Mısır Cumhurbaşkanı Sisi'den ilk mesaj
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Peki teşekkür ederim. Hocamı da ben bir göreyim tam olarak.
00:04Herhalde sesim çok net gidiyordur. Hocamın sesi de geliyor.
00:07Şimdi tabii unutulabiliyor ama şöyle bir toparlayayım daha sonra da sözü size bırakayım.
00:15Biraz özet olarak hemen aktarmaya çalışacağım.
00:182012'de son ziyareti darbe ile devrilen ve akabinde hastanede, affedersiniz,
00:24hapishanede hayatını kaybeden Mursi'yi gerçekleştirmişti.
00:27Akabinde malumunuz 2013
00:29Temmuzunda
00:31Bugünün Cumhurbaşkanı Sisi, o gün Genelkurmay Başkanı iken bir darbe gerçekleştirmiş ve
00:37o darbeye Türkiye'ye en sert tepki veren
00:40ülkelerden biri olmuştu.
00:42Sonra Rabia işaretleri,
00:44çok tartışılan konu
00:46ve 2020 Ağustos ayına kadar 7 yıllık soğuk ilişkiler
00:51ve kavgalı söylemler.
00:53Bu noktada 2020 Ağustos ayından sonra alt düzeyde gerçekleştirilen görüşmeler.
01:00Sonra 2022'de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Katar'da
01:04Sisi ile görüşmesi, akabinde 2023 yılında
01:08kit depremde Mısır'ın bize yardım etmesi ve o günün
01:12Dışişleri Bakanı'nın
01:13Türkiye'ye gelmesi
01:15ve ilişkilerin tekrar ısınması.
01:17Tabii bu arada
01:19şu konulara da değinmekte fayda var.
01:21Mısır'la Yunanistan arasında yapılan deniz anlaşmaları
01:25ve bu deniz anlaşmalarında Türkiye'nin belirlediği
01:28kıta sahanlığına
01:30uymaları bu Türkiye'yi memnun etmişti.
01:33Ve bu süreç ama şurası da önemli.
01:36Libya'da yanılmıyorsam hocam
01:39iki farklı hükümet ve iki farklı tarafı destekleyen devletler.
01:45Mısır ve Türkiye hala böyle.
01:47Yani çeşitli anlaşmazlıklar hala var mı yok mu?
01:51Böyle bir süreçten sonra
01:53Sisi bugün ziyaret gerçekleştiriyor. Buyurun.
01:57Öncelikle Yusuf Bey şunu belirtmemiz lazım.
02:00Mısır aslında
02:02100 milyonu aşan nüfusuyla beraber
02:05Arap dünyasının lideri olarak kabul edilen bir ülke.
02:08Dolayısıyla bu ülkeyle ilişkilerin normalleştirilmesi
02:12kaçınılmaz olan bir durumdur.
02:13Çünkü artık Sisi'nin uzun süre iktidarda kalacağı anlaşıldı.
02:17Sizin de çok güzel özetlediğiniz gibi
02:20Katar'ın devreye girmesiyle bu ilişkiler son iki yılda ısıtıldı.
02:25Ve bugün itibariyle Sisi'nin gelmesi çok önemli birkaç ana başlıkta değer taşıyor.
02:31Bunlardan birincisi Türkiye'nin Orta Doğu'yla koruyacağı ilişkiler.
02:35Çünkü ben bu başlığı çok önemsiyorum.
02:37Çünkü biliyorsunuz Gazze Savaşı'ndan mütevellit olarak
02:41Orta Doğu'nun yeniden dizayn edilmesi söz konusu.
02:45Ve bu esnada da Mısır, İsrail ve Amerika tarafından köşeye sıkıştırılmış durumda.
02:50Şöyle ki çok ciddi ekonomik sorunları var.
02:53IMF ile çok sıkı bağlantıları var.
02:55Dolayısıyla öyle olduğu için özellikle Gazze konusunda
03:00bu Philadelphia koridoru dediğimiz koridorun
03:03özellikle Mısır'dan alınıp İsrail'e verilmesi noktasında
03:08ciddi bir sıkışmayla karşı karşıya şu an Mısır.
03:12Mısır ve başka konularda da biliyorsunuz bir takım çok değerli
03:15Şarmel Şeyh başta olmak üzere toprak parçalarını
03:19Suudi Arabistan'a ve Birleşik Arap Emirliklerine satmak zorunda kaldı.
03:23Şimdi dolayısıyla böyle bir durumda
03:25tabii ki Cumhurbaşkanımız ve dış politikada karar oluşturan kesimler
03:30bir şekilde Mısır'la İHK'ye girmenin gerektiğine inandılar.
03:35Bunların başında en önemli konu bence
03:37dediğim gibi Orta Doğu'da varlık sağlama hususu olacak.
03:41İkinci bir nokta tabii konuşulacak konuların başında
03:44Gazze konusu geliyor.
