultural,
00:11:23tapos,
00:11:24yung life,
00:11:25life-changing sa akin,
00:11:26kasi,
00:11:27nag-stay ako sa community for almost a year,
00:11:29on and off,
00:11:30pabalik-balik lang ako every week.
00:11:32yung visual anthropology,
00:11:35yung documenting ng culture,
00:11:37documenting ng people,
00:11:40mas na-develop ko siya,
00:11:42over the years,
00:11:43kasi indigenous communities,
00:11:44yung focus ko.
00:11:46Plus,
00:11:47hindi lang yung,
00:11:48hindi lang siya,
00:11:49hindi lang siya parang,
00:11:50mag-document ka ng tao,
00:11:52na naka-posing,
00:11:53tapos naka,
00:11:54cultural attire.
00:11:55It goes beyond that,
00:11:57yung visual anthropology.
00:11:59Mas parang,
00:12:00how do people,
00:12:02as anthropology,
00:12:04as a discipline,
00:12:05how do people interact,
00:12:08or how,
00:12:08how cultures are,
00:12:10ganun.
00:12:11So,
00:12:11mas dun ako naging,
00:12:13yung mga long-term projects ko,
00:12:15mga passion projects ko,
00:12:16ganun.
00:12:17So,
00:12:17may mga projects ako na,
00:12:19that pays.
00:12:20May mga projects ako na,
00:12:22I pay.
00:12:26Ako yung gumagastos,
00:12:28madalas dun sa mga,
00:12:29personal projects.
00:12:30Pero yung mga ganyan,
00:12:32pinapasa mo din.
00:12:35May iba,
00:12:36pinapasa ko.
00:12:37Yung iba,
00:12:38kinakwento ko na lang online.
00:12:40Minsan na sa website ko,
00:12:42minsan,
00:12:44pinapost pa lang siya online,
00:12:45minsan for the communities.
00:12:48Um,
00:12:49kasi,
00:12:50hindi,
00:12:53hindi,
00:12:53hindi,
00:12:54hindi ako,
00:12:55yung,
00:12:56siguro kasi,
00:12:57Carlo,
00:12:58long-term ako mag-isip ng project.
00:13:00Kapag may subject ako,
00:13:01mas long-term ako mag-isip.
00:13:03Parang,
00:13:04hindi ako yung pag-picturean ko,
00:13:06tapos,
00:13:07very picturesque siya,
00:13:08parang,
00:13:09ay,
00:13:09gusto mo na ito i-post sa social media.
00:13:11Minsan,
00:13:11may mga photos ako na,
00:13:13maabot ng five years,
00:13:14maabot ng matagal,
00:13:16bago mo ma-release,
00:13:17o bago mo,
00:13:18makwento yung story.
00:13:20I think,
00:13:21ganun yung style ko ng,
00:13:23ako ng storytelling.
00:13:25So,
00:13:25long-term siya,
00:13:26long-term.
00:13:27Talagang babalik,
00:13:29siguro ngayon,
00:13:30isang buwan,
00:13:31weeks,
00:13:32nandun ka,
00:13:33baka,
00:13:34next year,
00:13:34may mga mga nangyari,
00:13:36balik ka din,
00:13:36ganun,
00:13:37kung possible,
00:13:39ano.
00:13:39Yung,
00:13:40mga gastos mo niyan,
00:13:42yung main source of income mo,
00:13:44pero freelance kayo,
00:13:45di ba?
00:13:47Ngayon,
00:13:47may full-time ako,
00:13:49pero,
00:13:50for five years na,
00:13:51pero,
00:13:51doon sa duration ng,
00:13:53ng,
00:13:5420s ko,
00:13:55and 30s ko,
00:13:57freelance yun,
00:13:59parang kapag nakakuha ako ng project,
00:14:02may tinatabi akong pera,
00:14:03for,
00:14:04para sa passion project.
00:14:06Actually,
00:14:06up to now,
00:14:07kahit may full-time na trabaho ako,
00:14:09may portion ako ng pera,
00:14:11na sa sweldo ko,
00:14:11na tinatabi ko para sa passion project.
00:14:14Passion project,
00:14:15yung,
00:14:15yung,
00:14:16sa'yo,
00:14:16yung gusto mo.
00:14:18Mm-mm-mm-mm-mm-mm-mm.
00:14:19Buti nagagawa mo pa yan,
00:14:20ano,
00:14:20yung sa schedules.
00:14:23Oo,
00:14:24saka,
00:14:24siguro,
00:14:25kasi,
00:14:25dun ako mas nabubuhay,
00:14:27mahirap kasi yung,
00:14:28mahirap,
00:14:29mahirap kasi yung,
00:14:31puro na lang assignment,
00:14:32yung binibigay sa'yo,
00:14:34na,
00:14:34ito,
00:14:34kuha na mo,
00:14:34ito,
00:14:34kuha na mo,
00:14:35ito,
00:14:35kuha na mo,
00:14:36ito.
00:14:36I think,
00:14:37maraming mga photojournalists,
00:14:39kanil yung na-experience na,
00:14:40kung ano yung,
00:14:41ia-assign sa'yo ng desk,
00:14:43yun yung kukuhanan mo,
00:14:44kasi,
00:14:45yun yung trabaho mo.
00:14:46Pero,
00:14:48meron kasi mga pictures
00:14:49na gusto mong kuhanan,
00:14:50kasi gusto mo lang,
00:14:51parang,
00:14:52nadodraw ka doon,
00:14:54so,
00:14:54ako,
00:14:56nagsisave ako ng pera
00:14:57para doon,
00:14:58kasi,
00:14:59ulang mo na,
00:14:59mahal siya ako,
00:15:00mara,
00:15:00kung pupunta ako sa community,
00:15:01na ganito,
00:15:02may flight,
00:15:03may gastos,
00:15:04ganon.
00:15:05Pero,
00:15:06kasi,
00:15:06yun yung bumubuhay sa'kin,
00:15:08hindi lang literally,
00:15:09hindi literally na sa pera,
00:15:12pero bumubuhay ng loob ko,
00:15:13parang,
00:15:15ah,
00:15:16nagiging ako,
00:15:17parang bumubuo sa'kin,
00:15:19so,
00:15:20kaya ako nag-passion projects
00:15:21ng mga indigenous communities,
00:15:24ng mga kwento ng,
00:15:25ng communities na affected
00:15:27ng climate change,
00:15:29kasi,
00:15:29hindi naman lahat yung
00:15:30nag-end up sa news eh,
00:15:32so,
00:15:32ilan lang doon yung
00:15:33nag-end up sa news,
00:15:35um,
00:15:35na silang iba din doon,
00:15:37kwento na ano,
00:15:38kwento na pang long term.
00:15:41Hindi ano,
00:15:42napaisip bila,
00:15:43napaisip din ako bigla eh,
00:15:45kasi,
00:15:46di ba nga,
00:15:46yung sabi mo noong una,
00:15:47yung,
00:15:49nakaka-burn out din kasi yung,
00:15:52puro assignments,
00:15:53di ba?
