Ülke TV
  • 5 ay önce
Tohumdan hasada, tarladan tezgâha Türkiye tarımının gücü ‘Topraktan Sofraya’ ile Ülke TV ekranlarında izleyicisiyle buluşuyor.

Geçmişten geleceğe her dönemde önemini koruyan tarımı geliştirmek için yapılan yenilikler, zengin tarım ürünlerinin üretimi ve hasat zamanı Zeynep Tor’un sunumuyla Topraktan Sofraya ile ekrandaki yerini alıyor. Zeynep Tor ‘Topraktan Sofraya’ ile sofralara gelen besinlerin yolculuğunu Ülke TV ekranlarına taşıyor. Türkiye’nin yedi bölgesinden üreticiler, çiftçiler, toprak ve ürün için emek verenler, bereketli topraklarda yetiştirdikleri ürünleri Ülke TV ekranlarında tanıtıyor. Zeynep Tor besinlerin tohumdan sofraya kadar olan yolculuğunu hem kendisi öğreniyor hem de izleyicilerle paylaşıyor.
Döküm
00:00Müzik
00:16Gıdalarımızın topraktan sofraya olan serüvenini izlemek üzere çıktığımız yolculukta,
00:21geniş ve verimli tarım arazilerine sahip olan Şanlıurfa topraklarındayız.
00:26Bakalım bu bölgedeki üreticilerimiz neler üretiyor ve üretmek için ne gibi çabalar harcıyor?
00:31Gelin birlikte öğrenelim.
00:32Müzik
00:39Bu kaptaki kondan yumurtaların içerisindeki beyaz döllenmeyen yumurtalar bu şekilde kendini belletmiş oluyor.
00:45Hangisi döllenmiş?
00:46Şu beyaz, beyaz olanlar döllenmemiş yumurtalar. Diğer yumurtalar ise, sarı olanlar ise döllenmiş embryo.
00:52Milik olanlar artık embryo olmuş, döllenmiş.
00:56Mehmet Bey, elinizde ne balı var?
00:58Benim elimdeki balık şu anda anaç olarak kullandığımız dişi sazan balığı.
01:02Şu anda biz onların havuzlarındayız. Bir tanesini yakaladık.
01:05Çok güzel hayvanlar.
01:06Çok seviyorsun.
01:07Çok seviyorum ben. Kızlarım diyorum. Zaten ipek böceği olduğu için genelde adına ipek.
01:1215 gün küçücük doğuruyorum ben. Serpiyorum küçücükler ya ölürler.
01:17Yavaş yavaş sonra büyüdüklerinde tam uyuruyorum. Sonra dağıtıyorum hepsini.
01:21Yani her birisi bir tepsinin içindeydi. Dağıttım da bu tahtalar doldu.
01:25İngiliz atı Arap atına, Ural'a biraz daha yapılır.
01:28Gösterisi itibariyle de Cidago yüksekliği daha farklı.
01:32O yüzden bakım biraz farklı.
01:34Özellikle Urfa'da Türkiye'nin Arap atının %60-65'i Urfa'da yetişiyor.
01:38Öyle mi?
01:39Evet.
01:41Şanlıurfa, Bozova ilçesindeyiz.
01:44Ve Orta Doğu'nun en büyük yavru balık üretim tesisindeyiz.
01:48Bu görmüş olduğunuz kapsülün içinde 2 günlük döllenmiş olan şaput balıkları yumurtası var.
01:55Alttan basınçlı bir suyla sürekli hareket etmeleri sağlanıyor.
02:00Neden? Yumurta birbirine yapışırsa yavru yaşamaz.
02:04Burada 2 günlük, bu bölümde ise 3 günlük yani döllenili 3 gün olmuş olan şaput balığı yumurtaları var.
02:12Şaput balığı yumurtaları bir sonraki aşamada artık larva dönemine geçiyor.
02:18Bu şişelere zugar şişesi deniliyormuş.
02:21Şaput balığının 3 günlük döllenmiş yumurtaları burada.
02:25O bölümde ise artık 4. şaput balığı.
02:29Minik minik yavrular uçuşuyor.
02:31O yavrular birkaç gün daha geçince yukarıdaki sudan atlayarak kanallar aracılığıyla başka bir havuza atlıyorlarmış.
02:41Buradan da taşınıyorlar.
03:00Şimdi tesis sorumlusu Hakan Akgün ile birlikteyiz.
03:03Hakan Bey, şaput balığı bu mu oluyor?
03:05Evet efendim.
03:06Kaç kilodur bunlar?
03:07Bunun her biri 3 kilo ağırlığında hemen hemen.
03:10Kaçıncı ayda bu ağırlığa, bu boya ulaşıyor?
03:13Bu doğal ortamda yaklaşık 4 veya 5 yıl içerisinde bu ağırlığa gelir.
03:174 ya da 5 yıl içinde.
03:18Evet, 4 veya 5 yıl içerisinde bu ağırlığa geliyor.
03:20Tarımda bu ağırlığa ulaşıyor.
03:22Bu doğal ortamda yaklaşık 4 veya 5 yıl içerisinde bu ağırlığa gelir.
03:264 ya da 5 yıl içinde.
03:27Evet, 4 veya 5 yıl içerisinde bu ağırlığa geliyor.
03:29Tarım ve Orman Bakanlığımız Balıkçılık ve Sünleri Genel Müdürlüğümüzün ortasında yürüyen bir proje var.
03:34Yaklaşık 4 yıldan beri su kaynaklarının balıklandırılması projesi.
03:38Bu proje kapsamında bu son 4 yıldır bu üretim tesisinde her yıl şaput ve sazan balığı üretme kaydı ile
03:46bakanlığımızın, genel müdürlüğümüzün öngörmüş olduğu illere ondan sonra oradaki baraj göllerine üretmiş olduğumuz yavru, sazan ve şaput balıklarını oraya götürüp orayı aşılatıyoruz, balıklandırıyoruz.
03:57Yavru balıkları gönderiyorsunuz çeşitli illerdeki havuzlara.
04:01Kaç ile gönderiyorsunuz?
04:03Bundan 2 yıl önce yaklaşık 16 vilayete, geçen yıl 9 vilayete gönderme kaydı ile özellikle oradaki balıkçı kardeşlerimizin sosyoekonomik yapsının iyileştirilmesi,
04:13yine amatör balıkçının yaygınlaşması hususunda bir çalışma yürütüldü.
04:18Kaç kilodur?
04:19Bu yaklaşık 4 kilo ağırlığında efendim.
04:21Şimdi doğal ortamda ağ atılmak marifetiyle elde edilen şaput balıkları gece avcılık yapılıyor veya gece ağ atılıyor.
04:31Ağ atıldıktan sonra ağa takılan dişi şaput balıkları havlu ile kurutuluyor.
04:38Havlu ile kurutulduktan sonra temiz bir kaba ilk başta dişler sağlıyor.
04:43Havlu ile böyle kurutuyoruz.
04:46Buradaki temel amaç balığın yapısındaki mukoza, kaygan sıvı veya suyun yumurtaya bulaşmasını engellemek
04:53veya erkek balıktaki spermanın sudan uzaklaştırılması sağlanması amacıyla temiz bir havlu ile mutlaka kurutuluyor.
05:00Doğal ortamdan elde edilen dişi balık temiz bir havlu ile kuruduktan sonra yaklaşık 3 veya 4 kilo ağırlığındaki beyaz kaba sağımı yapılıyor.
05:10Şunun gibi?