03:46Çünkü Gazze'de ilk önce bir ateş-gez
03:48sonra da nihai bir barışı bulabilmesi için
03:51Mısır çok önemli bir ülke olarak karşımıza çıkıyor.
03:54Nitekim yani daha önce de bu ekranlarda konuştuğumuz gibi
03:58maalesef Türkiye'yi dışlama üzerine kurulmuş bir deklem var.
04:02Ve bu konuda özellikle Mısır Türkiye'yi bu dekleme dahil etmeye çalışıyor.
04:08Bu çok önemli bir gelişme.
04:09Çünkü orada bir Arap milliyetçiliği üzerinden
04:12işte Türkiye Arap olmayan bir ülke
04:14dolayısıyla Gazze konusunda söz sahibi olamaz.
04:17Ya da Orta Doğu'nun dizaynında söz sahibi olamaz denilen bir nokta var.
04:21Bunun ben çok önemli bir şekilde Mısır'la beraber aşılabileceğini düşünüyorum.
04:25Bir diğer madde de gene muhabirimizin de söylediği gibi
04:29Doğu Akdeniz konusu.
04:31Mesela burada da çok sorunlu alanlar var.
04:33Sizin de belirttiğiniz gibi
04:35Hibya konusunda biliyorsunuz 2019'da deniz sınırlarını belirleyen
04:39mutabakat medline Türkiye'ye imza atmıştı.
04:42Ve akabinde de askeri olarak orada varlık göstererek
04:45işte Hafter denilen aslında sözde generalin
04:49Sirte, Cufrantı'na kadar çekilmesi sağlanmıştı.
04:53Ama burada tabi sorunlardan da bahsetmek lazım.
04:56Özellikle mesela son geldiğimiz noktada
04:59Hibya'ya mesela son dönemde Mısır kendi askerini sokmaya çalışıyor.
05:04Ve Türkiye'yle ciddi bir problem yaratacak.
05:07Bir diğer önemli bir konu var.
05:09Bu Hadesiye Barajı yani o Rönesans Barajı diye isimlendirilen
05:14biliyorsunuz Etiyopya'nın dünyanın en büyük barajını yapması
05:18ve Mısır ve Sudan'ı susuz bırakması gibi bir durum söz konusu.
05:22Ve burada Türkiye Arap Ulusu olarak devreye girmiş durumda.
05:25Ve burada özellikle yaşanan bir sıkıntı var.
05:29Ve orada da gene mesela Mısır
05:31yani Türkiye'nin aleyhine aslında bir yol izleyerek
05:34Etiyopya'yla daha ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
05:38Ve aynı şekilde Somali'de mesela Mısır varlık göstermeye çalışıyor.
05:43Ve oradaki Türk varlığını engelleyecek bir takım adımlar atmaya çalışıyor.
05:47Yani biz aynı nasıl Rusya'yla çarpışarak ya da çatışarak iş birliğinden bahsediyorsak
05:53maalesef bugün de Libya'da Somali ve Etiyopya'da biz çatışarak iş birliği yapıyoruz.
05:58Ve yani üzülerek söylemem gerekir ki
06:00Gazze konusunda da aslında Mısır'la tam olarak hemşekil değiliz.
06:05Yani Mısır aslında biraz daha böyle teslimiyetçi bir politika izleyerek
06:10o önemli olan refah kapısının egemenliğini koruma konusunda
06:15son derece dik bir tavır sergileyemiyor.
06:18Burada ekonomik sıkıntılarının da tabi belirleyici olduğunu söylemek lazım.
06:23Özür dilerim hocam.
06:24Dün çok özür dilerim.
06:27Dün ki görüşmemizde siz yeniden tırnak içerisine bir Arap baharı başlayacağını söylemiştiniz.
06:34Ya da başlayabileceğini.
06:36Dolayısıyla o Arap baharının başlayacağı ülkelerden biri de Mısır olabilir mi?
06:44Acaba böyle bir çekincesi olduğu için mi Mısır böyle davranıyor?
06:47Şimdi tabi ki en başta belki de Mısır bu Arap baharının başlayacağı ülkelerin başında geliyor.
06:54Çünkü ilk defa biliyorsunuz seçimle gelen Muhammed Muhsi gibi yüzde elli iki oy alan bir cumhurbaşkanının
07:02bir darbeyle devrilmesi ve sizin de güzel özetlediğiniz gibi
07:06hapishanede işkence altında hayatını kaybetmesi Mısır halkı tarafından unutulmuş değil.
07:13Ve bugün mesela özellikle Gazze'de yaşananlara baktığımız zaman
07:17maalesef bunlara bilgane kalan bir Mısır'dan bahsediyoruz.
07:21Yani düşünün sınırın bir tarafında bolluk refah içerisinde yaşayan bir millet var.
07:26Öbür tarafında kıtlıkla, açlıkla, soykırımla denilen ve imtihan edilen bir şey var.
