Birbirinden harika ve pratik fikirlerimizi kaçırmamak için @HandCraftTV tıklayarak abone olabilirsiniz...
Gerekli Malzemeler:
▪️
▪️
▪️
▪️
▪️
▪️
Birbirinden harika ve pratik fikirlerimizi kaçırmamak için @HandCraftTV tıklayarak abone olabilirsiniz...
Handcraft olarak el yapımı ve çevreci bir düşünceyle, çoğu kişinin eski, çöp olarak gördüğü bütün malzemelerden yeni malzemeler oluşturup onları daha eğlenceli şekilde kullanıyoruz. Zeliha Sunal'ın eğlenceli sunumu ve pratik elleriyle Handcraft olarak sizlere eğlenceli içerikler sunuyoruz.
Doğaya dost ve çevreci Zeliha Sunal ambalaj atıkları çöp değildir diyor ve bakın neler yapıyor. Geri dönüşüme katkı sağlayacak pet şişelerden, tuvalet kağıdı rulolarından,içecek kutularından,eski kıyafetlerden, detarjan kutularından pratik ve eglenceli bir şekilde yeni ve ihtiyacınız olan ev aksesuarları yaratıyor. Hem eğlenceli hemde faydalı zaman geçirmek için bizi izlemeye ve takip etmeye devam edin.
Facebook; http://wedia.link/zqA2F
Twitter: http://wedia.link/BzJsJ
Instagram: http://wedia.link/NXxTh
#HandcraftTV #ZelihaSunal #
Gerekli Malzemeler:
▪️
▪️
▪️
▪️
▪️
▪️
Birbirinden harika ve pratik fikirlerimizi kaçırmamak için @HandCraftTV tıklayarak abone olabilirsiniz...
Handcraft olarak el yapımı ve çevreci bir düşünceyle, çoğu kişinin eski, çöp olarak gördüğü bütün malzemelerden yeni malzemeler oluşturup onları daha eğlenceli şekilde kullanıyoruz. Zeliha Sunal'ın eğlenceli sunumu ve pratik elleriyle Handcraft olarak sizlere eğlenceli içerikler sunuyoruz.
Doğaya dost ve çevreci Zeliha Sunal ambalaj atıkları çöp değildir diyor ve bakın neler yapıyor. Geri dönüşüme katkı sağlayacak pet şişelerden, tuvalet kağıdı rulolarından,içecek kutularından,eski kıyafetlerden, detarjan kutularından pratik ve eglenceli bir şekilde yeni ve ihtiyacınız olan ev aksesuarları yaratıyor. Hem eğlenceli hemde faydalı zaman geçirmek için bizi izlemeye ve takip etmeye devam edin.
Facebook; http://wedia.link/zqA2F
Twitter: http://wedia.link/BzJsJ
Instagram: http://wedia.link/NXxTh
#HandcraftTV #ZelihaSunal #
Category
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Merhabalar ben Zeliha Sunal, atıksız bir yaşam ve daha temiz bir dünya için güzel
00:21şeyler yapan insanlarla beraber olmaya devam ediyoruz.
00:24Bugün konuğum doçent doktor Menekşe Kılıçaslan ve kendisi Topkapı, İstanbul Topkapı Üniversitesi
00:31İşletme Bölüm Başkanı, aynı zamanda da Yüksek Lisans Enstitüsü Müdürü.
00:36Hoşgeldiniz efendim.
00:37Hoşbulduk.
00:38Hocam nasılsınız?
00:39Çok teşekkür ederim Zeliha Hanım, sizler nasılsınız?
00:42Böyle bugün yoğun bir israf konuşacağız.
00:44Türkiye'de israf çeşitlerini şöyle bir ele aldığımızda, gıda israfı, enerji israfı,
00:50alışveriş israfı, kağıt israfı, çevre israfı, devam ediyorum daha.
00:55Sağlık israfı.
00:56Sağlık israfı, insan israfı, yani bilinçsizce üretme, o kadar çok böyle başlık var ki.
01:03Birini seçip başlayabilir miyim?
01:05İstediğinizden başlayabilirsiniz.
01:07Şimdi o zaman gıda israfından başlayalım.
01:10Çünkü gıda israfı hem çok, çok fazla alıyoruz ama çoğunu da atıyoruz.
01:15Hangi boyutlarda yani bunu engellemek için yapılacak bir şey var mı?
01:19Evet, gıda israfını aslında en başta üretimle başlamamız gerekiyor.
01:23Bir kere üretim yapılırken israfa başlıyoruz.
01:26Sulamasından, toprakta yetiştirilmesinden.
01:29Mesela Çanakkale'de üretim yapılan bir yer alan olmasına rağmen,
01:33yılda üç defa ürün alınmasına rağmen tek bir defa alınıyor ve toprak bırakılıyor.
01:37İkinci bir olay sulamayla ilgili halen damlama sulamayı yapmıyoruz, su israfı yapıyoruz.
01:43En önemlisi israflardan bir tanesi de dronlar başlatıldı, yapay zeka devreye girdi.
01:48Biz halen geleneksel tarımla üretim yapmaya çalışıyoruz ve diyoruz ki mazot pahalı, benzin pahalı.
01:54İlaçlamayla ilgili çok büyük bir israf yapıyoruz gıdaları ilaçlarken.
01:58Şimdi bunlar daha üretimdeyiz daha.
02:00Üretimdeyiz daha, geçmedik.
02:02Mesela bununla ilgili Türkiye'nin en değerli insanlarından bir tanesi,
02:06ismini şimdi burada söylemeyeceğim, kendisi kullanmamı istemedi.
02:10Dron yapay zeka ile çok ciddi bir buluş geliştirdi.
02:13İlaçlamayı %70 azaltarak hem gıdaya zarar vermeden hem de tamamen organik bir üretim tekniği geliştirdi.
02:20Bu sivil savunmada kullanılan bir cihazı tarıma uyarladı.
02:25Bununla ilgili de yabancı firmalar peşinde koşuyor.
02:29Biz onun Avrupa Birliği projesinde bir proje geliştirdik, başvuruda da bulunduk.
02:33Jeotermal enerji ile iklimde özellikle tasarruf amacıyla çok ciddi bir proje başvurusunda bulunduk.
02:40Çok büyük bir bütçeyle ve bu Çanakkale'de yapılacak.
02:44Çanakkale zaten bu iş için çok güzel.
02:46Çok güzel.
02:47İklim koşulları, toprakları verimli, su çok fazla var.
02:52En önemlisi de sıcak su kaplıcalarını biz doğaya kazandırıyoruz.
02:56Yani akmıyor.
02:57Sıcak sulardan jeotermal enerji ile bitki, üretim yapıyoruz ve o suyu tekrar doğaya veriyoruz.
03:03Üretimde o zaman başlıyor israf.
03:07Şöyle söyleyeyim bol bol sular, sulamalar, bol bol ilaçlamalar.
03:12Bu ilaçların çoğu tabii bize de geliyor.
03:14En önemlisi de şu var.
03:15Mesela Bursa'da da aynı projeyi konuştuk biz.
03:17Oylat kaplıcalarında dedim ki neden burada bunları yapıyorsunuz?
03:20Burada çok güzel jeotermal enerji ile siz bitki yetiştirebilirsiniz.
03:25Bu suları neden doğaya tekrar atıl bir şekilde gönderiyorsunuz?
03:28Tekrar doğaya kazandıralım.
03:30Tekrar bunlardan geri dönüşüm yapalım.
03:32Yani devir daim olsun.
03:34Ama biz ne yapıyoruz?
03:35Sıcak suları ısınmada kullanıyoruz ve sonrasında da gidiyor.
03:39Halbuki bu sıcak suları jeotermal enerji ile bitki üretiminden tutun.
03:43İnsanların bunlardan çok ciddi şekilde ısınmada faydalanıp tekrar doğaya verebiliriz.
03:48Bilinçsizce vermek yerine.
03:49Diğer bir konuda en önemli unsurlardan bir tanesi biz bu gıdaların üretiminde insanları da çok gereksiz kullanıyoruz.
03:56Öyle mi?
03:57İnsan gücünü de çok.
04:00Çünkü teknoloji gerçekten çok gelişti.
04:02Yapay zeka ile biz bunları çok aktif şekilde kullanabiliriz.
04:05Ve toprağı da çok aktif kullanabiliriz.
04:08Ama toprağı yılda bir defa üretim yapıp kenara atıyoruz.
04:11Hayır, o kullanılmayan bitkileri de doğaya vererek tekrar gübre olarak kullanabiliriz.
04:16Bunu da yapmıyoruz.
04:17Tabii azot olarak zengin bitkiler var.
04:20Aspir miydi?
04:21Aspir evet.
04:22Doğada bunlar çok güzel şeyler var.
04:24Yani doğa aslında kendi kendine çok güzel yeniliyor.
04:26Biz doğanın dengesini insanlar bozuyoruz.
