Türkiye'nin dijital dönüşümü için hangi projeler hayata geçiriliyor? Siber tehditler karşısında nasıl önlemler alınıyor? Afet anlarında kesintisiz iletişim için geliştirilen stratejiler neler? Geleceğin iletişim dünyasında kullanıcıları neler bekliyor? Hakan Çelik sordu; Turkcell Genel Müdürü Dr. Ali Taha Koç yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Değerli izleyiciler CNN Türk ekranlarına hoş geldiniz ben Hakan Çelik güzel bir haftasonu sabaha geçirmenizi diliyorum.
00:00:09Bugün ben biraz teknoloji konuşalım, dijitalleşmeyi konuşalım istiyorum bu konuları Türkiye'de gerçekten çok iyi bilen bir isim Dr. Ali Taha Koç konuğum hoş geldiniz.
00:00:19Hoş bulduk.
00:00:20Şimdi Ali Taha Bey şu anda Türksel'in Türkiye'nin çok köklü mobil iletişim teknoloji şirketlerinden operatörlerinden biri ve bu yıl 30. yılını kutluyor.
00:00:29Önce tebrik ediyorum.
00:00:30Çok teşekkür ederim.
00:00:31Hoş geldiniz.
00:00:32Bu kurumun genel müdürlüğü görevini sürdürüyor fakat biz daha önce cumhurbaşkanlığı dijital dönüşüm ofisi başkanlığı süresince de güzel bir yayın gerçekleştirmiştik.
00:00:42Ali Taha Koç Bey teknolojinin farklı alanlarını Türkiye'de çok yakından takip eden bir isim ve siz gerçekten önceki döneminizde de Türkiye'de teknolojik dönüşüm için bu konuların yaygınlaşması ve farkındalığın artması için önemli girişimlerde bulunmuştunuz.
00:00:57Bugün baktığımızda e-devlet süreci de oldukça yaygınlaştı ve belli bir olgunluğa ulaştı.
00:01:03Dünyada da iyi örneklerden biri.
00:01:06İsterseniz sizin şimdiki kurumunuzdaki çalışmalarınızla birlikte iki konuyu birleştirerek başlayalım.
00:01:13Şöyle sormak istiyorum, size ben bugünkü programımızda birçok konuyu eline boyuna etraflıca konuşalım istiyorum ama Türkiye dünyadaki benzer örneklerle mukayese edersek dijitalleşmenin biz neresindeyiz acaba şu anda?
00:01:26Ben insanlarımızın ve gençlerin teknolojiye çok meraklı olduklarını görüyorum.
00:01:30Herkes olabildiğince yeni teknoloji ürünlerini ve hizmetlerini satın almak ve kullanmak istiyor ama acaba biz ne durumdayız? Genel olarak bir özet yapalım isterseniz.
00:01:39Tabii ki öncelikle çok teşekkürler.
00:01:41Şunu söylemem gerekiyor, Türkiye'deki genç nüfusumuzun sayesinde özellikle internet kullanımımız ve saat anlamında 7 saat 6 dakika gibi bir günlük internet kullanım oranımız var.
00:01:51Güçlüklerden biri değil mi?
00:01:53Ve saat değişmese bile günlük gigabayt kullanımımız da artıyor.
00:01:57Bununla beraber özellikle kamumuzun dijital dönüşümü, özellikle devlet altyapımızdaki başarılı çalışmalar sayesinde dünyada parmakla gösterilen ülkelerden birisiyiz.
00:02:06Bu devletin ve kamunun dijitalleşmesi artık yavaş yavaş özel sektöre doğru ilerliyor.
00:02:11Tabii özel sektör deyince de aklımıza Türkiye'nin medali iftiharı TÜKSEL geliyor.
00:02:16Bu senede 30. yılımızı kutluyoruz.
00:02:18TÜKSEL'de de biz kamuda yapılan dijital dönüşümleri aynı şekilde hem özel sektöre hem de KOBİ'lere dijital dönüşüm projeleriyle beraber yansıtmaya çalışıyoruz.
00:02:27Sektör nasıl dönüşüyor?
00:02:29Şimdi Türkiye'de 30 yılı geride dile kolay yani Avrupa'da da öncü Türkiye mobil özellikle iletişimde öncü ülkelerden biri oldu.
00:02:38Uzun yıllar boyunca da biz birçok anlamda hakikaten bir farklı ülke olduk bu anlamda.
00:02:44Biraz sayılara bakalım ülkemizde mobil operatörlerin yanı sıra mesela toplam cep telefonu sayımız aşağı yukarı ne kadar?
00:02:53Bunların ne kadarını akıllı cep telefonu penetrasyon oluşturuyor?
00:02:57Biraz onlardan da bilgi verir misiniz?
00:02:59Tabii ki şimdi biz bu sene 94 yılında kurulduk ve bu sene 30. yılımızı kutluyoruz.
00:03:03Tabii 30. yılla beraber ilk başta 94 yılında bir mobil operatör olarak başlasak bir de artık biz kendimize bir teknoloji sağlayıcısı diyoruz.
00:03:12Dijital servislerimizle beraber sadece bir mobil operatör değiliz teknoloji sağlayıcısıyız ve bunu da çok başarılı bir ekiple yapıyoruz.
00:03:20Ben bu anlamda ekibime de teşekkür etmek istiyorum.
00:03:23Çok kaliteli bir ekiple çalışıyoruz çünkü bu başarılar ekip olmadan olmuyor.
00:03:27Şimdi sayılara gelirsek şunu söylemem gerekiyor.
00:03:30Türkiye'de Türksel'in 41 milyon tane kullanıcısı var.
00:03:3241 milyon kullanıcımızla hem mobil hizmetlerimizi kullanıyorlar ama aynı zamanda dijital servislerimiz var.
00:03:41Nedir? BİP gibi, TV Plus gibi, Fizi gibi ve Paycel gibi.
00:03:45Bunlar nedir? Ödeme yapabileceğiniz Paycel uygulamamız, anlık mesajlaşma uygulaması kullanabileceğimiz BİP uygulamamız,
00:03:51müzik dinleyebileceğimiz Fizi'miz ve aynı zamanda televizyon yayınlarımızı izleyebileceğimiz TV Plus uygulaması gibi
00:03:57dijital servis dediğimiz uygulamalarla vatandaşlarımıza hizmet sunmaya devam ediyoruz.
00:04:01Benim telefonumda da kullandığım platformlardan bir tanesi BİP.
00:04:05BİP ile ilgili yeni açılımlar var mı? Yeni bir takım eklentiler gelecek mi?
00:04:09Ve rakip diğer platformlarla mukayese ettiğinizde bir takım teknolojik açıdan nasıl mukayese edersiniz?
00:04:16Bir de tabi bilgi güvenliği çok önemli.
00:04:18Özellikle BİP'in ben güvenlik hassasiyeti yüksek olan insanlar tarafından da uzun bir süre boyunca tercih edildiğini hatırlıyorum.
00:04:27Biliyorum yani kamuoda da öyle olmuştu.
00:04:29Nasıl bir farkı ve avantajı var acaba diğer benzer platformlarla mukayese ederseniz?
00:04:34Biz Türkiye'nin Türkseli diyoruz artık.
00:04:36Türkiye'nin Türkseli olarak bizim en önemli görevlerimizden birisi de
00:04:39milli sınırlarımız içinde, siber vatan dediğimiz sınırlarımız içindeki verilerimizin güvenliğini sağlamak.
00:04:45Bu anlamda baktığınız zaman bir anlık mesajlaşma uygulaması da bizim her gün işlerimizi yaptığımız önemli uygulamalardan bir tanesi.
00:04:53En çok o kullanılıyor galiba değil mi? Onlar kullanılıyor.
00:04:55Onlar kullanılıyor. Günümüzde artık e-mail transferinden daha çok anlık mesajlaşma uygulamalarıyla işler...
00:05:01E-mail'in yerini aldı mı?
00:05:03Aldı. Kesinlikle aldı. Geçti bile.
00:05:05Çünkü daha hızlı cevap alabiliyorsunuz.
00:05:07SMS biraz daha yavaş olduğu için ve daha az kullanıldığı için anlık mesajlaşma uygulamaları dünyada da ülkemizde de en fazla kullanılan uygulamalarından bir tanesi.
00:05:16Biz burada milli güvenlik konusu olarak ele alıyoruz bunu ve Türkiye'nin, Türkseli'nin bir ülkemizde olan görevi, sorumluluğu olarak görüyoruz.
00:05:25Ve biz her zaman BIP'i daha iyi hale getirmek için çalışmalarımızda devam ediyoruz.
00:05:31Şu anda kullanıcı sayılarımız gün be gün artıyor ve şunu söylemem gerekiyor.
00:05:36Herhangi bir şekilde Türkiye'nin verisi Türkiye'de kalacak diyorsak BIP'i kullanmamızın çok önemli olduğunu düşünüyorum.
00:05:42Veriler Türkiye'de mi kalıyor onu anlatalım.
00:05:44Kesinlikle.
00:05:45Ve bunun nasıl bir önemi olduğunu belki geçtiğimiz günlerde Amerika'da yaşanan ne diyelim teknolojik aksaklık, yazılım sorunu veya nasıl anlatmayı tercih ederseniz onunla da biraz bağdaştıralım.
00:05:58Bütün dünyadaki hava yolları, hava alanları, bankacılık hizmetleri çöktü, kısmen çöktü, önemli oranda da zarar gördü ve insanlar kaygılandılar.
00:06:08Eyvah bankalardaki acaba paramıza, mevduatımıza erişememe durumu ortaya çıkacak mı diye.
00:06:14Bu da bize gösterdi ki hep alternatifli gitmek lazım ve mümkünse de verileri çok dikkatli bir şekilde taslif etmek, kategorize etmek, kullanmak lazım.
00:06:23Siz bu konuda çok tecrübeli bir isimsiniz.
00:06:25Ne dersler alındı?
00:06:27Türkiye örneği üzerinden de bu verileri tutmaktan bahsettiniz ya orayla bağlantılı olarak anlatayım.
00:06:33Konuya biraz bakarsak, bir işletim sisteminin üzerine yazılan bir yazılımın yapmış olduğu bir güncelleme sebebiyle o işletim sisteminin operasyonlarını devam ettirememesi.
00:06:45Esasında İngilizce tabiri de blue screen of death denir, yani mavi ekran tabirine düşmesi olarak adlandırılan bir olay yaşandı.
00:06:53Pazar payı yüksek olan bu siber güvenlik ürününün yapmış olduğu güncelleme bütün bilgisayarların tekrar elle başlatılıp açılmasına sebebi verdi.
00:07:02Biz dijital dünyada fiziksel bağlantıyı minimize etmeye çalışıyoruz.
00:07:08Her zaman uzaktan bağlanırız, uzaktan çözeriz sorunları.
00:07:10Büyümeye basmak gerektiğini, aç kapa yapmak gerektiğini.
00:07:12Aç kapa yapmak gerektiğini, belki birkaç kere aç kapa yapmak gerektiğini.
00:07:16Tabi bu bize şunu gösterdi, tek bir işletim sistemine bağımlı olmak.
00:07:18Çok önemli.
00:07:20Ve ikinci bir alternatifimiz olsaydı.
00:07:22Mesela Linux tabanlı bir işletim sistemi, mesela Türkiye'de TÜVİT'e aldığımız Pardus işletim sistemini geliştirdi.
00:07:28Mesela onun yedek olarak o alternatif sistemimiz olsaydı.
00:07:32Ve dünyada baktığınız zaman teknoloji devlerinin, teknolojinin üretimini ve kontrolünü tekerleştirme gibi bir hissiyatları ve bu yönde bir tavırları var.
00:07:42Çok tehlikeli bir şey değil mi? Son kullanıcı açısından.
00:07:44Son kullanıcı açısından her zaman alternatiflerin olması, her zaman seçebilme hürriyeti.
00:07:48Dijital özgürlük anlamında baktığınız zaman önemli bir şey, seçebilme hürriyetiniz olmasıdır.
00:07:53Sizi bir ürüne yönlendirmemesi gerekiyor.
00:07:56Dünyada da özellikle Avrupa Birliği'nde yapılan çalışmalarda şu anda hukuki olarak hiçbir ürünün tek olmaması gerektiği.
00:08:03Monopolleşmeye biraz karşı çıkacak ve tüketici haklarını koruyacak nitelikte.
00:08:08Kesinlikle.
00:08:09Aslında ülkelerin de veya kurumların da bir milli güvenlik meselesi haline geliyor değil mi?
00:08:13Çok hassas bilginin ve erişememek demek.
00:08:17Çok stratejik bir tehdit aslında.
00:08:19Şu anda günümüzde en büyük değeri bu veri paylaşımı ve işlerimizi hep onun üzerinden yaptığımız için
00:08:24bizim kesinlikle ve kesinlikle cep telefonlarımızda, kullandığımız sistemlerde alternatifleri düşünmemiz gerekiyor.
00:08:30Burada dijital farkındalık ve kullanıcılarımızın bu anlamda en iyisi olsa bile yanına mutlaka daha iyi bir alternatifi kullanmasının
00:08:38belli zamanlarda ihtiyacı olabileceğini düşünmesi gerekiyor.
00:08:42Biz de bu anlamda Türkiye'nin Türksel olarak diyoruz ki her zaman biz orada varız.
00:08:47Bipimizde, fizimizde, TV Plus'umuzda, Paycell'imizde olmaya da devam edeceğiz.
00:08:51Şimdi ben izleyicilerimizden de eğer bu konularla ilgili, teknolojiyle ilgili hazır Ali Taha Koç Bey buradayken
00:08:58merak ettiğiniz bu konularla ilgili aklınıza takılan bir şeyler varsa, başlıklar varsa bizim hafta sonu etiketimize göndererek bize ulaşabilirsiniz.
00:09:07Süremiz doğrultusunda da onlara yanıt vermeye çalışalım.
00:09:10Şimdi rekabet iyi bir şey bence.
00:09:13Her alanda rekabet olduğu zaman bu tüketicilerin lehine bir durum yaratıyor.
00:09:17Çok uzun yıllar boyunca da mobil operatörler eski adı öyleydi.
00:09:21Bir ciddi rekabetçi bir ortam yaşandı.
00:09:24Efendim işte eskiden AVEA değil mi?
00:09:26Sonraki dönemde Vodafone, Türktelekom bunlar da kendi alanlarında önemli oyuncular.
00:09:31Bu rekabet tüketicilere nasıl yansıyor diye bir baktığımızda bir onu konuşalım isterseniz.
