Suriye’deki iç savaş bitti gibi görünüyor ama Esad rejimi vahşetinin görüntüleri hala başkent Şam’da kendini gösteriyor. CNN TÜRK Haber Müdürü İdris Arıkan ve Kameraman Emir Ünlü, başkent Şam’daki Doğu Guta'ya gitti. Esad yönetiminin kimyasal silahlarla saldırdığı, havadan varil bombaları attığı bölgedeki içler açısı durumu görüntüledi.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Doğu Guta'dayız dedik. Doğu Guta aslında işte bu felaketin adı artık yani Suriye İç Savaşı'yla yaşanan sürecin sembol noktalarından bir tanesi ve bu bölge açıkçası neredeyse yok olmuş gibi.
00:15Emir Ünlü'nün görüntülerini de bir taraftan görüyoruz. Baktığımızda şunu yaşıyoruz yani insan eliyle bu nasıl olur? Hani deprem oluyor, evler yıkılıyor anlıyorum da insan eliyle bu nasıl olur sorusu gündeme geliyor.
00:30İnsanlar birbirleriyle çatışarak birbirlerinin yaşam alanları nasıl yok eder sorusu gündeme geliyor.
00:35Yanımda bu bölgeden arkadaşımız var işte Tarık yanımızda. Tarık şimdi nedir? Hani nasıl oldu bu iş? Bu seviyeye nasıl geldi? Nasıl bir durum yaşandı burada? Onu söyler misin? Anlatır mısın bana?
00:52Şu an bulunduğumuz mevki Guta'nın Enterma bölgesi, mahallesi. Burası aslında Suriye devriminin en şiddetli bir şekilde yaşandığı bölgelerin başında geliyor.
01:04Özellikle de Şam yani başkentin kenar mahallesi olması aseviyle burada çok şiddetli çatışmalar yaşandı.
01:11Hem rejimin ana merkezi üstü olması hem de muhalefetin aslında Şam'da bu işi bitirmek için yüklendiği bir bölge olması nedeniyle aslında iki gücün burada karşı karşıya geldiğini söyleyebiliriz.
01:25Yani şiddetlenmesinin sebebi yani bu kadar ciddi talibatın yaşanmasının sebebi her iki tarafta aslında işi burada bitirmek istedi.
01:32Ancak maalesef bu iş Amerika'nın bahsetmiştik 2013 yılında kimyasal silahların da kullandığı bölge aslında burası.
01:40Bir tarafta rejim var bir tarafta muhalifler var ama sanırım burası muhaliflerin kalesiydi.
01:47Burası muhaliflerin kalesiydi Şam'da kim?
01:49Burada benim anladığım kadarıyla ortamı yıkan bir rejim vardı.
01:55Evet.
01:55Yani mesela muhaliflerin saldırdığı bölgelerde de bu tür bir resim oluşmadı anladığım kadarıyla.
02:01Yani burada rejim bunu yaparken bunu hangi bir hesapla yapabilir ki böyle bu yıkımını nasıl bir hesapla yapabilir onu anlamak istiyorum ben.
02:11Yani dediğimiz gibi Burası aslında yani rejimin en çok zorlandığı bölgelerden birisi ve buraya da her türlü silah kullandığını söyleyebiliriz.
02:20Yani geleneksel konversiyonel silahlar dediğimiz, solistika silahlar dediğimiz hatta bunun da ötesinde kimyasal yani bütün hayvanları ve bitkilere zarar verecek silahların da kullanıldığı bir bölge.
02:32Dolayısıyla buradaki tahribatın hacmi ondan dolayı çok yüksek.
02:35Şöyle bir iddia var hani burada insanlar açlıkla da aynı zamanda zorlandılar, açlığa zorlandılar.
02:43Abluk altına da buraya yemek bırakılmamadı, götürülemedi, yardım girmedi.
02:48O arada şöyle bir şey olmuştu yani iddiaya göre işte fetva verildi.
02:53Buradaki insanlar, buradaki hayvanları yemek zorunda kaldığı yönünde iddialar vardı.
02:57Nedir bunlar yani?