00:15:54Merong talagang,
00:15:56gusto mo,
00:15:56merong kang gustong gawin,
00:15:58yung,
00:15:59maghanap ng stories,
00:16:00research,
00:16:02ikaw,
00:16:02yung mga stories mo,
00:16:05through research mo lang din,
00:16:07passion ay yung passion,
00:16:08o may nagtitip din sa'yo,
00:16:11siguro conversations,
00:16:14um,
00:16:14sa mga tao,
00:16:16yung majority of the time,
00:16:19mas,
00:16:19um,
00:16:20uy,
00:16:20anong meron dyan,
00:16:21sa isang area na yan,
00:16:23um,
00:16:24mas ganun siya,
00:16:25um,
00:16:26hindi siya yung parang,
00:16:27nag-research din ako,
00:16:28pero kasi alam mo,
00:16:31ang dami mong,
00:16:32pag nasa community ka,
00:16:33nasa fishing community ka,
00:16:35nasa farming community ka,
00:16:38ano eh,
00:16:38um,
00:16:38yun yung research,
00:16:40mas,
00:16:40ang dami ko natutunan,
00:16:41kung anong pwedeng i-feature,
00:16:43sa isang area,
00:16:44pag nando na po,
00:16:45yung natural conversation,
00:16:47na hindi mo,
00:16:48ang practice ko,
00:16:49kasi hindi agad ako nagalabas ng camera,
00:16:51kapag nasa community eh,
00:16:53so,
00:16:54magkipagkwentuhan muna ako sa kanila,
00:16:56tapos doon nilang makukwento sa'yo na,
00:16:58ay,
00:16:58ma'am,
00:16:59sa ganitong lugar,
00:17:00ganito-ganito yung nangyayari,
00:17:01tapos,
00:17:02makukwento na lang nila sa'yo,
00:17:04naturally,
00:17:05hindi dahil nag-inquire ka na,
00:17:07para ka nag-investiga,
00:17:09pero mas dahil nagkukwento sila sa'yo,
00:17:11kasi nandun ka,
00:17:12bilang,
00:17:13bilang bisita,
00:17:14parang magkukwento lang sila,
00:17:15naturally sa'yo,
00:17:16hindi siya masyadong intrusive,
00:17:19kaya din,
00:17:20kaya din siguro madami sa mga,
00:17:23nafeature kong story,
00:17:27or nadodocument ko,
00:17:28mga,
00:17:29ano lang,
00:17:30mga tip mula kwento,
00:17:33kwentuhan,
00:17:34ganyan,
00:17:36iba kasi yung,
00:17:38pagbuputa ka sa isang area,
00:17:39tapos feeling nila,
00:17:41trabaho agad yung hanap mo,
00:17:43parang,
00:17:43ay,
00:17:44magdocument agad to ng,
00:17:46ano,
00:17:47pagpupunta ka,
00:17:49di ba,
00:17:50siya,
00:17:50babae ka,
00:17:51hindi ka naman,
00:17:52ano,
00:17:53delikado din eh,
00:17:56lalo sa panahon yan,
00:17:58ikaw lang ba pumupunta mag-isa,
00:18:00solo flight ka ba,
00:18:02prefer mo ba yan,
00:18:03o,
00:18:05may mga kasama ka,
00:18:07madalas kasi,
00:18:08as a videographer and photographer na ako,
00:18:13from the community yung kasama ko,
00:18:15like,
00:18:15madalas,
00:18:15lilipad ako to an area,
00:18:17tapos,
00:18:18mayroon ng community organizer,
00:18:22mayroon ng mga members of the community,
00:18:24ganyan,
00:18:25unless,
00:18:26for a specific,
00:18:28kumari parang,
00:18:29may story with a journalist,
00:18:31na collaboration,
00:18:32yun yung kasama mo yung journalist,
00:18:33pero most of the time,
00:18:35mas solo ako,
00:18:36gano'n,
00:18:37tapos yun sa pagiging babae,
00:18:41may mga ano siya,
00:18:42may mga risks siya,
00:18:44kasi naturally siya na,
00:18:45may mga risk,
00:18:47may mga areas na may risk,
00:18:49parang before nung hindi pa ako married,
00:18:51meron talaga akong,
00:18:52parang,
00:18:57engagement ring,
00:18:58saka wedding ring na,
00:18:59na,
00:19:00hindi naman siya,
00:19:02parang,
00:19:02fake in a way,
00:19:05kasi hindi naman ako engaged,
00:19:06nung married nung time na yun,
00:19:07nung single pa ako,
00:19:08pero kasi may mga areas na culturally,
00:19:11hindi,
00:19:12kung single woman ka,
00:19:13tapos nandun ka,
00:19:14parang may chances na ma-rape ka,
00:19:16ah,
00:19:17yun,
00:19:18so may mga ganung areas talaga,
00:19:20Pilipinas yan?
00:19:21Pilipinas,
00:19:23oo,
00:19:23so,
00:19:23ganung areas na,
00:19:25mataas yung chance mo na ma-rape ka,
00:19:28kasi,
00:19:29pwedeng gamitin yung rape as a way,
00:19:31to get married,
00:19:32sa'yo ganun,
00:19:33so,
00:19:33meron akong,
00:19:34meron akong mga ganun,
00:19:36even before,
00:19:37kaya yung mga photos ko,
00:19:38meron akong engagement rings,
00:19:39o wedding ring nun,
00:19:40kasi yung mga areas na may risk,
00:19:43not to ano,
00:19:45not to,
00:19:47parang,
00:19:48hindi siya paralukohin yung mga tao,
00:19:50pero,
00:19:50may mga precautions,
00:19:52safety mo din,
00:19:53o,
00:19:53for safety,
00:19:54tapos,
00:19:55may mga areas na,
00:19:56ano,
00:19:57na,
00:19:57hindi ka pwede,
00:19:58syempre,
00:19:58hindi ka pwede umalis ng past,
00:20:00pag,
00:20:01yan ah,
00:20:01parang sunset na,
00:20:02hindi ka na pwede umalis dun sa area,
00:20:05kasi,
00:20:05conflict area siya,
00:20:07ganun,
00:20:08so,
00:20:09may mga risks yung,
00:20:11nababae,
00:20:11tapos pupunta ka sa community,
00:20:13or magkocover ka,
00:20:14magpicture ka,
00:20:15ganun,
00:20:16may mga risks dun,
00:20:17pero,
00:20:17I think,
00:20:19never pa naman akong,
00:20:20ano,
00:20:20never,
00:20:20never pa akong na,
00:20:22obviously,
00:20:23never pa akong na,
00:20:23na barel,
00:20:24never pa akong na,
00:20:26na,
00:20:26na,
00:20:27na,
00:20:28na,
00:20:29na huli,
00:20:29or,
00:20:29na,
00:20:30na,
00:20:30na,
00:20:31na,
00:20:31na,
00:20:31na,
00:20:31na,
00:20:31na,
00:20:31na,
00:20:32na,
00:20:32na,
00:20:33na,
00:20:33na,
00:20:33na,
00:20:34never pa akong na,
00:20:35ipit sa crossfire,
00:20:37never pa akong na,
00:20:38rape,
00:20:39abduct,
00:20:40or ambush,
00:20:41or whatever,
00:20:43thankfully,
00:20:44um,
00:20:45isa sa mga,
00:20:45ano ko yun,
00:20:46sa mga agreement ko sa Diyos yun,
00:20:48nung,
00:20:49nag-start akong mag-document,
00:20:51sabi ko parang,
00:20:52no accidents,
00:20:53gagawin ko lahat ng,
00:20:55ito,
00:20:55pero,
00:20:56yun yung grounds ko,
00:20:57na,
00:20:58hindi ko ma-experience yung mga,
00:21:00ah,
00:21:01yung mga yun.
00:21:02So, dapat,
00:21:03ano,
00:21:04ah,
00:21:06plan muna,
00:21:08sa mga gagawin,
00:21:10sa mga,
00:21:11yung,
00:21:11pares yung ginawa mo,
00:21:12yung,
00:21:13sing-sing,
00:21:14ano yung may nagsabi din sa'yo,
00:21:15na,
00:21:15mag-suit ka ng ganyan?
00:21:18Um,
00:21:18practice kasi siya ng ibang mga,
00:21:21women,
00:21:21na,
00:21:22nasa NGO,
00:21:23meron mga areas kasi na,
00:21:26pag alam mo na,
00:21:27um,
00:21:28cultural,
00:21:29na,
00:21:29ano,
00:21:30pero may time kasi na,
00:21:31bigla akong pinagpula,
00:21:32out sa community,
00:21:33kasi,
00:21:34parang tinanong kung may asawa ako,
00:21:36or what,
00:21:37so,
00:21:38parang,
00:21:39meron kasing areas na,
00:21:41ginagamit nila yung sexual violence,
00:21:43as a way to,
00:21:44ano,
00:21:45to,
00:21:45to,
00:21:47to get married,
00:21:48so,
00:21:48parang,
00:21:49may,
00:21:49may areas na gano'n,
00:21:51na,
00:21:51kailangang maging cautious,
00:21:53na hindi ka,
00:21:54mag,
00:21:54hindi ka as a single woman,
00:21:56napapasok,
00:21:57kasi kapag gano'n,
00:21:58ah,
00:21:59may chances na marip ka,
00:22:00parang,
00:22:01ano siya,
00:22:02accepted siya sa community na yun,
00:22:04so,
00:22:05may mga precautions kang kailangan itik,
00:22:07ganon,
00:22:07so,
00:22:08from,
00:22:08from other NGO workers din,
00:22:11na yung,
00:22:11ano,
00:22:12nag,
00:22:12yun mismo yung ginawa mong story,
00:22:18about sa ganyan,
00:22:19yung isang community,
00:22:21yung part,
00:22:21yung thesis po,
00:22:23ah,
00:22:23yung thesis po yan,
00:22:25oo,
00:22:26um,
00:22:28may,
00:22:28may isang community na,
00:22:30ganon yung situation,
00:22:31tapos,
00:22:33ayun,
00:22:33marami din kasi sa mga areas,
00:22:35conflict zone,
00:22:36or previously,
00:22:36conflict zone,
00:22:37so,
00:22:39um,
00:22:39may mga risks talaga na innate sa areas,
00:22:43kaya,
00:22:44yun,
00:22:45may mga precautions,
00:22:46actually,
00:22:46hindi lang dahil babae,
00:22:48pero I think,
00:22:49um,
00:22:50generally,
00:22:50parang kung journalist ka,
00:22:52dapat may extra precaution ka talaga na,
00:22:54ano,
00:22:54hindi kasi,
00:22:56I think,
00:22:56yun yung conversation namin,
00:22:58on safety ng mga photojournalists and journalists,
00:23:01hindi lahat ng,
00:23:02media practitioners,
00:23:04ay may,
00:23:05um,
00:23:05hostile environment and first aid training,
00:23:08eh,
00:23:08na,
00:23:09kailangan yun,
00:23:10kasi parang,
00:23:11kung napunta ka sa certain situation,
00:23:13paano ka mag-response,
00:23:15so,
00:23:16yun.