05:11Evet.
05:12O kadar çıkıyor mu ki?
05:13Bu yaklaşık 5 veya 6 saat içerisinde 3 veya 4 defa ağ atılma kaydı ile her gece 6 kilo, 7 kilo, 9 kilo yumurta elde ediliyor.
05:23Akabinde spermalar bu kaplara sağlıyor.
05:26Kaplar kapatılıyor. Bunların yumurtaların ve spermaların canlı süresi asgari 4 saattir.
05:32Ne yapıyoruz bu 4 saat içinde?
05:34Şimdi doğal ortamda sağımı yapılan şabut balığının yumurtaları ve spermaları ivedi bir şekilde arkadaşlar araçtan buraya getiriyorlar.
05:42Ondan sonra yumurtalar şu şekilde yeşil kap içerisinde konuluyor.
05:48Niye yeşil kaba konuluyor?
05:49Niye yeşil veya biraz daha açık veya koyu renk? Burada döllenen veya döllenmeyen yumurtaların rengi belli olsun diye.
05:55Bu kaptaki konulan yumurtaların içerisindeki beyaz döllenmeyen yumurtalar bu şekilde kendini belletmiş oluyor.
06:01Hangisi döllenmiş?
06:03Şu beyaz olanlar döllenmemiş yumurtalar. Diğer yumurtalar ise sarı olanlar ise döllenmiş embryo.
06:08Minik olanlar artık embryo olmuş, döllenmiş. Beyazlar ölü hücreler.
06:14Ölü yumurta hücreleri.
06:16Buraya yumurta ve sperma konuluktan sonra bu şekilde karıştırılıyor.
06:215 veya 10 dakika karıştırdıktan sonra temiz bir su ilave ediliyor.
06:25Yani zugar şişelerine indiki su buraya ilave ediliyor.
06:29Tekrardan karıştırılıyor. Her 2-3 dakikada 1 veya 5 dakikada bir temiz su ilave edilir.
06:35Akabinde buradaki biriken su dökülür.
06:38Burada temel amaç da şu.
06:40Oksijen vermek.
06:41Hem o hem de sağımla beraber gelen irin, kan gibi bir takım etkenlerin temiz suyla beraber tahliye edilmesi.
06:49Çorba yapar gibi karıştırıyorsun.
06:52Bu aynı zamanda gelecekte büyüdüğü zaman balıkçı kardeşlerimizin veya diğer insanlarımızın tüketimine gidecek olan balık oluyor.
07:00Kaç tane balık var kim bilir?
07:02Burada Elbisli Zugar Şişesi'nde yaklaşık 200 bin civarında yumurta var.
07:06200 bin döllenmiş yumurta var.
07:10Bunların yaklaşık %70 veya %80 canlılık olanı düşündüğümüzde burada yaklaşık şu an itibariyle hemen hemen 6 milyon civarında döllenmiş yumurta söz konusu.
07:22Arkadaki zugar şişelerinin içinde 6 milyon civarında.
07:26Toplam şu an toplam bu sistemde 6 milyon kadar yumurta var.
07:30Her geçen gün yumurta sayısı artıyor.
07:32Bizim bu yılki hedefimiz yaklaşık 100 milyon kadar yumurta elde etmek.
07:37Buradan da bir %60 veya %70 verim aldığımızı düşündüğümüzde bu da ne yapar?
07:42Yaklaşık 40 veya 50 milyon kadar şabut balığı üretmeyi hedefliyor.
07:46Doğal ortamda daha canlı, daha taze, daha verimli anaçlar yakalanma kaydı ile sağım gerçekten şurada.
07:53Yani yakalanıyor, sağılıyor ve buraya geliyor.
07:55Evet buraya getiriliyor.
07:56Burada dönleme işlemi ve büyütme işlemi yapıyor.
07:58Evet.
07:59Peki Orta Doğu'nun en büyük yavrubalık üretim tesisi olması neden kaynaklanıyor?
08:06Şimdi burası yaklaşık 1400 hekarlık bir alan.
08:0922 tane havuzumuz var.
08:11Bu 22 havuzun alanı yaklaşık 75 dönüme tekabül ediyor.
08:1575 dönüm demek yani Türkiye'de ve Orta Doğu'da bu şekilde bu kapasitesinde henüz bir işletme yok.
08:2175 dönümlük bir havuz kapasitesine sahipsiniz.
08:25Evet.
08:26Aynı zamanda 6 milyon şu an bu tesiste döllenmiş yumurta var.
08:31Yumurta var.
08:32Ve hedefiniz 40 milyon yavrubalık üretmek.
08:34Evet.
08:35Bu veriler mi sizi Orta Doğu'nun en büyük yavrubalık üretim tesisi yapıyor?
08:40Su kaynağımız Atik Baraj Gölü'nün yaklaşık 40 metre derneğinden geliyor.
08:44Havuzların suları?
08:45Atik Barajı'ndan geliyor.
08:47Doğal cazibesten geliyor.
08:49Saniyede yaklaşık 2 tonluk bir su.
08:52Temiz ve bol okşayan bir su geliyor.
08:54Tabii çok temiz, çok kaliteli bir su.
08:56Bundan dolayı hem suyumuzun kaliteli olması hem topraklarımızın veya havuzlarımızın sayı olarak çoğunluklu olması
09:04alanın geniş olması ve bölgenin de yani bölgeye hitap eden, ülkemize de hitap eden bir potansiyelin varlığından dolayı
09:12buradaki sistem tabiri yerine ise Orta Doğu'daki en büyük balık üretim tesisi diye adlandırabiliriz.
09:18Yani aynı zamanda şanlı Urfa topraklarındaki toprak havuzu olduğu için o mineraller de balıklara yem oluyor.
09:25Evet.
09:26Daha lezzetli, daha besleyici balıklar üretmiş oluyorsunuz.
09:32Bereketli olsun.
09:33İnşallah efendim.
09:34Buradan sonraki aşama nerede oluyor?
09:36Bundan sonra burada balıklar döllendikten sonra ondan sonra zugar şişelerine döllenmiş olan yumurtaları aktarıyoruz.
09:44Her bir zugar şişesine yaklaşık yarım kilo kadar döllenmiş yumurta koyuyoruz.
09:49Her zugar şişesinde yarım kilo döllenmiş yumurta koyuyoruz.
09:54Bu yumurtalar yaklaşık 6 gün veya 7 gün 22 derecelik su sıcaklığında kaldıktan sonra
10:01bunlar yumurtadan larvalar çıkıyor.
10:04Larvalar elbette besin keseri larvalar.
10:07Bunlar 3 veya 4 gün kendi keselerini tükettikten sonra bu sefer yumurta sarısıyla besleniyor.
10:13Normal tavuk yumurtasıyla sarısıyla besleniyor.
10:15Şuradaki yalaklarımız var hemen ileride.
10:18Onları oraya alıyoruz.
10:204-5 gün orada beslendikten sonra birazdan dışarıda kepçelerin ve silindirlerin düzeltmiş olduğu havuzlarımız var.
10:28O havuzlarımıza daha önceden hayvan gübresi, normal azotlu gübre atma kaydı ile orayı zooplankton ve fitoplankton yönünden zenginleştirdik.
10:37Veya zenginleştiriyoruz.
10:39Bu larvaları oraya koyduktan sonra larvalar oradaki zooplanktonlarla besleniyor.
10:44Yani anne sütü gibi düşünelim.
10:46Ondan besleniyor.
10:47Her beslendikçe vücut şekilleniyor.