04:28Doğru söylüyorsunuz.
04:29Gerçekten.
04:30Bu kadar hani salla pati diyelim ya da ne verirse Allah ne verirse öyle bir şey var.
04:39Ne denir kullanılma gerçekten.
04:41Bir de şöyle Zeliha Hanım şöyle bir şey var.
04:44Türkiye dünyada en önemli unsurlardan bir tanesi kendi kendine yeten ülkelerden
04:49nadir ülkelerden bir tanesiydi.
04:51Ama son 10 yılda baktığımızda kendimizi tüketen ülkeler sıralamasında birinci sıraya geldik neredeyse.
04:57Çok ciddi doğaya zarar veriyoruz.
04:59Kendimize zarar veriyoruz.
05:00Bir deodorant kullanımda, deterjan kullanımda, diğer konularda gıdayla ilgili olan ürünleri de çöpe atmada birinci sıradayız.
05:07Yani israfın en büyük boyutu kahvaltı.
05:10En kolay konulardan bir tanesi.
05:12Şimdi o zaman şöyle bir geçiş yapayım ben Menekşe Hocam.
05:16Şimdi gıdayı biz hep çünkü burada çeşitli şef arkadaşlarımız geldi.
05:22Mutfakta nasıl atık azaltırız bunu konuştuk zaten.
05:25Ama bu sizin söylediğiniz açıdan bakmamız bizim çok iyi oldu.
05:29Çünkü üretim esnasında başlayan bir israf var.
05:32Şimdi kahvaltı için de rahmetli Orhan Hocam çok sinir olurdu.
05:39Ben onunla hiçbir yere gitmezdim çünkü ya dayak yiyordu ya da böyle bir kavgaya girişiyordu.
05:49Çünkü sen onların hepsini bitirecek misin falan diye başlardı.
05:52Çok doğru.
05:53Elini böyle beline koyardı giderdi.
05:55Sen onların hepsini bitirecek misin?
05:57Ye bakalım göreceğim falan gibi böyle.
05:59En sonunda ben onunla kahvaltıya gitmekten vazgeçtim.
06:03Çünkü çok fazla serpme kahvaltı.
06:05Çok fazla.
06:06Türkiye'de zaten en önemli unsurlardan bir tanesi de sabah kahvaltıların israfı var.
06:11Bin bir çeşit konuluyor ama bizim yediğimiz maksimum belli bir miktar var.
06:15Yani aslında şöyle de bir şey var.
06:17Kahvaltı gerçekten çok çok önemli bir unsur değil.
06:20Açık büfe kahvaltı.
06:21Ya bu tereyağının, bu şekerin veya bu şeker çok büyük bir zarar.
06:26En önemli unsurlardan bir tanesi.
06:28Biz sucuktan tutun yani melemenden tutun ondan bundan ve mesela mevsimde yemek de yemiyoruz.
06:34Yani mesela domatesi mevsimde yiyeceksin.
06:37Veya ne bileyim salatalığı mevsimde yiyeceksin.
06:39Ama sen kalkıyorsun kışın ortasında sera'dan üretilmiş salatalığı yemeye çalışıyorsun.
06:43Faydası da yok maliyeti de çok yüksek.
06:45Evet.
06:46Onun yerine doğal ürünler.
06:47Aslında dönemin ürünlerini yesek ve sağlıklı tüketsek.
06:50Öyleydi bir zamanlar.
06:51Bir zamanlar öyle.
06:52Çünkü bir zamanlar yokluk vardı.
06:54Şimdi alım gücüne yani erişim kolaylaştıkça insanlar da ciddi şekilde sarf etmeye başladı.
07:01Aslında erişilebilirlik olduktan sonra bunlar başladı.
07:04Eskiden bir zeytin bir peynir yan yana gelebiliyordu.
07:06Mesela ben çocukluğumdan hatırlıyorum.
07:08Bir dilim üstüne bir ufacık bir yağ sürülüyordu.
07:11Sonra çizgi çizgi çekiliyordu.
07:13Ve onun üstüne reçel dökülüyordu.
07:15Çünkü akmasın, israf olmasın.
07:17Bu şekildeydi.
07:19Yani bu şekildeydi.
07:20Biz böyle yetiştik.
07:21Yeni azeytin lükstü.
07:22Yani inanılmaz lükstü.
07:24Ama şimdi bakıyorum reçelin bin bir çeşidi var.
07:27Peynirin bin bir çeşidi var.
07:29Evet peynir diyarındayız.
07:30Türkiye'nin en ünlü peynirleri, dünyaya en ünlü peynirleri biz üretiyoruz.
07:34Ama israf boyutunda da çok yüksek miktardayız.
07:37Şimdi bu zaten dünyada da süt ürünlerinin mümkün olduğu kadar tüketilmemesi önemli.
07:43Sana ne diyor?
07:44Sen niye süt içiyorsun ya da süt ürünü yiyorsun?
07:46O buzağlar için diyor yazarlar.
07:49Şimdi süt ürünü evet ama bu serpme kahvaltı olayı bir tür şey böyle gösteriş.
07:58Gerçi ülkemizde böyle gösterişli çok işler var.
08:01Ülkemizin kültüründe de şöyle bir şey var.
08:03Mesela misafir ağırladığımızda ilk etapta kahvaltıya çağırıyoruz.
08:06Çünkü çok kolay.
08:07Paketlenmiş ürünleri sofraya sunmak çok kolay.
08:10Yani bir kadının ya da bir ev hanımının akşam yemeğine misafir çağırmak çok eziyetli oluyor.
08:15Çünkü meşakkatli.
08:16Her çeşit yemek yapmak.
08:17Aynen öyle.
08:18Ama burada kahvaltıda her şey paketli gıdalar olduğu için kolay sunum oluyor.
08:22Çok da basit.
08:23Tabii.
08:24Çok da erişilebilirliği olduğu için.
08:25Ama şu anda tabii maliyetler arttığı için biraz daha kısıtlama gelir diyorum minimum
08:29ama yine de kahvaltı gerçekten çok ciddi israf olarak görülüyor.
08:33Anneannemin bir lafı vardır hiç unutmam.
08:35Anneanne dedim ne yiyebiliriz biz?
08:37Ben dedim markete gittiğimde ne yiyorum kızım dedi.
08:40Bakıyorum en doğal ne varsa onu alıyor.
08:42Paketlenmiş hiçbir ürün almıyordu.
08:44Yani ben diyorum bir markete alışverişe gittiğinizde anneanneniz ne yiyorsa onu yiyin lütfen diyorum.
08:49Çok kolay veriyoruz.
08:50O zaman şimdi alışveriş dedin bak hemen alışveriş israfına geliyorum.
08:54Çünkü hocam şimdi al giy, al giy.
08:59Sonra kenara bırak ondan sonra onu at ya da işte başka bir şey.
09:03Halbuki bir tişört on iki bin litre su ile üretiliyor.
09:07Gömlek dört yüz ton.
09:08Ener.
09:09Bir gömlek.
09:10Dört yüz ton su israfı var.
09:12Üretimde kullanılan.
09:13Yani bu alışveriş israfının önüne geçilemez diye düşünüyorum.
09:17Bir de online alışveriş çıktı karşımıza.
09:19Pandemiden dolayı.
09:20Böyle evde duruyoruz oh gelsin bu gelsin yazıyoruz bedenimiz bilmem neyimiz.
09:26Bir de olmadı tekrar geri ver.
09:28Bir değişim var.
09:29Ticaret başladı zaten.
09:30Bunların hepsinde zaten bir ayak izi bırakılıyor.
09:32Yani karbon ayak izi korkunç.
09:34Şimdi alışveriş israfı deyince yani ne geliyor sizin aklınıza?
09:39Bana hep böyle al sat, al sat, al bırak, al giy bırak falan.
09:42Israfında en önemli şeylerden bir tanesi gerçekten bilinçsiz bir tüketim var.
09:46Erişilebilirlik yine çok fazla.
09:48Belki fiyat biraz yüksek olsa herkes almayacak diye düşünüyorum.
09:53Ucuz olmasının etkisi çok fazlaydı.
09:55Ama şu dönemde maliyetlerin artmasıyla beraber biraz daha dizginlendi diye düşünüyorum.
10:00Bir tık.
10:01Çok fazla değil.
10:02Hocam indirim yapıyor adam yüzde doksan indirim diyor mesela.
10:05Ama yani ne kadar yapsa da o belli bir dönemlerde oluyor.
10:09Bir kere biz anaokulundan itibaren ben anaokul öğrencilere ders verdim de,
10:13öğrenci eğitmenlerine ders verdim de çocuklara israfı anlatın diyorum.
10:17Lütfen ilkokul anaokulundan itibaren çocuklar israfı bilmeli.
10:21Yerli mal haftası vardı.
10:22Yerli malı haftası vardı.
10:23Nerede şimdi?