00:23:17Nag-training ka nun,
00:23:18ano,
00:23:18right?
00:23:19No,
00:23:19hindi pa,
00:23:19actually,
00:23:20ang HEFAT,
00:23:20hindi pa ako nakakapag-training,
00:23:22kasi,
00:23:24may,
00:23:25sa Mindanao,
00:23:25I think,
00:23:26um,
00:23:28Balay,
00:23:29Mindanao,
00:23:29ay nag-offer ng HEFAT,
00:23:31pero I think,
00:23:32yun yung isa sa mga pinupush ng safety,
00:23:34um,
00:23:36organizations,
00:23:37media organizations,
00:23:38ito sa Manila,
00:23:39na mag-ganan ng HEFAT training,
00:23:42ang mga,
00:23:43ano,
00:23:43mga journalists,
00:23:44kasi,
00:23:45isa tayo sa mga pinakamataas yung,
00:23:48um,
00:23:49pinakamataas yung journalist killing,
00:23:52before the,
00:23:53before the conflict sa Gaza,
00:23:55um,
00:23:56isa tayo sa mga countries na matataas yung,
00:23:58um,
00:23:59journalist killing,
00:24:00so,
00:24:00I think,
00:24:01yun yung isa sa mga,
00:24:03um,
00:24:04bukod sa HEFAT training,
00:24:05malaking portion yung,
00:24:07um,
00:24:08um,
00:24:08local,
00:24:09parang local,
00:24:11collaboration with other journalists,
00:24:13um,
00:24:14with other NGO,
00:24:15or,
00:24:16kung sino may gahire sa'yo.
00:24:18Sa,
00:24:20balik tayo sa photo,
00:24:22sa,
00:24:23pwede tayo mag,
00:24:23ano na sa website,
00:24:26kung,
00:24:27kung,
00:24:28kung nandun ko na sa area,
00:24:29paano ka mag,
00:24:30ano,
00:24:31ah,
00:24:33ah,
00:24:34syempre,
00:24:35sinabi mo kanina na,
00:24:37kuwi-kwentuhan ka,
00:24:38ah,
00:24:38kuwi-kwentuhan ka,
00:24:40ano yan,
00:24:41daily,
00:24:43pang ilang araw ka,
00:24:44nag,
00:24:44ah,
00:24:45hihintay ng mga pictures,
00:24:46ganyan,
00:24:47o paano yung style mo ng,
00:24:49pang,
00:24:50pang engage mo sa mga subjects?
00:24:51Siguro,
00:24:54pag,
00:24:55pag,
00:24:55hindi siya for,
00:24:57particularly for,
00:24:58assignment from a,
00:24:59from a desk,
00:25:01yung assignment for,
00:25:02for a desk,
00:25:03ano mo na,
00:25:03diretso ka,
00:25:04mag,
00:25:04mag-shoot nun eh,
00:25:06kasi dahil yun yung,
00:25:07I guess yun yung,
00:25:09yun yung,
00:25:09yun yung,
00:25:10yung assignment mo yun,
00:25:11nandun ka,
00:25:12kung bakit,
00:25:12bakit ka nandun.
00:25:14Siguro sa akin,
00:25:15parang,
00:25:16ang,
00:25:17makikipag-kwentuhan muna ako,
00:25:19at magpapaalam ako,
00:25:20e very important sa akin yung magpaalam,
00:25:23kung mag-picture.
00:25:25May isang,
00:25:27may isang friend ako na,
00:25:29kasi dahil different languages yung,
00:25:31pinupuntahan ko,
00:25:33ang sabi niya lang sa akin,
00:25:34before mo,
00:25:35itapat yung camera mo,
00:25:37sa mukha mo,
00:25:38bago mo sila kuhanan,
00:25:39parang,
00:25:40kahit hindi ka marunong ng language nila,
00:25:42parang,
00:25:43hawakan mo lang yung camera mo,
00:25:45tapos,
00:25:45ituro mo lang,
00:25:46tapos kung okay,
00:25:47parang ganun ka lang.
00:25:49Sabi niya sa akin,
00:25:50that's a sign of respect,
00:25:51kasi,
00:25:52hindi mo alam,
00:25:53kahit,
00:25:53hindi pwedeng excuse yung language,
00:25:56para sabihin mo na,
00:25:57na,
00:25:58ignorant ka na,
00:26:00hindi,
00:26:01ayaw nila magpakuha ng picture.
00:26:02I think yun yung,
00:26:04isa sa managin practice ko,
00:26:05dahil,
00:26:05as a,
00:26:06as a,
00:26:06yung background ko,
00:26:07as,
00:26:08as,
00:26:09sociocultural studies,
00:26:10anthropology,
00:26:12um,
00:26:13pinaprise ko yung,
00:26:15at nire-respect ko yung,
00:26:16agency ng tao,
00:26:18parang kung gusto niya magpa-picture o hindi.
00:26:20So,
00:26:20apart nung,
00:26:22pag nagkakuha ko ng story,
00:26:24for example,
00:26:24yan,
00:26:25yung sa,
00:26:25sa Cebu,
00:26:26before ako nag-take ng picture niyan,
00:26:29ano yan eh,
00:26:29parang,
00:26:30bumisita muna kami sa community,
00:26:32nagkwentuhan muna kami,
00:26:33so,
00:26:34yung buong visit ko na yun,
00:26:35wala kang picture,
00:26:37yung first day na yun,
00:26:38parang,
00:26:38nagpunta muna ako,
00:26:39nakipagkwentuhan ako,
00:26:41tinanong ko,
00:26:42affected po ba itong community,
00:26:43community niyo,
00:26:45nang magiging,
00:26:46um,
00:26:46bridge,
00:26:47itong,
00:26:48um,
00:26:48funded ng JICA,
00:26:49ganyan,
00:26:50tapos,
00:26:51alin po dito,
00:26:52mas kwentuhan na,
00:26:53sino po sa inyo yung affected,
00:26:54sino na yung nag-organize,
00:26:56mas,
00:26:57ganun na kwentuhan,
00:26:58I think,
00:26:59mas tao to tao,
00:27:00kasi yung practice ko,
00:27:01dahil nga,
00:27:02long term plus,
00:27:04anthropology,
00:27:05mas nag-focus ako sa tao,
00:27:07may kita niyo sa pictures ko yun eh,
00:27:09na mas focus ako,
00:27:11dun sa interaction ng tao,
00:27:12sa environment,
00:27:13kaya,
00:27:14hindi lang siya,
00:27:15hindi ako,
00:27:15hindi ko tinatawag yung sarili ko na,
00:27:17landscape photographer,
00:27:18kasi hindi landscape yung pinukuhaan ko,
00:27:21mas kung paano nang kipag-interact yung tao,
00:27:23sa nature,
00:27:24sa environment niya,
00:27:26parang ano yung tawag yun,
00:27:26yung environmental portraits,
00:27:29parang dito ba?