00:09:36Çünkü biraz artık böyle pazarda da doyum noktasına yaklaşılınca Türkiye çok büyük bir pazar
00:09:41ama artık herkes bir şekilde bu sistemlere erişebiliyor.
00:09:44Bir onu sorayım.
00:09:46Bir de bu önemli saydığım şirketlerle acaba fiber optik konusunda,
00:09:51internetin yaygınlaştırılması konusunda bir ortak altyapı çalışması programı var mı?
00:09:57Çünkü herkesin en çok bana söylediği bu yayınlarda şeylerden biri
00:10:01Hakan Bey lütfen internet hızımızın artması noktasında yetkililerle konuşun,
00:10:08yaygınlaşması konusunu gündeme getirin gibi şeyler söylüyorlar.
00:10:11Bu konuda ne söylemek istersiniz?
00:10:12Öncelikle şunu söylemem gerekiyor.
00:10:14Biz pazar payı olarak belli bir olgunluğa ulaşmış bir mobil pazara sahibiz.
00:10:2090 milyonun üzerinde mobil kullanıcımız var ve artık bu sayılar çok hızlı bir şekilde artmıyor.
00:10:27Ve gelecek nesil teknolojilerle beraber artık rekabetin biz şeylerde olacağını düşünüyoruz.
00:10:31Artık teknolojiyi insanlara değil de şeylere doğru, akıllı fabrikalar, akıl işi.
00:10:36Nesneler değil mi? Otomobiller, diğer araçlar.
00:10:38Otomobiller, saatler, ceketler, belki ayakkabınız, eviniz, hastaneye, okul.
00:10:45Her şeyin akıllı olmaya daha doğrusu...
00:10:47Ben iyi bir tüketiciyim mesela, iyi bir kullanıcıyım.
00:10:49Gördüğünüz gibi giyilebilir teknolojiler, her taraf telefonlar, saatler değil mi?
00:10:53Çünkü şu anda Türkiye'nin 41 milyon kullanıcısı var.
00:10:55Bir 41 milyon kullanıcısının daha oluşabilmesi bundan sonra şeylerle beraber olacak.
00:11:00Yani nesnelerle beraber olacak ve yeni nesil teknolojiler özellikle 5G teknolojisi de artık şeyler için yapılmış ilk teknoloji.
00:11:074G teknolojisini insanlar için yapılmış son teknoloji olarak görebiliriz.
00:11:11Şimdi 5G ile beraber ne olacak?
00:11:13Kapasite artımından dolayı ve sayıların artmasından dolayı bizim mutlaka ve mutlaka bir fiber altyapıya ihtiyacımız olacak.
00:11:20İşte burada ortak fiber altyapı çok değerli oluyor.
00:11:23Eğer biz Türkiye'de dijital dönüşümü hızlandırmak istiyorsak,
00:11:27bütün altyapıların ortak bir şekilde tek bir ortak altyapı firması tarafından yapılmasının Türkiye'nin geleceği için doğru olduğunu düşünüyorum.
00:11:35Bu konuya yaklaştık mı?
00:11:37Yani diğer kurumların ve kuruluşların yöneticileri ve ilgili bakanlık ve bakanlıklar, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile.
00:11:44Yani önümüzdeki günlerde vatandaşlara iyi bir haber gelebilir gibi görüyor musunuz?
00:11:48Biz hem kamu kurumlarımızda hem de yetkililerimizde sürekli görüşmeler halindeyiz.
00:11:52Şunun farkındayız, dünya örneklerine baktığımız zaman dijitalleşmenin ve fiberleşmenin hızlandığı ülkelerde ortak fiber altyapı şirketinin bunu hızlandırdığını görebiliyoruz.
00:12:02Bu örnekleri de kamu kurumlarımızda ve bakanlıklarımızda bildirdiğimiz zaman şu anda görüşmelerimiz devam ediyor diyebilirim.
00:12:09Evet, şimdi tabii TOK yani Nesnelerin İnterneti, Internet of Things dediğimizde en önemli şeylerden biri bağlantılı, bağlanabilir, connected karşılanan şey.
00:12:19Türkiye'nin otomobil girişimi TOK önemli bir proje ve heyecan yarattı ve Turkcell'de program ortaklarından önemli bir program ortaklarından bir tanesi.
00:12:28Paydaşlardan biri.
00:12:29Paydaşlardan biri.
00:12:30Anadolu grubu var, BMC var.
00:12:32Türkiye Udular ve Borsalar Birliği'nin TOB'un bir önemli girişimi olmuştur.
00:12:37Dolayısıyla Türkiye'nin güçlü ve ciddi şirketleri bir araya gelir.
00:12:40Baba yiğitlerinden bir tanesi.
00:12:41Baba yiğitlerden biri.
00:12:42Siz TOG'a hangi katkıları veriyorsunuz?
00:12:44Biz özellikle biraz önce de bahsettiğim gibi Nesneler'e doğru bir geçişte mobilite ekosistemi bizim için çok değerli.
00:12:51Artık sadece cep telefonu veya bilgisayar değil başka platformlarda da bağlantılı olma ihtiyacı gün geçtikçe artıyor.
00:12:59Bunlardan en önemli bağlantılı olmamız gereken yer de günün belli bir vaktini geçirdiğimiz arabalarımız.
00:13:06Biz bu arabalara eski nesil arabalardan farklı olarak bağlantı sağlıyoruz.
00:13:11Bu arabalar normal internete girebilen, internette dolaşabildiğiniz arabalar.
00:13:15Connected car dediğimiz bağlantılı araç.
00:13:17Aynı zamanda artık bunlar da bir araç demiyoruz biliyorsunuz akıllı cihaz diyoruz.
00:13:21Çünkü bunlar da her gün güncelleme alıyorlar.
00:13:24Uzaktan cep telefonumuz bilgisayarımız nasıl güncelleme alıyorsa artık bu teknolojik aletler de sürekli güncelleme alıyorlar.
00:13:31Bu bağlantıyı sağlayan şirket hem paydaşı olduğumuz TOG'un %23 sahibiyiz ve paydaşıyız.
00:13:38Aynı zamanda teknoloji sağlayıcısıyız.
00:13:40Bağlantılarını da biz sağlıyoruz.
00:13:42Ve bununla beraber tabii ki bizim için yeni bir platform olduğu için nasıl cep telefonlarında bilgisayarda olduğumuz gibi onların ekranlarında da varız.
00:13:49TV Plus uygulamamızda eğer TOG'da müzik dinlemek istiyorsanız fiziyle müzik dinleyebiliyorsunuz.
00:13:54Televizyon izlemek istiyorsanız TV Plus'la televizyonları izleyebiliyorsunuz.
00:13:57Aynı zamanda oraya da bir teknoloji sağlayıcısıyız diyebilirim.
00:14:00Yenilikler neler olabilir? Önümüzdeki süreçte TOG kullanıcıları nelerle karşılaşabilirler?
00:14:05Şimdi özellikle mesela 5G devreye tam o anlamıyla girdiği zaman sorumu öyle genişleterek sorayım.
00:14:115G Türkiye'de son kullanıcının hayatını nasıl etkileyecek?
00:14:15Şimdi şöyle söylemem gerekiyor.
00:14:175G teknolojisi kapsama alanı anlamında artı bir şey getirmiyor.
00:14:21Dünyaya baktığınız zaman 5G teknolojisi kapasite ve düşük gecikme sayesinde yeni uygulamalar getiriyor.
00:14:28İşte uzaktan ameliyat olabilir, uzaktan sürüş olabilir.
00:14:31Ama son kullanıcıya direkt kapasite veya kapsama alanı konusunda istediğimiz hedefleri ulaştıramayacak.
00:14:39Ondan dolayı 4G ile verilen hızların çok üstüne çıkacağımızı beklemiyoruz.
00:14:44Ama yeni iş modelleri nedir? Akıllı fabrikalar, akıllı bağlantılı araçlar.
00:14:50Mesela uzaktan kullanılabilir bir araç.
00:14:52Şu anda herkesin beklediği bir otonom sürüş.
00:14:56Ama otonom sürüş için çok fazla miktarda o sensörlerden alınan verilerin yüklenmesi gerekiyor.
00:15:01Full otonominin olabilmesi için.
00:15:04İnsana neredeyse hiç müdahale etmeyip sadece oturup belki kahvesini içerek.
00:15:08Yani teknolojik olarak aslında bu mümkün ama bazı hazırlıkların ve regulasyonların tamamlanması gerekiyor.
00:15:15Çünkü uçtan uçan gecikme çok önemli bir şeydir.
00:15:17Araba kullanırken ani bir durumu olduğu zaman o frene basma hızınızın çok hızlı olması gerekiyor.
00:15:23Burada 5G gerekiyor.
00:15:24Ve aynı zamanda bu 5G bu kadar lidarlardır, kameralardır, sensörlerle alınan verinin belli bir yerde analiz edilmesi.
00:15:32Çünkü bunu eğer arabanın içinde yapmaya kalktığınız zaman çok büyük bilgisayarlara ihtiyacı da oluyor.
00:15:37Ve maliyeti de artmış oluyor.
00:15:39Ondan dolayı 5G teknolojisi geldikten sonra ancak otonom sürüşe doğru bir evrilmeye gidebileceğiz.
00:15:45Evet bu önemli ama vatandaşların eski bir alışkanlıkla telefon çekiyordu, çekmiyordu noktasında
00:15:53bir hayatlarını çok etkileyen bir şey olmayacak.
00:15:56Şu andakine benzer bir tablo ortaya çıkar.
00:15:59Peki telefon çekiyor mu çekmiyor mu meselesine bir tekrar geldiğimizde
00:16:03insanların çokça dile getirdikleri bir konu.
00:16:06Oradaki temel parametre nedir?
00:16:08Mesela kalabalık alanlarda, futbol maçlarında, konserlerde, stadyumlarda
00:16:13kapsamanın kalitesini arttırmak için hangi adımları atıyorsunuz? Ne yapıyorsunuz?
00:16:18Şimdi Türkiye'nin en fazla baz istasyonu ve emisyon noktası olan operatörüyüz.
00:16:22Ne kadar fazla miktarda baz istasyonunuz varsa o kadar kapsamanınız geniş olabiliyor.
00:16:26Ama şunu da unutmamamız gerekiyor.
00:16:28Türkiye'nin coğrafi yapısı, vadileri, dağları bazı engeller önümüze koyabiliyor.
00:16:33Bizim özellikle belli bir kapasitesi vardır.
00:16:37Kablosuz iletişiminin de 4G'nin de 5G'nin de belli bir kapasitesi vardır.
00:16:40Ve bu kapasiteyi kullanıcılarla birlikte paylaşırsınız.
00:16:43Eğer bir ortamda 10 kullanıcı varsa o kapasiteyi ona bölersiniz.
00:16:47100 kullanıcı, 1000 kullanıcı, 10.000 kullanıcı olursa o kapasiteyi bilirsiniz.
00:16:51Çünkü siz o kapasiteyi teknolojinin el verdiği en üst seviyede kullanırsınız.
00:16:56Ama o kapasiteyi geçemezsiniz.
00:16:58Bu 5G teknolojisiyle belki yeni bir kapasite geliyor.
00:17:003G teknolojisiyle kapasitemiz daha düşüktü.
00:17:024G ile onun üzerine bir kapasiteye geçtik.
00:17:055G ile biraz daha kapasitesi artacak ama sonuçta bizim yaptığımız daha fazla baz istasyonu kurarız.
00:17:10Daha fazla kuleler kurarız ve böylece o kapasiteyi arttırmaya çalışırız.
00:17:17Bu konuda yeni yatırımlarınız var mı?
00:17:19Kesinlikle biz Türkiye'de özellikle 5G'ye hazırlıkta Ulaştırma Bakanımız da açıkladı.
00:17:242025'te ihalesi yapılacak.
00:17:262026'ta da Türkiye'de 5G'nin hazır olması bekleniyor.
00:17:295G'ye hazır altyapı çalışmalarına başladık bile.
00:17:33Bundan sonraki bütün yatırımlarımızı biz artık 5G'ye hazır altyapıları kullanıyoruz.
00:17:395G'ye hazır mısınız?
00:17:405G geldiği zaman Türkiye'deki en hızlı 5G'yi Türkçe olarak biz vereceğiz.
00:17:44Buradan böyle taahhüt olarak ben bunu alayım.
00:17:46CNN Türk ekranlarında izleyiciler de söyler ki doktor Ali Taha Koç
00:17:50Akan Çelik'le yaptığı canlı yayında bu bilgiyi vermişti.
00:17:54Demek ki zaman da hızlı akıyor.
00:17:562026 yılına kadar az bir zaman var.
00:17:59Demek ki 2026'da bizim vatandaşlarımız 5G'yi bir aksilik olmazsa kullanmaya başlayacaklar.
00:18:05Ama dediğim gibi her yerde kullanma olayı olmayacak.
00:18:08Dünyaya da baktığınız zaman belli bölgelerde kapsam alanı oluşacak.
00:18:12Yavaş yavaş nasıl şu anda bazı yerlerde 4G bazı yerlerde 3G
00:18:16O da 5G, 4G ve 3G sinyallerini beraber görmeye başlayacaklar.
00:18:19Şunu ama düşünmemek gerekiyor diyor benim anladığım Ali Taha Bey'in anlattığından
00:18:23Mesela Anadolu'nun herhangi bir noktasında böyle dağlık bir alanda
00:18:26Eline telefonlu olan bir kişi iyi bir telefon da olsa benim telefonum çekmiyor
00:18:305G'ye geldi hani çekecekti gibi bir durum beklentiye de girmesi gerçekçi olmaz.
00:18:36Çünkü o 5G ile alakalı bir konu değil.
00:18:39Baz istasyonlarının sayısının artması ve fiziki engellerin aşılmasıyla alakalı bir konu.
00:18:45Doğru anladın mı?
00:18:46Doğrudur.
00:18:47Şimdi efendim bir de şu konu var.
00:18:49Siz hem New York borsasına hem de Türkiye'de İstanbul borsasına kote bir kuruluşsunuz.
00:18:54Bildiğim kadarıyla da tek kuruluş.
00:18:56Tek biziz evet.
00:18:57Bunun nasıl bir önemi var?
00:18:59Bunu buradan ne anlamak lazım?
00:19:01Yani finansal okuryazarlık konuları çok vatandaşlarımız takip etmeyenler açısından basitleştirerek anlatalım.
00:19:07Bir şirketin iki borsaya da kote olmasının anlamı ve değeri nedir diye sorayım ben size.
