Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek'ten önemli açıklamalar
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Küresel piyasalardaki oynaklık veya çalkantı geçici bir panik atağa benziyor.
00:09Yani merkez üssü Japonya ama yansımaları global.
00:16Burada az öncesinde ifade ettiğiniz gibi, yani tetikleyen faktör ABD'nin yumuşak inişi başaramaması risk.
00:26Yani Amerikan ekonomisinin resesyona girme riski.
00:31Çünkü biliyorsunuz şu anda şirket değerlemeleri, piyasa değerlemeleri oldukça şişkin.
00:38Eğer ekonomide yavaşlama olur, şirket karlılıkları bunu destekleyici nitelikte olmazsa tabii ki bir düzeltme beklenebilir.
00:49Küresel ekonomi her ne kadar yavaş büyüdüyse de resesyona girmedi.
00:54Amerika'da büyüme nispeten güçlü seyretmeye devam etti.
00:58Dolayısıyla bu konuya yakından bakılacağını söyleyebilirim.
01:02Bu bir düzeltme hareketi.
01:04Türkiye yansımalarına bakacak olursak birkaç hususun belki altını vurgulamakta fayda var.
01:12Birincisi tabii küresel büyümede bir yavaşlama olacaksa bu bir taraftan risk iştahını olumsuz etkiliyor, bizi de olumsuz etkiler.
01:23Ama beraberinde petrol fiyatlarında, emtiyan fiyatlarında düşüş getiriyor.
01:28Nitekim petrol fiyatlarının tepkisi aşağı yönlü oldu.
01:32Dolayısıyla petrol fiyatlarındaki düşüş bizi cari açık kanalıyla, yani Türkiye ekonomisini bir de enflasyon kanalıyla olumlu etkiler.
01:43Bu birinci husus.
01:44Dolayısıyla emtiyan fiyatlarındaki, küresel emtiyan fiyatların özellikle petrol, doğal gaz fiyatlarının gerilemesi eğer kalıcı olursa, Türkiye ekonomisini olumlu etkiler.
01:56Çünkü biz net ithalatçıyız.
01:58Bu birinci husus.
01:59Diğer bir husus, mesela cuma gününe giderseniz, düne giderseniz piyasalar Fed'in çok daha fazla ve hızlı faiz indireceğini öngörmeye başladı, fiyatlamaya başladı.
02:17Bir ara, yani %90 olasılıkla 118 baz puanlık faiz indirimi bu sene için fiyatlanmaya başlamıştı.
02:26Baya dramatik.
02:28Dolayısıyla küresel finansal koşulların da eğer bu gelişmeler ışığında gevşemesi yine Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin lehine.
02:41Çünkü fon akışını etkileyebilir.
02:44Bir taraftan risk iştahı düşük büyüme nedeniyle düşerken, azalırken ama finansal koşulların gevşemesi yine bizim lehimize o anlamda bakar.
02:55Diğer önemli bir konu, tabii bizde çok aşırı yabancı pozisyonu yok.
03:01Yani son bir yılda tabii önemli kaynak girişi oldu.
03:07Ama geçmişe oranla ve başka ülkelere oranla buradaki konsantrasyon riski düşük.
03:14Yani yoğunlaşma az.
03:16Son bir şey söyleyeyim.
03:18Tabii ki bu tür çalkantılar Türkiye'yi nasıl etkiler herkesin kafasındaki soru.
03:24Belki sizin soracağınız soruydu ben girdim konuya.
03:27Bizim bir hikayemiz var.
03:29Hikaye bir dezenflasyon hikayesi.
03:33Yapısal dönüşüm hikayesi.
03:34Dolayısıyla hikayesi olan ülkeler genelde yine bu tür olumsuz koşullarda bile nispeten, tabii bunlar hep göreceli, az etkilenebilirler.
03:49Yani dolayısıyla yabancı pozisyonun çok yüksek olmaması, hikayemizin olması, petrol fiyatlarındaki düşüşün bize olumlu yansıtılacak olması,
04:00küresel finansal koşullarının gevşemesinin bizim gibi gelişmekte olan ülkeler lehine olması gibi faktörler bu türden çalkantıların Türkiye yansımalarını sınırlar.
04:12Bizim biliyorsunuz bir yılı, yaklaşık bir yıl oldu.
04:19Geçen sene Eylül ayının başında açıkladık.
04:22Uygulamakta olduğumuz bir reform ve istikrar programı var.