10:24Ne kadar kutlanıyor ve de ne kadar bilinçli.
10:26Bir ikincisi alışveriş çılgınlığında.
10:28Ben Boğaziçi Üniversitesi'nde çok değerli bir hocamın bir yıl çalışmasıyla
10:32her aldığı yeni üründeki parasını almadı kenara koydu.
10:36Bir yıl boyunca biriktirdiği parayla dünyanın en önemli yerlerinden bir tanesi de tatile gitti.
10:41Yani inanılmaz bir alışveriş çılgınlığımız var.
10:44Kredi kartı kolaylığı var.
10:45Tabii.
10:46Şimdi hani alışverişi kolaylaştıracak yüz bin tane faktör var.
10:50Taksitler.
10:51Taksit faktörü var.
10:52Ondan sonra en güzel ürünleri kasaların yanına yerleştirme gibi böyle bir psikolojik şeyler var.
10:58Tabii algıda seçicilik var, satış pazarlaması var, nöropazarlama var, bilinçaltına yerleşme var.
11:04Ki bilinçaltına yerleştirmeyi inanılmaz derecede kullanıyoruz.
11:07Dizilerde çok ciddi mesela bir kahvenin çok ciddi şekilde bilinçaltına yerleştirildiği,
11:13şu an sabah kahvaltısında herkesin elinde bir kahveyle gidiliyor.
11:16Ki bizim kültürümüzde ben Türk kahvesini biliyordum.
11:19Ben kahve dünyasına isyan ediyorum o yüzden.
11:22Çok iyi bir satış ve pazarlama yapamıyorlar.
11:24Bizim Türk kahvesi kültürümüz şu anda yok edildi.
11:28Onun yerine filtre kahveler geldi ki Türk kahvesinin yararının yapılan çalışmalarda korkunç olduğu ispatlandı.
11:35Kalp krizini inanılmaz derecede önlediğini, günde iki defa tüketildiğini.
11:39Yani bunlar varken biz farklı ürünlerle midemize zarar verip hem de sağlık israfı da yapıyoruz.
11:45En önemli şeylerden bir tanesi.
11:47Anladım.
11:49Şimdi mesela bunların önüne geçmek için de mümkün olduğu kadar iç dünyamızı frenleyeceğiz.
11:59Birazcık psikolojik bir durum.
12:01Evet orada işte yine ben şöyle diyorum toplumsal eğitimler verilmesi gerekiyor.
12:06Sivil toplum örgütlerinin bu konuda çok ciddi etkileri olması gerekiyor.
12:10Devletin bu konuda israfla ilgili çalışmaları, sosyal medya çalışmaları olması gerekiyor.
12:15Yani yavaş yavaş bir algıyı oluşturmamız gerekiyor.
12:18Ama burada bir şey var.
12:20Çocuk faktörü.
12:21Çocuklara yönelik reklamlar ve çocukların almak istediği şeyler.
12:26Anne, baba, büyük anneler, büyük babalar bunları etkiliyor.
12:30Dolayısıyla çocuk da burada iş bitiyor.
12:34En önemli faktör.
12:35Ailede çocuğun varsa tamam.
12:39Şimdi ben bir torunum olarak, 3 yaşında torunum var ve ben şunu yapıyorum.
12:43Mesela çok oyuncak istediği zaman.
12:45Bu senin için önemli mi Melisa dediğimde.
12:48Anne anne ben bunu çok istiyorum.
12:49Hayır, sen bunu istemiyorsun diyorum.
12:51Çünkü senin bunun benzerine sarısı, mavisi, laciverti belki de var evde.
12:54Halen istiyor musun diyorum.
12:56Aslında bunu olmazsa, bak bununla biz istersen bir ağaç alalım, fidan alalım, dikelim.
13:01Senin boyuna geldiğinde ne kadar büyüyecek?
13:04Yani aslında bilinçaltında ben şu anda ağaç yetiştirmeyi ya da bir hayvana bir mama alalım.
13:09Gidiyorum bak oyuncağın yerine gel bir tane mama alalım.
13:12Hadi sokaktaki kedimizi besleyelim.
13:14Yani bu şekilde ona yerleştirmemiz gerekiyor.
13:16Hepimiz biraz biraz o çocuklara bir şeyleri aşılarsak belki de tüketim çılgınlığı burada biraz yavaşlayacak.
13:22Oyuncak ciddi şekilde israf zaten.
13:25Çok ciddi bir.
13:26Eskiden oyuncak yoktu.
13:28Biz sokakta oynuyorduk.
13:29Sokak çocuğu vardı.
13:30Ama şimdi binaların içinde çocuklar ister istemez.
13:33Şu anda da oyuncakla da oynamaya sosyal medya çok ciddi şekilde var.
13:36Yani bilgisayar.
13:37Dün bir şey izledim.
13:40Geri dönüşümle ilgili bir şey izliyordum.
13:43Finlandiya galiba.
13:45Yeraltı kanallarında atık sularını temizliyorlar.
13:48Fakat atılan şeylerin içinde en çok oyuncak.
13:51Çocuklar klozete sürekli oyuncak atıyorlarmış.
13:54Ve şöyle söyleyeyim bir oyuncak dağı vardı.
13:58Ki sadece bir günde toplanan oyuncak Finlandiya'da.
14:02Ya olamaz dedim ya.
14:04Bizim çocuklarımız da mutlaka atıyor.
14:06Ve kanalizasyon tıkanmalarına da yol açmış.
14:09En büyük etkisi evet.
14:10Şimdi gelelim enerjiye.
14:12Şimdi enerji krizi aslında gelecekte karşımıza ciddi bir problem olarak çıkacak.
14:18Çünkü eğer onu enerji elde edemezsek elektriğimiz olmayacak.
14:23Isınamayacağız.
14:24Yemek pişiremeyeceğiz.
14:25Barınamayacağız.
14:26Çünkü ilk taş devri geçti.
14:28Yok yani bitti o iş.
14:30Ateş yakıp ısınamayız.
14:32O yüzden ne yapıyoruz?
14:34Çok fazla zaten enerji tüketiyoruz.
14:36Enerji israfımız had safhada.
14:38Şimdi böyle minik minik bu konuda tiyolar verelim.
14:42Çünkü enerji ısınma.
14:44Araç ile ilgili karbon yakıtlar.
14:48Efendime söyleyeyim şey ne o?
14:50Klimalar.
14:52Klimalar.
14:54Şimdi yemek pişiriyoruz.
14:56Doğal gazlar.
14:58Önce evimizden başlayacağız zaten.
15:00Önce kendi dünyamızdan başlayacağız.
15:02Enerji tüketimine.
15:04Ben yani şunu söylüyorum.
15:05Yemekleri çok yoğun yapmak yerine ufak ufak yapıp günlük yapmamız gerekiyor.
15:09Bunu yaparken büyük tencereler değil ısı enerjisi olan gerçekten şu anda ben keşke imkanım olsa her şeyi bakırdan yapsam.
15:17Çünkü ısıyı çok güzel ileten ve çok güzel pişiren bir ürün.
15:20Eskiden alüminyum tencereler vardı çok büyük bir katliamdı zaten.
15:24Ama şimdi bakırlar çok güzel.
15:26Veya döküm tencerelerle bunu yapabiliriz.
15:29Hem çok güzel ısınıyor ve çok geç soğuyor.
15:32Bu çok büyük bir tasarruf sağlıyor.
15:33Kapağını kapatıyoruz.
15:34Kapağını kapatıyoruz.
15:35Kaynadığı an mutlaka kapağını kapatıyoruz.
15:37Altını kısıyoruz.
15:38Altını kısıyoruz.
15:39Yemek hazırlarken her şeyimizi hazırladıktan sonra ocağımızın başına geçiyoruz.
15:43İşte ocağa başına geçip su kaynıyor kaynıyor.
15:46Biz de bir yandan yemek yapıyoruz.
15:47Orada su boşuna kaynamış oluyor.
15:49Bu da çok ciddi bir enerji israfı.
15:51Ve en önemli şeylerden bir tanesi de bir ürünü yaparken
15:54yani ay gazımızı, doğal gazımızı çok kısık ateşte kullanmaya çalışacağız.
15:59Yani har har ateşlerle yemekler pişirmememiz gerekiyor.
16:03Fırınımızda yemek pişireceksek o gün fırınla ilgili yemekler tasarlayacağız.
16:07Bir tepsi yerine 3 tepsilik fırınlarımız.
16:10Maşallah Türkiye'de her şey kocaman.
16:12Her şeyimiz çok büyük.
16:133 tepsilik yemek yapalım.
16:15Onları 3'e bölebiliriz.
16:163 gün boyunca da yiyebiliriz.
16:18Ama derin dondurucuyu ben difrizi çok tavsiye ederim.
16:21Ben evimde kullanmıyorum derin dondurucu.
16:23Derin dondurucu çok büyük bir katliam.