02:58Evet o iddialar tamamen bu bölgede yaşandı.
03:01Dediğiniz gibi yani 2012'den 2018'e kadar burası çok sıkı bir abluk altına alındı ve insanlar neredeyse burada artık yiyecek yani bitki ve buna benzer bir şey bulamayınca artık çareyi bildiğiniz hayvanlardan yiyerekten hayatta kalmak için fetva istediler ülamadan.
03:22Ve yani artık insanlar, bebekler, çocuklar açlıktan ölmeye başladı.
03:27Buraya mama giremeye başladı, ilaç zaten girmesi neredeyse imkansızdı.
03:32İnsanlar her türlü bu ablukayı kırmak için yolları denediler.
03:35Hatta bu binaların altından şehrin içine gidecek tüneller bile kazıldığı iddia ediliyor.
03:41Ve yine buna benzer bir şekilde can pahasına olsa da insanlar şehrin içerisine saldırıp oradan gıda alıp tekrardan buraya kadar geldikler de söyleniyor.
03:53Yani 8 yıl burası çok sıkı bir abluk altında kaldı ve en son yapılan bir anlaşmayla burası tahliye edildi.
04:012018 yılında Rusya'nın öncülüğünde çünkü Birleşmiş Milletler açıkçası burada aciz kaldı.
04:09Gıda girdiremedi, mama girdiremedi.
04:11Yani insanların temel ihtiyaçlarını, çocukların, bebeklerin temel ihtiyaçlarını karşılayacak gıdayı bile sokamayınca en sonunda insanlar tükendi çünkü silah girmiyor.
04:20Bunu anlamak kolay değil.
04:23Yani bu görseli baktığımızda böyle bir saldırı silsilesinin buraya neden yapıldığını anlamak çok da mümkün değil.
04:32Yani tarafların bir tanesinin diğerine ateş ediyor olması böyle bir yıkımı gerektirir mi sorusu gündemini getiriyor ki o çok sıkıntılı bir soru.
04:41Rusya devreye girdi.
04:42Peki o zaman 2018'de buradaki muhalifler ayrıldı.
04:46Nereye gittiler?
04:47Sonra ne oldu?
04:48Burada muhalifler güvenli bölge olarak kuzeye çekildiler.
04:51Özellikle de Türkiye'nin kontrol etmiş olduğu Fırat Kalkanı bölgesi daha sonrasında da Zeytindalı bölgesinde onlara kamplar kuruldu.
04:59İnsanlar orada tekrar hayatta tutunmaya çalıştılar ve yaklaşık 6 yıl 2024'e kadar da orada kaldılar.
05:07Ve savaş bittikten sonra da şimdi insanlar bir gelmeye başlıyor ama gördüğünüz gibi binalar oldukça yıkık halde.
05:17Yani bu insanlar bu binalarda kalmaya çalışacak fakat binalar güvenli midir, binalar sağlam mıdır bunun garantisi yok.
05:24Zaten altyapı gördüğünüz gibi yok.
05:25Su yok, elektrik yok, kanalizasyon yok ve bu insanlar burada hayatta kalmaya çalışmaları bile çok zor.
05:31Yani çok ciddi anlamda uluslararası bir destek gerekiyor.
05:35Bu koşullarda insanların dönmesi de oldukça zor olacak.
05:38Yani bu görüntüleri biz yansıtırken aslında Türkiye'den insanlar buraya gelmek için de bu görüntüleri görünce yani insanların neden yani şu an çok fazla gelemediğini bize aslında bu görüntüler çok ariz bir şekilde gösteriyor.
05:50Şimdi şunu söylemek lazım, burada bir felaket olmuş.
05:54Yani bir insan eliyle bir afet yaşanmış, sanki deprem olmuş, ortalık yer yerinden ayrılmış, yıkılmış gibi görünüyor.
06:02Yani bu görsel üzerinden baktığımızda bundan sonraki süreçte ne yaşanacağını konuşmak lazım.
06:07İşte bu yardım meselesi, destek meselesi ve Türkiye'yi yakından ilgilendiren o göç meselesi üzerinden baktığımızda burada bir şeylerin iyileşmesi lazım.