00:19:12Türksel 94 yılında kuruluyor ve 2000 yılında çok önemli bir karar alıyor.
00:19:162000 yılında 11 Temmuz 2000 yılında aynı anda hem İstanbul borsasına hem de New York borsasına kote oluyor.
00:19:23Yani kote olmak demek hisseleri hem Amerika'da işlem görüyor.
00:19:28Şimdi bunun nasıl bir avantajı var?
00:19:30Hem bizim için o New York borsasındaki pazara da açılmamız anlamında bizim hisselerimizin alınıp satılması miktarlarında da bir pozitif etkisi oluyor.
00:19:39Aynı zamanda bu güven anlamında şirketimize olan güveni gösteriyor çünkü.
00:19:44Hem Türkiye'de hem İstanbul'da hem New York'ta kote olan tek şirket olmak bizim için çok önemli.
00:19:50Ve bununla beraber de şunu görüyoruz.
00:19:52Biz yaptığımız bütün işlerde de bunu örnek olarak gösteriyoruz.
00:19:56Biz hem New York Stock Exchange tarafından hem de ülke Türkiye'mizde İstanbul borsası tarafından regüle edilen, kontrol edilen bir firmayız.
00:20:04Ve bu bizim için yatırımcılar anlamında bir güven oluşturuyor.
00:20:08Ve aynı zamanda yurt dışına gittiğimiz zaman da kendimizi anlatırken bunları bol miktarda kullanıyoruz.
00:20:15Çünkü tek olmak güzel bir şey.
00:20:17Bizim için de bu senede biliyorsunuz sizlerle beraber 30. yılının kutlaması için gong törenimizi yaptık, kapanışımızı yaptık.
00:20:25Görüntüler de var şu anda.
00:20:27Sizin kalabalık yöneticiler, yönetim kurulu üyelerinizin de katıldığı bir şey oldu.
00:20:35Sayın Varank da oradaydı.
00:20:37Bizim orada en önemli şey Türksel, Türkiye'nin Türkseli bir bayrağımızı dalgalandırdık.
00:20:42Bir Türk şirketinin kuruluşunun önemli bir çıtada, bir ligde olması anlamına geliyor.
00:20:48Finansın merkezinde bayrağımızı dalgalandırdık.
00:20:50Oradan geçen biliyorsunuz orası çok fazla resim çekilen, herkesin geldiği, bu anın görmeye geldiği yerlerdir.
00:20:55Orada Türkselimizin bayrağı, Türk bayrağımızı dalgalandırdık.
00:20:58Ve hep beraber gongumuzu da çalmış olduk.
00:21:01Evet yani böyle ben rekabet noktasında da bakıyorum.
00:21:03Türkiye'nin kuruluşları çıtayı yükseltip Edirne'nin dışında da kendi varlıklarını ortaya koydukları zaman,
00:21:09tanınılırlık, bilinirlik bakımından da ne kadar çok Türk şirketi bu küresel ekosistemin bir parçası olursa,
00:21:16finansal değerleriyle, yönetim yapısıyla, sürdürülebilir değerleriyle değil mi?
00:21:21Transparan yani şeffaf bir yönetim modeliyle dünyaya açılırsa, hem kredi bulmak açısından çok önemli değil mi?
00:21:28Ve Türkiye'nin kredi notumuz diyoruz, o sadece kamu kurumlarımızda değil de,
00:21:33özel kuruluşlarımızın performansı da burada etkileyici oluyor, etkili oluyor diye düşünüyorum.
00:21:3724 yıldır sürekli bu işi devam ettirebiliyoruz.
00:21:41Ve inşallah iyice 20 yıllara, 20-30 yıllara devam ettirmeye devam edeceğiz.
00:21:45İstikrar ve sürdürülebilirlik bütün sektörlerde önemli, sizin sektörünüzde de önemli,
00:21:50güven vermek açısındadır kullanıcılara.
00:21:52Hazır o başlığa gelmişken bir sürdürülebilirlik konusuna önem verdiğinizi biliyorum.
00:21:57Çünkü sürdürülebilirlik meselesi, kurum ve kuruluşların böyle bir notlarını sıraladığımızda,
00:22:03önemli bir karne şeyi, kriteri. Ne yapıyorsunuz orada?
00:22:07Şimdi biz mobil operatörler, baz istasyonlarımız, network altyapımızda,
00:22:12Türkiye'nin enerji harcamasının %1'ini harcıyoruz.
00:22:16Türkiye'nin günlük enerjisi ne kadar harcıyorsa, onun %1'ini 3 mobil operatör harcıyor.
00:22:23Ondan dolayı bizim için enerji çok önemli bir gider.
00:22:26Ve bu anlamda baktığımız zaman biz de 240 milyon dolarlık bir yatırımla,
00:22:30Türkiye'de 300 megawattlık bir güneş enerjisi yatırımına başladık.
00:22:34İnşallah. 240 milyon dolarlık bir yatırım ve 300 megawatt.
00:22:38Önemli.
00:22:39Ve bu 300 megawattı inşallah 2026 yılında bitirmeyi hedefliyoruz.
00:22:42Bu sene 54 megawattını açacağız. İnşallah sizleri de davet ederiz açılışlarımıza.
00:22:46Türkiye'nin değişik yerlerinde güneş enerjisi santralleri kuruyoruz.
00:22:51Yani yenilenebilir enerjiyi, toplam enerji tüketimimiz için de payını arttırıyoruz.
00:22:55Arttırıyoruz. Ve orada da çok önemli hedeflerimiz var.
00:22:58Aynı zamanda tabii operatör olarak güneş enerjisi santralleri olan
00:23:01ve aynı zamanda rüzgar enerjisi santralleri olan İzmir'de de 18 megawattlık rüzgar enerjisi santrallerimiz var.
00:23:05Bizim hedefimiz 2026'ya geldiğimiz zaman tükettiğimiz enerjisinin %65'ini kendimizin üretmesi.
00:23:14Ama yenilebilir enerjiyle.
00:23:16Dünyadaki benzer kuruluşların performansları da buna yakın mı?
00:23:20Buna da yakın ve biz ama onları geçiyoruz. Genelde yavaş yavaş bu farkındalık oluşmaya başladı.
00:23:26Ama şunu da söylemem gerekiyor. Şu anda bile biz tükettiğimiz enerjinin %100'ünü yenilebilir enerjiden satın alıyoruz.
00:23:33%100'ü?
00:23:34Satın alıyoruz. Ama biz aynı zamanda %65'ini artık kendimiz üretelim.
00:23:38Ve inşallah 2030 yılına geldiği zaman net sıfır karbon emisyonlu bir şirket olalım istiyoruz.
00:23:432030'da mı?
00:23:44Evet. 2030'da böyle bir hedef koyduk.
00:23:46Yani bu bizim için önemli bir hedeflerden bir tanesi.
00:23:49Şunu da söylemem gerekiyor. Bu dünyada karbon şeffaflık çalışmaları yapılıyor.
00:23:5521 bin şirketin katılmış olduğu bir sıralamada biz 346 şirket arasından girdik.
00:24:01Ve A listesinde A notunu aldık.
00:24:03Önemli. Bir daha söyleyin kaçta kaç olduğunuzu.
00:24:0521 bin şirket arasında 346 kişi A notunu aldı. Onlardan bir tanesiyiz.
00:24:09En yüksek puan alan Türk şirketi mi oldunuz bir anlamda?
00:24:12Biz bu sektörde bu A notunu alabilen tek şirketiz esasında.
00:24:15Tebrik ederim sizi. Çok önemli.
00:24:17Biz bu sürdürülebilir konusuna önem veriyoruz.
00:24:19Ve bundan sonraki yatırımlarımızla da her zaman sürdürülebilir enerjiyi kullanma konusunda çalışmalarımız devam ediyor.
00:24:24Şimdi siz 2030 deyince ben o zaman dünkü etkinlikten bir bahsedeyim.
00:24:28Dün Atatürk Kültür Merkezi'nde lütfen arkadaşlarımız görüntüleri de ekrana getirsinler.
00:24:32Sayın Cumhurbaşkanı'nın da katılımıyla çok önemli bir etkinlik düzenlendi.
00:24:36Ve burada Yüksek Teknoloji Teşvik Programı açıklandı.
00:24:40Sanayi ve Teknoloji Bakanı Sayın Fatih Kacır'ın ev sahipliğinde.
00:24:45Diğer bakanlar ve Cumhurbaşkanı yardımcısı Sayın Cevdet Yılmaz da katıldı.
00:24:50Sayın Ömer Bolat oradaydı, Ticaret Bakanı.
00:24:52Ve İbrahim Yumaklı, Tarım ve Orman Bakanı oradaydı.
00:24:55Özeti şu, Sayın Bakanlarla da sohbet etme imkanı bulduk.
00:24:59Çok önemli bilgiler de paylaştılar.
00:25:00Ben bugün gazetede de yazdım, posta gazetesinde.
00:25:032030 yılına kadar ülkemizde çok sayıda, başlıkta neredeyse 30 milyar dolara yaklaşan bir dizi paket, bir kaynak aktarımı gerçekleşecek.
00:25:15Teknolojiye.
00:25:16Ben çok önemsedim bu ülkenin bir vatandaşı olarak doğrusu.
00:25:19Çok sayıda şirket de ödüllendirildi dün katılanlar arasında.
00:25:23Siz biraz lütfen yorumlar mısınız?
00:25:25Bu paketleri nasıl değerlendirdiniz?
00:25:26Özellikle çip üretimi, yenilebilir enerji, rüzgar enerjisi, türbünleri konularında, yenilebilir teknolojiler alanında çok önemli yatırımlar için destek paketleri açıklandı.
00:25:36Ve bununla beraber bunun devam edeceği, bizim de önem verdiğimiz, hyper scale dediğimiz veri merkezi konularında da
00:25:43bundan sonra da bu teşviklerin devam edeceği konusunda bir açıklama yapıldı.
00:25:46Sayın Cumhurbaşkanımız da bunu dile getirdi.
00:25:48Biz de Türkiye'nin Türk seri olarak özellikle veri merkezi konusunda çok büyük yatırımlar yapıyoruz.
00:25:53Bu da bizi heyecanlandırdı.
00:25:55Teşvik planlaması bizi heyecanlandırdı.
00:25:58Çünkü önce çip ve yenilebilir enerji ile başladı ama arkasının geleceği ve özellikle de veri merkezi konusunda çok büyük teşviklerin geleceği konusunda bize bir ipucu vermiş oldu.
00:26:08Biz de Türkiye'nin Türk seri olarak şunu söylemek istiyorum.
00:26:10Türkiye'nin en büyük, esasında mobil operatörüyüz ama aynı zamanda en büyük veri merkezi işletmecisiyiz.
00:26:15Bu zamana kadar 330 milyon avro yatırım yaparak, Türkiye'de 4 tane yeni nesil veri merkeziyle 4000'e yakın kullanıcımıza veri merkezi ve bulut hizmeti sağlıyoruz.
00:26:25Ve gelecekte hep söylediğimiz şey verinin ne kadar değerli olduğunu ve Türkiye'nin verilerinin Türkiye'de kalması gerektiği için
00:26:31biz bu altyapıyı hazırladık ki artık büyük oyuncuların Türkiye'ye gelip bizim altyapımızı kullanarak Türkiye'de verilerini tutmalarını istiyoruz.
00:26:38Şu anda görüntüleri görüntülerde de paylaşıyoruz.
00:26:41İzleyicilerimiz biraz daha rahat anlasınlar diye veri merkezinin ne olduğunu biraz açalım birkaç yöreyle.
00:26:46Ne işe yarar, ne yapılır veri merkezinde diye.
00:26:49Evet çünkü veri merkez dediğimiz şey sizin herhangi bir şekilde evinizdeki bilgisayarınız veya şirketinizdeki bir sunucunun
00:26:56orada olmadığı ama bizim özel olarak tasarladığımız 9.5 depreme dayanıklı 99.999 çalışan enerji yedekliliği olan soğutması olan özel odalar olarak düşünebilirsiniz.
00:27:10Biz bu özel odalara sizin bilgisayarlarınızı sunucularınızı koyuyoruz ve onların bakımını ve idamesini sağlıyoruz.
00:27:17Yani siz onlara bakma zorunluluğunuzu sizden alıyoruz.
00:27:22O kadar hızlanan bir meseleyi böyle bir kenara atmış oluyorsunuz büyük oranda.
00:27:25Büyük oranda çünkü elektrik kesilmiyor, sıcak soğuk problem olmuyor.
00:27:28İklimlendirmesini sağlammış oluyor.
00:27:30Ve özel binalar çünkü bunlar özel olarak tasarlanıyor.
00:27:33Tasarlanırken de belli standartlar uygun olarak tasarlanıyor.
00:27:36Herhangi bir bina değil bunlar.
00:27:38Özel yapım binalar.
00:27:39Özel yapım ve yapıldıktan sonra da operasyonel olarak da denetleniyor.
00:27:43Yüksek mühendislikle rektelenmiş çalışmalar.
00:27:46Ve hem takibi güvenliğinden tutun da operasyonların takibine kadar her adımında denetlenen uluslararası standartlar tarafından ve uluslararası kuruluşlar tarafından denetlenen binalar.
00:27:58Ve genelde de biz bunları gizli olarak herhangi bir şekilde Türksel birçok OSB'de mesela bizim İzmir'de var, Gebze'de var, Çorlu'da var, Temelli'de var ama
00:28:08Dışarıdan göçerken anlayamazlar.
00:28:09Anlamazlar.
00:28:10Biz hiçbir zaman onların üzerine Türksel binası koymayız.
00:28:12İçeri girdiğiniz zaman Türksel olduğu anlaşılır ama
00:28:14Hiçbir şey tabi gizli olmasın.
00:28:15OSB'lerin içindeyiz genelde.
00:28:17Kocaman bir OSB'nin içindeyiz.
00:28:19Artıracaksınız değil mi bunların sayısını?
00:28:21Bizim New York'taki Gong töreninde de bunu açıkladık.
00:28:23Biz Türkiye'yi inşallah bir bölgenin veri üssü yapmak istiyoruz.
00:28:27Nasıl biz İstanbul Havalimanı'nı yaptık ve Türkiye'yi bir insanların transit yolculuğunun hava üssü yaptık.
00:28:33Bunun bir benzeri mi olacak veri anlamında?
00:28:35Çünkü nasıl insanları taşıyorsanız verilerin de taşınması gerekiyor.