00:27:31So,
00:27:31may mga environmental,
00:27:32pag inakit mo yung sa website ko,
00:27:34yan sa example ko dyan sa,
00:27:35sa Cebu,
00:27:37sa Pansaga Bay,
00:27:39yung mga environmental portraits,
00:27:41ah,
00:27:41actually yan,
00:27:41kahit yan,
00:27:42yan mismo yung site na yan,
00:27:44pag tinignan mo yung mga,
00:27:46mga picture ng mga tao,
00:27:48environmental portraits,
00:27:50yung mga ginagawa ko eh,
00:27:51pictures,
00:27:52how people interact with,
00:27:54nawala,
00:27:56Kansaga,
00:27:57Kansaga,
00:27:58sorry,
00:27:58sorry,
00:27:59yan,
00:27:59sa baba,
00:28:01hindi,
00:28:01okay na yan,
00:28:01yan,
00:28:02yan,
00:28:03yan,
00:28:03yan,
00:28:03yan,
00:28:03so environmental portrait,
00:28:06kasi,
00:28:07hindi ko sa man sila pinapaposing,
00:28:10may kita mo yung interaction ng tao sa,
00:28:12sa environment niya,
00:28:14ito,
00:28:16ito,
00:28:17one of the affected na families,
00:28:21so,
00:28:22pinapakita niya doon yung ano,
00:28:23yung,
00:28:24may number na yung bahay nila,
00:28:26kasi yan yung,
00:28:26yan yung directly tatamaan ng bridge eh,
00:28:29so,
00:28:30parang,
00:28:31yung post eh,
00:28:33nag markings na sila,
00:28:36so,
00:28:37yung,
00:28:37pag nag take ako ng picture ng tao,
00:28:40usually may kwento siya,
00:28:42parang,
00:28:43at kasi environmental focus ko eh,
00:28:45environment,
00:28:46climate and environmental focus ko,
00:28:48so,
00:28:48pag nag picture ako ng tao,
00:28:50may kita mo yung,
00:28:51kung sino yung tao sa gitna ng isang environment,
00:28:55mas ganun ko siya,
00:28:56mas ganun ako kung,
00:28:57mag take ng picture,
00:29:00parehas nung ano,
00:29:02yung,
00:29:03sa bird,
00:29:05migratory,
00:29:06makakapektuhan din yung ano nila eh,
00:29:08yung,
00:29:09yung,
00:29:10eto,
00:29:10eto mangroves,
00:29:12mangroves,
00:29:13isa siya sa mga,
00:29:16areas na,
00:29:19kusan nagpupunta yung migratory birds,
00:29:21so,
00:29:21yun yung isa sa mga part ng story na yan,
00:29:24as,
00:29:26as far as,
00:29:28birds from China,
00:29:29from North,
00:29:30Taiwan,
00:29:31ganyan,
00:29:32nagmamigrate,
00:29:33tapos,
00:29:33isa sa mga areas na resting place nila ay,
00:29:36ang Kansaga Bay,
00:29:37so,
00:29:38tinignan ko din yung,
00:29:40ano yung magiging impact niya sa mga birds,
00:29:42um,
00:29:43dun sa story na to,
00:29:44ito yung story na,
00:29:46um,
00:29:46featured sa Laikas,
00:29:47pero,
00:29:48nasa,
00:29:48nasa website ko yung mirror na images,
00:29:51pagpunta mo dito,
00:29:55ano to,
00:29:55assignment,
00:29:57um,
00:29:58um,
00:29:58for a grant,
00:29:59so,
00:30:00grant siya with our journalism network,
00:30:03tapos,
00:30:04ni-release ko yung story sa Laikas News,
00:30:06okay,
00:30:08so,
00:30:09eto,
00:30:10hindi lang sa mga,
00:30:13ah,
00:30:14nag-interview ka din sa mga,
00:30:15ano,
00:30:15ah,
00:30:16ah,
00:30:17DPWH,
00:30:19hmm,
00:30:20unfortunately,
00:30:21ayaw nila magpa-interview,
00:30:24ah,
00:30:24okay,
00:30:25um,
00:30:26sino bang news agency,
00:30:27ah,
00:30:28sino bang,
00:30:28government,
00:30:29lahat ng government agency ay hindi nagpa-interview,
00:30:32um,
00:30:32lahat silp,
00:30:33actually,
00:30:33ah,
00:30:34ang nag-respond lang pala ay DPWH,
00:30:37pero hindi interview,
00:30:38parang response letter lang nila,
00:30:40ah,
00:30:40um,
00:30:41so,
00:30:42out of my league na yung ganong mga ano eh,
00:30:45mga,
00:30:46ganong,
00:30:46kapag ayaw talaga yung government agency,
00:30:49na,
00:30:49hindi mo siya mapipilit na,
00:30:51mag-respond sa'yo kahit may media request.
00:30:55Nung pagpunta mo dito,
00:30:56may mga gumagawa pa?
00:30:59ah,
00:31:00kasi,
00:31:00ano pa lang siya eh,
00:31:02i-fund pa lang siya,
00:31:04pero,
00:31:05yung sa investigation po,
00:31:07nakita ko na yung ongoing road constructions,
00:31:11along the Cansaga Bay,
00:31:13ah,
00:31:15ay,
00:31:15connected na doon sa Gagawing Bridge.
00:31:17So,
00:31:18itong,
00:31:19yung isang,
00:31:21yung may,
00:31:21may markings ng bahay,
00:31:24nitong,
00:31:25itong,
00:31:25ito,
00:31:26nakikita ko itong may,
00:31:27may,
00:31:28ano to,
00:31:28number 33 pa yata.
00:31:30Ayan.
00:31:31Yan,
00:31:32yung dalawang photo na magkatabi na yan,
00:31:35um,
00:31:36ongoing construction siya ng road widening,
00:31:38pero pag tinignan mo yung,
00:31:40master plan ng JICA,
00:31:42yung road construction na yan,
00:31:44na road widening,
00:31:46part na yan,
00:31:47ng,
00:31:48magiging,
00:31:49kadugtong,
00:31:50nung bridge.
00:31:51So,
00:31:51kahit hindi pa constructed yung bridge,
00:31:53ng JICA,
00:31:55um,
00:31:57meron ng mga,
00:31:58local,
00:31:59locally funded na road construction,
00:32:02na nakakonekta doon sa,
00:32:04sa bridge na yun.
00:32:06So,
00:32:07yun nga,
00:32:07sa photo essay,
00:32:10na,
00:32:10kailangan talaga,
00:32:12ano ka,
00:32:13medyo chismoso.
00:32:15Dahil nga,
00:32:15sa pader nga lang,
00:32:17yung number,
00:32:18di ba?
00:32:19Kasama na yun eh.
00:32:21Hindi,
00:32:22iba,
00:32:22siyempre,
00:32:22kailangan,
00:32:24lingon ka ng lingon din,
00:32:26oh,
00:32:26matanong,
00:32:28sa mga details,
00:32:29kahit konting detail,
00:32:31na makuha mo sa residente.
00:32:36Minsan,
00:32:36nandun yung,
00:32:37buod na talaga eh.
00:32:40At saka,
00:32:41saka din,
00:32:43a lot of it,
00:32:44yung pakikinig,
00:32:45saka,
00:32:46lagi ako may dalang,
00:32:48field notes,
00:32:49may dalang laging notebook,
00:32:50pag nagpupunta ako ng field,
00:32:52field notebook ang tawag ko.
00:32:54Nagsusulat lang ako na nagsusulat doon.
00:32:56Pag may narinig ako sa kanila,
00:32:57isusulat ko,
00:32:58ganun.
00:32:59May question pala,
00:33:00sorry,
00:33:01may question pala,
00:33:02can you share a moment during your shoots,
00:33:05that deeply moved,
00:33:06or changed you?
00:33:12Siguro sa,
00:33:13Mangyan Community,
00:33:14so nasa,
00:33:15ginagawa ko yung documentary film ko,
00:33:18noon.
00:33:19Tapos nasa,
00:33:20ano kami,
00:33:21nasa,
00:33:24Tamba Ka ng Basura.
00:33:26So,
00:33:28kasama ko yung mga ilang,
00:33:29irayang mangyan kids,
00:33:30tas,
00:33:31tas,
00:33:32namamasura sila,
00:33:34meaning,
00:33:35pumunta sila sa dump site,
00:33:36so,
00:33:37nasa dump site kami,
00:33:38hindi para,
00:33:39bumi,
00:33:40para kumuha ng mga,
00:33:41ma-recycle,
00:33:42ma-recycle,
00:33:43o mabibenta,
00:33:44kumuha sila ng gamit doon,
00:33:46na parang,
00:33:46few ticks,
00:33:48um,
00:33:49picture,
00:33:50ng,
00:33:51ng,
00:33:52natinapon na,
00:33:52ganun.
00:33:54Tapos,
00:33:54dun ko na-question yung concept,
00:33:56ng development,
00:33:57um,
00:33:58yun yung isa sa mga,
00:33:59kaya sa akin,
00:34:00very precious ng,
00:34:02community na yun.
00:34:03Kasi,
00:34:03dun ko na-question yung maraming bagay na,
00:34:08na inisip kong alam ko,
00:34:10about development,
00:34:11na,
00:34:12basta,
00:34:13pag sinabi mo na,
00:34:14development,
00:34:15ah, ganito,
00:34:16top down siya,
00:34:17mabilis lang,
00:34:19pero,
00:34:19nananadun ako sa community na yun,
00:34:21hindi ko na-realize na,
00:34:22kahit gaano ka-rich ng culture nila,
00:34:27deprived sila of economic growth or economic development.
00:34:31Tapos,
00:34:31tatanoy mo din yung salili mo,
00:34:33ano nga ba yung development?
00:34:35Sino ba yung nagdidigta ng development?
00:34:37So,
00:34:37noong time na yun,
00:34:39yun yung pinaka-moving sa akin,
00:34:41kasi parang nasa gitna ka ng basurahan,
00:34:44pasakita mo itong mga bata,
00:34:45nag-enjoy sila mamasura,
00:34:47tapos,
00:34:47may question mo na,
00:34:49ang ganda-ganda ng community nila,
00:34:50ng kwento ng community nila,
00:34:53pero ganito yung sitwasyon nila.
00:34:54So,
00:34:56isa siya sa mga,
00:34:57parang existential question ko ng time na yun.