16:25Yani bu zaten büyük bir zarar.
16:27Buzdolabında günlük tüketebileceğimiz ürünler olabilir.
16:30Alışverişlerimizi de günlük yapabiliriz.
16:32Burada şimdi hani çalışan bir kadının ya da erkeğin dondurma mı?
16:37Olmuyor.
16:38Ama şöyle de bir şey var.
16:40Zaten marketlerde her şey dondurmuş olarak var.
16:43Gidip oradan alabilirsin.
16:44Bir daha sen buzdolabında onu neden muhafaza ediyorsun?
16:46Yani taze mi dondurucu mu?
16:48Dondurucu ürünü çok tavsiye etmiyoruz zaten.
16:50Donuk ürünü de alıyorsanız çözmek için mikrodalga değil.
16:54Onun yerine lavaboların kenarlarında evyelerimiz var.
16:57Çelik.
16:58Ben onu mesela çok...
16:59Yarım saatte çözülüyor.
17:00Oraya bırakın.
17:01Anında çözülüyor.
17:02Hiçbir şey.
17:03Çünkü oradaki metal ya da hiçbir şeyiniz yoksa kevgiriniz vardır metal.
17:07Onun içine koyun.
17:08Orada da çok çabuk çözülüyor.
17:09Yani mikrodalgayı minimum kullanmanızı tavsiye ediyorum.
17:12O da çok büyük bir zarar veriyor.
17:14Enerji olarak da çok büyük enerji harcıyor.
17:16Kettle.
17:17Kettle'ı ben hiç kullanmıyorum.
17:18Hatta bizim geçenlerde kızımın bir akrabasına gitmiştim.
17:22Ufak bir tane su ısıtmak için güğüm almış.
17:25Eski sobaların üstünde kullanılan güğümler var ya.
17:27Doğalgaz yani aydınlığı üstünde onu ısıtıyor, onu kullanıyor.
17:30Çünkü kettle kullandığı zaman elektrik çok ciddi yakıyor.
17:33İki katı, üç katı.
17:34Onunla ısıtıp onunla kullanıyor.
17:36Bunlar artık hayatımıza girmek zorunda.
17:38Çünkü enerji tüketimi çok fazla ve maliyeti çok yüksek.
17:41Düdüklü tencere.
17:42Düdüklü tencereyi aktif olarak kullanmamız lazım.
17:45İnanılmaz tasarruf sağlıyor. İnanılmaz.
17:48Ama neden?
17:49Düdüklü tencereyi kullanırken de çok dikkat edilmesi gerekiyor.
17:52Basıncı çok önemli.
17:54Ve diğer bir olay da eğer ütü yapacaksak,
17:57akşam saat 10'dan sonra yapalım.
17:59Çünkü %50 indirime giriyor.
18:00Çok güzel.
18:01Çamaşır makinesini saat 10'dan sonra çalıştıralım.
18:04Bulaşık makinesini doldurduk.
18:05Akşam gece 10'da tuşla basacağız. Bu kadar.
18:07Hepsi bu.
18:08Çok zor değil.
18:09Ama gece 10'dan sabah çalışsın.
18:11İnanılmaz tasarrufunu sağlayacak.
18:13Hem de elektrik sarfiyatında da %50 indirim sağlayacak.
18:16Çok güzel.
18:17Gelelim klimalara.
18:18Benim kanayan yaram.
18:20Ben birçok ülkeye gittim.
18:22Birçok yere gittim.
18:24Hiçbir yerde klima neredeyse yok.
18:26Hep pervane var.
18:28Benim de kendi evimde var.
18:29Amerika'da çok.
18:30Pervane var.
18:31Ve pervane gerçekten hem çok sağlıklı,
18:33hem de havayı çok güzel dağıtıyor.
18:35Kendi evimde kullandığım için de o kadar öneriyorum ki,
18:37hiçbir maliyeti yok.
18:39Ampul kadar da yakmıyor.
18:41Ama inanılmaz derecede de bizi serinletiyor.
18:43Hem de hava sirkülasyonu çok güzel temizliyor.
18:45Sağlıklı bir şey.
18:47Havayı çok güzel temizlediği için
18:49ve dolaşımı çok hızlandırdığı için
18:51maliyeti de düşük.
18:52Ve ömür boyu da kullanabiliyorsunuz.
18:54Teknik bakımı yok, bilmem ne yok.
18:56Hiçbir şey yok.
18:57Doğaya da zarar vermemiş oluyoruz.
18:59Bunlar çok çok önemli aslında.
19:01Yani biz aslında evimizin yalatımında da bunları,
19:04yalatım da yapmamız gerekiyor.
19:06Yani soğuk bir eve doğalgazı yakmak yerine
19:08öncelikle yalatımları da kullanmamız gerekiyor.
19:10Yalatım malzemeleri var.
19:12Zaten tavan, duvarlar yalatabilirsiniz.
19:15Evet.
19:16Şimdi sıra geldi kağıta.
19:18Kağıt israfı zaten,
19:20yani dijital bir teknolojiye geçtik.
19:22Yani biz sağlıkta kağıt israfını 2004 yılında geçtik.
19:25O zamanki sağlık bakanımız çok önem veriyordu buna.
19:29Biz orada kağıtsız israf diye bir sistem başlatmıştık.
19:32Ama sonra bu kağıdı biz her şekilde hayatımıza alıyoruz
19:36ve çok ciddi israfı var.
19:38Bu sadece normal kağıttan, ormanlarımız gidiyor.
19:41Zamanında biliyorsunuz tuvalet kağıdının zam yapıldığında isyan ettiler
19:45ama kitapları ziyelen zama kimse isyan etmedi.
19:47Böyle de bir kültürden geliyoruz.
19:49Yani kitap okumayı seveceğiz ama kitaplarımızı okurken de bunları paylaşacağız.
19:54Yani yeniden yeniden değil,
19:56aldığımız kitapları da birileriyle paylaşmaya öğrenmemiz gerekiyor.
19:59Al ver kampanyası ki biz üniversitelerde bunu çok yapıyoruz.
20:03Doğudaki çocuklarımıza müthiş kitap kampanyaları yapıyoruz.
20:06Kütüphanelerinde olsun.
20:07Benim kütüphanemde kalmasın birisi de faydalansın.
20:10Bu mantık çok önemli.
20:11Ama kağıt israfının en önemli unsurlardan bir tanesi
20:14keşke poşet yerine yine kağıt yapsak.
20:16Poşet daha büyük bir katliam, çevreye verilen bir zarar.
20:19Şey ki yurt dışında eğer poşetinle gidersen bir takım indirimler yapıyorlar.
20:24Hele kağıt bir şeyle gidersen, kese kağıdıyla daha büyük bir indirim yapıyorlar.
20:29Mapadonya'daya gittim, yeni geldim.
20:31Bizden 30 yıl geride olan Kosova'ya ve orada kıyaslama yaptım.
20:35Erasmus dolayısıyla gittim ki Erasmus'un çok büyük etkisini burada gördüm.
20:39Orada mesela inanılmaz derecede poşet kullanılmıyor.
20:42Hayran kaldım.
20:44Bütün ürünler kağıtla ve dediğiniz gibi kağıtla gittiğinizde size bire katada indirim yapıyorlar.
20:49Çok güzel.
20:50Çok güzel bir kampanyaları var.
20:52Mesela yeşilliğe çok önem gösteriyorlar.
20:54Kahvaltı kültürleri yok onların.
20:56Sadece minik bir börekle yapıyorlar.
20:58Bunlar 30 yıldır geride olmasına rağmen doğaya çok büyük bir önem veriyorlar.
21:04Karbon ayak izine çok dikkat ediyorlar.
21:06Araba değil, onun yerine bisiklet kullanıyorlar.
21:08Bizde de bu kültürlerin oluşması gerekiyor Zeliha Hanım.
21:11Büyük şehirlerde ancak.
21:13Büyük şehirlerde.
21:14Bazı kıyı kentlerinde.
21:15Çok az.
21:16Çok az halen.
21:17Fakat her tarafımız bina doldu hocam.
21:20Ama şöyle bir şey var Zeliha Hanım.
21:22Binalarda da en son ben dün City yönetimindeyim.
21:26Atıkla ilgili çalışmalar yapıyoruz.
21:28Belediyeyi iş birliğine çağırıyoruz.
21:30Ben diyorum ki buradaki çalışanlar maaşlarını karşılayacak.
21:33Size atık toplayalım.
21:34Bakın geri dönüşüm yapalım.
21:36Çok ciddi bir geri dönüşüm kampanyası başlatalım.
21:38Buradaki işçiler de buradan maaş alsınlar.
21:41Bu topladı.
21:42Çünkü sonuçta işçinin de işine geliyor.
21:44Buradaki bütün geri dönüşüm topluyor.
21:46Karşılığında maaş alıyor.
21:47Ve bütün geri dönüşümler çöpe gitmiyor.