04:26Yani istikrardan kastımız makro finansal istikrar, özellikle de fiyat istikrarı.
04:33Reform dediğimiz hususta yapısal dönüşüm.
04:36Yani burada yeşil dönüşümden, dijital dönüşümden, sanayideki dönüşüme kadar.
04:42Yani çok kapsamlı bir dönüşümden bahsediyoruz.
04:45Yani ülkenin rekabet gücünü arttıracak, verimliliğini arttıracak bir dönüşümden bahsediyoruz.
04:50Dolayısıyla bizim geçen sene Eylül ayı başında kamuoyuyla paylaştığımız önemli bir reform ve istikrar programı var.
05:01Şimdi bu programın en büyük önceliği milletimizi hayat pahalılığı belasından kurtarmak.
05:10Çünkü enflasyonu biz çok kötü bir belge olarak görüyoruz.
05:18Yani bizim yaklaşımımız bu.
05:21Özellikle sabit gelirliler açısından gelir dağılımını bozan çok önemli bir makro ekonomik problem olarak görüyoruz.
05:30Yani enflasyon şu anda bizim karşı karşıya olduğumuz en önemli makro ekonomik problem.
05:36Dolayısıyla bizim programın özü de dezenflasyon.
05:41Yani fiyat istikrarı, yani enflasyonu kalıcı bir şekilde tek haneye düşürmek.
05:45Şimdi biz bunun için bir yıllık geçiş dönemini öngördük.
05:50Yani üç yıllık bir program, ilk yılı geçiş.
05:54Niye? Çünkü dezenflasyona ortam hazırlamak için yani enflasyonu düşürmek için politika setini inşa etmemiz gerekiyordu.
06:03Ortamı, ekosistemi yeniden kurgulamamız gerekiyordu.
06:08Dolayısıyla biz geçiş dönemini Mayıs ayında bitirdik.
06:11Ve Haziran itibariyle de yıllık enflasyon düşmeye başladı.
06:16Temmuz'daki düşüş oldukça güçlü bir düşüş.
06:21Bu Ağustos'ta da devam edecek.
06:24Dozu aynı olmamakla birlikte önümüzdeki aylar da devam edecek.
06:29Şu anda enflasyondaki gelişmeler, yani yıllık enflasyondaki düşüş bizim program öngörülerimizle pareler gidiyor.
06:37Hatırlarsanız Mayıs ayında enflasyon %75'in biraz üzerinde zirveyi buldu.
06:43İşte az önce sizin de ifade ettiğiniz gibi Temmuz ayında yaklaşık %62 civarına indi.
06:50Şimdi önümüzdeki 12 ay için piyasa beklentisi %30 civarı.
06:56Önümüzdeki 24 ay için piyasa beklentisi %19 civarı.
07:01Biz tabii ki bu beklentilere değer veriyoruz ama performansımız ile hedeflerimiz arasındaki fark azaldıkça,
07:11yani hedeflerimize biz yakınsadıkça inanıyoruz ki beklentilerin de yakınsama ihtimali yüksektir.
07:20Dolayısıyla enflasyonda enflasyonda enflasyonda enflasyonda enflasyonda enflasyonda enflasyonda
07:28enflasyonda çok kararlı, yani enflasyonu düşürmeye de çok kararlıyız.
07:35Yani milletimizin şu anda karşı karşıya olduğu sıkıntıları gidereceğiz.
07:422025 yılında ilk rahatlamayı göreceğiz.
07:48Yani ilk yılımız zorlu bir yıldı.
07:52Çünkü dezenflasyona geçiş yılıydı.
07:54Şimdi 2025 dezenflasyon yılı olacak.
07:59Ve dolayısıyla milletimiz sonuçlarını görecek.
08:04Yani çektiğimiz sıkıntılara değecek.
08:072025 yılının başı itibariyle değil mi?
08:102025'ten itibaren yani 2024'ü biz hep söyledik.
08:14Zorlu geçecek dedik.
08:172000'li yılların başına kadar enflasyonu hep yüksek seyretti.
08:20Birçok hükümet enflasyonu düşürmek için ekipler kurdu, programlar açıkladı.
08:27Öyle kolay değil.
08:29Şimdi zaman alıyor.
08:31Milletimiz bize inansın.
08:33Çünkü biz gerçekten güçlü bir program ortaya koyduk.
08:38Tutarlı bir program.