00:35:00So,
00:35:01noong,
00:35:02noong,
00:35:04noong,
00:35:04ginawa ko yung doku na yun,
00:35:06ah,
00:35:06I think yun yung isa sa mga life-changing na,
00:35:10experience ko as a photographer,
00:35:12as a filmmaker,
00:35:13kasi,
00:35:15ang daming,
00:35:16ang daming,
00:35:17assumptions na na-break sa akin,
00:35:20balik sa question sa isa,
00:35:27yan,
00:35:29in your opinion,
00:35:31what stories still aren't being told enough in the Philippines,
00:35:35especially in relation to environment,
00:35:37and marginalized communities?
00:35:40Hmm,
00:35:43mahirap kasing magkwento ng,
00:35:46actually,
00:35:46maraming kwento na hindi pa nakukwento,
00:35:49ah,
00:35:49um,
00:35:51ang daming kwento na,
00:35:52ano eh,
00:35:52pumunta ka lang sa community,
00:35:54madami sa lang mga kwento sa'yo,
00:35:57pero isa sa mga,
00:35:58nakikita ko na may gap,
00:36:00is,
00:36:00ano,
00:36:01yung area ng,
00:36:04um,
00:36:04climate,
00:36:05environment,
00:36:05and disability,
00:36:06hindi siya masyadong natututukan sa Pilipinas,
00:36:12um,
00:36:13for example,
00:36:14parang,
00:36:15how are communities na disabled,
00:36:18affected by climate change?
00:36:21um,
00:36:23parang,
00:36:24do we have evacuation sites,
00:36:27na disabled,
00:36:29um,
00:36:31friendly,
00:36:32disabled friendly,
00:36:33um,
00:36:34paano mag-e-evacuate ang paralyzed?
00:36:38ah,
00:36:38ang daming siyang puwento,
00:36:40pwedeng maging kwento pagdating sa disability,
00:36:42kasi,
00:36:44hindi siya,
00:36:45yung disability,
00:36:46as a narrative sa Philippines,
00:36:48hindi siya ganon ka,
00:36:49ano eh,
00:36:49hindi siya ganon ka,
00:36:51um,
00:36:52you don't get a lot of narratives out in media,
00:36:54about disability,
00:36:56um,
00:36:57so,
00:36:59hindi,
00:37:00yung intersections on disability with climate and environment,
00:37:03hindi siya masyado,
00:37:04wala masyado nagpukwento nung,
00:37:05nung narratives na yun,
00:37:07um,
00:37:09yun,
00:37:14ako,
00:37:14ang focus ko ay women and climate,
00:37:17for example,
00:37:18um,
00:37:19marami pa rin narratives na,
00:37:22na,
00:37:23eh,
00:37:23identities,
00:37:24different identities,
00:37:25LGBTQIA identity,
00:37:27when it comes to,
00:37:29when it comes to environment,
00:37:31um,
00:37:31disability,
00:37:32um,
00:37:33environment,
00:37:34it's,
00:37:35it's a matter of commitment,
00:37:37I think,
00:37:37ng journalist,
00:37:38or ng storyteller,
00:37:40kung,
00:37:41anong gusto niyang i,
00:37:42i-cover,
00:37:43kasi,
00:37:44katulad nun ng disability,
00:37:45hindi ka mag-cover nun,
00:37:47na isang araw lang,
00:37:48eh,
00:37:48parang,
00:37:48para makwento mo yung kwento ng disability,
00:37:51it takes time,
00:37:52at yun yung challenge,
00:37:53saka beauty ng pagkakwento,
00:37:55kasi,
00:37:55para mapakita mo yung disability,
00:37:59um,
00:37:59susundan mo yung everyday life nila,
00:38:01paano,
00:38:02pumilos ng isang taong disabled,
00:38:04at paano pumilos ng isang tao,
00:38:07kung i-mage-evacuate,
00:38:10eh,
00:38:10hindi siya,
00:38:12oo,
00:38:12walang shortcut,
00:38:13walang shortcut,
00:38:14para i-document yun,
00:38:15or i-report yun, eh,
00:38:17so,
00:38:17kaya siya,
00:38:18I think,
00:38:18missing yung ganung mga narratives.
00:38:21May questions,
00:38:22si Sir R.G. Vince,
00:38:24ma'am,
00:38:24ano po yung pinaka-strength mo na gawin,
00:38:27sa propresyon na yun,
00:38:30kasi babae ka,
00:38:31eh,
00:38:31mahirap yun?
00:38:34Ah,
00:38:34ano,
00:38:35nakwento ko kasi yung risks ng papapagbabae,
00:38:38eh,
00:38:38pero,
00:38:38madaming benefit.
00:38:41For example,
00:38:43nag-shoot ako ng isang story,
00:38:46sa Marawi,
00:38:47um,
00:38:48post-siege na to,
00:38:49um,
00:38:50um,
00:38:51post-siege na,
00:38:52tapos,
00:38:54um,
00:38:54Nandun ka nung,
00:38:55ano,
00:38:56nung war?
00:38:57No,
00:38:57hindi,
00:38:58hindi,
00:38:58wala ko nun.
00:38:58So,
00:38:59after ng,
00:38:59after ng siege,
00:39:01saka ako nagpunta,
00:39:03mas displacement yung story.
00:39:05Okay.
00:39:06Tapos,
00:39:07um,
00:39:07dinocument ko yung isang
00:39:09relocation site
00:39:11ng mga Maranaw,
00:39:13um,
00:39:14sa isang area.
00:39:15Tapos,
00:39:17yung access na nakuha ko,
00:39:19um,
00:39:20mas madali siya kasi babae ako.
00:39:24So,
00:39:24nakuha ko na,
00:39:26yung access na yun,
00:39:27dahil babae ako,
00:39:28tapos,
00:39:30nakapag-stay ako sa isang bahay,
00:39:32nakasama ko yung mga Maranaw women.
00:39:34Ah.
00:39:34So,
00:39:34hindi mo siya magagawa kung lalaki ka,
00:39:37kasi,
00:39:37hindi mo makukuha yung same access na yun,
00:39:40pagdating sa,
00:39:41ano,
00:39:42pagdating sa,
00:39:43yung community na nila yan.
00:39:44Ayan,
00:39:45yan.
00:39:45Hindi mo makukuha o.
00:39:46Okay.
00:39:46May mga girls nakasama ako dyan,
00:39:49na,
00:39:49hindi ka makakapag-stay sa community na yun,
00:39:51o sa bahay na yun,
00:39:54kung lalaki ka.
00:39:55So,
00:39:55yung,
00:39:56nakuha ko yung access na yun,
00:39:57dahil babae ako.
00:39:59Ah,
00:40:00may mga cultural,
00:40:02may mga cultural benefits sa pagiging babae.
00:40:05Ah,
00:40:06ano,
00:40:08ma,
00:40:08you,
00:40:09you hang out with the women,
00:40:11mga nanay,
00:40:12mga
00:40:12dalaga,
00:40:13mga,
00:40:14alam mo yun,
00:40:16may,
00:40:16ano siya,
00:40:17may strength,
00:40:18ako,
00:40:19nakikita kong strength,
00:40:20saka,
00:40:20mas,
00:40:20mas,
00:40:21feeling ko mas madali silang mag-open up sa akin,
00:40:24kasi babae ako.
00:40:25Tapos,
00:40:25mas madali ding,
00:40:26ako makipag-chika,
00:40:28makipag-chika-handle,
00:40:29babae ako.
00:40:31And not,
00:40:31not because,
00:40:32I think,
00:40:32sa gender siya,
00:40:33siguro dahil yung,
00:40:34less threatening,
00:40:36yung perception nila sa akin,
00:40:37dahil babae ako.
00:40:38Ayokong,
00:40:39ayokong siyang gawing,
00:40:41pedestal yung,
00:40:42at stereotype,
00:40:43yung pagiging babae na,
00:40:44ay,
00:40:44madaldal pagbabae,
00:40:46or approachable pagbabae.
00:40:48Pero kasi minsan,
00:40:49may mga cultures,
00:40:50na may perception,
00:40:51meron silang sarili ng perception,
00:40:53pag babae yung isang pumunta doon,
00:40:55may space.
00:40:56Pero,
00:40:57meron din mga,
00:40:57ano,
00:40:58may mga instances na,
00:40:59na ano,
00:41:00na parang na-undermine din yung pagiging babae.
00:41:03May mga time na,
00:41:05multiple times na,
00:41:07pagdating ko sa community,
00:41:09tapos,
00:41:10pag tinakilala ko,
00:41:11ito yung filmmaker natin,
00:41:13ito yung photographer natin,
00:41:14ay babae pala.
00:41:17So,
00:41:17meron na agad silang concept na,
00:41:19pag photographer,
00:41:20photographer,
00:41:21lalaki agad yun na sa isip nila.
