Uluslararası arenada gözler Türkiye ve İsrail'e çevrildi! Erdoğan'dan 'oraya da gireriz' çıkışı. Hakan Güneş, Cumhuriyet TV'ye anlattı...
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:17AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Rize'de yaptığı
00:22biz nasıl Karabağ'a girdiysek Libya'ya girdiysek aynısını onlara da yaparız çıkışı
00:28Uluslararası kamuoyunda çok fazla tartışmaya sebep oldu.
00:33İsrail Dışişleri Bakanı'ndan bir açıklama geldi.
00:37Cumhurbaşkanını eleştirdi ve Saddam Hüseyin benzetmesi yaptı.
00:41Bunun yanı sıra Hollandalı aşırı sağ siyasetçi Wilders'ta Erdoğan'ı İsrail'i işgal etmek tehdidiyle suçladı ve
00:49Türkiye'nin NATO'dan atılması gerektiğini savundu.
00:52Bunları konuşacağız, gündemi değerlendireceğiz.
00:55Bu konuğumuz Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doçent Doktor Hakan Güneş, hoş geldiniz.
01:01Hoş bulduk Erdem Bey, selamlar.
01:04Merhaba tekrar.
01:06Hakan Bey öncelikle Cumhurbaşkanı'nın yaptığı onlara da aynısını yaparız çıkışını siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
01:14Valla sadece Cumhurbaşkanı değil, bir yerden sonra diğer iki isim de peş peşe bir araya getirdiğinizde bunu bir
01:23yani bir Uluslararası İlişkiler Uzmanı değil belki bir psikiyatri uzmanı yanıtlamalı gerçekten inanılmayacak düzeyde açıklamalar.
01:30Normal Uluslararası İlişkiler çerçevesinde devlet adamlığına, hükümet adamlığına pek böyle uygun açıklamalar değil hiçbirisi.
01:39Yani ne İsrail tarafından gelen, ne Hollanda'dan gelen şeyler açıklamalar, ne de Türkiye'den aktardığınız açıklamalar.
01:48Hakikaten içeriye dönük Hamaset'in yani bir destek almak adına içeriye dönük yapılmış olan Hamaset'in dozunun bayağı kaçırılmış olduğu örnekler birbiri arkasına sıralanmış.
02:03Ben öyle görüyorum çünkü bu yani şu değil bizim yeni devlet politikamız yahut ülkemizi yöneten Cumhurbaşkanı ve onun bakan partisi olarak Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetinin, Cumhurbaşkanı Erdoğan hükümetinin yeni politikası İsrail'e harp düzeyinde bir angajman tesis etmek değil.
02:28Böyle olsa bu bir yere oturur. E şimdi o zaman bunun bir tane adı var literatürde o da hakikaten ipin ucunun kaçırıldığı bir Hamaset. Gerçekten ipin ucunun kaçırıldığı bir Hamaset.
02:42Şimdi öte yandan haklıydı, haksızdı falan gerçekten bambaşka bir şey. Yani siyasetiniz buysa tabii buna uygun söz kurarsınız ama ortada böyle bir siyaset olmadığı gibi yani aylarca tabii bunun bir yıllarcası var ama aylarca pek çok gazeteci çok delilleriyle birlikte ortaya koydu.
03:01Bir tanesi de ki İsrail ticari ilişkileri ve Adalet ve Kalkınma Partisi döneminde Türkiye'nin, İsrail'in ilk beş önemli ticaret partilerinden birisi olduğu özellikle son on yılda çok aşikardı. Burada çelik sanayi gibi harp sanayine özellikle destek olan bir takım iş kolları öyleydi.
03:23Daha ben de yani sizin kanalınız dışında çokça bu konuda konuştuğum zamanında harp baş yani İsrail ile Hıristiyan savaşı başladığında özellikle de bu ticarette AKP ve MHP'ye yakın iş adamları demiştim. İsim vermemiştim ama artık Türkiye onları biliyor.