00:28:37Şimdi siz bütün hizmetlerinizi ya Frankfurt'tan ya Amsterdam'dan ya da Londra'dan alıyorsunuz.
00:28:44Hizmetlerinizi.
00:28:45Ama her zaman bu iletişimde mesafe önemlidir.
00:28:49Ne kadar uzağa giderseniz o uçtan uçan gecikme ve kullanıcının hissettiği gecikme miktarları artar.
00:28:54Eğer biz o bütün sistemleri Türkiye'ye getirebilirsek,
00:28:57Vatandaşlarımız ve müşterilerimiz kullandığı bütün dijital hizmetleri daha az gecikmeyle kullanabilecek hale gelecekler.
00:29:03Biz bunun için altyapıyı hazırlamış olduk.
00:29:06Bu kurmuş olduğumuz dört tane veri merkezi ve kuracağımız veri merkezleriyle beraber
00:29:10inşallah Türkiye'yi bu bölgemizin veri üstü yapma hedefine doğru emreden adımlarla gidiyoruz.
00:29:16Ali Tahar Bey siz teknolojinin ve endüstrinin farklı alanlarına ilgi duyan bir insansınız.
00:29:20Ve pilotaj eğitiminiz var.
00:29:23Zaman zaman da bunu devam ettiriyorsunuz.
00:29:25Ortak bir ilgi alanımız.
00:29:26Şimdi tabii az önce siz bahsediyorduk.
00:29:29Savunma sanayinde de Türkiye'ye teknolojiye son dönemde önemli yatırımlar yapınca
00:29:33özellikle son 20 yılda Türkiye'nin ciddi hamle yaptığı alanlardan biri savunma sanayi oldu.
00:29:38Bizim çok sayıda kuruluşumuz dünya sahnesine çıktı.
00:29:41Türk Havacılık ve Uzay Sanayi, TUSAŞ onlardan biri.
00:29:44Baykar var, İHA ve SİHA'lar konusunda Türkiye dünyada en iyilerden biri oldu.
00:29:48Ve bizim Gökbey'imiz uçtu.
00:29:50Farmboro'da ben de takip ettim.
00:29:52Ve TUSAŞ Genel Müdürü Sayın Mehmet Demiroğlu yeni genel müdürüyle bir röportaj gerçekleştirdim.
00:29:57CNN Türk ekranlarında yarın saat 10'da izleyebilirler izleyicilerimiz.
00:30:01Onu hatırlatmak istiyorum.
00:30:03Siz de bu başarılar hakkında belki birkaç şey söylersiniz.
00:30:06TAM projesi devam ediyor.
00:30:08Gökbey devam ediyor.
00:30:09Başka projeler var.
00:30:10Atak 2 projesi var.
00:30:12Şunu söylemem gerekiyor.
00:30:13Ben de bir uçmayı çok seven, özel olarak da 2003 yılından da pilot lisansı olan,
00:30:19genelde de hem İstanbul'da hem Ankara'da hem de yurt dışında bol miktarda uçtum.
00:30:24Sağ olsunlar Hürkuş'ta da uçma şansına ulaştım.
00:30:29O da benim için çok önemli bir deneyimdir.
00:30:31Yine TUSAŞ'ın önemli bir projesi.
00:30:34Ve bundan sonra da inşallah yeni uçaklarımda da eğer artık regulasyonlar biliyorsunuz çok sert ama
00:30:39simülatöründe uçmak benim için çok daha büyük bir mutluluk olacak.
00:30:42O zaman Hürjet belki de hedef olacak.
00:30:44Hürjet'te simülatörde uçma hedefim var.
00:30:46Ama şunu söylemem gerekiyor.
00:30:47Bu firmalarımızın da ürettiği en önemli şeylerden birisi veridir.
00:30:51Bu verilerin ve siber güvenlik boyutu.
00:30:54Biz Türkçe olarak 4 tane önemli hedef belirledik.
00:30:57Veri, sürdürülebilen enerji, siber güvenlik ve yapay zeka.
00:31:01Şimdi bu savunma sanayinde yapılan bütün gelişmelerin en önemli şeylerinden birisi, çıktılarından birisi o verilerin korunması.
00:31:07İşte orada Türksel devreye giriyor.
00:31:09Biz yapmış olduğumuz veri merkezlerimizle ve siber güvenlik hizmetlerimizle beraber
00:31:13savunma sanayine de en önemli destekleri vermeyi hedefliyoruz.
00:31:17Önemli orada yeni işbirlikleriniz olacak anlamına geliyor.
00:31:20Hem savunma sanayi başkanlığında hem de birçok firmamızla işbirliklerimiz olacak.
00:31:23Evet ben Sayın Haluk Görgün'ün de çok önem verdiğini biliyorum.
00:31:26Savunma Sanayi Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün.
00:31:30Diğer taraftan iki kurumunuzun da adını zikretmek isterim.
00:31:33TÜBİTAK ve ASELSAN da veriler konusunda, yüksek teknoloji konusunda çok çalışan ve sistem geliştiren.
00:31:39Bu kuruluşlarımızın gayretleriyle Türkiye'nin dışa bağımlılığında ciddi bir azalma oldu.
00:31:45Değil mi?
00:31:46Sistem entegrasyonlarında.
00:31:47Şimdi çok önemli bir konu var.
00:31:49Alita ağabey siz de yakından takip ediyorsunuz.
00:31:52İnsanların bir bölümü kaygıyla karşılıyor, korkuyorlar.
00:31:55Yapay zeka.
00:31:56Biraz bu bilim kurgu firmlerinin ve komplo teorilerinin etkisinde kalıyorlar.
00:32:01Ben ise bir kullanıcı olarak korkan değil, sevinen ve mutlu olan, heyecanlanan taraftayım.
00:32:07Siz hangi taraftasınız? Sizin yorumunuzu da alalım.
00:32:10Neye dikkat etmek lazım?
00:32:11Yapay zeka hayatımızı nasıl şekillendirecek bunu sormak istiyorum.
00:32:15Şimdi yapay zeka internetin buluşundan sonraki en önemli teknoloji gelişmelerinden birisi olarak adlandırılıyor.
00:32:21Ama yapay zekanın nüvesinde veri var.
00:32:23Veri olmadan yapay zeka olmuyor.
00:32:26Yani can suyu diyebiliriz.
00:32:27Evet.
00:32:28Ve veriye sahip olanlar daha kaliteli yapay zeka algoritmaları üretebiliyorlar.
00:32:33Tabii yapay zeka deyince herkes işimizden olacağız, yapay zeka her şeyi değiştirecek diyorlar.
00:32:39Ama biz o konudaki bakış açımız, Türksel olarak bakış açımız şu.
00:32:43Yapay zekayı bilenler, yapay zekayı kullananlar, yapay zekayı kullanamayanların önüne geçecek.
00:32:49Büyük bir makas açılacak diye düşünüyorum.
00:32:51Nasıl bir zamanında 1980'lerde, 1990'larda yabancı dil bilmek, ikinci bir dil bilmek ne kadar önemliyse fark açabilmek için.
00:32:56Günümüzde de artık avukatından, bütün çalışanlarından, pazarlamacısından herkesin yapay zekayı en azından bilmesi gerekliliği konusunda bir farkınalık oluşturmamız gerekiyor.
00:33:08Çünkü yapay zekayı kullanmayı bilmemiz gerekiyor.
00:33:11Ama onun dışında şöyle bir boyutu da var.
00:33:13Dünyada bu konuda da bir tekerleşme var.
00:33:15Çünkü yapay zekayı üretenler hangi veri setiyle ve hangi önyargılarla o yapay zeka algoritmaları ürettiklerini söylemiyorlar.
00:33:23Aşağı yukarı 2-3 şirket var yani.
00:33:25Onların hangi kültürel değerlere uygun olarak o veri setlerini oluşturduklarını.
00:33:29Çünkü oluşturulan veri setiyle çıkan bir sonuç.
00:33:32Veri setinizi eğer belli bir ideolojiye uygun olarak oluşturursanız, o yapay zekada ona uygun cevaplar vermeye başlar.
00:33:39Buna karşı ne yapılabilir alternatif?
00:33:41Geçirmek de çok zor ama değil mi bu alanda?
00:33:43Bunda insanların bunun bir regüle edilmesi gerektiğini ve yapay zeka teknolojilerinin nasıl biz mesela televizyonlarda siz yapıyorsunuz.
00:33:50Herhangi bir dizi veya film izlemeden önce burada işte bir şiddet vardır.
00:33:55Bunu 13 yaş üstü izlesin gibisinden.
00:33:57Yapay zeka modüllerinin de bir sınıflandırmaya gitmesi gerekiyor.
00:34:01Ben bu yapay zeka algoritmasını oluştururken oluşturduğum veri setiyle şu kadar şu yaşın üstündekiler kullanabilir.
00:34:08Şu tür algılar ve önyargılarla bunu planladığım gibi son kullanıcıyı bilgilendirmesi lazım.
00:34:14Çünkü biz gerçekten de yapay zekanın çıktıklarına biraz fazla miktarda güveniyoruz.
00:34:19Bize biraz da kolaycılığa doğru...
00:34:21Otomatik bir kabul oluyor.
00:34:22Kabul oluyor.
00:34:23Motorundan çıkan ilk bilgiye bu doğrudur diye yaklaşıyoruz.
00:34:26Halbuki onun sağlamasını yapmak, birkaç kaynaktan bakmak lazım.
00:34:29Diziler deyince bizim gerçekten dünyada çok büyük bir ilgi gören yani Kanal D'nin dizilerinde
00:34:35öyle arkadaşlarımız prodüksiyon sırasında bu hassasiyetlere çok özen gösteriyorlar, dikkat ediyorlar.
00:34:40Ama demek ki yapay zeka buralarda da çok belirleyici olacak.
00:34:44Yapay zeka hangi iş kollarının küçülmesine, yok olmasına neden olabilir?
00:34:48Hangi iş alanları büyüyebilir?
00:34:50Ben biraz gençlerin Ali Taha abisi olarak da söyleyin diye rica ediyorum.
00:34:54Bir mühendissiniz siz çünkü.
00:34:56Nerelere yönlensinler genç insanlar mesela teknolojiyle ilgileniyorlarsa?
00:35:01Şimdi yapay zeka tekrarlanabilir işleri çok güzel yapabiliyor.
00:35:06Mesela?
00:35:07Mesela nedir?
00:35:08Mesela bire bir call center'da mesaj atacaksınız ama aynı mesajı atıyorsunuz.
00:35:14Bu sürekli tekrarlanabilir işleri ama içinde herhangi bir şekilde insan inisiyatifi olmayan,
00:35:21yani insanların bir müdahalesi olmayan işleri çok güzel yapıyor.
00:35:25Ama bunu genel bir yapay zeka olarak düşünmeyin.
00:35:28Genelde ilerideki dönemde göreceğimiz önemli şeylerden küçük yapay zekalar olacak.
00:35:33Küçük yapay zekalar belli bir iş yapacaklar.
00:35:36Mesela bir örnek verelim ona.
00:35:37Mesela arabayı sürmeyi bilecek yapay zeka veya call center'da veya çağrı merkezinde aramaları cevaplamaya.
00:35:44Görev odaklı.
00:35:45Görev odaklı.
00:35:46Her şeyi yapabilen bir yapay zekanın gelmesine daha var.
00:35:49Ama bu yapay zekaların üstünde başka bir kontrol yapay zekası da olması gerekiyor.
00:35:54Onların üzerinde de biz buna insanı devreye sokmak diyoruz.
00:35:57İnsanı sistem içine bir kontrol mekanizmasının olmazsa olmazı.
00:36:01Uluslararası bir denetim, bir regulasyona ihtiyaç var ama kolay bir şey de değil bu.
00:36:05Çünkü şunu söylememiz gerekiyor.
00:36:06Veri dedik ya, dünyada çok fazla miktarda veri üretiliyor.
00:36:09Bu verilerin hepsini okuduğu için fazla miktarda gereksiz veriden kaynaklı sorunlar yaşamaya başlıyor.
00:36:16Buna biz halüsinasyon diyoruz.
00:36:17Çünkü çok fazla şey öğrendiği için o çok fazla şeylerden dolayı kafası karışabiliyor
00:36:22ve halüsinasyon görmeye, olmayan şeyleri hayal etmeye başlayabiliyor.
00:36:26Yeni bir kavram ortaya atınız.
00:36:27Bu çok bilinen bir şey değil mesela.
00:36:29Ama halüsinasyon genelde özellikle kontrollü ortamlarda,
00:36:32onunla dolayı yapay zekayı limitlemeye doğru bir gidiş var.
00:36:35Size endişelendiren bir tarafı var mı peki?
00:36:37Yani bu konuları çok iyi takip eden, bilen bir mühendis olarak.
00:36:40Yani şu beni biraz düşündürüyor, kaygılandırıyor dediğiniz bir şey var mı yapay zekada?
00:36:44Şu ana kadar dediğim gibi bu yapay zekanın kullanım miktarına baktığınız zaman
00:36:50genelde basit kullanımlar olduğu için, hala kaygılandığım bir durum yok.
00:36:54Ama gelecekte genel bir yapay zeka oluşmaya başladığı zaman,
00:36:59burada da en önemli şeyden birisi bilinç.
00:37:01Ne?
00:37:02Bilinç.
00:37:03Şimdi yapay zekanın bilinç kazanma gibi bir şansı yok.
00:37:06Çünkü onu da yapacak insanlar, onu da biz yapıyoruz.
00:37:09Yani yapay zekayı insanlar, genç mühendis arkadaşlar modelliyorlar, planlıyorlar.
00:37:13Şimdi bilmediği bir şey öğrenmesi çok zor.
00:37:17Mesela size bir şey söyleyeyim mi?
00:37:19Bir otonom araç yapay zekayla giderken, eğer biz araba kullanırken,
00:37:23arkamızda bir ambulans varsa, kuralları hiçe sayarıp kaldırıma çıkabiliriz.
00:37:27Ama bizim hiçbir zaman kaldırıma çıkmamamız lazım.
00:37:29Doğru mudur?
00:37:30Çünkü niye?
00:37:31Ama biz biliyoruz ki, inisiyatif alıyoruz ve kendimiz bir değerlendirme yapıp,
00:37:35ambulansın geçmesi gerektiğini biliyoruz.
00:37:37Ama yapay zekaya bunu öğretilmedi.
00:37:39Ve yapay zekaya kural setleri öğretildiği için hiçbir zaman yapay zeka
00:37:43o yolu açıp, kuralları hiçe sayıp kaldırıma çıkmayacak.