07:32Yapı var ve Mısır bu anlamda maalesef üstüne düşeni yapma konusunda oldukça eksik kalıyor.
07:38Ve mesela bu refah kapısının egemenliği konusu, filoterji koridoru gibi konularda
07:44aslında istese sizi daha fazla aktif bir boyut içerisinde, aktif bir kimlikle yer alabilir.
07:51Ne yapabilir? Camp David anlaşmasını mı hatırlatabiliyor?
07:55Yani mesela Camp David aslında tabii ki kötü bir anlaşmaydı.
07:59Yani Enver Sedat biliyorsunuz hemen bunu yaptıktan üç sene sonra katledildi.
08:03Çünkü yani Arap'la İsrail'e barışan ve normalleşen ilk ülke Mısır'dı.
08:09Dolayısıyla Camp David bile şu anki durumdan daha iyiydi.
08:13Çünkü orada refah kapısının tamamen Mısır'ın egemenliğinde olması gündeme getiriliyordu.
08:19Ama bugün geldiğimiz noktada Sisi'nin maalesef yani İsrail'den ve Amerika'dan gelen baskılara cevap veremediğini görüyoruz.
08:27Yani bu koridorun Mısır tarafından sahiplenilmesi gerektiği konusunda daha aktif olabilir.
08:33Ateşkesin sağlanması konusunda daha aktif bir rol üstlenebilir Mısır.
08:38Çünkü ağırlığı olan bir ülke.
08:40Yani Mısır bugün gerçekten de geçmişten itibaren hem tarihi anlamda hem kültürel anlamda dediğim gibi Arap dünyasının lideri olarak görülüyor.
08:49Ama zaten şöyle bir tezat yok mu değerli hocam?
08:51Yani Mursi indirildikten sonra Genelkurmay Başkanı olan Sisi tarafından indirilmiş.
08:57Ve bütün darbelerin, ülkelerdeki darbelerin arkasında da CIA, Mossad, Amerika, İsrail gibi oluşumlar var.
09:04Dolayısıyla o Sisi'nin bugün bu yapılara karşı yani kendini iktidara getiren yapılara karşı farklı bir ya da karşıt politika izlemesi mümkün mü?
09:14Tabii ki zaten bu mümkün olmadığı için zaten Arap Baharı'nı biz burada bekliyoruz.
09:19Çünkü halkın kaynadığını görüyoruz.
09:21Çünkü Mısır'da biliyorsunuz çok ciddi bir işsizlik problemi var.
09:25İşte çok ciddi bir şekilde var olan hükümetin desteksizlik problemi var.
09:30Yani bugün herhalde gerçekten bir seçim olsa yani Sisi'yi yüzde on bile oyalamaz.
09:36Yani halk desteği olmayan bir insanla karşı karşıyayız.
09:39Dolayısıyla zaten hatırlarsak 2013 yılındaki darbeyi hemen doğrudan Avrupa Birliği desteklemişti.
09:46Amerika desteklemişti.
09:48Darbeyi ilk tanıyan ülkelerde bunlar olmuştu.
09:50E şimdi dolayısıyla onun aksine bir şey söyleme ihtimali görünmüyor.
09:54Ama yani Mısır'ın çok ciddi bir potansiyeli var.
09:58Yani gerçekten de istese pek çok şeyi değiştirebilir, dönüştürebilir.
10:03Yani ben burada işte Türkiye'nin belki araya girerek o Mısır'a tarihi rolünü hatırlatmak boyutuyla devreye girebileceğini düşünüyorum.
10:13Ve yani en azından Sisi her ne kadar halkın önceliklerini kendi önceliği olarak kabul etmeyen bir liderde olsa
10:21bir şekilde Türkiye'nin devreye girmesiyle bu kıskaçtan bir şekilde kurtarabileceğini düşünüyorum.
10:27Çünkü mesela Doğu Akdeniz'de o Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması'nı biz imzalarsak Mısır bir Kıbrıs adası kadar bir deniz alanına kavuşmuş olacak.
10:37İşte mesela doğalgaz elenci sürecinde daha karlı bir ülke haline gelecek.
10:42Yani Türkiye aslında diğer ülkelerle yaptığı gibi kazan ilkesine dayanan bir politika burada izliyor.
10:50Yani burada Sisi'nin daha dirayetli davranması lazım.
10:53Ama ben tabii sizin o ihtiyatlı görüşünüze aynen katılıyorum.
10:56Yani dolayısıyla Sisi maalesef Amerika ve İsrail'in kendine çizdiği o potalar çıkabilir mi?
11:03Bunu hep beraber yaşayarak göreceğiz.
11:06Teşekkür ederim hocam.
11:08Süremizin de sonuna geldik.
11:10Ağzınıza sağlık.
11:11Çok sağ olun.
11:12Rica ederim.
11:13İyi günler dilerim.
11:14Çok sağ olun.