21:49Belediyeye gidiyor.
21:50Belediye de bunu çok ciddi şekilde geri dönüşüm olarak kullanacak.
21:53Çok güzel Menekşe Hanım.
21:54Siz bunu proje olarak yazın.
21:56Ama o zaman sizin proje ekibiniz ne işe yarıyor diyor soruyoruz.
21:59Şu var ama hazır proje gittiği zaman daha kolay uygulanıyor.
22:04Yani uygulayalım ama sürdürülebilirliği olmuyor Zeliha Hanım.
22:07Hep yapıyoruz.
22:08Hep başlatıyoruz.
22:09Üniversite hocaları olarak.
22:11Bunun kontrol ve denetimli olması gerekiyor.
22:13Peki şimdi gitgide binaları da akıllandırıyorlar.
22:18Akıllı binalar.
22:19Yerden yukarıya doğru bir yükseliş söz konusu.
22:22Yani acaba sizce mesela artık ekolojik şehirlerin yapılması gerekir mi?
22:28Acaba biz bu israfını nasıl ödeyeceğiz?
22:32Yani bu beton israfını diyeceğim.
22:34Çünkü yer gök beton.
22:36Bir kere yatay binalara geçmemiz gerekiyor.
22:39Dikey binalara bitirmemiz lazım.
22:41İkincisi yeşil binalar.
22:43Benim de şu anda bir kitabım çıkıyor bununla ilgili.
22:45Yeşil binalar çok önemli.
22:47Bunda en önemli şeylerden bir tanesi her şeyini kendisi üretecek.
22:51Enerjisini kendisi üretecek sistemler kurulması gerekiyor.
22:54Ve binanın içinde geri dönüşümü sağlayacak sistem altyapının kurulması gerekiyor.
22:59Ki sadece onun için değil.
23:00Stadyumlar.
23:01Tabii tabii.
23:02ABM'ler.
23:03Konser salonları, ABM'ler.
23:04Yani buradaki her şeyin tamamen geri dönüşüm sistemine uyarlı akıllı bina.
23:08Gray su olması lazım.
23:09Aynen öyle.
23:10Mesela ışıklar, sensörlü ışıkların olması gerekiyor.
23:12Boşu boşuna yanan ışıklar çok büyük.
23:14Mesela kendi üniversitemizde bunu çok ciddi şekilde yapıyoruz.
23:17Her yerde şu anda kişiyi gördüğünde yanan ışıklar var.
23:20Ama en büyük israflardan bir tanesi binaların içinde tuvaletlerin içindeki klozetlerin suyu.
23:26Çünkü bozulduğu an saatlerce akıyor.
23:28Japonya'nın yaptığı çok güzel bir şey var.
23:30Klozetin üstünde el yıkama yapmış.
23:32Elinizi yıkadığında klozetin şeyini birikiyor su ve sonra onu atık su olarak kullanıyorsunuz.
23:37Bu da çok büyük bir israfı engelliyor.
23:39Yani el yıkanan suyla biz tuvaleti de kullanabilme şansımız olabiliyor.
23:43Böyle çok ciddi fikirler ortaya çıkması gerekiyor ki.
23:47Suyu her şeyde kullanıyoruz hocam.
23:49Suyun suyu israfı çok büyük.
23:51Çok büyük.
23:52O zaman bilinçli tükettiğim sorunu da var zaten.
23:56Şimdi yani lüzumsuzsa söndür kavramı sadece askeriyede olmamalıydı.
24:01Sadece orada kalmış.
24:02Bir kere atıkla ilgili çok ciddi eğitimler yapılması gerekiyor.
24:06Mesela ben Habitat'ın gönüllü eğiticisiyim aynı zamanda.
24:09Kız kardeşim projesinde.
24:11Eğitim veriyoruz atıkla ilgili.
24:13Ama bunu ilkokuldan, anaokuldan itibaren başlanması gerekiyor.
24:17Onlara bunlarla ilgili bilinçlendirme yapılması gerekiyor.
24:20Geri dönüşüm, atık, israfın ne olduğunu.
24:22Milli servete çok büyük zarar verdiğini.
24:25Ki bu dönem biliyorsunuz ormanlarımız yandı.
24:27Ciğerlerimiz yandı.
24:28Bununla ilgili projelerin geliştirmesi gerekiyor.
24:31Çok ciddi ormanlarımız yandı.
24:33Bu israf neden?
24:34Buralara binalar gelecek.
24:36Buralara binalar geldiği zaman da daha büyük israflar başlamış olacak.
24:40Ama şimdi mesela bunun yanı sıra bir de şey var.
24:44Üretimde de bilinçsizlik var.
24:46Yani ben mesela bilmiyorum.
24:47Bir fabrikadan diyorlarken sanayide hiçbir şey atılmaz.
24:51Sanayide geri dönüşüm olayı kendi içerisinde gerçekleşir.
24:55Yani bir arabaya ya da herhangi bir şey ya da bilgisayara veya ne olursa olsun küçücük.
25:01Yani şu kupanın üretiminde bile su ve enerji tüketiliyor.
25:05Çok.
25:06Üretim aşamasında yapılan şeyler var mı?
25:08Üretim aşamasında şöyle bizim TÜBİTAK'la ilgili bir projemiz oldu.
25:11Ben burada 8200 kişinin arasında seçilen tek kişiyim.
25:14Ne güzel.
25:16Eğitici eğitmen olarak şu an Ankara'da devam eden bir eğitimimiz var.
25:19Model fabrika üretimi dediğimiz.
25:21Tamamen israflardan arındırılmış sıfır atıkla bir çalışma yapıyoruz.
25:26Bu projeyi başlattık.
25:287 tane Türkiye'de kuruldu.
25:29Şu an 16'ya hedefimiz var.
25:31Bütün firmalara danışmanlık vereceğiz.
25:33Burada hem sizin söylediğiniz gibi üretimde gereksiz üretimi azaltacağız.
25:37Hem de maliyeti azaltıp geliri arttıracak.
25:40İnsan israfını azaltacak.
25:43Ve inanılmaz derece tüketimi minimuma indirecek bir sistem geliştiriliyor.
25:47Bununla ilgili çok ciddi bilinçli eğitimler veriyoruz.
25:50Bunları yetiştiriyoruz.
25:52Bunlarla beraber de bizim üretimdeki hat, mesela elektrik israfı, insan israfı, malzeme israfı bunları da azaltarak
26:01yalın dediğimiz bir sistem getiriyoruz.
26:04Aslında yalın da biliyorsunuz Türkiye'de doktora tezini yapan ilk insanlardan birisiyim ben de.
26:09Evet, biliyoruz.
26:10Sağlıkta, israfta yalın yaptım.
26:11Biz zaten Menekşe hocamla çok güzel söyleşiler yaptık.
26:15Kendisini oradan tanıyorum ve hayranıyım.
26:18Estağfurullah.
26:19Çünkü israf konusunda bu kadar bilgili olan çok az insan var.
26:23Herkes kendi dalında çalışıyor, geliyor.
26:27Ama siz maşallah her dalda ne var ne yok biliyorsunuz.
26:30Peki, yani teknoloji bizi acaba bu bilinçsizce tüketime sürüklüyor mu?
26:38Teknoloji çılgınlığa tüketiyor.
26:40Bir tuşla alışveriş yapabilmek ya da ne bileyim ben bir Metaverse artık çıktı gidip başka bir dükkanda dolaşmak.
26:48Alışveriş çılgınlığının zaten en büyük şeyi o.
26:50Gidip Avrupa'dan alışveriş edebilmek yani bir tıkla.
26:53Evet.
26:54Bunlar hep hani…
26:55Çok ciddi şekilde bizi tetikledi ve bunun ödeme sistemine geldiğinizde de diyorsunuz ki ben niye bunları aldım?
27:01Aslında işte ihtiyacım yoktu diyorsunuz.
27:03Şimdi kendimize bakalım aldığımız alışverişlerin hepsine 10 tanesinden 9 tanesi bizim ihtiyacımız değil.
27:08Ama o anki dürtüyle ve dediğim gibi bilinçaltı pazarlama tekniğiyle, algıyla bunu yapıyorlar.
27:14Yani bizim bilinçaltımızda bir şekilde çocukluğumuzdan itibaren yavaş yavaş oluşturulmuş.
27:18Bununla ilgili pizza hikayesi çok nettir.
27:21Bu bir alışveriş çılgınlığının en önemli unsuru.
27:24Little Little Pizzalar.
27:25Onun dışında sigarayla ilgili yapılmıştır bilinçaltına.
27:29Helikopterle sigaralar dağıtılmıştır ve bilinçaltına yerleştirilmiştir.
27:34Bunun yanında işte AVM'lerin önüne en güzel, mesela renkle ilgili.
27:38Renk uzmanı hocamız var, Rana hocamız.
27:40O da bir gün inşallah konuk ederiz.