00:37:47Peki, kaldırıma çıkmayı öğretirseniz ne yapar?
00:37:50Sürekli kaldırımdan daha hızlı gideceği için, o zaman yapay zekanın sürekli kaldırımlarda...
00:37:54Kuralları ihlal edebilir bu sürece.
00:37:56Ondan dolayı bizim inisiyatif alma kısmında her zaman insan kontrolü olacağı için,
00:38:01ben yapay zekadan fazla bir miktarda korkmamamız gerektiğini,
00:38:04ama bunun internet gibi çok önemli bir özellik olduğu için,
00:38:08bütün gençlerimizin, bütün hangi dalda olursa olsun, avukat olabilir, kimya, mühendislik,
00:38:15hangi alanda olursa olsun, sosyal bilimler, yapay zekayı biraz daha hemhal olmaları...
00:38:21Karıştırsınlar, baksınlar, telefonlarına indirsinler, çok da kolay ve ücretsiz olarak da indirilebiliyor.
00:38:27İşte bir chat GPT var mesela, Apple kendi Apple Intelligence'ını lanse etti.
00:38:32Google'ın Gemini var, ben hepsini kullanıyorum yani, aktif olanlar en azından.
00:38:37Bir sağlama yapmaya çalışıyorum, performanslarını ölçüyorum.
00:38:40Ama bu iş giderek büyüyecek gibi görünüyor.
00:38:43Ama şöyle bir durum tehlike oluşturur mu?
00:38:47Yani o bilim kurgu filmlerindeki gibi bir şey insanları kaygılandırıyor ya,
00:38:50mesela Stanley Kubrick'in filmindeki gibi veya diğer filmlerde işte Terminatörler,
00:38:552001 Uzay Yolu Macerası'ndaki o bilgisayar hall,
00:38:58mesela bir dakika deyip artık geminin kontrolünü ele geçiriyordu.
00:39:02İnsana rağmen, insanı engelleyecek, söz dinlemeyecek bir noktaya gidebilir mi?
00:39:07Meydan okuma çıkabilir mi?
00:39:08Ben onu uzun vadede görmüyorum. Böyle bir şey olacağını düşünmüyorum.
00:39:11Çünkü sonuç olarak bu algoritmaları yazanlar da, bu algoritmaları geliştirenler de
00:39:15ve görmüş olduğumuz şu andaki yapay zeka algoritmalarının olmasının en önemlisi,
00:39:19bu teknolojiler 1950'lerden bile vardı.
00:39:22Ama hem veri depolama hızlarının artması hem de işlem hızlarının artmasından dolayı
00:39:26artık yapay zeka çok büyük veri işleyebilir hale olduğu için bir ürünler çıkmaya başladı.
00:39:32Ve ben bu yapay zeka ürünlerini bizim ilk internete çıktığındaki dialogue modem vardı.
00:39:36Belki hatırlarsınız.
00:39:37Hatırlamaz mıyım?
00:39:38Dıt dıt dıt diye öterdi.
00:39:39O sesi hepimizin, hepimizin çok yakınına takıldı.
00:39:42Ben 64, 28 kilobyte spectrum kullandım Ali Bey'in.
00:39:47Siz onu hatırlamazsınız belki.
00:39:4964 kilobyte komodor.
00:39:54Komodor.
00:39:55Hatırlıyor musunuz onu?
00:39:56Sonra 128 Amstrad'da böyle devam etmişti.
00:39:58Ama bakın nereden nereye geldik?
00:40:00Şu telefon 1 terabayt.
00:40:02Şu bilgisayar 6 terabayt.
00:40:04Teknoloji öyle, veri depolama hem alan anlamında hem de hız anlamında arttı ve işlem gücü arttığı için
00:40:11artık yapay zeka uygulamaları daha hızlı bir şekilde karar verebiliyor.
00:40:15Ama her şeye bakabildikleri için gene de yanlış yorumlar yapabildiği için
00:40:20ben bundan sonra small AI denilen küçük yapay zekaların daha gelecekte başarılı olacağını düşünüyorum.
00:40:26Ali Bey çokça soru var.
00:40:27Bu sorulara ben genel olarak baktığımda daha çok işte telefonlarımız şurada kapsama alanları çok çekmiyordu gibi şeyler.
00:40:33Mesela Altındağ, Baraj Mahallesi, Kızılay 12 kilometre.
00:40:36Orada bir çekme sorunu yaşıyoruz.
00:40:38Şehir merkezinde bazı sorunlar oluyor.
00:40:41Bakalım mesela neler demişler.
00:40:43Emeklilerden gelen bazı mesajlar var.
00:40:47İşte tarifelerle ilgili görüşlerini, yorumlarını yazan vatandaşlarımız olmuş.
00:40:51Yeni paketler gelecek mi diyorlar.
00:40:55Efendim Isparta Sarı Araç Gedikli köyünde bulunan vatandaşlarımız kendi bölgelerinden, Menemen'den yazanlar var.
00:41:05İnternet paketlerinin hızlı da olduğunu söyleyenler var.
00:41:08Lütfen Türksel'deki arkadaşlar bir baksınlar.
00:41:11Bizim arkadaşlar şimdi ilgileniyorlar.
00:41:13Onlara da yanıt verelim.
00:41:15Acaba bulundukları bölgeyle ilgili, lokasyonla ilgili bir konu mu vardır?
00:41:19İyileştirebilir şeyler mi vardır?
00:41:21Buna mesela çok soru gelmiş.
00:41:22Unutmamamız gerekiyor.
00:41:24Dünyada telekomünikasyon altyapısı elektrikle çalışıyor.
00:41:27Elektriğin kesildiği zamanlarda belli bir süre sonra batarya destek oluyor.
00:41:31Ama bataryanın da ömrü 2 saatte 8 saat arasında değiştiği için bazı stasyonların kapanma durumları olabiliyor.
00:41:38Bir yerde elektrik kesilirse en fazla 8 saat mi?
00:41:41Yani en fazla 8 saat.
00:41:42Oraya hızlı bir şekilde biz jeneratör taşıyoruz ama 35 bin tane noktamız olduğu için her yere jeneratör taşıyıp, her yere de o jeneratörü taşıdıktan sonra da ikmal yapmamız gerekiyor.
00:41:51Yakıt götürmemiz gerekiyor.
00:41:53Türkiye'de böyle bir ikmal teknolojisi veya altyapısı şu anda yok.
00:41:57Ondan dolayı dediğim anlık olabilir bu sorunlar ama arkadaşlarımız bire bir bakacaklarına eminim.
00:42:03Tamam lütfen baksana.
00:42:04Amacımız vatandaşlarımıza en iyi hizmeti en iyi şekilde verebilmek.
00:42:09Bunun için de altyapı ve yatırımlarımızla devam ediyoruz.
00:42:11Türkiye'de yatırımlarının geliri oranı %23 gibi çok yüksek bir oranda senelerdir devam ediyoruz.
00:42:18Yani gelirlerimizin en büyük yaklaşık dörtte birini yatırıma ayırıyoruz.
00:42:22Önemli bir oran.
00:42:23Önemli.
00:42:24Bu genelde...
00:42:25Ne kadar RG yapıyorsunuz?
00:42:26RG'niz ne kadar?
00:42:27RG şokta şu anda 1400 tane RG mühendisimiz de Türkiye'de özellikle yazılım alanında en fazla RG yapan şirketlerden bir tanesiyiz.
00:42:321400-1500'e yakın RG mühendisimiz var.
00:42:351400-1500 RG mühendisimiz var.
00:42:37Bu kadar olduğunu ben de bilmiyorum.
00:42:38Hem yazılımlarımızı geliştiriyoruz hem altyapımızı iyileştiriyoruz.
00:42:43Ve biz özellikle hem Bip'imizde hem PSM'imizde hem TV Plus'ımızda hem de fizimizde yeni teknolojileri sürekli deniyoruz.
00:42:51Özellikle yapay zeka teknolojilerini de deniyoruz.
00:42:53Evet.
00:42:54Mesela Sayın Şenayel Kaymaz isimli bir izleyicimiz de Merter'le ilgili bir çekme sorunu var demiş.
00:42:58İstanbul Merter.
00:42:59Bu çekme çekmeme meselesi bazen de sizin altyapınızın dışında dış faktörler de etkileyici olabiliyor mu?
00:43:07Orada başka bir nedenden ötürü çekmeyi engelleyebilir mi?
00:43:10Tabi özellikle jammer tarzı sistemler olabilir.
00:43:13Elektrik altyapısının kesilmesi olabilir.
00:43:16Ama biz çok yoğun bir şekilde 7.24 çalışan bir network'ü izleme, ağımızı izleme ekibimiz var.
00:43:23O ekibimiz 7.24 ekranlarında sürekli yanına sonerler.
00:43:27Ve o ekranlardan sürekli nerede bir problem olduğunu, nerede bir kapasite eksikliği olduğu veya...
00:43:32Onu görüyorsunuz.
00:43:33Onu görüyoruz ve hızlı bir şekilde aksine alıp...
00:43:35Ben bir gün gelmek istiyorum veri merkezimize.
00:43:36Onu görmeye şansım oldu.
00:43:37Hem veri merkezimizi hem de network izleme merkezimizi.
00:43:40Orada bir Türkiye haritası üzerinden her şeyi anlık olarak takip et müdahale edebiliyoruz.
00:43:46Tabi hem de eğer mesela bazen basitasyonlarımızda frekansları değiştirebiliyoruz.
00:43:50Antenlerin yönünü değiştirebiliyoruz.
00:43:52Uzaktan.
00:43:53Uzaktan da yapabildiklerimiz var.
00:43:54Bazı durumlarda uzaktan yapamayınca orada çalışan arkadaşlarımızı o ekiplerimizi oraya yönlendirip sistemleri ayağa kaldırıyoruz.
00:44:00Şimdi Ali Tahir Bey biz tabi bir deprem ülkesiyiz.
00:44:03Ve bu bir gerçek.
00:44:04Bunu değiştirme şansımız yok.
00:44:05Dolayısıyla şehirlerimizi, altyapımızı buna uygun hazırlamamız gerekiyor.
00:44:09Deprem ve afetlerde kesintilerin yaşanmaması veya minimuma indirilmesi için yaşadığımız son depremlerden de çıkardığımız dersler doğrultusunda hangi adımları atmak lazım?
00:44:22Siz hangi adımları attınız?
00:44:23Biraz bundan da bahsedelim.
00:44:25Öncelikle deprem ve afet yönetimi birçok paydaşın olduğu.
00:44:29Özellikle AFAD, İçişleri Bakanlığı, Çevre Şehircilik Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, BTK, operatörler, belediyeler ve birçok kurumu ilgilendiren ve birçok kurumun beraber çalışmasını gerektiren bir konu.
00:44:40Depremden sonra biz AFAD'la beraber belli planlar gerçekleştirdik ve stratejik önceliklerimize göre biz afetlere hazır hale gelmek için neler yapmamızın yol haritasını çıkardık.
00:44:53Ve bunları belli tatbikatlarla sürekli denetliyoruz ve sürekli devam ettiriyoruz.
00:44:58Şunu da söylemem gerekiyor.
00:44:59Dünyada telekomünikasyon altyapısı elektrikle çalışan bir altyapı.
00:45:04Bu dünyada her yerde böyledir.
00:45:06Bizim elektrik altyapımıza gizlilikleri sağlamak için de Enerji Bakanlığımıza görüşüyoruz.
00:45:10Ve onunla beraber mevzuatsal olarak da yapmamız gereken şeyler var.
00:45:14Biz telekomünikasyon altyapısı olarak hala kritik altyapı değiliz.
00:45:18Mevzuatsal olarak.
00:45:19Bu önemli.
00:45:20Çünkü kritik altyapı olmadığımızdan dolayı hem geçiş üstünlüğümüz hem de acil durumlarda müdahale anlamında şu anda bu kamu kurumlarımızla beraber çalışıyoruz.
00:45:29Telekomünikasyon gibi önemli bir konunun da kritik altyapı olarak görülmesi ve mevzuatlarda yazması gerekiyor.
00:45:37Bu çok önemli.
00:45:38Ben de bir vatandaş olarak buradan bir çağrı yapayım.
00:45:40Lütfen telekomünikasyon kuruluşlarımızın bu konudaki çağrılarına ilgili kamu otoritelerimiz yanıt versinler.
00:45:46Ve olumlu bir yanıt verirlerse de memnun oluruz.
00:45:48Ben Sayın Engin Aksoy'la da görüşmüştüm.
00:45:50Vodafone Türkiye Genel Müdürü.
00:45:52Onların da böyle bir beklentisi ve çağrısı vardı.
00:45:54Yani aslında aklın yolu birdir değil mi?
00:45:57Bunun olması gerekir.
00:45:58Çünkü afet durumunda aşağı yukarı nasıl bir ambulans ve itfaiye öncelikli olarak geçiş üstünlüğüne sahipse bir mobil operatörün de aracı hızlı bir şekilde giderse değil mi?
00:46:09Tabii ki.
00:46:10Lojistik sağlarsa kesintiyi engellemiş oluruz veya minimalize ederiz.
00:46:14Minimalize ederiz.
00:46:15Söylediğiniz bu değil mi?
00:46:16Evet kesinlikle bu.
00:46:17Çok hangi bakanlığın karar vermesi gereken bir konu?
00:46:19İçişleri Bakanlığımız.
00:46:20İçişleri Bakanlığı.
00:46:21Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız ve Ulaştırma Bakanlığımızın beraber çalışması.
00:46:25Çok yönlü bir...
00:46:26Ben bu konuyu bizzat takip ediyor olacağım ve sayın bakanlarımızla burada yayın yaptığımızda onlardan da bir söz almaya çalışacağım.
00:46:33Çünkü bu bir gerçek Türkiye bir, yani afetler, orman yangınları ama bir deprem ülkesiyiz.
00:46:39Ve biz her an bir büyük şehrimizde yarın bir depremle uyanabiliriz.
00:46:43Buna hazır olmamız lazım.
00:46:46Yüksek teknoloji dedik, veri merkezi dedik, deprem dedik.
00:46:49Peki siz kuruluşunuzda siber saldırılara, çünkü bazen devletlere, kamu kuruluşlarına, bazen de özel şirketlere bir nokta atışı siber saldırı oluyor.
00:46:59Siber güvenlik konusunda iyi durumda mısınız?
00:47:02Şimdi biraz önce de bahsettiğim gibi biz dört tane ana odak belirledik.