00:41:23Tapos,
00:41:24pagdating doon sa,
00:41:25sa community,
00:41:26parang,
00:41:26parang na-disappoint sila sa akin.
00:41:28Ay babae pala yung photographer,
00:41:31filmmaker,
00:41:32may mga gano'n,
00:41:32multiple times ko na-encounter yung gano'n,
00:41:35na meron silang,
00:41:36ay babae pala,
00:41:37tapos meron,
00:41:38may inch of feeling ko na,
00:41:40ano,
00:41:40na,
00:41:41na-disappoint ko ba sila,
00:41:42dahil babae ako.
00:41:44Pero,
00:41:45I think yun yung ano yan,
00:41:46yun yung challenge ka,
00:41:47beauty ng,
00:41:48you prove them otherwise,
00:41:50na,
00:41:50na,
00:41:51just because babae ka,
00:41:52parang,
00:41:54ito yung stereotype ng pagiging babae.
00:41:57Ay,
00:41:58yung,
00:41:59ginawa mo na siyang,
00:42:01ano na lang,
00:42:02challenge,
00:42:04o,
00:42:05para,
00:42:06pakita mo na,
00:42:07yun na nga,
00:42:08ang babae ako,
00:42:09pero,
00:42:10nagagawa ko naman lahat.
00:42:11Video,
00:42:12tsaka photo,
00:42:12mahirap yun.
00:42:13Pagsabay mo,
00:42:14mahirap yun.
00:42:15Di ba?
00:42:17Tsaka,
00:42:17ano,
00:42:18tsaka,
00:42:19I think,
00:42:19ano,
00:42:20hindi ko ginagamit na excuse yung,
00:42:23pagiging kong babae,
00:42:24para hindi magawa yung mga bagay.
00:42:28I think,
00:42:29alam ito ng mga,
00:42:29ng mga photojournalists,
00:42:32na,
00:42:33um,
00:42:35hindi,
00:42:37parang,
00:42:37hindi ko,
00:42:37pag,
00:42:38pag nasa trabaho,
00:42:39hindi ko nakikita yung gender ko as,
00:42:41um,
00:42:41hindi lang siya limitation eh,
00:42:43pero,
00:42:44parang,
00:42:45nandun ako as a photojournalist,
00:42:47or a filmmaker,
00:42:49um,
00:42:50hindi ako nandun as babae.
00:42:52Hindi,
00:42:54parang,
00:42:55ayokong makita ng mga tao na,
00:42:57na,
00:42:58yung gender ko yung magidikta ng karyer ko.
00:43:01Andami kayang,
00:43:04sa mga nakakilala ko,
00:43:06na,
00:43:07nakikita ko yung works,
00:43:08ang gagaling ng babae,
00:43:10sa, ano,
00:43:11photojournal,
00:43:11yun sila,
00:43:13kita ko works nila,
00:43:14Eloisa,
00:43:16Jam,
00:43:16Jam Santarosa,
00:43:19si,
00:43:20hindi ko alam kung,
00:43:21tumutuloy pa ba siya,
00:43:22no, Alex?
00:43:23Kilala mo si Alex Ongkal?
00:43:25Ayun,
00:43:26gumagawa din yun eh,
00:43:27hindi ko na matandaan po yung iba.
00:43:31Si Lisa!
00:43:32Oh, Lisa!
00:43:33David!
00:43:33Maria!
00:43:34Huh?
00:43:36Maria!
00:43:36Oh,
00:43:37David,
00:43:38ah,
00:43:38Maria Tan,
00:43:39si ma'am.
00:43:39lalaking-lalaki din yun eh.
00:43:44Lisa,
00:43:45Alex,
00:43:46Kimberly.
00:43:48Oh, Kim!
00:43:49Kim.
00:43:50Mm-mm.
00:43:51Madami naman na ano,
00:43:53madami-dami naman,
00:43:54I think ano lang,
00:43:56hindi lang siya as,
00:43:58well seen sa spaces yung gawa ng mga babae,
00:44:01or,
00:44:03kung,
00:44:03kung seen man siya,
00:44:05parang,
00:44:06outnumbered kasi talaga yung mga babae,
00:44:09sa career na ito eh.
00:44:10So,
00:44:11sa dami ng photos na makita mo,
00:44:12ilang photos ang yung makita mo na babae,
00:44:14kasi maraming photojournalist na lalaki,
00:44:17so natural siya na outnumbered talaga yung,
00:44:20ano,
00:44:20not because of gender,
00:44:23but,
00:44:24may imbalance lang talaga na ano,
00:44:26sa,
00:44:26Madami lang talaga.
00:44:27Oo,
00:44:28madami lang talaga ng lalaki,
00:44:29at,
00:44:31I think ano siya,
00:44:32economic reason din eh,
00:44:34hindi lang siya sa gender eh,
00:44:35kasi hindi naman nakabuhay,
00:44:37sa totoo lang.
00:44:40Ang medyo work eh.
00:44:44Pwede ko pakita yung,
00:44:46ano,
00:44:46sa,
00:44:47yung gold,
00:44:48women din yan eh.
00:44:51Yung,
00:44:53sa website.
00:44:58Yan,
00:44:59women gold miners
00:45:00in the Philippines.
00:45:02Saan to?
00:45:03Sa context news.
00:45:05I mean,
00:45:07saan yung place?
00:45:09Dalawa siyang area,
00:45:11Sagada,
00:45:11sa Kaparacales,
00:45:12sa Kamarines.
00:45:15Sa,
00:45:15ano yan?
00:45:16Assignment.
00:45:18Assignment.
00:45:18Assignment.
00:45:19Ayan,
00:45:20parehas niyan.
00:45:21Parang secluded yung area.
00:45:24Tapos,
00:45:25yung,
00:45:26sa Sagada,
00:45:27community mining,
00:45:29actually,
00:45:29parehas yung community mining practice eh.
00:45:32Sa Sagada,
00:45:35ano siya,
00:45:36indigenous community owned yung area,
00:45:39yung,
00:45:40yung,
00:45:40yung minahang bayan.
00:45:43Tapos,
00:45:44mas,
00:45:45um,
00:45:47hindi ko alam ko nandiyan yung photo nung,
00:45:51um,
00:45:52yung leaf filter ng gold.
00:45:54Itong mga photos na ito,
00:45:56mas manual to.
00:45:58Ayan,
00:45:58yata,
00:45:59yung,
00:45:59nasa taas.
00:46:00Yan,
00:46:00yung may,
00:46:00may,
00:46:01may,
00:46:01may,
00:46:01may,
00:46:01may plato na wood.
00:46:04Ano yan?
00:46:05Parakale yan eh.
00:46:06Kasi,
00:46:07yung,
00:46:07kahit na may minahang bayan sila,
00:46:10dahil,
00:46:11literally,
00:46:11yung parakale ay,
00:46:14nasa baba niya ay gold.
00:46:16Kahit saan ka pumunta,
00:46:17parang,
00:46:18makakakuha ka ng gold eh.
00:46:20I mean,
00:46:20gold,
00:46:21ano ah,
00:46:21bits ha.
00:46:22Hindi literally malaking gold,
00:46:25na ipaprocess pa.
00:46:27So,
00:46:28um,
00:46:29kahit na may community mining,
00:46:30may mga,
00:46:31maliliit-liit na mga tao na,
00:46:33kanya-kanyang nagmamine.
00:46:35Um,
00:46:36yung sasagada naman,
00:46:37ito ay nasa baba yan.
00:46:39Yan naman.
00:46:40Babae din sila.
00:46:42Babae.
00:46:42Pero ano kasi,
00:46:43may,
00:46:44mayroon pa rin inequality pagdating sa,
00:46:48women's role sa mining industry.
00:46:50Kasi may mga culture na,
00:46:52hindi pwede ang babae.
00:46:54Um,
00:46:55for example,
00:46:56sa sagada,
00:46:57hindi pwedeng pumasok sa mining site ang babae,
00:47:00pero pwede siya mag-process ng gold.
00:47:02So,
00:47:03ito,
00:47:03yung isa sa,
00:47:04itong area na to,
00:47:04yan yung processing site nila.
00:47:06So,
00:47:06yan yung mga,
00:47:07nakita mo yung mga sako na nasa likod.
00:47:09Yan yung mga,
00:47:10hinukay na,
00:47:11ng mga lupa,
00:47:12na may,
00:47:12may gold.
00:47:14Tapos,
00:47:15ipapadaanan yan sa tubig,
00:47:17tapos,
00:47:17i-filter out.
00:47:18I-filter yung tubig,
00:47:20yung mud,
00:47:21ganyan.
00:47:21Tapos,
00:47:21hanggang sa,
00:47:22mag-a-appear yung gold na mga dust.