10:492 veya 2,5 ay sonra yaklaşık 2-2,5 gram 3 gram bazen rekabet oluyor yarım kilo 1 kilo aralığında balıklar doğuyor.
10:56Olabiliyor.
11:04Şimdi toprak havuzlarının olduğu yere geldik.
11:07Şanlıurfa İltırım ve Orman Müdürü Mehmet Aksoy Bey bize burada üretilen balıklar hakkında ve bölgenin balıkçılığı hakkında bilgiler verecek.
11:16Mehmet Bey elinizde ne balığı var?
11:18Benim elimdeki balık şu anda anaç olarak kullandığımız dişi sazan balığı.
11:22Şu anda biz onların havuzlarındayız.
11:24Bir tanesini yakaladık sizin yanınızda gördünüz.
11:26Şu anda herhalde 10 kilo falan var.
11:29Sağıma mı gidecek bu şimdi?
11:31Evet bu sağıma gidip yumurtaları alınacak.
11:33Ondan sonra bizim içerideki tesiste yumurtalar döllenme sürelerini tamamladıktan sonra küçük yavru balık olacaklar.
11:41Ondan sonra belli bir süre oradan bakıldıktan sonra tekrar diğer havuzlara 22 tane havuzumuz var.
11:46Oraya bırakılıp bunların büyümesini bekliyoruz.
11:49Ben tutabilir miyim bunu?
11:51Tutabilirsiniz biraz da suya koyarsanız inşallah kaçmaz.
11:54Kaçarsa da yine yakalarız.
11:56Şu anda Şanlıurfa'da bizim 10 milyon adet şabut yavrusu, 15 milyon adet de sazan yavrusu üretim hedefimiz var.
12:03Bunun üzerine çıkacağız altında kalmayacağız.
12:06Geçen senede biz 33 milyon adet yavru balık üretip 9 tane ilimize ve çevre illerdeki isteyen Sivas'ta dahil illerimize yavru balık göndermiş olduk.
12:15Şu anda Birecik Havzası'nda da bizim yaklaşık 20 bin ton somon balığı üretim çiftliklerimiz var.
12:22Devletimizin yaptığı barajlarda devletimizin verdiği desteklerle kurulan balık çiftliklerimiz var.
12:2920 bin ton ürettik.
12:312023'te de 100 milyon dolarlık bir ihracatımız var Şanlıurfa olarak resmi rakamlar bunlar.
12:37Yani Şanlıurfa balıkçılığın gizli yüzü.
12:41Şanlıurfa Türkiye'de ikinci sırada bu konuda.
12:44İkincide neresi var?
12:45Elazığ ilimiz var. İkincide de biz varız.
12:47Elazığ'ın şansı şu Keban ve Karakaya Baraj Gölü var.
12:50Bizde sadece Atatürk Barajımız ve Birecik Barajımız, Karkamış Barajı Gölü var.
12:55Yani o havzada üretiyoruz.
12:57Ama bunların tamamı devletimizin verdiği hibe desteklerle kurulan çiftlikler.
13:01Burası da bizim Şanlıurfamızdaki Bozova üretim istasyonumuz.
13:05Yavru balık üretim istasyonu da bütün finansmanı devletimiz tarafından karşılan yavru balıkları üretiyoruz.
13:10İşte yanımızda bizim şube müdürümüz var, Hakan Bey.
13:13Aynı zamanda bu işin de uzmanı.
13:15İnşallah bu yılda problemsiz bir şekilde iç sularımızı balıklandırmış olacağız.
13:20Neden Şabut ve Sazan üzerine çalışıyorsunuz?
13:25Şabut zaten bizim Dicle'nin ve Fırat'ın kendi endemik türü.
13:30Onu koruma altına dalmış oluyoruz.
13:32Sazan da zaten bizim bu bölgede hem zor şartlarda dayanıklı olan,
13:37hem de uzun süre yaşayabilen bir balık.
13:40Atatürk Barajı Gölü'nde, Birecik Barajı Gölü'nde ve çevredeki baraj göllerinde
13:44ailelerin geçim kaynağı olan, balıkçılık yapan yaklaşık 50 tane benim sadece Atatürk Barajı Gölü'nde teknem var.
13:51Dolayısıyla hem bunların kendi ailelerini geçindirmeleri, hem de ekonomiye katkı sağlamaları için bu balıklar çok kıymetli.
13:59Azalmalarını engellemiş oluyoruz. Aslında popülasyonu dengede tutmaya çalışıyoruz.
14:03Şabut balığı bu bölgede mi tüketiliyor yoksa ülkenin her yerine gönderiliyor mu?
14:07Ülkenin her yerine biz soğuk zincirle gönderebiliyoruz.
14:09Aslında şabutu da ihraç ediyoruz.
14:11Bazı ülkeler bunu özel olarak istiyor.
14:13Onlara da biz bunları temizleyip, dondurup, gıdaz kodeksine uygun bir şekilde ihraçatını sağlamış oluyoruz.
14:19Makbul bir balık yani.
14:21Bence çok güzel bir eti var, çok güzel bir tadı var.
14:25Atatürk Baraj Gölü'nün suyu, Fırat Nehri'nin suyu birinci derecede içme suyu aslında.
14:30Biz şu anda sulamada da kullanıyoruz biliyorsunuz.
14:32Soğuk su değil mi aynı zamanda?
14:34Şöyle buradaki soğuk olmasının sebebi gövdenin yaklaşık 40 metre aşağısından yani sıfır noktasından suyun buraya gelmesi.
14:42Güneş görmeyen bir su oluyor.
14:44O da bu balıklarımız için özellikle yumurtalama ve büyütme döneminde çok uygun şartları sağlıyor.
14:50Dışarısı da sıcak olduğu için generatif olarak hızlı bir şekilde büyüyor, fizyolojik olarak.
14:55Yani en kaliteli balığı da biz üretmiş oluyoruz.
14:57Ne yapacağız bunu?
14:58Bunu tekrardan suya yarıyoruz.
15:00Bırakalım mı?
15:01Bırakın, tekrar suya bırakalım.
15:05At abi.
15:07At git, at git.
15:12Özgürlüğüne kavuştu.
15:14Anaç balık olduğu için onun yaşamasına zaten izin veriyoruz.
15:18Çünkü ondan çoğaltıyoruz.
15:20Peki sağlıktan sonra geri mi atıyorsunuz balıkları?
15:23Tabi tabi geri atıyoruz.
15:24Onların tekrar bir dahaki döneme kadar bakımını yapıyoruz.
15:27İyi olanları ayırıyoruz.
15:28Anaç olanları, hastalıksız olanları, temiz olanları, doğru olanları, ismine dönük olanları yani genetik olarak bütün özellikleri taşıyan balıkları.
15:37En sağlamları anaç olarak kullanıyoruz.
15:39Diğerlerini de iç piyasaya ihale ile satıyoruz.
15:44Müzik
16:00Çok geniş tarım arazilerine sahip olan Şanlıurfa'nın Hilvan ilçesinin Kadıkent köyündeyiz.
16:06Bu köyde bayanlar ipek böcekçiliği üretimi yapıyorlar.
16:10Bu çalışmanın amacı bu yöre insanının, bu yöre kadınlarının başka kentlere, başka ovalara gidip orada tarım işçisi olarak çalışmalarına engel olmak.
16:21Gelin bakalım neler yapılıyor birlikte öğrenelim.
16:23Müzik
16:36İpek böceği üreticisi Fidan Manay ile birlikteyiz.