03:41Bunları gazeteciler açıkladı. Özellikle de böyle sermaye kuruluşları ticarette birinci rolü oynarken, baş rolü oynarken bu tür bir açıklama yani Karabağ'da yaptığımızı orada da yaparız bir gece ansızın gelebiliriz tür açıklamalar bunlar hakikaten şirazisi kaçmış hamasi açıklamalar.
04:07Muhtemelen iki gün sonra unuturuz.
04:09Peki.
04:10Çünkü diğer taraftan benzer nitelikte.
04:14Bu kadar.
04:17Kusura bakmayın ikinci kere aynı durumu yaşadık. Bittiyse.
04:23Estağfurullah buyurun.
04:25Şunu sormak istiyordum ben de peki bu karşılıklı polemikler hem cumhurbaşkanı tarafından tabi sadece Türkiye tarafında cumhurbaşkanı değil AK Parti sözcüsü de tartışmaya dahil oldu.
04:40Dışişleri bakanlığı da tartışmaya dahil oldu.
04:43Ve çok sert açıkçası suçlamalar yöneltti iki tarafta birbirine.
04:48Burada da şunu merak ediyoruz.
04:51Türkiye ve NATO arasındaki ilişki nasıl etkilenecek bu polemiklerden ve yapılan açıklamalardan sonra?
04:58Zaten son derece gergin NATO toplamıyla Türkiye arasındaki açığı geride bıraktığımız özellikle 10 yılda her yıl biraz daha fazla açıldı.
05:11Son 3-4-2019'dan beridir Ankara'nın bunu toparlama gayretleri var.
05:17Nispeten dondurulmuş diyelim hani gerilim daha da fazla artıyor değil işte bir tür yerinde sayan bir gerilim düzeyinde ama ilişkilerin pek iyi olmadığı aşikar.
05:29Çünkü günün sonunda bir askeri ittifak da olsa bu bir siyasal askeri ittifak bir siyasi ittifak NATO.
05:35Ve yeni dünya içerisinde aslında sadece Türkiye'de değil ama Türkiye'de çok belirgin bir örnek olarak eski Soğuk Savaş dönemindeki ittifak kalıbı içinde kalmak istemiyor.
05:48Bu son derece anlaşılıyor. Bunun da AKP ile falan bir ilgisi yok.
05:51Hangi partimiz iktidarda olursa olsun bu böyle olacak.
05:54Türkiye eski NATO eski Soğuk Savaş kalıbına sığmaz.
05:58Daha farklı bir denklem içerisinde yer almak istiyor.
06:02Ve bu da AKP'nin meşrebince tabii bir takım olaylar somut görünümlerine ancak işte ne diyelim o anda hükümet kimse, bakan kimse, başbakan, cumhurbaşkanı kimse onun konuşmaları üzerinden çekiliniyor.
06:16Ama daha tarihsel bir şey var.
06:18ABD'nin efendim her dediğini yapan müttefikler yok.
06:23Türkiye'de bu noktada artık orta ölçekli bir ülke ve bu kalıba sığmıyor.
06:29Öyle olunca da siyasi gerilimler gerçekten Erdoğan açıklamalarından bağımsız olarak zaten epeydir vardı.
06:37Çok detaya girmeyeceğim şimdi.
06:39Yani diyelim ki Ecevit, Bahçeli, Yılmaz koalisyon hükümeti döneminde 99-2001'de de vardı öncesinde de vardı.
06:48Hatta 70'lerde bile vardı.
06:50Soğuk Savaş döneminde bile vardı Kıbrıs çıkartması ya da Afyon Hekimi yasağının kaldırılması gibi.
06:55Pek çok olay hatırlıyoruz.
06:57Hep böyle oldu yani bu ilişki.
07:00Bu denklemin içinde bunlar tuz biber oluyor.
07:02Ben onu hatırlatmak isterim.
07:04Yani zaten sürdürülemiyor.
07:06Zaten siyaseten anlaşılamayan konu sayısı binlerce.
07:10Dolayısıyla da bu noktada bunlar patlak veriyor.
07:16Atarlar mı Türkiye'yi? Hayır.
07:18Zaten kimi nasıl atacaklarına ilişkin bir belirsizlik var.
07:21Bu başka üyeler için de geçerli.