27:42Gerekirse mağaza sahibi şunu demişti.
27:44Fuşya giydirip alışveriş çılgınlığı yapalım.
27:47Çünkü fuşya rengi insanları alışverişe itiyor.
27:50Turuncu rengi yeme.
27:51Yemek yiyorsunuz, kalkıp gidiyorsunuz.
27:53Fast foodlarda turuncu çok kullanılır.
27:55Yani renkler de burada çok tetikleyici.
27:57Öyle mi?
27:58Tabii ki.
27:59Fuşya rengi alışveriş.
28:01Tabii, gerekirse satış elemanı fuşyayı boyayacağım diyordu yani.
28:04O derece.
28:05Çünkü fuşya rengini gördüğünüzde alışveriş yapmaya başlıyorsunuz.
28:08Bilinçaltınıza yerleştirilmiş bir şeydir.
28:10Turuncu gördüğünüzde yemek yiyorsunuz.
28:12Yemek yiyorsunuz ve kalkıyorsunuz.
28:14Evet, orayı işgal etmiyorsunuz.
28:16Tamam, doyduktan sonra gidiyorsunuz bir başkası geliyor.
28:19Fast foodlarda böyle bir sistem geliştirildi.
28:22O zaman hani bunları da insanlarda görsel, işitsel bir kodlama yapıyorlar yani üzerlerine.
28:31Nöropazarlama dediğimiz aslında burada giriyor devreye.
28:36Televizyonda da izlediğimiz reklamlarda bir sürü yerde bir sürü şey var.
28:41Alttan subliminal size bir şey geliyor.
28:43Tabii, ürün yerleştirme yapılıyor.
28:45Farklı bir şekilde yapılıyor ve sizi bir şekilde itiyor oraya.
28:48İşte mesela Zeynel Hanım küpe takmış.
28:50Hangi marka?
28:51Sisteme giriyorsunuz.
28:52Markası, modelini her şeye çıkıyor.
28:54Bir kere de baktığınızda zaten o sistem algoritmayla sizi o baktığınız küpenin
28:5910.500 çeşidine yönlendiriyor.
29:01Siz isteseniz de isterseniz de.
29:03Önünüze geliyor.
29:04Zaten böyle de bir sistem gelişti şu an.
29:06Yani bilgisayarınıza bir ürüne baktığınızda onunla ilgili bin bir çeşit ürün
29:10otomatikman her baktığınızda gelmeye başlıyor.
29:13Hocam onu bırakın.
29:14Yani şimdi tatile giderken bir şehirden bir şehre geçtiniz.
29:17Aydın'a hoş geldiniz.
29:18Balıkesir'e hoş geldiniz falan diyebiliyor telefonunuz size.
29:23Peki şimdi benim gözüme çarpan ve gerçekten büyük israf olarak nitelendirdiğim düğün nişan törenleri.
29:31Efendim baby shower dediğimiz bebek.
29:34Allah'tan şu pandemi geldi de biraz durdu.
29:37Allah'tan.
29:38Aman tanrım dişi çıktı şey hedik diş hediye.
29:42İşte baby shower yeni doğdu.
29:44İşte cinsiyet partisi.
29:46O da yeni çıktı Türkiye'de.
29:48Dünyada var.
29:49İşte ne bileyim çocuk doğdu bir yaşına gelecek.
29:52İşte anne karnında ne oldu.
29:54İşte düğün nişan söz isteme bilmem ne.
29:57Bakıyorsunuz alınan hediyeler dağıtılan hediyeler hayatınızın hiçbir yerinde kullanmayacağınız ürünler.
30:02Ciddi bir masraf.
30:04Bunlara baktığımızda mesela bir şeyimiz tanıdığımız şunu yapmıştı onlara boykot olarak.
30:09Ben öyle bir şey yapmayacağım.
30:11Oraya vereceğim parayla dedi.
30:13Kedi maması alacağım dedi.
30:14Ve bütün sokaktaki kedileri dağıtacağım dedi.
30:16Buna yapılan masrafla dedi.
30:18Bu kendince böyle bir boykot yapmıştı.
30:20Ve çok hoşuma gitmişti.
30:22Dedim ki bunu mutlaka bir yerde kullanacağım.
30:24Yani o kadar ciddi şekilde.
30:26Mesela süsler, bardaklar, çanaklar bilmem neler.
30:28İşte baby shower yapılıyor.
30:30Bunun için bir endüstri var.
30:32Bir pazar var.
30:33Şarkan çok güzel bunun altyapısını hazırlamış.
30:36Bütün butiklerde, mağazalarda bununla ilgili çalışmalar var.
30:39Ama hayatınızda tadımlar yaptırılıyor.
30:42Görseller hazırlanıyor.
30:44Ama siz bunu hayatınızın neresinde kullanıyorsunuz?
30:46Bir kere.
30:47Ve hiç hatırlıyor musunuz?
30:48Hiç kimse hatırlamıyor.
30:50Tarihini, gününü.
30:51Veya o Esra denilen kız ne giymiş?
30:54O gün ne dağıtmış?
30:55Hatırlıyor musunuz?
30:56Hayır.
30:57Hiç hatırlanmıyor.
30:58Artı genelde aynı hediyeler alınıyor.
31:01Benzer hediyeler.
31:02Benzer hediyeler geliyor.
31:03İşe yarar hediye gelmeyebiliyor.
31:05Halbuki Türkiye'de bir altın takma vardır.
31:08Vardı.
31:09Şu an gerçi çok pahalı da.
31:10Küçük altın takardınız.
31:12Destek olurdu ona.
31:13Onunla bir şeye destek olurdu.
31:15Bebek doğdu.
31:16Küçük bir altın takardınız.
31:18Ona destek olurdu.
31:20Bilezik takarsınız geline.
31:22Destek olurdu.
31:23Destek olurdu.
31:24Onlar bir de yazılırdı, not alınırdı.
31:26Kim ne yazmış diyerekten.
31:27Ve sonra o da gider ona takardı.
31:29Ama çok güzel bir destekti.
31:30O parayla evinin ilk taksitini ödüyordu belki.
31:33Bir araba alıyordu.
31:34Ama şu an onlar yok.
31:35Bitti hepsi.
31:36Bunlar çok güzel şeylerdi.
31:37Peki hocam.
31:38Şimdi zamanımızı kullanmak adına sizin uzman olduğunuz iki konuya geliyorum.
31:44Öncelikle insan israfı diyorum.
31:47Şimdi bu nişan düğün törenlerini bir kenara bırakalım ama bir tanecik oğlum var, bir tanecik kızım var.
31:54Yapacağım.
31:55Şaşalı olsun.
31:56İlla ki anası, bütün tanıdıkları gelsin.
31:59Gösteriş.
32:00Gösteriş olsun.
32:01Desinler kelimesi çok fazla oldu.
32:03Ama bizim kültürümüzde bunlar Zeliha Hanım yoktu aslında.
32:06Desinler kelimesi yoktu.
32:08Bizim kınamız, düğünümüz vardı ama hepsi gerçekten yöresel ve kültürel bir şekilde yapılıyordu.
32:13Çok da efektif kullanılıyordu.
32:15Konuyu bitiremedim gördüğünüz gibi.
32:17Evet.
32:18Şu anda efektif yerler de kullanılmıyor.
32:20Ve ondan sonra çıkan bardaklar, çanaklar bunlar da çok ciddi bir atık olarak gündeme geliyor.
32:25Tüketim israfı da çok fazla.
32:27Çünkü o yiyecekler de kullanılmıyor.
32:29Sadece sosyal medyada, fotoğraflarda kullanılıyor ve sonra onlar çöpe gidiyor.
32:33Arkadaşıma sormuştum ne yapıyorsunuz bunları diye.
32:37Kocaman bir depo tutmuş.
32:39Kullanıp attıkları her şey orada.
32:41Ve aylık 15 bin dolar kira veriyorum oraya dedi.
32:47Sadece bu attıklarımı depolamak için.
32:50Aslında ben de bir çalışma başlatmıştım.
32:52Düğün sektöründe, event sektöründe atıkları gözden geçirip o depoları temizleme gibi bir çalışma yapmıştım.
33:02Ve bütün işte atıkları Haytap'a bağışladık.
33:06Efendim, İnfovarf'a bağışladık.
33:09Bir sürü yerlere temaya gönderdiğimiz şeyler oldu.
33:13Yani o kadar güzel şey.
33:15Çocuklara formalar çıktı.
33:17Tabii çok güzel şeyler çıktı ve devam edeceğim.
33:20Tamam hemen dönüyorum.
33:22İsraf.
33:24İnsan israfı, sağlık israfı.
33:27İnsan israfı aslında sağlık sektöründe çok ciddi şekilde.
33:30En son yapılan ben bir danışmanlık yaptığım bir hastanede.
33:34Ki kamu hastanesi isim vermeyeceğim şimdi.