16:39Fidan ne zaman başladın ipek böceği üretmeye?
16:42İlk bizim haberimiz olduğunda 2017'ydi.
16:45İlçe tarımın bir projesiydi.
16:48Biz de üretmek amacıyla biz de başvuru yaptık.
16:51O yıllardan beri aralıklarla yapıyoruz.
16:54İki defa da Urfa'ya birinciliğimiz var.
16:57İpekkoza birinciliği.
16:58Yani çok mu ürettin?
16:59Evet.
17:00İyi mi ürettin?
17:01Güzel yaptık ve birinciliği elde ettik.
17:05Yengem de vardı bu işin içinde.
17:06Bu yıl sadece ben yaptım.
17:08Yani sen 2017'den bu yana?
17:10Evet aralıklı.
17:11Aralıklı.
17:12İki yıl önce de yengem Urfa'ya birinciliği getirdi.
17:15Siz parsellediniz bu ödülü.
17:17Gibi.
17:18Sizin ailede yani.
17:19Evet.
17:20Üretmeyi çok seviyoruz.
17:21Ülkeye bir katkımız olsun istiyoruz.
17:23Öyle yani zaten sıfır sermaye.
17:25Sıfır sermaye diyorsun ama yeteri kadar dut ağacının olması gerekiyor.
17:29Bulunuyor.
17:30Var mı bu bölgede?
17:31Var.
17:32Çünkü siz baraja yakın bir yerdesiniz.
17:34Kesinlikle.
17:35Ağaçlık bir bölge.
17:36Evet.
17:37Dut ağaçları da iyi yetişiyor.
17:38Fidan size nasıl geliyor bu böcekler?
17:41İlçe tarımın bir projesiydi dediğim gibi.
17:44Başvuru yapıyorsunuz.
17:45Zaten kapınıza geliyor.
17:46Size her türlü imkanı da sağlıyorlar.
17:48Konteynırmış, kireçmiş işte araç gereği ne gerekiyorsa sağ olsunlar bize yardımcı oluyorlar.
17:55Bizim yaptığımız sadece üretmek.
17:58Ne kadar yumurta alıyorsunuz başlarken?
18:01Bize geldiğinde kutu şeklinde geliyor.
18:03Kutu açtığımız gibi zaten yaprakla besliyoruz.
18:06Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet Yipar'ın dediğine göre bir kutuda 2000 adet yumurta bulunuyor.
18:12Peki senin yıllık üretimin ne kadar?
18:15Kaç kilo?
18:16İlk yaptığımız yıl iki kutudan 46 kilo çıkardık.
18:19Diğer bir yıl bir kutudan 26 kilo çıkardık.
18:23Bu yılda daha hasılatı…
18:25Bekliyorsunuz.
18:26Ne çıkacak?
18:27Peki başarını o çıkardığın kilolar etkiliyor mu?
18:30Etkiliyordur.
18:31Yani mutlu ediyor sonuç beni.
18:33Hem çok seviyorum bu hayvaları.
18:35Terapi gibi bir şey benim için.
18:37Hem de dediğim gibi üretmeyi çok seviyorum.
18:39Ülkeme bir katkı olsun çok istiyorum.
18:41Şimdi bu projenin amacı bu yöredeki kadınların geçici tarım işçisi olarak başka bölgelere gitmesine engel olup
18:50kendi köylerinde, kendi evlerinde para kazanmalarını teşvik etti.
18:54Kesinlikle evet.
18:55Bu senin hayatında ya da yengenin hayatında oldu mu?
18:58Çok şükür biz dışarı çıkmıyoruz ama çıkanları görüyorum çok faydası oluyor.
19:03Hani dışarıya çıkmaya gerek kalmıyor.
19:05Kalmadan para kazanıyorsunuz.
19:06Kesinlikle.
19:07Geçimini sağlıyor yani bir kadına.
19:09Kesinlikle.
19:10Hani şöyle bir şey bir de bakabileceğiniz kutu talep edebiliyorsunuz.
19:13İstediğin kadar sayıyı arttırabilir.
19:15Kesinlikle.
19:16Hani sadece birkaç tut ağacı olan yani yıllık gelinliği karşılayabilir.
19:20Bak avucumun diğer tarafındaydı.
19:24Evet.
19:25Zaten kesinlikle.
19:27Onlar kendini yaprağa ulaştırıyor.
19:29Doyduğunda zaten 39. 40. gün az kısmı asıyorsanız onlar koza vermeye başlıyor.
19:34Şimdi yumurtalar sana geldi.
19:36Evet.
19:37Ne yapıyorsun?
19:38Zaten kutuyu açıyorum karınca şeklinde.
19:40Yaprakları çok küçük bir şekilde üstlerine doğrayıp şey yapıyorum.
19:43Önce doğrayarak mı yapıyorsun?
19:44Evet.
19:45Zaten büyüdükçe yaprak da büyüyor.
19:46O şekilde birbirlerini dengeliyorlar yani.
19:49En son aşama dal yaprak oluyor.
19:51Gördüğünüz gibi.
19:52Şunun gibi.
19:53Kesinlikle.
19:54Ya da bunlar gibi değil mi?
19:55Evet.
19:57Zaten hayvanlar üstüne çıkıp karnını doyurduktan sonra kozasını örüyor.
20:02Çok güzel hayvanlar.
20:03Çok seviyorsun sen bunları.
20:05Çok seviyorum ben.
20:06Bir tane al bakayım.
20:07Nasıl konuşacaksın onunla?
20:08Ya işte kızlarım diyorum.
20:10Zaten İpek Böceği olduğu için genel adına İpek diye koymuşum.
20:13İpek diyorsun.
20:14Zaten İpek kızlarım.
20:15Bir al kızını bakayım.
20:17Gel annem.
20:18Çok seviyorum.
20:20Yaprağa mı koyacaksın şimdi?
20:22Aç kalmasın.
20:23Karnını doyurduğu gibi zaten görevi bitiyor.
20:25Son görevi de işte askıya çıkıp kozasını örmek.
20:28Askı dediğin bunlar oluyor değil mi?
20:29Evet askı dediğimiz de bunlar.
20:31Onu bu yaprağa koy istersen.
20:33Tabii ki.
20:34Belki beslenir.
20:35Tabii ki.
20:36Peki bakımı nasıl oluyor yani?
20:38Günde kaç saatini onlara ayırıyorsun?
20:40Yaprak toplamakta biraz sıkıntı çekiyorum ama onun haricinde hiçbir sıkıntısı yok.
20:44Getiriyorsun, yaprağa bırakıyorsun.
20:46Aynen aşamaları var.
20:47Birinci uykusu var, ikinci uykusu var.
20:49Son uyku, dördüncü uykusu var.
20:51Nasıl onu anlatabilir misin?
20:53Şimdi dönemleri var.
20:55Kutuyu açtığınızda dördüncü gün artık uykuya dalıyorlar.
20:59Uyku dediğimiz şey de başları dik bir şekilde hareketsiz yatıyorlar.
21:03Kesinlikle yem yemiyorlar.
21:05Bu bir gün böyle sürüyor.
21:07Öbür gün mesela öğlen uyudularsa öbür gün öğlen kireçliyorsunuz.
21:12Başka bir yere aksarıyorsunuz ve üstüne yem atmaya devam ediyorsunuz.
21:15Bu böyle.
21:16Her uykuda dik mi duruyorlar?
21:18Evet.
21:19Hiç kıpırdamam öyle dik.