00:47:25So,
00:47:25yung,
00:47:26yung mano-mano na trabaho na yan,
00:47:28napupunta siya sa babae,
00:47:29pero yung pagnimina itself,
00:47:31sa mga lalaki.
00:47:33Kasi,
00:47:33culturally,
00:47:34hindi pwedeng pumasok yung mga,
00:47:36babae sa mine site.
00:47:37Ah,
00:47:38okay.
00:47:38Doon na mismo.
00:47:40Kasi,
00:47:41sa photos,
00:47:41ano yung mga,
00:47:45ah,
00:47:45sige,
00:47:45ano muna tayo sa,
00:47:46camera.
00:47:48Anong dala mo lagi?
00:47:50Ano,
00:47:51um,
00:47:52Canon R6 Mark I,
00:47:54and R6 Mark II.
00:47:56Sa lens?
00:47:57I mean,
00:47:58sa focal length,
00:47:59yan.
00:48:00Ah,
00:48:00sa lens naman,
00:48:02so,
00:48:02depende to sa,
00:48:03ano,
00:48:03depende to sa,
00:48:05anong shoot ako,
00:48:06anong shoot.
00:48:07Pero yung lagi kong dala is,
00:48:09um,
00:48:091635 na 2.8,
00:48:12um,
00:48:137200 na 2.8,
00:48:16um,
00:48:1835mm na 1.8,
00:48:21tapos,
00:48:2250mm na 1.8.
00:48:25Yun ang laging,
00:48:26ano mo,
00:48:27kasama mo,
00:48:27docu.
00:48:29Ah,
00:48:29ah,
00:48:29ah,
00:48:30ah,
00:48:30ah,
00:48:30ah,
00:48:30so,
00:48:31photo and video na din yun,
00:48:32so,
00:48:33Okay.
00:48:35Dadala ka ba na yung mga mic?
00:48:36It's not new lens,
00:48:37ha?
00:48:38Yung mga mic,
00:48:38dala pa din.
00:48:39microphone,
00:48:41love mic,
00:48:42ah,
00:48:42microphone na love mic,
00:48:44tapos,
00:48:44yung audio recorder,
00:48:46ah,
00:48:47directional na mic sa camera,
00:48:50tripod,
00:48:52drone.
00:48:53Ah,
00:48:53nagdo-drone ka din.
00:48:54Ah,
00:48:55nagdo-drone din ako.
00:48:56Hindi ako magaling,
00:48:56hindi ako magaling mag-operate ng drone,
00:48:58pero,
00:48:59pwede nang pag-tisan.
00:49:00Sa style ng photo mo,
00:49:05napansin ko,
00:49:06puro,
00:49:07halos ano ah,
00:49:08ah,
00:49:09environmental portraits,
00:49:11kita mo yung,
00:49:12pati ngayong emotion,
00:49:14yan,
00:49:15sinong ano mo dyan?
00:49:16Sarili mo yan,
00:49:17o,
00:49:18may mga inspiration ka,
00:49:20sa photos,
00:49:21na,
00:49:22tayo,
00:49:22ako,
00:49:23mga,
00:49:24siguro dati,
00:49:24lagi napanood,
00:49:25bang club eh,
00:49:27panood mo yun,
00:49:27yung mga ganyan,
00:49:29or,
00:49:30tingnan ko yung mga pictures ni James Natsway,
00:49:34Greg Marinovich,
00:49:35yung mga,
00:49:37may mga,
00:49:39ano ka ba dyan,
00:49:40na,
00:49:41siguro sa akin,
00:49:43walang particular,
00:49:48na inspiration,
00:49:49um,
00:49:51siguro mas,
00:49:52ano,
00:49:52mas,
00:49:54si Katlin talaga,
00:49:56hindi naman siguro,
00:49:58hindi naman,
00:49:59200%,
00:50:00pero kasi,
00:50:01ang attribute ko siguro sa,
00:50:03kung paano ako mag,
00:50:04mag frame ng photo,
00:50:06ay yung sa father ko,
00:50:08painter kasi yung father ko,
00:50:09oil painter siya,
00:50:11pero photographer din siya,
00:50:13marami siya,
00:50:14marunong siya mag sculpture,
00:50:15marunong siya mag mix media,
00:50:17painter siya,
00:50:18ganyan,
00:50:19um,
00:50:20so,
00:50:20nung,
00:50:22nung,
00:50:24nung,
00:50:24nung bata pa yung papa ko,
00:50:26nag,
00:50:26nagpipaint kasi siya ng landscape,
00:50:29ng,
00:50:30yung mga pictures niya,
00:50:32yun yung pinapainting niya,
00:50:33um,
00:50:34so,
00:50:35kaya,
00:50:35din feeling ko,
00:50:36yung,
00:50:37kung paano ko nalagay yung tao sa picture,
00:50:40mas,
00:50:41mas,
00:50:42learning ko siya,
00:50:43kung paano mag,
00:50:44lagay ng landscape,
00:50:45yung father ko,
00:50:46parang kung paano siya mag,
00:50:47painting,
00:50:47kaya,
00:50:49kaya feeling ko yung mas,
00:50:51yung,
00:50:51kung paano ko ipakita yung environment,
00:50:53yung nature,
00:50:54mas feeling po kung paano,
00:50:56yun yung pinaka-inagiging visual inspiration ko,
00:50:59yung paintings ng father ko,
00:51:00kasi,
00:51:02yun yung pinaka-inagigita ko lagi,
00:51:04like,
00:51:04lumaki ako,
00:51:05literally na,
00:51:07maraming painting sa bahay,
00:51:09tas,
00:51:09maraming,
00:51:10surrounded ako by painters,
00:51:12kasi,
00:51:12may group of artists yung father ko,
00:51:15lumaki ako,
00:51:15na maraming painting exhibits,
00:51:18so,
00:51:19mas,
00:51:19actually,
00:51:20ironically,
00:51:21dun niya,
00:51:21kasi,
00:51:22dahil,
00:51:23pero sa photography,
00:51:24parang feeling ko,
00:51:27mas,
00:51:27na-adapt ko yun,
00:51:28na-adapt ko yung paano niya,
00:51:29pinapakita yung landscape,
00:51:31sa,
00:51:33sa,
00:51:33sa photos ko,
00:51:36feeling ko,
00:51:37kaya may,
00:51:37may mga paintings,
00:51:38sorry,
00:51:38may mga picture ako,
00:51:39pag tinitignan ko na,
00:51:41pag tinanggil ko yung tao,
00:51:42parang feeling ko,
00:51:43landscape ng father ko,
00:51:44instant,
00:51:45ano eh,
00:51:46parang,
00:51:47yun nga,
00:51:47photography,
00:51:47instant painting,
00:51:49gusto ko matuto ng painting eh,
00:51:52kaya,
00:51:52and,
00:51:53talaga,
00:51:53hindi ako maroon ng drawing,
00:51:55pwede din sa photo,
00:51:56pwede din sa photo,
00:51:58hindi,
00:51:59hindi ako,
00:52:00hindi ako maroon na mag painting,
00:52:01yung mom ko maroon na mag painting,
00:52:03yung brother ko maroon na mag painting,
00:52:05pero,
00:52:05hindi ako natuto,
00:52:07um,
00:52:08pero I think,
00:52:09magandu siyang practice,
00:52:10kasi,
00:52:10the more na tinititigan mo yung painting,
00:52:12the more na may kita mo,
00:52:13kung ano yung,
00:52:14kulay niya,
00:52:15ano yung shape,
00:52:16yung mga painting ng papa mo,
00:52:22andyan pa,
00:52:23eh,
00:52:24naka-display,
00:52:25may,
00:52:27isa siyang painting na nanalo sa GSIS,
00:52:32tapos,
00:52:33mayroon din siya nanalo sa Faber Castle,
00:52:35na painting competition,
00:52:37ano din pala,
00:52:42ano ka,
00:52:45grantee,
00:52:45of the Earth Journalism Network,
00:52:49yung films,
00:52:51sa Rikaw,
00:52:53Rikaw,
00:52:53Rikaw,
00:52:55nominated sa 34th Gawad Urian,
00:52:59mga,
00:53:01ilang years ago na yun,
00:53:03ako tagal na,
00:53:04pero ikaw lang to,
00:53:05film to eh,
00:53:07film ka,
00:53:08tapos yung,
00:53:10hindi ko alam yung,
00:53:11pag-pronounce ito,
00:53:13multimedia,
00:53:14AHA,
00:53:15AHA,
00:53:16AHA,
00:53:17AHA,
00:53:17AHA,
00:53:18AHA,
00:53:19AHA,
00:53:19AHA,
00:53:19AHA,
00:53:19AHA,
00:53:20earned her,
00:53:21runner-up at the 2018 Cambridge Climate Frontline Program.
00:53:29Ngayon, ano,
00:53:31lumalabas ka din sa mga,
00:53:34ano eh,
00:53:35international news.