06:19Evet.
06:19En kısa şekilde anlatırsak en öncelikle ihtiyaç ne olabilir?
06:26Barınma.
06:26Yani şu an insanlar bugün bu binalara girmeye çalıştıklarında ne penceresi var, ne kapısı var, ne herhangi bir ne bileyim elektrik, su ihtiyacını giderecek temel bir burada ne diyeyim hayata tutunulacak bir imkan var.
06:42Bunlar tabii ilk başta aklımıza gelen şeyler.
06:44Yani şu binanın yapılması kadar bu binanın tekrardan kalmaya, barınmaya, elverişli hara getirebilmesi için de imkan açıkçası gerekiyor.
06:53Bundan sonra ikinci aşamada insanlar burada hayatlarını devam ettirebilmek için sağlık ocakları, okullara ihtiyaç duymaya başlayacaklar.
07:00Zaman zamanında da burada işte burada küçük çaplı işletmeler var.
07:05Kenarlarda belki dikkatinizi çekmiştir.
07:07Onların tekrardan kazandırılaraktan, açılaraktan insanlar burada hayatlarını idame ettirebilecek bir iş bulmaları gerekiyor.
07:14Ama başlangıç birinci derecede insanların kafalarını ne bileyim sokabilecekleri bir güvenli, sıcak bir yuvan olması gerekiyor.
07:21Bundan sonraki süreçte artık şeyi görmemiz lazım.
07:24Yani burada insanların buraya döneyecek duruma getirilmesi gerekiyor buraların.
07:28Peki yani mesela baktığında sen nasıl bir yol görüyorsun?
07:32Şu anda Suriye'nin tünelin ucunu gördüğünü düşünüyor musun?
07:36Yok yani özellikle de uluslararası ambargoların kalkmadığı müddetçe Amerikan şu an malumunuz yani çok sıkı bir ambargo uyguluyor Suriye'ye.
07:44Burada ya para girişi yasak, buradaki banka sistemi çökmüş, insanlar yurt dışından para getirmeye kalksalar bile bildiğimiz o transfer yöntemleriyle yani legal transfer yöntemleriyle getirmeye imkan bulamıyorlar.
07:56Yani bildiğimiz o klasik yöntemlerle para getirerekten burada restorasyon yapmaya çalışıyor ya da iş kurmaya çalışıyor.
08:05Bu şartlarda insanların hayatta kalması ya da burada yeni bir hayat kurması da çok zor.
08:10Birinci derecede uluslararası ambargoların kalkması gerekiyor.
08:14İnsanların en azından insani yani hayatlarını devam ettirebilecek kalemlerde bu ablukanın, bu ambargonun kalkması gerekiyor ki insanlar burada yeni bir hayat kurabilsin.
08:27Bu da batının açıkçası yani alacağı kararlara bağlı.
08:32Türkiye ve Kölfez ülkeleri malumunuz son günlerde Amerika'yla bu konuyu, Avrupa Birliği'yle bu konuyu konuşuyor ama çok fazla bir mesafe kaldı edilemedi.
08:41Hala ülkeye sıcak para girişi şu an için mümkün gözükmüyor.
08:46Bu da Suriyelilerin ve yeni rejimin özellikle de Ahmet Şaran'ın önündeki en büyük engellerin başında gelmekte.
08:52Çok teşekkür ederim Tarık.
08:54Gördüğünüz gibi burası aslında felaketin resmi.
08:59Yani tekrar tekrar söylüyorum deprem olmadı, insan eliyle oldu bu ortam.
09:05Ve bu ortamın tekrar insan eliyle düzeltilmesi gerekiyor bir şekilde.
09:09Şu gördüğümüz binaların bir şekilde tekrar toparlanması, belki yıkılıp yeniden yapılması gerekiyor.
09:15Ve ondan sonra insanların burada barınma sorunlarının halledilmesinden sonra burada yeni bir hayat kurması gerekiyor.
09:22Suriye'nin önünde bir yol var.
09:24Umarız o yol iyi yöne gider, iyi yola çıkar.
09:28Diyelim Suriye'den aktaralım.