21:20Bir gün 24 saat.
21:21Evet.
21:22Hiçbir şey yemeden yem yemeden duruyorlar.
21:24Aynen.
21:25Sonra dördüncü aşama tırtıl aşaması oluyor.
21:27Evet.
21:28Beşinci aşaması da gördüğünüz gibi koza.
21:30Koza aşaması.
21:31En güzel hali.
21:32Aynen.
21:33Sonra bu kozaları toplayıp gönderiyorsunuz.
21:35Koza birliğiyle gönderiyorsunuz.
21:36Aynen koza birliğiyle gönderiliyor.
21:37Aynen.
21:38Yaprak yerken çok güzel bir...
21:39Çok güzel bir ses çıkarıyorlar.
21:41Sanki yağmur yağıyormuş gibi.
21:42Bu sizi çok mutlu ediyor.
21:44Hani terapi gibi geldiğini söyleyebilirim.
21:46Dut ağacınız varsa ve dut yetiştirebiliyorsanız...
21:49Kesinlikle sıfır sermaye, çevreye sıfır zarar ve inşallah güzel sonuçla başarıyorsunuz.
22:11Şanlıurfa Tarım, İl ve Orman Müdürlüğü'nden Kader Sadıçoğlu'yla görüşeceğiz.
22:17Kader Hanım bize kadın çiftçilerin eğitimi için neler yapılıyor o konuda bilgiler verecek.
22:22Doğru mu dedim?
22:23Evet doğru söylediniz.
22:24Öncelikle hoş geldiniz Zeynep Hanım.
22:26Hoş bulduk.
22:27Neler anlatıyorsunuz?
22:28Nasıl eğitiyorsunuz çiftçi kadınlarımızı?
22:29Biz neler anlatıyoruz?
22:30Şanlıurfamızda ürün çeşitliliği fazla.
22:32Ziyaretleriniz esnasında bununla karşılaşmışsınızdır.
22:35Şu an bulunduğumuz Hilvan ilçesinin Kadıkendi köyünde ipek ve ceye yetiştiriciliği yapan çiftçimiz var.
22:41Fidan Manay.
22:42Böceklerimiz şu an koza aşamasına geldi.
22:452017 yılında koza birlikle birlikte bir işi birliği yaparak il müdürlüğümüz desteğiyle hazırlanan projede kadınlar belirlendi.
22:53Özellikle bahçesinde dut ağacı olan.
22:55Çünkü ipek böceğinin beslenmesinde sadece dut yaprakları kullanılıyor.
22:58Önce kimin bahçesinde dut var onu belirlediniz.
23:02Yani dut ağaçları olan evler önemli.
23:04Çünkü besleme için yaprak sıkıntısı yaşanabiliyor.
23:07Ya da yakın komşusunda köydeki ağaç varlığı baz alınıyor besleme yapmadan önce.
23:11Bir paket böcek deyince aklımıza 20 bin tane ipek böceği geliyor.
23:15Bir kasnakta yeni bir gün.
23:17Evet küçük bir kasnakta geliyor elimize.
23:19Böcek yumurtaları yani inticar edilmiş oluyor.
23:21Yumurtadan çıkma aşamasında geliyor.
23:23Geldiği gün besleme işlemi dağıtımla birlikte gösteriliyor çiftçilere.
23:26Biz de 2017 yılında bu işe başladık.
23:28Özellikle mevsimlik tarımsal göçün önüne geçmek niyetiyle.
23:31Çünkü Şanlıurfa'da özellikle mevsimlik göç yaşandığı zaman kadınlar.
23:35Köyler boşalıyor.
23:36Köyler boşalıyor ama onunla birlikte işte kadınlar işte eşlerine destek olmak amacıyla gidiyorlar.
23:40Çocuklar okullarını bırakıp gidiyor.
23:42Gittikleri yer ayrı.
23:43İşte yollarda geçirdikleri mücadeleleri sıkıntılı zorluk aşamaları oluyor.
23:48Gittikleri yerde göçebe hayatları yaşıyorlar.
23:50Göçebe hayatı yaşıyorlar.
23:51Suları yok.
23:52İşte hijyenik ortamlarda değiller.
23:54Güvenlikleri yok.
23:55İşte çocuklar okuldan olduğu için eğitimle ilgili sıkıntılar oluyor.
23:58Bunların önüne geçesin.
23:59İşte 45 binlik bir üretim sezonunda orada kazanacakları parayı.
24:04Kendi oturdukları yerde, ikamet ettikleri yerde.
24:06Artı sadece işte dut ağacında yaprak toplamak suretiyle.
24:09Böcek zaten ücretsiz geldiği için besleniyor.
24:13Yaş koza halinde kozabirliğe gönderiliyor.
24:15Ve o da ücretsiz gönderiliyor.
24:17Bu anlamda kozabirliğin desteği işte il müdürlüğünün onların yetiştirme esnasındaki teknik destekleri devam ettiği için
24:24bu anlamda faydalı ve yerinde üretimi önemseyerek öne çıkarmaya çalışıyoruz.
24:29Çünkü emek isteyen işler bunlar.
24:31Yani ipek böceği beslemek sayı olarak az ama 45 günlük süre içerisinde günde en az 5-6 besleme yapması gerekiyor.
24:38Bu da işte 4 saat ya da 5 saat arayla yaprak getirmesi gerekiyor.
24:42Bir paket böcek dediğimizde ilk gelen kasnak insanların gözüne çok az geliyor.
24:46Ve işte şey olarak düşünemiyorlar.
24:48Son görüntüyü düşünemiyorlar.
24:49Ama 25 metrekarelik bir alana yayılıyor bu böcek.
24:5320 bin böcek olarak devam ediyoruz.
24:55Ama bunun işte bir kasnaktaki hali 25 metrekareye yayılıyor.
24:59Beslemek için böyle bir alana ihtiyacımız var.
25:01E tabi herkese bunu tek düze yerde hareket alanı olmayacağı için biz bunu raflı sistemler olarak tavsiye ettik.
25:07Yani kozla birliğin üretim metodu o şekilde.
25:10Raflı sistemlerde bu kerevet dediğimiz şeylerin desteği yapıldı.
25:15Onlar çiftçilerimize daha öncesinde verildi.
25:17Bunların üzerinde böcekler işte şeyle temas etmemesi gerekiyor.
25:21Metalle ya da işte beton zeminle temas etmemesi gerekiyor.
25:24Doğal ortamda.
25:25Evet o yüzden doğal kağıtlarımız var.
25:27Bu kraf kağıt dediğimiz eskiden samanlı kağıt olarak bilirdik.
25:31Bu kağıtların üzerinde sadece yaprak vermek suretiyle besleme yapılıyor.
25:35Ve bir paket böcek 500 kilogram yaprak tüketiyor.
25:38Yani yarım ton.
25:39Yani 45 günde.
25:40Evet 45 günün 39 gününe kadar besleme yapılıyor.
25:4340. günde genelde koza aşamasına gelince artık yaprak verme azalıyor.
25:46Çünkü bütün böcekler kozaya tırmanıyor.
25:48Koza aşamasında yaprak tüketmiyorlar.
25:50Sadece kozaya gitmeyenler için böyle az az beslemeye devam ediyoruz.
25:54Şanlıurfa Hilvan Akçaören Helis köyündeyiz.
25:57Bu köyde Gülizar Çetinkaya adında bir ipek böcekçiliği üreticisi varmış.
26:02Ve Gülizar çok tecrübeliymiş bu konuda.