08:40Ve bu programı kararlılıkla, Cumhurbaşkanımızın desteğiyle uyguluyoruz.
08:46Çünkü siyasi irade çok değerli.
08:48Siyasi destek çok önemli.
08:51Teknik anlamında dünyanın en iyi programını ortaya koyabilirsiniz.
08:56Esas belirleyici olan siyasi iradedir.
08:5990'lı yıllardaki başarı ve başarısızlığı belirleyen de oydu.
09:042000'li yılların başında çünkü yine güçlü bir program ve kararlı bir şekilde uygulandı.
09:10Onun için milletimizden biz buradan tekrar mesaj vermek için bunu başaracağız.
09:18Enflasyon düşecek.
09:20Enflasyon yerçekim gücüne karşı mücadele edemez, düşecek.
09:24Neden? Çünkü para politikası, maliye politikası, gelirler politikası ona göre tasarlandı.
09:30Bu enflasyon düşecek.
09:32Biraz zamana ihtiyacımız var.
09:34Sabra ihtiyacımız var.
09:36Zaman alıyor.
09:37Sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada böyle.
09:40Az önce açıkladım.
09:42Dolayısıyla beklentilerde iyileşme var.
09:45Biz performansımız iyileştikçe bu iyileşmenin devam edeceğine inanırız.
09:51Biz şu an itibariyle enflasyondaki gidişatın öngörülerimizle uyumlu olduğuna inanıyoruz.
09:58Yani %40 civarı bir enflasyonla yılı kapatacağımıza biz inanıyoruz.
10:05Rakamlar onu destekliyor.
10:08Piyasa beklentileri de aslında %43 civarı.
10:11%43'ün bir tık altı.
10:13Dolayısıyla ama daha öncesine gidin.
10:18Beklentiler çok yüksektir.
10:20Bakın Ekim ayına gidin, geçen sene Ekim ayına gidin.
10:2312 ay sonrası ilişkin enflasyonun beklentisi %45'ti.
10:27Bugün %30'a düşmüş.
10:29Dolayısıyla burada bir sürpriz yok.
10:30Yani özetle, sorunuza cevap olarak tekrar söyleyeyim.
10:34Yıl sonu enflasyonla ilişkin, hedefleri tutturmaya ilişkin bir endişemiz yok.
10:40Öngörülerimiz doğrultusuna gidiyor.
10:42Hedefleri tutturacağız ve bu konuda kararlıyız.
10:45Söyle bakalım.
10:47Şimdi iki kademe not artışı çok istisnadır.
10:50Mesela Mudis ilk kez Türkiye'yi iki kademe yükseltmiştir.
10:57İlk kez.
10:59Yani tarihimizde Mudis'ten bahsediyorum.
11:01Dolayısıyla iki kademe not artışları normal değil.
11:05Çok istisnaydır.
11:07Öncelikle şunu söyleyeyim.
11:09Madem konuyu açtınız.
11:112024 yılı içerisinde dünyanın önde gelen 3 ayrı kredi derecelendirme kuruşu,
11:22yani Fitch, Standards & Poor's ve Mudis'ten kredi notu artışına mazhar olan,
11:30yani kredi notu artan tek ülke Türkiye'dir.
11:33Dünyada tek ülke Türkiye'dir.
11:35Yani 2024 yılı için, şimdiye kadar.
11:37Yani bu yılın ilk 7 ayında kredi notu her 3 derecelendirme kuruşu tarafına artırılan tek ülke Türkiye'dir.
11:47Sadece kredi notumuz artmadı.
11:50Görünüm de olumlu.
11:53Ne demek şu?
11:55Yani bu politikaları kararlılıkla uygulamaya devam ederseniz,
11:59biz notunuzu tekrar artıracağız demek.
12:02Yani pozitif görünüm demek, bu demek.
12:04Şimdi tekrar bu bir süreç işidir.
12:08Tabi bu kadar uzun alacağına ben inanmıyorum.
12:11Çok daha hızlı bir şekilde oraya gideceğimize ben inanıyorum.
12:14Neden? Çünkü programımız güçlü.
12:16Önümüzde kararlı bir şekilde bu programı uygulayacağımız ve sonuç alacağımız 4 yılımız var.
12:24Ben inanıyorum ki bütçe disiplini zaten bizim neredeyse artık DNA'mızda var, bütçe disiplini.