07:23Yani birisini çıkartmaları gerektiğinde bunu nasıl yapacakları konusunda bir şey yok.
07:28Oturmuş ne bir teamüz ne de bir çerçeve söz konusu.
07:33Bu çok sık gündeme gelen bir konudur.
07:35Ama yani pekala bir askeri ittifak ilişkisi içerisinde gibi de gitmiyor ilişkiler.
07:44İki taraf açısından da.
07:46İki taraf demeyelim de işte ABD bu NATO'nun lider ülkesiyse oradan hareketle ikili diyorum.
07:53NATO'nun ileri gelen ülkeleriyle Türkiye ilişkileri zaten bir müttefik ilişkisi halinde pek ilerlemiyor.
08:01İki gün sonra unutulacak cümle burayı çok özel olarak şey yapmaz.
08:08Ha yani şöyle bir şey şöyle bir yeni döneme girdiysek hani artık Erdoğan yeni bir yol deniyor.
08:16Ve Batı'yla ilişkileri tekrar gelip doğuda bir kanal açmaya falan çalışıyorsa ki buna dair bunu yani çok güzel sürdürürse iki hafta sonra deriz ki evet demek ki böyle bir yola girildi.
08:29Ama şu anda görünen bunun kısa sürede başka bir gündemde yenileneceği daha çok içe dönük bir yaklaşım olduğu yönünde.
08:39Peki Sayın Güneş MHP lideri Devlet Bahçeli'den de askeri hazırlıklar tahkim edilmeli çıkışı geldi bu açıklamalardan hemen sonra.
08:49Bu da akıllara şu soruyu getirdi. İlerleyen günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bahsettiği bölgelere bir askeri müdahale görebilir miyiz?
08:59Yani Türkiye Cumhuriyeti'nin İsrail Filistin sahasına askeri bir müdahalesini soruyorsunuz değil mi?
09:09Evet.
09:11Hayır tabii ki böyle bir şey. Yani böyle bir gündeme olan bir ülkenin başka bir takım adımlar atıyor olması gerekirdi değil mi?
09:21Bu çok radikal bir dönüş olurdu eğer böyle bir niyeti olmuş olsaydı ki.
09:27Yani bugüne kadar yapılanları bu arada açıkça söyledim MHP'yi finanse eden şimdi ben listeyi açıklamayayım değil mi Erdem Bey?
09:36Açıklayabilirsiniz buyurun.
09:38Bahçeli aynaya baktığında haftada birkaç kez görüştüğü en önemli iş adamlarının sabah akşam yani İsrail'den besleniyor bu iş adamları.
09:47Bu listeleri ben mi açıklayayım? Yani tek tek açıklandı önemlice bir kısım ama şimdi ben bir siyasi kimliğinde olan bir akademisin olarak böyle şirket ismi zikretmek istemiyorum ama bu kadarı da yeter yani.
10:01Özellikle AKP ve özellikle MHP'li iş dünyası başta İsrail ticaretinden kar elde ediyor ve İsrail ticareti yapıyor.
10:11Öyle Gazze'ye yardım falan gitmiyor o kanallarla baya ticaret yapıyorlar.
10:15Enerji ticareti, halı ticareti, çelik sanayi ticareti, petro kimya ticareti yani Azerbaycan boyutu var.
10:24Bunlara artık hani benim analiz yüzeyinden çıkıp böyle tek tek enformasyon vermeme gerek kalır.
10:32Dolayısıyla siz ne dersiniz yani bunu izleyen dinleyen bir izleyicimiz yorumlasın Bahçeli'nin askeri tahkimat yapacakmış.
10:40Niye o zaman ülkücü iş adamlarınla İsrail kapısında dileniyorsun on yıllardır, kapısından ayrılmıyorsun, bütün ihaleleri sen alıyorsun?
10:50Nasıl oluyor bu iş Sayın Bahçeli?
10:53Yani bu ülke insanını gerçekten aklıyla alay eden, açıklamalar bunlar ciddiyetten uzak, kendileri oralardan beslenen fakat oraya işin gereğini de yapmayan.