26:05Ve Gülistan Çetinkaya ile birlikteyiz.
26:07Gülistan tecrübeli bir ipek böceği üreticisi.
26:10Tam 8 yıldır ipek böceği üretiyor.
26:13Gülistan nasıl başladın ipek böceği üretmeye?
26:15Valla bizim başkan getirdi işte küçücük bir şeydi.
26:17Görmemiştim hiç önümde.
26:19Baktım küçücüktü.
26:20Küçük yapraklar üzerine verdim kaldırdım 2-3 gün.
26:24Sonra maydanoz gibi doğradım.
26:26Tek tek tek sonra büyüdüler.
26:28Dut yapraklarını mı?
26:29Evet küçük küçük.
26:31Önceden 15 gün küçük küçük doğruyorum ben.
26:33Serpiyorum küçücükler ya ölürler.
26:36Yavaş yavaş sonra büyüdüklerinde tam ayırıyorum.
26:39Sonra dağıtıyorum hepsini.
26:40Zaten her birisi bir tepsinin içindeydi.
26:42Dağıttım da bu tahtalar doldu.
26:44Evet şu an kozadalar.
26:46Kozadalar.
26:47Bittiler yani.
26:48Tırtıl hali yok değil mi?
26:49Var var arada tek tek var.
26:51Küçücük olanlar var.
26:52Senin hasat yaklaştı yani.
26:53Pazartesi günü toplarız sağlık götürürler.
26:56Kargoyla gönderiyorsunuz.
26:57Bursa'ya gönderiyoruz biz.
26:598 yıldır bir fiil üretiyorsun.
27:01Evet 8 yıldır yapıyorum.
27:02Şimdi artık sen çok iyi bir yetiştirici oldun.
27:05Tecrübe kazandın.
27:06Evet hepsini biliyorum zaten.
27:07Bu alan sana dar gelmeye başladı.
27:09Daha geniş alanlar istiyorsun.
27:11İstiyorum valla.
27:12Atölye kurmak istiyorsun.
27:14Yardım ediyorlar hani hibe diyorlar bir şey diyorlar.
27:17Kadınlara hibe falan varsa istiyoruz.
27:19Niye istemeyelim?
27:21Bizim Urfa'dakiler de her yerde yardım edenler varsa duysunlar.
27:24Bursa'dakiler gene olabilir.
27:26Onlara öğretip yolluyoruz zaten.
27:28Sen daha önce dışarılara tarım işçisi olarak gider miydin?
27:32Hayır.
27:33Köyde kendi bahçemizde falan çalışıyorduk.
27:35Yani pamuk falan ekiyorduk.
27:37Şimdi bu sene zaten hastayım.
27:39Ben bir yere gidemiyorum.
27:40Eşim yaprak yapıp önüme getiriyordu.
27:42Ben koparıp veriyordum.
27:43Hastayım da bu kız kardeşlerim Urfa'da geldiler.
27:45Bu süpürgeleri gidip tarlalarda topladılar.
27:48Bursa'da şeyleri var, telleri var.
27:50Üzerine veriyorlar.
27:52Bunları yapmıyorlar.
27:53Biz bunları kendi gidip topluyoruz.
27:56Bağda, her yerde.
27:57Tarlalardan topluyoruz.
27:58Tarlalardan topluyoruz biz bunu.
28:00Ne otu bu? Sirke otu mu?
28:01Yok yok.
28:02Süpürge diyoruz buna.
28:03Gerdel otu diyoruz.
28:05Onlarınki böyle tel gibi üzerine veriyorlar.
28:07Yapışıyorlar.
28:08Mesela kitaplarda var.
28:09Dur burada bir şey gördüm.
28:11O ölü olan.
28:12O yapamamış.
28:13Ölü mü?
28:14O yapamamış.
28:15Kozayı yapamış.
28:16Bak içinde siyah olmuş.
28:17Bende başladı devam ediyor zannettim.
28:19Hayır hayır hayır.
28:20O siyah olmuş.
28:21Artık tanıyoruz ne oldu.
28:22Bu yapmış kozasını.
28:23He bu kozasını yapmış.
28:25Bu tırtılın ağzının üstünden bir sıvı.
28:29He tırtıl zamanı geldiğinde zaten kendisi gidiyor.
28:32Ağzından çıkarıyor.
28:33Üzerine örüyor.
28:34İçinde kalıyor.
28:35Üst dudağında oradaki deliklerden bir sıvı akıyormuş.
28:39O da bu ipekleri oluşturuyor.
28:42Tut ağacı verseler.
28:43Mesela yerimiz var aşağıda eksik.
28:46Hepsini tutlasak.
28:47Küçük tutlara.
28:48Yaptığımız tut olduğu zaman.
28:50Mesela tut varsa ölüyorlar.
28:52Tutlar tatlı olunca birbirine yapışınca ölüyorlar.
28:55Hepsini kireçliyorum ben.
28:57Mesela küçükken bir haftada iki defa kireç yatardım.
29:02Tutu mu kireçliyorsun?
29:04Yok.
29:05Yavruları.
29:06Yavruları hepsini.
29:07Tırtılları mı yatıyorsun?
29:08Tırtılları üzerine atıyorum kireçle.
29:10Zarar vermiyor mu?
29:11Hayır.
29:12Zaten onun ilacı odur.
29:13Mesela kustuğu zaman, hasta olduğu zaman kireçle şey yapıyorum ben.
29:17İyileştiriyorum onları.
29:18Kireç serpince iyileşiyorlar.
29:20Evet.
29:21Yani sen diyorsun ki benim yerim var.
29:23Evet.
29:24Tut ağacım var ama yetersiz.
29:26Yetersiz.
29:27Tut fidesine ihtiyacım var.
29:28İhtiyacım var.
29:29O da var.
29:30Yardım da istiyorum.
29:31Yerim de dar.
29:32Burada olmazlar.
29:33Bir paket burada mesela dar geliyor.
29:35Bir de sıcak olunca ölüyorlar.
29:37O yüzden geniş bir alana ihtiyacın var.
29:39Evet.
29:40Yoksa bu bölgede çok iyi bir ipek böceği üreticisi olurum diyorsun.
29:44Olurum valla.
29:45Hatta belki ipek üretmeye bile başlarsın.
29:47İnşallah.
29:48İşte yardım etseler yaparız valla.
29:50Etmeseler de yapamayız.
29:51Sesini duyunca edeceklerdir inşallah.
29:53Evet, inanıyorum.
29:54Kolay gelsin, bereketli olsun.
29:55Sağ olasın.
29:56Hoşça kal.
29:57Teşekkürler.
30:11Şanlıurfa Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar'la birlikteyiz.
30:17Bu bölgedeki tarımsal faaliyetler hakkında kendisinden bilgiler alacağız.
30:21Hikmet Bey, bulunduğumuz bölge Atatürk Barajı'na çok yakın ve tarım açısından son derece elverişli topraklardayız.
30:28Neler üretiliyor buralarda?
30:30Şimdi bölgemizin temel ürünleri arpa buğday, Hububat'ta arpa buğday, baklagillerde mercimek,
30:38sulu tarımda da mısır ve pamuk ağırlıklı bir şeyde.
30:41Ayrıca pamukta biz üretimde Türkiye birincisiyiz.
30:44Bunu da ifade etmek istiyorum.
30:45Pamukta Türkiye birincisi.
30:46Evet, pamukta Türkiye %46 civarında bir, tabii her yıl 3-5 değişmekle beraber.