33:36Orada yaptığımda bana İl Sağlık Müdürü dedi ki,
33:39Menikşah'ım ne olur gelin.
33:40Biz de eleman bulamıyoruz.
33:42Ne olursunuz burada bir çalışma yapalım.
33:44Bakıyorum insan sayısına ve hastanenin kapasitesine.
33:47Gerçekten %70 insan fazlalığı var.
33:50Samimi abartmadan söylüyorum.
33:52Hastanelerde değil mi?
33:53Hastanelerde.
33:54Ama diyor eleman yetişemiyor.
33:55Hemşiremiz yok, doktorumuz yok, sağlık personelimiz yok.
33:58Hanımefendiye soruyorum.
33:59Diyorum ki, gün içerisinde bana yaptıklarını anlatır mısınız?
34:02Bir hastanın kaydını alıyor.
34:03Ondan sonra onun reçetesiyle ilgili hazırlığını yapıyor.
34:06Ve doktora gönderiyor.
34:08Maksimum 10 hastaya bakıyor ve ortalama yarım saat süresi var.
34:12Yani en fazla 2 saat çalışıyor.
34:14Geri kalan zamanda sosyal medyada elinde telefonla surf yapıyor.
34:18Bu hemşire arkadaşlarımız için demeyeceğim.
34:21Ama doktor arkadaşlarımız için asla söyleyemem.
34:24Çünkü hasta başını 10 dakika bile ayıramıyor şu anda.
34:27Çünkü çok ciddi bir hasta kapasitesi var.
34:29Ama diğer sağlık personelimizde çok ciddi bir israf var.
34:32Ve hastane çalışanların efektif kullanılmadığı için,
34:36doğru yerde, doğru zamanda kullanılmadığı için çok büyük bir katliam var.
34:40Yani ben şu anda %70 fazla çıkarttıysam bir hastanede,
34:43Türkiye geneline yaydığımda yaklaşık 7-8 tane ilde çalıştım, bu çalışmayı yaptım.
34:48Bizim sağlık çalışanlarımızı doğru konumlandıramıyoruz.
34:52Doğru efektif kullanmadığı için,
34:54ve kimin ne yaptığının görev kargaşası, görev çatışması olduğu için de çok ciddi şekilde bir israf oluşuyor.
35:00Ama insanın israfı sadece sağlık sektöründe…
35:03Ben sağlık için söyledim sadece.
35:04Bu sadece sağlık için değil.
35:05Bunu söyleyelim.
35:06Model fabrika sisteminde, fabrikaları gezdiğimde de aynı şeyi görüyorum.
35:10Ne yapıyor?
35:11Kaliteli kontrol yapıyor.
35:12Öbürü bilmem ne yapıyor.
35:13Aslında 3 işi, bir kişinin yapabileceği işi 3 tane ekstra insana konumlandırılıyor.
35:19Hocam 3 tane insan maaş alıp evine ekmek götürüyor gibi bakıyor.
35:22Ama tam kapasite çalışsın, tam üretimi olsun, kabulüm.
35:25Mesela bizim kanalımız az insanla şahane yürüyor.
35:29Maksimum verimlilik sağlıyor değil mi?
35:31Bence mesela çok güzel.
35:32Doğrusu bu zaten.
35:33Çünkü o insanı başka yerde…
35:34Evet biraz fazla iş yükü olabilir ama…
35:36Hayır, efektif kullanılması gerekiyor.
35:38Kanalımız son derece efektif kullanılıyor.
35:39Şimdi Zeliha Hanım, Japonya'da bu Hiroshima bomba satıldıktan sonra çok ciddi bir proje geliştiriyorlar.
35:45Diyorlar ki 1500 tane insanı biz dünyaya yayalım.
35:49Çünkü onlar Coca-Cola kapaklarını fason olarak ürettikleri için çok zorlarına gidiyorlar.
35:54Şimdi şey olarak biraz isimleri es geçiyoruz.
35:57Tamam.
35:58Sonrasında bunlar ne yapıyorlar?
36:00Diyorlar ki dünyaya yayılalım.
36:01Ve geliyorlar tam kapasiteyle o insanlar çok ciddi bir bilgiyle kendi ürünlerini üretiyorlar ve ciddi bir atak yapıyorlar.
36:09Yani şu anda sıfır hatayla yalın sistemini ilk orada başlatılmıştır.
36:14Yani insan hatasını…
36:15İnsan hatasını minima indirecek.
36:17Evet.
36:18Şöyle diyelim ona o zaman insan israfında şunu diyelim.
36:21İnsan hatasını minimalize edecek kadar kalifiye elemanla çalışmak…
36:25Aynen.
36:26Maksimum verimlilik sağlayacak.
36:27İşi bitirir.
36:28Aynen.
36:29Şimdi sağlık sektörüne geri dönersek.
36:31Şimdi ben hastayım.
36:32Gidiyorum.
36:33Ölüyorum.
36:34Midem ağrıyor falan.
36:35Gidiyorum.
36:36Beni, midemi…
36:37Endoskop yapıyorlar.
36:38Endoskop yapıyorlar.
36:39Kan tahlilimi yapılıyor.
36:40Kan tahlilimi yapılıyor.
36:41MRVT tomografi çekiliyor.
36:42Röntgen çekiliyor.
36:43Bir sürü şey yapılıyor.
36:45Bunlara ihtiyacım var mı benim?
36:48Zeliha Hanım aslında orada da işte benim defansif tıp dediğim bir makale yazı yayınladım.
36:53İnsan israfı.
36:54Doktorlara davalar açıldığı için hekimler bunları istiyorlar.
36:57Bir burada bu yönden.
36:58Sağlık okuru yazarlığı çok ciddi bir israf.
37:01En önemli unsurlardan bir tanesi.
37:03Çünkü Google'dan veya bir yerden okuyor.
37:05Diyor ki eyvah ben ölüyorum.
37:06Şuramda şey var.
37:07Doktor bana onu istemedi, bunu istemedi.
37:09Buradan bir israf başlıyor.
37:10Pandemi döneminde zaten ateşli olan…
37:12Aynen öyle.
37:13Gitti doktor artık.
37:14Ama hekim de kendisini dava açılmasın diyerekten bunları istiyor.
37:17Bu israf boyutunun bir boyutu var.
37:19Devlet yönünden.
37:20Diğer bir yönden de hekim hastaya zaman ayıramadığı için israf var.
37:24Çünkü gerçekten sizi dinlese aslında çok basit bir mide ağrısını çok basit bir ilaçla tedavi edebilecek.
37:31O kadar tetkikede gerek kalmayacak.
37:33Eskiden biliyorsunuz hekimler hasta içeri girdiğinde yürüyüşünden hangi hastalığı olduğunu biliyordu.
37:38Evet.
37:39Çok ciddi bir tecrübe vardı.
37:40Ama şu anki hekimlerimize maalesef o kadar fazla tecrübe yok.
37:43Çünkü o yetişen hekimlerimizin hepsi beyin göçüyle başka yerlere gittiler.
37:47Ve orada da gerçekten kalifiye elemanımız da çok fazla yok.
37:51Önce burada çok ciddi bir çalışma yapılması gerekiyor.
37:54Burada da bir israf var aslında.
37:55Evet.
37:56Bilinsizce bir sağlık tüketimi var.
37:58Diğer bir yandan da dediğiniz gibi teknoloji israfı var.
38:02Yani benim paramı da israf ediyor.
38:04Paranız da israf oluyor.
38:05Sağlığınız çok ciddi israf oluyor.
38:06Çünkü size bir sürü tetkik ve tedavi uygulanıyor.
38:09Ve bazısı yan etkisiyle beraber bu da çok büyük bir zarar oluyor.
38:13Ve ilaç israfı var.
38:14Ben yeni bir yüksek lisans...
38:15İlaç israfı.
38:16Evet.
38:17Yüksek lisans tezi.
38:18Ama altını üstünü çiziyorum.
38:19Yüksek lisans tezi öğrencime şöyle bir çalışma yaptım.
38:21Etrafındaki, yani 1500 tane komşuna etrafına git buzdolabında kaç tane ilaç var.
38:27Fiyatını çıkart dedim.
38:28Ben burada rakamı söylemeyeceğim.
38:30Hiç kullanılmayan ve buzdolabında sadece lazım olur diye durulan ilaçların israfını size anlatamam.
38:36Anlatamam size.
38:38Zaten ilaç, en küçük ilaç 10 lira olsa, diyelim ki...
38:425 tane olsa 50 lira.
38:435 tane olsa 50 lira.
38:44Ki 5 taneden fazla.
38:46Düşünün.
38:47Fiyatı 10 liradan fazla.
38:49Düşünün.
38:50Yani yaklaşık yıllık benim sadece ilaç israfım.
38:53Korkunç.
38:54Dünya para.
38:55Korkunç.
38:56Ve sadece buzdolabında duruyor bunlar.