00:53:37Kasi syndicated yung context eh,
00:53:40owned siya by Reuters.
00:53:41Ah, okay.
00:53:43So,
00:53:43syndicated,
00:53:44pag may,
00:53:45parang,
00:53:46pina-offer din siya,
00:53:47yung story sa local news
00:53:49tapos international din
00:53:51pag may story na ano
00:53:53na
00:53:54may gusto mag pick up na ano
00:53:56na ibang news agencies
00:53:59tapos ano
00:54:01ngayon
00:54:02current ba to?
00:54:04gumagawa ka sa
00:54:05Sama Bajaw community
00:54:08long term
00:54:10long term project siya
00:54:12na may tinatapos pa akong photobook
00:54:15na hindi ko para siya
00:54:16ganyan ko ba siya natatapos
00:54:18nakapablish ka na ng photobook
00:54:20hindi pa
00:54:22ginagawa ko yung first ko na photobook
00:54:24hanggang hindi ko pa rin siya tapos
00:54:25feeling ko may kulang pa kasi
00:54:27dun sa photobook itself
00:54:30ano siya
00:54:32about
00:54:32beauty
00:54:35ng Sama Bajaw
00:54:37parang concept nila of beauty
00:54:38sa Zamboanga to
00:54:40Zamboanga, oo
00:54:41ano to? personal project mo to
00:54:43personal project
00:54:44out of my own pocket
00:54:47by the way
00:54:49medyo lumampas tayo sa pitikwa
00:54:51no one
00:54:52diretsyo ko na lang ha
00:54:54may mga konting advice ka ngayon
00:54:57o tips
00:54:59advice
00:54:59advice and tips na din
00:55:01sa mga
00:55:02aspiring photojournalists
00:55:05ano
00:55:07I think yung una is mag-save ng pera
00:55:10totoo
00:55:11parang nakakailang advice na yata
00:55:14ako na yun at tinatanong ako
00:55:15first is mag-save ng pera
00:55:18I think yung
00:55:19mag-innoble na work
00:55:22yung photojournalism
00:55:23yung media work
00:55:24kasi
00:55:25we get to tell
00:55:27yung aspect of truth
00:55:30to a public eh
00:55:31pero I think
00:55:32hindi pwedeng
00:55:33kalimutan mo yung sarili mo
00:55:35na noble work siya
00:55:36service siya to
00:55:37people
00:55:38pero huwag mo kalimutan yung sarili mo
00:55:40kailangan mo kumain
00:55:41kailangan mo bayad ng renta
00:55:43yung second is ano
00:55:46huwag magmadali
00:55:46I think yung nakikita ko
00:55:48sa mga maraming
00:55:50younger generation
00:55:52yung gusto nilang sumikat
00:55:53ng mabilis
00:55:54I think
00:55:56yung mismong pagsikat
00:55:58kailangan mo siya
00:55:59i-question eh
00:56:00na para
00:56:00para kanino yung pagsikat mo
00:56:02saka para saan
00:56:03kasi ako
00:56:04hindi ko tinatawag yung sarili kong
00:56:06famous
00:56:06well known
00:56:07award winning
00:56:08hindi ko tinatawag yung sarili ko
00:56:10kasi parang
00:56:11para kanino
00:56:12para kanino
00:56:13saka para saan
00:56:14yung pagsikat mo
00:56:16I think
00:56:17yun yung isa sa mga
00:56:19pitfalls
00:56:20ng mga photographer
00:56:21yung desire
00:56:22na sumikat
00:56:23I think
00:56:24yung mas noble na desire
00:56:26is
00:56:26mag picture
00:56:27parang
00:56:29para kanino
00:56:29at para saan ka
00:56:30nagpipicture
00:56:31I think yun yung una mo
00:56:33bago mo
00:56:34bago ka sumikat
00:56:35kasi yung pagsikat
00:56:36susunod lang yun eh
00:56:37kung may picture ka talaga
00:56:39pero kung wala kang picture
00:56:40nakukuha na
00:56:41wala kang subject
00:56:42at wala kang makwento
00:56:43paano ka sisikat
00:56:44paano ka magpicture
00:56:46so I think yun yung una
00:56:47parang
00:56:48alam mo kung bakit mo siya ginagawa
00:56:50kasi at the end of the day
00:56:52parang
00:56:53kapag wala ka ng pera
00:56:55saka may security risks ka
00:56:57tatanoy mo yung sarili mo
00:56:58ba't mo ito ginagawa
00:56:59masawa na parang
00:57:00tipo mag-hite ka
00:57:01ng kalahating araw
00:57:02para makarating sa community
00:57:04tapos babalik ka ulit
00:57:05parang
00:57:06matatanong mo yung sarili mo
00:57:08ba't mo ginagawa ito
00:57:09so I think yun yung mga vital
00:57:11parang alam mo
00:57:12ba't mo ginagawa ito
00:57:13para saan
00:57:14bakit
00:57:15para kanino
00:57:16yun yung mga magagandang
00:57:18tanongin
00:57:19mga purpose
00:57:20kung gusto mong
00:57:22maging photographer
00:57:23kasi
00:57:25mahirap siya na trabaho
00:57:27mahirap talaga
00:57:30nakapagod
00:57:30tsaka ano
00:57:34yun talaga
00:57:35purpose mo
00:57:36sa ginagawa mo
00:57:38kung saan pupunta yung mga stories
00:57:41o
00:57:42anong gusto mong gawin talaga
00:57:44sa photo
00:57:44ayun
00:57:46napapainip ako bigla
00:57:48may last pala
00:57:51kung ano
00:57:51parang
00:57:52huwag mo siyang tignan
00:57:55as
00:57:56purely trabaho
00:57:57parang
00:57:58kung hindi ka nage-enjoy
00:57:59na mag-take ng picture
00:58:01parang
00:58:01magandang tanongin yun eh
00:58:05parang
00:58:05gusto mo bang ikwento yun
00:58:08may mga stories ba
00:58:10na
00:58:11hindi ka nage-enjoy
00:58:13na ano
00:58:13I think
00:58:14hindi lang siya trabaho
00:58:15parang
00:58:16kailangan mo
00:58:17fulfill yung sarili mo
00:58:19bilang tao
00:58:20masaya ako
00:58:21na ginagawa ko to
00:58:22ako kaya
00:58:22kaya ako
00:58:23nag-continue
00:58:24for
00:58:2420 years
00:58:26is
00:58:26dahil masaya ako
00:58:27every time na nag-pick up ako ng camera
00:58:29alam ko na
00:58:30eto ako
00:58:31parang
00:58:31isa siya sa mga bagay na nag-define sa akin
00:58:34saka masaya ako
00:58:35so
00:58:36dapat masaya ka din
00:58:37may abang ginagawa mo siya
00:58:39yan
00:58:39pinaka
00:58:40dapat
00:58:42sa trabaho
00:58:44dapat masaya
00:58:45kahit anong trabaho
00:58:46basta dapat masaya
00:58:47kasi ginagawa mo
00:58:48yun
00:58:48diba
00:58:49sana
00:58:50pagod ka
00:58:52pero masaya ka pa din
00:58:54okay na yun
00:58:56basta masaya
00:58:57sana nga
00:58:58ayun
00:59:02ubos na naman yung isang oras natin
00:59:04at
00:59:05thank you
00:59:08ma'am Kathleen
00:59:10sa isang oras
00:59:13at ako din ay napaisip
00:59:15at may natutunan
00:59:16madaming natutunan
00:59:18ayun
00:59:21salamat ulit
00:59:23ma'am
00:59:24and
00:59:24so
00:59:25ulitin ulit
00:59:26next
00:59:28week
00:59:29zoom ulit
00:59:32next week
00:59:33na
00:59:34isang
00:59:35photojournalist
00:59:37bali
00:59:37straight to
00:59:38na gagawin kong
00:59:39puro photojournalist
00:59:40next
00:59:42is
00:59:43from Manila ulit
00:59:45na photojournalist
00:59:46sana may matutunan
00:59:48alam ko marami tayong matutunan din doon
00:59:51ayun
00:59:52salamat
00:59:52salamat Kathleen
00:59:54and
00:59:55salamat viewers
00:59:57sa
01:00:00sunod
01:00:01balik
01:00:01lunes
01:00:02sa pitik
01:00:03bye
01:00:05bye
01:00:06balik
01:00:07balik
01:00:08balik
01:00:09balik
01:00:10balik
01:00:11balik
01:00:12balik
01:00:13balik
01:00:14balik
01:00:15balik
01:00:16balik
01:00:17balik
01:00:18balik
01:00:19balik
01:00:20balik
01:00:21balik
01:00:22balik
01:00:23balik
01:00:24balik
01:00:25balik
01:00:26balik
01:00:27balik
01:00:28balik
01:00:29balik
01:00:30balik
01:00:31balik
01:00:32balik
01:00:33balik
01:00:34balik

Recommended