30:51Pamukta Urfa bölgesi olarak.
30:53Adana'dan öne mi geçtiniz?
30:55Tabii ki, tabii ki.
30:56Adana, Çukurova şu anda çok fazla bir pamuk üretimi yapılıyor.
30:58Onlar başka ürünleri mi?
30:59Onlar biraz daha çok mısıra yönelmeye başladı.
31:01Son zamanlarda hastalıkların çoğalmasıyla pamuktan vazgeçtiler.
31:06Dolayısıyla bölgemizin sıcak olması, suyun bol olması hava şartlarından kaynaklı olarak da
31:11pamuğa yönelme biraz daha fazla oldu bizim bölgede.
31:13Yani Şanlıurfa bölgesi pamuk üretiminde birinci diyorsunuz.
31:17Evet, pamuk üretiminde fıstık, antep fıstığı üretiminde bir de mercimek üretiminde birinci sıradayız.
31:22Yeni bir çalışma alanı var bu bölgede.
31:25İpek böceği üretimi.
31:27Evet, evet.
31:28Bu nasıl gidiyor?
31:29Biz bunu 2016 yılında dönemin kaymakamıyla birlikte,
31:33ziraat odası olarak birlikte bir projeyle başladık.
31:351-2 yıl sonra Tarım İl Müdürlüğü projeye destek verdi.
31:39Kendisi bir proje yaptı.
31:40Biz de onlarla birlikte çalıştık.
31:42Biraz yemek kazandı.
31:43Hemen arkasından Büyükşehir Belediyesi ile bir irtibata geçtik.
31:46Onlarla projeyi canlandırmaya çalıştık.
31:48Bugüne kadar geldik.
31:49Bugün Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte projeyi daha iyi aşamaya götürmeye çalışıyoruz.
32:00Şanlıurfa, Haliliye ilçesi, Akçalı mevkiindeyiz.
32:04Hikmet, bu atlar kimin atı?
32:06Benim atım.
32:07Senin atın?
32:08Evet.
32:09Sen yetiştiriyorsun.
32:10Evet.
32:11At yetiştiriyor.
32:12Evet.
32:13At yetiştiriyor.
32:14Orası orası ay götürüyoruz, koşturuyoruz.
32:16Kaç tane atın var böyle?
32:1850-60 tane var.
32:1950-60 tane atın var.
32:20Evet.
32:21Bunlar yarış atı oluyor değil mi?
32:23Evet, yarış atı.
32:24Cinsi ne?
32:25İngiliz.
32:26İngiliz atı.
32:27Buradaki hepsi İngiliz atı mı?
32:28Evet, evet.
32:29Peki bakımı zor mu?
32:30Yok, zor değil.
32:31Yavruyken mi alıyorsun yoksa burada mı doğum yapılıyor?
32:32Yok.
32:33Belediyesi yapıyor.
32:34Yarışta çıktığı zaman sakat oluyor.
32:35Ondan sonra biz çekimi yapıyoruz.
32:36Ondan sonra tay alıyoruz.
32:37Yarışta sakatlanan atları alıyorsunuz.
32:38Evet.
32:39Ondan üretiyorsunuz.
32:40Evet.
32:41Var mı burada anaç at peki?
32:42Bu da anaç.
32:43Bu da anaç.
32:44Bu da anaç.
32:45Bu da anaç.
32:46Bu da anaç.
32:47Bu da anaç.
32:48Bu da anaç.
32:49Bu da anaç.
32:50Evet.
32:51Ondan üretiyorsunuz.
32:52Evet.
32:53Var mı burada anaç at peki?
32:54Budur.
32:55Anası budur.
32:56Hepsinin anası bu mu?
32:57Yok.
32:58Başka yerde de var.
32:59Çoğunun anası bu.
33:00Evet, evet.
33:01Öyle mi?
33:02Evet.
33:03Peki nasıl bakıyorsun?
33:04Nasıl besliyorsun?
33:05Bir özelliği var mı?
33:06Yarışlara hazırlamanın?
33:07Tabi hazırlamaya.
33:08Bu şimdi 8.
33:09Ay'da 10 tane tay var.
33:10Şeye gidecek.
33:11Sahaya gidecek.
33:12Ondan sonra orada eğitim yapıyor.
33:13Eğitimden sonra 4.
33:14Ay'da Ankara, İstanbul'a gidiyor.
33:15Orada koşturuyorlar.
33:16Ben bakıyorum.
33:17Benim çocuklar da koşturuyor.
33:18Onlar seyisli titriyorlar.
33:19Jokeri titriyorlar.
33:20Orası da bindiriyorlar.
33:21Seyislik yapıyorlar.
33:22Evet.
33:23Ve jokerlik yapıyorlar.
33:24Evet.
33:25Yok jokerlik değil.
33:26Jokerlik.
33:27Yok.
33:28Joker ayrı.
33:29Sadece seyislik yapıyorlar.
33:30Yarış atlarına seyislik yapıyorlar.
33:31Tabi, tabi.
33:32Kaç senedir bu işi yapıyorsun abi?
33:3325 senedir.
33:34En küçüğü bunların hangisi?
33:35Arkadaki mi?
33:36Arkadaki 10 tanedir.
33:37Kaç yaşında o?
33:38Bunlar şeydir.
33:39Yani yaşlılar.
33:40Yaşlılar.
33:41Yaşlılar.
33:42Yaşlılar.
33:4310 tanedir.
33:44Kaç yaşında o?
33:45Bunlar şeydir.
33:46Yani 10-13 aydır falandır.
33:47En büyükleri anneleri bu.
33:48Adı ne bunun?
33:49Lega mı?
33:50He.
33:51Lega Nurt.
33:52Lega Nurt.
33:53Bak burada.
33:54Bak burada yazıyor.
33:55Nasılsın Lega?
33:56İyi misin?
33:57Ne çok yavrum var senin burada.
33:58Atlar senede bir kez mi yavrum?
33:59Evet.
34:00Evet.
34:01Bir kez.
34:02Ne kadar sürüyor hamilelikleri?
34:0312 ay.
34:04İkiz olan oluyor mu?
34:05Oluyor.
34:06Yani biz vatanına getirdikleri zaman orasını bir tane düşürüyoruz.
34:07Bir tane kalıyor.
34:08He.
34:09He.
34:10He.
34:11He.
34:12He.
34:13Öyle yavrum.
34:14İkiz doğmasına izin vermiyorsunuz.
34:15İzin vermiyorum.
34:16Zayıf olur diyelim.
34:17Yok.
34:18Koşmuyorlar.
34:19Olur.
34:20Peki hep bu merada mı otlanıyor?
34:21Evet bu merada.
34:22Yonca etmişim.
34:23Yarışa hazırlanırken özel besinleri oluyor değil mi?
34:24Evet.
34:25Evet.
34:26Tabii.
34:27Tabii.
34:28Sadece arpa veriyoruz.
34:29Yeşil yonca veriyoruz.
34:30Hani üzüm falan veriyorlar mı?
34:31Yok üzümden sahaya gittiği zaman yarış atlara veriyoruz.
34:32Ceylanlar da mı size?
34:33He.
34:34Ceylanlar bizzim.
34:35Kaç tane ceylan var?
34:3613 tane 14 tane var.
34:37Kaç tane ceylan var?
34:39Üç tane, on dört tane var.
34:41O ceylanları ne yapacaksınız?
34:43Merak için.
34:45Nereden aldınız?
34:47Ceylan penarına.
34:49Siz de çoğaltmak istediniz.