00:47:07Birisi veri, yapay zeka, sürdürülebilir enerji ve siber güvenlik.
00:47:12Dört tane ana odağımızdan bir tanesi siber güvenlik.
00:47:15Çünkü biz dijitalleşmeyle birlikte veri üretiyoruz.
00:47:19Ama bu ürettiğimiz verileri depolamamız lazım.
00:47:21Ondan dolayı veri merkezi yatırımı yapıyoruz.
00:47:23Veri merkezi yatırımı yaptığımız için sürdürülebilir olabilmesi için enerji kaynaklarımızı çeşitlendirmemiz gerekiyor.
00:47:28Onun için de sürdürülebilir enerji yatırımları yapıyoruz.
00:47:30Ama aynı zamanda bu verilere korunmasını da sağlamamız gerekiyor.
00:47:34Onun için de özel bir ekibimiz var.
00:47:37Siber güvenlik boyutunda da nasıl networkümüzü, ağımızı arkadaşlar takip ediyorsa
00:47:42724 bizim siber güvenliğe karşı sistemlerimizi takip eden bir ekibimiz var.
00:47:47Ve bu ekibimiz aynı zamanda birçok kamu kurumuna da özel şirketle hizmeti veriyor.
00:47:52Yani siz bizden herhangi bir şekilde bağlantı veya bir teknolojik ürünü aldığınız zaman
00:47:56aynı zamanda yanında size siber güvenlik ürünümüzü de ve siber güvenlik hizmetini de veriyoruz.
00:48:01Ve böylece hem kamu kurumlarımızı hem de vatandaşlarımızın siber güvenliğini korumaya çalışıyoruz.
00:48:07Vatandaşlar bilgi güvenliği konusunda böyle onlara bir takım basit şeyler önerir misiniz?
00:48:13Neler yapsınlar? Nelere dikkat etsinler? Telefonlarında şifre değişiminden tutun da
00:48:18mesela bulut, hepimiz birçoğumuz bulut kullanıyoruz.
00:48:21Telefonlara datalar sığmadığı için ben de mesela yüksek bir oranda bulut satın almıştım.
00:48:266 terabayt bir de orada.
00:48:28Yüksek veri kullanan kişilere, şirketlere, bireylere ne tavsiye edersiniz?
00:48:33Bir de özür dilerim, mesela bizim bir arkadaşımızın da bir babası bir dolandırıcılık olayı yaşadı ve bir mağduriyet oldu.
00:48:41Yaşlı insanlara da hedef alan çok fazla dolandırıcılık saldırısı oluyor.
00:48:46Telefon ediyorlar, ben avukatım, savcıyım, polisim, işte bir terörle mücadele durumu var vesaire diye.
00:48:51Bu ve buna benzer olaylar konusunda da hangi uyarıları yapmak istersiniz?
00:48:56Biz türkçel olarak sosyal sorumluluk projelerine de çok önem veriyoruz.
00:48:59Bizim Dijital Bahar diye bir projemiz var.
00:49:01Aile Bakanlığı'na yapmış olduğumuz yaşlılarımıza eğitimler veriyoruz.
00:49:05Dijital okuryazarlık eğitimleri.
00:49:07Bunu bilmiyordum ben.
00:49:08Birçok yerde bu eğitimleri veriyoruz.
00:49:10Öncelikle bu tür siber güvenlik önlemlerinin ilk başı, siber güvenlik saldırının %85'i insan kaynağı ile başlar, insan faktörü ile.
00:49:19Sizin bir yapmış olduğunuz hareket veya yapmış olduğunuz bir şifre verme veya bir tuşa basma, bir internet sitesine girme.
00:49:25Ondan dolayı önlemenin en önemli faydası, en önemli kıstası o insanlara onu yaptırmamak bence çok daha değerli.
00:49:33İlk adım insandan mı?
00:49:34İnsandan başlıyor.
00:49:35Biz ne kadar yüksek teknoloji ürünleri koysak bile eğer insanın şifresini ve kullanıcı adınızı ele geçirdiği zaman sizin o sistemleri önleme şansınız kalmıyor.
00:49:45Ama şunu da söylüyoruz.
00:49:46Her zaman size zor olan saldırganlara da zordur.
00:49:50Ne demek istiyorsunuz?
00:49:51Ondan dolayı biz genelde kullanım tarzımızda ikinci bir doğrulamayı istemiyoruz mesela.
00:49:55Şifrelerimiz zor olsun istemiyoruz.
00:49:57Çünkü bizim için...
00:49:58İnsanlar unutuyorlar da biraz şifreleri.
00:50:00Çok oluyor değil mi?
00:50:01Evet.
00:50:02Ama genelde kafanızda bir algoritma var.
00:50:03Ben genelde öyle bir kafamda bir algoritma vardır.
00:50:05Değişik şifrelerim vardır ama kafamdaki algoritma ile üretirim o şifreleri.
00:50:08Bir kere de manuel bir deftere de yazmak lazım herhalde.
00:50:11Kesinlikle yazmıyoruz.
00:50:12Yazmıyoruz.
00:50:13Kesinlikle.
00:50:14Hiçbir yerde şifrelerimizi bir yerde...
00:50:15Unutursa insanlar ne yapacaklar?
00:50:16Şimdi onların değişik yöntemleri var.
00:50:18Mesela nedir?
00:50:19Cep telefonları doğrulama, ikinci doğrulama...
00:50:20Tamam.
00:50:21Size verilen sistemlerdeki verilen bilgileri mutlaka doğrulamamız gerekiyor.
00:50:24Bir cep telefonunuzun doğru olması lazım.
00:50:26Herhangi bir sosyal medya platformuna veya herhangi bir platforma gidiyorsanız şifreden sonra bizim SMS doğrulaması dediğimiz teknolojileri kullanmamız gerekiyor.
00:50:33Evet.
00:50:34Tabi bu işi zorlaştırıyor.
00:50:35Hemen tak, girmek...
00:50:36Yaşlı insanlar için çok kolay olmuyor Halit abi.
00:50:38Ama işte...
00:50:39Bilen birisinden yardım...
00:50:40Al evladım şu telefonu da bir bak durumu oluyor değil mi?
00:50:43Aynı zamanda şunu söylemem gerekiyor.
00:50:45Cep telefonlarımız artık çok akıllı hale geldi.
00:50:47Birçok uygulama var.
00:50:48Şimdi cep telefonunuzda onlarca...
00:50:50Genelde ortalaması 20-25'tir Türkiye'deki uygulama sayısı.
00:50:53Ve bu uygulamaları biz hep kullanıyoruz.
00:50:55Şu hareketi artık ezberledik biliyorsunuz.
00:50:57Bunlar çok fazla miktarda data tüketimine sebep olabiliyor.
00:51:00Yani hızlı kullanıp hızlı tükettiğimiz için...
00:51:03Ve ondan dolayı uygulamaları da şunu unutmamız lazım.
00:51:06Bu uygulamaların sürekli ayakta kaldığını da unutmamamız gerekiyor.
00:51:09Çünkü niye?
00:51:10Size bildirim göndermeleri gerekiyor.
00:51:11Siz o uygulamayı kapattığınız zaman o uygulama uyumuyor.
00:51:14Kapatmayın mı diyorsunuz uygulamayı?
00:51:16Öldürün diyoruz biz uygulamaları.
00:51:17Yani ekrandan atın diyorsunuz.
00:51:18Evet.
00:51:19Çünkü arkaya attığınız zaman o uygulama hala sizin datalarınızı kullanmaya devam ediyor.
00:51:24Bir de yurt dışında seyahat halindeyseniz roaming'den oturup canınızı yıkabilir.
00:51:28Özellikle birçok vatandaşımıza da biz birebir ilgileniyoruz.
00:51:31Özellikle geceleri mesela bu biraz önce bahsettiğiniz buluta taşımı özelliğini unuttukları zaman...
00:51:37Birçok miktarda gece vakti mesela bütün telefonun hafızası buluta taşınıyor.
00:51:42Doğru.
00:51:43Çok yüksek miktarda data tüketimi olabiliyor.
00:51:45Özellikle bu konuda farkındalığımız oluşması ve neyi telefonlarımızın özellikleri de var bu arada biliyorsunuz.
00:51:51Ne kadar data kullandığı, hangi uygulamanın ne kadar data kullandığını ayarlayabiliyorsunuz.
00:51:55Oraya limit koyabiliyorsunuz.
00:51:57Veya sadece mesela internete bağlıyken o datayı kullan seçeneğini alabilirsiniz.
00:52:02Ve biz bu sene 30. yılımız için Türkiye'de ilk defa bir akıllı fatura diye bir hizmet getirdik vatandaşlarımıza Türksel olarak.
00:52:09Ne getiriyor bu?
00:52:10Bu akıllı fatura şu oluyor.
00:52:11Sizin eğer kotonuz bittiği zaman biz aşımı hemen yapmıyoruz.
00:52:15Durduruyoruz, size telefon ediyoruz, SMS atıyoruz.
00:52:19Telefon ediyor musunuz?
00:52:20Ediyoruz.
00:52:21Ve eğer aşım yapmak istiyorsanız bu eskiden bir paralı bir ücretli bir hizmetti.
00:52:25Artık 30. yıl için bütün vatandaşlarımıza ücretsiz olarak sunuyoruz artık.
00:52:30Yeni geldi bu.
00:52:31Yeni geldi.
00:52:32Yaklaşık Mart ayından beri yapıyoruz.
00:52:33Telefon açıyor bir kişi ve...
00:52:34Gerçekten aşım yapmak kotonuz doldu.
00:52:37Çünkü eskiden biliyorsunuz eğer böyle bir hizmetiniz yoksa aşım olduğu zaman otomatik olarak...
00:52:41Eskiden telefon gelmiyordu.
00:52:43SMS geliyordu.
00:52:44SMS geliyordu.
00:52:45Şu anda sizi daha çok uyarıyoruz ve aynı zamanda size diyoruz ki gerçekten aşım yapmak istiyor musunuz?
00:52:49Emin misiniz?
00:52:50Emin misiniz?
00:52:51Ve böylece vatandaşlarımızın, bu anlamda da kullanıcılarımızın yaklaşık %70'i şu anda akıllı faturaya doğru geçiş yaptılar.
00:52:58Alit abi ben biraz da eski bir alışkanlık olarak çağrı merkezini aradığımda bir insanla konuşmayı çok seviyorum.
00:53:05Ama şirketler için bunun zor olduğunu biliyorum.
00:53:07Bir istihdam yaratmak gerekir.
00:53:09Genellikle sizin kuruluşunuzu söyleyerek ifade etmiyorum.
00:53:12Genel olarak söylüyorum bunu.
00:53:14Bir sürü tuşlamadan sonra yine bir insana ulaşmak mümkün olmuyor.
00:53:17Orada kullanıcılarla şirketler arasında bir ortalama bir yol nasıl bulunabilir?
00:53:22Çok da gerekmeyebilir mi demek istiyorsunuz mesela insana ulaşmak için?
00:53:26Biz burada mesela gerçekten hani biraz önce de bahsettik.
00:53:28Yapay zekayı çok iyi kullanıyoruz.
00:53:29Eğer siz bir çağrı merkezini aradığınız ve çağrı merkezinde konuşuyorsanız veya bizim chatbot dediğimiz o aradığınız yerlerde belli bir süre kullanıcımızın işlerini doğru yapamıyorsak veya hayır, hayır cevabı alıyorsak otomatik olarak sizi biz bir kişiye bağlıyoruz.
00:53:48Son çağrı, son çağrı o ilk yardım butonu gibi oluyor bir an önce.
00:53:53Çünkü biz anlıyoruz ki hem yapay zekayla o konuşmaların takibini yapıp anlıyoruz ki burada bir sorun var.
00:54:00İyi takip ediyor musunuz o süreçleri?
00:54:01Tabii çünkü özellikle arayan kullanıcılarımızın ses tonundan bile onların sinirli mi olduğunu, heyecanlı mı olduğunu.
00:54:08Onları bile takip ediyor musunuz?
00:54:09Evet çünkü çağrı merkezindeki kişiye bizim doğru bir bilgi vermemiz lazım.
00:54:13Bu arayan kişinin daha önce hangi sorunlarla karşılaştığı, arayan kişinin olduğu bölgedeki kapsam alanında sorun var mı yok mu, nasıl bir sorunla bize gelebileceği konusunda.
00:54:23Bu çok önemli bir şey.
00:54:24Çağrı merkezinde kişilerin ekranlarında bunları söylüyoruz ki çağrı merkezindeki arkadaşlar çok kaliteli bir hizmet verebilsinler diye.
00:54:34Sizin Türksel geçmişten günümüze kadar önemli etkinlikleri böyle desteklemesiyle de bilinen ve tanılan bir kurum oldu.
00:54:42Sponsorluklar ve etkinliklere destek konusunda ilkesel yaklaşımınız nedir?
00:54:48Orada öncelikleriniz arasında hangi alanlar var, branşlar var?
00:54:51Size çok başvuru geldiğini biliyorum yani Ali Taha Bey işte bizim de bir projemiz var bize de destek olun gibi çok insan başvuruda bulunuyordur.
00:55:00Orada ilkesel tutumunuz nedir sizin?
00:55:02Öncelikle sosyal sorumluluk projelerine her zaman destekliyoruz.
00:55:05Şunu da söylemem gerekiyor.
00:55:0630 yılda Türksel 27 milyar dolarlık bir yatırım yaptı.
00:55:1027 milyar dolar.
00:55:1230 yılda toplam yapmış olduğumuz yatırım.
00:55:14Bununla beraber sosyal sorumluluk projelerine destek oluyoruz.
00:55:17Hep beraber bizim Zafer'e doğru 11 delikanlımızı, A milli takımımızın sponsorlarından bir tanesiyiz.
00:55:24Onlar bizi çok gururlandırdılar Avrupa şampiyonasında.
00:55:27Aynı zamanda Amput'ın milli takımımızın ana sponsoruyuz.
00:55:30Atletizm federasyonumuzun ve yüzme federasyonumuzun da sponsoruyuz.
00:55:33Şu an devam eden sponsorluklar değil mi?
00:55:35Aynı zamanda bu arada bu arada olimpiyata giden sporcularımıza da başarılar diliyoruz.
00:55:42Bizim bayrağımızı gururla dalgalandırıyorlar.
00:55:44Biz de Atletizm ve Yüzme Federasyonu'na destek oluyoruz.
00:55:47Bizim amacımız sosyal sorumluluk projelerimize devam etmek ve bu anlamda yatırımlarımıza ve bu anlamdaki çalışmalarımıza devam ediyoruz.