11:06Hakikaten son yani yüzyılların bildiğimiz tarihlerin belki de en acılı canlı yayınla bir kıyımı yaşanıyor Filistin'de.
11:16Bu böyle hamasete konu olabilecek bir şey mesele değil.
11:20Gerçekten ciddiyetle hem uluslararası yaptırım hem ülke düzeyinde yaptırtmak, ağırlık vermek, diplomatik basıncı arttırmak gerekiyor ve bunu bir ciddiyetle yapmak gerekiyor.
11:31Bu açıklamalar ciddiyetten çok uzak.
11:35Son olarak Sayın Güneş, Türk cephesinden Mahmut Abbas'a bir davet yollanmıştı, mecliste kendini açıklaması, konuşması için.
11:46Fakat Cumhurbaşkanı yine Rize'de yaptığı açıklamada bir geri dönüş almadıklarını belirtti ve bundan sonraki süreci de buna göre işleyeceklerini dile getirdi.
11:57Burada da şunu mu görüyoruz yani Türkiye ve Filistin arasında bir gerilim mi var şu anda aradaki hatta?
12:06Yani Ramallah yönetimi diyelim ya da Filistin yönetimi diyelim Mahmut Abbas'ı kastedecek olursak bir gerilim olduğu hissediliyor bir zamandır.
12:16O da gerçekten Türkiye'nin yani bu çok ne diyelim zigzaklarla dolu politikasıyla ilgili.
12:26Yani İsrail'le dost musun, düşman mısın, mesafen nedir, ara bulucu musun, yardımcı mı oluyorsun?
12:31Burada çok zigzaklar çizildi ve bir de Türkiye o dolu döneminden başlamak üzere Filistinlilerin iç işlerine müdahale etti.
12:42Yani devletler düzeyinde kalmadı.
12:45Bakın burası çok önemli altını çiziyorum.
12:47Filistin içerisindeki grupların ağırlıklarına müdahale etti.
12:52Yani Hamas yanlısı siyasal İslamcı gruplardan yana ağırlıklar koydu.
12:57Bu bir ülkenin iç işlerine ya da bir toplumun halkın iç işlerine dışarıdan yapılan müdahaledir.
13:03Şimdi AKP parti olarak örneğin Hamas'ta kardeş parti olabilir.
13:09Meşrudur, yasaldır, meşrudur.
13:12Hiç kimse de bir şey diyemez.
13:13Herkes kendi ideolojik meşrebine uygun bir partiyle kardeş olabilir.
13:17Ama devlet olduğunuzda yani siz Cumhurbaşkanı olarak, Başbakanı olarak, Dışişleri Bakanı olarak bunu yapamazsınız.
13:23Çünkü siz Türkiye'yi temsil ediyorsunuz.
13:26Orası da Filistin.
13:27Başka bir saha, başka bir ülke, başka dinamikler var.
13:30Orada halklar arası ancak politika yaparsınız, devletler arası politika yaparsınız.
13:36AKP Dışişleri Bakanı, AKP Başbakanı, AKP Cumhurbaşkanı gibi yaptığınız anda o zaman o parti tercihlerini bir ülkenin iç işlerine karışmak olur.
13:45Özet gibi uzatmayacağım.
13:46Mahmut Abbas'ın mesafesi Türkiye'nin çok fazla Filistin'in iç dengelerine gururunu sokmasıyla ilgili.
13:54Öte yandan yani Mahmut Abbas'a zaten çok matah bir durumda mı?
13:58Ne yapıyor Filistin için?
14:00O ayrı bir konu.
14:01O parantezi ayrı tutuyorum.
14:03Mahmut Abbas olmaz.
14:04Başka birisi olur Filistin yönetimini temsil eden koltukta.
14:07Ben koltuğu makamı esas alarak konuşuyorum.
14:11Dolayısıyla burada hem bu zigzaklar hem Filistin iç politikasına müdahaleler nedeniyle çeşitli tansiyonlar oluşmuş olması gayet anlaşılır, mümkün.
14:24Öte yandan ilişkiler kötü mü?
14:26Bana kalırsa kötü falan da değil.