12:34Evet deprem nedeniyle, EYT nedeniyle şu anda geçen sene, bu sene geçici bir bütçe dengesizlikleri yaşıyoruz.
12:45Bunu görmemiz lazım.
12:47Ama bunları düzeltmek için bir çaba içerisindeyiz.
12:49Şimdi uluslararası doğrudan yatırımlardan bahsediyorsunuz.
12:53Ki en arzulanan, en nitelikli yatırım.
12:59Yani ülkemizin mutlaka kendisinden teknolojik olarak daha gelişmiş ülkelerden doğrudan yatırım çekmesi lazım.
13:09Uzun bir süredir doğrudan yatırımlar ağırlıklı olarak gayrimenkul bazlı.
13:16Yani yabancıların Türkiye'den gayrimenkul alımıyla doğrudan yatırımdan bahsediyorum.
13:23Yani önemli ölçü de onunla sınalıydı.
13:26Şimdi bu programı uygulamaya başladıktan sonra ilgi artmaya başladı.
13:34Genelde biraz zaman alıyor.
13:36Yani doğrudan yatırımların canlanması zaman alıyor.
13:40Öncelikle şunu söyleyeyim.
13:42Türkiye bu programı uygulayarak doğrudan yatırımlar için önemli bir cazibe merkezi haline gelecek.
13:49Neden?
13:51Birincisi, Türkiye büyük bir ekonomi.
13:54Bakın şu anlamda söylüyorum.
13:58Türkiye'nin nüfusu bugün itibariyle yaklaşık 86 milyon kişi civarı.
14:07Kişi başı milli geliri geçen sene itibariyle 13 bin doların üzerinde.
14:13Bu sene tabii ki milli gelirdeki büyümeye, nominal büyümeye, ortalama kur seviyesine bağlı olarak
14:23Türkiye belki 15 bin doları zorlar.
14:28Bunlar yaklaşık rakamlar.
14:31Şimdi ben size basit bir soru sorayım.
14:34Düşünmeniz için.
14:36Şu anda bana dünyada nüfusu 86 milyon ve üzeri olan, yani büyük nüfuslu olan
14:45ve kişi başı milli geliri 13-15 bin dolar arası olan kaç tane ülke sayabiliriz?
14:52Bir elin sayısı kadar.
14:55Şimdi bu Türkiye'nin, ben basit bir şekilde Türkiye'nin büyük bir ekonomi olduğunu,
15:01ihmal edilemeyeceğini, doğru politikalar uygulandığında, yani fiyat istikrarı sağlandığında,
15:08bütçe disiplini sağlandığında, ödemeler dengesiyle ilgili endişelerin giderilmesinde, giderildiğinde
15:17Türkiye'nin doğrudan yatırım için önemli bir cazibe merkezi olduğunu uygulamak için söylüyorum.
15:25Şimdi burada enflasyonla başlayalım, müsaade ederseniz.
15:29Şimdi enflasyonla ilgili olarak tereddütümüz yok.
15:34Çünkü en büyük önceliğimiz enflasyonu aşağı çekip, az önce de söyledim,
15:40dar gelirli kesimleri, yani asgari ücretimizi, emeklimizi, memurumuzu, toplumun bütün kesimlerini
15:51bu enflasyon sıkıntısından kurtarmak. Bizim şu anda en büyük önceliğimiz bu.
15:55Dolayısıyla o konuda geri adım atmayacağız. Hedefleri değiştirmeyi düşünmüyoruz.
16:01Bu konuda kararlıyız. Evet iddialı olabilir. İddialı olabilir.
16:08Ama gerekli tedbirleri alıp yolumuza devam edeceğiz.
16:11Bu sene için dediğim gibi bizim Merkez Bankası'nın belirlediği hedefin üst bandı yüzde 42.
16:19Biz yaklaşacağımıza inanıyoruz. Yakalayacağımıza inanıyoruz.
16:23Hatta bankamız daha iyi bir performans göstereceğine inanıyoruz. Bu konuda tereddütümüz yok.
16:28Bu denetimler devam edecek mi? Diğer sektörlere de yansıyacak mı? Çok kısaca bir yanınızı rica ediyorum.
16:35Bu denetimler yoğunlaşarak, artarak devam edecek.
16:42Her sektörde?
16:43Her sektörde. Bakın bizim kayıt dışılık ve mücadele dışında hiçbir seçeneğimiz yok. Açık konuşayım.