00:55:55Olimpiyatların açılışını izlediniz mi dün?
00:55:58Biraz izledim ama çok fazla vakit eylemedim.
00:56:00Paris uzun bir aradan sonra yeniden olimpiyatlara ev sahipliği yaptı.
00:56:05Dolayısıyla bakalım Türkiye'de öteden beri böyle bir olimpiyatlara ilgi duyuyor.
00:56:10Türkiye'de İstanbul önümüzdeki süreçler acaba hazır olacak mı?
00:56:14Bu konudaki durum ne olacak?
00:56:15Bunu birlikte göreceğiz.
00:56:16Şimdi yeni hizmetler bu gerçekten mavi ekrana düşme meselesi az önce siz de anlattınız ya.
00:56:24Biz ekranlarımızda da yayınlarda da çokça anlattık.
00:56:27Büyük kaygı uyandırdı insanlarda.
00:56:29Özellikle finansal kaynaklarına insanlar ulaşamayacakları gibi bir kaygıya kapıldılar.
00:56:33Bu iş daha da kötüye gider mi?
00:56:35Çünkü bazı hava yolu kuruluşları özellikle Amerika'da bloke oldular.
00:56:41Kağıdın üzerine boarding pass yani uçuş bilgileri yazıldı.
00:56:44Kağıt kalemle böyle şey yaptılar.
00:56:46Bunu biraz daha anlatalım.
00:56:48İzleyicilerimizden o konuda da çok sorular geliyor.
00:56:51Bunların bir daha yaşanmaması için nelere dikkat etmek gerekir?
00:56:55Şirketlerin ve insanların yapabileceği bir şey var mı burada?
00:56:58Bu aşamada bugünkü şartlarda ben o yazılımı değil de bu yazılımı kullanacağım gibi seçilebilir bir ortağım var mı dünyada?
00:57:06Biz buna bir dijital özgürlük ve dijital bağımsızlık olarak bakıyoruz.
00:57:09Türkiye'nin türksel olarak ve Milli Teknoloji Hamlesi'ne,
00:57:13Teknofest'in paydaşı ve Milli Teknoloji Hamlesi'ne destekleyen bir kurum olarak şunu söylemem gerekiyor.
00:57:19Her zaman teknoloji alanında da kendi ürünlerimizi üreten bir duruma gelmemiz gerekiyor.
00:57:24Bu anlamda baktığınız zaman da biz türksel olarak bir anlık mesajlaşma uygulanmamız olan BİP'le,
00:57:30müzik yayını yapan Fizimizle beraber ve ödeme altyapımız Paysa'yla beraber altyapıları kurmaya çalışıyoruz.
00:57:37Ama şunu da söylemem gerekiyor.
00:57:39Her zaman vatandaşlarımıza da önemli bir rol düşüyor.
00:57:43Mutlaka alternatifleri değerlendirsinler.
00:57:45Ne olabilir?
00:57:46Varsa alternatif o daha iyi diye, diğeri daha iyi veya daha kötü değilse bile,
00:57:51mutlaka cep telefonlarında, biraz önce de söylediğim gibi bu cep telefonları çok akıllı.
00:57:56Birden fazla uygulamayı hızlı bir şekilde kurup kaldırabiliyorsunuz.
00:58:00Ondan dolayı orada bir uygulamanın olması veya olmaması önemli değil ama,
00:58:04acil bir durumda orada alternatiflerin ve yedeklerin olması çok değerli.
00:58:08Biz bu anlamda baktığımız zaman yapacağımız yazılım yatırımlarımıza da,
00:58:12teknolojik altyapımızı geliştirerek de,
00:58:14milli teknoloji hamlesi ruhuyla inşallah yazılımların sayısını arttırarak,
00:58:18bu anlamda bağımsızlık anlamında ülkemize destek olmaya çalışacağız.
00:58:23Önemli.
00:58:25Bu arada şunu da sorayım.
00:58:27Mesela biz İstanbul'da bir olası olimpiyatlar eğer düzenlenirse,
00:58:32İstanbul'da bunu hazır olursa,
00:58:34bugünden size ben bunu sorayım.
00:58:37Siz teknolojik desteğini sağlayabilir misiniz bu olimpiyatların?
00:58:40Tabii.
00:58:41Aşağı yukarı bugün bile hazırız der misiniz?
00:58:43Bu anlamda bir sorun olacağını düşünmüyorum.
00:58:45Şunu söylemem gerekiyor.
00:58:46Biz bütün sahalarımızda da altyapılarımız var.
00:58:49Hepsine fiberle gidiyoruz.
00:58:51Ve olimpiyatlar olduğu zaman da Türkiye'de,
00:58:53Türkiye'nin Türk seri olarak her türlü desteği vereceğimizi ve şu anda da,
00:58:57teknolojik olarak da hazır olduğumuzu söyleyebilirim.
00:58:59Önemli.
00:59:00Şimdiden neredeyse bunu hazır yazıyorsunuz altyapımızla birlikte.
00:59:03Bu arada tabii gerçekten şunu da ifade edelim.
00:59:05Yani teknolojik okuryazarlığın artmasında,
00:59:08insanların havacılığa ve teknolojiye ilgi göstermelerinde,
00:59:11teknofestlerin önemli bir katkısı oldu.
00:59:14Burada hem Selçuk Bayraktarı hem de Haluk Bayraktarı tebrik etmek gerekir.
00:59:18Dünyada bu kategoride bu kadar büyük katılımlı bir organizasyon ben pek hatırlamıyorum.
00:59:24Yok. Gerçekten yok.
00:59:26Değil mi? Önemli bir katkı verdiler.
00:59:27Biz de Türk seri olarak önemli paydaşlarından bir tanesi.
00:59:29Bu sene mesela çok özel bir yarışma yapacağız Türk seri olarak.
00:59:31Akıllı ev yarışması yapıyoruz.
00:59:33Nasıl bir şey? Biraz detaylanabilir misin?
00:59:35Özellikle yeni nesil teknolojilerde biliyorsunuz
00:59:37evlerimiz hem beton olması hem de biraz büyüklük anlamında
00:59:42herhangi bir şekilde Wi-Fi kapsam alanında sorunlar yaşayabiliyoruz.
00:59:45Ondan dolayı bir evde bir odada Wi-Fi çekiyor, diğeri odada çekmiyor gibi sorunlar yaşayabileceğimiz için
00:59:50bunu yapay zeka teknolojileriyle
00:59:52acaba o evimize gelen aleti en optimum yere nereye koyabiliriz?
00:59:57Bu güzel.
00:59:58Sorusu salındı.
00:59:59Çünkü biliyorsunuz evde eşlerimiz güzel olsun, buraya koymayalım orası.
01:00:03Özellikle hanımefendiler şey yaparlar, oraya koyma bak o sırıtıyor orada falan derler değil mi?
01:00:08Ama onun konulduğu yer çok önemli.
01:00:10Konkusiyona biraz dikkat edin.
01:00:11Biz evlere internet sağladığımız gibi evin içinde de bu tür özel aletleri...
01:00:15Yükselticiler var.
01:00:16Değil mi?
01:00:17Onlar hala etkili oluyor ve işe yarıyor mu yükselticiler?
01:00:20Sonuç olarak biz eve kadar fiberle geldikten sonra evin içinde bu Wi-Fi teknolojisinin
01:00:25daha dar alanlarda çalıştığı için belli yerlere doğru yerlere koymadığın zaman
01:00:29özellikle önünde bir beton veya blokaj olduğu zaman diğer odalara yayılmasında sorun yaşayabiliyoruz.
01:00:34Çünkü elektromanyetik dalgaların yayılması gerekiyor.
01:00:36Bu alanda da bu proje gençlerimizin katılacağı çok önemli ve güzel bir proje olacak diye düşünüyorum.
01:00:42Bu bazı istasyonları ile ilgili vatandaşlarımızın...
01:00:45Geçmişte biraz daha fazla söyleniyordu.
01:00:47Ben son dönemde çok duymaz oldum ama yine de bu konuda soru işaretleri olanlar varsa
01:00:53siz de bir deneyimli bir mühendis olarak buna nasıl yanıt vermek istersiniz?
01:00:57Yani bu baz istasyonlarının insan sağlığına etkisi konusunda son yapılan bir araştırma var mı?
01:01:05Burada baz istasyonu teknolojileri değişti mi?
01:01:08Yani insan sağlığını etkileyen bir boyutu var mıdır diye sormak isterim mesela.
01:01:12Ne dersiniz?
01:01:13Bu kablosuz iletişim teknolojileri uluslararası telekomünikasyon birliği tarafından onaylanan teknolojiler.
01:01:21Ve bu teknolojilerin bir parçası da insan sağlığının boyutunda nasıl bir elektromanyaktik dalga yayınlanması gerektiği konusundaki şartlar ve uymaması gereken kurallara verilir.
01:01:33Eğer siz o şartlara uymazsanız dünyanın hiçbir yerinde ne baz istasyonu üretebilirsiniz ne de bir cep telefonu üretebilirsiniz.
01:01:40Hem cep telefonların hem de baz istasyonlarının bu şartlara uyması gerekiyor.
01:01:45Bu da uluslararası normlara göre insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tasarlanmış bu kriterler.
01:01:51Bazen hep söylerler niye daha fazla çekemiyorsunuz, niye daha fazla güç basmıyorsunuz veya güç kullanmıyorsunuz diye.
01:01:58Çünkü o kurallara uymak zorundayız.
01:02:00Teknolojik olarak elektromanyaktik dalgalar belli bir mesafeden sonra herhangi bir şekilde insan sağlığına zarar vermez.
01:02:07Bu da hem BTK tarafından hem de uluslararası kurumlar tarafından akreditedilen ürünleri kullandığımız için bir sorun olduğunu düşünmüyorum.
01:02:15İnsanlar mesela evlerinin veya işyerlerinin yakınında böyle bir baz istasyonu varsa daha çok geçmişte bir kaygı duyuyorlardı.
01:02:22Kaldırın onu oradan veya işte efendim belediyelerle böyle mülakaşalar oluyordu.
01:02:26Bir kaygı duyulacak bir şey olmadığını mı söylüyorsunuz?
01:02:29Bu bilimsel bir veriyle ortaya konmuş bir şey midir?
01:02:32Bu hem BTK tarafından regulasyonların takip ettiği bizim denetlemelerin yapıldığı hem de uluslararası standartlara uygun üretilen aletler olduğu için onların belli bir miktarda enerji yayınlaması gerekiyor.
01:02:43Ve şunu da söyleyeyim genelde yakın olmak daha iyidir.
01:02:46Baz istasyonu değil mi?
01:02:48Baz istasyonu.
01:02:49Çünkü hem daha düşük sinyal seviyesiyle daha hızlı internetinizi alabilirsiniz.
01:02:53Uzağa gittikçe sizin daha fazla sinyal oraya ulaşmaz.
01:02:56Mesela ben yakınken size çok daha az sesimi yükseltiyorum.
01:03:00Onun gibi bir şey mi?
01:03:01Ben 20 metre uzağa gitsem size sesimi ulaştırmam için cep telefonunun daha fazla sinyal yayınlaması gerekiyor.
01:03:07Yani baz istasyonuna yakın bir kullanıcıysanız daha verimli kullanabilirsiniz mi demek istiyor?
01:03:12Cep telefonunu daha verimli kullanabilirsiniz diyebilirim.
01:03:14Evet bu tüketici alışkanlıkları nasıl değişti son dönemde?
01:03:18Mesela bir 20 yıl önceki alışkanlıklarımızla bakarsak daha çok ses iletişiminde bulunuyorduk değil mi?
01:03:24Veya SMS gönderiyorduk.
01:03:26Edge hızında aşağı yukarı bağlantılarımız vardı.
01:03:28Bugün bir teknolojiye yatkın bir tüketici daha çok ne şekilde kullanıyor?
01:03:33Şimdi biraz önce de bahsettim.
01:03:35Türkiye'deki ortalama 7 saat 6 dakika.
01:03:38İnternette geçiriliyor.
01:03:39Ama internette geçirilen vakit sabit kalsa bile kullanım miktarı, data byte seviyesindeki kullanım miktarları artıyor.
01:03:47Biz yapmış olduğumuz analizlerde şunu görüyoruz.
01:03:50Her sene kullanım miktarı, aylık kullanım miktarı %20 artıyor.
01:03:54Büyük bir artış değil mi?
01:03:55Büyük bir artış.
01:03:56Şu anda 17-18 GB'ye ulaştık.
01:03:58Çünkü uygulama sayısı arttıkça insanların aynı zamanda tükettikleri veri miktarı da artıyor.
01:04:0317-18 GB nedir bu?
01:04:05Aylık ortalama Türkiye'deki insanların kişi başı kullandığı ortalama internet tüketimi.
01:04:10Avrupa'da aşağı yukarı mı?
01:04:12Buralarda.
01:04:13Bu sabit de değil ama mobilde.
01:04:15Sabit de yaklaşık olarak 250 GB'lara çıkabiliyor ortalama.
01:04:18Çünkü sabitle internetinizi bağlıyorsunuz, televizyon yayını alıyorsunuz.
01:04:22Ama mobilde 18'de bu BTK tarafından da belirlenen ve ölçülen bir değer.
01:04:27Ama şunu görebiliyoruz, %20 artış var.
01:04:30Ve artık günümüzde ses olayı da biliyorsunuz data üzerinden gidiyor.
01:04:34Uygulamalar üzerinden ses trafiği daha fazla olmaya başladı.
01:04:37Bip üzerinden de yapabiliyorsunuz, diğer uygulamalar üzerinden de yapabiliyorsunuz.
01:04:40Genelde cep telefonu bir bilgisayara doğru dönüştü.
01:04:44Eskiden sadece telefon olma özelliğinden ondan dolayı zaten cihaza doğru dönüştü.
01:04:49Çünkü hem bankacılığınızı yapabildiğiniz, hem bütün işlerinizi yapabildiğiniz,
01:04:52devletinize girebildiğiniz bir yöne doğru gidiyor.
01:04:54Ve vatandaşlarımız da bunları çok yoğun bir şekilde kullanıyorlar.
01:04:57Size mesela şöyle bir soruyla gelsem, desem ki Ali Taha Bey,
01:05:00sizden bir hafta otomobilinizi alsak hayatınız nasıl etkilenir?
01:05:04Veya iki gün cep telefonunuza hiç ulaşamayacağınız bir şekilde telefonunuzu alsam ben?