14:29Totalde derseniz bu görünen bu tür gerilimler var ama genel olarak Mahmut Abbas yönetimi de şu son kırım hamlesine kadar aslında yani İsrail'de iki devletli bir tür çözümün arayışı içerisinde olduğu için bir tür ara bulucu yaklaşım dengeli bir siyaset iki taraf arasında gözeten politika izlendiği sürece de yan yana geliyorlardı.
14:57Mesela Lübnan'la yani İsrail Filistin sahasının Lübnan'la Türk olan bölgesindeki Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması noktasında şeye Kıbrıs'a uzanacak hatta buradaki düzenlemelere Türkiye Mahmut Abbas'la beraber müdahale oldu.
15:17Çeşitli konferanslar yaptılar falan.
15:19Yani aslında Filistin'in Münhasır Ekonomik Bölgesini sattılar.
15:25Yani arada böyle Mahmut Abbas'ın kendi de bizim bazı şirketlerimiz gibi az önce andığım MHP ve AKP'ye özellikle yakın olanları başta olmak üzere böyle İsrail'le çok İsrail savaş sanayi ile İsrail'in büyük ekonomik çıkarlarına uyumlu aslında yerlerdedirler.
15:44Fakat işte böyle zaman zaman kendi kamuoyuna meşruiyet değişebilecek açıklamalarda bulunurlar.
15:52Böyle bir gündemdeyiz yani ben dikkat etmişsinizdir yani hakikaten ciddi adım bir analiz falan yapmadım.
16:01O hamaset bu hamaset böyle bir haftaya düştük.
16:04Gerçekten böyle bir haftanın içindeyiz.
16:08İnsanlar uyutur gibi sözler kullanıyorlar.
16:11Askeri hazırlık yapalım.
16:12Bir gece ansızın geliriz.
16:14Karabağ'da yaptığımızı orada yaparız falan bunlar.
16:19Çünkü şuna da bakıyorum Erdem Bey hızlıca onu da ifade edeyim.
16:23İktidara yakın gazetecilere bugün yoldaydım.
16:26Çok detaylı mesela Filistin basınına bakamadım.
16:29Öbür taraftaki yorumlara çok detaylı bakamadım İsrail tarafına ama bizim iktidar çevresindeki gazeteciler nasıl yorumluyor?
16:36Hep şöyle yorumladılar.
16:37Ya tam onu kastetmedi.
16:39Zaten isim de vermedi.
16:41Yani bir aman ne yaptık ne yaptık bir sakin.
16:45Tonu da oldukça hakim.
16:48İktidar yandaş basının en azından az buçuk dikkate alınabilir.
16:54Dış politika yorumcularına baktığımda onu görüyorum.
16:57Yani onu kastetmedi.
16:59O da şunu ima etti falan filan diye böyle bir topçu hali var.
17:02Doğal normalde bu çünkü.
17:04Bu gerçek bir politika değil.
17:06Anlıyorum.
17:09Çok teşekkürler.
17:10Değerli görüşleriniz için eklemek istediğiniz bir şey var mıydı?
17:13Burada noktalayalım mı?
17:15Yok bu hafta bir şey eklemeyelim Erdem Bey.
17:18Çünkü yeterince kaotik ve şey spekülatif bir hafta.
17:23Evet biraz hem yoğun geçiyor hem de çeşitli açıklamalar görüyoruz.
17:28Ve çok hızlı ilerlediği için de süreç yani uluslararası olarak çok hızlı ilerliyor.
17:33Bir de tabii doğal olarak bazen takip etmek ya da üzerine bir analiz yorum yapmak güç olabiliyor.
17:39Ya da üstüne yorum ya da analiz yapılmayacak kayda değer bir şey de olmayabiliyor çoğu zaman.
17:45Olmayabiliyor aynen.
17:47Teşekkür ediyoruz tekrardan.
17:49Ben teşekkür ederim.
17:51Sağ olun.
17:53Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Hakan Güneş konuğumuzdu.
17:58Gündemi değerlendirdik.
18:00Bugünlük burada noktalayalım.
18:02Başka bir programda görüşmek üzere diyelim.