38:57Evet doğru söylüyorsunuz.
38:58Bekliyor.
38:59Lazım olur diye bekletilen ilaçlarımız.
39:00Hocam ama şöyle bir şey yani.
39:01Kremi de elinizde yara oldu.
39:02Elinizde sürüyorsunuz elinize.
39:03Bir daha yara oluncaya kadar bekliyor.
39:05Bekliyor.
39:06Bu süre içinde süresi geçiyor ve kullanılamaz hale geliyor.
39:09Çöpe.
39:10O da israf.
39:11Peki yani süresi geçince illa şey miyiz?
39:13Yani atacak mıyız?
39:14Süresi geçtikten sonra maksimum 2 ay daha kullanabiliyorsunuz.
39:18Ondan sonra çöpe atmak zorunda.
39:20Aslında çöpe de atılmıyor.
39:21İmha yerlerine gönderilmesi gerekiyor.
39:23O da bir israf.
39:24Şey yapar.
39:25Şey yapmışlar.
39:26Gördüm.
39:27Ezanelerde artık atık ilaçları yani atmayı düşündüğünüz ilaçları ezanelere götürüyorsunuz.
39:31Onlar topluyorlar.
39:32Bir yerlere götürüyorlar.
39:33İmha ediliyor.
39:34Ezaneleri götüremiyorduk.
39:35Hastanelere veya ezanelere hiçbir yere götürmüyorlardık.
39:36Kabul etmiyorlar.
39:37Ama aile hekimleri falan bilemiyorum.
39:38Yok.
39:39Onu halen kabul etmiyorlar.
39:40Çünkü risk.
39:41Çünkü doğru koşularda saklamamıştır.
39:42Başka bir şey olmuştur.
39:43İşte benim hastam öldü.
39:44Bunun ilaçlarını kullanın diye getirenler oluyor.
39:45Asla kabul edilmiyor.
39:46Çünkü bununla ilgili biraz önce söylediğim defansip tıp dava açılıyor.
39:47Yani bunun tazminat boyutu çok fazla.
39:48Onun yerine atık ilaçlarının toplatılacağı bir sistem geliştirilmesi gerekiyor.
39:49Ve en önemlisi akıllı ilaçlar girdi devreye.
39:50Klinik.
39:51Klinik.
39:52Biliyorsunuz ki hastaya 10 tane tablet kullanılırsa 10 tane verilecek.
39:53Yani artık normal kutularda değil, tablet yurt dışında öyle biliyorsunuz.
39:54Taneyle veriliyor.
39:55Evet.
39:56Evet.
39:57Aslında o başlatılsa çok iyi.
39:58Ama diyorlar ki bizim insanlarımız onun kullanılacak boyutunu bilmiyorlar.
39:59Saklama koşullarını bilemezler.
40:00Bilmem ne, bilmem ne.
40:01Ama şey değil.
40:02İlaç demek, bakın kutu demek.
40:03Kutu.
40:04Kutu.
40:05Kutu.
40:06Kutu.
40:07Kutu.
40:08Kutu.
40:09Kutu.
40:10Kutu.
40:11Kutu.
40:12Kutu.
40:13Kutu.
40:14Kutu.
40:15Kutu.
40:16Kutu.
40:17Kutu.
40:23Kutu.
40:24Kutu.
40:25Kutu.
40:26Kutu.
40:27Kutu.
40:28Kutu.
40:29Kutu.
40:30Kutu.
40:31Kutu.
40:32Kutu.
40:33Kutu.
40:34Kutu.
40:35Kutu.
40:36Kutu.
40:37Kutu.
40:38Kutu.
40:39Kutu.
40:40Kutu.
40:41Kutu.
40:42Kutu.
40:43Kutu.
40:44Kutu.
40:45Kutu.
40:46Kutu.
40:47Kutu.
40:48Kutu.
40:49Kutu.
40:50Kutu.
40:51Kutu.
40:52Kutu.
40:53Kutu.
40:54Kutu.
40:55Kutu.
40:56Kutu.
40:57Kutu.
40:58Kutu.
40:59Kutu.
41:00Kutu.
41:01Kutu.
41:02Kutu.
41:03Kutu.
41:04Kutu.
41:05Kutu.
41:06Kutu.
41:07Kutu.
41:08Kutu.
41:09Kutu.
41:10Kutu.
41:11Kutu.
41:12Kutu.
41:13Kutu.
41:14Kutu.
41:15Kutu.
41:16Kutu.
41:17Kutu.
41:18Kutu.
41:20Kutu.
41:21Kutu.
41:22Kutu.
41:23Kutu.
41:24Kutu.
41:25Kutu.
41:26Kutu.
41:27Kutu.
41:28Kutu.
41:29Kutu.
41:30Kutu.
41:31Kutu.
41:32Kutu.
41:33Kutu.
41:34Kutu.
41:35Kutu.
41:36Kutu.
41:37Kutu.
41:38Kutu.
41:39Kutu.
41:40Kutu.
41:41Kutu.
41:42Kutu.
41:43Kutu.
41:44Kutu.
41:45Kutu.
41:46Kutu.
41:47Kutu.
41:49Kutu.
41:50Kutu.
41:51Kutu.
41:52Kutu.
41:53Kutu.
41:54Kutu.
41:55Kutu.
41:56Kutu.
41:57Kutu.
41:58Kutu.
41:59Kutu.
42:00Kutu.
42:01Kutu.
42:02Kutu.
42:03Kutu.
42:04Kutu.
42:05Kutu.
42:06Kutu.
42:07Kutu.
42:08Kutu.
42:09Kutu.
42:10Kutu.
42:11Kutu.
42:12Kutu.
42:13Kutu.
42:14Kutu.
42:15Kutu.
42:16Kutu.
42:17Kutu.
42:18Kutu.
42:19Kutu.
42:20Kutu.
42:21Kutu.
42:22Kutu.
42:23Kutu.
42:24Kutu.
42:25Kutu.
42:26Kutu.
42:27Kutu.
42:28Kutu.
42:29Kutu.
42:30Kutu.
42:31Kutu.
42:32Kutu.
42:33Kutu.
42:34Kutu.
42:35Kutu.
42:36Kutu.
42:37Kutu.
42:38Kutu.
42:39Kutu.
42:40Kutu.
42:41Kutu.
42:42Kutu.
42:43Kutu.
42:44Kutu.
42:45Kutu.
42:46Kutu.
42:47Kutu.
42:48Kutu.
42:49Kutu.
42:50Kutu.
42:51Kutu.
42:52Kutu.
42:53Kutu.
42:54Kutu.
42:55Kutu.
42:56Kutu.
42:57Kutu.
42:58Kutu.
42:59Kutu.
43:00Kutu.
43:01Kutu.
43:02Kutu.
43:03Kutu.
43:04Kutu.
43:05Kutu.
43:06Kutu.
43:07Kutu.
43:08Kutu.
43:09Kutu.
43:10Kutu.
43:11Kutu.
43:12Kutu.
43:13Kutu.
43:14Kutu.
43:15Kutu.
43:16Kutu.
43:17Kutu.
43:18Kutu.
43:19Kutu.
43:20Kutu.
43:21Kutu.
43:22Kutu.
43:23Kutu.
43:24Kutu.
43:25Kutu.
43:26Kutu.
43:27Kutu.
43:28Kutu.
43:29Kutu.
43:30Kutu.
43:31Kutu.
43:32Kutu.
43:33Kutu.
43:34Kutu.
43:35Kutu.
43:36Kutu.
43:37Kutu.
43:38Kutu.
43:39Kutu.
43:40Kutu.
43:41Kutu.
43:42Kutu.
43:43Kutu.
43:44Kutu.
43:45Kutu.
43:46Kutu.
43:47Kutu.
43:48Kutu.
43:49Kutu.
43:50Kutu.
43:51Kutu.
43:52Kutu.
43:53Kutu.
43:54Kutu.
43:55Kutu.
43:56Kutu.
43:57Kutu.
43:58Kutu.
43:59Kutu.
44:00Kutu.
44:01Kutu.
44:02Kutu.
44:03Kutu.
44:04Kutu.
44:05Kutu.
44:06Kutu.
44:07Kutu.
44:08Kutu.
44:09Kutu.
44:10Kutu.
44:11Kutu.
44:12Kutu.
44:13Kutu.
44:14Kutu.
44:15Kutu.
44:16Kutu.
44:17Kutu.
44:18Kutu.
44:19Kutu.
44:20Kutu.
44:21Kutu.
44:22Kutu.
44:23Kutu.
44:24Kutu.
44:25Kutu.
44:26Kutu.
44:27Kutu.
44:28Kutu.
44:29Kutu.
44:30Kutu.
44:31Kutu.
44:32Kutu.
44:33Kutu.
44:34Kutu.
44:35Kutu.
44:36Kutu.
44:37Kutu.
44:38Kutu.