01:05:09Değil mi? Bir saat bile diyebilirsiniz. İki gün biraz fazla oldu.
01:05:12Bir saat bile diyebilirsiniz.
01:05:13Yani bir numaraya telefon yerleşti galiba değil mi?
01:05:15Evet bir numara geldi.
01:05:16Açık ara yani.
01:05:17Açık ara.
01:05:18Mesela bazı ülkelerde özellikle Londra'da ve birkaç bazı şehirde telefon hırsızlığında çok ciddi bir artış var.
01:05:24Böyle insanlara bir şeyle vurup telefonlarını alıyorlar.
01:05:28Çok fazla ben son dönemde telefonunu çaldıran insan gördüm.
01:05:32Ve hayat bitiyor yani adeta.
01:05:35Manüelde bir numara hatırlamıyorsanız eğer, kime ulaşacaksınız, ne yapacaksınız?
01:05:39En azından birkaç numarayı hafızamıza tutmamıza fayda var.
01:05:42Ondan dolayı acil durum numaralarında bir yerlerde...
01:05:44Hiç değilse ya da bir kağıda yazın.
01:05:46Yani eğer aklınızda tutamıyorsunuz değil mi? Ben onu öneriyorum.
01:05:49Var mı sizin aklınızda böyle ezbere telefonlar?
01:05:51Evet var. Birkaç tane eşim ve aile fertlerinin numaralarını ezbere tutuyorum.
01:05:55İnsanlar mesela WhatsApp, Telegram veya sizin Bip gibi uygulamalarınızla normal bir telefon araması yapmak yerine son dönemde oralardan sesli görüşmelerin arttığını görüyoruz.
01:06:07Neden insanlar oraya yönelttiler?
01:06:10Güvenlik sanki oradan konuşulduğunda daha güvenli bir konuşma olacak da dışarıdan öyle bir kaygısı olanlar varsa dinlenemeyecek kolay kolay gibi bir düşünce var. Bu doğru mu?
01:06:21Bu teknolojik olarak sadece ben rahatlık olarak anlıyorum.
01:06:24Çünkü orada mesaj atıyorsunuz. O sırada mesaj tam istediğiniz gibi olmayınca basıyorsunuz düğmeye arama yapıyorsunuz.
01:06:29Yoksa...
01:06:30İnsanlar konforda da duruyor.
01:06:31Konfordan dolayı daha çok kullanıyorlar diye düşünülebilirsiniz.
01:06:33Ve bundan sonra da özellikle anlık mesajlaşma uygulamalarının en yeni bir özellik olarak geldiği için hem görüntülü arama hem de sesli arama çok güzel ve tamamlayıcı bir özellik anlık mesajlaşma uygulamalarına.
01:06:47Çünkü anında bir grup kuruyorsunuz. Hemen bir görüntülü arama yapıyorsunuz. Sesli arama yapabiliyorsunuz.
01:06:51O normal aramayla grup kurup arama biraz daha zor olduğu için konfor alanına baktığımız zaman...
01:06:57Sizin Bip'te kaç kişiye kadar grup kurup görüşme yapabiliyorsunuz?
01:07:01Bizde sınırımız yok. Bip'te istediğiniz kadar grup oluşturabiliyorsunuz. Grup sayısında sınırımız yok.
01:07:0510 kişi yapabilir miyiz?
01:07:06Tabii 10 kişi. Hem de aynı zamanda HD kalitesinde video konferans da yapabiliyorsunuz.
01:07:11Görüntülü.
01:07:12Görüntülü de yapabiliyorsunuz.
01:07:13Ben buradan bütün kullanıcılarımıza Bip'i denemelerini ve...
01:07:17Bir indirsinler telefonlarına.
01:07:18İndirdiler zaten. Daha fazla kullanmalarını tavsiyede bulunuyorum.
01:07:22Çünkü şunu da söylemem gerekiyor. Bip herhangi bir şekilde kotunuzdan da yemiyor.
01:07:26Bir dakika.
01:07:27Tabii internet kotunuzdan yemiyor.
01:07:28Ama bunları anlatın ne olur. Bunu ben de bilmiyordum mesela.
01:07:31Hem de sağ olsunlar yerli ve milli yazımlara destek olsun diye diğer iki operatörümüz de aynı şekilde davranıyor.
01:07:37Bip'le yapmış olduğunuz görüşmeler ve konuşmalar hem yurt dışında hem de yurt dışında...
01:07:43Datanızı tüketmiyorsunuz. Önemli bir bilgi verdiniz burada. Bunu ben bir not ettim.
01:07:47Bugünkü programın flashlarından biri oldu bu.
01:07:50Bip datanızdan yemez.
01:07:51Datanızdan yemez.
01:07:52Bir de tabii benim çok önemsediğim kuruluşlarda kadın istihdamı çok önemli bir konu.
01:07:57Birçok şirketimizin ve kuruluşumuzun bu konuda hassasiyet gösterdiğini biliyorum.
01:08:02Sizde oranlar nasıl yönetim kademesinde ve genel olarak Türksel çalışanları arasında?
01:08:07Bir kere toplam kaç çalışanınız var? Bunların yüzde kaçını kadınlar oluşturuyor?
01:08:11Bizde 5000'in üzerinde çalışanımız var.
01:08:14Tabii belli iştiraklarımız olduğu için sayılar değişebiliyor ama bu bölüm bölüm değişebilir.
01:08:19Bizim global bilgi adında bir çağrı merkezi şirketimiz var.
01:08:22Oradaki kadın çalışan sayımız daha fazla.
01:08:24Türksel'deki çalışanımız biraz daha az olmasıyla beraber biz her zaman kadın çalışan sayımızı arttırmaya
01:08:30ve özellikle bu konuda da geleceğe yazan siber kadınlar projesini gerçekleştirdik.
01:08:35Ve siber güvenlik eğitimleri verdik genç kadınlarımıza.
01:08:38Ücretsiz eğitim.
01:08:39Ücretsiz eğitim ve onlar da bir kitap yazdılar.
01:08:41Öğrendikleri şeyleri bir kitaba dönüştürdüler.
01:08:44Ve hanımefendi Sayın Emine Hanım bize geldi ve o kitabı...
01:08:49Sayın Emine Erdoğan.
01:08:50Evet.
01:08:51Geldi ve bunu yayınladı.
01:08:53Biz özellikle teknolojik alanında kadınlarımızı desteklemeye ve onların eğitimlerini yapmaya,
01:08:58eğitimlerini arttırmaya devam ediyoruz.
01:09:00Güzel, buna sevindim.
01:09:02Bakalım, sorulara ben bir taraftan da bakıyorum neler gelmişti.
01:09:07İşte çeken noktalar çekmeyen noktalar konusu daha fazla.
01:09:12Arkadaşlar ona bakacaklar, bakacaklar eminim.
01:09:15Efendim yurt dışında roaminglerle ilgili şey nedir?
01:09:20Yani oradaki ilke nedir?
01:09:22Mesela bir kişi yurt dışına çıktı diyelim.
01:09:24Orada insanları biraz bilgilendirelim.
01:09:26Sistem nasıl çalışıyor?
01:09:27Şimdi şöyle bir şey oluyor.
01:09:29Herhangi bir şekilde roaming yaptığınız zaman Turkcell'i kullanmıyorsunuz.
01:09:33O ülkenin oradaki operatörünü kullanıyorsunuz.
01:09:35Tamam.
01:09:36Yani aslında eğer o operatör, oradaki operatörün kalitesi veya sinyal gücü kötü ise
01:09:42yaşadığınız hizmet kalitesini o belirliyor.
01:09:45Şimdi genelde öyle oluyor.
01:09:46Mesela yurt dışına gittiğimde internet iyi çekmedi veya kötü çektiği algısı Turkcell'de.
01:09:50Ama mesela yurt dışından gelen bir yabancı vatandaş da Turkcell'i kullanınca,
01:09:55Turkcell'e roaming edince Turkcell'in kalitesiyle karşılaşıyor.
01:09:58Tamam.
01:09:59Hangi ülkenin sınırlarına gittiyseniz o ülkenin yerel operatörünün performansı belirleyici oluyor.
01:10:04O yüzden bu ülkelerle birebir, operatörlerle birebir anlaşmalarımız var.
01:10:07O ülkeye gittiğiniz zaman zaten size otomatik olarak bir anlaşmamız olan operatöre bağlıyoruz.
01:10:12Ve o operatörün çekim kuvvetiyle doğru orantılı olarak kaliteli bir hizmet alıyorsunuz.
01:10:17Tabi burada da bizim tarifen yurt dışında yeterli kampanyamız var.
01:10:21İstediğiniz zaman aynı tarifenizi yurt dışında da kullanabiliyorsunuz.
01:10:25Bu 7 gün galiba değil mi o?
01:10:263 gün olabiliyor, 5 gün olabiliyor.
01:10:27Ve ondan sonra belli bir ücret ödediğiniz zaman, günlük ücret ödediğiniz zaman da
01:10:31tarifeniz aynı şekilde devam edebiliyor.
01:10:33İnsanlar daha çok dataları hangi sosyal medya mecalarında tüketiyorlar?
01:10:37Youtube mu, Instagram mı, Twitter mı, TikTok mu?
01:10:42Siz onu ölçüyorsunuz verimelik, görüyorsunuz galiba.
01:10:45Çünkü şöyle bir, trafiğin genelde %70 gibi bir oranı sosyal medya platformlarında,
01:10:51ben birebir isim vermeyeyim ama toplam trafiğin %70'i sosyal medya platformlarında.
01:10:57Çok yüksek bir oran.
01:10:58Yani 7 saat kullanılıyor, 18 GB kullanılıyor derseniz, %75'i de sosyal medya platformlarında
01:11:03kullanılıyor dersek yüksek bir oran.
01:11:05Onun dışında işte yedekleme hizmetleri veya dosya indirme hizmetleri kullanılıyor.
01:11:10Televizyon izleme, streaming dediğimiz televizyon izleme programları kullanılıyor.
01:11:15Ama genelde sosyal medyayı yoğun kullanan bir kitlemiz var.
01:11:19Sosyal medya kullanıcıları da lütfen o phishing denen şeylere de dikkat etsinler
01:11:23ve buna benzer dolandırıcılık, sahtecilik olaylarına birçok yerde oluyor ama
01:11:27biraz ben Instagram'da daha fazla görmeye başladım.
01:11:30Size DM yoluyla, mesaj yoluyla ulaşıp,
01:11:33aa bak seninle ilgili şöyle bir şey var, bunun farkında mısın vesaire diyerek bir link gönderiyorlar.
01:11:38O linke tıklamanız halinde sizin şifrenizi alabiliyorlar, çalabiliyorlar.
01:11:42Dikkat etsinler.
01:11:43Biz buna Türkçe olarak oltalama diyoruz.
01:11:44Oltalama.
01:11:45Oltalama saldırısı, phishing saldırısı.
01:11:46Yani kullanıcılarımızın mutlaka ve mutlaka size tanımadığınız birisinden gelen bir şeye basmamaları gerekiyor.
01:11:52Biraz önce dediğim gibi siber saldırının ilk başlangıç noktasının %85'i insan eliyle yapılıyor.
01:11:58Dikkat etmeyin.
01:11:59O bastığınız an büyük ihtimalle bir yazılım yükleniyor sisteminize, cep telefonunuza.
01:12:02Çalabiliyorlar telefonu.
01:12:03Ve ondan sonra ona biz tabiri de zombi tabiri deriz.
01:12:06Telefonunuz zombileştiriliyor.
01:12:08Yani arkada telefonunuzu çalıştıran bir hayalete dönüştürüyor ve kontrolünü ele geçirebiliyorlar.
01:12:13Bip yurt dışında çalışıyor mu?
01:12:14Çalışıyor.
01:12:15Çalışıyor mu diye sorular var.
01:12:16Bip Türkiye'nin her yerinde.
01:12:17Bip herhangi bir.
01:12:18Yurt dışında.
01:12:19Her yerde.
01:12:20Her yerde çalışıyor.
01:12:21Ve bundan da kullanılan anlık mesajlaşma uygulamalar arasında hiçbir fark yok.
01:12:25Nasıl dünyanın her yerinden bip'i indirebiliyorsunuz, bip'i kullanabiliyorsunuz.
01:12:29Ondan dolayı öyle bir sınır problemimiz yok.
01:12:32İzzet Bey isimli bir izleyicimiz de bir bölge çözüm ortağı şirketi kurulmasını da önermiş.
01:12:37Çok sayıda şirketi var Türksel'in böyle bir şeyi de öneriyoruz diye bir fikir getirmişler.
01:12:42İnceleyeceğiz.
01:12:43Bunların hepsini inceleyeceğiz.
01:12:44Ben değerli izleyicilerimize çok teşekkür ederim.
01:12:45Epeyce bir soru geldi.
01:12:46Ben bazılarını ilettim.
01:12:47Genellikle konular aşağı yukarı belli çerçevedeydi.
01:12:50Diğer konulardan da sorular geldi.
01:12:52Onlara da ben yanıt verilmesine rica ederim.
01:12:56Bu arada etiket bizim hafta sonu etiketimizi yayınlamıştık.
01:12:59Oraya gelen sorulara Türksel ekipleri yanıt vermeye başladılar.
01:13:03Onu da değerli izleyicilerimize söyleyelim.
01:13:05Bizi bu arada YouTube'dan da izleyenler oluyor.
01:13:07Tabi teknolojinin her meclası.
01:13:09Bizim bir de radyomuz var.
01:13:10Radyodan da takip ediyorlar.
01:13:11360 derece.
01:13:13Dolayısıyla biz de bu iletişimleri değerli izleyiciler, izleyicilerimize, takipçilerimize
01:13:18bulaştırmak için teknoloji kullanıyoruz.
01:13:20Teknoloji güzel.
01:13:22Geliştiği zaman da keyifli.
01:13:24Umarım altyapımız da bu yönde ilerler.
01:13:26Çok teşekkür ederim.
01:13:27Ben teşekkür ederim.
01:13:28Çok sağ olun.
01:13:29Keyifli bir sohbet oldu.
01:13:30Değerli izleyiciler yarın sabah 10'da TUSAŞ Genel Müdürü Sayın Mehmet Demiroğlu ile yaptığım özel röportajı izleyebilirsiniz.
01:13:39CNN Türk ekranlarında.
01:13:40Hepinize çok teşekkür ediyoruz.
01:13:41Hoşçakalın.
01:13:48İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:13:49Bir sonraki videoda görüşmek üzere.
01:13:50Hoşçakalın.