34:51Peki kolay gelsin, hoşçakalın.
35:07Veteriner Hekim Halil Ayhan, şimdi bize bu atların saf kan İngiliz olup olmadıklarını nasıl anlayacağımızı anlatacak.
35:19Nereden bileceğiz bu atların saf kan İngiliz olup olmadığını?
35:23Zaten asıl bilgileri önce veriliyor.
35:25Annesi, babası, hangisi olacağı bize tarıma bildiriliyor, tarımın müdürlüğüne.
35:29Kimliklerinde belli zaten.
35:31Kimliklerinden belli.
35:32Taylar doğumundan sonra, ilk 3-4 ayda biz onların kimliklendirmesini yapıyoruz.
35:38Kimliklendirme de şu şekilde oluyor.
35:40Başvuru yapılıyor bize, hani tay doğduğuna dair.
35:42Başvurudan hemen sonra biz gidip o taydan kan alıyoruz.
35:46Kanı bizim bakanlığımıza bağlı laboratuvarlara gönderiyoruz.
35:49Saf olup olmadığı kontrol ediliyor.
35:51Kan sonucu ve çip takımı yapılıyor taya.
35:55Yani kan sonucu İngiliz olduğunu gösteriyor.
35:59Aynı anda hem çip takılıyor hem kan alınıyor.
36:02Laboratuvara gönderiliyor.
36:03Laboratuvarda herhangi bir olumsuzluk yoksa, anne baba DNA testi olumluysa bakanlığımız bunun kimliğini çıkartıyor.
36:10Pedigresi dediğimiz kimliğini çıkartıyor.
36:12Yani bir tay 3-4 aylıkken yapılan kan testiyle saf kan,
36:18Anne babalık testi yapılıyor.
36:20İngiliz olup olmadığı ya da Arap atının olmadığı belli oluyor.
36:24Ve ona göre yetiştiriliyor.
36:26Kesinlikle.
36:27İngiliz atı olduğu kesinleşince bakımında ve beslenmesinde bir farklılık oluyor mu?
36:33Tabii ki farklılıklar var.
36:35İngiliz atıyla Arap atının bakımı farklı.
36:37İngiliz atı Arap atına oranla biraz daha yapılı.
36:40Gösteriş itibariyle de cidago yüksekliği daha farklı.
36:44Boyu, ayak boyu daha yüksek.
36:47Ayak boyu daha yüksek.
36:48O yüzden bakımı biraz farklı.
36:50Çevre de etkiliyor.
36:51Çevreye göre de bakımı oluyor.
36:53Ortamdaki besin florası da önemli.
36:55Günlerdeki sıcaklık mesela Arap atı sıcaklığa dayanıklı.
36:58O yüzden Türkiye'nin Arap atının %60-65'i Urfa'da yetişiyor.
37:02Öyle mi?
37:03Evet, Urfa'da yetişiyor.
37:04Türkiye'deki Arap atlarının %60-65'i?
37:06Yaklaşık %60-65'i Urfa'da yetişiyor.
37:09Siverek'te mi yetişiyor?
37:10Hayır, daha çok Suruç bölgemizde, Suruç ilçemizde Arap atları yoğunlukta.
37:15Peki at yetiştirmek için bir özel iklim şartı gerekiyor mu?
37:19Dediğim gibi Arap atı sıcaklığa dayanıklı.
37:21Biraz İngilizler çok sıcağa gelemiyor.
37:24Ama Urfa zaten sıcak.
37:25Evet, çok sıcağa gelemiyor.
37:27O yüzden çeşitli dönemlerde farklı alanlara götürülüyor.
37:30Mesela biraz daha havalar ısınınca bunlar daha serin bir bölgeye mi gidecekler?
37:35Burak olmasının nemli ortamda yetişmesi biraz problem.
37:38Suruç'a su gelmesiyle beraber tarım yaygınlaştı.
37:43Tarım yaygınlaştığı için de bir nebze üretimi düştü Arap atların.
37:47Öyle mi?
37:48Yani ılıman iklime dönüşünce Arap atı?
37:52Nem oranı artınca, sıcaklık artınca her ne kadar dayanıklı da olsa Arap atı bir nebze de olsa etkileniyor.
37:59Peki o bölgede İngiliz atı olabiliyor mu?
38:02Evet, olabiliyor.
38:03Dediğim gibi her iki at türümüzde yetişiyor.
38:06İngiliz de, Arap da ama yoğunlukta Arap atı.
38:08Üç yaşına gelince tekrar bir muayeneden geçiriliyor.
38:11Ondan sonra Türkiye'nin farklı yerlerine koşmak için hazır.
38:16Koşuya gitmeden önce atlarda yine bir kan tahlili, kan sayımı falan yapılıyor mu?
38:22Kan sayımı değil de muayenesi yapılıyor, genel muayenesi.
38:26Herhangi bir olumsuz olduğu zaman ya da şüpheye düşüldüğü zaman o attan tekrar kan alınıp kontrolü yapılabiliyor.
38:32Peki at yetiştiriciliğinin getirisi nedir?
38:35Yetiştiricilik getirisi var.
38:37Sahibi olan kişinin adındaysa koşuya her kazandığında atı satmış olsa bile belli bir oranda pirin ödeniyor at sahibine.
38:46Yetiştiren kişiye satmış olsa bile pirin ödeniyor.
38:49Aynen pirin ödeniyor, yetiştiricilik pirin ödeniyor.
38:52Çipte adı geçen şahınsa bir pirin ödeniyor.
38:56Aynen pirin ödeniyor.
38:57İyiymiş.
38:58Kesinlikle.
38:59Bu pirinlerle mi peki insanlar?
39:02Yok sadece pirinlerle değil.
39:04At sahibi ise zaten her koşuda koşuya göre belirli bir ikramiye var.
39:08O ikramiye gelir olarak yetiştiriciye veya sahibine veriliyor.
39:14Yani o zaman at yetiştiriciliği karlı bir iş, doğru mu?
39:18Yani güzel atlar seçildiği zaman, güzel yetiştirildiği zaman, düzgün bakıldığı zaman karlı bir iş.
39:26Bir de ama sakatlanması söz konusu değil mi?
39:29Evet sakatlanması söz konusu, iyileşmesi de güç.
39:32Özellikle ayak kırıklarında, gövdenin büyük olması, anatomik yapısı nedeniyle iyileşmesi güç.
39:39O yüzden riskleri de var.
39:41Riskleri de var, kesinlikle riskleri de var.
39:43Koşamayan atlar, herhangi bir sağlık problemi yaşayan atları da genelde sahipleri damızlığa ayırıyor.
39:50Peki at yetiştiriciliğinde en önemli risk sakatlanması mıdır?
39:55Kesinlikle sakatlanması, metabolik hastalıkların oluşması, biliyorsunuz at nefesiyle yarışır.
40:05Herhangi bir hastalıklar olduğu zaman performanstan düşer.
40:08Bu da yarış kazanmasını etkiliyor tabii.
40:12Bu da at yetiştiriciliğinin risklerinden.
40:14Buranın iklim şartları hastalığı tetikliyor mu ya da iyi mi geliyor?
40:20Arap atı için koşullar uygun, çok güzel.
40:23Zaten dediğim gibi Türkiye'de Arap atın yetiştiriciliği yaklaşık olarak %60'ı Urfa'da oluyor.
40:29Peki çok teşekkür ederim.
40:30Rica ederim.
40:42Altyazı M.K.
41:12Altyazı M.K.